Protokół I konferencji regionalnej

Protokół I konferencji regionalnej
1. Termin i miejsce konferencji ..................................................................1
2. Program konferencji ...............................................................................1
3. Przebieg konferencji................................................................................3
3.1 Pierwsza część konferencji................................................................3
3.2 Druga część konferencji ....................................................................7
4. Przegląd prasy .......................................................................................12
5. Uczestnicy/Uczestniczki Konferencji Regionalnej...............................13
6. Informacja: II Konferencja Regionalna ................................................16
Bundesamt
für Bauwesen und
Raumordnung
(BBR)
1. Termin i miejsce konferencji
23.03.2010, godz. 12.00 – 17.30, Collegium Polonicum w Słubicach
2. Program konferencji
Modellvorhaben der
Raumordnung (MORO) ist
ein Forschungsprogramm
11.30 Otwarcie sali
des Bundesministeriums
für Verkehr, Bau und
12.00 Rozpoczęcie I konferencji regionalnej
Klaus Klöppel, team red Deutschland GmbH
Stadtent-wicklung
(BMVBS) und des Bun­
desamtes für Bauwesen
und Raumordnung (BBR).
12.05 Informacje na temat projektu MORO
Jens Kurnol, Kierownik Projektu przy BBSR
12.15 Wymagania wobec rozwoju transgranicznego transportu kolejowego
na korytarzu Berlin – Frankfurt/Oder – Poznań (Zielona Góra)
Tomasz Hałas, Członek Zarządu Województwa Lubuskiego
Deichmanns Aue 31-37
53179 Bonn
Detlef Höppe, Ministerstwo Infrastruktury i Rolnictwa, Brandenburgia
Telefon Bonn:
Dr. Jürgen Murach, Administracja Senatu ds. Rozwoju Miasta, Berlin
022899 401-0
DB•Bonn-Mehlem
Jerzy Kriger, Dyrektor Departamentu Transportu, Urząd
Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego
Bus•Bahnhof Mehlem
Fasanenstraße 87
10623 Berlin
13.00 Możliwości rozwoju mające wpływ na polepszenie transportu
kolejowego w polsko-niemieckim regionie przygranicznym,
szczególnie na korytarzach Berlin – Szczecin, Berlin – Poznań i
S•U•Zoologischer Garten
Telefon Berlin:
03018 401-0
16
...
Telefax: 022899401-1270
eMail:
[email protected]
Drezno – Wrocław. Analizy i wyniki dotychczasowych rozmów
ekspertów.
Torsten Perner, ETC Transport Consultants GmbH
13.20 Pytania i Dyskusja
13.45 Przerwa obiadowa w foyer przed dużą aulą i lunch prasowy
14.30 Wymagania wobec rozwoju transgranicznego transportu kolejowego
z punktu widzenia klientów
Robert Radzimanowski, IHK Ostbrandenburg, Frankfurt (Oder)
Stanisław Owczarek, Dyrektor Zachodniej Izby Przemysłowo­
Handlowej, Gorzów Wielkopolski
Jan Wawrzyniak, Dyrektor Polskiego Ośrodka Informacji Turystycznej
w Niemczech
Filip Bebenow, Stowarzyszenie Mobilny Poznań
Matthias Gibtner, Interessengemeinschaft Eisenbahn, Nahverkehr und
Fahrgastbelange Berlin e.V. (IGEB)
15.15 Inicjatywy polepszenia połączeń transportowych w polsko­
niemieckim regionie przygranicznym Opiniowania przedstawicieli
poszczególnych regionów i przedsiębiorstw
• Dotychczasowe doświadczenia z przedłużoną do Świnoujścia trasą
Uznamskiej Kolei Nadmorskiej (UBB)
Jörgen Boße, Prezes Zarządu Usedomer Bäderbahn (UBB)
• Rozwój tzw. Ostbahn (Berlin - Gorzów - Piła) jako europejski region
korytarza modelowego Kolej Wschodnia
Urszula Stolarska, Wiceprezydent miasta Gorzów Wielkopolski
Karl-Heinz Boßan, Prezes Zarządu IGOB Wspólnotwa Interesów
Ostbahn EWIV
Detlef Bröcker, Prezes Zarządu Niederbarnimer Eisenbahn (NEB)
• Dotychczasowe doświadczenia z nowym połączeniem kolejowym
Drezno Wrocław; Możliwości rozszerzenia oferty i stworzenia
dodatkowego połączenia z Görlitz do Gór Izerskich, Karkonoszy i Ziemi
Kłodzkiej.
Seite 2
Christoph Mehnert, Związek Przedsiębiorstw Komunikacyjnych
Górnych Łużyc i Dolnego Śląska (ZVON)
Dr. Maciej Zathey, Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu
Arne Millauer, DB Fernverkehr, Berlin
16.15 Pytania i Dyskusja
16.45 Streszczenie dyskusji
Dr. Katharina Erdmenger, Kierownik Referatu, BMVBS
17.00 Zakończenie konferencji
3. Przebieg konferencji
3.1 Pierwsza część konferencji
Prowadzący konferencję K laus Klöppel (team red) wita wszystkich
zebranych uczestników, a w szczególności Członka Zarządu Województwa
Lubuskiego, na którego terenie konferencja się odbywa, T om asza Hałasa,
oraz przedstawicielkę Federalnego Ministerstwa Transportu, Budownictwa i
Rozwoju Miast, kierownika referatu, D r. Katharinę Erdm enger. Zwraca
uwagę na fakt, iż Radca-Minister D anuta Dom iniak-W oźniak,
przedstawicielka Ministerstwa Infrastruktury RP ze względu na inne
obowiązki nie może wziąć udziału w konferencji, życzy jednakże skutecznego
przebiegu konferencji.
Jens Kurnol (Federalny Instytut ds. Badań Budownictwa, Miast i Przestrzeni
- BBSR) na zlecenie organizatora konferencji, Federalnego Ministerstwa
Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast wyjaśnia cele oraz dotychczas
osiągnięte postępy projektu MORO. Twierdzi, że dobre połączenia
transportowe – a szczególnie połączenia kolejowe - są decydującym
czynnikiem wzmacniającym długotrwały rozwój polsko-niemieckiego regionu
przygranicznego. Zamierzeniem projektu MORO jest tworzenie bodźców i
opracowanie propozycji, jak można lepiej skorzystać z istniejącej
infrastruktury w zakresie transgranicznej komunikacji kolejowej.
