Polska potrzebuje nie tyle polityki innowacyjnej co
Transkrypt
Polska potrzebuje nie tyle polityki innowacyjnej co
Newsy Polska potrzebuje nie tyle polityki innowacyjnej co polityk na rzecz innowacji Polityka innowacyjna współczesnych państw europejskich realizowana jest w ramach Narodowych Systemów Innowacji (NSI). Systemy te nie stanowią odrębnych instytucji czy organizacji, są definiowane jako: kompleks wyodrębnionych instytucji, które wspólnie i indywidualnie wnoszą wkład do rozwoju i rozprzestrzeniania się (dyfuzji) nowych technologii, i które tworzą system, w ramach którego rządy formułuj ą i realizuj ą politykę mającą za zadanie oddziaływanie na procesy innowacyjne (Matcalfe 1995). Dzięki licznym sprzężeniom zwrotnym, które występują między instytucjami możliwe jest sprawne tworzenie, selekcjonowanie, absorpcja i dystrybucja innowacji. NSI tworzą efektywne powiązania pomiędzy tymi, którzy generują nową wiedzę oraz tymi, którzy mogą ją z pożytkiem wykorzystywać. W takim rozumieniu Narodowe Systemy Innowacji są w stanie w sposób bardzo czytelny kreować politykę innowacyjną państwa. Aneta Wilmańska Zastępca Prezesa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, ekspert OECD współredagująca Strategię Innowacyjności OECD zauważa w Polish Market nr 6/2010, że na obecnym etapie rozwoju polskiej gospodarki potrzeba zmodyfikowanego podejścia do zagadnienia innowacji. „… Wyzwania, przed którymi dzisiaj stoimy wymagają innego podejścia do innowacji. Potrzebujemy nie tyle polityki innowacyjnej co polityk na rzecz innowacji. Kluczowe jest spojrzenie na innowacje w sposób całościowy, kompleksowy, horyzontalny a nie z punktu widzenia poszczególnych sektorów. To podejście powinno być znacznie szersze niż tylko przez pryzmat technologii high - tech. Trzeba tutaj dostrzegać i nową wiedzę, umiejętności, aktywa niematerialne związane z własnością intelektualną. Tylko w taki sposób znajdziemy bardziej efektywne instrumenty pozwalające rozwiązywać problemy współczesnej gospodarki. Takie podejście wymaga ścisłej współpracy aktorów zarówno lokalnych jak i międzynarodowych systemów innowacji. Tworzenie dobrych warunków dla rozwoju innowacyjności nie może być tylko domeną Ministerstwa Gospodarki. Trzeba aktywności także innych resortów od Ministerstwa Infrastruktury, Kultury, Edukacji, Nauki i Szkolnictwa Wyższego. To szersze podejście jest charakterystyczne dla nowej Strategii Innowacyjności przygotowanej przez OECD…”. Tak zarysowana koncepcja kompleksowego podejścia do innowacji zakłada również lepsze i bardziej efektywne wykorzystywanie w Narodowych Systemach Innowacji instytucji wspierających/pomostowych, które odgrywają kluczową rolę w systemie postrzeganym jako dobrze funkcjonujący organizm. Jak duża i ważna może być rola instytucji otoczenia innowacyjnego biznesu pokazują m.in. Narodowe Systemy Innowacji Niemiec i Belgii. Gospodarka niemiecka uważana jest za jedną z najsilniejszych ekonomicznie gospodarek w Europie. Bardzo wysoko eksperci oceniają także funkcjonowanie niemieckiego NSI. System ten finansowany jest niemalże w połowie ze strony rządu federalnego i w połowie ze strony władz regionalnych. Poszczególne landy mają poważny udział w finansowaniu chociażby działalności B+R. W niemieckim NSI mamy teoretycznie do czynienia z modelem, w którym z jednej strony funkcjonują przedsiębiorstwa, z drugiej władze państwowe z wyraźnym podziałem zadań regionalnych i federalnych. I to właśnie ten wyraźny podział kompetencyjny, wraz z dużą przejrzystością celów strategicznych określonych dla poszczególnych graczy decyduje o sukcesie. Praktycznie wszystkie środki finansowe dystrybuowane są przez odpowiednio skonstruowane – funkcjonujące w tym celu fundacje i organizacje wspierające i promujące działalność B+R. Należą do nich m.in.: Max - Planck Gesellschaft (MPG) - instytucja sponsorska wspierana przez rząd federalny i władze regionalne, zaangażowana głównie w badania podstawowe w wybranych obszarach nauki i sztuki, Fraunhofer society (FhG) - instytucja sponsorska typu non-profit wspierana przez rząd federalny i władze regionalne, działająca na terenie Niemiec i poza nimi. Zajmuje sie komercjalizacją wyników badan – partneruje w zawieraniu kontraktów pomiędzy przedsiębiorstwami i instytucjami publicznymi, German Research Council, Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) - główna organizacja promująca działaność B+R w Niemczech oferująca wsparcie finansowe dla projektów badawczych, głównie dla młodych pracowników. Wspiera politykę proinnowacyjną i kontakty międzynarodowe, Arbeitsgemeinschaft industrieller Forschungsvereinigungen (AiF) – instytucja zrzeszająca ponad sto organizacji przemysłowych i badawczych zajmująca się promowaniem wyników badań, które mogą być komercjalizowane głownie w małych i średnich przedsiębiorstwach. Finansowo wspierana jest przez ministerstwo ekonomii i przemysłu, Instytucje z „Blue list” – zajmujące sie działaniami na rzecz badań i rozwoju, instytuty badawcze i rozwojowe działające w oparciu o dodatkowe wsparcie także niepubliczne. Z kolei na czele belgijskiego NSI stoi rząd działający poprzez władze federalne i lokalne (regionalne) oraz organizacje o charakterze administracyjnym wspierane przez komisje doradcze. Z tychże organizacji płynie wsparcie finansowe bezpośrednio do sektora badawczego lub poprzez pośrednie organizacje finansowe. Jednocześnie sektor B+R jest wspierany przez przemysł i instytucje międzynarodowe. Sektor B+R w Belgii składa się z czterech grup instytucji: szkoły wyższe i działające przy nich samodzielne centra badawcze, samodzielne laboratoria badawcze działające w ramach przedsiębiorstw, instytucje pomostowe takie jak parki technologiczne, przedsiębiorstwa typu spin-off, technopolie, organizacje zajmujące się badaniami i technologiami m.in. centra usługowe, instytucje niekomercyjne, inne instytucje naukowe. W Szwecji NSI składa się z sześciu platform współpracujących ze sobą. Pierwsza zajmuje się ogólnie polityką innowacyjną. Tutaj współdziałają władze państwowe, parlament, ministerstwa we współpracy z władzami unijnymi. Druga to instytucje związane z wprowadzaniem i koncesjonowaniem działalności B+R. Trzecią stanowią głowni gracze w działalności B+R – przedsiębiorstwa, samodzielne laboratoria i instytuty, uczelnie i inni wykonawcy badań. Czwarta platforma zajmuje sie propagowaniem innowacji poprzez różnego rodzaju programy badawcze i działalność instytucji takich jak parki technologiczne. Piaty element systemu stanowią prywatne i publiczne instytucje finansujące działalność innowacyjną. Ostatni – szósty – to instytucje zajmujące sie regulacjami własności i gromadzeniem informacji takie jak The Swedish Patent and Registration Office i The Swedish Inventors’ Association. Dla pewnego kontrastu można w tym miejscu wspomnieć o NSI Hiszpanii. Jest to system o odmiennej od poprzednich strukturze instytucjonalnej. NSI w Hiszpanii charakteryzuje silna pozycja i rola w systemie poszczególnych ministerstw –począwszy od Ministerstwa Obrony, poprzez Edukacji i Nauki a na Kultury skończywszy. Ministerstwa te współpracują z Międzyministerialną Komisją do spraw Nauki i Technologii, która jest instytucją koordynującą prace wszystkich uczestników systemu. W swoich działaniach Komisja wspierana jest dodatkowo przez rady doradcze oraz główny sekretariat sprawujący kontrolę nad harmonogramem realizacji założonych planów w zakresie B+R. Jednak spośród krajów tzw. „starej Unii” Hiszpania znajduje sie na ostatnich miejscach w rankingach obrazujących poziom rozwoju innowacyjności w gospodarce. Autor: Robert Krupowicz