docProjekt AKTUALIZACJA STRATEGII
download 
Reklamacja Transkrypt
Projekt AKTUALIZACJA STRATEGII
STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ Projekt AKTUALIZACJA STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012 - 2020 Kamienna Góra marzec 2012 Strona 1 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ SPIS TREŚCI 1. Proces tworzenia strategii i jego uczestnicy 1.1. Miejsce strategii w lokalnej Agendzie 21 1.2. Plany strategiczne dotyczące powiatu 1.3. Przebieg prac nad powstawaniem strategii oraz aktualizacją dokumentu. 1.4. Struktura strategii 2. Strategiczny kierunek rozwoju powiatu 2.1. Krótka charakterystyka powiatu i jego misji 2.2. Wizja przyszłości i cel nadrzędny rozwoju powiatu 2.3. Cele główne powiatu 3. Szanse i zagrożenia rozwoju powiatu 3.1. Czynniki sprzyjające rozwojowi 3.2. Problemy rozwoju 4. Cele szczegółowe i programy działań 4.1. Cele szczegółowe 4.2. Program zrównoważonego rozwoju ochrony środowiska 4.3. Program rozwoju społecznego 4.4. Program rozwoju gospodarczego 4.5. Program działań z zakresu zagospodarowania przestrzennego 4.6. Program usprawniania zarządzania powiatem 4.7. Zadania rekomendowane do planów strategicznych województwa, spójne z lokalnymi strategiami powiatu 5. Zarządzanie realizacją strategii 5.1. Instrumenty realizacji 5.2. Podmioty zarządzające realizacją strategii 5.3. System aktualizacji 3 4 6 10 12 14 15 17 18 20 21 20 26 27 29 31 35 39 41 42 43 44 45 47 Strona 2 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 1. Proces tworzenia strategii i jego uczestnicy Strona 3 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 1.1 Miejsce strategii w lokalnej Agendzie 21 1) Przez rozwój zrównoważony (ekorozwój) rozumie się rozwój społeczno – gospodarczy z poszanowaniem i wykorzystaniem dóbr przyrody. W praktyce sprowadza się on do integracji czterech ładów: • środowiskowo-przestrzennego, • społecznego, • gospodarczego, • instytucjonalno – politycznego. 2) Agenda 21 to program działań na rzecz ekorozwoju w perspektywie XXI wieku. Działania te tworzą uspołeczniony (partnerski), dynamiczny proces wprowadzania w życie idei ekorozwoju, w którym społeczności uczestniczą w podejmowaniu kluczowych decyzji. Agenda 21 wskazuje w jaki sposób rozwój może zostać praktycznie zrównoważony. Oznacza ona w praktyce konieczność budowania (por. rys.1): I. międzysektorowego partnerstwa (lobbingu) dla ekorozwoju, II. systemu informacji o stanie ekorozwoju, w tym informacji o zasobach naturalnych, kulturowych itp., III. programu ekorozwoju (strategii zrównoważonego rozwoju), IV. systemu zarządzania realizacją programu, w tym monitoringu społecznego i systemu aktualizacji. Pojęcie Agendy 21 pochodzi od nazwy jednego z podstawowych dokumentów Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” (Szczytu Ziemi), jaka miała miejsce w Rio de Janeiro w czerwcu 1992 roku. 3) Schemat powiatowej Agendy 21 przedstawia rysunek 1 Strona 4 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ Rys 1. Struktura powiatowej Agendy 21 I. POWIATOWE FORUM „ŚRODOWISKO I ROZWÓJ” (LOBBING) na rzecz rozwoju zrównoważonego II. INFORMACJA O STANIE POWIATU w tym : • Inwentaryzacja zasobów gospodarczych, przyrodniczych, Kulturowych i społecznych III. STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU Programy zrównoważonego rozwoju ochrony środowiska gospodarczego społecznego strategie zrównoważonego rozwoju gmin IV. SYSTEM ZARZĄDZANIA REALIZACJĄ STRATEGII, w tym: monitoring społeczny i aktualizacja strategii • Raporty i konferencje monitorujące, • Powiatowy system wskaźników. 4) Strategia to plan określający główne, długofalowe cele oraz wskazujący działania (zadania), które powinny być podjęte, aby te cele zostały osiągnięte. Strona 5 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 1.2. Plany strategiczne dotyczące powiatu SZCZEBEL PONADPOWIATOWY & Województwo Dolnośląskie poprzez Sejmik Województwa Dolnośląskiego przyjęło w dniu 15 grudnia 2000 roku Strategię Rozwoju Województwa Dolnośląskiego. W przygotowanym przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego dokumencie strategicznym misja oraz wizja regionu zostały precyzyjnie sformułowane: misja regionu: Dolny Śląsk – region, który spina Polskę z Europą wizja regionu: Dolny Śląsk – Europejski Narożnik Polski W dokumencie tym sformułowane zostały również następujące cele strategiczne: § Stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że na Dolnym Śląsku da się żyć w spokoju ducha, zgodnie z ludźmi i w harmonii z naturą. § Racjonalizacja edukacji uwzględniająca potrzeby rynku pracy. § Wspieranie rozwoju kultury w regionie. § Humanizacja systemu usług społecznych. § Ochrona środowiska naturalnego i rewitalizacja krajobrazu. § Całościowe zagospodarowanie Odry i jej dorzecza. § Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunikacyjnej. § Tworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju wsi. § Działania na rzecz rozwoju usług turystycznych. § Promowanie oryginalnych inicjatyw gospodarczych. § Stymulowanie rozwoju instytucji otoczenia biznesu. § Budowanie prestiżu i pozycji regionu. Strona 6 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ W powyższym opracowaniu miasto Kamienna Góra wymienione jest (obok 15 innych miejscowości) jako ośrodek subregionalny. Niezwykle ważnym elementem strategii wojewódzkiej jest wyznaczenie tzw. strategicznych osi rozwojowych. Ziemia Kamiennogórska skupia w sobie trzy z nich (korytarz drogi szybkiego ruchu S3 – Świnoujście - Szczecin – Praga, korytarz autostrady A8 Wrocław – Praga, oś pogranicza polsko czeskiego z rozwiniętymi usługami turystyczno – rekreacyjnymi) tworząc jeden z najistotniejszych węzłów na Dolnym Śląsku. & Obszar powiatu objęty jest szeregiem planów strategicznych o charakterze subregionalnym np.: ⇒ „Zarys strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa Ośmiu Województw Polski Zachodniej”, ⇒ „Koncepcja rozwoju turystyki Euroregionu Neisse – Nisa – Nysa”, ⇒ „Studium pogranicza Polsko – Czeskiego”, ⇒ „Program rozwoju infrastruktury w północnych Czechach”, ⇒ „Koncepcja rozwoju transportu w Euroregionie Nysa”, SZCZEBEL GMINNY & Gmina Miejska Kamienna Góra i Gmina Lubawka posiadają opracowaną inwentaryzację przyrodniczą. & Każda z gmin powiatu kamiennogórskiego wypracowała własną strategię rozwoju. Syntetyczne porównanie tych dokumentów przedstawia poniższe zestawienie. Strona 7 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________________________________________ Tab. 1 . Zestawienie podstawowych informacji o planach strategicznych