docZatrudnienie w dziale socjalno – zdrowotnym
download 
Reklamacja Transkrypt
Zatrudnienie w dziale socjalno – zdrowotnym
ARBEIT IN DÄNEMARK working in denm ZATRUDNIENIE W DANII W DANII job i danma ZATRUDNIENIE Informator dla cudzoziemców na temat możliwości podjęcia pracy i zamieszkania w Danii Zatrudnienie w dziale socjalno – zdrowotnym 2 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Zatrudnienie w Danii – Informator dla cudzoziemców na temat możliwości podjęcia pracy i zamieszkania w Danii Redakcja: Jens Folkersen i Ole Jensen Tekst: Marianne Schjøtt Rohweder Prace graficzne: grafit.dk Tłumaczenie: Bornholm Erhverv Druk: FOA-Zawód i Praca Ulotka została wydana przy wsparciu Ministerstwa Pracy i jest dostępna pod adresem: www.foa-international.dk Ilustracje: Pierwsza: studie fotografia/Maria Laustsen, s. 2: Carsten Andreasen/POLFOTO, s. 3: Niels Aage Skovbo, s. 7: Thomas Lekfeldt/POLFOTO, s. 9: Jens Dige/POLFOTO, s. 10 tv: Eva Wernlid/POLFOTO. s. 11 tv: Ruddi Christensen, mf: Flemming Jeppesen, th: Nana Reimers, s. 12 tv: Lars Krabbe/POLFOTO, tv: Morten Andersen, s. 13 tv. Lars Skaaning, th: Markussen Tobias Selnæs/POLFOTO, s. 14: Jens Dresling/POLFOTO, s. 15: Nc Inc/ POLFOTO, s. 17: Mette Bendixsen/POLFOTO, s. 18: Jesper Stormly Hansen/POLFOTO, s. 23: Jørgen True , s. 26: Henning Hjorth/POLFOTO, s. 27: Karsten Bidstrup/POLFOTO, s. 28: Kåre Viemose/POLFOTO, s. 29: Jacob Ehrbahn/ POLFOTO, s. 30: Per Folkver/POLFOTO, s. 31: Miriam Dalsgaard/POLFOTO. Inne zdjęcia: iStockphoto Opublikowane przez FOA – Zawód i Praca, grudzień 2009 1 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Spis treści Witamy w dziale socjalno – zdrowotnym.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Rozdział 1 Dania – kultura opieki społecznej. . . . . . . . . . 4 2 Kto może pracować i mieszkać w Danii?. . . 6 3 Zatrudnienie w Danii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 4 Część wspólnoty zawodowej. . . . . . . . . . . . . . . 11 5 Warunki płacy i pracy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 6 Kasa ubezpieczeń na wypadek bezrobocia /a-kasse/. . . . . . . . . . . . . 16 7 Środowisko pracy.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 8 Dania – państwo oświaty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 9 Praca i edukacja w dziale socjalno - zdrowotnym.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 10 Mieszkać i żyć w Danii.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 11 Spotkaj duńczyków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 2 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Witamy w dziale socjalno – zdrowotnym Praca w zakresie opieki nad osobami starszymi, chorymi, niepełnosprawnymi i innymi, którzy potrzebują pomocy, jest podstawą duńskiego państwa dobrobytu. Niektórzy potrzebują trochę pomocy we własnym domu, inni wymagają opieki i pielęgnacji przez całą dobę, ale bez względu na zakres udzielanej pomocy, punktem wyjściowym stanowią własne zasoby i możliwości człowieka, a celem jest stworzenie im życia, o jak najwyższej jakości. Niezależnie od tego, czy dopiero się zastanawiasz nad pracą w Danii, czy już się przygotowujesz do pracy w Danii, w tej broszurze znajdziesz przydatne informacje na temat społeczeństwa i rynku pracy, którego staniesz się częścią. W broszurze można, między innymi, przeczytać o możliwościach zatrudnienia, porozumieniach zbiorowych, kasie ubezpieczeń na wypadek bezrobocia i o wykształceniu. Możesz także znaleźć pomocną informację w sprawach praktycznych, które stanowią podstawę w stworzeniu sobie i swojej rodzinie, dobrze funkcjonującego życia codziennego w nowym kraju, bez względu na to, jak długo masz zamiar w nim przebywać. Zapotrzebowanie na pracowników z zagranicy Zmiany demograficzne w Danii spowodują, że w przyszłości społeczeństwo nie tylko stanie się starsze, ale liczba osób w bardzo podeszłym więku będzie dużo większa, a liczba osób zawodowo aktywnych do wykonania zadań zmaleje. Oznacza to, że zatrudnianie siły roboczej szczególnie do opieki nad osobami starszymi jest w centrum uwagi. Wiele gmin, pracodawcy prywatni oraz agencje zatrudnień zastępczych są w trakcie rekrutacji pracowników z innych krajów. Przez wiele lat Dania korzystała z zagranicznych pracowników o szczególnych kwalifikacjach, na przykład na pokrycie niedoboru pielęgniarek i lekarzy lub do wykonywania zadań w budownictwie i technologi. Rekrutacja siły roboczej z grup zawodowych FOA jest stosunkowo nowym zjawiskiem, ale zainteresowanie rośnie. Jak do tej pory nowi pracownicy z tej grupy za- ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym wodowej pochodzili z krajow sąsiednich tj. Szwecji i Niemiec, ale również coraz więcej mieszkańców Europy Wschodniej zostaje zatrudnionych w Danii, szczególnie w sektorze opieki nad osobami starszymi. Zatrudnienie za granicą Swobodny przepływ siły roboczej między krajami skandynawskimi istniał zawsze. Jako obywatelowi UE, w ciągu ostatnich kilku lat, łatwiej jest uzyskać pozwolenie na pobyt i pracę w Danii mając ofertę pracy. Ponadto duńskie prawo, które reguluje imigrację z krajów spoza UE, zostało złagodzone, więc możliwości zamieszkania i podjęcia pracy w Danii wzrosły również dla osób pochodzących spoza krajów skandynawskich i UE. Niniejsza broszura daje dobrą podstawę do podjęcia decyzji w sprawie ewentualnej przyszłości na duńskim rynku pracy. A jeżeli już masz pracę w Danii, informacje w broszurze mogą zapobiec błędom i przygotować ciebie do życia w nowym kraju. Wejdź na www.foa-international.dk Jeśli potrzebujesz więcej lub bardziej szczegółowych informacji na tematy opisane w tej broszurze wejdź na stronę www.foa-international.dk. Strona przeznaczona jest dla zagranicznych pracowników w sektorze publicznym. 3 4 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 1 Dania – państwo dobrobytu Duński system opieki społecznej opiera się na wieloletniej tradycji solidarności z najsłabszymi obywatelami. To poczucie bezpieczeństwa jest finansowane przez system podatkowy, opierający się na zasadzie, że ci, którzy zarabiają najwięcej, płacą najwięcej do wspólnoty. Państwo dobrobytu w zasadzie zapewnia wszystkim równy dostęp do systemu społecznego, w którym obywatele mają prawo do świadczeń takich jak opieka nad dziećmi, edukacja, emerytura i system opieki zdrowotnej w tym darmowe leczenie szpitalne, medyczne i opieka nad osobami starszymi. Poczucie bezpieczeństwa Równy dostęp do opieki społecznej i zdrowotnej stanowi prawdę z pewnymi wyjątkami. Duński model państwa dobrobytu, jak wszystko inne w zindywidualizowanym świecie współczesnym, przechodzi zmiany. Efekty tych zmian są między innymi widoczne we wzroście podaży prywatnych alternatyw, takich jak opieka domowa i leczenie szpitalne dla tych, którzy chcą i są w stanie sami za nie zapłacić. W politycznym interesie jest wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa społecznego poprzez ubezpieczenia zdrowotne, zarówno wśród osób indywidualnych, które chcą zapewnić sobie szybsze i bardziej skutecze leczenie, a także wśród publicznych i prywatnych firm, które w ten sposób starają się ograniczyć koszty spowodowane nieobecnością pracowników oczekujących na leczenie. Ale podstawą państwa dobrobytu jest nadal to, że wszyscy, którzy potrzebują pomocy, mogą ją uzy- ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym skać. Mając pozwolenie na pobyt w Danii, miejsce zamieszkania, numer identyfikacji (tzw. CPR numer) i kartę podatkową przyczyniasz się i masz dostęp do świadczeń duńskiego państwa dobrobytu. Rynek pracy kierowany przez umowy Duński rynek pracy odzwierciedla również tą solidarność w tym, co nazywa się „duńskim modelem”. Model, o który opiera się duński rynek pracy jest wyjątkowy dla Danii i oznacza, że warunki pracy i płacy regulowane są poprzez dobrowolne porozumienia między związkami pracodawców i pracowników. Zdrowe warunki pracy W Danii mamy tradycje, że środowisko pracy musi być dostosowane do ludzi, a nie odwrotnie. Pracodawy ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie pracownikom bezpiecznego i stymulującego środowiska pracy. Jako pracownik, wspólnie z pracodawcą, tworzysz politykę, która to zapewnia. Działania przy tworzeniu odpowiedniego środowiska pracy dotyczą dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego, zapobieganiu przemocy i stresu, a także udostępnieniu urządzeń o wysokiej jakości technicznej w celu zapobiegania niepełnosprawności, na przykład spowodowanej podnoszeniem ciężkich rzeczy, lub wypadkami w pracy. Nauka przez całe życie Dania jest krajem edukacyjnym, mającym tradycję i cel ku temu, aby obywatele mieli możliwość i byli inspirowani do nauki przez całe życie. System edukacji jest skonstruowany tak, że dzieci i młodzi ludzie otrzymują solidne i bezpłatne wyksztalcenie. Dorośli, niezależnie od stanu ekonomicznego, oraz w zależności od ich potrzeb i wymagań, zawsze mogą podnieść swoje kwalifikacje. Integracja Jako nowy członek społeczeństwa duńskiego stajesz się jednym z jego obywateli. Integracja w obcym kraju jest zawsze wyzwaniem. Miejsca pracy i związki zawodowe działają w celu zapewnienia zagranicznym pracownikom adaptacji i chęci pozostania w Danii. Ale najwięcej skorzystasz w duńskim społeczeństwie i najłatwiej się zaadaptujesz samemu biorąc odpowiedzialność, zapoznając się z kulturą i szybką nauką języka. 