6. Kontrola problemowa w zakresie

Na podstawie § 7 zarządzenia nr 7 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania
kontroli urzędu obsługującego Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz organów
i jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych i nadzorowanych przez
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. Urz. MSW i A Nr 6 poz. 11), w II
kwartale 2007 roku dokonano kontroli problemowej w Wydziale Postępowań
Administracyjnych Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku w zakresie prawidłowości
postępowań administracyjnych w sprawach dotyczących przyznawania i cofania pozwoleń na
posiadanie broni palnej ze szczególnym uwzględnieniem osób będących w zainteresowaniu
Policji.
Czynności kontrolne przeprowadził zespół z Wydziału Kontroli Komendy
Wojewódzkiej Policji w Białymstoku.
Czynności kontrolne przeprowadzono w dniach 25-27, 30 kwietnia oraz 4 i 8 maja
2007 roku metodą reprezentatywną obejmując okres od dnia 01.01.2006 roku do dnia
08.05.2007 roku. W uzasadnionych przypadkach sprawdzeniem objęto okres wcześniejszy.
Celem kontroli było sprawdzenie prawidłowości postępowań administracyjnych
w sprawach dotyczących przyznawania i cofania pozwoleń na posiadanie broni palnej ze
szczególnym uwzględnieniem osób będących w zainteresowaniu Policji.
Przedmiotem kontroli były następujące zagadnienia:
1. Sprawdzenie i weryfikacja okoliczności, które stanowiły merytoryczne uzasadnienie
wydania pozwolenia na posiadanie broni palnej.
2. Rzetelność opiniowania przez określone jednostki lub komórki organizacyjne Policji osób
ubiegających się o uzyskanie pozwolenia na posiadanie broni palnej.
3. Ocena zasadności wydania pozwoleń na broń palną osobom pozostającym
w zainteresowaniu Policji.
4. Okresowe kontrole osób dysponujących pozwoleniami na posiadanie broni palnej
z uwzględnieniem przestrzegania zasad przechowywania broni i amunicji.
5. Realizacja przez wydziały postępowań administracyjnych i komórki operacyjno –
dochodzeniowe jednostek Policji dyspozycji określonych w art. 18 ustawy z dnia 21 maja
1999 r. o broni i amunicji ze szczególnym uwzględnieniem ust. 1 pkt. 2 wymienionego
artykułu.
6. Prawidłowość czynności realizowanych w toku postępowań administracyjnych
prowadzonych w sprawie wydania lub cofnięcia pozwolenia na posiadanie broni palnej.
7. Nadzór przełożonych nad przyznaniem i cofaniem pozwoleń na posiadanie broni palnej.
USTALENIA KONTROLI I OCENA KONTROLOWANEGO PODMIOTU:
Stan prawny kontrolowanej problematyki:
Przy analizie zagadnień brano pod uwagę stan prawny obowiązujący
w rozpatrywanym czasie. Zagadnienia te w szczególności regulowały następujące przepisy:
1. Ustawa z dnia 6.04.1990 o Policji (z późniejszymi zmianami).
2. Ustawa z 21 maja 1999 roku o broni i amunicji (z późniejszymi zmianami).
3. Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (z późniejszymi
zmianami).
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 kwietnia 2000
roku w sprawie przechowywania, noszenia oraz ewidencjonowania broni i amunicji.
1/12
5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 marca 2000 roku
w sprawie egzaminu ze znajomości przepisów dotyczących posiadania broni oraz
umiejętności posługiwania się bronią.
6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 grudnia 2002
roku zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminu ze znajomości przepisów
dotyczących posiadania broni oraz umiejętności posługiwania się bronią.
7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 marca 2000 r. w
sprawie rodzajów szczególnie niebezpiecznych broni i amunicji oraz rodzajów broni
odpowiadającej celom, w których może być wydane pozwolenie na broń.
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 roku w sprawie badań
lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na
broń (z późniejszymi zmianami).
9. Decyzja nr 63/2003 Komendanta Wojewódzkiego Policji w Białymstoku z dnia
11 kwietnia 2003 roku w sprawie upoważnienia do udzielania pozwoleń na broń palną
bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową.
10. Decyzja nr 65/2003 Komendanta Wojewódzkiego Policji w Białymstoku z dnia
11 kwietnia 2003 roku w sprawie utworzenia w Komendzie Wojewódzkiej Policji
w Białymstoku rejestru lekarzy i psychologów posiadających kwalifikacje do
przeprowadzania badań osób ubiegających lub posiadających pozwolenie na broń.
11. Decyzja nr 66/2003 Komendanta Wojewódzkiego Policji w Białymstoku z dnia
11 kwietnia 2003 roku w sprawie upoważnienia do wydawania zaświadczeń
uprawniających do przeprowadzania kontroli wykonywania obowiązków wynikających
z przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji przez osoby oraz podmioty,
o których mowa w art. 29 ust. 1 tej ustawy.
W zakresie realizacji poszczególnych zagadnień poddanych kontroli stan faktyczny
przedstawiał się następująco:
Badając zagadnienie wytypowano i analizie poddano akta postępowań
administracyjnych, dot. osób wobec których wydano decyzje w zakresie broni: o wydaniu
pozwolenia na broń palną i myśliwską, o nie przyznaniu pozwolenia na broń palną
i myśliwską, o cofnięciu pozwolenia na broń palną i myśliwską, o wygaśnięciu pozwolenia na
broń. Łącznie sprawdzeniu poddano 111 spraw, w tym 57 prowadzonych przez Zespół
w Białymstoku i 54 prowadzonych przez Zespół w Łomży. Sprawdzeniem objęto akta
w zakresie broni palnej bojowej, myśliwskiej i gazowej.
