Pobierz plik

AktPolityka wczesnego upowszechnienia wychowania przedszkolnego lub
obowiązku szkolnego a ostatnie wyniki w badań PISA (czytanie)
Najnowszy raport UE dot. postępów edukacji w Europie
Participation rates of 4-year-olds in education, 2000-2005
Participation
in % of 4 y olds
2000
2004
2005
EU-27
82.8
84.6
85.7
Belgium
99.2
99.9
100
Bulgaria
67.0
72.6
73.2
Czech Republic
81.0
91.2
91.4
Denmark
90.6
93.4
93.5
Germany
81.4
84.3
84.6
Estonia
78.2
83.9
84.2
Ireland
51.1
46.6
45.4
Greece
53.9
57.2
57.8
Spain
99.0
100
99.3
France
100
100
100
Italy
100
100
100
Cyprus
55.7
61.2
61.4
Latvia
60.6
69.1
72.2
Lithuania
51.0
54.5
56.8
Luxembourg
94.9
83.5
96.3
Hungary
89.5
92.3
90.7
Malta
100
97.5
94.4
Netherlands
99.5
74.0
73.4
Austria
79.5
82.1
82.5
Poland
33.3
35.7
38.1
Portugal
72.3
79.9
84.0
Romania
60.3
75.2
76.2
Slovenia
67.7
77.8
75.9
Slovakia
:
71.7
74.0
Finland
41.9
46.1
46.7
Sweden
72.8
87.7
88.9
United Kingdom
100
92.9
91.8
Croatia
:
42.4
44.7
Turkey
:
3.4
5.0
Iceland
90.9
95.1
95.3
:
52.2
50.6
Norway
78.1
86.9
88.9
Japan
94.9
95.2
94.7
USA
61.7
64.1
65.3
Liechtenstein
Source: Eurostat (UOE)
Between 2000 and 2005 participation of 4 year
olds in education (mostly in pre-primary, in some
countries already in primary) increased in EU 27
by about 3 percentage points to reach over 85 %.
In 2005 in France, Belgium, Italy and Spain nearly
all 4-year olds (over 99%) participated in
education, while participation rates were below
50% in Ireland, Poland and Finland.
Additional notes:
Data include participation in both pre-primary and primary education.
BE: Data exclude independent private institutions, but these are attended by
only a very limited number of children. Data from the German-speaking
community are missing.
IE: There is no official provision of ISCED level 0 education. Many children
attend some form of ISCED level 0 education, but for the most part data are
missing.
NL: In 2002 the reference date for collecting these data was changed from 31
December to 1 October.
Najnowszy rocznik OECD – Education at a Glance
4-latki i młodsi wychowankowie, uczniowie jako % populacji 3 i 4-lataków, 2005 (kol. 4)
Najnowszy raport PISA
Warto zwrócić uwagę na dane z powyższych tabel z następujących, najbardziej
rozwiniętych krajów (członków OECD i kandydujących):
Niskie wczesne
„uprzedszkolnienie” (dzieci 4letnie i młodsze) (2005)
Wysoki poziom reading literacy
(2006)
Korea
Finlandia
Australia
Irlandia
Polska
Holandia (kwestia 3-latków?)
Szwajcaria
Wysokie wczesne
„uprzedszkolnienie” (dzieci 4letnie i młodsze) (2005)
Niski poziom reading literacy
(2006)
Izrael
Hiszpania
Słowacja
Włochy
Portugalia
Węgry
Czechy
Norwegia
Islandia
Niskie wczesne „uprzedszkolnienie” (dzieci
4-letnie i młodsze) (2005)
Niski poziom reading literacy (2006)
Brazylia
Meksyk
Chile (jednak szybki postęp wg PISA)
Turcja
Grecja
Brak danych do
porównania
Reading literacy (+)
Hong Kong
Kanada
Reading literacy (-)
Rosja
Litwa
Łotwa
Wysokie wczesne „uprzedszkolnienie” (dzieci
4-letnie i młodsze) (2005)
Wysoki poziom reading literacy (2006)
Nowa Zelandia
Szwecja
Belgia
Estonia
Komentarz:
Zestawienie danych z ostatnich dwóch tabel nie wskazuje na współwystępowanie niskiego
lub wysokiego wczesnego „uprzedszkolnienia” (dzieci 4-letnie i młodsze) z wynikami PISA.
