Implanty pamięci społecznej. Teoria i przykłady

Implanty pamięci społecznej. Teoria i przykłady

Instytut Filologii Germańskiej oraz Instytut Socjologii
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
serdecznie zapraszają w ramach projektu
Implanty pamięci? Od/budowa Zamków w Poznaniu
i Berlinie – interdyscyplinarne studium przypadku
współfinansowanego przez
Polsko-Niemiecką Fundację na Rzecz Nauki
do udziału w interdyscyplinarnej konferencji naukowej
Implanty pamięci społecznej. Teoria i przykłady
która odbędzie się w dniach 21-22 marca 2016 r.
w Collegium Novum UAM (Al. Niepodległości 4, Poznań)
Temat konferencji:
Implanty pamięci to „wtórnie i post factum wykreowane: budowle, zapisy, obrazy czy
filmy, a także treści wiedzy, które mają uzupełnić braki pamięci, odtworzyć jej domniemaną
treść albo wręcz stworzyć w nowej postaci, która zgodna byłaby z aktualną polityką zbiorowości czy aktualnym układem interesów, wartości i celów” (Golka, M.: Pamięć społeczna
i jej implanty. Warszawa: Wyd. Naukowe SCHOLAR 2009, s. 161).
Celem konferencji jest dyskusja nad sposobami zmiany dominujących interpretacji
przeszłości. W swojej refleksji chcemy skoncentrować się na sposobach tworzenia współczesnych obiektów materialnych i tekstów kultury, które uzupełniają społecznie konstruowaną
wiedzę o przeszłości, wypełniając znajdujące się w niej luki i tym samym uprawomocniając
jeden, wybrany sposób widzenia przeszłości. Rozważmy więc, w jaki sposób implanty pamięci wykorzystywane są w procesie legitymizowania współczesnych interesów różnych
wspólnot pamięci oraz – last but not least – czy zaproponowane przez Golkę pojęcie wnosi
nową jakość do dyskursu naukowego w obrębie kultur pamięci.
Kręgi tematyczne:
1. Budynki jako implanty pamięci. Szczególnie interesują nas tutaj dwa rodzaje obiektów architektonicznych:
a) obiekty, które przejmują nazwę po dawnych obiektach z przeszłości, o których formie brak jest dokładnych przekazów historycznych. Przykładem takiego budynku może być
Zamek Królewski w Poznaniu lub Zamek Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie;
b) obiekty, które budowane są w miejscu wyburzonych innych obiektów, jednocześnie
nawiązujące do wcześniejszych znaczących budynków znajdujących się w tym samym miejscu. Przykładem mogą być tutaj pałac Changgyeong w Seulu (wybudowany w miejscu japońskiego pałacu gubernatorskiego) lub Berliner Schloss (wybudowany w miejscu Pałacu Republiki, który zastąpił pierwszy zamek Hohenzollernów w Berlinie).
2. Teksty literackie i obrazy filmowe jako implanty pamięci. W dzisiejszym świecie teksty
kultury coraz częściej pokazują alternatywną w stosunku do powszechnie przyjętej wizję
www.amu.edu.pl
przebiegu przeszłych wydarzeń. Twórczo rozwijając znane informacje dotyczące cech historycznych osobistości lub na nowo reinterpretując ich zachowanie, pozwalają spojrzeć na przeszłość z nowej perspektywy, stosując często do minionych wydarzeń współczesne sposoby
wyjaśniania. Przykładem może być tu film Marlena, w którym ważną rolę odgrywa wątek
domniemanego romansu Marleny Dietrich z oficerem Carlem Seidlitzem. Mniej oczywiste,
ale równie ciekawe są w tym kontekście liczne teksty związane z beletrystycznym przekształceniem historycznych postaci, np. Ja, Klaudiusz Roberta Gravesa czy też popularne książki
i seriale dotyczące rodziny Biorgiów, Wikingów itd.
3. Moda retro. Powracające elementy garderoby czy też wzory przemysłowe z przeszłości
stanowią stały element zmieniających się mód i stylów. Warto rozważyć kwestię, czy za powrotem konkretnych elementów przeszłości nie kryją się społeczne dystynkcje, mające na celu nie tylko podział ludzi wedle kategorii gustu lub klasy społecznej, ale także podług interpretacji przeszłości. Przykładem może tu być zauważalny od lat 80. XX wieku powrót gorsetu
jako elementu garderoby – czy ten fenomen można wyjaśnić za pomocą odwołań do sposobów reinterpretacji przeszłości, w których jeden z powszechnie rozpoznawalnych symboli
kobiecego ucisku zamienia się w symbol wysokich wartości estetycznych? W ten sposób
można też rozważać np. powrót dawnego przemysłowego designu w artykułach gospodarstwa
domowego, samochodach itd.
Przedstawiona lista ma charakter otwarty. Zachęcamy do jej twórczego rozwinięcia.
Adresaci konferencji:
Do udziału w konferencji zapraszamy historyków, historyków sztuki, socjologów, kulturoznawców, teatrologów, filmoznawców, literaturoznawców oraz przedstawicieli innych dyscyplin, którzy w swoich badaniach poruszają się w obrębie tematyki zarysowanej przez zagadnienie kultur pamięci.
Czas i język wystąpień: Do 20 min., j. polski i niemiecki
Termin nadsyłania zgłoszeń: 14 lutego 2016 r. (na adresy mailowe członków komitetu org.;
formularz zgłoszeniowy w załączniku). Decyzję w sprawie przyjęcia propozycji wystąpienia
organizatorzy przekażą do dnia 19 lutego 2016 r.
Opłata konferencyjna i termin dokonania wpłaty:
260 PLN (obejmuje: nocleg i wyżywienie podczas konferencji, materiały konferencyjne); 28
lutego 2016 r. Nr konta zostanie podany do wiadomości uczestników konferencji.
Publikacja:
W przypadku rzeczywistego zainteresowania uczestników konferencji publikacją tekstów
w tomie pokonferencyjnym, organizatorzy podejmą starania o dofinansowanie publikacji.
Komitet organizacyjny:
dr Dominika Gortych (IFG UAM; [email protected])
dr Łukasz Skoczylas (IS UAM; [email protected])
www.amu.edu.pl