poszczególnych gmin powiatu kamiennogórskiego. KAMIENNA GÓRA KAMIENNA GÓRA LUBAWKA MARCISZÓW Gmina miejska Gmina wiejska Gmina miejsko - wiejska Gmina wiejska Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Kamienna Góra NAZWA Strategia Rozwoju Społecz- Strategia Rozwoju Gminy Strategia Rozwoju Gmino – Gospodarczego Gminy Lubawka ny Marciszów Kamienna Góra „Kamienna Góra 2000 Plus” Studium uwarunkowań i kierunków Plan Rozwoju Lokalnego Studium Uwarunkowań i Projekt Planu Gospodarzagospodarowania przestrzenneGminy Kamienna Góra Kierunków Zagospodaroki Odpadami dla Gminy go wania Przestrzennego MiaMarciszów sta i Gminy Lubawka Projekt założeń do planu Program Ochrony Środowi- Plan usuwania wyrobów Program Ochrony Środowiska ska Gminy Lubawka zaopatrzenia gminy Kazawierających azbest na Miasta Kamienna Góra mienna Góra w ciepło terenie Gminy Marciszów Program Ochrony Środowi- Plan gospodarki odpadami Program gospodarki odpadami ska w Gminie Kamienna Miasta Kamienna Góra Gminy Lubawka Góra Strona 8 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________________________________________ Tab. 2. Zestawienie podstawowych informacji o planach strategicznych Powiatu Kamiennogórskiego i Województwa Dolnośląskiego spójnych względem siebie. Województwo Dolnośląskie Powiat Kamiennogórski Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego Plan Rozwoju Lokalnego Dolnośląska Strategia Innowacji Strategia Rozwoju Turystyki Dolnośląska Strategia Integracji Społecznej Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych NAZWA Strona 9 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 1.3. Przebieg prac nad powstawaniem strategii oraz aktualizacją dokumentu. Powiat kamiennogórski jako jeden z pierwszych w kraju wystąpił z inicjatywą opracowania strategii zrównoważonego rozwoju. W działaniu swoim kierował się chęcią stworzenia ujednoliconego programu zapowiadającego oraz porządkującego w dłuższym okresie czasu działania podejmowane na rzecz rozwoju powiatu. Pierwszym etapem prac nad stworzeniem strategii było podpisanie przez Starostwo umowy o udzielenie pomocy z Biurem Projektu Umbrella, którego konsultanci współpracowali przy opracowaniu strategii. Punktem wyjścia do opracowania strategii była diagnoza stanu powiatu opisująca stan obecny oraz aktywność powiatu w pięciu najważniejszych obszarach funkcjonowania: środowisko przyrodnicze i kulturowe, infrastruktura techniczna, gospodarka, sfera społeczna, zarządzanie. Informacje dotyczące poszczególnych zagadnień zostały zebrane w „Raporcie o stanie powiatu”, a następnie zweryfikowane przez uczestników warsztatów. Zgodnie z przyjętą przez Umbrella Project metodologią, zastosowano uspołecznioną formę pracy sprowadzającą się do maksymalnego udziału lokalnych liderów w procesie tworzenia strategii. Grupa wyłonionych przez Starostwo lokalnych liderów, reprezentujących różne sektory (władze samorządowe, gospodarkę, oświatę, służbę zdrowia, ochronę środowiska itp.), podczas czterech kolejnych warsztatów określiła i przyjęła strategiczne kierunki rozwoju powiatu. Budowa strategii odbyła się w formie serii warsztatów prowadzonych przez konsultantów Projektu Umbrella z zastosowaniem technik moderacji wizualnej. Podstawowym narzędziem identyfikowania stanowisk uczestników procesu była „burza mózgów”, natomiast proces wypracowywania konsensusu opierał się na wymianie argumentów pomiędzy uczestnikami grupy planującej. W ten sposób zapewniona została praktyczna realizacja idei partnerstwa międzysektorowego w procesie programowania ekorozwoju. Bardzo istotną sprawą w procesie tworzenia strategii zrównoważonego rozwoju jest zasięgnięcie opinii lokalnych społeczności na temat kluczowych kwestii rozstrzyganych w trakcie formułowania programu rozwoju. Odbyło się to poprzez zapo- Strona 10 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ znanie się oraz uwzględnienie kierunków rozwoju poszczególnych gmin zapisanych w ich strategiach rozwoju. Obecna aktualizacja w swoim założeniu, skupiła się na wprowadzeniu do dokumentu Strategii Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Kamiennogórskiego aktualnych, istniejących zmian w sferze środowiska przyrodniczego, kulturowego, infrastruktury technicznej i społeczno – gospodarczej. Są to niezbędne zmiany uaktualniające strategię, nie zmieniające jednak jej głównych nurtów, którymi są wizja rozwoju, cele bezpośrednie i szczegółowe. Zmiany te dotyczą głównie zadań strategicznych. Po wprowadzeniu aktualizacji, strategia została przesłana drogą elektroniczną do wszystkich wydziałów, biur, powiatowych jednostek organizacyjnych, powiatowych służb, inspekcji i straży, wszystkich komisji Rady Powiatu Kamiennogórskiego oraz gmin powiatu. Celem takiego działania jest zapoznanie poszczególnych jednostek z naniesionymi zmianami, możliwość wprowadzenia ewentualnych uwag i swoich wniosków, prowadzących do akceptacji dokumentu. Strona 11 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 1.4. Struktura strategii W ramach strategii rozwoju występuje kilka poziomów planowania (por. rys. 2): • Wizja rozwoju powiatu, czyli pożądany obraz przyszłości powiatu funkcjonującego według reguł gwarantujących jego zrównoważony rozwój. Cel nadrzędny stanowi hasłowe wyrażenie wizji rozwoju (odpowiada na pytania: dlaczego działamy?, co chcemy osiągnąć?). • Cele bezpośrednie to cele, które powiat chce osiągnąć w całości i za osiągnięcie których ponosi pełną odpowiedzialność. Cele te odpowiadają na pytanie: w jaki sposób ma być zrealizowany cel nadrzędny (jaki rozwój zapewni powiatowi realizację celu nadrzędnego?). Dla każdego z wyodrębnionych ładów (ekologicznego, społecznego, gospodarczego, przestrzennego oraz instytucjonalno – politycznego) formułowany jest jeden cel bezpośredni. • Cele szczegółowe to stany, które powiat chce w pełni osiągnąć w zaplanowanym okresie dla rozwiązania określonego problemu i w ten sposób zbliżyć się do zrealizowania wizji rozwoju. Cele te wynikają z analizy SWOT (słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń rozwoju powiatu), ze szczególnym uwzględnieniem problemów rozwojowych powiatu. • Zadania strategiczne to zadania, które należy wypełnić, aby osiągnąć poszczególne cele strategiczne. Zadania strategiczne zestawiane są w postaci programów działań wskazujących: poszczególne zadania (działania), instytucje, bądź osoby zobowiązane do ich koordynowania, termin w jakim powinny być one zrealizowane oraz podstawowe źródła ich finansowania. Na strategię rozwoju składa się pięć wzajemnie powiązanych ze sobą