Zarządzanie projektem Pakiet szkoleniowy

Zarzàdzanie
projektem
Pakiet szkoleniowy
Witamy w serii T-kit
Niektórzy z was mogà zastanawiaç si´, co w∏aÊciwie oznacza termin T-kit. Istniejà dwa wyjaÊnienia.
Pierwsze z nich jest proste, t-kit to skrót dwóch angielskich s∏ów oznaczajàcych pakiet szkoleniowy
(training kit). Druge wyjaÊnienie zwiàzane jest z brzmieniem skrótu T-kit, po angielsku wymawia si´
go jak „ticket”, czyli bilet. Bilet potrzebny jest, gdy wybieramy si´ w podró˝. Postaç przedstawiona na
ok∏adce zwana „Spiffy” trzyma w r´ku bilet na pociàg, bowiem w∏aÊnie wybiera si´ w podró˝, by odkrywaç nowe idee. Naszym zdaniem ten T-kit jest narz´dziem, które ka˝dy z was mo˝e zastosowaç
w pracy. Oddajemy go w r´ce pracowników m∏odzie˝owych i trenerów, oferujàc im teoretyczne i praktyczne narz´dzia, które przydadzà im si´ podczas szkolenia m∏odych ludzi.
Seria T-kit to efekt wspólnego, ca∏orocznego wysi∏ku ludzi pochodzàcych z ró˝nych kr´gów kulturowych, zawodowych i organizacyjnych. W tym przedsi´wzi´ciu udzia∏ wzi´li zarówno trenerzy m∏odzie˝owi, liderzy m∏odzie˝owi z organizacji pozarzàdowych, jak i profesjonalni publicyÊci. Wszystko
po to, by powsta∏a publikacja wysokiej jakoÊci, która odpowiada∏aby na potrzeby swoich odbiorców
i równoczeÊnie uwzgl´dnia∏aby ró˝ne sposoby ujmowania tematów, nie tylko w kontekÊcie lokalnym,
ale przede wszystkim europejskim.
Ten T-kit stanowi cz´Êç serii obejmujàcej 4 tytu∏y, które opublikowano po raz pierwszy w 2000 roku.
Seria jest kontynuowana. Pakiet „Zarzàdzanie projektem” powsta∏ w ramach Programu Partnerstwa
w Europejskim Szkoleniu Pracowników M∏odzie˝owych (Partnership Programme on European Youth
Worker Training) prowadzonego przez Komisj´ Europejskà i Rad´ Europy. Te dwie instytucje wspó∏pracujà nie tylko podczas wydawania T-kitów, organizujà te˝ wspólnie szkolenia treningowe, redagujà magazyn „Kojot” i tworzà dynamicznà stron´ internetowà.
Aby dowiedzieç si´ wi´cej o programie (nowych publikacjach, og∏oszeniach dotyczàcych nowych treningów, etc) lub te˝ uzyskaç elektronicznà wersj´ T-kit, odwiedê stron´: www.training-youth.net
Publikacje Rady Europy
F -67075 Strasburg Cedex
© Rada Europy i Komisja Europejska, listopad 2000
Rozpowszechnianie materia∏ów z tej publikacji dopuszcza si´ jedynie w niekomercyjnych
celach edukacyjnych i wy∏àcznie wtedy, gdy cytowane jest êród∏o.
Ten dokument nie wyra˝a oficjalnej opinii Komisji Europejskiej lub Rady Europy, ich
cz∏onków bàdê organizacji wspó∏pracujàcych z tymi instytucjami.
The Polish translation of the original T-Kit was funded and made by the Polish National Agency in 2002 with the permission of the Partnership Programme. The Polish
National Agency assumes responsibility for the accuracy of the translation.
Publikacja zosta∏a sfinansowana w roku 2002 ze Êrodków Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu oraz Komisji Europejskiej w ramach Programu M¸ODZIE˚. Przek∏ad za
zgodà Programu Partnerstwo. Narodowa Agencja Programu M¸ODZIE˚ ponosi pe∏nà
odpowiedzialnoÊç za zgodnoÊç polskiej wersji j´zykowej z tekstem oryginalnym.
ISBN 83-914928-8-5
Zarzàdzanie
projektem
Sekretariat:
Sabine Van Migem (administracja)
Genevieve Woods (bibliotekarka)
Koordynacja serii:
Silvio Martinelli
Wydawcy:
Anne Dussap, Peter Merry
Ok∏adka i postaç Spiffy:
The Big Family
Autorzy: (zob. te˝ ostatnià stron´)
Bernard Abrignani, Rui Gomes, Dirk de Vilder
Wspó∏pracownik:
Alain Roy
Komitet wydawniczy:
Bernard Abrignani
Institut National de la Jeunesse
et de l’Education Populaire
Elisabeth Hardt
European Fereration for Intercultural
Learning
Esther Hookway
Lingua Franca
Carol-Ann Morris
European Youth Forum
Heather Roy
World Association of Girl Guides and Girl
Scouts
Szczególne podzi´kowania kierujemy
równie˝ do:
• Patricka Penninckx za koordynacj´ promowania serii T-kit, ciàg∏e wsparcie i zagwarantowanie kontaktu z innymi projektami Porozumienia Partnerstwa
• Anne Cosgrove i Leny Kalibataite za pomoc
podczas pierwszej fazy projektu
• Dzi´kujemy równie˝ wszystkim wydawcom
i autorom, którzy wyrazili zgod´ na wykorzystanie ich materia∏ów i równie˝ wszystkim
ludziom, którzy, dzi´ki swoim umiej´tnoÊciom, w ró˝nych momentach i na ró˝ne sposoby, przyczynili si´ do tego, ˝e wydanie pakietu szkoleniowego sta∏o si´ mo˝liwe.
