RYNKI FINANSOWE
Transkrypt
RYNKI FINANSOWE
MUNIR AL-KABER RYNKI FINANSOWE Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Suwałki 2012 3 Spis treści WSTĘP......................................................................................................................................................................... 7 ROZDZIAŁ 1. ROLA RYNKÓW FINANSOWYCH..............................................................................................................9 1.1. Przegląd rynków finansowych............................................................................................................................. 9 1.1.1 Pojęcie i funkcje rynku finansowego.............................................................................................................. 9 1.1.2 Współczesne modele systemów finansowych................................................................................................ 11 1.1.3 Rodzaje rynków finansowych........................................................................................................................ 15 1.2. Handel instrumentami na rynkach finansowych................................................................................................. 18 1.3. Udział instytucji finansowych w rynkach finansowych........................................................................................ 20 1.3.1. Instytucje bankowe...................................................................................................................................... 20 1.3.2. Instytucje niebankowe finansowe................................................................................................................ 20 1.4. Instytucje tworzące sieci bezpieczeństwa na rynku finansowym.........................................................................21 1.4.1. Pojęcie sieci bezpieczeństwa finansowego................................................................................................... 21 1.4.2. Instytucje tworzące sieć bezpieczeństwa finansowego................................................................................. 23 1.4.2.1. Działania banku centralnego na rzecz bezpieczeństwa finansowego................................................... 24 1.4.2.2. Instytucje nadzoru nad sektorem finansowym.................................................................................... 24 1.4.2.2.1. Istota, rodzaje i środki nadzoru................................................................................................ 24 1.4.2.2.2. Modele nadzoru nad rynkiem finansowym.............................................................................. 25 1.4.2.2.3. Komisja Nadzoru Finansowego w Polsce jako instytucja nadzorcza w sieci bezpieczeństwa rynku finansowego............................................................................. 26 1.4.2.3. System gwarantowania depozytów..................................................................................................... 28 ROZDZIAŁ 2. STOPA PROCENTOWA............................................................................................................................. 33 2.1. Pieniądz i jego funkcje......................................................................................................................................... 33 2.2. Istota stopy procentowej..................................................................................................................................... 34 2.3. Teoria Funduszy Pożyczkowych........................................................................................................................... 35 2.4. Teoria preferencji płynności................................................................................................................................. 35 2.5. Terminowa struktura stóp procentowych............................................................................................................ 36 2.6. Wartość pieniądza w czasie................................................................................................................................. 39 2.6.1. Wartość przyszła........................................................................................................................................... 39 2.6.2. Wartość bieżąca............................................................................................................................................ 41 ROZDZIAŁ 3. RYNEK PIENIĘŻNY................................................................................................................................. 43 3.1. Definicja rynku pieniężnego................................................................................................................................. 43 3.2. Cechy rynku pieniężnego..................................................................................................................................... 43 3.3. Funkcje rynku pieniężnego.................................................................................................................................. 43 3.4. Uczestnicy rynku pieniężnego.............................................................................................................................. 44 3.5. Instrumenty rynku pieniężnego........................................................................................................................... 45 3.5.1. Instrumenty rynku pieniężnego o charakterze zbywalnym.......................................................................... 45 3.5.1.1. Bony skarbowe.................................................................................................................................... 45 3.5.1.2. Bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego..................................................................................... 50 3.5.1.3. Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw.............................................................................. 50 3.5.1.4. Krótkoterminowe bankowe papiery dłużne......................................................................................... 53 4 3.5.2. Instrumenty rynku pieniężnego o charakterze lokacyjnym...........................................................................54 3.5.2.1. Niezabezpieczone lokaty międzybankowe........................................................................................... 54 3.5.2.2. Lokaty zabezpieczone.......................................................................................................................... 55 3.5.3.1. Inne instrumenty rynku pieniężnego................................................................................................... 57 ROZDZIAŁ 4. RYNEK WALUTOWY................................................................................................................................ 59 4.1. Geneza i pojęcie rynku walutowego...................................................................................................................... 59 4.2. Kursy walut........................................................................................................................................................... 60 4.3. Czynniki określające poziom kursu walutowego.................................................................................................... 61 4.4. Uczestnicy rynku walutowego............................................................................................................................... 63 4.5. Transakcje na rynku walutowym........................................................................................................................... 64 4.5.1. Transakcje natychmiastowe (spot)................................................................................................................ 64 4.5.2. Transakcje terminowe................................................................................................................................... 65 4.6. Swapy kursowe..................................................................................................................................................... 67 4.7. Instrumenty pochodne.......................................................................................................................................... 67 4.8. Euro jako waluta międzynarodowa....................................................................................................................... 69 ROZDZIAŁ 5. RYNEK DEPOZYTOWO- KREDYTOWY..................................................................................................... 73 5.1. Pojęcie rynku depozytowo- kredytowego.............................................................................................................. 73 5.2. Klasyfikacja usług depozytowych.......................................................................................................................... 73 5.3. Wielkość usług depozytowych w bankach komercyjnych...................................................................................... 75 5.4. Przegląd rynku kredytowego................................................................................................................................. 78 5.4.1. Pojęcie kredytu i pożyczki bankowej............................................................................................................. 