Tom asz Hałas, Członek Zarządu Woj. Lubuskiego, przedstawia priorytety
Województwa Lubuskiego w zakresie transgranicznej komunikacji. Mówi, że
Województwo Lubuskie walczy o nowe transgraniczne połączenie
bezpośrednio z Zielonej Góry do Cottbus. Oprócz tego angażuje się na rzecz
przekierowania pociągów połączenia Berlin Wrocław na trasę Forst-Żary­
Żagań po skończeniu modernizacji tego odcinka.
Seite 3
Urząd Marszałkowski obecnie przygotowuje modernizację trzech ważnych
regionalnych tras kolejowych (Gorzo - Kostrzyn, Gorszów - Zbąszynek i
Zbąszynek – Zielona Góra włącznie z obwodnicą kolejową Czerwieńska).
Pierwsze prace budowlane można już zacząć w tym roku. W ten sposób
można również skrócić czas jazdy na transgranicznej trasie Gorzów – Berlin.
Według niego brak dopuszczenia do użytku polskich szynobusów w
Niemczech jest przeszkodą dla transgranicznego transportu kolejowego.
Twierdzi jednak, że dla nowych bydgoskich pojazdów można będzie uzyskać
potrzebne certyfikaty; trzeba by wtedy jeszcze uzyskać certyfikat dla
eksploatora. Dodaje, że ponadto projekt Ustawy o Publicznym Transporcie
Zbiorowym, która pozwoli Województwom samodzielnie ogłosić przetargi
usług w zakresie transportowym, jest ważnym czynnikiem w tej kwestii.
Detlef Höppe, przedstawiciel Ministerstwa Infrastruktury i Rolnictwa
Brandenburgii, zwraca uwagę na zbliżającą się modernizację trasy BerlinCottbus do prędkości 160 km/godz., z której wyniknie także skrócenie czasu
jazdy między Berlinem i Wrocławiem (ok. 20 min.). Twierdzi, że to jest
podstawowym warunkiem jeżeli chodzi o osiągnięcie maksymalnego czasu
jazdy 3 godzin pomiędzy największymi miastami w polsko-niemieckim
regionie przygranicznym razem z włączeniem lotniska BBI w systemy
transportowe. Niejasności co do przyszłości trasy istnieją jednak jeszcze w
zakresie odcinka Cottbus - Legnica. Pierwszym krokiem w drodze do lepszych
połączeń na korytarzu Berlin - Poznań okazałaby się jego zdaniem poprawa
możliwości przesiadania się we Frankfurcie n. O.
Dr. Jürgen M urach, Administracja Senatu ds. Rozwoju Miasta Berlina,
opisuje szereg możliwych ulepszeń w obrębie korytarza Berlin – Poznań,
które można by zrealizować w krótkim czasie. Oprócz czwartej pary pociągów
Berlin-Warszawa-Express, którą już zapowiedziano, wymienia możliwość
przedłużenia wieczornego pociągu EC Amsterdam-Berlin do Poznania oraz
użytkowanie rosyjskich pociągów sypialnych przez podróżników z Poznania,
którzy wczesnym rankiem chcieliby dotrzeć do lotniska BBI.
Średnioterminowo można by oprócz tego sprawdzić możliwość przedłużenia
pojedynczych pociągów RE 1 (miasto Brandenburg - Frankfurt/Oder) do
Poznania lub eksploatacji nowego pociągu, który kursowałby z Poznania
przez Berlin do miasta Brandenburga. Aby ułatwić przebieg techniczny na
terenie przejścia granicznego we Frankfurcie n. O. trzeba by się zastanawiać
nad wybudowaniem specjalnego toru między przejściem granicznym a
frankfurckim dworcem, który można by używać w obu systemach prądu, aby
polskie pociągi bez zasilania dwusystemowego mogły dojeżdżać
przynajmniej do tego miejsca. Na horyzont czasowy do roku 2020 trzeba by
przygotować wspólny przetarg Magdeburgu, Berlina i Poznania.
Dr. Murach zapytał się polskich uczestników czy jest planowana modernizacja
trasy z Rzepina do Zielonej Góry (CE-59), aby móc osiągnąć krótszy czas
jazdy na trasie Berlin - Zielona Góra. W międzyczasie połączenia autobusowe
ze Świebodzina do Zielonej Góry mogłyby krótkoterminowo uzupełnić ofertę
kolejową.
Seite 4
Jerzy Kriger, Dyrektor Dep. Transportu w Urzędzie Marszałkowskim Woj.
Wielkopolskiego, podkreśla szczególne znaczenie, które ma poprawa
transportu kolejowego dla Województwa Wielkopolskiego. Dobre możliwości
dostępności są ważnym czynnikiem dla wysokiej konkurencyjności Woj.
Wielkopolskiego. Mówi, że właśnie dlatego dużo się inwestuje w
modernizację regionalnych tras kolejowych, w zakup nowych pojazdów
szynowych i we wsparcie regionalnych przedsiębiorstw budowlanych. Celem
tego jest nie tylko zaspokojenie chwilowych potrzeb, lecz kształtowanie
przyszłości z własnych sił. Zwraca uwagę na szczególne znaczenie, jakie mają
Berlin i powstające lotnisko BBI dla mieszkańców Poznania i okolic. Z drugiej
strony widzi jednak także potencjał, jaki posiada Poznań dla biznesmenów i
turystów pochodzących z regionu metropolitalnego Berlina. W Berlinie żyje
na przykład 150 000 Polaków a z berlińskich lotnisk korzysta obecnie już dużo
polskich pasażerów.
Dotychczas korzystano przede wszystkim z autokarów i samochodów, aby
podróżować na zachód, działacze wojewódzcy chcą osiągnąć, że w
przyszłości więcej osób wsiadło do pociągu. Dlatego Województwo
Wielkopolskie opracowało plan nowego, szybkiego, taniego i dopasowanego
do potrzeb podróżujących połączenia regionalnego między Poznaniem i
Berlinem i czeka obecnie na ostanie pozwolenia ze strony Ministerstwa
Infrastruktury.
