czytaj dalej

Trybunał Konstytucyjny dnia 2 września 2012r. wydał orzeczenie stwierdzające
niekonstytucyjność Art. 130 § 21 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy
(Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), który odbierał pracownikom prawo do
dodatkowego dnia wolnego za święto przypadające w dzień wolny od pracy.
Z uzasadnienia Trybunału wynika, że przepis narusza konstytucyjną zasadę równości:
„Zgodnie z art. 14 kodeksu pracy oraz art. 66 ust. 2 konstytucji wszyscy pracownicy mają
prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy. ……………………………………………………
W związku z tym:
„Ustawowe ograniczenie dni wolnych od pracy w danym okresie rozliczeniowym powinno
w równej mierze dotyczyć wszystkich pracowników i być oparte na racjonalnych,
zobiektywizowanych, a także przewidywalnych kryteriach”.
Ustawodawca przywrócił Święto Trzech Króli jako dzień ustawowo wolny od pracy –
uzasadniając to wielowiekową tradycją, niemniej jednak pozbawił to święto waloru w
postaci odebrania niektórym grupom pracowników uprawnień do dodatkowego dnia wolego
od pracy, nawet gdy przypadało ono w dzień wolny od pracy naruszając tym samym zasadę
równego traktowania.
Jak wykazał Trybunał Konstytucyjny – podział dóbr w postaci dnia wolnego od pracy w
zamian za święto w stosunku do pracowników, którym przysługuje to prawo – jeżeli święto
wypada w zwykłym pięciodniowym rozkładzie czasu pracy, oraz tych pracowników którym
to prawo nie przysługuje – jeżeli święto wypada w dzień wolny od pracy zgodnie z
pięciodniowym rozkładem czasu pracy jest arbitralnie różniącym kryterium, co za tym
idzie narusza ono zasadę równości wobec prawa, oraz jest niesprawiedliwe i krzywdzące
dla tej drugiej grupy pracowników.
Dlatego też „Art. 130 § 21 Kodeksu Pracy narusza konstytucyjną zasadę równości
bezpodstawnie różnicując liczbę dni wolnych od pracy przysługujących pracownikom, w
oparciu o nieznajdujące racjonalnego uzasadnienia kryterium zróżnicowania” uzasadnia
Trybunał Konstytucyjny.
W związku z powyższym po ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym wyroku Trybunału sytuacja
wróci do stanu sprzed wprowadzenia nowelizacji.
W praktyce oznacza to, że pracodawcy układający grafik pracy będą musieli pamiętać o
tym, że jeżeli święto wypada w dzień wolny, np. w sobotę to będą zmuszeni oddać ten
dzień w innym terminie.
Konsekwencją wyroku TK jest brak spójnej koncepcji interpretacyjnej w doktrynie; z
jednej strony nowelizacja kodeksu pracy w zakresie dni wolnych wydaje się zbędna z tego
faktu, że TK nie zobowiązał ustawodawcy do zmiany przepisów. Jednak z drugiej strony nie
wypowiedział się w kwestii przywrócenia „starych” przepisów, jest to problem natury
interpretacyjnej.
Komentarz
Jak podnoszą analitycy;
wyrok TK będzie skutkować stratami nie tylko dla
przedsiębiorców, ale i dla budżetu Państwa, w taki sposób, że każdy dzień wolny od pracy
obniża przychody firm, a tym samym zmniejsza wpływy do budżetu.
……………………………………………
Strata w przeliczeniu wygląda następująco:
- każdy dzień wolny od pracy w firmach zatrudniających co najmniej dziewięciu
pracowników obniża łącznie przychody o 5,75 mld złotych, a dla Skarbu Państwa jest to
strata rzędu 0,3% PKB, czyli 4,7 mld złotych. Ponadto wpływy z tyt. podatku VAT w
przypadku branży handlu detalicznego mogą kształtować się niekorzystnie, szacowana
strata z tego tytułu to ok. 240 mln zł.
Mankamentem orzeczenia jest okres w jakim zapadł wyrok – przywrócenie możliwości
odbioru dnia wolnego w dobie kryzysu, spowolnienia gospodarczego i wzmożonej
konkurencyjności nie wydaje się najlepszym rozwiązaniem. Obniżenie wymiaru czasu
pracy w przypadku przewidywanej stagnacji gospodarczej obniży produkcję, oraz
częściowo konsumpcję, firmy będą mniej wytwarzać, cała sytuacja będzie generować
straty.
Ponadto w Polsce mamy już dostatecznie dużo dni wolnych od pracy, można by nawet
pokusić się o stwierdzenie, że jesteśmy wiodącym krajem pod względem dni ustawowo
wolnych. Innymi słowy im więcej mamy dni wolnych to w przypadku pracodawców zysk jest
mniejszy, natomiast koszty rosną, a konkurencja nie śpi. Ale to jeszcze nie wszystko –
wszelkie zmiany w rozkładach czasu pracy i związane z tym koszty również poniesie
pracodawca.
Biorąc całość pod uwagę sentencja wyroku przynosi pracodawcom negatywne skutki.
Pracodawcy stracą podwójnie; nie dość że Trzech Króli jest świętem i jest to dzień wolny
to jeszcze muszą „oddać” pracownikom „wolne” za święta przypadające w dni wolne od
pracy.