Do tego należałoby zestawić dane z lat 1993-4 (stopień wczesnego „uprzedszkolnienia”) i
2006 (osiągnięcia mierzone wg PISA). Do takich danych z lat 1993-4 nie ma jednak łatwego
dostępu, nie wiadomo czy w ogóle są dostępne w bazach danych międzynarodowych. Tym
bardziej to zestawienie nie może wskazywać na przyczyny wysokich lub niskich wyników
PISA szukając ich w zakresie wczesnego „uprzedszkolnienia”.
Zestawienie to można interpretować jedynie w następujący, polityczny, a nie statystyczny,
sposób:
1/ Istnieje grupa krajów rozwiniętych, które tradycyjnie osiągają wysokie wyniki w testach
PISA lub krajów, które wyraźnie szybciej niż inne poprawiają wyniki w tych testach w
ostatnich latach (Korea, Polska, Chile), które jednocześnie nie prowadzą obecnie
intensywnej polityki „uprzedszkolniena” najmłodszych roczników, tj. 4-latków i dzieci
młodszych (z wyjątkiem 4-latków w Holandii), a dokładniej mówiąc, nie widać efektów takiej
polityki.
2/ Jest prawdopodobne, że kraje te prowadzą taką politykę od dłuższego czasu (można też
założyć, że jeśli prowadziły w przeszłości politykę odwrotną, to zrezygnowały z niej z
uzasadnionych przyczyn).
3/ Zestawienie to nie dotyczy ani polityki, ani efektów polityki „uprzedszkolnienia” starszych
roczników (t. 5 i 6-latków) – temu poświęcone jest zestawienie danych poniżej
4/ Powyższe zestawienia mogą wskazywać na sens tez pedagogicznych:
− im wcześniejsze stadium rozwoju dziecka, tym ostrożniej należy postępować nie tylko w
opiece indywidualnej (intuicyjnie wie to każdy rodzic), ale także w polityce państwa – tu
nie należy się kierować prostymi schematami, w tym z pozycji państwa narzucać je
rodzicom,
− im wcześniejsze stadium rozwoju dziecka, tym ważniejsze jest indywidualne podejście do
jego potrzeb, a tym samym zróżnicowanie ofert wczesnej opieki i edukacji (ECEC)
Gross enrolment ratio. Pre-primary. Total.
UNECSO Institute for Statistics datebase
http://www.uis.unesco.org/i_pages/IndGerPrePri.asp
Enrolmnet rates, by age (4 and under)
OECD Education at a Glance 2007
http://www.oecd.org/document/30/0,3343,en_2649_37455_39251550_1_1_1_37455,00.html
Skolaryzacja brutto na poziomie przedszkolnym (dane UNESCO)
oraz „uprzedszkolnienie” dzieci do lat 4 (dane OECD)
UNESCO
Grupa
OECD
skolaryzacja brutto (%)
wiekowa
1996
1990
1993
1994
1996
Grupa
skolaryzacja
wiekowa
brutto (%)
2000
2005
2005
2005
Kraje OECD
1 Australia
4
71
71
72
78
…
104
do 4
41.6
2 Austria
3–5
70
75
77
80
81
88
do 4
67.5
3 Belgium
3–5
105
116
118
118
112
120
do 4
125.2
4 Canada
4–5
60
62
63
64
64
…
do 4
m
5 Czech Republic
3–5
95
91
92
91
90
114
do 4
83.7
6 Denmark
3–6
99
84
83
83
91
94
do 4
92.3
7 Finland
3–6
34
37
38
45
49
59
do 4
42.3
8 France
2–5
83
84
84
83
114
117
do 4
112.9
9 Germany
3–5
…
89
82
89
95
97
do 4
78.8
10 Greece
4–5
56
60
61
64
70
68
do 4
28.9
11 Hungary
3–5
113
113
109
109
78
84
do 4
81.7
94.7
12 Iceland
2–5
…
…
80
80
87
95
do 4
13 Ireland
4–5
101
105
106
114
…
…
do 4
23.9
14 Italy
3–5
93
96
95
95
95
104
do 4
105.0
15 Japan
3–5
48
49
49
50
84
85
do 4
82.0