Torsten Perner (ETC Transport Consultants) podsumowuje na zakończenie
pierwszej części przemówień różne opcje rozwoju ku poprawie
transgranicznego transportu kolejowego, które zostały opracowane w ciągu
pierwszych dwóch rozmów eksperckich. Propozycje te odnoszą się przede
wszystkim do korytarzy Berlin - Szczecin, Berlin - Poznań oraz Drezno Wrocław. Twierdzi, że ogólnie niski popyt w zakresie transgranicznych
połączeń kolejowych jest, oprócz zazwyczaj za długiego czasu jazdy, często
spowodowany poprzez całkiem niewystarczającą ofertę kolejową. Tak więc
liczba połączeń kolejowych na przejściach granicznych spada dramatycznie.
Podczas gdy na trasach o regionalnym znaczeniu, jak np. Berlin-Kostrzyn lub
w przypadku Uznamskiej Kolei Nadmorskiej istnieje bardzo dobra oferta, brak
jednak zwłaszcza adekwatnych ofert kolejowych łączących duże miasta w
regionie przygranicznym. Mówi, że dotyczy to również trasy Berlin – Poznań,
której infrastruktura jest w dość dobrym stanie, a mimo tego kursuje na tej
trasie jednak nadal bardzo mało pociągów. Istniejąca od marca 2009r.
dodatkowa oferta kolejowa między Dreznem a Wrocławiem udowadnia, że
można i w krótkim czasie uzyskać nowych klientów przy pomocy
atrakcyjnych połączeń bezpośrednich. Twierdzi, że liczba pasażerów od czasu
wprowadzenia tego nowego połączenia wzrosła czterokrotnie.
Przedstawia uwagi dot. przedłużenia pociągów długodystansowych na trasie
Gdańsk - Szczecin do Berlina lub optymalizacji połączeń do polskich kurortów
nadbałtyckich z zintegrowanymi ofertami na tym korytarzu transportowym.
W trakcie pozostałych rozmów eksperckich mają te możliwości poprawy w
obrębie wymienionych korytarzy zostać dalej rozwinięte w celu
wypracowania możliwych do realizacji propozycji projektów.
Seite 5
Dyskusja po zakończeniu pierwszej części wykładów
Zdaniem D ariusza Lesickiego, Wiceprezydenta miasta Zielonej Góry,
istnieje silniejszy ruch transportowy na trasie Zielona Góra - Berlin niż na
trasie Zielona Góra - Cottbus i dlatego proponuje, aby rozważyć zmianę
priorytetów przy modernizacji tras kolejowych. Zielona Góra życzy sobie
bezpośrednie połączenia do Berlina i ma nadzieję, że z tego wynikną także
różne impulsy wzmacniające gospodarkę i turystykę w regionie. Z drugiej
strony region ten posiada potencjał ludnościowy w wysokości 250 000 osób i
mogłaby tym samym być atrakcyjnym celem dla Berlina.
Götz W alter, Związek Niemieckich Przedsiębiorstw Transportowych - VDVBiuro Stołeczne w Berlinie, jest pod wrażeniem atmosfery dyskusyjnej. Jego
zdaniem przedstawiciele polscy dyskutują konstruktywnie biorąc pod uwagę
przyszłość, podczas gdy strona niemiecka za bardzo podkreśla same
problemy. Co dotyczy konkretów, to brakowało mu w wykładzie
wygłoszonym przez przedstawiciela kraju Brandenburgii uwagi dot.
transgranicznego połączenia w miastach bliźniaczych Guben/Gubin, które
według niego jest niezbędne. Co oprócz tego dotyczy zbliżającego się
przetargu połączenia regionalnego Berlin – Schwedt/Stralsund (RE 3) to
powinno się wziąć pod uwagę koncepcję umożliwiającą rozdzielenie pociągu
na dwie części, z których jedna kursowałaby do Szczecina, ponieważ relacja
Berlin - Szczecin jest bardzo ważna dla całego regionu. Oprócz tego pyta,
dlaczego przedłużenie pociągu RE 1 (miasto Brandenburg - Frankfurt-Oder)
do Poznania nie miałaby być do zrealizowania także w krótkim czasie.
Detlef Höppe (Ministerstwo Infrastruktury i Rolnictwa Brandenburgii)
zwraca w swojej odpowiedzi na pytanie pana Götza uwagę na to, że
przedstawione planowania odtwarzają stan rzeczy z 2007r. i że ministerstwo
jest otwarte na nowe wymagania. Jeżeli istniałby taki popyt, to ministerstwo
także się zgodziłby na świadczenie usług transportowych aż do przejścia
granicznego w Guben.
Dr. Jürgen M urach (Berlin) zwraca uwagę na fakt, iż przedłużenie
połączenia RE 1 nie dałaby się zrealizować. Tym samym w kwestii popraw,
które można by wprowadzić w krótkim czasie, oprócz nowej 4 pary pociągów
Berlin-Warszawa-Express powinno się zrealizować najpierw sformułowaną
przez Wielkopolskę propozycję nowego połączenia regionalnego Poznań Berlin.
Heike Uhe, Przedstawiciel Brandenburgii na Województwo Dolnośląskie
zwraca uwagę na fakt, że już w październiku 2009r. została podpisana przez
brandenburskiego ministra Dellmanna i wicemarszałka Hałasa wzajemna
deklaracja intencji dot. przetargów w zakresie świadczenia usług kolejowych
na trasie Cottbus - Zielona Góra. Twierdzi, że z powodu zmiany ministrów, do
której doszło po wyborach w Brandenburgii, rozmowy się chwilowo urwały.
Według niej, przeszkodą w drodze do osiągnięcia popraw jest brak ustawy o
zbiorowym transporcie publicznym. Obecnie wszyscy czekają na uchwalenie
Seite 6
ustawy, ponieważ ma przyznawać województwom więcej niezależności w
zakresie przetargów.
Wicemarszałek T om asz Hałas podkreśla swoją gotowość, aby się jak
najszybciej spotkać z nowo mianowanym Ministrem Infrastruktury i
Rolnictwa Brandenburgii, Jörgiem Vogelsängerem i kontynuować przerwany
dialog oraz znowu ożywić grupy robocze ds. transgranicznej komunikacji.
Henryk Spychalski, Urząd Miasta Poznania, wspiera projekt nowego
połączenia regionalnego na trasie Poznań-Berlin. Urząd Miasta chce we
wspólnie z Urzędem Marszałkowskim sformułowanej deklaracji intencji
ustalić, że bilety regionalne w przyszłości mają być także ważne w obrębie
miejskiej komunikacji publicznej.