partnerstwo
Rada Europy i Komisja Europejska
Szkolenie-M∏odzie˝
Rada Europy
DG IV
Dyrektoriat M∏odzie˝y i Sportu
Europejskie Centrum M∏odzie˝y w Strasburgu
30 Rue Pierre de Coubertin
F-67000 Strasburg, Francja
Tel: +33-3-8841 2300 – Fax: +33-3-8841 2777
Europejskie Centrum M∏odzie˝y w Budapeszcie
Zivatar ucta 1-3
H-1024 Budapeszt, W´gry
Tel: +36-1-2124078 – Fax: +36-1-2124076
Komisja Europejska
DG Edukacja i Kultura
Wydzia∏ D5: Polityka M∏odzie˝owa i Program M∏odzie˝
Rue de la Loi, 200
B-1049 Bruksela, Belgia
Tel: +32-2-295 1100 – Fax: +32-2-299 4158
Zarzàdzanie
projektem
Spis treÊci
Wprowadzenie ........................................................................................................................................7
1. Projekty w pracy z m∏odzie˝à ...................................................................................................... 9
1.1. WartoÊci w projekcie i wartoÊç projektów .................................................................................... 9
1.2. Stowarzyszenia i projekty: perspektywa historyczna ................................................................. 9
1.3. Europejskie programy i projekty m∏odzie˝owe ......................................................................... 10
1.4. Zarzàdzanie, zarzàdzanie! ............................................................................................................ 12
1.5. WartoÊci istniejàce wczeÊniej i wartoÊci, które pojawi∏y si´ póêniej ...................................... 13
1.6. WartoÊci w projekcie ....................................................................................................................15
1.7. Ograniczenia wynikajàce z dzia∏aƒ zwiàzanych z projektem ................................................... 20
1.8. Kultura i zarzàdzanie projektem ................................................................................................. 22
1.9. Co zrobiç? ........................................................................................................................................24
2. Czym jest projekt? ........................................................................................................................ 27
2.1. Zarzàdzanie projektem nie jest... ................................................................................................ 27
2.2. Projekt pracy z m∏odzie˝à to... ..................................................................................................... 27
2.3. Modele projektów ......................................................................................................................... 30
3. Projekt krok po kroku ................................................................................................................. 39
3.1. Wprowadzenie ............................................................................................................................... 39
3.1.1. O zarzàdzaniu ...................................................................................................................... 39
3.1.2. Proponowanie modelu ........................................................................................................ 42
3.1.3. Definicja – Implementacja – Ewaluacja ........................................................................... 44
3.1.4. Siatka „W-pytaƒ” albo metoda Laswella ........................................................................... 44
3.2. Definiowanie projektu .................................................................................................................. 45
3.2.1. Przedstawienie wspólnoty .................................................................................................. 45
3.2.2. Analiza potrzeb .................................................................................................................... 45
3.2.2.1. Analiza spo∏eczna .................................................................................................... 45
3.2.2.2. WartoÊci i priorytety instytucjonalne ....................................................................... 49
3.2.2.3. Motywacje osobiste .................................................................................................. 50
3.2.3. Definiowanie celów ............................................................................................................. 52
3.2.4. Konkretne cele ..................................................................................................................... 53
3.2.5. Strategia i metodologia ....................................................................................................... 56
3.2.6. Planowanie dzia∏aƒ ............................................................................................................. 58
3.2.6.1. Planowanie i umiej´tnoÊç planowania w czasie ...................................................... 58
Zarzàdzanie
projektem
3.3. Implementacja projektu ............................................................................................................... 61
3.3.1. Zarzàdzanie zasobami ......................................................................................................... 62
3.3.1.1. Zarzàdzanie czasem ............................................................................................. 62
3.3.1.2. Zasoby finansowe .................................................................................................. 64
3.3.1.3. Zbieranie funduszy ................................................................................................ 66
3.3.1.4. Zasoby materialne i techniczne ........................................................................... 74
3.3.1.5. Zarzàdzanie ludêmi .............................................................................................. 74
3.3.1.6. Praca zespo∏owa ................................................................................................... 75
3.3.1.7.Trwa∏e kontrolowanie i ewaluacja ....................................................................... 83
3.4. Ewaluacja projektu ....................................................................................................................... 87
3.4.1. Przygotowywanie i przeprowadzanie ewaluacji .............................................................. 88
3.4.2. Ewaluacja i planowanie projektu ..................................................................................... 89
3.4.3. Planowanie ewaluacji ......................................................................................................... 89
3.4.4. Zakoƒczenie i raport ........................................................................................................... 94
4. Co sprawia, ˝e projekt ma wymiar europejski? ................................................................. 97
Za∏àcznik nr 1 S∏owniczek terminów.......................................................................................... 103
Za∏àcznik nr 2 Pakiet szkoleniowy: Zarzàdzanie projektem – Ewaluacja ................... 105
Za∏àcznik nr 3 Bibliografia ............................................................................................................. 107