5 6 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 2 Kto może pracować i mieszkać w Danii? Warunki, czy można dostać pracę i pobyt w Danii, zależą od miejsca pochodzenia. Ten rozdział opisuje warunki pozwolenia na pobyt i pracę, ale więcej informacji i rad można uzyskać z lokalnego oddzialu FOA. Zasady są częściowo określone w prawodawstwie UE oraz w duńskim ustawodawstwie. Można podzielić cudzoziemców starających się o pracę na 3 grupy: • Obywatele państw skandynawskich mogą bez ograniczeń żyć i pracować w Danii. • Obywatele Unii Europejskiej mogą bez ograni- czeń przebywać w Danii 3 miesiące, a osoby starające się o pracę maja prawo do 6 miesięcznego pobytu.Dla obywateli UE obowiązujace jest: 1. Przy chęci pobytu w Danii dłużej niż 3 miesiące, należy złożyć wniosek o uzyskanie zaświadczenia pobytu, nie póżniej niż 3 miesiące od dnia wjazdu do Danii. Aby otrzymać zaświadczenie pobytu, należy udokumentować, że prowadzisz prywatną dzialalność lub przedstawić świadectwo zatrudnienia z Dani. 2. Wypowiedzenie umowy o prace powoduje również utrate prawa do pobytu chyba, że uzyskasz inne zatrudnienie lub brak pracy jest tymczasowy lub nie był spowodowany z własnej winy. 3. Jeżeli w okresie 12 miesięcy miałeś nieprzerwane powiązanie z duńskim rynkiem pracy lub w ciągu pierwszych 12 miesięcy zarejestrowałeś się w biurze pośrednictwa pracy, jako osoba starająca się o pracę, możesz przebywać w kraju przez okres do 6 miesięcy. • Pozostali cudzoziemcy muszą mieć pozwolenie na pobyt i pracę, aby przebywać i pracować w Danii. Pochodząc z kraju spoza krajów skandynawskich i UE istnieją różne modele uzyskania pozwolenia na pobyt i pracę. 1. Lista pozytywna jest listą zawodów, w których brakuje specjalistycznej siły roboczej w Danii. Jeżeli masz zawód lub wykształcenie odpowiadające do opisu w liście pozytywnej oraz ofertę pracy możesz uzyskać pozwolenie na pobyt i pracę. 2. Kwota system zakłada, że wszyscy cudzoziemcy z ofertą pracy, która gwarantuje określone roczne wynagrodzenie – bez względu na ogólną sytuację rynku pracy – mogą uzyskać pozwolenie na pobyt i pracę w Danii. W chwili obecnej kwota wynosi 375.000 koron rocznie. 3. Koncernowe pozwolenie na pobyt oznacza, że zagraniczni pracownicy o szczególnych umiejętności lub kwalifikacjach, zatrudnieni okresowo we wcześniej zatwierdzonym koncernie, mogą uzyskać pozwolenie na pobyt na 3 lata. 4. Powszechny dostęp może zostać przyznany w wyjątkowych przypadkach, jeżeli nie ma dostępnej siły roboczej w kraju, w UE lub w krajach skandynawskich. Płace i warunki pracy muszą być zgodne z ustaleniami w porozumieniach zbiorowych. 5. Zielona karta otwiera możliwość dla obcokrajowców ze szczególnymi umiejętnościami. Mogą oni uzyskać zezwolenie na pobyt na okres do 3 lat w celu poszukiwania pracy. Rodzina Jeśli pracujesz w Danii i pochodzisz z UE lub krajów skandynawskich możesz zabrać swoją rodzinę ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym do Danii, pod warunkiem, że zamieszkacie razem i posiadacie zdolność samodzielnego się utrzymania. Partner towarzyszący również otrzyma pozwolenie na poby i pracę. To samo dotyczy jeśli pochodzisz z kraju spoza UE a pozwolenie na pobyt i pracę uzyskałeś na podstawie listy pozytywnej lub systemu kwoty. Jeśli przebywasz w kraju na podstawie powszechnego dostępu nie masz takiego samego prawa chyba, że jesteś zatrudniony na 3 lata lub więcej albo umowa o prace zostanie przedłużona na taki okres. Długość pobytu Pochodząc z kraju skandynawskiego lub kraju UE możesz w zasadzie przebywać w Danii dopóki masz pracę. Pochodząc z kraju spoza UE i przebywając w Danii na podstawie powszechnego dostępu, pozwolenie na pobyt i pracę udzielane jest na okres jednego roku. Jeżeli znajdujesz się w Danii na podstawie listy pozytywnej lub systemu kwoty pozwolenie na pobyt i pracę początkowo udzielane jest na okres nie więcej niż 3 lata, ale z możliwością przedłużenia. 7 8 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 3 Zatrudnienie w Danii Jest wiele sposobów znalezienia pracy w Danii. • Możesz samemu szukać pracy wśród ofert pracodawców w lokalnych gazetach lub poprzez portal pracy, np. www.workindenmark.dk. • Możesz samemu się ogłaszać. Na portalu pracy, np. www.workindenmark.dk , możesz sam zamieścić ogłoszenie i udzielić informacji na temat posiadanego wykształcenia i wcześniejszych zatrudnień (CV). • Możesz starać się o pracę kontaktując się z pry- watnymi biurami pośrednictwa pracy. Prywatne biura pośrednictwa pracy w Danii lub w twoim kraju mogą pośredniczyć w rekrutacji siły roboczej dla duńskich pracodawców. • Możesz uczestniczyć w targach pracy. Niektórzy pracodawcy sektora publicznego uczestniczą w targach pracy, gdzie i ty możesz uczestniczyć oraz nawiązać kontakty. • Z własnej inicjatywy kierować podania do pracodawców w danym regionie Danii, w którym chciałbyś pracować. • Polecenie. Może znasz kogoś, kto już pracuje w Danii i może pośredniczyć w kontakcie ze swoim pracodawcą. Pracodawcy Istnieją różne możliwości zatrudnienia w sektorze publicznym. Możesz być zatrudniony przez: • Lokalną jednostkę administracji • Prywatnego pracodawcę • Agencję pośrednictwa zatrudnień zastępczych – zarówno w Danii, czy w twoim kraju Większość stosunków pracy powinno być objęte porozumieniami zbiorowymi, które opisują zagwarantowane warunki płacy i pracy w danym sektorze na duńskim rynku pracy. Ale przy zatrudnieniu przez prywatnego pracodawcę, musisz zwrócic uwage na to, co zawiera umowa o pracę. Jako członek FOA możesz uzyskać pomoc w lokalnym oddziale FOA i sprawdzić, czy wszystko jest w porządku. Podanie o pracę Podanie o pracę powinno być zwięzłe i nie przekraczać jednego arkusza A4. Musi ono zawierać opis tego kim jesteś, jakie masz doświadczenie i wykształcenie i dlaczego chcesz pracować w danej dziedzinie. Do podania o pracę należy dołączyć CV, odpowienie dokumenty potwierdzające wykształcenie oraz rekomendacje od poprzednich pracodawców. Znajomość języka duńskiego W sektorze publicznym kontakt z ludźmi jest bardzo istotny. Oznacza to, że umiejętności językowe są bardzo ważne. Warunkiem do pracy z ludźmi jest to, że podejmując pracę przejdziesz intensywny kurs języka duńskiego. Sposoby w jaki pracodawcy rozwiązują tę kwestię bardzo się różnią. Zwykle otrzymasz propozycję uczestnictwa w kursie językowym. Jeżeli przybywasz do Danii na własną rękę i uzyskasz pozwolenie na pobyt i pracę, masz prawo do darmowej nauki języka w rejonie zamieszkania. Możesz przeczytać więcej o nauce języka duńskego w rozdziale 8 Doświadczenie zawodowe W Danii edukacja jest ważna, a celem jest, aby wszystkie osoby, które pracują z ludźmi, na przykład w opiece nad osobami starszymi, mieli wykształcenie zgodne z zawodem. Ale wykształcenie zawodowe nie jest wymogiem do podjęcia pracy w sektorze publicznym w Danii. Przy rekrutacji, niezależnie czy za pośrednictwem agencji pracy czy bezpośrednio przez duńskiego pracodawce, powinieneś zostać ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym przygotowany do pracy poprzez wprowadzenie i naukę języka. Wprowadzenie ma przedstawić zakres obowiązków