Spotkania z przeszłością – archeologia dla dzieci

Projekt ”Spotkania z przeszłością – archeologia dla dzieci” to rodzaj Krajowej Inicjatywy
Młodzieżowej w ramach unijnego programu „Młodzież w działaniu”. Jest realizowany przez
studentów Studenckiego Koła Naukowego Archeologii Doświadczalnej działającego przy Instytucie
Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Skierowany jest przede wszystkim do uczniów szkół
podstawowych klas 4-6, a także ich rodziców i opiekunów, którzy, jeżeli wyrażą taką chęć,
uczestniczą w spotkaniach wraz ze swoimi podopiecznymi.
Projekt bazuje na edukacji interaktywnej, która pozwala przyswajać nowe wiadomości w
przystępny i atrakcyjny sposób. Tematem wiodącym spotkań jest popularyzacja wiedzy o
przeszłości i archeologii jako nauki oraz zapoznanie najmłodszych z dziedzictwem kulturowym i
doświadczeniem archeologicznym. Na spotkaniach przybliżane są uczestnikom różne dziedziny
życia codziennego naszych przodków, kładąc duży nacisk na eksperyment archeologiczny.
W ramach programu zaplanowane jest siedem około trzygodzinnych spotkań w Instytucie
Archeologii UW odbywających się od października 2012 r. do maja 2013 r. w ostatnią sobotę
miesiąca oraz jedno wyjście do Centrum Nauki Kopernik na wystawę „Korzenie Cywilizacji”.
W 2012 r. odbyły się trzy spotkania – dwa w Instytucie Archeologii UW (poruszające tematy
garncarstwa oraz tkactwa) oraz wyjście do Centrum Nauki Kopernik.
Na początku każdego spotkania uczestnicy zapoznawani są z takimi pojęciami, jak
archeologia, doświadczenia archeologiczne itp. oraz z zagadnieniami podejmowanymi na danych
zajęciach. Po tym następuje cześć praktyczna, czyli warsztaty interaktywne połączone z
eksperymentami naukowymi.
Na pierwszym spotkaniu pt. „Z tej samej gliny ulepieni”, które odbyło 27 października 2012
r., dzieci dowiedziały się, co można zrobić z gliny oraz przekonały się, że praca garncarza wcale nie
należała do łatwych. Uczestnicy w pierwszej kolejności dowiedzieli się o figurkach glinianych,
które lepili nasi przodkowie, a wśród których mogą znajdować się zabawki, przedmioty kultu lub
po prostu ozdoby. Następnie nadszedł czas na naczynia ceramiczne. Dzieci przekonały się, że praca
garncarza nie ograniczała się jedynie do wylepienia garnka do gotowania, ale często były to małe
dzieła sztuki, które pojawiały się na stołach możnowładców lub gigantyczne naczynia zasobowe,
służące do przechowywania pokarmu czy transportowania płynów. Prezentację uzupełniły
przyniesione zabytki z kolekcji dydaktycznej Instytutu Archeologii UW, których dzieci mogły
dotknąć. Szczególne zainteresowanie wzbudziła średniowieczna patelnia z odciskami palców
garncarza. Uczestnicy poznali zatem techniki lepienia, a na koniec sami mogli spróbować swoich
sił wykonując naczynia techniką wałeczkową. Dowiedzieli się także, że naczynia mają szerokie
zastosowanie – wykorzystywane były również do przechowywania prochów zmarłych, które
pozostawały po ciałach spalonych na pogrzebowym stosie. Szczególne zainteresowanie wzbudziły
urny w kształcie domów oraz tzw. popielnice twarzowe.
24 listopada odbyło się drugie spotkanie pt. „Po nitce do kłębka”. Tym razem motywem
przewodnim zajęć było tkactwo. Zanim jednak zaczęto tkać, uczestnicy dowiedzieli się, jakie
surowce można wykorzystać do wyrobu tkanin. Następnie przystąpiono do wytwarzania nici, czyli
przędzenia przy pomocy wrzeciona obciążonego przęślikiem. Zakładając, że mało kto lubi
naturalne – bure barwy tkanin, dzieci dowiedziały się, że można je pofarbować. W przeszłości
robiono to naturalnymi barwnikami. Dlatego też kawałki lnianego materiału szybko wylądowały w
roztworach z pokruszonych liści pokrzywy, kory dębu, kurkumy, kwiatów hibiskusa itp. Uczestnicy
spotkania nauczyli się także robić krajki na bardach. Dużym zainteresowaniem cieszył się stojący
przy ścianie pionowy warsztat tkacki, którego budowę i zastosowanie opisała i pokazała mgr Agata
Ulanowska, która prowadzi w Instytucie Archeologii UW zajęcia ze śródziemnomorskich technik
tkania. W tym samym czasie uczestnicy zajmowali się tkaniem na małych krosnach.
16 grudnia miało miejsce trzecie, a zarazem ostatnie w 2012 r. „Spotkanie z przeszłością –
archeologia dla dzieci”. Odbyło się w dość nietypowym miejscu. Razem z grupą dzieci z Domu
dziecka Nr 2 w Warszawie, studenci odszukiwali archeologię wśród ponad 400 interaktywnych
eksponatów znajdujących się na wystawach Centrum Nauki Kopernik. Uczestnicy wraz
animatorami CNK przeprowadzali eksperymenty przy stanowiskach, które pokazywały różne
aspekty pracy archeologa.
Spotkanie pt. „Z tej samej gliny ulepieni”
Spotkanie pt. „Po nitce do kłębka”
Wyjście do CNK