3.2 Druga część konferencji
Jako pierwsi doszli do głosu klienci usług kolejowych: Według R oberta
Radzim anow skiego (IHK Ostbrandenburg) istnieje jeszcze dużo nie
wykorzystanego potencjału w transgranicznych połączeniach kolejowych
przede wszystkim, jeżeli bierze się pod uwagę całkowite zniesienie
ograniczeń swobodnego wyboru miejsca pracy w 2011r. i większy potencjał
ekspertów i fachowców. Popiera wyraźnie propozycje poprawy połączeń i
wprowadzenie nowych ofert kolejowych na trasie Berlin - Poznań lub
przedłużenie połączenia z Berlin przez Kostrzyn do Gorzowa Wlkp., domaga
się jednak oprócz tego także modernizacji infrastruktury na trasach Berlin Szczecin oraz z Cottbus do granicy polsko-niemieckiej.
Stanisław Ow czarek, Dyrektor Zachodniej Izby Przemysłowo-Handlowej
domaga się czynów a nie czekania. Domaga się połączeń bezpośrednich z
Berlina do Gorzowa i w perspektywie dalej do Krzyża Wlkp. oraz stworzenia
dobrego połączenia z Zielonej Góry do Cottbus i Berlina. Dla rozwoju całego
regionu oraz coraz bardziej wzrastającego umiędzynarodowienia
przedsiębiorstw małej i średniej wielkości ważny jest fakt, że poprzez
wydajne połączenia kolejowe mogliby np. gorzowscy studenci dojechać do
miejsca praktyki do Berlina lub pasażerowie zdążyć na loty do Ameryki albo
Chin. Twierdzi, że ważna dla rozwoju regionalnego byłaby również
aktywizacja gmin, jak to się w przypadku Ostbahn udało wzorowo.
Jan W awrzyniak, Dyrektor Polskiego Ośrodka Informacji Turystycznej w
Niemczech, zwraca uwagę na fakt, że rokrocznie kilka milionów turystów
podróżuje z Niemiec do Polski i z Polski do Niemiec. Wielu z nich zwłaszcza
przy podróżach w regiony przygraniczne chętnie by skorzystała z wygodniej i
ekologicznej oferty kolejowej, gdyby tylko istniała. Jego zdaniem, dla wielu
turystów pierwszy pociąg relacji Berlin-Poznań odjeżdża np. za wcześnie z
Berlina (6:29h), drugi zaś za późno (12:29h), aby się jeszcze wybrać na
wycieczkę jednodniową. Połączenie między pierwszym a drugim na pewno
Seite 7
byłoby sensowne. Godny pożądania byłby także stan, gdzie byłoby możliwe,
aby dojechać z Berlina lub Drezna do turystycznie atrakcyjnych regionów
jakim np. są Karkonosze. Na przykładzie wyspy Uznam/Usedom można
pokazać, ze lepsze transgraniczne połączenia kolejowe wychodzą obu krajom
na dobre. Twierdzi, że dla wielu podróżujących byłoby bardzo atrakcyjne
poznawanie dwóch krajów podczas urlopu. Dlatego POIT razem z Niemiecką
Centralą Turystyki obecnie pracuje nad tym, by lepiej promować polsko­
niemiecki region przygraniczny. Umowy między krajami związkowymi i
województwami wspierające stworzenie wspólnych produktów mogłyby się
do tego także do przyczynić.
Filip Bebenow, Przedstawiciel Stowarzyszenia "Mobilny Poznań", z jednej
strony wymienia pozytywne przykłady na ulepszone połączenia kolejowe jak
np. przedłużenie Uznamskiej Kolei Nadmorskiej do Świnoujścia, z drugiej zaś
strony nie oszczędza jednak krytyki. Relacjonuje, że chociaż można skorzystać
w Polsce z takich ofert taryfowych jak np. oferta Związku Komunikacji BerlinBrandenburg (VBB), są jednak one mało znane. Nawet personel w
przydworcowych kasach często nie zna tych ofert. To samo dotyczy
korzystnych biletów transgranicznych PKP, które upoważniają do jazdy w
głąb Niemiec na odległość 120 km od granicy polsko-niemieckiej. Mówi, że
po stronie niemieckiej mocno promuje się razem z nowym połączeniem
bezpośrednim na trasie Drezno – Wrocław wprowadzone oferty specjalne, w
Polsce zaś bezskutecznie się szuka informacji na ten temat. Często ceny
obowiązujące w transgranicznym transporcie są za wysokie dla klientów z
Polski, trzeba by zwrócić na to uwagę również jeżeli chodzi o tworzenie
połączeń z i do lotniska BBI .
M athias Gibtner, Przedstawiciel Związku Pasażerów IGEB, pozytywnie
ocenia koncepcję połączeń regionalnych RE 200, RE 300 i RE 400 z Berlina do
Polski, pyta jednak kiedy te projekty mają zostać zrealizowane. Co dotyczy
połączenie RE 300 z Berlina do Gorzowa i Krzyża to domaga się, aby dworzec
Berlin-Lichtenberg został połączony z siecią berlińskiej kolei miejskiej. Oprócz
tego angażuje się na rzecz odbudowy mostu karnińskiego i połączenia
bezpośredniego z Berlina do Świnoujścia.
Jörgen Boße, Prezes Zarządu Uznamskiej Kolei Nadmorskiej (UBB),
przedstawia skuteczne rozszerzenie sieci kolejowej UBB do Polski. W
najbardziej optymistycznych prognozach przewidziano 360 000 pasażerów,
które rokrocznie miałoby skorzystać z transgranicznego połączenia z Ahlbeck
do Świnoujścia. W ciągu pierwszego roku istnienia tego połączenia
skorzystało jednak aż 500 000 pasażerów z usługi UBB. W wykładzie
przestawia jednak także wiele kłopotów, które trzeba było pokonać przed
oddaniem do użytku tej trasy. Mówi, że już w 1995r. zaczęły się pierwsze
prace nad planowaniem i w 1997r. zrealizowano pierwszy odcinek trasy
wiodący do granicy państwa. Zanim jednak pociągi mogły kursować na
dwukilometrowym odcinku wiodącym do centrum miasta Świnoujścia,
upłynęło 11 lat, w ciągu których wciąż dochodziło do masywnych pogorszeń.
