Stowarzyszenie Autorów ZAiKS

Nagrody w dobrych rękach Jeszcze tylko trzy lata... Nagrody ZAiKS-u mają w tym roku swoją 47. edycję, a
więc do półwiecza zostało niewiele. Wyróżnienia, które przyznaje Stowarzyszenie od 1966 roku, stają się nie
tylko coraz bardziej cenione, ale i coraz szerzej znane. Świadectwem tego są tłumy gości uczestniczących w
gali wręczenia nagród. Jeszcze nie tak dawno była to kameralna impreza, gromadząca wyłącznie laureatów i
przedstawicieli twórców, którzy głosowali za ich wyborem. Dziś na uroczystości zapraszane jest ? i ochoczo
przybywa ? znacznie liczniejsze grono, obejmujące twórców, artystów, wykonawców, managerów i
konsumentów kultury, a także polityków, doceniających wagę sektora kreatywnego w rozwoju kraju. W gali
biorą udział znakomitości świata kultury, swoją obecnością potwierdzający fakt, że Nagrody ZAiKS-u stały się
jednymi z najważniejszych wyróżnień tego sektora. Co cieszy szczególnie, to rosnąca liczba ludzi młodych,
którzy podczas galowej uroczystości nawiązują cenne dla siebie kontakty i dyskutują ze starymi mistrzami.
Uroczystość tradycyjnie organizowana jest 23 kwietnia, w Światowym Dniu Książki i Praw Autorskich, który
od 1926 roku obchodzony jest na całym globie, stwarzając okazję do promocji czytelnictwa i przypomnienia,
że lektury dostarczające czytelnikom satysfakcji są dziełem pracy autorów, którym należy się zapłata za ich
kreatywny wysiłek.
Tegoroczne nagrody przypadły 19 twórcom i jednej instytucji. Członkostwa Honorowe, największe
wyróżnienie naszego Stowarzyszenia, przyznano księdzu Adamowi Bonieckiemu i profesorowi Normanowi
Daviesowi. Najstarsze, wręczane od 1966 roku nagrody literackie dla tłumaczy, odebrali: Danuta
Chmielowska (za przekłady z języka tureckiego), Bohdan Zadura (przekłady z węgierskiego i angielskiego),
Tu?rul Çetiner (przekłady na turecki) i Kazys Uscila (przekłady na litewski). Za popularyzację polskiej
twórczości rozrywkowej wyróżniono redaktor Katarzynę Jankowską w Polskiego Radia Zachód w Zielonej
Górze oraz rozgłośnię Radio Wawa, grającą ,,zawsze polską muzykę''. Dwie nagrody, którym patronują
znani twórcy, to przyznawana za varsaviana nagroda im. Karola Małcużyńskiego ? jej laureatem został
Jarosław Zieliński, miłośnik i znawca Warszawy ? oraz nagroda publicystyczna im. Krzysztofa T. Toeplitza,
którą otrzymał wybitny krytyk filmowy Tadeusz Sobolewski. Za propagowanie polskiej muzyki współczesnej
wyróżniony został kompozytor i pedagog Stanisław Moryto, w dziedzinie sztuk wizualnych ? Wojciech
Plewiński, znakomity fotograf dokumentalista i portrecista. Nagrody za twórczość dla dzieci przypadły
nestorowi polskich ilustratorów Zdzisławowi Witwickiemu, piosenkarce i kompozytorce Majce Jeżowskiej
oraz autorom pierwszej historii polskiego filmu dla dzieci i młodzieży, Annie Wróblewskiej i Jerzemu
Armacie. Nagrody specjalne ZAiKS-u, przyznawane za szczególne zasługi dla Stowarzyszenia, otrzymali:
Barbara Seidler-Hollender, publicystka i dziennikarka, pisarz i scenarzysta Andrzej Grembowicz, znany
dziennikarz muzyczny Marek Gaszyński oraz pedagog, wykładowca stołecznej ASP i prezes ZAiKS-u
Janusz Fogler.
Wieczór zgromadził tłumy? sala wypełniona była do ostatniego miejsca. Nie zabrakło przedstawicieli
Kancelarii Prezydenta, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, KRRiTV, władz municypalnych,
zaprzyjaźnionych mediów (wśród nich ,,Polityki'', której ,,Paszporty'' wspiera nasze Stowarzyszenie). Profesor
Sławomir Ratajski, sekretarz generalny Polskiego Komitetu ds. UNESCO, podkreślił rolę ZAiKS-u jako
partnera komitetu w mozolnych pracach nad znalezieniem właściwej równowagi między dostępem do dóbr
kultury w internecie a ochroną praw twórców. Reprezentujący KRRiTV Sławomir Rogowski przywołał
obchodzoną w tym roku 90. rocznicę powstania Polskiego Radia: ,,Wykonywanie radiowej misji od początku
było możliwe jedynie z udziałem twórców. Dziękujemy, to dzięki wam to radio jest takie dobre'', zwrócił się do
zgromadzonych. Prezes Janusz Fogler przypomniał żartobliwie, że dzisiejsze wzorowe relacje zaczęły się od
1/5
wielkiego sporu o tantiemy należne twórcom, których Polskie Radio wraz z filharmonią nie chciały na
początku swej działalności wypłacać. ,,Dziś my, artyści, twórcy, wykonawcy, mamy problem z internetem i
czystymi nośnikami. Importerzy i producenci sprzętu elektronicznego robią wszystko, żeby płacić jak
najmniej, staramy się jednak o to, by twórcy nie tracili''.