w danej pracy. W trakcie zatrudnienia na bieżąco masz dostęp do uczestnictwa w kursach zawodowych i ewentualną możliwość udziału i ukończenia wykształcenia w zawodzie. Oceń swoje umiejętności W Agencji Edukacji Międzynarodowej (IU) masz możliwości potwierdzić swoje wykształcenie i doświadczenie zawodowe i ustalić jego duński odpowiednik. W Danii niektóre prace np. w sektorze zdrowia i opieki wymagają uzyskania autoryzacji prawa wykonywania zawodu. Pochodząc z kraju w UE, możliwe jest przeniesienie autoryzacji, ale dla osób pochodzących z kraju spoza UE nie ma takich samych możliwości. O Agencji Edukacji Międzynarodowej (IU) Agencja Edukacji Międzynarodowej (IU) podlega pod Ministerstwo Nauki, Technologii i Innowacji i działa na rzecz mobilności i globalnej współpracy edukacyjnej. Agencja Edukacji Międzynarodowej (IU) doradza, ukierunkowuje i wspiera obywateli, instytucje, organizacje i przedsiębiorstwa. Agencja Edukacji Międzynarodowej (IU) ocenia zagraniczne kwalifikacje i informuje o uznaniu zagranicznych wykształceń. Jako obywatel UE możesz bezpłatnie otrzymać ocenę swoich zdolności do pracy w Danii. Jednak musisz płacić za ewentualne tłumaczenia. Formularz zgłoszeniowy można pobrać ze strony www.iu.dk. 9 10 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym miejscach, podając siedzibę firmy lub adres pracodawcy. • Opis pracy lub podanie tytułu pracownika, rangi, stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy. • Data rozpoczęcia zatrudnienia • Przewidywany czas trwania stosunku pracy, jeżeli nie jest to umowa o pracę na czas nieokreślony • Prawo pracownika do urlopu oraz czy w trakcie urlopu będzie wypłacane wynagrodzenie. • Określenie czasu wypowiedzenia umowy przez pracodawcę lub pracownika lub przedstawienie przepisów w tej kwestii. • Aktualnie uzgodniona płaca, do której pracownik Zatrudnienie Niezależnie czy istnieje porozumienie zbiorowe czy nie, prawo wymaga, że zatrudniając się w Danii najpóźniej miesiąc po rozpoczęciu pracy otrzymujesz umowę o pracę. Umowa o pracę musi zawierać co najmniej: • Nazwisko i adres pracodawcy i pracownika. • Określenie miejsca wykonywanej pracy. W przy- padku braku możliwości określenia miejsca wyko-nywanej pracy musi być podana informacja o tym, że pracownik wykonuje prace w różnych ma prawo w chwili rozpoczęcia pracy oraz informacja o dodatkowych częściach wynagrodzenia, które nie są zawarte w niniejszym dokumencie, takie jak składki emerytalne oraz ewentualne zakwaterowanie i wyżywienie. Ponadto wymagana jest informacja o terminie płatności wynagrodzenia. • Obowiązujący dzienny lub tygodniowy czas pracy. • Podanie informacji o obowiazujących umowach porozumień zbiorowych lub umów regulujących stosunek pracy. Jeżeli są to porozumienia lub umowy zawarte przez strony spoza firmy, należy również podać kim są te strony. ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 4Część wspólnoty zawodowej Duński rynek pracy różni się od innych krajów UE, głównie poprzez to, że jest regulowany na zasadzie dobrowolnych umów między organizacjami pracodawców i pracowników. Państwo nie ingeruje w umowy zawarte między stronami rynku pracy pod warunkiem, że nie pogarszają one warunków ustalonych przez prawo. Umowy Podczas gdy płace i warunki pracy są uzgadniane w porozumieniach zbiorowych, to ramy współpracy pomiędzy stronami rynku pracy określone są w tzw umowie głównej. Jeżeli nastąpi konflikt w przestrzeganiu porozumień zbiorowych, spory rozstrzygane są w trybunale, także zwanym arbitrażem lub w sądzie pracy. Cała ta struktura, która jest również nazywa- na „duńskim modelem” oznacza, że duński rynek pracy jest uregulowany, i że zarówno pracownicy jak i pracodawcy mają duży wpływ na płace i warunki pracy. Organizacja Podstawą funkcjonowania tego duńskiego modelu jest to, że strony zainteresowane są zorganizowane. Większość pracodawców jest zorganizowana w związkach pracodawców, które zajmują się negocjacją i doradztwem. Około 80 procent duńskich pracowników są członkami związków, które dbają o ich prawa i wymagania. Członkostwo w związkach jest dobrowolne. Istnieja również możliwości wyboru między różnymi związkami. Jednak w przeciwieństwie do wielu innych krajów, pracownicy w Danii organizują 11 12 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym się według zawodów i zakresu pracy, a nie według branży. Obowiązki związków zawodowych W stosunku do członków FOA ma 4 główne zadania. FOA – Zawód i Praca (FOA) Gdy zostaniesz zatrudniony w duńskim sektorze publicznym, FOA będzie naturalnym związkiem dla ciebie. FOA musi: FOA dzieli się na 4 dzialy: • Socjalno-Zdrowotny • Pedagogiczny • Żywienie i serwis • Serwis techniczny Zdecydowana większość z 200.000 członków pracuje przy realizacji publicznych usług, między innymi, poprzez: • opieką nad dziećmi • opieką nad pacjentami w szpitalach i domach opieki • utrzymywanie gotowości operacyjnej, np. gaszenie pożarów • udzielaniem pomocy i usług dla osób starszych i • • • niepełnosprawnych kierowanie autobusami sprzątanie i gotowanie w szpitalach, centrach seniorów, szkołach, koszarach nadzór i utrzymanie budynków • Zawierać porozumienia zbiorowe z organizacjami pracodawców na temat warunków płac i zatrudnienia • Organizować i szkolić przedstawicieli związków w zakładach, którzy stanowią połączenie związków z poszczególnym pracownikiem w miejscu pracy • Przedstawiać i dbać o interesy członków w stosunku do systemu politycznego • Doradzać członkom w układach wzajemnych w miejscu pracy, ich własnym życiu zawodowym oraz prowadzić spory w sprawach z pracodawcą. Twój lokalny oddział FOA FOA składa się z 43 lokalnych oddziałów, a kiedy przystąpisz do związków, stajesz się częścią wspólnoty zawodowej, która jak opisano, będzie dbała o twoje nadrzędne interesy w negocjacjach dotyczących płac i warunków pracy, ale będzie także odgrywać rolę w twoim codziennym życiu zawodowym. Lokalny oddział związków zawodowych zajmuje się kwestiami zawodowymi w miejscu pracy, działa jako mediator w przypadku konfliktów, doradza w kwesti kasy ubezpieczeń na wypadek bezrobocia (akasse), szkoleniami, itp. Prowadzi lokalne negocjacje np. z pracodawcą, jeżeli zostałeś zatrudniony przez ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym prywatną agencję do zatrudnień zastępczych, a nie bezpośrednio przez gminę. Lokalny oddział związków zawodowych przygotowany jest także do odpowiedzi na pytania w kwestiach praktycznych, które możesz napotkać jako cudzoziemiec i nowy obywatel w Danii. Tutaj możesz porozmawiać i uzyskać porady na temat prywatnych wyzwań związanych ze znalezieniem mieszkania i zaadaptowaniem się w społeczności. Przedstawiciel związków zawodowych/ Tillidsrepræsentant/ (TR) Wśród tych pracowników, którzy są członkami związków zawodowych, wybiera się przedstawiciela związków, który na co dzień dba o interesy kolegów w lokalnych negocjacjach i podczas powstałych problemów w miejscu pracy. Gdy jest co najmniej 5 pracowników, mają oni prawo, aby wśród siebie wybrać przedstawiciela związków, który będzie dbał o interesy pracowników w stosunku do pracodawcy. Przedstawiciel związków jest szczególnie chroniony przed zwolnieniem i pogorszeniem warunków pracy. Przedstawiciel związków jest łączem pomiędzy związkami a miejscem pracy i szkolony do tego zadania przez związki. Jeżeli jesteś zatrudniony przez prywatne biuro pośrednictwa zatrudnień zastępczych, gdzie nie wybrano jeszcze przedstawiciela związków, możesz skontaktować się z lokalnym oddziałem związków. Również osoby zatrudnione tymczasowo lub na go- dziny (ponad 8 godzin pracy w tygodniu) maja prawo wyboru przedstawiciela związków. Przedstawiciel ds. bezpieczeństwa (SR) Pracodawca ponosi odpowiedzialność za zapewnienie warunków pracy, które sprawia, że pracownicy nie zachorują lub nie poczują się źle w pracy. Ale pracownicy są współodpowiedzialni i miejsca pracy, które zatrudniają więcej niż 10 pracowników muszą mieć komórkę ds. bezpieczeństwa, w której kierownictwo i pracownicy wspólnie działają, aby zapewnić przyjazne środowisko pracy. Możesz przeczytać więcej na temat bezpieczeństwa w pracy w rozdziale 7. Twój wpływ na miejsce pracy MED oznacza wspólny wpływ i współdecydowanie. W komisji-MED pracownicy i dyrekcja