programów: § Program zrównoważonego rozwoju ochrony środowiska; § Program zrównoważonego rozwoju gospodarczego; § Program zrównoważonego rozwoju społecznego; § Program działań z zakresu zagospodarowania przestrzennego; § Program usprawniania zarządzania powiatem. Część zadań zawartych w poszczególnych programach wymaga opracowania oddzielnych programów ich realizacji. Strona 12 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ Rys 4. Struktura strategii WIZJA ROZWOJU DIAGNOZA STANU AKTUALNEGO CEL GŁÓWNY ANALIZA SŁABYCH I MOCNYCH STRON ORAZ SZANS I ZAGROŻEN CELE OPERACYJNE CELE SZCZEGÓŁOWE PROBLEMY ANALIZA PODMIOTÓW INSTYTUCJONALNYCH I DECYDENTÓW ZADANIA strategiczne REKOMENDACJE / PROJEKTY ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII 1. Wskaźnikowy system monitorowania strategii 2. System aktualizacji strategii Strona 13 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 2. STRATEGICZNY KIERUNEK ROZWOJU POWIATU Strona 14 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 2.1. Krótka charakterystyka powiatu i jego misji 1. Kotlina Kamiennogórska to położone w południowo - zachodniej Polsce obniżenie, biegnące w kierunku południkowym, rozciągające się między Rudawami Janowickimi i Grzbietem Lasockim na zachodzie, a Górami Kamiennymi na południu i wschodzie. Środek kotliny zajmują niewysokie wzgórza Grzbietu Szczepanowskiego i Pasmo Zadziernej, rozdzielone malowniczą doliną Bobru wraz z jego dopływami. Od południa i zachodu kotlinę zamykają wzniesienia Chełmczyka oraz Świerczyny, przechodzące w szerokie obniżenie Bramy Lubawskiej, która łączy kotlinę z Czechami. Klimat Kotliny Kamiennogórskiej, leżącej na wysokości 450 – 550 m .n.p.m., charakteryzuje się niższymi temperaturami, na co ma wpływ otwarcie się Bramy Lubawskiej ku południowemu zachodowi. Stąd wieją częste i silne wiatry, niosące duże ilości wilgotnego i zimnego powietrza. Gleby powiatowe stanowią genetyczne typy charakterystyczne dla terenów górskich. Są to: gleby o profilu niewykształconym początkowego stadium rozwoju, gleby bielicowe i brunatne oraz mady rzeczne. Powiat kamiennogórski, prawie w całości, należy do dorzecza Odry. 2. Najstarsze ślady działalności człowieka na Ziemi Kamiennogórskiej pochodzą z epoki kamiennej (około 5 000 lat p.n.e.). Z czasów wczesnopiastowskich wywodzą się ślady grodzisk, zamieszkiwanych przez słowiańskie plemię Bobrzan. Jednak lesisto - górzyste pogranicze polsko – czeskie nie stwarzało dogodnych warunków do życia. Surowy klimat i mało urodzajne gleby stanowiły barierę potencjalnego rozwoju osadnictwa. 3. W skład powiatu kamiennogórskiego wchodzą: • gmina miejska Kamienna Góra, • gmina wiejska Kamienna Góra, • gmina miejsko – wiejska Lubawka, • gmina wiejska Marciszów. Łącznie na terenie powiatu znajdują się 2 miasta (Kamienna Góra i Lubawka) oraz 45 miejscowości wiejskich. Strona 15 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 4. Powierzchnia powiatu wynosi 396 km2. Mieszka tu 45 357 mieszkańców (2010r.), z czego 22 052 to mężczyźni, co stanowi 48,62% populacji, a 23 305 to kobiety, stanowiące 51,38% populacji. Na 100 mężczyzn przypada niemal 106 kobiet. Tab. Struktura wiekowa mieszkańców powiatu kamiennogórskiego: Wiek Liczba mieszkań- % mieszkańców ców Przedprodukcyjny 8 447 18,62% Produkcyjny 29 241 64,47% Poprodukcyjny 7 669 16,91% 5. Główne rodzaje działalności gospodarczej występujące aktualnie na terenie powiatu: • Usługi i handel, • Działalność produkcyjna, • Przemysł wydobywczy, • Rolnictwo. 6. Podstawy prawne powiatu tworzą: ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998, nr 91, poz. 578 z późn. zm.), ustawa z dnia 24 lipca 1998 roku o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. z 1998, nr 106, poz. 668 z późn. zm.), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 1998 roku w sprawie utworzenia powiatów (Dz. U. z 1998, nr 103, poz. 652) i Statut Powiatu Kamiennogórskiego. 7. Określenie misji powiatu sprowadza się do sprecyzowania istoty działalności powiatu ze względu na jego rolę i zasadnicze funkcje, jakie ma spełniać na rzecz społeczności lokalnej. Misją powiatu kamiennogórskiego i jego władz oraz organów administracji jest zaspokojenie potrzeb zbiorowych mieszkańców przez wykonywanie zadań publicznych nie zastrzeżonych ustawowo dla innych poziomów władzy, tj. centralnej, regionalnej i gminnej. Strona 16 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 2.2. Wizja przyszłości i cel nadrzędny rozwoju powiatu WIZJA PRZYSZŁOŚCI POWIATU Wizja przyszłości to pożądany obraz przyszłości powiatu funkcjonującego według reguł gwarantujących jego zrównoważony rozwój: Powiat kamiennogórski powiatem: • Zarządzanym profesjonalnie, przyjaznym mieszkańcom, aktywnym w kontaktach zewnętrznych (w tym transgranicznych), z trwałym konsensusem politycznym w zarządzaniu powiatem; • Czystym, skutecznie chroniącym swoje zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego, z kompleksowo rozwiązanym problemem gospodarki odpadami; • Wykorzystującym w pełni potencjał w zakresie gospodarki wodnej; • Którego mieszkańcy mają wysoką świadomość ekologiczną; • Z harmonijnie rozwiniętą, stabilną gospodarką bazującą na: - nowoczesnym, przyjaznym dla środowiska przemyśle (małych i średnich przedsiębiorstwach); - turystyce krajoznawczej i alternatywnej (kwalifikowanej); - rolnictwie o odpowiedniej, dostosowanej do specyfiki górskiego terenu strukturze; • W pełni wykorzystującym swoje przygraniczne położenie, a zwłaszcza korzyści płynące z ruchu tranzytowego (przez najdogodniejszą przeprawę komunikacyjną w Sudetach); • Którego mieszkańcy (wykazujący odpowiednią aktywność) mają zapewnione bezpieczeństwo bytowe oraz warunki samorealizacji (atrakcyjną pracę, możliwość zdobycia wykształcenia, dostęp do kultury i rekreacji itp.); • Ze zmodernizowaną i dostosowaną do wymogów Unii Europejskiej infrastrukturą techniczną (w szczególności: drogami i komunalną substancją mieszkaniową); • Z ukształtowaną tożsamością lokalną i regionalną jako Ziemia Kamiennogórska. Strona 17 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ CEL NADRZĘDNY ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO: Cel nadrzędny to najbardziej ogólna, podstawowa idea przyszłego rozwoju; wyraża hasłowo istotę wcześniej sformułowanej wizji przyszłości POWIATU; wyraża cel jaki można w dużym stopniu osiągnąć, jeśli podjęte zostaną działania strategiczne. Wysoka jakość życia mieszkańców powiatu kamiennogórskiego 2.3. Cele główne rozwoju powiatu Cele główne to cele, które powiat chce osiągnąć w całości i za osiągnięcie których ponosi pełną odpowiedzialność. Cele te odpowiadają na pytanie: w jaki sposób ma być zrealizowany cel nadrzędny (jaki rozwój zapewni powiatowi realizację celu nadrzędnego)? ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO Ład środowiskowo - przestrzenny Ład gospodarczy Ład społeczny Ład Instytucjonalnopolityczny Strona 18 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 3.SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU POWIATU Strona 19 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 3.1. Czynniki sprzyjające rozwojowi MOCNE STRONY POWIATU: • Jednorodność obszaru (Kotlina Kamiennogórska), • Przygraniczne położenie, • Walory środowiska przyrodniczego (rezerwaty przyrody: Kruczy Kamień i Głazy Krasnoludków, Rudawski Park Krajobrazowy), • Walory kulturowe (międzynarodowa ranga obiektów zabytkowych, sakralnych i turystycznych w Krzeszowie, Chełmsku Śląskim, Lubawce), • Aktywność organizacji pozarządowych, • Efektywne funkcjonowanie Dolnośląskiego Centrum Rehabilitacji Sp. z o. o. w Kamiennej Górze, • Efektywne funkcjonowanie Powiatowego Centrum Zdrowia w Kamiennej Górze, • Zasoby wodne. SZANSE ROZWOJU POWIATU: • Wysoka umiejętność korzystania samorządów z funduszy pomocowych UE, • Rosnące zapotrzebowanie na alternatywne formy turystyki (w tym agroturystykę, hippikę itp.), • Wzmacnianie roli Krzeszowa jako ośrodka kultu religijnego, • Uzyskanie statusu głównego korytarza transportowego przez Sudety (Budowa drogi szybkiego ruchu S3 oraz modernizacja drogi krajowej nr 5), • Zagospodarowanie obszarów atrakcyjnych dla turystów. Strona 20 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 3.2. Problemy rozwoju SŁABE STRONY POWIATU: • Trudne warunki klimatyczno – glebowe dla rozwoju rolnictwa, • Wysokie bezrobocie, • Monokultura przemysłowa, • Wysoki stopień dekapitalizacji majątku trwałego, • Niski stopień wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców, • Niedostateczny stopień wykorzystania walorów turystycznych, • Niedostateczna dostępność komunikacyjna powiatu. ZAGROŻENIA ROZWOJU POWIATU: • Wolne tempo przemian w powiecie dot. struktur zatrudnienia (słaby rynek usług), • Wysoka stopa bezrobocia (ograniczona ilość miejsc pracy), • Trudności związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej (trudna ścieżka administracyjna), • Ograniczona możliwość finansowania dot. inwestycji związanych z infrastrukturą (drogi), • Zbyt wolne tempo realizacji w sferze komunikacji (drogi, koleje), • Słabo wykorzystane walory turystyczne pod potencjalne miejsca pracy (cała sfera usług), • Zbyt mała pomoc w pozyskiwaniu środków unijnych dla średnich i małych przedsiębiorstw. Analiza słabych stron i zagrożeń realizacji wizji powiatu pozwala wyodrębnić podstawowe problemy rozwojowe w sferze gospodarczej, społecznej, ekologicznej, przestrzennej oraz zarządzania powiatem. Strona 21 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ GOSPODARKA – PROBLEMY Brak właściwej polityki gospodarczej państwa (słaby rozwój budownictwa, „drogie” kredyty) Wysoki poziom bezrobocia Ubogie społeczeństwo Brak dostatecznej liczby miejsc pracy Mała ilość podmiotów gospodarczych Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna Brak odpowiednio wykwalifikowanej kadry pracowniczej Niska atrakcyjność gospodarcza powiatu Słabe zagospodarowanie istniejącej bazy produkcyjnej Małe zainteresowanie inwestorów Strona 22 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ SFERA SPOŁECZNA - PROBLEMY Niedostateczne kwalifikacje pracowników Brak czynnik mobilizujących wykształconą młodzież do powrotu Niedostateczny poziom bezpieczeństwa publicznego Brak mieszkań dostępnych dla różnych grup społecznych Brak dostatecznej ilości miejsc parkingowych przy budynkach administracji publicznej Zła struktura kształcenia zawodowego Niski stopień wykształcenia mieszkańców Niewystarczająca ilość instytucjonalnych form dla niepełnosprawnych i bezdomnych Piecza zastępcza – domy zastępcze, domy dziecka (rodzinne), domy starców, domy opieki leczniczej, noclegownie Niedostateczna ilość środków finansowych na funkcjonowanie i rozwój powiatowych placówek oświatowych Strona 23 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ ŚRODOWISKO – PROBLEMY Brak właściwej gospodarki wodnej Brak regulacji stosunków wodnych (w tym dot. rowów melioracyjnych) Słabo wykorzystane możliwości rozwoju retencji i rekreacji wodnej Niezlikwidowane szkody popowodziowe Brak odpowiedniej ilości sieci wodnokanalizacyjnej oraz odprowadzającej wodę deszczową Brak kompleksowych, nowoczesnych rozwiązań w zakresie energetyki Brak sprawnego systemu zagospodarowania odpadów Niska świadomość proekologiczna mieszkańców Brak rozwiązań w przechodzeniu gosp. domowych na paliwo proekologiczne Brak utylizacji odpadów Niska świadomość dotycząca ochrony środowiska Brak dotacji, ulg, nie stosowanie rozwiązań technicznych – brak przejrzystych programów i przepisów Niski stopień segregacji odpadów. Występujące dzikie wysypiska śmieci. Niewystarczające działania mieszkańców przyjazne środowisku Niewystarczająca dostępność sieci energetycznych Niewykorzystane możliwości energetyki alternatywnej Słaba stymulacja urzędów do wzrostu proekologicznej świadomości lokalnej społeczności Strona 24 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE - PROBLEMY Słaba dostępność komunikacyjna powiatu Niezadowalający stan dróg Nieużywane i nie w pełni wykorzystane linie kolejowe Niedostateczna rewitalizacja zabytkowych struktur w powiecie Brak programu ochrony zabytków Zbyt wolne tempo rewitalizacji zabytków Brak wspólnej koncepcji zagospodarowania w stosunku do już wyremontowanych zabytków Strona 25 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 4. CELE SZCZEGÓŁOWE I PROGRAMY DZIAŁAŃ Strona 26 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 __________________________________________________________ 4.1. Cele szczegółowe Cele szczegółowe to stany, które powiat chce w pełni osiągnąć w zaplanowanym okresie dla rozwiązania określonego problemu i w ten sposób zbliżyć się do realizacji celów bezpośrednich i nadrzędnego. Cele szczegółowe zostały wyznaczone w oparciu o zidentyfikowane problemy rozwojowe oraz mocne strony i szanse rozwojowe powiatu kamiennogórskiego z uwzględnieniem wizji rozwoju powiatu. Procedurę wyodrębniania celów szczegółowych strategii prezentuje poniższy schemat. Rys 6. Etapy identyfikowania celów szczegółowych WIZJA ROZWOJU CEL NADRZĘDNY CEL GŁÓWNY CELE SZCZEGÓŁOWE ZADANIA [PROGRAMY DZIAŁAŃ] Strona 27 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ Rys 6. Struktura celów strategicznych CEL NADRZĘDNY: Wysoka jakość życia mieszkańców powiatu kamiennogórskiego CEL GŁÓWNY: Zrównoważony rozwój powiatu kamiennogórskiego Ład środowiskowy Ład społeczny 1. Racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska przyrodniczego 6. Osiedlanie się wykształconej młodzieży na terenie powiatu 2. Kompleksowa i nowoczesna gospodarka w zakresie energetyki 7. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego 3. Właściwa gospodarka wodna 4. Kompleksowa gospodarka odpadami 8. Łatwy dostęp do opieki zdrowotnej oraz rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych 5. Wysoki poziom edukacji proekologicznej 9. Doskonalenie systemu opieki nad dzieckiem i osobami starszymi przebywającymi poza naturalnym środowiskiem rodzinnym 10. Dobry poziom wykształcenia mieszkańców CELE SZCZEGÓŁOWE: Ład gospodarczy 12. Odpowiedni poziom i struktura wykwalifikowania kadr 13. Optymalne wykorzystanie potencjału gospodarczego powiatu 14. Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna 15. Duże zainteresowanie inwestorów terenem powiatu 16. Rozwój turystyki w Powiecie Kamiennogórskim Ład przestrzenny Zarządzanie powiatem 18. Efektywne zarządzanie nieruchomościami Skarbu Państwa 21. Dobra komunikacja Starostwa ze społeczeństwem 19. Wykorzystanie walorów położenia dla poprawy dostępności komunikacyjnej powiatu 22. Zapewnienie wysokiej, jakości świadczonych usług 20. Główne zespoły zabytkowe zostaną przeznaczone do odbudowy i właściwego wykorzystania 17. Utrzymanie i tworzenie miejsc pracy na obszarach powiatu 11. Duża mobilność społeczna oraz dobra współpraca różnych sektorów życia w powiecie Strona 28 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 4.2. Program zrównoważonego rozwoju ochrony środowiska LP. ZADANIE TERMIN ROZPOCZĘCIE ZAKOŃCZENIE KOORDYNATOR ŻRÓDŁA FINANSOWANIA CEL 1: Racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska przyrodniczego • budżety gmin 1. Ograniczenie uciążliwości środowiskowej powodowanej wydobywaniem surowców mineralnych, poprzez zapisy planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzje środowiskowe 2012 2020 Urzędy gmin, Rady Gmin, Zarząd Powiatu (opiniowanie planów) 2. Sporządzanie inwentaryzacji stanu lasu oraz planów urządzania lasów 2012 2020 Powiat, Nadleśnictwa • nadleśnictwa • budżet powiatu 3. Racjonalna gospodarka gruntami rolnymi poprzez ochronę ich wartości biologicznej oraz właściwe użytkowanie. 2012 2020 AWR Urzędy Gmin ODR • środki własne Rolników, dopłaty UE • budżet powiatu, • budżety gmin • środki zewnętrzne CEL 2: Kompleksowa i nowoczesna gospodarka w zakresie energetyki 4. Promocja możliwości korzystania i zamiany paliwa tradycyjnego na alternatywne i pomoc w uzyskaniu wsparcia finansowego. 2012 2020 Starostwo Urzędy Gmin 5. Udzielanie informacji na temat alternatywnych źródeł energii. Udzielanie informacji na temat źródeł finansowania ekologicznych nośników energii. 2012 2020 2012 2020 Pełnomocnik Starosty ds. energii odnawialnych Starostwo Gminy 6. • środki własne • BOŚ • WFOŚ i GW • NFOŚiGW Strona 29 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ CEL 3: Właściwa gospodarka wodna 7. Likwidacja szkód popowodziowych* 2000 2020 Starostwo Urzędy Gmin 8. Zwiększenie retencji przez zalesienie 2000 2020 Nadleśnictwa ARiMR • • • • • • • • • budżet powiatu budżety gmin WFOŚiGW środki zewnętrzne Środki Lasów Państwowych środki zewnętrzne Fundusze zewnętrzne budżet gminy fundusze indywidualnego inwestora Środki własne właścicieli gruntów 9. Budowa nowych zbiorników retencyjnych na terenie powiatu kamiennogórskiego. 2012 2020 Urzędy Gmin 10. Przeciwdziałanie zakłóceniom stosunków wodnych. 2012 2020 Urzędy Gmin Starostwo Powiatowe • 2012 2020 Urzędy Gmin Starostwo Powiatowe • Środki własne, fundusze ochrony środowiska 2012 2020 Urzędy Gmin Starostwo Powiatowe • Środki własne, fundusze ochrony środowiska 2012 2020 Powiat Kamiennogórski 2012 2020 Urzędy Gmin Starostwo Powiatowe CEL 4: Kompleksowa gospodarka odpadami 11. 12. Współpraca przy realizowaniu programów edukacyjnych związanych z właściwym postępowaniem z odpadami na terenie powiatu kamiennogórskiego. Udzielanie informacji na temat zgodnego z prawem postępowania z odpadami. CEL 5: Wysoki poziom edukacji proekologicznej 13. 14. Propagowanie zachowań proekologicznych (oszczędzanie energii elektrycznej, wody, segregacja odpadów itp.) Współpraca przy realizowaniu programów edukacyjnych dotyczących ochrony środowiska. • Budżet powiatu • środki zewnętrzne • Środki własne, • fundusze ochrony środowiska *) zadania rekomendowane do strategii rozwoju województwa dolnośląskiego Strona 30 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 4.3. Program rozwoju społecznego LP. ZADANIE TERMIN ROZPOCZĘCIE ZAKOŃCZENIE KOORDYNATOR ŻRÓDŁA FINANSOWANIA Rada Powiatu (rada może przyznawać stypendia zgodnie z wprowadzonym wcześniej regulaminem) Rada Powiatu (rada może przyznawać stypendia zgodnie z wprowadzonym wcześniej regulaminem). Starostwo • Założyciele • fundusze zewnętrzne CEL 6: Osiedlanie się wykształconej młodzieży na terenie powiatu 1. Wspieranie organizacji pozarządowych wspomagających, kształcenie młodzieży. 2012 2020 2. Promowanie, wspieranie, wdrażanie systemu stypendiów dla uczniów uzdolnionych 2012 2020 3. Wspieranie budownictwa mieszkaniowego dostępnego dla młodych ludzi. Wspieranie działań mających na celu zapewnienie transportu umożliwiającego sprawne i szybkie przemieszczanie się z powiatu kamiennogórskiego do ośrodków zatrudnienia znajdujących się poza powiatem kamiennogórskim. Przedkładanie młodzieży atrakcyjnej oferty edukacyjnej Prezentowanie atrakcyjnej oferty pracy oraz walorów rekreacyjnych powiatu. 2012 2020 2012 2020 Starostwo związki pracodawców • Budżet powiatu • budżety gmin 2012 2020 2012 2020 Starostwo szkoły PUP Starostwo związki pracodawców • Szkoły i placówki oświatowe • Fundusze organizacji • budżet powiatu • budżety gmin 4. 5. 6. • Budżet powiatu • fundusze organizacji • Budżet powiatu • budżety gmin Strona 31 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 7. Odpowiednia organizacja wolnego czasu dla mieszkańców powiatu (inicjowanie współpracy między domami kultury, organizowanie imprez, udostępnienie obiektów sportowo – rekreacyjnych) 2000 2020 Starostwo • Budżet powiatu Urzędy Gmin • budżety gmin placówki sportowo – kultu- • środki zewnętrzne ralne Starostwo (Szefowie służb, • Budżet państwa urzędy gmin, sąd, prokura- • budżety gmin tura) • fundusze służb • środki zewnętrzne CEL 7: Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego 8. Poprawa bezpieczeństwa poprzez doposażenie służb w nowe pojazdy i inny sprzęt poprawiający skuteczność działań ratowniczych Poprawa oświetlenia i monitoringu lokalnego ciągów komunikacyjnych oraz działanie na rzecz poprawy zarządzania kryzysowego i wdrożenie systemu alarmowania. 