Wyświetl PDF - Nestlé Nutrition Institute
Transkrypt
Wyświetl PDF - Nestlé Nutrition Institute
Krótko- i długoterminowe efekty podawania probiotyków we wczesnym okresie życia H. Szajewska Wstęp Obawy związane z wczesnym podawaniem probiotyków dotyczą momentu ich wprowadzenia, tj. podawanie probiotyków często zaczyna się bardzo wcześnie w niemowlęctwie, czasami zaraz po narodzinach, gdy mikroflora jelitowa nie jest jeszcze w pełni ustalona, oraz czasu trwania, tj. codzienne podawanie takich produktów może być przedłużone (do kilku tygodni lub miesięcy). W przypadku niemowląt niekarmionych naturalnie, podaż probiotyków może odbywać się w formie swoistej macierzy (w postaci mleka modyfikowanego), która może być jedynym źródłem pokarmu dla niemowlęcia w dłuższym okresie czasu. Fakt, iż tak pozytywne, jak i negatywne efekty stosowania probiotyków odnotowuje się wiele lat po ich podaniu w pierwszych miesiącach życia wzbudza obawy, iż inne trwałe skutki, np. immunosupresja, mogą wystąpić w dorosłym życiu. Probiotyki u wcześniaków Nie znamy jeszcze możliwych zdrowotnych konsekwencji anormalnego modelu kolonizacji jelit u wcześniaków. Jednakże uznawano, że może on mieć wpływ na podwyższoną podatność na infekcje i stanowić czynnik patogenetyczny martwiczego zapalenia jelita cienkiego (NEC). W licznych systematycznych badaniach, z mataanalizą lub bez, przeanalizowano dane dotyczące wpływu dojelitowego podawania probiotyków na ryzyko wystąpienia NEC i śmiertelność wcześniaków. Najnowszym jest zaktualizowana metaanaliza Desphande’a i in. (data badania: marzec 2009 r.), w której uwzględniono 11 randomizowanych badań obejmujących 2176 wcześniaków. W porównaniu z grupą kontrolną, w grupie badanej wcześniaków z włączonym probiotykiem stwierdzono zmniejszone ryzyko wystąpienia NEC oraz obniżoną śmiertelność, nie było natomiast różnic pomiędzy grupami w kontekście ryzyka wystąpienia sepsy. Największa obawą wynikającą z tego badania, jak i z wielu innych metaanaliz dotyczących probiotyków, jest pytanie, czy właściwym jest zestawianie danych dotyczących różnych mikroorganizmów. Argumenty za i przeciw zestawianiu danych zawarte są z Tabeli 1. Czy ta metaanaliza powinna zmienić nasze postępowanie? Niedawno Komisja ds. Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) opublikowała stanowisko, że dziś dostępne dane nie pozwalają na rekomendowanie rutynowego użycia probiotyków jako suplementów diety u wcześniaków w celu zapobieżenia NEC. Komisja ta uznała ponadto, iż każdy szczep probiotyków i potencjalne kombinacje szczepów muszą zostać oceniane osobno dla każdego produktu. W grupach, gdzie ryzyko wystąpienia NEC jest wysokie, można rozważyć użycie probiotyków – pojedynczych szczepów lub ich kombinacji. Jednakże należy wybierać takie probiotyki, które są najlepiej przebadane, których siła oddziaływania jest największa, a bezpieczeństwo najwyższe. Tabela 1 Argumenty „za” i „przeciw” zestawianiu danych dotyczących różnych probiotyków Argumenty za: Zestawienie danych pozwala na: zwiększenie wielkości próby i jej siły statystycznej stwierdzenie, czy jest dowód na efekt (konsekwencje) ustalenie kierunku działania efektu ustalenie wielkości efektu ocenę jednorodności (zwartości) efektu pomiędzy poszczególnymi badaniami identyfikację najbardziej obiecujących probiotyków i podjecie decyzji, czy uzasadnione są dalsze badania nad tymi probiotykami Argumenty przeciw: suplementacja probiotykami interwencją jednorodną dane zbiorcze z różnych rodzajów, gatunków, szczepów i porcji probiotyków zebranych w różnych populacjach, prawdopodobnie ze zróżnicowanymi ekosystemami mikroflory jelitowej, mogą dać mylne wnioski istnieje ryzyko, że wyniki mogą być błędnie ekstrapolowane na inne probiotyki lub inne grupy pacjentów nie jest Probiotyki w mleku modyfikowanym dla niemowląt Niedawno Komisja ds. Żywienia ESPGHAN systematycznie podsumowała opublikowane wyniki badań dotyczące bezpieczeństwa i wpływu na stan zdrowia podawania mleka modyfikowanego wzbogacanego w probiotyki. Komisja uznała, że dostępne dane naukowe wskazują, iż podawanie mleka modyfikowanego suplementowanego probiotykami zdrowym niemowlętom jest bezpieczne w kontekście ich rozwoju. Podawanie niemowlęciu mleka modyfikowanego z probiotykami poza okresem wczesnego niemowlęctwa może wiązać się z pewnymi korzyściami, np. zmniejszeniem ryzyka wystąpienia infekcji przewodu pokarmowego, zmniejszeniem negatywnych skutków antybiotykoterapii i mniejszej częstotliwości występowania kolki i drażliwości. Jednakże, dostępne badania różniły się miedzy sobą jeśli chodzi o jakość metodologiczną, m.in., szczepem badanego probiotyku, czasem trwania interwencji i wielkością podawanych dawek. Komisja stwierdziła, że jest wciąż zbyt wiele niepewności by powziąć rzetelne wnioski z dostępnych danych. Ogólnie, brakuje danych dotyczących długookresowych efektów podawania mleka modyfikowanego wzbogaconego w probiotyki. Wnioski Koncepcja modyfikowania mikroflory jelit poprzez podawanie probiotyków we wczesnych okresach życia w celu zmniejszenia ryzyka, zapobiegania lub leczenia chorób, także takich, który ujawniają się w życiu dorosłym, jest bardzo interesująca. Jednakże, potrzebne jest ostrożne podejście, a długookresowe efekty podawania probiotyków powinny być starannie ocenione. Dziś wciąż jest więcej pytań, niż odpowiedzi. Spodziewany jest szybki rozwój badań na tym polu. Bibliografia: 1. Deshpande G, Rao S, Patole S, et al: Updated meta-analysis of probiotics for preventing necrotizing enterocolitis in preterm neonates. Pediatrics 2010;125:921– 930. 2. Agostoni C, Buonocore G, Carnielli VP, et al, ESPGHAN Committee on Nutrition: Enteral nutrient supply for preterm infants: commentary from the European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2010;50:85–91. 3. Tarnow-Mordi W, Wilkinson D, Trivedi A, et al: Re: ESPGHAN commentary and education that probiotics substantially reduce all-cause mortality and necrotizing enterocolitis in preterm infants. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2010;50:694, author reply 694–695. 4. ESPGHAN Committee on Nutrition: Supplementation of infant formula with probiotics and/or prebiotics: a systematic review and comment by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2010, in press.