Nie dokonywano sprawdzenia materiałów dot. broni sportowej, alarmowej
i sygnałowej oraz pneumatycznej.
I.
Sprawdzenie i weryfikacja okoliczności, które stanowiły
uzasadnienie wydania pozwolenia na posiadanie broni palnej.
merytoryczne
Główną przesłanką określoną w art. 10 ust 1 ustawy o broni i amunicji jest zasada iż
pozwolenie na broń wydaje się, jeżeli okoliczności na które powołuje się osoba uzasadniają
jego wydanie.
Badając zagadnienie kontrolerzy stwierdzili, że po wpłynięciu do Wydziału Postępowań
Administracyjnych materiałów przekazywano je naczelnikowi wydziału lub jego zastępcy,
którzy poprzez pisemną dekretację przydzielali sprawy do realizacji poszczególnym
funkcjonariuszom. Po odebraniu z sekretariatu materiałów przez wyznaczonego do realizacji
sprawy policjanta, sprawdzał on czy przedstawione dokumenty spełniają wymogi formalne
i merytoryczne oraz zasadność wniosku zgodnie z Ustawą o broni i amunicji. W przypadku
2/12
osób ubiegających się o pozwolenie na broń do ochrony osobistej lub ochrony
bezpieczeństwa innych osób oraz mienia, żądano od wnioskodawcy uzupełnienia ich poprzez
szczegółowe przedstawienie zagrożeń uzasadniających ubieganie się o pozwolenie.
Najczęściej wymienianą przesłanką było zagrożenie życia i zdrowia. Weryfikacja następowała
poprzez pisemne zapytania do jednostek w zakresie prowadzonych postępowań
przygotowawczych. Również poszczególne kategorie działalności gospodarczej wiążą się ze
zwiększonym zagrożeniem (kantory, agencje finansowe, jubilerzy itp.) Potwierdzeniem
prowadzonej działalności było dostarczenie odpowiednich zaświadczeń. Podane fakty były
weryfikowane na podstawie zeznań świadków lub dokumentów.
W przypadku broni myśliwskiej niezbędnym warunkiem było dostarczenie
zaświadczenia o członkostwie w PZŁ, a także zaświadczenia o uzyskaniu podstawowych
uprawnień do wykonywania polowań. W każdym przypadku żądano orzeczeń lekarskich
i psychologicznych z badań wykonanych przez uprawnione podmioty. Na tym etapie
czynności, dokonywano również sprawdzeń w Krajowym Rejestrze Karnym, w Krajowym
Systemie Informacji Policji i zasięgano opinii o wnioskodawcy we właściwej jednostce
Policji.
Z oświadczenia naczelnika WPA wynika, że w przypadku policjantów ubiegających się
o pozwolenie na broń palną bojową podstawowym kryterium było zagrożenie.
Funkcjonariuszy traktuje się tak samo jak pozostałych obywateli, z tym że przyjęto zasadę iż
z racji wykonywanej służby mogą być oni bardziej narażeni niż zwykli obywatele, zwłaszcza
gdy pełnili służbę w wydziałach tzw. liniowych - piony kryminalne i prewencji. W tego typu
przypadkach zasięgano opinii o przebiegu służby u bezpośredniego przełożonego.
W niektórych sprawach proszono przełożonych o sprecyzowanie zagrożeń występujących
wobec policjantów w czasie pełnienia przez nich służby. Przypadki wydawania pozwoleń na
broń funkcjonariuszom pozostającym w służbie są wyjątkowe i wynikają z uwarunkowań
indywidualnych. W stosunku do policjantów nie dokonywano sprawdzeń w Krajowym
Rejestrze Karnym, bazie KSIP oraz nie żądano orzeczeń lekarskich i psychologicznych.
Gdy w dokumentacji złożonej przez wnioskodawcę wystąpiły braki formalne, wysyłano
do niego pisemne wezwanie o ich uzupełnienie. Po zebraniu kompletu danych, pracownik
realizujący sprawę dokonywał analizy całości materiałów i przedstawiał naczelnikowi
wydziału w formie pisemnej propozycję zakończenia sprawy. Następnie całość materiałów
wraz z pisemną propozycją zakończenia sprawy była przedkładana do akceptacji
Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w Białymstoku. Po podjęciu decyzji przez
komendanta sporządzano decyzję kończącą postępowanie administracyjne.
W badanych sprawach zespół kontrolny nie stwierdził żadnych uchybień w tym zakresie.
Czynności były realizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz z wdrożoną
procedurą Systemu Zarządzania Jakością w KWP w Białymstoku.
II.
Rzetelność opiniowania przez określone jednostki lub komórki organizacyjne
Policji osób ubiegających się o uzyskanie pozwolenia na posiadanie broni palnej.