ustalają zasady, które mają znaczenie dla warunków pracy, na przykład: • Polityka kadrowa • Polityka środowiska pracy • Polityka równouprawnienia • Polityka rozwoju kompetencji • Polityka outsourcingu (wykorzystywania zasobów zewnętrznych) • Rozdział społeczny • Polityka usług obywatelskich 13 14 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 5 Warunki płacy i pracy Warunki płacy i pracy na duńskim rynku pracy są częściowo regulowane poprzez ustawodawstwo i poprzez porozumienia zbiorowe, zawierane pomiędzy organizacjami pracodawców i pracowników, jak zostało to opisane w poprzednim rozdziale. Porozumienie zbiorowe stanowi umowę, która ustala ogólne warunki zatrudnienia. W FOA umowy zostają zawarte z Krajowym Stowarzyszeniem Gmin (KL) i Stowarzyszeniem Regionów, ale w rekrutacji pracowników z zagranicy zostają również zawierane umowy z prywatnymi pracodawcami – takich jak np. prywatne agencje do zatrudnień tymczasowych. Porozumienia zbiorowe zapewniają: • Płace i ustalony przyrost wynagrodzeń • Fundusze emerytalne • Wymiar godziny pracy, nadgodziny i dodatkowych wypłat • Edukacje i szkolenia Wspólne umowy Poza porozumieniem zbiorowym sa również zawierane nadrzędne umowy między współpracującymi organizacjami, do których należą związki zawodowe FOA i związki pracodawców. ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Te umowy zawierają postanowienia dotyczące spraw, które są wspólne dla kilku porozumień zbiorowych, takich jak: • Umowa urlopowa • Umowa o nieobecności z powodów rodzinnych (np. urlop macierzyński) • Umowa o przedstawicielach związków Umowy o przystąpieniu Zdecydowana większość pracodawców z zakresu związków FOA są pracodawcami publicznymi. Ale jak zostało to wspomniane, istnieje również kilku prywatnych pracodawców. Umowy w sprawie przystąpienia do stosunku pracy z prywatnym pracodawcą tworzone są każdorazowo. W większości przypadków prywatni pracodawcy przestrzegają porozumienia zbiorowe, które zostały zawarte w danej dziedzine pracy i jest to zawarte w umowie o przystąpieniu do pracy z prywatnym pracodawcą. Umowa może zawierać także inne elementy takie, jak umowa o mieszkanie, rozłożenie godzin pracy, itp. Ale niezależnie od umowy nie może ona pogorszyć warunków ustalonych w porozumieniu zbiorowym. Warunki określone przez prawo Niektóre warunki pracy są określone przez ustawy i zasady przyjęte w UE lub w parlamencie, na przykład.: • Ustawa urlopowa • Ustawa BHP Wszystko może być przedmiotem negocjacji W trakcie negocjacji porozumień zbiorowych w zasadzie wszystkie warunki pracy mogą podlec negocjacji. Zasadniczo jednak nie zostają zawierane porozumienia zbiorowe, które traktują pracowników gorzej niż przewiduje prawo. Przykładem jest ustawa urlopowa, która mówi, że wszyscy pracownicy mają prawo do 5 tygodni urlopu. Przykładowo organizacje zawarły umowę urlopową, która dotyczy pracowników gmin i regionów, uprawniając ich do 6 tygodni urlopu. 15 16 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 6 Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia Pracując i żyjąc w Danii w zasadzie powinieneś być w stanie utrzymać siebie i swoją rodzinę. Ale jako cudzoziemiec również i ty możesz zabezpieczyć się na wypadek bezrobocia i uzyskać wsparcie finansowe w przypadku utraty pracy. Istnieje też możliwość przeniesienia stażu pracy z ubezpieczenia z twojego kraju na twoje nowe ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (a-kasse) w Danii. W większości krajów UE ubezpiecznie na wypadek bezrobocia jest związane ze stosunkiem pracy i obowiązkowe.W Danii jest to dobrowolne czy chcesz zabezpieczyć się na wypadek bezrobocia. Aby mieć prawo do zasiłku dla bezrobotnych w przypadku bezrobocia, należy samemu aktywnie zwrócić się do kasy ubezpieczeń na wypadek bezrobocia. A-kasse, ubezpieczenie na wypadek bezrobocia, do wyboru FOA, która jak wspomniano jest związkiem zawodowym dla grup pracowników do których ty należysz, ma podobnie jak inne związki zawodowe w Danii kasę ubezpieczeń na wypadek bezrobocia. Ale to nie znaczy, że koniecznie musisz wybrać ubezpiecznie w FOA. Ubezpiecznia na wypadek bezrobocia i związki zawodowe są niezależne od siebie i możesz samemu wybrać, gdzie chcesz się ubezpieczyć na wypadek bezrobocia. Korzyścią wyboru ubezpieczenia na wypadek bezrobocia w FOA jest to, że znajduje się w tym samym budynku, w którym jest twój lokalny oddział i posiada wiedzę w zakresie właśnie twojego zakresu pracy, co umożliwia współpracę w przypadku wystąpienia problemów podczas zatrudnienia. Świadczenia z gminy /dagpenge/ System świadczeń dla bezrobotnych w Danii ma długą historię, która rozpoczęła się ponad 100 lat temu, kiedy związki ze względu na wysokie bezrobocie stworzyły fundusze pomocnicze. Mogli się tu codziennie zgłosić członkowie bezrobotni po stempel i wypłatę zasiłku. Od 1907 roku, kiedy została przyjęta pierwsza ustawa zasiłku, państwo ustala warunki i prawa do zasiłku. Przeniesienie stażu Jeżeli pochodzisz z kraju UE, gdzie byłeś członkiem funduszu bezrobocia, możesz przenieść swój staż z kraju pochodzenia do Danii. Należy mieć na uwadze, że konieczne jest podjęcie pracy w ciągu 8 tygodni od momentu rozwiązania ubezpieczenia na wypadek bezrobocia w swoim kraju. Jeśli nie, tracisz prawo do przeniesienia stażu. Jeżeli kiedyś wrócisz do swojego kraju, tak samo możesz przenieść staż z duńskiego ubezpieczenia na wypadek bezrobocia do twojego kraju. Jeśli stracisz pracę Jeśli stracisz pracę, jesteś uprawniony do otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli byłeś ubezpieczony na wypadek bezrobocia przez ostatni rok i pracowałeś w pełnym wymiarze godzin przez co najmniej 52 tygodni w ciągu ostatnich 3 lat. Jeżeli jesteś zatrudniony w niepełnym wymiarze godzin „wypracowanie” odpowiedniego pełnego wymiaru godzin jest wymogiem, aby zostać uprawnionym do otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych. Aby otrzymywać zasiłek z gminy, trzeba być bezrobotnym, ale zdolnym i chętnym do podjęcia innej pracy. Oznacza to, że jako osoba bezrobotna musisz aktywnie starać się o pracę. Co dokładnie określa to pojęcie „aktywnie starać się o pracę” obecnie jest przedmiotem dyskusji w Danii, ale jeżeli stracisz pracę, zawsze możesz uzyskać pomoc z kasy ubezpieczeń na wypadek bezrobocia. ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Zwolnienie podczas szkolenia Jeżeli w okresie szkolenia zostaniesz zwolniony np. ze względu na nie zaliczenie praktyk, spowodowane brakiem znajomości języka duńskiego i różnic kulturowych, możesz otrzymywać zasiłek w okresie przejściowym – do 3 miesięcy – do czasu kiedy praktyki mogą być powtórzone lub szkolenie wznowione. Wcześniejsza emerytura Wcześniejsza emerytura jest pojęciem niespotykanym w innych krajach niż Dania. Przejście na wcześniejszą emeryturę jest dobro- wolnym systemem emerytalnym dla członków kasy ubezpieczenia na wypadek bezrobocia. System ten pozwala na częściowe lub całkowite odejście z rynku pracy po ukończeniu 60 lat. Przejście na wcześniejszą emeryturę niekoniecznie będzie dla ciebie aktualne, gdyż wymaga to 30 letniego członkostwa w kasie ubezpieczeń na wypadek bezrobocia. Ale jeśli masz mniej niż 30 lat i planujesz osiedlić się i zostać w Danii na starość, możesz dowiedzieć się więcej na ten temat w twojej kasie ubezpieczeń na wypadek bezrobocia. 