W doskonały nastrój wprowadził wszystkich profesor Norman Davies, który swe podziękowania za przyznane
mu Członkostwo Honorowe ZAiKS-u zamienił w pełne humoru i odwołań do historii ? jakże by inaczej ?
wystąpienie. Uzasadnił swoje kwalifikacje członkowskie przypominając... swe wizytówki: miał mieć tytuł
,,profesor'', potem ,,historyk'', ale wybrał ,,autor''. Mówiąc o wcale licznych krytykach swej twórczości
powiedział, że najbardziej atakują go Polacy. ,,W emigracyjnym piśmie nazwano mnie sowieckim agentem ?
opowiadał. ? Gdy poszedłem do prawnika, by przygotować sprawę, usłyszałem: ?Dziękuj pan Bogu, że pisze
pan o Polsce, a nie o Serbii. Ostatni mój klient dostał za to nożem w plecy?.'' Ale królowa brytyjska w
rozmowie z nim nie pytała go, czy jego książki są subiektywne, jak uważają anglosascy historycy: ,,Chciała
wiedzieć, czy są ciekawe''. Są z pewnością, potwierdzają to wysokie ich miejsca na listach bestsellerów.
W wypowiedziach nagrodzonych nie brakowało goryczy. Kazys Uscila, litewski tłumacz, w poruszającej,
wygłoszonej piękną i szlachetną polszczyzną przemowie, z bólem mówił o nie najlepszych stosunkach
łączących dziś Litwę i Polskę. ,,W badaniach, w których Litwinów proszono o określenie największego wroga,
pierwsi byli Rosjanie, co nie dziwi, ale ponad 25 procent pytanych na drugim miejscu wymieniło Polaków.
Mamy dużo jeszcze do zrobienia, by przełamać nieufność i naprawić nasze relacje''. Majka Jeżowska
wytknęła z kolei niechęć Polskiego Radia do twórczości dla dzieci. ,,Świętuję w tym roku trzydziestolecie tej
twórczości, początki były świetne, masa zainteresowania i czasu antenowego, moje pierwsze piosenki
lansowała skutecznie Trójka, ale dziś nie ma w tym programie miejsca na takie utwory''. Honoru radiowej
rozgłośni broniła Małgorzata Mizińska, prezes nagrodzonego Radia Wawa, jedynej i w dodatku komercyjnej
stacji w Polsce, która gra tylko polską muzykę: ,,Jesteśmy z tego bardzo dumni, nagroda ZAiKS-u to
potwierdzenie naszego wyboru. Wyniki rynkowe i głosy słuchaczy pokazują, że decyzja była słuszna. Z
polskimi artystami jest nam po drodze''. Podobnie o nagrodzie mówili Anna Wróblewska i Jerzy Armata ?
statuetka za pionierskie opracowanie historii filmu dla dzieci i młodzieży zwraca również uwagę na sam
gatunek filmowy ? nie jest zły, a mógłby być lepszy, gdyby nie jego ciężka kondycja, wymagająca
zainteresowania producentów.
W wypowiedziach laureatów ZAiKS oceniany był jako czujny obserwator zmian w życiu kulturalnym kraju, instytucja
łącząca twórców, potrafiąca docenić ich działania ? często nieoczekiwanie dla artystów. ,,Nie spodziewałam
się, że można nagrodę dostać za to, co robi się z pasją'', mówiła Katarzyna Jankowska, dziennikarka
Polskiego Radia Zachód, dla której popularyzacja polskiej twórczości rozrywkowej stanowi właśnie pasję.
ZAiKS umiał to zauważyć i właściwie ocenić.
na zdjęciu: zespół Kwadrofonik; fot. Krzysztof Wojciewski
na zdjęciu: laureaci 47. edycji Nagród ZAiKS-u; fot. Krzysztof Wojciewski
Lista laureatów Nagród ZAiKS-u 2015
- Bohdan Zadura ? Nagroda literacka za przekłady z j. angielskiego i węgierskiego na j.polski
- Danuta Chmielowska ? Nagroda literacka za przekłady z j.tureckiego na j.polski
2/5
- Tugrul Çetiner ? Nagroda literacka za przekład literatury polskiej na j. turecki
- Kazys Uscila ? Nagroda literacka za przekład literatury polskiej na j. litewski
- Katarzyna Jankowska, Polskie Radio Zachód z Zielonej Góry ? Nagroda za popularyzację polskiej
twórczości rozrywkowej;
- Radio Wawa ? Nagroda za popularyzację polskiej twórczości rozrywkowej.
- Jarosław Zieliński ? Nagroda im. Karola Małcużyńskiego za varsaviana
- Stanisław Moryto ? Nagroda za propagowanie polskiej muzyki współczesnej
- Tadeusz Sobolewski ? Nagroda im. K.T.Toeplitza
- Wojciech Plewiński ? Nagroda w dziedzinie sztuk wizualnych
- Zdzisław Witwicki ? Nagroda za całokształt twórczości dla dzieci
- Majka Jeżowska ? Nagroda za całokształt twórczości dla dzieci
- Jerzy Armata i Anna Wróblewska ? Nagroda za twórczość dla dzieci w kategorii wydarzenie roku 2014
(nagroda wspólna)
Nagrody specjalne:
- Marek Gaszyński
- Barbara Seidler-Hollender
- Andrzej Grembowicz
- Janusz Fogler
Członkostwo Honorowe - Norman Davies
3/5
galeria zdjęć z 47. edycji Nagród ZAiKS-u; 23 kwietnia 2015 r.
4/5
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 04.03.2017 13:23:14
PDF ze strony: http://www.zaiks.org.pl/949,111
5/5