78 5.4.2. Klasyfikacja kredytów................................................................................................................................... 80 5.4.3. Zabezpieczenia i zdolność kredytowa........................................................................................................... 83 5.4.4. Wielkość usług kredytowych w bankach komercyjnych................................................................................ 86 5.5. Normy ostrożnościowe - Nowa Umowa Kapitałowa.............................................................................................. 87 ROZDZIAŁ 6. RYNEK KAPITAŁOWY.............................................................................................................................. 93 6.1. Pojęcie, funkcje i cechy rynku kapitałowego.......................................................................................................... 93 6.2. Instrumenty rynku kapitałowego.......................................................................................................................... 106 6.2.1. Akcje............................................................................................................................................................. 106 6.2.1.1. Rodzaje akcji........................................................................................................................................ 107 6.2.1.2. Podstawy wyceny akcji........................................................................................................................ 110 6.2.1.2.1. Wycena akcji uprzywilejowanych....................................................................................... 110 6.2.1.2.2. Wycena akcji zwykłych....................................................................................................... 110 6.2.1.3. Rynek akcji........................................................................................................................................... 112 6.2.2. Prawo do akcji i prawo poboru...................................................................................................................... 119 6.2.3. Obligacje...................................................................................................................................................... 119 6.2.3.1. Ogólna charakterystyka....................................................................................................................... 119 6.2.3.2. Funkcje i rodzaje obligacji- kryteria klasyfikacji................................................................................... 120 6.2.3.3. Wycena obligacji.................................................................................................................................. 123 6.2.3.3.1. Bieżąca stopa zwrotu ............................................................................................................... 123 6.2.3.3.2. Stopa zwrotu w terminie do wykupu....................................................................................... 123 6.2.3.3.3. Stopa zwrotu w terminie do wcześniejszego wykupu............................................................. 125 6.2.3.3.4. Ryzyko inwestycji w obligacje.................................................................................................. 126 6.2.3.3.5. Czas trwania (duration) i wypukłość (convexity) obligacji........................................................128 6.2.3.4. Rynki obligacji..................................................................................................................................... 132 6.2.3.4.1. Obligacje skarbowe.................................................................................................................. 132 5 6.2.3.4.2. Obligacje komunalne ............................................................................................................... 134 6.2.3.4.3. Obligacje banków..................................................................................................................... 137 6.2.3.4.4 Obligacje przedsiębiorstw......................................................................................................... 139 6.2.4. Produkty strukturyzowane........................................................................................................................... 140 6.2.5. Certyfikaty inwestycyjne.............................................................................................................................. 141 6.2.6. Listy zastawne.............................................................................................................................................. 141 ROZDZIAŁ 7. RYNEK INSTRUMENTÓW POCHODNYCH................................................................................................ 145 7.1. Pojęcie, klasyfikacja i funkcje instrumentów pochodnych......................................................................................145 7.2. Giełdowe instrumenty pochodne.......................................................................................................................... 147 7.2.1. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie..............................................................................................147 7.2.1.1. Kontrakty terminowe typu futures....................................................................................................... 147 7.2.1.2. Kontrakty terminowe typu opcje......................................................................................................... 149 7.2.1.3. Jednostki indeksowe- MiniWig 20....................................................................................................... 151 7.2.2. Warszawska Giełda Towarowa (WGT)........................................................................................................... 151 7.3. Pozagiełdowe kontrakty terminowe forward (międzybankowe)........................................................................... 153 7.3.1. Kontrakty terminowe forward...................................................................................................................... 153 7.3.2. Kontrakty opcyjnie....................................................................................................................................... 155 7.3.3. Kontrakty swapowe...................................................................................................................................... 156 7.3.3.1. Swap procentowy................................................................................................................................ 156 7.3.3.2. Swap walutowy................................................................................................................................... 157 ROZDZIAŁ 8. POLITYKA PIENIĘŻNA BANKU CENTRALNEGO....................................................................................... 161 8.1. Podstawy prawne organizacji i działania NBP........................................................................................................ 161 8.2. Niezależność Banku Centralnego........................................................................................................................... 162 8.3. Funkcje i zadania NBP............................................................................................................................................ 165 8.4. Cele i strategie polityki pieniężnej......................................................................................................................... 167 8.4.1. Ujęcie tradycyjne- triada celów.....................................................................................................................168 8.4.2. Ujęcie nowoczesne- wieloparametryczne .................................................................................................... 171 8.5. Instrumenty oddziaływania Banku Centralnego.................................................................................................... 173 8.5.1. Pośrednie instrumenty polityki pieniężnej.................................................................................................... 173 8.5.2. Instrumenty bezpośrednie............................................................................................................................ 176 8.5.3. Oddziaływanie poprzez perswazję................................................................................................................ 177 8.6. Mechanizmy transmisji impulsów polityki pieniężnej..................................................................................... 177 ZAKOŃCZENIE.............................................................................................................................................................. 180 BIBLIOGRAFIA............................................................................................................................................................. 183 AKTY PRAWNE.............................................................................................................................................................193 SPIS TABEL.................................................................................................................................................................. 193 SPIS RYSUNKÓW......................................................................................................................................................... 195