Kontrola wykazała, że po sprawdzeniu przez funkcjonariuszy z WPA, czy
przedstawione przez stronę dokumenty spełniają wymogi formalne i merytoryczne oraz
sprawdzeniu zasadności wniosku zgodnie z Ustawą o broni i amunicji, zwracano się do
właściwej terytorialnie jednostki Policji z prośbą o sporządzenie wywiadu o osobie
ubiegającej się o broń i nadesłanie opinii. W opiniach oprócz pełnych danych personalnych
wnioskodawcy zawierano informację o miejscu i charakterze pracy, o zachowaniu pod
względem etyczno – moralnym w miejscu pracy i zamieszkania, o skłonnościach do
nadużywania alkoholu (zatrzymaniach w izbie wytrzeźwień, interwencjach, zakłóceniach
porządku publicznego itp.), narkotyków lub innych środków odurzających, o pobytach na
3/12
leczeniu w poradniach bądź zakładach zdrowia psychicznego lub innych objawach choroby
psychicznej, o notowaniach w Policji, możliwościach zabezpieczenia broni, o motywacji
osoby do posiadania broni. Ponadto w opinii podawano źródła z jakich korzystano przy jej
sporządzaniu.
Wydział Postępowań Administracyjnych przyjął zasadę wiarygodności wywiadów
sporządzonych przez właściwe jednostki Policji.
Gdy organ administracyjny posiadał dodatkowe informacje o potencjalnych
zagrożeniach ze strony ubiegającego się o pozwolenie na broń, wówczas kierowano do
jednostki Policji prośbę o wywiad szczegółowy z uwzględnieniem powstałych wątpliwości
(np. skłonność do nadużywania alkoholu, przemoc w rodzinie, złe stosunki sąsiedzkie itp.)
Opinie w badanych sprawach były sporządzane zgodnie z treścią przyjętego do
stosowania formularza. Zakres zawartych w nich danych był niezbędny do oceny, czy osoba
ubiegająca się o broń daje gwarancję, że nie użyje broni w celu sprzecznym z interesem
bezpieczeństwa lub porządku publicznego, że będzie właściwie ją przechowywała
i przestrzegała przepisów dotyczących broni i amunicji.
Analiza materiałów wykazała, że powyższy formularz nie zawiera daty sporządzenia
opinii oraz stopnia, imienia i nazwiska oraz podpisu funkcjonariusza sporządzającego opinię,
a jedynie podpis kierownika jednostki. Zespół kontrolny stoi na stanowisku, aby
w procedurze dokonać zmiany w tym zakresie. Oznaczenie daty sporządzenia opinii jest
niezbędne do oceny, czy zawarte w niej dane były zgodne ze stanem faktycznym w dniu jej
sporządzania (np. w przypadku, gdy w późniejszym okresie pojawiły się dokumenty lub
informacje odmienne niż zawarte w opinii). Wskazanie danych policjanta jest niezbędne do
określenia, kto ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za jej treść.
III.
Ocena zasadności wydania pozwoleń na broń palną osobom pozostającym
w zainteresowaniu Policji.
Zgodnie z obowiązującymi unormowaniami prawnymi (Ustawa o broni i amunicji)
pozwolenia na broń nie wydaje się osobom, co do których istnieje uzasadniona obawa, że
mogą użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego,
w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko
życiu, zdrowiu lub mieniu albo wobec których toczy się postępowanie karne o popełnienie
takich przestępstw. Organ wydający decyzję musi wyszczególnić, jakie okoliczności wskazują
na uzasadnione obawy, że osoba może użyć broni w celu sprzecznym z interesem
bezpieczeństwa lub porządku publicznego.
Każda osoba ubiegająca się o broń jest rejestrowana i sprawdzana w bazie KSIP.
W § 69 pkt 1 ppk 4 Decyzji Komendanta Głównego Policji nr 726/06 z 22 grudnia 2006 roku
w sprawie funkcjonowania centralnych zbiorów danych tworzących Krajowy System
Informacyjny Policji określono powód sprawdzenia jako administracyjny. W wyniku
sprawdzenia z powodów administracyjnych uzyskuje się informację dotyczącą rejestracji
procesowych, poszukiwań, zakazów i wydaleń oraz informacje o broni, którą sprawdzana
osoba posiada. Odpowiedź udzielona na takie zapytanie zawiera wyłącznie rejestracje
procesowe i jest jawna. W części niejawnej KSIP-u przy sprawdzeniu w części jawnej
następuje automatyczna koordynacja i informacja o fakcie ubiegania się o pozwolenie na broń
przez osobę trafia do policjanta, który zastrzegł zainteresowanie operacyjne wobec tej osoby.
Funkcjonariusz ten decyduje, czy posiadane informacje i sam fakt zainteresowania o osobie
ubiegającej się o pozwolenie na broń przekazać funkcjonariuszowi z WPA.
4/12
Obowiązujące wytyczne i opinie prawne wskazują na brak prawnych możliwości
przekazania informacji z SMI na potrzeby postępowań administracyjnych, w tym również
dotyczących wydawania i weryfikacji pozwoleń na broń palną. Wynikało to z Decyzji nr 192
Komendanta Głównego Policji z 28.05.2004 roku w sprawie założenia oraz zasad
prowadzenia centralnego zbioru informacji dla potrzeb analizy kryminalnej, gdzie Naczelnik
WPA nie został wymieniony jako podmiot uprawniony do wniesienia zapytania. Decyzja nr
256 KGP z dnia 13 kwietnia 2007 roku w sprawie założenia i prowadzenia na potrzeby Policji
centralnego zbioru Systemu Informacji Operacyjnych również nie daje uprawnień w tym
zakresie Naczelnikowi WPA.