2012 2020 2012 2020 10. Szkolenie służb mundurowych w zakresie pozyskiwania środków zewnętrznych. 2012 2020 11. Edukacja dzieci, młodzieży i rodziców w zakresie zagrożeń bezpieczeństwa na drogach. 2012 2020 12. Działania na rzecz poprawy wyposażenia centrum zarządzania kryzysowego w tym rozbudowa systemu alarmowania i ostrzegania ludności o zagrożeniach. 2012 2020 9. Urzędy gmin • Budżet państwa • budżety gmin Starostwo, • budżet powiatu MOS, • budżety gmin placówki sportowo – kultu- • środki placówek oświaralne, urzędy gmin, towych dyrektorzy szkół, Rada Powiatu Komenda Powiatowa Policji, Starostwo Starostwo Urzędy Miast i Gmin • Budżet powiatu • budżety gmin • środki zewnętrzne Strona 32 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ CEL 8: Łatwy dostęp do opieki zdrowotnej oraz rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych 13. 14. 15. 16. 17. Modernizacja Powiatowego Centrum Zdrowia stosownie do wyników analizy funkcjonalnej stanu istniejącego* Tworzenie odpowiednich, specjalistycznych poradni (w tym w ramach istniejącego PCZ) Wspieranie niepublicznych placówek zdrowia Wspieranie utworzenia w Kamiennej Górze oddziału opiekuńczo - leczniczego dla przewlekle chorych. Utworzenie Warsztatów Terapii Zajęciowej w Kamiennej Górze 2000 2020 Prezes PCZ Starostwo urzędy gmin 2000 2020 2000 2020 2012 2015 Prezes PCZ Starostwo urzędy gmin Starostwo Urzędy gmin Prezes PCZ Starostwo 2012 2014 Zarząd Powiatu • • • • • • Budżet państwa budżet powiatu środki zewnętrzne budżety gmin NFZ budżet powiatu budżety gmin NFZ • • • NFZ budżet powiatu środki zewnętrzne • • • • PFRON Urząd Marszałkowski budżet powiatu środki unijne CEL 9: Doskonalenie systemu opieki nad dzieckiem i osobami starszymi przebywającymi poza naturalnym środowiskiem rodzinnym 18. Zorganizowanie placówki opiekuńczo-wychowawczej. 2013 2015 Zarząd Powiatu 19. Utworzenie Domu Spokojnej Starości. 2015 2017 Zarząd Powiatu • • • • • • Budżet województwa budżet powiatu środki zewnętrzne Budżet województwa budżet powiatu środki zewnętrzne • • • • • • • Kuratorium subwencje oświatowe Urząd Marszałkowski środki zewnętrzne subwencja oświatowa budżet powiatu budżety gmin CEL 10: Dobry poziom wykształcenia mieszkańców 20. Wspieranie działań na rzecz kształcenia nauczycieli. 2000 2020 Dyrektorzy szkół Starostwo, Urzędy gmin 21. Rozszerzenie oferty edukacyjnej dostosowanej do grupy wiekowej, np. uniwersytet III wieku 2012 2020 Starostwo Urzędy gmin dyrektorzy szkół Rada Powiatowa Strona 33 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 22. 23. Dostosowanie kierunków szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy. 2012 Wprowadzenie w ostatnich klasach szkół średnich zajęć z zakresu zachowania na rynku pracy. 2012 2020 2020 • środki zewnętrzne • • Środki placówek oświatowych środki zewnętrzne Dyrektorzy placówek • oświatowych, pracodawcy, związki pracodawców • Środki placówek oświatowych środki zewnętrzne Dyrektorzy placówek oświatowych CEL 11: Duża mobilność społeczna oraz dobra współpraca różnych sektorów życia w powiecie 24. 25. 26. Stworzenie mechanizmów umożliwiających szkołom i uczniom orientację w potrzebach rynku pracy (kierunki kształcenia) Organizowanie spotkań z organizacjami pozarządowymi. 2012 2020 (dyrektorzy szkół, pracodawcy, związki pracodawców) • Środki zewnętrzne 2012 2020 Starostwo • Budżet powiatu Ścisła współpraca pomiędzy placówkami oraz organizacjami sportowymi w zakresie szerzenia kultury fizycznej (sport wraz z wychowaniem fizycznym i rehabilitacją ruchową) 2012 2020 Starostwo, MOS, placówki sportowo – kulturalne, urzędy gmin, dyrektorzy szkół, Rada Powiatu) • • • • Budżet powiatu budżety gmin środki zewnętrzne środki placówek oświatowych *) zadania rekomendowane do strategii rozwoju województwa dolnośląskiego Strona 34 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 4.4. Program rozwoju gospodarczego LP. ZADANIE TERMIN ROZPOCZĘCIE ZAKOŃCZENIE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA KOORDYNTOR CEL 12: Odpowiedni poziom i struktura wykwalifikowania kadr 1. Nabór kadry z odpowiednim wykształceniem. 2012 2020 2. Inicjowanie, organizowanie i finansowanie szkoleń dla klientów PUP Podnoszenie kwalifikacji przez kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych 2012 2020 2012 2020 4. Dostosowanie kierunków oferty edukacyjnej szkoły do potrzeb rynku pracy. 2012 2020 5. Wprowadzenie w ostatnich klasach szkół średnich zajęć z doradcą zawodowym. 2012 2020 3. • • • Budżet powiatu budżety gmin środki zewnętrzne • • • dyrektorzy jednostek orga- • nizacyjnych • • Dyrektorzy placówek oświa- • towych • Fundusz Pracy PFRON Środki zewnętrzne Budżet placówek budżety gmin środki zewnętrzne Środki placówek oświatowych środki zewnętrzne Dyrektorzy placówek oświa- • towych, pracodawcy, związki pracodawców • Środki placówek oświatowych Środki zewnętrzne Rada i Zarząd Powiatu PUP CEL 13: Optymalne wykorzystanie potencjału gospodarczego powiatu 6. Stworzenie bazy informacyjnej o zasobach gospodarczych (woda, surowce mineralne, budynki). 2012 2020 Starostwo (Urzędy Gmin) 7. Pozyskiwanie zbędnych terenów kolejowych PKP. 2012 2020 Powiat Kamiennogórski Strona 35 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ CEL 14: Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna 8. Remonty i budowa dróg powiatowych - w ramach dostępnych środków finansowych. 2012 2020 Powiat Kamiennogórski • • Budżet powiatu Środki zewnętrzne 9. Podejmowanie działań zmierzających do jak najszybszej realizacji budowy drogi szybkiego ruchu S-3. Wspieranie budowy parkingów przy drogach powiatowych oraz zatok dla komunikacji publicznej w pasach dróg powiatowych. 2012 2016 Powiat Kamiennogórski GDDKiA • • GDDKiA środki zewnętrzne 2012 2020 Powiat Kamiennogórski • • • budżet gmin budżet powiatu środki zewnętrzne Wspieranie budowy chodników wzdłuż dróg w terenach zabudowanych miast i wsi powiatu kamiennogórskiego. Negocjowanie budowy chodników przy pozostałych drogach na terenie powiatu, w miejscach szczególnie niebezpiecznych dla ruchu pieszych przy głównych ciągów komunikacyjnych. 2000 2020 Powiat Kamiennogórski • (Zarządcy pozostałych dróg ) • Środki zarządców dróg środki zewnętrzne 10. 11. CEL 15: Duże zainteresowanie inwestorów terenem powiatu 12. 