Dlatego więc trzeba być wytrwałym, aby coś osiągnąć w zakresie
Seite 8
transgranicznych projektów kolejowych. Przy tym pochwala przede
wszystkim ogromną pomoc udzieloną przez miasto Świnoujście, bez której
na pewno do dzisiejszego dnia nie byłoby żadnych torów. W końcu sukces
jest wart całego wysiłku. Aby móc zrealizować następne rozszerzenie, czyli
połączenie bezpośrednie z Berlina do Świnoujścia, konieczna jest stała
współpraca wszystkich działaczy w tym zakresie.
Urszula Stolarska, Wiceprezydent miasta Gorzowa Wielkopolskiego,
podkreśla w swoim wykładzie na temat rozwoju Ostbahn jako
transeuropejskiego modelowego korytarza transportowego, że dla jej miasta
połączenie kolejowe do Berlina i lotniska BBI jest projektem o najwyższym
priorytecie. Wprowadzono na przykład wspólny "Gorzów-Bilet" na trasie
Berlin - Gorzów który jest także ważny w obrębie publicznej komunikacji
miejskiej. W marcu 2010r. skończyła się modernizacja gorzowskiego dworca
kolejowego i jego okolic. Mówi, że w 2006r. założono Wspólnota Interesów
Kolej Berlin-Gorzów EWIV (IGOB), która poświęca się rozwojowi tego
połączenia. Przede wszystkim dzięki zaangażowaniu K arla-Heinza Boßana,
prezesowi IGOB, połączenie to jest obecnie "reanimowane" i gminy angażują
się na rzecz kolei. Poleca, aby w celu konkretnego rozwoju na rzecz każdego
polsko-niemieckiego korytarza transportowego powołać takiego
„troszczyciela“ jakim jest pan Bossan.
Karl-Heinz Boßan (IGOB) podkreśla, że kolej spełnia zadania świadczenia
usług dla mieszkańców regionów leżących wzdłuż tras. Twierdzi, że dobre
połączenia kolejowe są potrzebne, aby mieszkańcy pozostali w regionie i tam
wydawali swoje pieniądze, nawet gdy dojeżdżają codziennie do pracy, żeby
gospodarka regionalna mogła się rozwijać i tym samym przyjeżdżałoby
więcej turystów do regionu. W ramach IGOB pracuje 12 równorzędnie
obsadzonych komisji; obecnie trwają prace nad wielojęzycznym systemem
turystyczno-informacyjnym na terenie leżących przy trasie dworców. Różne
dworce obecnie są modernizowane przy pomocy finansowej z funduszu
EFRE. Podsumowując cztery lata polsko-niemieckiej współpracy w ramach
IGOB wnioskuje: Osoby i jednostki ponoszące odpowiedzialności z Polski i
Niemiec muszą chcieć tej współpracy i ją ożywić. Aby móc pokonać bariery
potrzebna jest wielojęzyczność. Aby zrealizować projekty, potrzebne jest
także wsparcie ze strony UE oraz intensywne pielęgnowanie kontaktów. Aby
zapewnić finansowanie trzeba się ciągle starać o akwizycję środków
finansowych.
Detlef Bröcker, Prezez Zarządu Niederbarnimer Eisenbahn AG (NEB),
relacjonuje, że codziennie korzysta prawie 700 podróżujących z
transgranicznych pociągów kursujących na trasie Berlin - Kostrzyn,
przeważnie są to pasażerowie z Polski, których celem podróży jest miasto
Berlin. Fakt, że istnieje jedna taryfa dla trasy Berlin - Gorzów ocenia jako
pozytywny. Osiągnięto ulepszenia w zakresie połączeń przesiadkowych
między Oderlandbahnem i pociągami kursującymi między Kostrzynem a
Gorzowem, chociaż sytuacja nie jest do końca zadowalająca. Choć jego
zdaniem istnieje potencjał, aby móc wprowadzić połączenie Berlin – Gorzów,
Seite 9
twierdzi jednak, że regulacja nie powinna spowodować dodatkowych
świadczeń ze strony niemieckiej wychodzących poza ofertę cogodzinnego
połączenia czy zwiększenia użytku pojazdów NEB, dodaje, że dotychczas nie
ma zezwolenia na dopuszczenie do użytku pojazdów NEB kursujących na tej
trasie aby mogły one dojechać dalej niż do dworca granicznego w Kostrzynie
a również polskie pociągi nie są dopuszczone do użytku w Niemczech.
Przedłużenie połączenia do Gorzowa jest zależne od kosztów związanych z
otrzymaniem zezwolenia na całkowite dopuszczenie do użytku pojazdów NEB
w Polsce.
Christoph M ehnert, Związek Przedsiębiorstw Komunikacyjnych Górnych
Łużyc i Dolnego Śląska (ZVON), swoim wykładem wprowadza do tematu
korytarza transportowego Drezno – Wrocław. Od marca 2009r. na tej trasie
znowu kursują regularnie 3 pary pociągów bezpośrednich. Czas trwania
projektu jest na razie określony na 3 lata. Republika Saska rokrocznie wspiera
ten projekt finansowo sumą 2,5 mln Euro. Chociaż oferta została bardzo
dobrze przyjęta, istnieje szereg niewyjaśnionych kwestii, chodzi m. i. o
kwestię finansowania całego projektu po upływie trzech lat. Mówi, że także
trzeba by się zastanawiać nad tym, jakie pojazdy mają w przyszłości być
używane, ponieważ dotychczas używany spalinowy zespół trakcyjny na
dłuższą metę nie nadaje się na zbyt długie odcinki. Według niego, celem
ZVON-u jest rozszerzenie obszaru ważności biletu Euro-Neiße-Tickets na
dalsze trasy i długoterminowo stworzenie transgranicznego związku
komunikacji. Projektem na przyszłość ma być stworzenie połączenia z Görlitz
przez Jelenią Górę do Wałbrzycha, które miałoby służyć lepszej eksploatacji
turystycznie atrakcyjnego regionu Sudetów.
