wystąpienie -

LLU-4101-04-06/2012
P/12/149
Lublin, dnia 10 września 2012 r.
Pani
Jolanta Cieślak
Komendant Hufca Pracy 3-10
w Łukowie
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli1, (dalej: „ustawa
o NIK”), Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Lublinie przeprowadziła w Hufcu Pracy 3-10 w Łukowie (dalej:
„Hufiec” lub „HP”) kontrolę działalności Hufca w latach 2009-2012 (I kwartał).
W związku z kontrolą, której wyniki przedstawiono w protokole kontroli podpisanym 4.07.2012 r.,
Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK w brzmieniu obowiązującym do 1 czerwca 2012 r.
w związku z art. 2 ustawy z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli2, przekazuje
Pani Komendant niniejsze wystąpienie pokontrolne.
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie skontrolowaną działalność Hufca, pomimo
stwierdzonych nieprawidłowości.
Pozytywną ocenę uzasadniają w szczególności:
− przygotowanie Hufca do realizacji zadań Ochotniczych Hufców Pracy (OHP) przewidzianych w ustawie z dnia
20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy3,
− zapewnienie uczestnikom HP możliwości uzupełnienia wykształcenia oraz uzyskania kwalifikacji
zawodowych,
− realizacja przez Hufiec działalności opiekuńczo-wychowawczej OHP.
Dz. U. z 2012 r., poz. 82 ze zm.
Dz. U. Nr 227, poz. 1482 ze zm., zwana dalej Ustawą nowelizującą.
3 Dz. U z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.
1
2
Stwierdzone nieprawidłowości polegały na:
−
organizowaniu dla uczestników OHP nauki i kształcenia w zawodach nie w pełni dostosowanych do potrzeb
lokalnego rynku pracy, co zmniejszało szanse znalezienia zatrudnienia przez absolwentów OHP lub
rozpoczęcia pracy na własny rachunek,
−
niewystarczającym diagnozowaniu potrzeb w zakresie objęcia działaniami opiekuńczo-wychowawczymi
młodzieży zaniedbanej wychowawczo i zagrożonej wykluczeniem społecznym,
−
nieuzyskiwaniu opinii doradcy zawodowego w trakcie rekrutacji uczestników do Hufca.
1.
Hufiec Pracy był przygotowany do realizacji zadań nałożonych ustawą o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy oraz przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie tej ustawy. Posiadał
zatwierdzony przez Komendanta Wojewódzkiego OHP regulamin organizacyjny, plan pracy dydaktycznowychowawczej oraz programy zajęć wychowawczych i resocjalizacyjnych, obejmujące działania w zakresie
kształcenia i wychowania młodzieży. W regulaminie organizacyjnym zawarto zadania wymienione w § 9 ust. 2
rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 30 grudnia 2004 r.4 oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lipca 2011 r.5 przewidziane dla hufców pracy. Zatrudniono niezbędną kadrę
opiekuńczo-wychowawczą. Pomimo braku własnej bazy lokalowej (Hufiec korzystał w badanym okresie
z pomieszczeń w Łukowie przy ul. Żelechowskiej 21 oraz przy ul. Warszawskiej 9, udostępnionych przez Cech
Rzemiosł Różnych w Łukowie (dalej: „Cech”) na mocy zawartego w dniu 1 października 2008 r. porozumienia)
zapewnione zostały uczestnikom OHP odpowiednie warunki lokalowe i socjalne do nauki.
W okresie objętym kontrolą Hufiec liczył odpowiednio: w roku szkolnym 2008/2009 – 167 uczestników
natomiast w latach szkolnych 2009/2010, 2010/2011 oraz 2011/2012 (I kwartał), po 160, wyłącznie w formie bez
zakwaterowania. W ww. latach szkolnych HP przyjął odpowiednio: 72, 55, 83 oraz 47 osób.
2.
Diagnozowanie potrzeb w zakresie objęcia działaniami opiekuńczo-wychowawczymi młodzieży
zaniedbanej wychowawczo i wymagającej szczególnej troski, niedostosowanej społecznie, opóźnionej w cyklu
kształcenia lub nierealizującej obowiązku szkolnego uregulowane zostało w zarządzeniach Komendanta
Głównego OHP dotyczących zasad organizacji rekrutacji młodzieży do jednostek organizacyjnych OHP
o charakterze opiekuńczo-wychowawczym6. W tych zarządzeniach ustalono, że diagnoza powinna obejmować
potrzeby w zakresie objęcia działaniami opiekuńczo-wychowawczymi młodzieży zaniedbanej wychowawczo
i wymagającej szczególnej troski, niedostosowanej społecznie, opóźnionej w cyklu kształcenia lub nierealizującej
obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Winna być sporządzona w szczególności w oparciu o informacje
Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zadań i organizacji Ochotniczych Hufców Pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 6, poz. 41
ze zm.) – obowiązujące do dnia 1 sierpnia 2011 r., dalej „rozporządzenie z dnia 30 grudnia 2004 r.”.