16 Korea
5
55
71
80
88
78
91
do 4
22.5
17 Luxembourg
4–5
92
99
107
98
79
87
do 4
80.7
18 Mexico
4–5
64
69
71
73
74
96
do 4
46.6
19 Netherlands
4–5
99
97
99
100
97
90
do 4
37.1
20 New Zealand
2–4
75
77
75
77
do 4
90.5
21 Norway
4–6
88
94
98
103
76
88
do 4
85.9
22 Poland
3–6
47
42
44
46
50
55
do 4
34.6
23 Portugal
3–5
53
57
58
61
71
79
do 4
72.5
24 Slovakia
3–5
…
77
74
76
82
95
do 4
77.5
25 Spain
2–5
59
70
71
74
101
119
do 4
120.5
26 Sweden
3–6
65
65
68
73
73
93
do 4
86.5
27 Switzerland
5–6
60
92
94
95
88
96
do 4
26.1
28 Turkey
4–5
5
6
6
8
6
10
do 4
3.7
29 United Kingdom
3–4
52
28
29
30
80
71
do 4
90.6
30 United States
Kraje
kandydujące
3–5
63
…
68
70
59
61
do 4
50.0
31 Brazil
4–6
48
56
56
58
60
…
do 4
29.4
32 Chile
5
82
89
90
98
78
55
do 4
32.7
33 Estonia
3–6
75
63
63
68
94
116
do 4
117.1
34 Israel
2–5
83
81
72
71
105
93
do 4
79.1
Russian
35 Federation
3–6
74
62
…
…
73
88
do 4
m
36 Slovenia
3–6
74
61
61
61
77
78
do 4
71.4
Gross enrolment ratio. Pre-primary. Total
UNECSO Institute for Statistics datebase
http://www.uis.unesco.org/i_pages/IndGerPrePri.asp
http://stats.uis.unesco.org/unesco/ReportFolders/ReportFolders.aspx
POLAND
rok
1970
1975
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
Skolaryzacja brutto
(%) – wychowanie
przedszkolne
36.7
53.1
54.6
51.1
49.3
47.0
48.4
50.6
51.9
52.0
51.2
49.2
46.7
43.1
41.5
źródło
danych
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
rok
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Skolaryzacja brutto
(%) – wychowanie
przedszkolne
42.1
44.0
45.9
bd
bd
bd
50
50
49
49
51
53
55
60
źródło
danych
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
UNESCO
SIO
Komentarz:
W Polsce notujemy od dłuższego czasu najniższe wśród krajów rozwiniętych (obszar UE,
OECD i krajów kandydujących) wskaźniki upowszechnienia wychowania przedszkolnego (u
nas 3-6 lat). Porównywalnym krajem w dłuższym okresie jest Finlandia (jeśli chcemy uniknąć
porównania z Turcją). Ostatnio zbliżamy się do poziomu notowanego w USA i Kanadzie
(jednak korzystny dla Polski wydźwięk tego porównania jest zawyżony przez uwzględnienie
6-latków).
Mitem jest to, że przed transformacją ustrojową w Polsce „uprzedszkolnienie” było wysokie.
W istocie zawsze było niskie, jeśli za „wysoki” uznamy poziom ok. 70% brutto i więcej. W
najlepszym okresie (koniec lat 70-tych) dochodziło do poziomu ok. 55%, przy czym w latach
50-tych nie przekraczało kilkunastu procent.
W świecie krajów rozwiniętych widoczna jest istotna różnica miedzy upowszechnieniem
wczesnego (4-latki i dzieci młodsze) i późnego (5 i 6-latki) wychowania przedszkolnego lub
obowiązku szkolnego.
W świetle upowszechnionego zjawiska niskiego „uprzedszkolnienia” 4-latków i dzieci
młodszych, w tym zwłaszcza w krajach, które przodują w wynikach badań PISA, warto
przyjrzeć się szerszej polityce społecznej w tych krajach, w tym innym, niż typowo szkolnym,
formom wczesnej edukacji, które mają skuteczny wpływ na rozwój osiągnięć edukacyjnych.
Stanisław Drzażdżewski
Radca generalny
Ministerstwo Edukacji Narodowej