13. 14. Podejmowanie wspólnych działań z gminami w celu realizacji strategii. Promocja powiatu (wspólna dla wszystkich gmin) Zbieranie i prezentowanie informacji o polityce podatkowej gmin (stawki podatków, ulgi, zwolnienia) 2012 2020 Starostwo • Budżet powiatu 2000 2020 Starostwo urzędy gmin • • • Budżet powiatu budżety gmin środki zewnętrzne 2012 2020 Starostwo Urzędy gmin Strona 36 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ CEL 16: Rozwój turystyki w Powiecie Kamiennogórskim poprzez wdrażanie produktów turystycznych: 16.1: Produkty wizerunkowe (markowe) 15. Ziemia Kamiennogórska na Cysterskim Szlaku 16. Zróżnicowany krajobraz górski dla aktywnej turystyki: -piesza, -rowerowa, -konna 16.2: Produkty podstawowe 17. Turystyka wypoczynkowa: - gospodarstwa agroturystyczne "Porta Lubavia". 2012 2020 Urzędy gmin Starostwo 2012 2020 Urzędy gmin Starostwo 2012 2020 Urzędy gmin Starostwo • budżety gmin 18. Turystyka aktywna - szlaki rowerowe, turystyka konna, turystyka piesza, sporty zimowe 2012 2020 Starostwo • środki zewnętrzne 19. Turystyka wypoczynkowa i biznesowa 2012 2020 • budżety gmin 20. 2012 2020 • 21. Turystyka krajoznawczoprzyrodnicza - osobliwości natury Turystyka zdrowotna Urzędy gmin właściciele obiektów Starostwo Starostwo 2012 2020 • 22. Turystyka sakralna 2012 2020 Centrum Rehabilitacji Narządów Ruchu Starostwo Opactwo w Krzeszowie Urzędy gmin Starostwo budżety właścicieli obiektów środki zewnętrzne • środki zewnętrzne 2012 2020 Starostwo • budżet powiatu 16.3 Produkty niszowe 23. Sporty ekstremalne: - paralotniarstwo, -surfing, Strona 37 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ - rowery górskie. Cel 16.4 Produkty uzupełniające 24. Wędkarstwo 2012 2020 PZW Starostwo Koła wędkarskie • Środki zewnętrzne 2020 Powiat Kamiennogórski urzędy gmin ODR • • • Budżet powiatu budżety gmin ODR CEL 17: Utrzymanie i tworzenie miejsc pracy na terenie powiatu 25. Wspieranie i promocja lokalnych grup producenckich 2012 *) zadania rekomendowane do strategii rozwoju województwa dolnośląskiego Strona 38 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 4.5. Program działań z zakresu zagospodarowania przestrzennego LP. ZADANIE TERMIN ROZPOCZĘCIE KOORDYNATOR ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZAKOŃCZENIE CEL 18: Efektywne zarządzanie nieruchomościami Skarbu Państwa 1. Przeprowadzenie inwentaryzacji zasobu Skarbu Państwa i na tej podstawie wyznaczenie kierunków jego zagospodarowania. 2000 2020 Starostwo • Budżet powiatu 2. Unormowanie sytuacji prawno formalnej zasobu własności Skarbu Państwa. 2012 2020 Starostwo • Budżet powiatu 3. Upowszechnienie wśród społeczeństwa wiedzy nt. internetowego dostępu do map geodezyjnych i ksiąg wieczystych. 2012 2020 Starostwo • Budżet powiatu CEL 19: Wykorzystanie walorów położenia dla poprawy dostępności komunikacyjnej powiatu 4. Wspieranie działań związanych z budową drogi szybkiego ruchu nr S3. 2012 2020 Starostwo • budżet powiatu 5. Wspieranie działań na wznowienie przewozów kolejowych. 2012 2020 Starostwo • PKP • Urząd Marszałkowski Strona 39 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ CEL 20: Główne zespoły zabytkowe zostaną przeznaczone do odbudowy i właściwego wykorzystania 6. 7. 8. 9. 10. Wspieranie działań związanych z rewitalizacją centrów Chełmska Śląskiego i Lubawki oraz Kamiennej Góry i Krzeszowa. Wspieranie działań związanych z rewitalizacją kapliczek na Św. Górze w Lubawce Utworzenie bazy danych "Zabytki Powiatu Kamiennogórskiego" i opracowanie monografii fotograficznej tych zabytków Wspomaganie rewaloryzacji cennych obiektów zabytkowych, wpisanych do rejestru zabytków – dofinansowanie przez powiat prac konserwatorskich i restauratorskich Opracowanie powiatowego programu ochrony zabytków i realizacja zadań wynikających z tego programu 2012 2020 Konserwator zabytków Urząd Miasta Lubawka • Budżet gminy • środki zewnętrzne • budżet państwa 2012 2020 Starostwo Konserwator zabytków • Budżet powiatu 2012 2020 Starostwo Konserwator zabytków • Budżet powiatu 2012 2020 Starostwo Konserwator zabytków • Budżet powiatu • Konserwator zabytków 2012 2020 Starostwo Konserwator zabytków • Budżet powiatu *) zadania rekomendowane do strategii rozwoju województwa dolnośląskiego Strona 40 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 ________________________________________________________________________________________ 4.6. Program usprawniania zarządzania powiatem LP. ZADANIE TERMIN ROZPOCZĘCIE ZAKOŃCZENIE KOORDYNATOR ŹRÓDŁA FINANSOWANIA CEL 21: Dobra komunikacja Starostwa z otoczeniem 1. Cykliczne przygotowywanie materiałów o powiecie i pracy Starostwa dla mediów 2000 2020 Starostwo • Budżet powiatu 2. Stworzenie stron internetowych Starostwa z aktywnymi połączeniami z już istniejącymi stronami dotyczącymi powiatu (np. przedsiębiorstw, gmin) 2000 2020 Starostwo • Budżet powiatu CEL 22: Zapewnienie wysokiej, jakości świadczonych usług 3. Doskonalenie zarządzania w Starostwie 2012 2020 Starostwo • • Budżet powiatu środki zewnętrzne 4. Modernizacja sieci komputerowej, w tym kontynuacja procesu informatyzacji w zakresie rozwoju usług elektronicznych. Podnoszenie kwalifikacji pracowników Starostwa Powiatowego. Opracowanie systemu motywacyjnego ponoszącego, jakość pracy oraz poprawa warunków pracy. 2012 2020 Starostwo • • Budżet powiatu środki zewnętrzne 2000 2020 Starostwo • • Budżet powiatu środki zewnętrzne 2012 2020 Starostwo • • Budżet powiatu środki zewnętrzne 5. 6. Strona 41 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________ 4.7. Zadania rekomendowane do planów strategicznych województwa, spójne z lokalnymi strategiami gmin i powiatu ⇒ Regulacja stosunków wodnych. ⇒ Opracowanie programu ochrony przeciwpowodziowej i na wypadek nadzwyczajnych zagrożeń. ⇒ Likwidacja szkód popowodziowych. ⇒ Utworzenie kompleksu zbiorników na cieku wodnym Lesk (zwiększenie retencji potoku Lesk). ⇒ Budowa ponadgminnego zakładu utylizacji odpadów. ⇒ Ciągła modernizacja Powiatowego Centrum Zdrowia. ⇒ Ciągła modernizacja Dolnośląskiego Centrum Rehabilitacji Sp. z o. o. w Kamiennej Górze. ⇒ Rozwój Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości. ⇒ Modernizacja drogi krajowej nr 5 oraz innych dróg. ⇒ Stymulowanie modernizacji i budowy bazy gastronomiczno – noclegowej (ulgi podatkowe, upusty cenowe, poręczenia kredytowe). ⇒ Stymulowanie zagospodarowania ośrodków wodnych w Bukówce, Sędzisławiu i Kamiennej Górze. ⇒ Budowa powiatowej hali sportowo – widowiskowej przy Zespole Szkół Ogólnokształcących w Kamiennej Górze. ⇒ Utworzenie korytarza komunikacyjnego w ciągu dróg nr 3 – nr 5, w tym: wspieranie działań związanych z budową drogi szybkiego ruchu S 3. ⇒ Rewitalizacja zabytkowych centrów (Chełmska, Kamiennej Góry, Lubawki, Krzeszowa). Strona 42 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________ 5. ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII Strona 43 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________ System zarządzania realizacją strategii jest bardzo ważnym i często niedocenianym elementem budowy powiatowej Agendy 21. Decyduje on bowiem, czy w miarę upływu czasu dynamika procesu realizacji strategii będzie rosnąć, czy słabnąć. Brak stworzenia tego systemu powoduje, że strategia staje się bardzo szybko dokumentem „martwym”. Zarządzanie realizacją strategii to przede wszystkim: Ü tworzenie i doskonalenie instrumentów realizacji, Ü monitorowanie, czyli obserwacja realizacji celów i zadań strategii oraz zmian w warunkach realizacji, Ü aktualizacja strategii. 5.1. INSTRUMENTY REALIZACJI STRATEGII • • • • • Są nimi przede wszystkim instrumenty: prawno-administracyjne, ekonomiczne i rynkowe, finansowe, z zakresu organizacji, zarządzania i marketingu, informacyjno-edukacyjne. Instrumenty z zakresu organizacji, zarządzania i marketingu stanowią bardzo obszerną i ciągle rozbudowywaną grupę narzędzi realizacyjnych. W realizacji strategii będą uwzględnione: • ścisłe powiązanie ze strategią procesu budowy i realizacji budżetu, a zwłaszcza budowy budżetu zadaniowego, • zarządzanie jakością jako element zarządzania sferą usług publicznych w powiecie, • systemowe podejście do budowy marketingu powiatowego ( w tym promocji). Bardzo ważnym narzędziem wprowadzania strategii w życie będzie opracowywany (równolegle z budżetem powiatu) przez Zarząd Powiatu roczny plan realizacji strategii. Przeprowadzane będą badania opinii społecznej (ankiety, sondaże) dla lepszej oceny realizacji wybranych zadań. Wśród mieszkańców upowszechniane będą informacje o postępach i efektach zrównoważonego rozwoju wszystkimi dostępnymi kanałami komunikacji społecznej (audycje telewizyjne, artykuły w prasie, spotkania radnych z wyborcami itp.) Adres strony internetowej Powiatu Kamiennogórskiego: www.kamienna-gora.pl Adres BIP Powiatu Kamiennogórskiego: www.kamienna-gora.bip.net.pl Strona 44 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________ 5.2. PODMIOTY ZARZĄDZAJĄCE REALIZACJĄ Do podmiotów zarządzających realizacją strategii należą: Powiatowe Forum „Środowisko i Rozwój”, Rada i Zarząd Powiatu, Starostwo i koordynatorzy zadań. • POWIATOWE FORUM „ŚRODOWISKO I ROZWÓJ” (PFŚiR)– pełniące społeczny nadzór nad realizacją strategii zgodnie z zaleceniami Agendy 21. Ø Praca Forum jest przedłużeniem pracy grupy przygotowującej w uspołecznionym procesie projekt strategii. Ø W skład Forum, liczącego od 25 do 30 osób wchodzą: przedstawiciele samorządu powiatu i gmin, liderzy gminnych forum „Środowisko i Rozwój”, lokalni liderzy, Forum Organizacji Pozarządowych oraz przedstawiciele innych sektorów życia społeczno-gospodarczego powiatu kamiennogórskiego. Ø Między posiedzeniami Forum pracują zespoły (grupy robocze, Komisje,) z udziałem członków Komisji Rady Powiatu, zajmujące się monitorowaniem realizacji strategii w ramach poszczególnych ładów (gospodarczego, społecznego, ekologicznego, przestrzennego i zarządzania powiatem). Ø Forum zwoływane jest przez Lidera Forum z Przewodniczącym Rady Powiatu i Starostą w porozumieniu co najmniej 1 raz w roku. Podczas zebrań Forum: -przyjmowany jest roczny plan realizacji strategii, -koordynatorzy zadań zdają sprawozdanie z realizacji poszczególnych działań w danym roku - dokonywana jest aktualizacja strategii. • RADA I ZARZĄD POWIATU – pełnią bieżący nadzór nad realizacją strategii, czuwają, aby przy tworzeniu budżetu powiatu uwzględniany był roczny plan realizacji strategii, prowadzą akcję informacyjną i promocyjną, uchwalają zmiany w strategii. • KOORDYNATOR WDRAŻANIA STRATEGII strategii przypisana jest funkcja koordynacji realizacji zarządowi powiatu, a realizowana przez zespół naczelników, kierowników i dyrektorów placówek Starostwa Powiatowego w Kamiennej Górze m.in.: Strona 45 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________ Ø zapewnia aby każdy z koordynatorów zadań posiadał aktualną wersję strategii oraz roczny plan realizacji strategii, Ø gromadzi dokumentację związaną ze strategią, zbiera informacje określające postępy w realizacji strategii, Ø prowadzi monitoring realizacji strategii, Ø współorganizuje spotkania Forum, po każdym z zebrań Forum opracowuje raport z realizacji strategii, który następnie szeroko upowszechnia, prowadzi akcję informacyjną i promocyjną. Sieć gminnych Forum „Środowisko i rozwój” • w gminie miejskiej w gminie wiejskiej Kamienna Góra Kamienna Góra w gminie Lubawka w gminie Marciszów KOORDYNATORZY poszczególnych zadań strategicznych – realizują przyjęte zadania zgodnie z rocznymi planami realizacji strategii, zdają sprawozdania podczas spotkań Powiatowego Forum „Środowisko i Rozwój”. Rys 8. Partnerstwo dla rozwoju zrównoważonego w powiecie kamiennogórskimPowiatowe Forum „Środowisko i Rozwój” Sektor organizacji pozarządowych Lokalni liderzy Sektor biznesu Sektor związkowy Powiatowe FORUM „Środowisko i rozwój” Samorząd powiatu i gmin Sektor Sektor środowisk twórczych organizacji politycznych Strona 46 STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU KAMIENNOGÓRSKIEGO 2012-2020 _________________________________________________________ 5.3. SYSTEM AKTUALIZACJI STRATEGII Strategia jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań na kilkanaście lat oraz wymagającym ciągłej pracy nad podnoszeniem jego jakości. Przygotowanie projektu dokumentu i jego przyjęcie przez Radę Powiatu kończy bowiem tylko pewien etap planowania. Ze względu na swój długookresowy charakter planowanie strategiczne jest procesem ciągłym, wymagającym stałego śledzenia zmian prawnych, gospodarczych, politycznych, społecznych itp. i ich uwzględniania w dokumencie oraz przesuwania horyzontu planowania na kolejne lata. Strategia zrównoważonego rozwoju będzie co roku poddawana przeglądowi oraz aktualizacji. Dokonuje tego w formie planowania partnerskiego Powiatowe Forum „Środowisko i Rozwój”, a zatwierdza Rada Powiatu. Po wprowadzeniu zmian w strategii Starostwo jako Główny Koordynator Wdrażania Strategii zobowiązane jest dostarczyć wszystkim zainteresowanym stronom (zwłaszcza koordynatorom poszczególnych zadań) informację o dokonanej aktualizacji strategii. Strona 47