5 Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zadań i organizacji Ochotniczych Hufców Pracy (Dz. U. Nr 155, poz. 920 –
obowiązujące od 2 sierpnia 2011 r. , dalej „rozporządzenie z dnia 22 lipca 2011 r.”.
6 Nr 15/BOA z dnia 9 maja 2008 r., Nr 9 BOA z dnia 28 kwietnia 2009 r., Nr 12 BOA z dnia 22 kwietnia 2010 r. oraz Nr 10
BOA z dnia 14 marca 2011 r.
4
2
uzyskane od takich podmiotów jak: jednostki samorządu terytorialnego, szkoły, poradnie psychologicznopedagogiczne, ośrodki pomocy społecznej, sądy, policja i inne. Informację w sprawie realizacji zadań w tym
zakresie, pozyskała NIK od wójtów (burmistrzów) siedmiu gmin (miast)7, gdyż Hufiec nie dysponował
dokumentacją potwierdzającą realizację ww. działań. W udzielonych odpowiedziach Wójt Gminy Stanin (z up.
Wójta – Zastępca Wójta) oraz Burmistrz Miasta Łuków poinformowali, iż w latach 2009-2012 (I kwartał) Hufiec nie
podejmował współpracy z tymi jednostkami samorządu terytorialnego. Z kolei Wójtowie Gmin: Łuków, Stoczek
Łukowski, Trzebieszów, Wojcieszków (z up. Wójta – Dyrektor Gminnego Zespołu Ekonomiczno
Administracyjnego Szkół w Wojcieszkowie) oraz Burmistrz Miasta Stoczek Łukowski opisali działania Hufca,
polegające na prowadzeniu spotkań mających na celu zapoznanie uczniów szkół oraz nauczycieli i pedagogów
szkolnych, z zakresem działalności Hufca. W przypadku Gminy Wojcieszków spotkania prowadzili
przedstawiciele Gimnazjum Rzemieślniczego. Świadczy to o prowadzeniu przez HP działalności promocyjnej, do
której Hufiec był zobowiązany ww. zarządzeniami Komendanta Głównego OHP, lecz w ocenie NIK działania te
nie stanowią elementów współpracy Hufca z ww. jednostkami, która miałaby skutecznie realizować cel
polegający na dotarciu do środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz młodzieży zaniedbanej
wychowawczo i wymagającej szczególnej troski.
3.
Komendant Główny OHP zobowiązał kierowników jednostek organizacyjnych OHP8 do powoływania
komisji rekrutacyjnych, w których skład wchodzi (powinien wchodzić) m. in.: doradca zawodowy, do którego
zadań należało badanie predyspozycji i preferencji zawodowych rekrutowanej młodzieży. W zarządzeniu Nr 10
BOA z dnia 14 marca 2011 r. Komendant Główny OHP w sposób fakultatywny proponuje skład komisji, do której
„może wchodzić” m. in. doradca zawodowy. Do zadań doradcy zawodowego powołanego na członka komisji
rekrutacyjnej, należało badanie predyspozycji i preferencji zawodowych rekrutowanej młodzieży. W składzie
żadnej z komisji rekrutacyjnych powołanych przez Komendanta Hufca do przeprowadzenia naboru na lata
szkolne: 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011 oraz 2011/20129 nie wchodził doradca zawodowy. Hufiec nie
pozyskał też opinii doradcy zawodowego w stosunku do żadnego uczestnika, przyjętego do HP w latach 20092012 (I kwartał).
Brak doradcy zawodowego w komisji rekrutacyjnej (2009-2010), a w szczególności brak opinii doradcy
zawodowego mógł utrudniać, zdaniem NIK, prawidłowe rozpoznanie preferencji uczestników, o których mowa
w § 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r.10. Przepis ten stanowi, że
kształcenie uczestników OHP winno odbywać się z uwzględnieniem respektowania indywidualnych potrzeb
Burmistrzowie Miast: Łuków i Stoczek Łukowski oraz Wójtowie Gmin: Łuków, Stoczek Łukowski, Stanin, Wojcieszków,
Trzebieszów.
8 W zarządzeniach: Nr 15/BOA z dnia 9 maja 2008 r., Nr 9 BOA z dnia 28 kwietnia 2009 r. oraz Nr 12 BOA z dnia 22
kwietnia 2010 r.
