STUDIA NIEMCOZNAWCZE

STUDIA NIEM
UNIWERSYTET WARSZAWSKI
INSTYTUT GERMANISTYKI
DEUTSCHKUNDE
XLVII TOM
STUDIA NIEMCOZNAWCZE
pod redakcj^
Lecha Kolago
XLVII. BAND
STUDIEN ZUR DEUTSCHKUNDE
herausgegeben von
Lech Kolago
Warszawa 2011
Malj'.or/ala Kosacka (Warszawa)
A^nics/ka Milka: Musical trzech stuled. Ewolucja musicalu
amerykanskiego od drugiej polowy XIX wieku do czasow
wspolczesnych. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne - Oficyna
Wydawnicza AFJ4, Krakow 2009, ss. 155
,,Pewne kontrowersje wzbudza wciqz klasyfikacja musicalu. Powstaje bowiem
pylanie, czy musical powinien zostac zaliczony do kultury elitarnej i bye traktowany na rowni z innymi gatunkami przypisanymi do tej kategorii, czy tez
jego przynaleznosc do kultury popularnej, glownie ze wzgledu na rozrywkowy
charakler, jest w pelni uzasadniona. A moze jest to zupelnie nowa, konsolidacyjna forma sztuki, w stosunku do ktorej dotychczas przyjmowane kryteria
klasyfikacji nie mog^ znalezc odpowiedniego zastosowania?" (s. 11)
Pr6b? odpowiedzi na pylanie: czym jest musical amerykanski, podejmuje
absolwentka Wydziatu Stosunkow Miedzynarodowych Krakowskiej Akademii
im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Agnieszka Mika w pracy Musical trzech
.\luifd. Ewolucja musicalu amerykanskiego od drugiej poiowy XIX wieku do
czaiow wspdlczesnych, nagrodzonej w pierwszej edycji ,,Konkursu na najlepsz^
pracc dyplomow^" na Wydziale publikacj^ w 2009 roku w Oficynie Wydawniczcj AFM. 1 choc - jak shisznie zauwaza Autorka - zlozonosc musicalu nie
w pelni umozliwia stworzenie jednowymiarowej wykladni tego gatunku, udaje
sit,- w omawianej pracy przyblizyc istot? i charakter tej formy sztuki. Agnieszka
Milka nie ogranicza sie przy tym do ujecia teatralno-dramatycznego i muzycziii-f.M), air u\v/i'jcdnia wydarzenia historyczne, czynniki kulturowe, ekonoiviHv.ne, polityczne i spoleczne, ktore miaby istotny wplyw na uksztaltowanie
siij giUunku. Starannie opracowane geneza i zrodla gatunku stanowi^ punkt
wyjscia do rozwazan nad dalszymi przeobrazeniami w obrebie w pelni ugrun-
618
Buchbesprechungen und Berichte
towanej formy musicalu amerykanskiego. Przemiany te analizuje Autorka
w dwoch przedzialach czasowych: od polowy lat dwudziestych do poczajku
lat siedemdziesiaiych XX wieku - w czasie konstytuowania si? gatunku
w Stanach Zjednoczonych oraz na przelomie XX i XXI wieku i w czasach
wspolczesnych - w czasach komercjalizacji rynku kultury, nieograniczonych
mozliwosci technologicznych oraz rosn^cych oczekiwan publicznosci. Analizuj^c struktur? i zrodla gatunku oraz zmiany, jakim podlegal on od momentu
powstania az do czasow wspolczesnych, Autorka szuka rozwi^zania kontrowersyjnej kwestii klasyfikacji musicalu, tj. czy umiejscowienie musicalu
w obrebie kultury popularnej, ,,ktora nie wymaga od odbiorcy intelektualnego
zaangazowania, oferaj^c mu w zamian jedynie bezrefleksyjn^ rozrywk?" (s.
11), jest w pelni uzasadnione. Z analizy materialu empirycznego wynika, iz
,,w wyniku roznego rodzaju zabiegow ambitny i wysublimowany musical
amerykanski w XXI wieku zacz^l niepokoj^co upodabniac si? do masowego
produktu przemyslu rozrywkowego (s. 114), tym samym ,,[s]ubtelne, pogodne,
urzekaj^ce i nieco naiwne w swoim przekazie musicale ze wzgledu na zmieniaj^ce si? oczekiwania publicznosci oraz nieublagalne prawa rynku musialy
ustapic miejsca produkcjom o znacznie wi?kszym rozmachu" (s. 119). W tej
sytuacji pozostaje ,,miec nadzieje, iz musical amerykanski w kolejnych latach
nie straci na swej wyj^tkowosci, a wr?cz upowszechni si? jako ta forma sztuki,
ktora stanowic b?dzie swego rodzaju pomost pomi?dzy kultury wysok^ a kulturq
masow^, umozliwiaj^c tym samym przedostawanie si? pewnych elementow
0 gl?bszej tresci do nurtu kultury popularnej" (s. 119), konkluduje Autorka
w zakonczeniu.
Praca jest bogato udokumentowana. Autorka uwzgl?dnia w swoim opracowaniu 110 musicali, ktorych tytuly, miejsce i dat? premiery oraz nazwiska ich
tworcow, w tym: autorow libretta, kompozytorow, choreografow, rezyserow
1 producentow, przytacza w zamieszczonym na koncu pracy wykazie. Ponadto
literatur? sekundarn^ stanowi^ pozycje ksi^zkowe, artykuly prasowe, zrodla
internetowe oraz material filmowy, zarowno polsko- jak i angielskoj?zyczne,
ktore to zrodla Autorka nie tylko przytacza w pracy, ale przetwarza je w sposob
krytyczny. Struktura pracy zaswiadcza o wysokim poziomie warsztatu naukowego absolwentki Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego,
ktora zebrany przez nia^ material z akrybi^ systematyzuje i interpreruje, a wyniki
badan zamieszcza w zakonczeniu. Dzi?ki temu praca Agnieszki Milki stanowi
nie tylko ,,bardzo uzyteczn^ pomoc dydaktyczn^ dla studentow amerykanistyki"
(s. 7), ale tez wazny przyczynek do ogolno humanistycznych badan historii
kultury.