Arne M illauer, DB-Fernverkehr, zastąpił D r. M arkusa Löwa (DB Regio) i
mówił na temat perspektyw pociągu RE 100 (Drezno – Wrocław). Od czasu
otwarcia tego bezpośredniego połączenia rok temu, liczba pasażerów wzrosła
prawie czterokrotnie z 12 000 na 47 000 osób korzystających co roku z tej
oferty. Na ten rok planuje się zredukowanie czasu jazdy z 3:40 godz. na
poniżej 3 godz. Przedłużenie trasy przez Oławę i Brzeg do Opola byłoby
zdaniem DB Regio możliwe nawet bez używania dodatkowych pojazdów. Aby
to zrealizować można by przedłużyć połączenie rano/wieczorem. W ten
sposób można by uzyskać dodatkowych pasażerów na tej trasie. Twierdzi
jednak, że konieczna jest jeszcze koordynacja ze stroną polską. Aby móc
stworzyć połączenie bezpośrednie przez Görlitz w kierunku do Jeleniej Góry
konieczna jest modernizacja infrastruktury, aby zaoferować pasażerom
atrakcyjny czas jazdy. Mówi, aby to móc osiągnąć potrzebna jest przebudowa
dalszych pojazdów, które mogłyby być używane w Polsce. Oprócz tego trzeba
by wyjaśnić, ile dodatkowych środków finansowych byłyby potrzebne do
realizacji. Oprócz tego Millauer zapowiedział, że w tym roku 4 para pociągów
zostanie oddana do użytku na trasie Berlin-Warszawa-Express. DB wierzy w
polsko-niemiecki rynek.
Dr M aciej Zathey, Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu,
podkreśla istnienie konieczności stworzenia połączenia podsudeckiego na
Seite 10
trasie Görlitz – Jelenia Góra – Wałbrzych. Na rzecz oddania do eksploatacji
tego połączenia angażuje się komitet obrony dolnośląskich kolei, do którego
należą także przedstawiciele gmin podsudeckich.Ponadto dr Zathey
przedstawia priorytety rozwoju dziedziny transportowej Województwa
Dolnośląskiego. Odnośnie korytarza transportowego Wrocław – Berlin
proponuje uprzedmiotowienie dyskusji i wypowiada się przeciwko tworzeniu
konfliktów między poszczególnymi korytarzami, ponieważ każdy z nich ma
swoje powody aby zaistnieć na rynku i dlatego ulepszenia, do których się
dąży, powinny stanąć na pierwszym planie. Najkrótszy czas jazdy jest
możliwy na odcinku między Węglińcem a Horką, dlatego właśnie powinny z
tego odcinka korzystać pociągi dalekobieżne. Połączenie na trasie Forst –
Żary – Żagań mogłoby wtedy uzyskać większe znaczenie dla transportu
regionalnego, mogłyby np. kursować szybkie pociągi regionalne między
Cottbus a Legnicą, zwłaszcza po modernizacji trasy.
Dyskusja po zakończeniu drugiej części wykładów
Dr. Jürgen M urach (Berlin) skierował prośbę do ZVON-u, aby polepszyć
możliwości przesiadania się w Görlitz w taki sposób, żeby pasażerowie
jadący z Wrocławia mogliby wieczorem jeszcze zdążyć na pociągi ODEG w
kierunku Cottbus (a stamtąd dalej do Berlina). Obecnie trzeba się liczyć z 90­
minutowym czekaniem na połączenie w Görlitz. Także marketing istniejących
połączeń (przesiadkowych) między Berlinem a Wrocławiem pozostawia wiele
do życzenia. W związku z tym wylicza, że we Wrocławiu cena za jeden
przejazd połączeniem przesiadkowym przez Görlitz wynosi 70,- , jeżeli
kupimy bilet przy okienku, chociaż istnieją o wiele lepsze oferty, których
personel sprzedaży po prostu nie zna. Zgadza się z faktem, że połączenie z
Görlitz do Jeleniej Góry stanowi atrakcyjną ofertę dla turystów z Berlina.
Andrzej Nizielski, Międzynarodowe Targi Poznańskie, zwraca uwagę na
znaczenie, jakie mają transgraniczne połączenia kolejowe a zwłaszcza
połączenie Berlin – Poznań dla wymiany gospodarczej pomiędzy obu
metropoliami. W dniach 10 -11 czerwca 2010r. na terenie targów poznańskich
odbędzie się konferencja na temat kolei w XXI wieku. Informacje na temat tej
konferencji można znaleźć w internecie pod adresem
www.transportszynowyxxi.pl.
Detlef Herz, Dept. ds. Wspólnego Planowania Przestrzennego BerlinBrandenburg, ocenia, że obecnie w obrębie korytarza transportowego Berlin
– Wrocław da się zrealizować tylko połączenie przez Horkę. Uważa jednak, że
alternatywne połączenie przez Forst, o którego modernizacji się także
dyskutuje, nie da się zrealizować. W związku z tym prosi o ustosunkowanie
się do tego Województwa Lubuskiego.
Odnosząc się do tej wypowiedzi d r M aciej Zathey (WBU Wrocław)
twierdzi, że zarówno trasę przez Horkę jak i trasę przez Forst trzeba
zmodernizować w takim stopniu, aby można było z nich bez większych
problemów skorzystać. Przez Horkę mogłyby kursować pociągi EC jeżdżące z
Seite 11
prędkością aż do 160 km/godz. a na trasie przez Forst mogłyby kursować
pociągi regionalne.
Irenusz Brzeziński, Urząd Miasta Żar, wypowiada się za połączeniem
Berlin – Wrocław przez Żary i Żagań. Twierdzi, że to jest najkrótszy i
najbardziej logiczny wariant, aby szybko połączyć oba miasta.
Grzegorz Tom czak, Zastępca Starosty Gorzowa Wlkp., podkreśla, iż cztery
gminy położone wzdłuż trasy Ostbahn się bardzo angażują w pracę jego
powiatu i współpracują w tej kwestii.
Stefan Dutkow iak, Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego,
zwraca uwagę na polski projekt stworzenia sieci szybkiej kolei (linia Y­
łącząca Warszawę z Poznaniem i Wrocławiem) i proponuje, aby się
zastanawiać już teraz na temat przedłużenia trasy przez Poznań do Berlina
(Prezentacja Powerpoint w załączniku).
Na zakończenie konferencji d r Katharina Erdm enger, kierownik referatu w
Federalnym Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast
(BMVBS), podsumowuje wyniki spotkania. Chwali dyskusję jako otwartą i
pełną zaufania. Mówi, że zostały przedstawione liczne propozycje, jak można
poprawić wzajemne dostępności regionów miejskich i metropolitalnych,
gdzie często wystarczą minimalne działania, oraz propozycje jak można lepiej
rozpowszechnić wiedzę o już istniejących korzystnych finansowo ofertach.
Powraca zwłaszcza do myśli mianowania polsko-niemieckiego zespołu ds.
koordynacji dla każdego pojedynczego korytarza transportowego, co
przyczyniłoby się do podtrzymywania dyskusji i realizacji pojedynczych
kroków w drodze do ulepszenia sytuacji.