9 Odpowiednio zarządzenia: Nr 2/2008 z dnia 11 marca 2008 r., Nr 1/2009 z dnia 11 marca 2009 r., Nr 1/2010 z dnia 9
marca 2010 r. oraz Nr 1/2011 z dnia 7 marca 2011 r.
10 Rozporządzenie w sprawie sposobu organizacji uzupełnienia wykształcenia ogólnego młodzieży w Ochotniczych Hufcach
Pracy oraz zdobywania przez nią kwalifikacji zawodowych (Dz. U. Nr 262, poz. 2604).
7
3
i możliwości, a dobór formy kierunku i poziomu kształcenia z uwzględnieniem cech psychofizycznych
i zainteresowań uczestników OHP.
4.
Na mocy porozumienia zawartego w dniu 1 października 2008 r. przez Komendanta Lubelskiej
Wojewódzkiej Komendy OHP (dalej: „Komendant LWK OHP”) z Cechem Rzemiosł Różnych w Łukowie, Cech
zobowiązał się do corocznej aktualizacji listy zakładów pracy, w których mogą się szkolić uczestnicy OHP.
W okresie objętym kontrolą uczestnicy HP zgłaszali chęć kształcenia w zawodach, w których nauka mogła być
realizowana w zakładach rzemieślniczych. W latach szkolnych 2008/2009, 2009/2010 oraz 2010/2011 192
uczestników HP ukończyło naukę w zawodach: fryzjer (36 osób), mechanik pojazdów (31 osób), cukiernik (29
osób), kucharz małej gastronomii (23 osoby), piekarz (21 osób), murarz (14 osób), monter instalacji sanitarnych
(11 osób), sprzedawca i lakiernik (po siedem osób), malarz – tapeciarz i operator urządzeń przemysłu
chemicznego (po cztery osoby), elektromechanik pojazdów i glazurnik (po dwie osoby), blacharz samochodowy
(jedna osoba). 102 uczestników HP ukończyło Rzemieślniczą Szkołę Zawodową w Łukowie (odpowiednio: 35, 45
i 22 osoby w ww. latach szkolnych) oraz 90 uczestników Hufca ukończyło Gimnazjum Rzemieślnicze Nr 1
w Łukowie (odpowiednio: 27, 38 i 25 osób w ww. latach szkolnych). Wszyscy absolwenci Gimnazjum pozytywnie
zdali egzamin potwierdzający przyuczenie do wykonywania pracy w zawodzie, natomiast wśród absolwentów
Rzemieślniczej Szkoły Zawodowej w Łukowie jedynie cztery osoby (3,9%) uzyskały wynik negatywny na
egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe (w zawodzie fryzjera).
Na podstawie informacji uzyskanej z Powiatowego Urzędu Pracy w Łukowie NIK ustaliła, że najwięcej
osób kształciło się w zawodach charakteryzujących się najwyższym poziomem przyrostu nowych bezrobotnych,
W latach 2009-2011 przyrost ten wynosił w zawodach: fryzjer – 233 osoby, mechanik pojazdów – 560 osób,
cukiernik – 183 osoby, kucharz małej gastronomii – 341 osób, piekarz – 389 osób. Brak działań Hufca mających
na celu dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy naruszał § 3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r., zgodnie z którym dobór formy, kierunku i poziomu kształcenia uczestników
OHP odbywa się z uwzględnieniem szans na uzyskanie zatrudnienia po zakończeniu kształcenia.
5.
Na poszczególne lata szkolne objęte kontrolą Hufiec opracował modułowe programy zajęć
wychowawczych i resocjalizacyjnych, plany pracy dydaktyczno-wychowawczej, programy adaptacji uczestników
HP, programy działań profilaktycznych, programy edukacji antynikotynowej, plany pracy Rady Młodzieży.
Opracowane plany (programy) pracy zostały zatwierdzone przez pedagoga Lubelskiej Wojewódzkiej Komendy
OHP. Podejmowane działania opiekuńczo-wychowawcze wobec uczestników HP obejmowały zagadnienia
przewidziane w § 9 ust. 2 pkt 2 i 4 rozporządzenia z dnia 30 grudnia 2004 r. oraz § 11 ust. 3 pkt 2 i 4
rozporządzenia z dnia 22 lipca 2011 r. Hufiec realizując zadania w zakresie wychowywania, profilaktyki
i resocjalizacji młodzieży zagrożonej marginalizacją i niedostosowanej społecznie organizował również imprezy
kulturalno-oświatowe, prowadził koła zainteresowań, zajęć klubowych oraz proponował inne formy spędzania
wolnego czasu.