17 18 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 7Przyjazne środowisko pracy W Danii mamy długą tradycję pracy nad tworzeniem i dbałością o przyjazne środowisko pracy. Szereg ustaw i rozporządzeń, dla których człowiek jest zawsze w centrum uwagi, obowiązuje pracodawców do zapewnienia dobrego miejsce pracy, gdzie pracownicy mogą rozwijać się oraz wykonywać swoją pracę bez narażania się na wypadki lub obrażenia. Ustawodawstwo i porozumienia zbiorowe Podstawowe zasady, mówiące o tym, w jaki sposób pracodawca musi zapewnić przyjazne i prewencyjne środowisko pracy, są administrowane przez Państwowy Inspektorat Pracy. Przepisy ustalają minimalne podstawy dla środowiska pracy, ale strony rynku pracy, poprzez poro- zumienia zbiorowe, mogą poprawić środowisko pracy. Przykład poprawy, uzgodnionej przez porozumienie zbiorowe, to zobowiązanie pracodawcy do lepszego działania w zapobieganiu stresowi, które nakazało prowadzenie odpowiedniej polityki stresu w miejscu pracy. Efektem negocjacji porozumień zbiorowych w 2008 roku, było rozszerzenie tych działań, które objęły również prześladowanie i przemoc ze strony osób trzecich (użytkowników), gdzie prawo UE jedynie obejmuje przypadki przemocy pomiędzy 2 strony. Przedstawiciel ds. bezpieczeństwa (SR) Przedstawiciel ds. bezpieczeństwa to osoba, którą pracownicy wybrali do zajmowania się kwestią śro- ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym dowiska pracy w twoim miejscu pracy. Jeżeli jest więcej niż 10 osób zatrudnionych w danym miejscu pracy, trzeba wybrać przedstawiciela ds. bezpieczeństwa. Jeżeli nie zostanie wybrany przedstawiciel ds. bezpieczeństwa zadanie to pełni kierownik. Dobrze jest wybrać przedstawiciela ds. bezpieczeństwa, gdyż jest to najprostszy sposób zadbania o interesy pracowników. Masz problemy ze środowiskiem pracy? Jeśli uważasz, że istnieją problemy w twoim środowisku pracy, że jest ono zbyt uciążliwe, fizycznie lub psychicznie, możesz zwrócić się do przedstawiciela ds. bezpieczeństwa. Być może boisz się zwrócić uwagę na problemy, może obawiasz się utraty swojej pracy, ale musisz wiedzieć, że masz prawo do pracy w przyjaznym środowisku pracy. Jeśli w twoim miejscu pracy nie wybrano przedstawiciela ds. bezpieczeństwa, lub jeżeli jego odpowiedź nie jest zadowalająca, możesz skontaktować się z Inspektoratem Pracy. Twoja skarga zostanie przyjęta z dyskrecją, a w stosunku do pracodawcy pozostajesz anonimowy. Na podstawie skargi Inspektorat Pracy wyrywkowo przeprowadzi inspekcję warunków pracy. Jeżeli jesteś członkiem FOA, zawsze możesz się skontaktować z lokalnym oddziałem jeśli masz problemy. Nadzór nad środowiskiem pracy Pracodawca jest odpowiedzialny za nadzorowanie, czy środowisko pracy spełnia ustalone wymogi. Narzędziem stosowanym przy ocenie środowiska pracy jest tak zwana Analiza Miejsca Pracy (APV). Analiza, opierająca się na ocenie pracowników, jest ustawowa i musi być poddana rewizji, gdy wprowadzane są zmiany w pracy. Aby nadzór środowiska pracy odbywał się odpowiednio, pracodawca musi znać zdanie pracowników. 4 priorytety Środowisko pracy można podzielić na aspekt fizyczny oraz aspekt psychiczny środowiska pracy. W Danii, rząd przyjął krajowy plan działań na lata 2010 – 2020, zawierający 4 priorytety, w których środowisko pracy musi ulec poprawie: • Zmniejszenie ilości wypadków. • Hałas – gdzie zarówno hałas zagrażający słuchowi oraz hałas przeszkadzający należy ograniczyć. • Psychiczne środowisko pracy, które między innymi ma mieć wpływ na obniżenie nieobecności chorobowej. • Działania profilaktyczne, mające na celu zapobiegać obrażeniom mięśni i kości, poprzez właściwe podnoszenia, postawy i prawidłowe używanie narzędzi. 19 20 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 8 Dania – kraj oświaty W Danii celem jest, aby wszyscy obywatele byli inspirowani i mieli możliwość do kształcenia się przez całe życie. Strony duńskiego rynku pracy wraz z Państwem, zobowiązały się do tego, aby stale rozwijać nowe możliwości kształcenia dla pracowników. Rozwój państwa dobrobytu jest zależny od tego, by obywatele społeczeństwa byli dobrze wykształceni. Kształcenie, które zawsze będzie aktualne, to takie, które odpowiada życzeniom i predyspozycji danej osoby oraz łączy je z daną potrzebą społeczeństwa na wykwalifikowaną siłę roboczą. Wspólny cel UE Rozwój ten w najbliższych latach będzie zwiększony nie tylko w Danii. W całej UE spójność kształcenia bez granic, stanowi wysoki profil działania. Ideą prac UE w zakresie edukacji jest stworzenie spójnej europejskiej przestrzeni edukacyjnej. Początkowo skupi się ona na szkolnictwie wyższym, ale są również prowadzone działania w celu wyeliminowania narodowych przeszkód dla szkolnictwa nieakademickiego, takich jak na przykład studium pedagogiczne i zdrowotne. W tym kontekście Komisja Europejska wypracowuje plan działania na rzecz „kształcenie przez całe życie”, który ma na celu zmniejszenie problemów przeniesienia kwalifikacji i wykształcenia między krajami. Oceń swoje wykształcenie UE nie udało się stworzyć spójnej i przejrzystej wyceny zagranicznego i duńskiego wykształceniem w sektorze publicznym. W Danii występuje szereg wykształceń, które nie występują w innych krajach UE. Jak wspomniano wcześniej, masz możliwość ocenić swoje wykształcenie i doświadczenie zawodowe w państwowej Agencji Edukacji Międzynarodowej (IU). Jeśli masz trudności w udowodnieniu swoich umiejętności i wiedzy, możesz również uzyskać ocenę kompetencji w szkołach zawodowych i w większości ośrodków szkolenia dorosłych. Duński – warunek konieczny do pracy Znajomość języka duńskiego jest bardzo istotna dla spełnienia obowiązków w pracy w sektorze publicznym, gdzie praca odbywa się w ścisłym kontakcie z konsumentami i mieszkańcami. Umiejętność mówienia i rozumienia języka sprawia, że dużo łatwiej jest nawiązać kontakt z Duńczykami, a zatem łatwiej jest zaadoptować się w nowym kraju. Pracodawcy, którzy rekrutują pracowników z zagranicy, zwykle organizują możliwości nauki języka w połączeniu z wprowadzeniem zawodowym. Sposoby, w jakie kursy są oferowane,bardzo sie różnią. Niektóre agencje rekrutacyjne oferują naukę języka duńskiego w twoim kraju, przed wyjazdem. Inni organizują intensywne kursy, które odbywają się zaraz po przybyciu. Kursy mogą się odbywać bez przerwy lub w połączeniu z różnymi stażami zawodowymi. 21 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Każdy ma prawo do nauki języka duńskiego Przybywając do Danii z własnej inicjatywy, masz różne możliwości nauki języka duńskiego. Duńskie prawo wymaga, aby pracownicy zagraniczni prawnie przebywający i zamieszkujący w Danii, w ciągu jednego miesiąca po zwróceniu się w tej kwestii do gminy, lub co najmniej jeden miesiąc po otrzymaniu numeru pesel /cpr-/, otrzymali możliwość uczęszczania na nauke języka duńskiego. W zależności od twoich językowych predyspozycji może zostać tobie zaoferowany jeden z trzech poziomów nauki duńskiego. Każde szkolenie jest równoznaczne z 1,2 lata kształcenia w pełnym wymiarze godzin i może być realizowane przez 3 lata w szkole lub w firmie. Ponadto istnieje szereg innych szkoleń, które zakładają, że w pewnym stopniu posiadasz znajomość języka duńskiego. Dotyczy to na przykład zajęć z języka duńskiego zawodowego, odbywające się w ramach programu edukacji zawodowej (AMU), do których każdy ma dostęp. Dla ciebie, jako obcokrajowiec przyjeżdżający do Danii do pracy, poza podstawowymi szkołami kierunkowymi jest wiele możliwości do podniesienia twoich kwalifikacji. Duński system edukacyjny Edukacja zwykła Szkolenie wyższe MVU Cand. Studia magisterskie –– LVU –– Studia licencjackie Licencjat VVU Szkolenie wyższe KVU Kształcenie młodzieży EUD, SOSU rolnictwo Edukacja podstawowa Szkoły powszechne, Szkoły kontynuujące naukę i Szkoły prywatne Edukacja licealna GVU AMU HF AVU FVU Dysleksja Kształcenie dorosłych Szkoły produkcyjne Oświata społeczna Szkoła ludowa Skróty: KVU: Krótkoterminowe programy kształcenia MVU: średnioterminowe programy kształcenia LVU: Długoterminowe programy kształcenia EUD: Szkoły zawodowe VVU: Wyższe kształcenie dla dorosłych Dzienna szkoła ludowa GVU: AMU: HF: AVU: FVU: Szkoły wieczorowe Kursy robót ręcznych Uniwersytet ludowy Edukacja podstawowa dla dorosłych Program edukacji zawodowej Szkoła przygotowująca do matury Program nauczania powszechnego dla dorosłych Programy przygotowawcze dla dorosłych Nadrzędnym celem duńskiej edukacji jest kształcenie przez całe życie. Mamy dziewięć lat obowiązkowej edukacji dla dzieci i młodzieży. Następnie system edukacji jest zbudowany z wielu różnych poziomów, które różnie można połączyć, w zależności od indywidualnych predyspozycji i życzeń. 