oznaczanie nieorganicznych anionów w ziołowych herbatach

OZNACZANIE NIEORGANICZNYCH ANIONÓW
W ZIOŁOWYCH HERBATACH TECHNIKĄ
CHROMATOGRAFII JONOWEJ
Ewa Kołodziejak
Kierujący pracą:
Opiekun pracy:
prof. dr hab. inż. Maria Balcerzak
mgr inż. Jolanta Janiszewska
Wprowadzenie
Herbata jest znana od czasów starożytnych jako naturalny środek leczniczy
wspomagający organizm i zwalczający wiele dolegliwości zdrowotnych. Szczególnie
szeroki zakres zastosowania posiadają herbaty ziołowe. Chemiczny skład herbat ziołowych
jest złożony i różnorodny. W skład herbat wchodzą m. in. nieorganiczne aniony, które
odgrywają istotną rolę w organizmach żywych. Przy tym ważny jest poziom ich zawartości
w spożywanych produktach żywnościowych, gdyż ich nadmiar w organizmie człowieka
może wywoływać niepożądane skutki.
Jedną z najważniejszych metod oznaczania nieorganicznych anionów w żywności jest
chromatografia jonowa, która posiada wiele zalet w stosunku do innych metod, dzięki
czemu jest często wykorzystywana w tego rodzaju analizach.
Wyniki i dyskusja
W niniejszej pracy przeprowadzono analizę trzech rodzajów herbat ziołowych (melisy,
pokrzywy oraz szałwii) techniką chromatografii jonowej. Oznaczano stężenia
nieorganicznych anionów: F-, Cl-, NO2-, Br-, NO3-, PO43- i SO42- w naparach badanych
herbat. Wykonano walidację omawianej metody oznaczania nieorganicznych anionów
techniką chromatografii jonowej. Na podstawie wyznaczonej precyzji, odzysku dodatków
wprowadzonych do próbki oraz analizy materiału odniesienia wykazano,
że chromatografia jonowa jest dobrą metodą oznaczania nieorganicznych anionów
w naparach herbat ziołowych.
Uzyskane wyniki pokazują duże zróżnicowanie w anionowym składzie badanych herbat
ziołowych. Najwyższą zawartością większości oznaczanych anionów charakteryzował się
napar pokrzywy, natomiast najniższe stężenia badanych jonów oznaczono w naparze
szałwii. Spośród oznaczanych anionów średnio największe stężenia w herbatach ziołowych
zaobserwowano dla jonów siarczanowych(VI). Jony bromkowe były obecne tylko
w przypadku ziela pokrzywy, gdzie występowały w bardzo małej ilości. W żadnej
z analizowanych herbat ziołowych nie wykryto natomiast obecności jonów azotowych(III).
Jednakże oznaczono dość duże stężenia jonów azotanowych(V), które w organizmie mogą
ulegać redukcji do azotanów(III).
Wnioski
Chromatografia jonowa jest czułą i selektywną techniką pozwalającą na wykrywanie
i oznaczanie stężeń anionów na poziomie µg L-1 lub mniejszym. Technika ta nie wymaga
stosowania drogich i szkodliwych dla zdrowia odczynników, jest bezpieczna i przyjazna
środowisku. Przy tym przygotowanie próbki jest łatwe, a czas analizy stosunkowo krótki.
Wszystkie te cechy chromatografii jonowej oraz dowiedziona badaniami dobra precyzja
i dokładność potwierdzają słuszność zastosowania tej metody oznaczeń.
Ilość nieorganicznych anionów w naparze herbaty ziołowej jest bardzo mała i nie zagraża
zdrowiu człowieka. Jednak aniony te są również obecne w większości innych
spożywanych produktów żywnościowych, dlatego tak ważna jest kontrola poziomu ich
zawartości.
Literatura
1. H. Gertig, J. Przysławski, Bromatologia – zarys nauki o żywności i żywieniu,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006
2. R. Michalski, Chromatografia jonowa. Podstawy i zastosowania, WNT,
Warszawa 2005
3. P. Konieczka, J. Namieśnik, Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów
analitycznych, WNT, Warszawa 2007