4
6. Zgodnie z wytycznymi Komendanta Głównego OHP zawartymi w zarządzeniach: Nr 15/BOA z dnia 9 maja
2008 r., Nr 9 BOA z dnia 28 kwietnia 2009 r., Nr 12 BOA z dnia 22 kwietnia 2010 r. oraz Nr 10 BOA z dnia 14
marca 2011 r. w ramach rekrutacji młodzieży do jednostek OHP prowadzono przedsięwzięcia o charakterze
informacyjnym, polegające na bezpośrednim dotarciu do młodzieży oraz jej opiekunów w celu zaproponowania
oferty OHP. Akcja informacyjna była prowadzona poprzez: lokalne i regionalne środki masowego przekazu,
plakaty, afisze, ulotki, informatory rozsyłane do instytucji i organizacji współpracujących na terenie gmin: Łuków,
Stoczek Łukowski, Stanin, Trzebieszów oraz Wojcieszków, a także w mieście Stoczek Łukowski.
7.
W latach 2009-2011 Hufiec nie prowadził badań efektywności działań opiekuńczo-wychowawczych
podejmowanych wobec uczestników OHP w sposób przewidziany w § 1 ust 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 30
grudnia 2004 r. oraz rozporządzenia z dnia 22 lipca 2011 r. Dopiero w 2012 roku podjęto takie badanie,
polegające na zbieraniu informacji o losach wychowanków HP w ramach utworzonego Klubu Absolwenta.
Obowiązek dokumentowania tych działań wprowadził w sierpniu 2011 r. Komendant Główny OHP poprzez
opracowanie „Działań na rzecz absolwentów OHP” stanowiących Załącznik Nr 2 do „Wytycznych do organizacji
kształcenia i wychowania w roku szkolnym 2011/2012 w Ochotniczych Hufcach Pracy”. Zastrzeżenia NIK dotyczą
ograniczenia adresatów przeprowadzonego badania ankietowego wyłącznie do absolwentów z 2011 r. Również
na spotkaniu zorganizowanym przez Hufiec w dniu 6 lutego 2012 r., w którym uczestniczyło pięcioro
absolwentów HP z rocznika 2011 r., podjęto decyzję o ponownym wystosowaniu ankiety jedynie w stosunku do
42 osób – absolwentów HP z 2011 r., którzy nie odpowiedzieli na wystosowaną w dniu 15 stycznia 2012 r.
ankietę, a w trakcie spotkania przedstawiciele Hufca zaproponowali absolwentom jedynie udział
w organizowanych przez HP imprezach sportowych i kulturalnych, nie proponując żadnych działań pomocnych
do poruszania się na rynku pracy w celu zwiększenia szans na znalezienie zatrudnienia. Wyniki ankiety
skierowanej przez NIK do wybranych losowo 120 absolwentów hufca, na którą odpowiedziało 21 (17,5 %) osób
wykazały, że w 20 (95,2%) przypadkach jednostka OHP nie interesowała się ich losami, a także, że 15 (71,4%)
absolwentów Hufca nie znalazło zatrudnienia po ukończeniu kształcenia w OHP.
Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, Najwyższa Izba Kontroli wnosi o:
1) podjęcie działań w celu zorganizowania kształcenia uczestników OHP w zawodach dających większe szanse
absolwentom na znalezienie pracy,
2) diagnozowanie potrzeb w zakresie objęcia działaniami opiekuńczo-wychowawczymi młodzieży zaniedbanej
wychowawczo i zagrożonej wykluczeniem społecznym zgodnie z obowiązującymi procedurami w tym
zakresie,
3) uzyskiwanie opinii doradcy zawodowego w trakcie rekrutacji uczestników do Hufca,
4) badanie efektywności działań opiekuńczo-wychowawczych wobec uczestników HP poprzez zbieranie
informacji o losach wychowanków.
5
Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK w brzmieniu obowiązującym do
1 czerwca 2012 r. w związku z art. 2 Ustawy nowelizującej, oczekuje przedstawienia przez Panią Komendant,
w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania
uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach
niepodjęcia takich działań.
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK w brzmieniu obowiązującym do 1 czerwca 2012 r.
w związku z art. 2 Ustawy nowelizującej, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia
pokontrolnego przysługuje Pani Komendant prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Lublinie
umotywowanych zastrzeżeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu.
W razie zgłoszenia zastrzeżeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK w brzmieniu obowiązującym do
1 czerwca 2012 r. w związku z art. 2 Ustawy nowelizującej, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyżej,
liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.
6