Rola giełdy na rynku energii elektrycznej energii elektrycznej.
Transkrypt
Rola giełdy na rynku energii elektrycznej energii elektrycznej.
Rola giełdy na rynku energii elektrycznej. elektrycznej Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu Warszawa, 25 kwietnia 2008 Międzynarodowa Debata REDUKCJA EMISJI CO2 – RESTYTUCJA MOCY Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (1) W chwili obecnej hurtowy rynek energii podzielony jest na trzy zasadnicze segmenty: 9 rynek y kontraktowyy udział tego segmentu w całkowitej sprzedaży odbiorcom k ń końcowym wyniósł ió ł ok. k 92% w 2007 roku k ((w ttym KDT KDT-y)) 9 rynek SPOT (giełda i platformy obrotu) udział tego segmentu w całkowitej sprzedaży odbiorcom końcowym wyniósł ok. 6% w 2007 roku – w tym TGE ponad 2% 9 rynek bilansujący udział tego segmentu w całkowitej sprzedaży odbiorcom końcowym wyniósł ok. 3% w 2007 roku 2 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (2) Siła rynkowa dwóch dominujących grup wystarczająca do stanowienia lokalnych cen. Stałe tendencje do dalszej administracyjnej konsolidacji Grupa 1 (PGE) Grupa 2 (TAURON) 45% 29% Grupa 3 (ENEA) 17% 26% Grupa 4 (ENERGA) 10% 2% 14% Udział w rynku wytwarzania 15% mierzony produkcją Udział w rynku dystrybucji 3 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (3) - Subsydiowanie skrośne; Brak przejrzystości kosztowej i cenowej. W Polsce mamy najwyższe opłaty sieciowe i najniższe ceny energii w UE UE. Jest to sytuacja bardzo niekorzystna z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego systemu gdyż czyni nieopłacalnymi niezbędne systemu, inwestycje w podsektorze wytwórczym. 4 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (3) Bilans szczytowej podaży* oraz szczytowego zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce (GW) 32,6 33,2 31 9 31,9 31,2 30,5 29,4 28,3 29,9 28 6 28,6 27,9 26,8 27,1 27,1 27,3 26 5 26,5 27,0 26,9 27,5 27,9 27,8 27,3 27,3 26,2 26,0 26,1 * Moc netto elektrowni i elektrociepłowni systemowych skorygowana o przewidywaną dyspozycyjność, uwzględnia wszystkie planowane inwestycje w krajowe moce wytwórcze. W roku 2008 szczytowa podaż 27 GW odpowiada mocy zainstalowanej ~35 GW. 25,1 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Źródło: PGE podaż popyt 5 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (4) Wadliwie skonstruowany rynek bilansujący Zamiast pełnienia funkcji rynku technicznego stał się konkurencją dla rynku giełdowego i innych platform obrotu energią. 6 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (4) ( ) Średnie ceny (1)/ różnica TGE - RB (2) dla poszczególnych godzin w okresie od 25.12.2007 do 25.01.2008 [zł/MWh] . 260,00 (1) 200,00 140,00 80,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 RB CROs 50,00 TGE (2) 30,00 10,00 -10,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 -30,00 30 00 -50,00 -70,00 7 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (4) Średnie obroty y dla p poszczególnych g y godzin g w okresie od 25.12.2007 do 25.01.2008 [MWh] 24 000 Zapotrzebowanie w KSE 20 000 16 000 12 000 2 000 1 000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Rynek Bilansujący 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 SPOT (TGE i POEE) 8 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (5) Przydział uprawnień na II fazę EU ETS Przegrana Polski przed Europejskim Sądem w Luksemburgu – czyżby jednak 208,5 mln ton CO2? 208,5 mln ton - 26,7 % EUROPA: 2080,93 mln ton - 10,5 % POLSKA: 9 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (5) Przewidywana emisja CO2 w energetyce zawodowej oraz przyznany limit pozwoleń (mln ton CO2) 3% rocznie 148,5 152,9 157,6 162 3 162,3 167,2 , 172,2 132 Proponowany limit pozwoleń dla energetyki zawodowej W latach 2008-2012 energetyce brakować będzie pozwoleń na emisję od 21 do 40 mln t CO2 rocznie. ton i Łączny Ł koszt może sięgnąć 14,4 – 28,9 mld zł* *Liczony po cenie 25 – 50€/tonę, kurs 3,8 PLN/EUR 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Źródło: PGE 10 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obraz REE (5) Ceny EUA i CER na II fazę EU ETS Deutsche Bank podtrzymuje prognozę cen uprawnień do emisji CO2 w II fazie EU ETS na poziomie 35 EUR/t CO2 Źródło: Tendances Carbone April 2008, www.bluenext.eu 11 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Co jjest istotnego g do zrobienia w obszarze krajowym (1): 9 Cena odniesienia dla kontraktów dwustronnych y Wykreowanie rynkowej (wiarygodnej – opartej na dużym wolumenie) ceny energii elektrycznej dla różnej długości kontraktów terminowych, będącej ceną odniesienia dla uczestników rynku, y , w tym y także dla podmiotów w skonsolidowanych grupach energetycznych. 