22 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Dwie najbardziej aktualne opcje dla ciebie są opisane poniżej. Program edukacji zawodowej Program edukacji zawodowej (AMU) obejmuje krótkie kursy dla podwyższenia kwalifikacji. Kursy są zarówno dla pracowników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych. Tryb nauczania jest zarówno praktyczny jak i teoretyczny i może być organizowany w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu. Większość kursów AMU jest darmowa, inne wymagają zapłacenie niewielkiej kwoty, np. w dziedzinie edukacji pedagogicznej oraz opieki socjalnej i zdrowotnej. Dokształcenie dorosłych Zwykłe kształcenie dorosłych stanowi uzupełnienie podstawowego systemu edukacji i skierowane jest do osób pracujących. Kursy te mogą trwać od kilku godzin w tygodniu przez krótki okres, do kształcenia w niepełnym wymiarze godzin przez dłuższy okres. Organizowane kursy uwzględniają doświadczenie zawodowe i życiowe. Finanse W trakcie dokształcenia się, istnieją różne możliwości uzyskania wsparcia finansowego. W zależności od poziomu kształcenia, możesz się starać o finansową rekompensatę. • W ramach podstawowego kształcenia zawodowe- go masz prawo do zasiłku dla ucznia /elevløn/. Jeżeli masz powyżej 25 lat masz prawo do zasiłku szkoleniowego dla ucznia dorosłego /voksenelevløn/. • Jeżeli pracujesz i jednocześnie kształcisz się w ramach programu edukacji zawodowej dostajesz zwykłą pensje. • Jeżeli jesteś bezrobotny, też możesz podjąć naukę w ramach programu edukacji zawodowej. W takim przypadku otrzymujesz równowartość świadczenia z gminy. W trakcie kształcenia średniego możesz uzyskać prawo do państwowego stypendium edukacyjnego (SU). Możesz uzyskać więcej szczegółowych informacji na temat pracy i edukacji w swoim zakresie zawodowym w rozdziale 9. ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 9Praca i edukacja w dziale socjalno - zdrowotnym Pomocnik zdrowia i opieki społecznej i Asystent zdrowia i opieki społecznej Punktem wyjściowym w opiece nad osobami starszymi i ludźmi, którzy są chorzy lub niepełnosprawni, jest zawsze człowiek w pojęciu spójnym. Dlatego sposób rozwiązywania zadań wynika z oceny potrzeb i możliwości danej osoby. Oznacza to, że osoby, które potrzebują pomocy mogą ją uzyskać na wielu poziomach, począwszy od pomocy przy sprzątaniu w ich własnych domach, a skończywszy na opiece całodobowej w domu opieki. Pielęgnacja i opieka, z której osoby w potrzebie mogą korzystać, opiera się na szacunku dla człowieka, który potrzebuje pomocy i wsparcia, a celem jest, aby pracownicy posiadali wykształcenie, które pozwala im na wykonywaniu zadań na wysokim poziomie. Możesz uzyskać więcej informacji o zawodach i możliwości kształcenia na www.foa-international.dk Praca w dziale zdrowia i opieki społecznej Pracując w dziale opieki nad osobami starszymi, twoja praca odbywa się w ścisłym kontakcie z ludźmi, którzy potrzebują twojej pomocy, aby żyć w sposób godny i mieć życie o jak największej jakości. Twoim zadaniem jest znalezienie i zorganizowanie najlepszych możliwych rozwiązań wraz z osobami którym pomagasz, a to wymaga profesjonalnych umiejętności i szerokiej wiedzy z na przykład promocji zdrowia, opieki zdrowotnej, zdrowego żywienia, ruchu i chorób. Musisz także potrafić zorganizować sobie pracę w taki sposób, aby nie narażać własnego zdrowia np. poprzez nieprawidłowe dźwiganie i podnoszenie. 23 24 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Praca jako pomocnik zdrowia i opieki społecznej /social- og sundhedshjælper/ Pomocnik zdrowia i opieki społecznej zazwyczaj pracuje jako opiekun osób starszych w ich własnych domach, w domach stałej opieki lub w centrach mieszkań dla osób starszych z całodobową opieką. Zakres obowiązków w pracy jest uzależniony od miejsca pracy. Ogólnie jest to praca bardzo samodzielna, a wachlarz wykonywanych czynności jest szeroki, od praktycznej pomocy przy sprzątaniu, zakupach i pomocy w opiece osobistej do terapii i wspierania osób starszych, chorych lub niepełnosprawnych. Praca jako asystent zdrowia i opieki społecznej /social- og sundhedsassistent/ Aby pracować jako asystent zdrowia i opieki społecznej wymagane jest posiadanie licencji zawodowej. Pochodząc z kraju UE i mając wykształcenie pielęgniarskie lub wykształcenie, które odpowiada wykształceniu asystenta zdrowia i opieki społecznej, licencja może zostać zatwierdzona w Danii. Wniosek o zatwierdzenie licencji należy przesłać do duńskiej Rady Zdrowia. Asystent zdrowia i opieki społecznej zazwyczaj pracuje w szpitalu, psychiatrii, opiece nad osobami starszymi lub w placówkach dla osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie. Zakres obowiązków w pracy zależy od miejsca pracy, ale praca jest nastawiona na spójną całość i jest bardzo niezależna. Praca obejmuje obowiązki pielęgniarskie, bliską współpracę z innymi specjalistami, koordynowanie zadań oraz terapię osób starszych, chorych i niepełnosprawnych, zarówno fizyczne, jak i psychicznie. Edukacja w dziale zdrowia i opieki społecznej Wielu rodzimych Duńczyków zaczyna karierę zawodową w służbie zdrowia, jako niewykwalifikowani. Ale celem jest wysoki profesjonalizm przy wykonywaniu zadań w opiece nad osobami starszymi i dlatego istnieje wiele możliwości dokształcania się. Przybywając do kraju, jako osoba niewykwalifikowana, masz możliwość przystąpienia do kształcenia się z zakresu zdrowia i opieki społecznej. Jeżeli jesteś niewykwalifikowany, a ukończyłes 25 lat, możesz przystąpić do nauki w ramach programów edukacji zawodowej dla dorosłych (AMU) zachowując swoje wynagrodzenie. Wstępne wprowadzenie do pracy dla obcokrajowców Twoje zatrudnienie w służbie zdrowia u pracodawcy publicznego, prywatnego lub przez prywatną agencję zatrudnień do prac zastępczych, która świadczy usługi na rzecz gminy, zazwyczaj rozpoczyna się kursem wprowadzającym do pracy. Kursy wprowadzające do pracy mogą się bardzo różnić. Jest to zależne od tego, w jaki sposób są one zbudowane. Ale najlepsze wprowadzenie składa się ze współpracy z lokalnym oddziałem FOA, pracodawcą i uznaną lokalną instytucją szkoleniową. Szkolenie wprowadzenia zawodowego, jak to opisano w rozdziale 8, jest zazwyczaj połączone z intensywną nauką języka duńskiego. Kształcenie pomocników zdrowia i opieki społecznej Dąży się ku temu, aby pracownicy, którzy pracują w ramach opieki zdrowotnej, mieli ukończoną edukację specjalistyczną. Jak każdy masz prawo podjęcia nauki w Danii. Jednak nie jesteś w stanie ukończyć szkoły bez umiarkowanej znajomości języka duńskiego w mowie i piśmie. Formalnie, warunkiem przystąpienia do nauki w celu wykształcenie się na pomocnika zdrowia i opieki społecznej, jest znajomość języka duńskiego na poziomie 3 lub ewentualnie na poziomie 2, uzupełniając ten poziom o 6 miesięczne doświadczenie zawodowe. Kształcenie pomocników zdrowia i opieki społecznej odbywa się w jednej z wielu szkół kierunkowych na terenie całego kraju. Możesz ubiegać się o przyjęcie bezpośrednio do szkoły, albo możesz zatrudnić się u pracodawcy publicznego, który zadba o to, abyś rozpoczął naukę. Jeżeli masz doświadczenie zawodowe lub inne wykształcenie, tryb nauki może zostać skrócony. Kształcenie pomocników zdrowia i opieki społecznej trwa 1 rok i 7 miesięcy, łącznie z trybem podstawowym, który trwa 20 tygodni. Tryb nauki, bez trybu podstawowego, obejmuje na zmianę naukę w szkole i praktyki, które można podzielić w następujący sposób: • 3 okresy nauki w szkole, które łącznie trwają 24 tygodni • 2 okresy praktyk, które łącznie trwają 31 tygodni 25 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Umowa o ofertach edukacji Podczas ostatnich pertraktacji w ramach porozumień zbiorowych dla pracowników działu zdrowia i opieki społecznej podpisano umowę, która daje wszystkim niekwalifikowanym pracownikom prawo do kształcenia się jako pomocnik zdrowia i opieki, spełniając pewne warunki. Propozycja kształcenia musi wystąpić najpóźniej po trzech latach ciągłego zatrudnienia i nie ma obowiązku jej przyjęcia. W trakcie nauki otrzymujesz urlop bezpłatny i rekompensatę finansową, odpowiadającą wynagrodzeniu dorosłego ucznia, który jest wynagradzany na poziomie 11. Możliwości dokształcenia Kształcenie jako pomocnik zdrowia i opieki społecznej może stanowić podstawę do dalszego kształcenia się na asystenta zdrowia i opieki społecznej. Ale możesz również dokształcać się w szerokiej gamie programów edukacji zawodowej (AMU) z tej dziedziny, dzięki którym uzyskasz kompetencje przyjęte w całym kraju i które mogą przycznić się do możliwości przystąpienia do krótkoterminowych programów kształcenia specjalistycznego. Przykładowo możesz wziąźć udział w programie edukacji zawodowej dotyczącej