4. Przegląd prasy
Konferencja regionalna została szczegółowo ztematyzowana w niemieckich,
ale przede wszystkim w polskich mediach. Już w przededniu konferencji
informacje prasowe zostały opublikowane na łamach portali internetowych,
jak np. “gorzowwielkopolski.naszemiasto.pl”. Przed rozpoczęciem konferencji
w dn. 23 marca został m. in. opublikowany na łamach Gazety Wyborczej
Poznań dłuższy artykuł pod tytułem "Pociągiem do Berlina w trzy godziny za
60 zł?". Także po zakończeniu konferencji Gazeta opublikowała szczegółowy
artykuł na temat konferencji oraz kolei. W centrum zainteresowania był
przede wszystkim temat lepszych połączeń z Poznania i okolic do regionu
metropolitalnego miasta Berlina. Zacytowano m. in. Jensa Kurnola
(Federalny Instytut ds. Badań Budownictwa, Miast i Przestrzeni), który
zaznaczył, że tematem konferencji jest polepszenie komunikacji kolejowej dla
21 mln mieszkańców regionu przygranicznego. Stematyzowano również
szczegółowo sytuację Kolei Wschodniej "Ostbahn" (Berlin – Gorzów).
Wymieniono np. projekt jednolitego systemu informacyjnego, który ma
Seite 12
powstać do 2011r. na 15 dworcach przygranicznych. O konferencji pisze także
“Gazeta Lubuska”. Szczegółową informację można także znaleźć na łamach
stron internetowych Województwa Lubuskiego. Głównym ich tematem
stanowią możliwości poprawy dla regionu.
O konferencji poinformowano także w ramach różnych audycji radiowych i
telewizyjnych. Już w przededniu państwowa radiostacja Radio Merkury w
Poznaniu poinformowała na temat planowanego połączenia regionalnego z
Poznania do Berlina i zapowiedziała konferencję. Krótki materiał
opublikowała również państwowa radiostacja Radio Szczecin. Głównym jego
tematem jest trasa Berlin – Szczecin i potrzebna na niektórych odcinkach
trasy elektryfikacja. Szczegółowy materiał zawierający wypowiedzi różnych
uczestników konferencji został opublikowany przez program 3 TVP Gorzów
Wlkp.
Z konferencji relacjonowały również niemieckie agencje prasowe dpa i ddp
(to znaczy ze były tam na zywo i na żywo komentowały, jeślni nie to trzeba
cos innego, na przykład o konferencji informowały. Głównym tematem
artykułu opublikowanego przez dpa, z którego skorzystały różne media, jest
dotychczas mały udział ruchu kolejowego w całości transgranicznego ruchu
Niemiec. Berliński Dziennik "Der Tagesspiegel" zwraca uwagę na to, że
podczas konferencji w Słubicach eksperci z obu krajów promowali
transgraniczne połączenia kolejowe. W swojej relacji korespondent agencji
ddp wymienia liczne możliwości poprawy połączenia regionalnego Berlin –
Poznań lub przedłużenie połączeń na trasie Gdańsk – Szczecin aż do Berlina.
O konferencji zrelacjonowała także państwowa regionalna radiostacja
Antenne Brandenburg. Głównym tematem wzmianki w państwowej stacji
telewizyjnej Rundfunk Berlin-Brandenburg była przyszłość połączenia Berlin –
Wrocław.
5. Uczestnicy/Uczestniczki I Konferencji Regionalnej
01. P an Robert Bajczuk, Generalne Przedstawicielstwo PKP
S.A. w Niemczech
02. P an Filip Bebenow, Stowarzyszenie Mobilny Poznań
03. P an Karl-Heinz Boßan, Prezes IGOB Wspólnota Interesów Kolej BerlinGorzów EWIW
04. P an Jörgen Boße, Przezes Zarządu Uznamskiej Kolei Nadmorskiej UBB
05. P an Detlef Bröcker, Przezes Zarządu NEB-Betriebsgesellschaft mbH
(Niederbarnimer Eisenbahn)
06. P ani Joanna Bronisz, Związek Komunikacji Berlin-Brandenburgia
GmbH (VBB)