Zgodnie z unormowaniami kodeksu postępowania administracyjnego organ
administracji publicznej jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały
materiał dowodowy i wskazać przy wydaniu decyzji dowody nie budzące wątpliwości, a nie
jedynie poprzestać np. na powołaniu się na informacje operacyjne. W przypadku ich
uwzględnienia powinny być dogłębnie sprawdzone.
W badanych postępowaniach administracyjnych prowadzonych w kontrolowanym
ogniwie, nie stwierdzono, aby WPA otrzymał dodatkowe informacje operacyjne od innych
funkcjonariuszy. Naczelnik Wydziału stwierdził, że w okresie objętym kontrolą nie było
takich przypadków. Może to wskazywać na to, że osoby ubiegające się o pozwolenie na broń
nie były objęte zastrzeżeniem lub policjanci, którzy zastrzegli osoby zainteresowaniem
operacyjnym nie widzieli potrzeby lub nie przekazali do WPA dodatkowych informacji
operacyjnych o osobie. Z wydanych decyzji wynika, że informacje operacyjne o osobie nie
były powodem odmowy wydania lub cofnięcia pozwolenia na broń.
Odmiennie sytuacja wyglądała w przypadku rejestracji procesowej. Po wpłynięciu do
WPA informacji koordynacyjnej, dot. rejestracji procesowej, w każdym przypadku
dokonywano sprawdzenia w bazie KSIP oraz występowano pismem do właściwej jednostki
o przesłanie szczegółowych danych dotyczących zdarzenia. Po wpłynięciu informacji, aby ją
pogłębić kierowano pisma do sądów lub prokuratur celem poinformowania o sposobie
zakończenia postępowań oraz ewentualnego przesłania prawomocnych wyroków. Niezależnie
od powyższego zwracano się do jednostki właściwej miejscowo o przeprowadzenie
wszechstronnej opinii o osobie. Dopiero po zgromadzeniu pełnych danych wydawano
końcową decyzję merytoryczną.
Analiza materiałów nie wykazała nieprawidłowości w tym zakresie.
IV.
Okresowe kontrole osób dysponujących pozwoleniami na posiadanie broni palnej
z uwzględnieniem przestrzegania zasad przechowywania broni i amunicji.
Kontrola sposobu przechowywania broni prowadzona jest przez upoważnionych
funkcjonariuszy wydziału oraz przez policjantów z jednostek terenowych na podstawie
imiennych upoważnień. Rejestr tych upoważnień znajduje się w Wydziale Postępowań
Administracyjnych.
Upoważnieni funkcjonariusze WPA pierwszy raz kontroli dokonali w momencie odbioru
magazynu lub pomieszczenia do przechowywania broni, przed wydaniem decyzji
uprawniającej do posiadania broni. Okresowo przynajmniej raz w roku kontrolują takie
podmioty jak: szkoły, strzelnice, straże parkowe, straże leśne, straże rybackie. Również
w przypadku specjalistycznych uzbrojonych formacji ochrony kontroli dokonuje się wtedy
gdy sprawdzeniu poddawane są z upoważnienia MSWiA lub KGP na podstawie ustawy
o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej. W 2006 roku dokonano 67 kontroli
Specjalistycznych Uzbrojonych Formacji Ochrony (SUFO), w 2007 roku 10 kontroli.
Pismem z dnia 15.01.2003 r. Naczelnik Wydziału Postępowań Administracyjnych KWP
w Białymstoku poinformował wszystkich komendantów miejskich i powiatowych Policji woj.
5/12
podlaskiego, aby wyznaczyli policjantów upoważnionych do dokonywania kontroli
przechowywania i noszenia broni przez osoby fizyczne posiadające pozwolenia na broń palną
bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową. Do pisma dołączono wzór
notatki urzędowej dot. dokumentowania tej czynności. Realizując to pismo, komendanci tych
jednostek organizacyjnych wyznaczyli policjantów, którzy otrzymali imienne zaświadczenia
wystawione przez naczelnika w/w wydziału. W chwili obecnej wydawanie tych zaświadczeń
odbywa się na podstawie Decyzji nr 66/2003 Komendanta Wojewódzkiego Policji
w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 2003 roku, w sprawie upoważnienia do wydawania
zaświadczeń uprawniających do przeprowadzania kontroli wykonywania obowiązków
wynikających z przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, przez osoby oraz
podmioty, o których mowa w art. 29 ust. 1 ustawy. Decyzja ta uchyliła wcześniejszą decyzję
nr 132/2002 z dnia 30 września 2002 r.
Przyjęto również zasadę, iż w przypadku ubiegania się o zmianę decyzji w zakresie
zwiększenia stanu posiadania, właściwa jednostka Policji niezależnie od wywiadu
przeprowadza kontrolę sposobu przechowywania posiadanej dotychczas broni.
W roku 2006 przeprowadzono na terenie województwa podlaskiego łącznie 106 kontroli
przechowywania broni i jedną na terenie województwa warmińsko – mazurskiego.
