Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Miron Białoszewski - poeta osobny
Ballada o zejściu do sklepu Mirona Białoszewskiego - wiersz jest opowiadaniem, zwięzłą i pełną emocji opowieścią o wydarzeniu,
które należy do czasu minionego, ale którego frapujące doświadczenie nie utraciło nic z intensywności i świeżości; do opisu tego
wydarzenia autor wybiera formę ballady; Ballada o zejściu do sklepu jest wierszowaną powieścią, łączącą w sobie cechy liryki, epiki i
dramatu (jest to tak zwany synkretyzm rodzajowy); w utworze zauważalna jest nastrojowość i emocjonalność, cechy
charakterystyczne dla ballady jako gatunku literackiego; tematem są zwykłe wydarzenia, przedstawione jednakże w sposób
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/8
Ściąga eksperta
niezwykły; brak jest postaci i zjawisk fantastycznych; język stylizowany jest na język ludowy
Miron Białoszewski
BALLADA O ZEJŚCIU DO SKLEPU
Najpierw zeszedłem na ulicę
schodami,
ach, wyobraźcie sobie,
schodami.
Potem znajomi nieznajomych
mnie mijali, a ja ich.
Żałujcie,
żeście nie widzieli,
jak ludzie chodzą,
żałujcie!
Wstąpiłem do zupełnego sklepu;
paliły się lampy ze szkła,
widziałem kogoś — kto usiadł,
i co słyszałem?... co słyszałem?
szum toreb i ludzkie mówienie.
No naprawdę
Naprawdę wróciłem.
[Warszawa, 10 stycznia 1954]
ballada Białoszewskiego jest przedostatnim wierszem w tomiku poety pt. Obroty rzeczy; poeta umieścił ją w cyklu Grotesek; jest to
utwór niewątpliwie groteskowy, choć nie do końca; tekst jest żartobliwą parafrazą balladowej opowieści znanej z literatury
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/8
Ściąga eksperta
romantycznej; podmiot liryczny wiersza to człowiek, który w zwyczajnym zejściu do sklepu widzi czyn nadzwyczajny i bohaterski; już samo słowo zejście kojarzyć się może z podziemiami, w których czyha coś złeg; osoba mówiąca szczyci się tym, iż zeszła po
schodach, jakby było to coś niezwykłego; w strofie drugiej, niczym dziecko poznaje świat; podmiot cieszy się mijając
poszczególne osoby; jednak pomimo tłumu wokoło niego, nadal pozostaje sam; nieprzypadkowo zostało tu użyte sformułowanie
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/8
Ściąga eksperta
znajomi nieznajomych; człowiek chciałby żyć jak inni ludzie, ale coś mu to utrudnia lub wręcz uniemożliwia; opisuje czynność chodzenia
jako wyczyn niezwykły sam w sobie, dla niego - wydaje się – niemożliwy
w kolejnej zwrotce pojawia się fragment wstąpiłem do zupełnego sklepu; odnosić się to może do wizji sklepu jako miejsca
rzeczywistego, namacalnego, prawdziwego w każdym wymiarze; wyraz wstąpiłem uwypukla podniosłość danej chwili; jednak już po
chwili, po obejrzeniu palących się lamp ze szkła osoba zapomina o wystroju miejsca, ważni dla niej są sami ludzie; to ich
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/8
Ściąga eksperta
pragnie słyszeć i na nich patrzeć; podziwia zwyczajne prozaiczne czynności; chciałaby sama należeć do tego świata, ale się boi,
nie zna nikogo; osoba, która usiadła w budynku jest obca, podmiot określa ją mianem ktoś; podmiot liryczny odcina się od ludzi, bojąc
się ich reakcji na swoją inność
poeta w wydarzeniu najbardziej prozaicznym z prozaicznych dostrzega coś o wiele bardziej istotnego; interpretatorzy tego
utworu uważają, że poeta opisał tu zejście do podziemia – mitologicznego Hadesu, piekła; Białoszewski pisze własną wersje katabazy,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/8
Ściąga eksperta
czyli zejścia do krainy umarłych; w poematach Homera i Wergiliusza katabaza była w życiu bohaterów momentem
niebezpiecznym, przełomowym i równocześnie pouczającym; podobnie jest w utworze autora Pamiętnika z powstania warszawskiego
dawne znaczeni słowa sklep to: grób sklepiony, krypta, podziemie; Białoszewski zapewne celowo wykorzystuje tutaj
wieloznaczność tego słowa; poeta wykorzystuje dawne znaczenie słów, poszukuje w nim ukrytych, zapomnianych znaczeń; słowo schody - zgodnie z pierwotną etymologią schody służą tylko do schodzenia (do wchodzenia służą wchody); zejście po
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/8
Ściąga eksperta
nich jest więc zejściem ostatecznym, bez perspektywy na powrót; podmiot liryczny nie zszedł (zejść to zbyt prozaicznie,
zwyczajnie), ale zeszedł – czynność ta ma więc wyraźnie dostojny charakter, ale i związana jest z ostrożnością, strachem; wydarzenie to okazało się w drugiej strofie, jeszcze przed dotarciem do celu, pełną zadziwienia i fascynacji wyprawą w sam środek
życia; trzecia strofa opowiada o dotarciu do celu: Wstapiłem do zupełnego sklepu
prawdopodobnie jest to sklep będący sklepem w najwyższym stopniu, pełny, całkowity, kompletny; sklep tylko przez chwile
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/8
Ściąga eksperta
przyciąga uwagę bohatera; podmiotu nie interesuje gdzie jest i po co tu przyszedł; absorbuje go jedno: ludzie; objawieniem, kolejną
rewelacją jest dla niego mowa ludzka, mówienie nieprzytłumione przez szum toreb i wyraźnie od niego odmienne
epilog: No naprawdę/ naprawdę/ wróciłem; poeta mówi, że wrócił ze sklepu; metaforycznie, nie wprost mówi również o swoim
powrocie na dół, od życia, do ludzi; mówi o swoim powrocie do najpierwszej z prawd, zadziwienia istnieniem ludzi; to zadziwienie
istnieniem stanowi fundament dojrzałego, samoświadomego bycia
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 8/8