12 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Co jeszcze jest istotnego do zrobienia w obszarze krajowym (2): 9 Zmiany w mechanizmie bilansującym - Likwidacja subsydiowania skrośnego. skrośnego Mechanizm Bilansujący musi być neutralny finansowo, tzn. przychody z opłat za niezbilansowanie muszą pokrywać koszty związane z zarządzaniem ograniczeniami systemowymi. Niedopuszczalne jest obciążanie tymi kosztami innych firm (i odbiorców końcowych) poprzez dodatkowe opłaty w taryfie przesyłowej. - zmiana zasad płatności ś za generację wymuszoną systemowo (zachęty ( muszą być wystarczające aby wytwórcy byli zainteresowani świadczeniem tej usługi). - Wprowadzenie odpowiednich mechanizmów zapobiegających wykorzystywania rynku bilansującego jako kolejnego segmentu rynku energii – rynek bilansujący tylko rynkiem technicznym 13 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Co jest istotnego do zrobienia w obszarze polskiej giełdy energii: 9 Centralizacja popytu i podaży w obszarze krajowym ... Jedno miejsce = większa płynność Większa płynność = cena referencyjna Co zrobić? 9 J d kraj, Jeden k j jjedna d giełda i łd energiiii 9 Obowiązek ą zakupu p p przez g giełdę ę (przykład włoski – przy dużej konsolidacji rynku obowiązek zakupu na jednej giełdzie.) 14 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Co jest istotnego do zrobienia w obszarze polskiej giełdy energii: 9 Uruchomienie Rynku terminowego – konieczność powstania Izby Rozliczeniowej. Odrębnej w stosunku do Giełdy, Giełdy przenoszącej ryzyko rozliczeń rozliczeń. 9 Uruchomienie Rynku Dnia Bieżącego Umożliwiającego dobilansowanie portfela za pośrednictwem giełdy energii w dniu dostawy dostawy. (konieczne zmiany w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, w Regulaminie Rynku Bilansującego zatwierdzonego przez Prezesa URE, przygotowanie techniczne OSP oraz zmiana w regulaminie TGE. Giełda jest przygotowana technicznie do uruchomienia RDB. 15 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Docelowy model rynku hurtowego Rynek Terminowy Rynek Dnia Następnego Rynek Dnia Mechanizm Bieżącego Bilansujący Towarowa Giełda Energii Towarowa Giełda Energii Kontrakty dwustronne OTC Kontrakty dwustronne OTC Izba rozliczeniowa energetyki Rynek z dostawą fizyczną •TGE: standardowe kontrakty •OTC: standardowe i niestandardowe kontrakty Rynek instrumentów rozliczanych finansowo • OSP • TGE: standardowe kontrakty Lata, miesiące, tygodnie, dni przed terminem dostawy czas Dzień n-1 Termin dostawy energii Jest jeszcze dużo do zrobienia !!! 16 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Obszar międzynarodowy ę y y - uruchomienie w p pełni konkurencyjnego rynku regionalnego Co do zrobienia: 9 Rozbudowa połączeń międzysystemowych z sąsiednimi rynkami, 9 Mechanizm Market Coupling (Koncepcja zarządzania ograniczeniami systemowymi dla wymiany międzysystemowej z wykorzystaniem Rynku Dnia Następnego i Rynku Bieżącego giełd energiiii w regionie), i i ) 9 Wprowadzenia tych samych reżimów czasowych, produktów rynkowych i podobnych zasad bilansowania w całym regionie regionie. 17 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Sposób na niedobór uprawnień Najważniejsze to zmiana podejścia z fundamentalnego na prorynkowe. Uprawnienia do emisji CO2 są towarem, towarem którym można handlować. Wzorem koncernów W k ó energetycznych t h – aktywne kt uczestniczenie w EU ETS na wszystkich możliwych obszarach: Rynek OTC Rynek giełdowy Transakcje T k j SWAP, SWAP SPOT, SPOT terminowe t i finansowe fi i forward. 18 Towarowa Giełda Energii S.A. Polish Power Exchange Dziękuję D i k j za uwagę ! TGE S.A. kontakt: Tel: 022 341 99 32 Fax: 022 341 99 20 E-mail: [email protected] www.tge.pl