W rozbiciu na poszczególne jednostki Policji, na terenie podległym KMP w Białymstoku
przeprowadzono 61 kontroli, KMP w Łomży 9, KMP w Suwałkach 3, KPP w Siemiatyczach
6, KPP w Kolnie 5, KPP w Wysokiem Mazowieckiem, Zambrowie i Sokółce po 4, KPP
w Bielsku Podlaskim 3, KPP w Hajnówce 2, KPP w Augustowie, Grajewie, Mońkach,
Sejnach po 1 kontroli oraz 1 na terenie KPP w Piszu.
Zespół kontrolny ustalił, że podczas przeprowadzania w/w kontroli wyznaczeni przez
komendantów miejskich i powiatowych Policji woj. podlaskiego policjanci sprawdzali typ
broni, kaliber i numer oraz czy jest to zgodne z danymi zawartymi w pozwoleniu na broń.
Sprawdzali też sposób i miejsce przechowywania broni, a w szczególności czy kasety
metalowe są na trwałe przymocowane do elementów konstrukcyjnych budynku i posiadają
zamki atestowane, oraz czy sejfy i szafy metalowe posiadają zamki atestowane.
Po przeanalizowaniu dokumentacji znajdującej się w sprawach, w których były
przeprowadzane takie kontrole, zespół kontrolny nie stwierdził żadnych uwag co do sposobu
dokumentowania tych czynności.
V.
Realizacja przez wydziały postępowań administracyjnych i komórki operacyjno –
dochodzeniowe jednostek Policji dyspozycji określonych w art. 18 ustawy z dnia 21
maja 1999 r. o broni i amunicji ze szczególnym uwzględnieniem ust. 1 pkt. 2
wymienionego artykułu.
Analiza akt postępowań administracyjnych wykazała, że funkcjonariusze WPA KWP w/m
realizują dyspozycje określone w art. 18 Ustawy o broni i amunicji. Głównymi przesłankami
do cofnięcia pozwolenia na broń były:
− karalność, co wyczerpywało przesłanki zawarte w art. 15 ust 1 pkt 6 tj., że istnieje
uzasadniona obawa, że osoba może użyć broni w celu sprzecznym z interesem
bezpieczeństwa lub porządku publicznego, w szczególności skazanym prawomocnym
orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu albo wobec której
toczy się postępowanie karne o popełnienie takich przestępstw.
− wykreślenie z listy członków Polskiego Związku Łowieckiego (dotyczy tylko broni
myśliwskiej),
− noszenie lub przewożenie broni, będąc w stanie po spożyciu alkoholu,
− nie przedstawienie po upływie 5 lat, przez osoby posiadające broń do ochrony osobistej
lub ochrony bezpieczeństwa innych osób lub mienia, orzeczeń lekarskich
6/12
i psychologicznych stwierdzających, że nie należą do osób wymienionych w art. 15 ust.1
pkt 2-4.
W analizowanych materiałach nie stwierdzono aby powodem cofnięcia pozwolenia na
broń były przypadki, dot.: osób z zaburzeniami psychicznymi o których mowa w ustawie
o ochronie zdrowia psychicznego lub o znacznej ograniczonej sprawności psychofizycznej;
osób wykazujących istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego; uzależnionych od
alkoholu lub od substancji psychoaktywnych; nie posiadających miejsca stałego pobytu na
terytorium RP; naruszających obowiązek zawiadomienia o utracie broni oraz nie
przestrzegających warunków określonych w pozwoleniu na broń.
Badane dokumenty wskazywały, że po uzyskania informacji, z której wynikało, że
zachodzą przesłanki do wydania decyzji o cofnięciu pozwolenia na broń palną,
funkcjonariusze WPA podejmowali czynności administracyjne w kierunku wydania takiej
decyzji. Gdy dotyczyło to rejestracji procesowej (informacja koordynacyjna) przed wydaniem
decyzji WPA uzyskiwał materiały z innych jednostek Policji lub instytucji (sąd, prokuratura).
Akta wskazywały, że nie w każdym przypadku chodziło o popełnienie przestępstwa
przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu. Większość ze spraw to popełnienie przestępstw
z innych artykułów takich jak np. art. 178A kk., 244 kk. czy art. 27a ustawy o rybactwie
śródlądowym. Należało zatem w trakcie postępowania wykazać, że istnieje uzasadniona
obawa, że osoby mogą użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub
porządku publicznego, a zatem zbadać okoliczności popełnienia przez daną osobę czynu
karalnego.
Każda decyzja o cofnięciu pozwolenia na broń w tych przypadkach wydana była po
przeprowadzeniu wszechstronnego postępowania administracyjnego. W tego typu
przypadkach nie zawsze ocena przeprowadzona przez organ I instancji oraz wydana w tym
zakresie decyzja utrzymywana była przez organ odwoławczy jakim jest KGP. Sporadyczne
przypadki wskazują, że w badanym okresie istniały różne interpretacje w tym zakresie.
W niektórych sprawach powodem uwzględnienia przez organ II instancji odwołania
i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji nie były względy
merytoryczne, lecz uchybienia proceduralne o czym będzie mowa w punkcie VI.
Ogólnie oceniając należy stwierdzić, że poziom prowadzonych postępowań,
merytoryczne uzasadnienie decyzji w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń było poparte
zgromadzonym materiałem dowodowym.
Poprawy wymaga natomiast to, że w niektórych przypadkach po uzyskaniu informacji
będących podstawą do, co prawda fakultatywnego cofnięcia pozwolenia na broń, organ
administracyjny nie uwzględnił zasady podjęcia czynności bez zbędnej zwłoki.