demencji, jeżeli jest to temat w opiece nad osobami starszymi, który ciebie szczególnie interesuje, lub jeżeli pracujesz w tej dziedzinie. Kształcenie asystentów zdrowia i opieki społecznej Aby podjąć pracę w Danii, jako asystent zdrowia i opieki społecznej musisz pochodzić ze Skandynawii lub być obywatelem UE oraz posiadać równorzędne wykształcenie z twojego kraju, które może upoważnić do licencji. Kształcenie jako asystent zdrowia i opieki społecznej stanowi drugi etap w ramach edukacji z zakresu zdrowia i opieki społecznej. Jeżeli masz już ukończony tryb nauki na poziomie pomocnika zdrowia i opieki społecznej, może to upoważnić do bezpośredniego przystąpienia do dalszej nauki na poziomie asystenta. Jeżeli masz doświadczenie zawodowe lub inne wykształcenie tryb nauki może zostać skrócony. Możesz ubiegać się o przyjęcie bezpośrednio do szkoły, albo możesz przystąpić do nauki w trakcie zatrudnienia u pracodawcy publicznego. Kształcenie asystentów zdrowia i opieki społecznej trwa 1 rok i 8 miesięcy. Tryb nauki odbywa się etapowo na zmianę, nauka w szkole i praktyki, które można podzielić w następujący sposób: • 4 okresy nauki w szkole, łącznie trwające około 32 tygodnie • 3 okresy praktyk, które łącznie trwają około 48 tygodni Dalsza edukacja i dokształcania Ukończenie szkoły na poziomie asystenta zdrowia i opieki społecznej umożliwia dostęp do szerokiego zakresu średnioterminowych programów kształcenia, jak na przykład pielęgniarka, opiekun społeczny i pedagog. Również jako asystent zdrowia i opieki społecznej możesz dokształcać się w szerokiej gamie programów edukacji zawodowej (AMU), dzięki którym uzyskasz kompetencje przyjęte w całym kraju i które mogą przycznić się do możliwości przystąpienia do krótkoterminowych programów kształcenia specjalistycznego. Jeżeli masz ukończone 25 lat i pracowałeś jako asystent zdrowia i opieki społecznej przez 2 lata masz możliwość dokształcenia się w zakresie zdrowia społeczeństwa. Owe dokształcenie umożliwiają studia dyplomowe. Poziom dochodów w dziale Socjalno-Zdrowotnym Przy zatrudnieniu w pełnym tygodniowym wymiarze 37 godzin: Niewykwalifikowany pomocnik ZiOS: 18.535 kr. Wykwalifikowany pomocnik ZiOS: 20.650 kr. Ustalono 1.4.10 i do tego dochodzi ewentualny bonus lokalny. A więc mowa tu o pensji podstawowej. W celu uzyskania bliższch informacji skontaktuj się z lokalnym oddziałem FOA. 26 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 10Mieszkać i żyć w Danii Kiedy otrzymasz pozwolenia na pobyt i pracę i przybędziesz do Danii spotkasz się z wieloma nowymi rzeczami, które musisz uporządkować, aby funkcjonowała twoja codzienność. Musisz przede wszystkim mieć dach nad głową – częściowo ze względów praktycznych, co jest oczywiste, ale także dlatego, że musisz mieć adres zamieszkania, aby uzyskać bilet wstępu do duńskiego państwa dobrobytu tj. numer w rejestrze ludności / CPR-nummer/ a wraz z nim kartę ubezpieczenia zdrowotnego i kartę podatkową. Miejsce zamieszkania W Danii znalezienie lokalu do zamieszkania za rozsądną cenę może być trudne, a ceny mogą znacznie różnić się w różnych częściach kraju. Jeżeli jesteś zatrudniony przez gminę, możliwe jest wynajęcie mieszkania w gminnej spółdzielni użyteczności publicznej. Gminy jednak nie mają obowiązku zapewniać mieszkania ludziom, którzy pracują i mają możliwość samodzielnego utrzymania. Prywatni pracodawcy mogą również zaoferować mieszkanie, niektórzy organizują to przed przyjazdem pracownika do Danii. Zwróć uwagę na to, ile płacisz za mieszkanie, które prywatny pracodawca tobie zapewnia. Zdarzyły się nieciekawe przypadki, gdzie prywatne firmy zawyżyły czynsz udostępnionego mieszkania. Jeżeli podejrzewasz, że udostępnione tobie mieszkanie jest zbyt drogie lub w złym stanie, możesz jako członek FOA zwrócić się w tej sprawie do lokalnego oddziału. Jeżeli znajdziesz mieszkanie do wynajęcia na pry- ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym watnym rynku, należy mieć świadomość, że może istnieć wiele pułapek. Być może wydaje się zupełnie naturalne, że trzeba zapłacić za „dopuszczenie” do wynajęcia, to jest powszechne w innych krajach, na przykład w Niemczech. W Danii jest przyjęte wpłacenie kaucji, ale zapłacenie „nagrody” lub „pieniądzy pod stołem” nie jest zgodne z prawem. czenie pobytu jest warunkiem przyznania numeru z rejestru ludności. Numer w rejestrze ludności – /cpr-nummer/ Aby otrzymać numer w rejestrze ludności, tak jak wcześniej wspomniano, należy mieć stałe miejsce zamieszkania i osobiście stawić się w urzędzie gminy przedstawiając pozwolonie na pracę i pobyt, paszport i ewentualnie świadectwo małżeństwa i akt urodzenia dzieci. Pozwolenie na pracę i pobyt lub zaświad- numer z rejestru ludności, jeżeli zamierzają pozostać w Danii dłużej niż 3 miesiące. • Osoby przybywające z innego kraju skandynawskiego lub z UE muszą mieć numer z rejestru ludności, jeżeli zamierzają pozostać w Danii dłużej niż 6 miesięcy. • Osoby przybywające z kraju spoza UE muszą mieć • Urząd skarbowy ma prawo przydzielić podatkowy numer identyfikacyjny osobom, które nie kwalifikują się do otrzymania numeru z rejestru ludności, ale mają interes podatkowy w Danii. 27 28 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym Zapłata podatku Numer w rejestrze ludności jest „biletem wstępu” do karty podatkowej.Wszystkie osoby mające miejsce zamieszkania lub przebywają w Danii przez co najmniej 6 miesięcy, mają obowiązek płacenia podatków, niezależnie od tego, czy pobyt jest legalny czy nie. Karta podatkowa może być wydana na 3 sposoby: 1. Osobiste stawienie się w urzędzie gminy 2. Pojawnienie się urzędu skarbowego w firmie lub zlecenie pracodawcy dla pracownika o zgłoszeniu się do urzędu skarbowego 3. Pracodawca może także, w twoim imieniu, wysłać potrzebne informacje i dokumentacje. Wystawienie karty podatkowej nie zakłada istnienia pozwolenie na pracę. Jeżeli nie jesteś w stanie przedstawić pozwolenia na pracę, urząd skarbowy powiadamia o tym urząd imigracyjny, który sprawdza czy zatrudnienie jest nielegalne. Ulgi podatkowe Jako obcokrajowiec możesz mieć prawo do różnych ulg. Poniżej można przeczytać o niektórych z nich. Ale twoja sytuacja podatkowa będzie zawsze oparta na indywidualnej ocenie, a zatem należy skontaktować się z lokalnym biurem urzędu skarbowego. Podatek i pracownicy przygraniczni Pracownicy przygraniczni, na przykład ze Szwecji i Niemiec, mają ograniczony obowiązek podatkowy w Danii. Oznacza to, że jako pracownik przygraniczny w pełni podlegają opodatkowaniu w swoim kraju, ale organy podatkowe w danym kraju mogą zmniejszyć podatki od części dochodów opodatkowanych w Danii. Jeśli dochód do opodatkowania w Danii wynosi ponad 75 procent całkowitego dochodu, możesz żądać odliczenia wydatków związanych z warunkami osobistymi i rodzinnymi na równych prawach z rezydentem, który jest w całości opodatkowany w Danii. Odliczenia podatkowe związane z podróżą i wyjazdami służbowymi Koszty podróży związaniej z wyjazdami służbowymi mogą tobie zostać zwrócone przez pracodawcę, jako świadczenie wolne od podatku lub mogą być odliczone od dochodu podlegającego opodatkowaniu. Wysokość ulgi jest zależna od ilości wyjazdów podczas zatrudnienia, i ustalana jest z tobą i organami skarbowymi. Ulgi podatkowe za składki ubezpieczeń społecznych w kraju pochodzenia Jeżeli jesteś pracownikiem przygranicznym i pracujesz jednocześnie w Danii i w kraju pochodzenia możesz w Danii uzyskać ulgi podatkowe za składki ubezpieczeń społecznyh w swoim kraju. Pracodawca musi informować władze w twoim kraju o owych ulgach. Alternatywnie pracodawca płaci 30 procent twojego dochodu brutto w ramach składek pracodawcy na ubezpieczenia społeczne. Bank Aby otrzymać wyplatę wynagrodzenia, należy otworzyć konto bankowe. Jako obcokrajowiec, możesz otworzyć konto w duńskim banku. Aby otworzyć konto w banku należy przynieść paszport lub dowód osobisty oraz dowód posiadania adresu w Danii. Korzystnym jest, jeśli twoje konto jest jednocześnie twoim „NemKonto”. NemKonto jest to publiczny system płatności, gdzie organy administracyjne mogą wpła- ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym cać tobie należne pieniądze np. zwrot podatku lub zasiłek socjalny. Istnieje też możliwość, aby twoje zarobki zostały przelane z duńskiego banku na konto za granicą. Większość banków ma możliwość założenia dla ciebie angielskojęzycznego net-banku. Urząd Skarbowy ustala konieczność posiadania nowych tablic rejestracyjnych i je wydaje. Samochód Pochodząc z innego kraju skandynawskiego, można od razu korzystać ze swojego prawa jazdy w Danii. Obywatele UE muszą wymienić swoje prawo jazdy na duńskie. Pochodząc z kraju spoza UE (z wyjątkiem Japonii, Korei Południowej, Szwajcarii i Rosji) przed prowadzeniem samochodu w Danii, należy przystąpić do kontrolnego, teoretycznego i praktycznego, egzaminu na prawo jazdy. Przyjeżdżając do Danii własnym samochodem musisz samochód przerejestrować na duńskie tablice rejestracyjne, jeżeli przebywałeś w Danii: • Jeżeli zostajecie w Danii przez okres dłuższy niż • rok, lub • w ciągu ostatnich 24 miesiący byłeś w kraju w sumie 365 dni. Szkoła Jeżeli przybywasz do Danii z dziećmi, po spełnieniu pewnych warunków, masz prawo do opieki nad dziećmi oraz szkoły. 