07. P an Stefan Brost, Administracja Senatu ds. Rozwoju Miasta, Berlin
08. P an Ireneusz Brzeziński, Urząd Miasta Żary
09. P an Andrzej Chinalski, Burmistrz Krośno Odrzański
10. P an Jörg Ciszew ski, Dziennik „Lausitzer Rundschau“
Seite 13
11. P an Reinhard Crom e, team red Deutschland GmbH
12. P an Stefan Dutkow iak, Wielkopolskie Biuro Planowania
Przestrzennego
13. P ani Dr. Katharina Erdm enger, Federalne Ministerstwo Transportu,
Budownictwa i Rozwoju Miast (BMVBS),
14. P an Andrzej Gajda, Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego, Szczecin
15. P an M atthias Gibtner, Stowarzyszenie „Berliner Fahrgastverband“
IGEB
16. P an Ole Grassow, DB Netz AG – Kundenmanagement
17.. Pani Christiane Gregor, Federalne Ministerstwo Transportu,
Budownictwa i Rozwoju Miast (BMVBS
18. P ani Bianca Gröbler, Krajowy Urząd Budownictwa i Transportu
19. P an Kazim ierz Gryz, Powiat Sulęciński
20. P an Tom asz Hałas, Członek Zarządu Województwa Lubuskiego
21. P an Torsten Hänsch, Powiat Görlitz
22.. Pan Artur Harc, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
Departament Rozwoju Regionalnego
23. P an Frank Heidan, Landtag Sachsen, klub parlamentarny CDU
24. P an Detlef Herz, Dept. ds. Wspólnego Planowania Przestrzennego
Berlin-Brandenburg
25. P ani Annegret Höing, Ministerstwo Infrastruktury i Rolnictwa
Brandenburgii
26. P an Jacek Hoffm ann, Starosta Powiatu Krośnieńskiego
27. P an Detlef Höppe, Ministerstwo Infrastruktury i Rolnictwa
Brandenburgii, Dept. ds. Transportu i Planowania Przestrzennego
28. P ani Agata Jakubow icz, Wielkopolskie Biuro Planowania
Przestrzennego
29. P an M arceli Jakubow ski, Urząd Marszałkowski Województwa
Wielkopolskiego Departament Transport
30. P an Leszek Jastrzębski, Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej
Województwa Zachodniopomorskiego
31. P an Dom inik Jülg, Powiat Märkisch-Oderland
32. P an Dr. M ichael Kaiser, Urząd Miasta Drezna
33. P an Andrzej Karpiński, Radio Zachód, Poznań
34. P an Keneth Keil, Powiat Spree-Neiße
35. P an Carl-Heinz Klinkmüller, Powiat Dahme-Spreewald
36. P an Przem ysław Konieczyński, Urząd Marszałkowski Woj.
Zachodniopomorskiego
37. P an Ryszard Kosm ala, Urząd Miasta Sulęcina
38. P an Thom as Kram er, Urząd Miasta Cottbus
39. P an Jerzy Kriger, Dyrektor Dept. Transportu, Urząd Marszałkowski
Województwa
40. P an Jens Kurnol, Federalny Instytu ds. Badań Budownictwa, Miast i
Przestrzeni (BBSR)
41. P an W ilfried Laboor, Ministerstwo Infrastruktury i Rolnictwa
Brandenburgii, Dept. ds. Transportu i Planowania Przestrzennego
42. P an Dariusz Lesicki, Urząd Miasta Zielona Góra
43. P ani Sylvia Lischke, DB Netz AG, Berlin
Seite 14
44. P an Jerzy M ańka
45. P an Christoph M ehnert, Związek Przedsiębiorstw Komunikacyjnych
Górnych Łuźyc I Dolnego Śląska (ZVON)
46. P an Arne M illauer, DB Fernverkehr AG, Int. Fernverkehr NordOsteuropa
47. P an Hans-Georg M oek, Państwowa Stacja Radiowa i Telewizyjna
„Rundfunk Berlin-Brandenburg“
48. P an Dr. Jürgen M urach, Administracja Senatu ds. Rozwoju Miasta,
Berlin
49. P an Nicky Nerbe, Student, BTU Cottbus
50. P an Andrzej Nizielski, Dyrektor, Międzynarodowe Targi Poznańskie
51. P an Sław om ir Orlik, Polskie Radio Szczecin
52. P an Stanisław Ow czarek, Prezes Zachodniej Izby Gospodarczej
53. P an M arek Paw icki, Dyrektor, PKP Intercity, Poznań
54. P an Ryszard Polus, Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego
55. P an Jürgen Polzehl, Burmistrz, Schwedt
56. P ani Steffi Pruteau, dpa Landesdienst Berlin-Brandenburg
57. P an Krzysztof Pysz Powiat Lwówek Śląski
58. P an Robert Radzim anow ski, Izba Przemysłowo-Handlowa Wschodniej
Brandenburgii
59. P an W ilfried Redlich, Urząd Miasta Frankfurt (Oder)
60. P an M artin Reents, Biuro „Infrastruktur und Umwelt“
61. P an M ichael Reh, Urząd Miasta Eisenhüttenstadt
62. P ani Franziska Rexin, Administracja Senatu ds. Rozwoju Miasta, Berlin
63. P an Krzysztof Rogoziński, Urząd Gminy Słubice
64. P an W olfgang Rum p, Regionalna Wspólnota ds. Planowania OderlandSpree
65. P an Dr. Fritz Schnabel, Saksońskie Ministerstwo Stanu ds.
Wewnętrzych
66. P an Jörg Schreiber, ddp Biuro Regionalne Frankfurt (Oder)
67. P an Dietrich Schröder, Dziennik „Märkische Oderzeitung“
68. P an Gottfried Schw artze, Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr
69. P an Kam il Siałkow ski, Gazeta Wyborca Poznań
70. P an Paw eł Siem iński, Powiat Czarnkowsko-Trzcianieckiego
71. P ani Jolanta Skalska, Allianz pro Schiene
72. P an Patryk Skopiec, Wielkopolska Organizacja Turystyczna
73. P an Henryk Spychalski, Urząd Miasta Poznań
74.. Pani Urszula Stolarska, Wizeprezydent Urząd Miasta Gorzów
Wielkopolski
75. P an Stanisław Taciak, Urząd Marszałkowski Województwa
Wielkopolskiego, Departament Transportu
76. P an Grzegorz Tom czak, Powiat Gorzów Wielkopolski
77. P an Ulrich Tulatz, Stowarzyszenie „Grenzland e.V.“
78. P ani Heike Uhe, Niemiecko-Polska Kooperacja Gospodarcza
79. P an Diego Ullrich
80. P ani Uta Volkm ann, Euroregion Viadrina
81. P ani Carolin Voß, Studentka, BTU Cottbus
82. P an Volkm ar W agner, Biuro m + t mobilität und Tourismus
Seite 15
83. P an Götz W alther, Związek Niemieckich Przesiębiorstw
Transportowych, VDV Hauptstadtbüro
84. P an Jan W aw rzyniak, Dyrektor Polskiego Ośrodka Informacji
Turystycznego
85. P an Nils-Frisco W eber, Powiat Barnim
86. P an Tadeusz W ienke, Starosta Powiatu Międzychodzkiego
87. P an Grzegorz Załoga, Pro Lingua
88. P an Dr. M aciej Zathey, Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we
Wrocławiu
89. P ani Reneé Zw ingm ann, Izba Przemysłowo-Handlowa
Neubrandenburg
Organizacja, M oderacja, Tłum aczenie
90. P an T orsten Perner, ETC Transport Consultants GmbH
91. P an I ngolf Berger, ETC Transport Consultants GmbH
92. P an Rainer Pohlm ann, ETC Transport Consultants GmbH
93. P an K laus Klöppel, team red Deutschland GmbH
94. P ani A nja Hendrischk, team red Deutschland GmbH
95. P ani Cecylia W olny, team red Deutschland GmbH
96. P ani Alin Franke, team red Deutschland GmbH
97. P ani A gnieszka Grzybkow ska (tłumaczenie)
98. P ani A nna Kuś (tłumaczenie)
6. Informacja: II konferencja regionalna
Prosimy Państwa już teraz o zanotowanie terminu drugiej i zwieńczającej
nasz projekt konferencji regionalnej. Odbędzie się ona w dniu 7 września
2010 w Görlitz. O dokładnym czasie i miejscu konferencji poinformujemy
Pańśtwu we właściwym terminie.
Protokół:
Klaus Klöppel (team red), Berlin
Torsten Perner, ETC Transport Consultants GmbH
Seite 16