W postępowaniach dot. 3 spraw pismo z PZŁ o utracie członkowstwa wpłynęło 08.03.2006
roku, czynności podjęto po upływie ponad miesiąca od daty otrzymania pisma, odpowiednio
21.04, 14.04 i 11.04.2006 roku. Jak wynika z ustaleń powodem zwłoki było długotrwałe
zwolnienie funkcjonariusza zajmującego się tą problematyką. Na podstawie list obecności
ustalono, że wymieniona od 13.03.06 r do 1.06.06 r. znajdowała się na długotrwałym
zwolnieniu lekarskim. Wszystkie sprawy dotyczące broni załatwiane były w miarę
możliwości przez innych pracowników.
Wymienione przykłady są sporadycznymi przypadkami, lecz należy zwiększyć nadzór
w tym zakresie.
W jednej sprawie w dniu 16.01.2006 roku wpłynęła informacja koordynacyjna dot.
rejestracji procesowej dokonanej przez KPP w Hajnówce. W tym samym dniu dokonano
7/12
sprawdzenia w bazie KSIP i z wydruku wynika, że w dniu 11.01.2006 roku przesłano do
prokuratury postępowanie przygotowawcze celem sporządzenia aktu oskarżenia wobec osoby
podejrzanej o dokonanie przestępstwa z art. 178a § 1 kk. Ponadto wymieniony przechodził
w materiałach sprawy innej jednostki. Wymienionemu przedstawiono zarzut z art. 52 i 53
Ustawy o prawie łowieckim z 13.10.1995 roku. Po dokonaniu tych sprawdzeń nie dokonano
dalszych czynności w kierunku wydania decyzji o cofnięciu pozwolenia na broń myśliwską.
Na informacji koordynacyjnej Naczelnik WPA naniósł dekretację treści „Nie wszczynamy
16.01.2006 r.”.
Zdaniem kontrolujących w tym konkretnym przypadku należało podjąć czynności
w celu wydania decyzji o cofnięciu pozwolenia na broń myśliwską na podst. art. 18 ust. 1 pkt
2 w zw. z art. 15 ust. 6 ustawy o broni i amunicji.
Odnosząc się do powyższego Naczelnik WPA stwierdził, że jedynym zapisem
pozwalającym na cofnięcie pozwolenia na broń osobie karanej za przestępstwo lub
podejrzanej o jego popełnienie jest art. 15 ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy. Przy popełnieniu
przestępstw innych niż wymienione należy wykazać związek przyczynowo-skutkowy faktu
popełnienia przestępstwa z uzasadnioną obawą użycia broni niezgodnie z jej przeznaczeniem.
Wykazanie takiego związku w świetle dotychczasowego orzecznictwa i obowiązującej
praktyki nie jest łatwe. Do lipca 2006 roku stał on na stanowisku, iż tylko określone kategorie
przestępstw (przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu) dają podstawę do obligatoryjnego cofnięcia
pozwolenia. Po rozmowach z Naczelnikami WPA innych województw zmienił swoje
stanowisko rozciągając obawę potencjalnego, bezprawnego użycia broni na osoby, które
popełniły jakiekolwiek przestępstwa. Z uwagi na to, że stanowisko to dotyczyło przede
wszystkim osób posiadających broń w celu myśliwskim, a skazanych za popełnienie
przestępstwa z art. 178a kk. w II kwartale 2006 roku zorganizowane zostały spotkania
w Okręgowych Związkach PZŁ w Białymstoku, Łomży i Suwałkach na których
poinformowano myśliwych o zmianie dotychczasowej praktyki. Wymieniony przypadek
potraktowany został na podstawie ówcześnie stosowanej praktyki.
Ostatnie orzecznictwo NSA w tym zakresie wskazuje, że fakt popełnienia przestępstwa
z art. 178a nie może być samoistną przyczyną cofnięcia pozwolenia na broń. KGP nie wydała
żadnych wytycznych w zakresie stosowania art. 15 ust. 1 pkt 6, a ostatnie decyzje
podejmowane w trybie odwoławczym jednoznacznie wskazują na konieczność wykazania
związku przyczynowo-skutkowego, co w przypadku art. 178a jest utrudnione lub nawet
niemożliwe.
VI.
Prawidłowość czynności realizowanych w toku postępowań administracyjnych
prowadzonych w sprawie wydania lub cofnięcia pozwolenia na posiadanie broni
palnej.
Postępowania administracyjne prowadzone w sprawach wydania pozwoleń na broń
prowadzono na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Datą
wszczęcia postępowania na żądanie strony był dzień doręczenia żądania do Komendy
Wojewódzkiej Policji w Białymstoku. Wszystkie badane sprawy, które w okresie objętym
kontrolą zakończono decyzją o wydaniu pozwolenia na broń wymagały postępowania
wyjaśniającego (ze względu na konieczność uzyskania opinii z jednostki Policji dotyczącej
osoby ubiegającej się o broń, sprawdzenia w dostępnych zbiorach informatycznych,
uzyskania informacji z Krajowego Rejestru Karnego). Biorąc powyższe pod uwagę należy
stwierdzić, że sprawy te nie były załatwione niezwłocznie, ale termin ten nie przekroczył
miesiąca.