6 miesięcy, dzieci od 7 lat i starsze, objęte są duńskim obowiązkiem nauki i są uprawnione do oferty szkolnej z gminy. • Poza tym twoje dzieci, w razie konieczności, mogą mieć zaoferowaną naukę języka duńskiego, jako język drugi. Praktycznie odbywa się to w ten sposób, że twoje dzieci razem z innymi dziećmi, które przybyły z zagranicy np.uchodźcy, zaczynają szkołę w tak zwanej klasie przyjęcia. Nauka języka ojczystego Dzieci z krajów UE mają prawo do nauki języka ojczystego, jeżeli znajdzie się 12 uczniów i wykwalifikowanego nauczyciela. Nie zawsze jest to praktycznie 29 30 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym możliwe do zorganizowania w gminie zamieszkania, w takim wypadku dzieci mogą zostać skierowane do innej gminy w pobliżu. Szkoły prywatne Alternatywą dla szkół publicznych są płatne międzynarodowe szkoły prywatne, które znajdują się w wielu miejscach w kraju. Opieka nad dzieckiem Jako obcokrajowiec z dziećmi, masz takie samo prawo do opieki nad dzieckiem i zajęć pozalekcyjnych, jak inni Duńczycy. Opieka nad dzieckiem nie jest w Danii bezpłatna. Można uzyskać różne dotacje do płatności w zależności od stanu cywilnego oraz uzyskać rabaty ilościowe, jeśli ma się więcej dzieci. Możesz dowiedzieć się więcej o możliwościach opieki nad dziećmi zwracając się do lokalnego urzędu administracji. Zabezpieczenia społeczne i świadczenia socjalne Jeśli mieszkasz legalnie w Danii, masz taki sam dostęp do zabezpieczeń społecznych, jak wszyscy inni. Ale trzeba mieć świadomość, że jako obcokrajowiec nie jest się uprawniony do otrzymania zasiłku socjalnego lub zasiłku introdukcyjnego zanim nie przemieszka się w Danii łącznie 7 lat w ciągu ostatnich 8 lat. Usługi zdrowotne Dostęp do usług zdrowotnych takich, jak lekarz, lekarz – specjalista, opieka stomatologiczna dla dzieci, opieka zdrowotna i hospitalizacja związane są z numerem CPR. Posiadając ten numer, tak samo jak inni, możesz swobodnie korzystać z tych świadczeń zdrowotnych. Pracownicy przygraniczni mogą także korzystać z duńskiego systemu opieki zdrowotnej, mimo że nie mieszkają w Danii. Można zaopatrzyć się w specjalną kartę zdrowia, która musi być odnawiana co roku. Władze ds. zdrowia publicznego w kraju pochodzenia składają wniosek o wystawieniu specjalnej karty zdrowia do urzędu gminy, w której pracodawca ma siedzibę firmy. Szereg usług zdrowotnych nie jest darmowa. Samemu płacisz za leczenie np. u fizjoterapeutów, kręgarzy i stomatologów. Świadczenia socjalne Jeśli w sposób legalny przebywasz w Danii, masz taki sam dostęp do świadczeń socjalnych, jak wszyscy inni. Jeżeli zachorujesz lub stracisz pracę nie będąc ubezpieczonym, należy skontaktować się z urzędem gminy. Będąc członkiem FOA, może także tobie doradzić przedstawiciel związków z twojego miejsca pracy lub lokalny oddział FOA. Zasiłek rodzinny Jako obcokrajowiec z dziećmi, miejscem zamieszkania i zobowiązaniem podatkowym w Danii, masz prawo do zasiłku rodzinnego. Jeżeli zasiłek rodzinny jest wyższy w kraju pochodzenia – innym kraju UE – świadczenie może nadal być wypłacane z kraju pochodzenia do Danii. Wymagane jest, aby dzieci również mieszkały w Danii i posiadały CPR numer oraz, że jako pracownik, posiadasz NemKonto. Jeśli dzieci nie mieszkają w Danii, ale w swoim kraju, gmina ocenia, czy mimo wszystko, zostanie wypłacany zasiłek rodzinny. Dotacje mieszkaniowe Jeżeli mieszkasz całorocznie i wynajmujesz mieszkanie z kuchnią, masz takie same prawa do otrzymywania zasiłku mieszkaniowego, jak wszyscy inni. Zasiłek chorobowy Mieszkając w Danii legalnie, masz prawo do płatnego urlopu zdrowotnego na takich samych zasadach jak wszyscy inni, a gmina lub ośrodek pośrednictwa pracy ma obowiązek zorientować się w sprawie twojej choroby. Macierzyństwo Aby otrzymać urlop bezpłatny i zasiłek macierzyński musisz, jako obcokrajowiec, spełniać szereg warunków. Twoje powiązanie z rynkiem pracy musi być nieprzerwane przez ostatnie 13 tygodni przed rozpoczęciem okresu nieobecności, a w tym czasie należy wypracować co najmniej 120 godzin. Nie możesz mieć prawa do zasiłku z innego kraju. ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym 11Poznaj duńczyków Pytając cudzoziemców przyjeżdżających do Danii do pracy, co myślą o kraju i jego mieszkańcach, większość wyraża entuzjazm dla duńskiego rynku pracy. Uważają, że warunki pracy są wspaniałe, a zarobki dobre. Z drugiej strony istnieje także wielu, którzy uważają zadaptowanie się w kraju za trudne. Duńczycy są postrzegani jako ludzie zamknięci, do których trudno się dociera. Przywiązywanie wagi Wszyscy mame potrzebę odczuwania, że nasze życie ma wartość i jakość, czuć, że jesteśmy częścią pewnej wspólnoty. Dobre wynagrodzenie i dobre warunki pracy nie zastąpią codziennego poczucia bezpieczeństwa. Pracodawcy gminni, którzy zdobyli już doświadczenie w rekrutacji pracowników spoza granic kraju, dobrze wiedzą, że problemem jest, gdy nowi pracownicy i ich rodziny nie potrafią odnaleźć się w społeczeństwie. W wielu miejscach stara się bardzo, aby zaangażować i przygotować nowych kolegów oraz mieszkańców do współpracy z obcokrajowcami, wiedząc, że potrzebują oni szczególnej uwagi i opieki, aby się zaaklimatyzować. Jedną z metod, z którą może się spotkasz, jest opieka mentora nad nowym pracownikiem. Mentor jest to kolega z pracy, który zdobył wiedzę na temat twojego kraju pochodzenia i predyspozycji, a zatem może ciebie wprowadzić do miejsca pracy i społeczności. Wspólnoty Naturalną wspólnotę możesz również znaleźć w swoim związku zawodowym. FOA ma zasadniczy plan działania na rzecz integracji cudzoziemców i działa na wielu różnych płaszczyznach. Między innymi poprzez zwiększenie działań udzielania informacji o międzynarodowej rektrutacji, czego ta broszura jest częścią . Celem prac integracji jest stworzenie lepsze- 31 32 ZATRUDNIENIE W DZIALE socjalno – zdrowotnym go zrozumienia i wyeliminowanie niektórych przeszkód, które mogą występować, abyś wraz z rodziną mógł się zaaklimatyzować w Danii. Lokalny oddział FOA jest nie tylko ukierunkowany na rozwiązanie problemów w pracy, ale jest również gotowy doradzać i pomóc w bardziej prywatnych aspektach życia codziennego Dania jest krajem stowarzyszeń. Duża ilość Duńczyków w czasie wolnym uczęszcza na zajęcia sportowe, kulturalne, społecznye lub inne. Spotykanie się w grupie zainteresowań lub zangażowanie zawsze stanowi dobry punkt wyjścia do nawiązania dobrych znajomości. Więc dobra rada jest taka – zapisz siebie i dzieci w jednym ze stowarzyszeń, które z pewnością istnieją w waszej miejscowości. Dialog Niezależnie jak bardzo twoje otoczenie będzie się starało, abyś czuł się dobrze w pracy i ogólnie w życiu codziennym, niestety nie ma przepisu gwarantującego, że to się uda. Integracja w nowym społeczeństwie zawsze będzie twoim osobistym wyzwaniem, które również zależy od sposobu bycia i kultury. Otwartość, ciekawość i pozbawienie się uprzedzeń w stosunku do nowych rzeczy zawsze otwiera drzwi. A co najważniejsze, aby stać się częścią duńskiego społeczeństwa, należy natychmiast zacząć uczyć się języka duńskiego. Dialog sprzyja porozumieniu. Umiejetność wspólnego rozmawiania jest kluczem do społeczności. www foa-international.dk Staunings Plads 1-3 DK-1790 København V