W przypadku jednej sprawy, ze względu na konieczność dokonania dodatkowych
sprawdzeń, zgodnie z dyspozycją art. 35 i art. 36 kodeksu postępowania administracyjnego,
8/12
poinformowano stronę o nowym terminie załatwienia sprawy oraz o przyczynie jej nie
załatwienia w ustawowym terminie. Natomiast przed wydaniem w dniu 29.12.2006 r. decyzji
o odmowie wydania pozwolenia na posiadanie dodatkowo 5 egzemplarzy broni palnej
myśliwskiej, nie poinformowano strony o przysługującym jej, zgodnie z art. 73 § 1 kodeksu
postępowania administracyjnego, prawie przejrzenia akt sprawy oraz sporządzenia z nich
notatek i odpisów. Tym samym pozbawiono stronę przysługującego jej, na podstawie art. 10 §
1 kodeksu postępowania administracyjnego, prawa do czynnego udziału w postępowaniu. W
aktach sprawy nie ma też żadnej adnotacji o przyczynie odstąpienia od tego. Obowiązek
sporządzenia takiej adnotacji wynika z art. 10 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego.
Wystąpienie powyższych uchybień stanowiło podstawę do uchylenia w całości przez organ
wyższego stopnia zaskarżonej przez stronę decyzji.
Natomiast w 1 sprawie przed wydaniem decyzji o cofnięciu pozwolenia na broń, nie
uwzględniono wniosków dowodowych strony jak też w uzasadnieniu do decyzji nie podano
tego przyczyny. Po wniesieniu zażalenia przez stronę, organ wyższego stopnia uchylił
zaskarżoną decyzję i skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia, uznając że organ
I instancji pozbawił stronę instancyjnej weryfikacji jej żądania a tym samym prawa do
czynnego udziału strony w postępowaniu, które wynika z art. 10 § 1 kodeksu postępowania
administracyjnego.
W przypadku postępowań administracyjnych zakończonych wydaniem w latach: 2006
i 2007 decyzji o cofnięciu pozwolenia na broń, były one wszczynane z urzędu przez organ
administracji publicznej. Przesłanki faktyczne wszczęcia tych spraw stanowiły przypadki
wymienione w art. 18 ustawy o broni i amunicji. Sprawy, których podstawę wszczęcia
stanowiło wystąpienie przesłanek wymienionych w art. 18 ust. 1 pkt. 2 cyt. ustawy, były
w większości wszczynane dopiero po uzyskaniu z sądu odpisu prawomocnego wyroku
skazującego stronę. O fakcie wszczęcia postępowania w każdym przypadku informowano
pisemnie stronę. Termin załatwiania tych spraw niejednokrotnie był dłuższy niż jeden
miesiąc. O fakcie nie załatwienia sprawy w terminach przewidzianych w art. 35 kodeksu
postępowania administracyjnego informowano stronę, oraz podawano datę nowego terminu
załatwienia sprawy.
Jednak nie we wszystkich przypadkach stosowano się do dyspozycji art. 36 kodeksu
postępowania administracyjnego. W jednej sprawie pismem z dnia 06.04.2007 r.
poinformowano stronę, że postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia pozwolenia na
posiadanie broni myśliwskiej będzie załatwione do dnia 07.05.2007 r. W piśmie nie podano
natomiast przyczyny zwłoki w załatwieniu sprawy. Dodatkowo we wszystkich opisywanych
sprawach, w których przedłużano terminy postępowania, czyniono to w formie pisma
kierowanego do strony, gdy zgodnie z dyspozycją art. 123 i art. 124 kodeksu postępowania
administracyjnego należało to robić w formie postanowienia.
W jednej sprawie zespół kontrolny ujawnił, że pozbawiono stronę prawa do czynnego
udziału w postępowaniu. Uchybienie to powstało w związku z wydaniem w dniu 06.02.2007
roku decyzji w sprawie cofnięcia pozwolenia na broń, stronie przebywającej w tym czasie
w areszcie śledczym. Bezpośrednio po wszczęciu postępowania administracyjnego strona
została poinformowana, o przysługującym jej prawie do przejrzenia akt sprawy. Ponieważ
sprawa nie została załatwiona w terminie przewidzianym w art. 35 kodeksu postępowania
administracyjnego, stronę poinformowano o tym i wyznaczono datę zakończenia sprawy.
Decyzja o cofnięciu pozwolenia na broń została wydana 16 dni przed upływem
wyznaczonego terminu zakończenia sprawy. W tej sytuacji nie ustalono, czy strona będzie
chciała skorzystać z uprawnień jej przysługujących w ramach postępowania
administracyjnego, jak też nie stworzono jej możliwości czynnego udziału w postępowaniu
administracyjnym. Powyższe można było uzyskać poprzez zapoznanie strony z aktami
9/12
sprawy w areszcie śledczym, gdzie aktualnie przebywała. Takie załatwienie sprawy
skutkowało uchyleniem przez organ wyższego stopnia zaskarżonej przez stronę decyzji.
W roku 2005 do osób posiadających pozwolenia na broń wysłano pisma z informacją, że
zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o broni i amunicji są obowiązane raz na 5 lat przedstawić
właściwemu organowi Policji aktualne orzeczenie lekarskie i psychologiczne. W pismach
wskazano, że orzeczenia takie należy dostarczyć w ciągu 30 dni od otrzymania pisma bądź
podawano konkretną datę do kiedy to należy uczynić. W pismach tych została też zawarta
informacja, że w przypadku naruszenia tego obowiązku, na podstawie art. 18 ust. 5 pkt. 2
wymienionej ustawy, właściwy organ Policji może cofnąć pozwolenie na broń. W przypadku
analizowanych 4 spraw, osoby do których skierowano w/w pisma, pomimo upływu
wyznaczonego w nich terminu, nie dostarczyły wymaganych orzeczeń. W tych też
przypadkach nie wszczęto postępowań w sprawie cofnięcia pozwolenia na broń. W 3
sprawach, w październiku 2006 r. ponownie wysłano pisma wzywające osoby do dostarczenia
orzeczeń lekarskich i psychologicznych. W związku z tym, że wezwane osoby nie dostarczyły
żądanych orzeczeń, w styczniu 2007 roku, wszczęto z urzędu postępowania w sprawie
cofnięcia pozwolenia na broń. Natomiast w 1 sprawie nie wszczynano takiego postępowania,
gdyż osoba w sierpniu 2006 roku, w związku z ubieganiem się o pozwolenie na posiadanie
kolejnej jednostki broni również dostarczyła stosowne orzeczenia. W przypadku 1 sprawy
postępowanie w sprawie cofnięcia pozwolenia na posiadanie broni wszczęto dopiero po
upływie prawie roku od terminu wyznaczonego w piśmie na dostarczenie orzeczeń.
W związku z powyższym zespół kontrolny stoi na stanowisku, że organ administracji
publicznej nie musiał angażować się w masową akcję informowania osób posiadających
pozwolenia na broń, o obowiązku dostarczenia raz na pięć lat orzeczeń lekarskich
i psychologicznych, gdyż udzielania tego typu informacji nie przewidują przepisy kodeksu
postępowania administracyjnego. Wprawdzie art. 9 kodeksu postępowania administracyjnego
nakłada obowiązek na organy publiczne do należytego i wyczerpującego informowania stron
o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw
i obowiązków, ale obowiązek ten powstaje dopiero w momencie wszczęcia postępowania
administracyjnego. W opisanych przypadkach postępowania administracyjne nie były
prowadzone, a więc na organie administracji publicznej obowiązek informowania wynikający
z art. 9 kodeksu postępowania administracyjnego nie spoczywał. W związku z tym, jeżeli
zdecydowano się na cofanie osobom pozwoleń na broń na podstawie fakultatywnej przesłanki
jaką jest niedostarczenie orzeczeń lekarskich i psychologicznych, to należało wszczynać
z urzędu postępowania administracyjne zgodnie z przepisami kodeksu postępowania
administracyjnego. Zespół kontrolny stoi też na stanowisku, że skoro już zdecydowano się na
„akcję” informowania osób o obowiązku dostarczenia stosownych orzeczeń i w pismach
zawarto informację o skutkach ich niedostarczenia, to w tych przypadkach należało wykazać
się konsekwencją i dokonać wszczęć postępowań administracyjnych z urzędu, bezpośrednio
po upływie zakreślonego w piśmie terminu.
Odnosząc się do powyższych uchybień Naczelnik WPA stwierdził, że na dzień
01.01.2005 weryfikacji w związku z niedostarczeniem stosownych orzeczeń podlegało 7321
osób. Do tej pory zweryfikowano ok. 6300 osób. Ponieważ przepis dot. terminowych badań
wchodził w życie 21.03.2005 roku, zdecydowano się na poinformowanie o tym w drodze
pisemnej oraz poprzez media odpowiednio wcześniej celem uniknięcia kolejek. Pomimo to
w marcu 2005 roku przyjmowano po około 200 interesantów. Weryfikacja uprawnień wiąże
się z szeregiem dodatkowych czynności i przy wykonywaniu tych zadań wykorzystywano
praktycznie cały stan osobowy wydziału, co jednak nie pozwoliło na uniknięcie sytuacji
poślizgu we wprowadzaniu danych. Świadomie zrezygnowano ze wszczynania postępowań
10/12
w kierunku cofnięcia licząc na masową reakcję posiadaczy tj. rezygnacji po otrzymaniu pism
informacyjnych. Zdaniem wymienionego w praktyce założenie to okazało się słuszne, gdyż
rezygnację złożyło około 2000 osób. Przyjęcie innej procedury uniemożliwiłoby bieżącą
realizację zadań przez wydział.
VII. Nadzór przełożonych nad przyznaniem i cofaniem pozwoleń na posiadanie broni
palnej.
Zgodnie z unormowaniami zawartymi w ustawie o broni i amunicji decyzje w zakresie
pozwolenia na broń palną bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową
wydaje Komendant Wojewódzki Policji w Białymstoku.
Decyzją Komendanta Wojewódzkiego Policji w Białymstoku z 11 kwietnia 2003 roku
w sprawie upoważnienia do udzielania pozwoleń na broń palną bojową, myśliwską sportową,
gazową, alarmową sygnałową Naczelnik Wydziału Postępowań Administracyjnych KWP
w Białymstoku został upoważniony do:
− wydawania decyzji administracyjnych pozytywnych, odmownych oraz cofających
w zakresie pozwoleń na broń palną myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową
osobom fizycznym i prawnym;
− podpisywania legitymacji posiadacza broni i zaświadczeń uprawniających do nabycia
broni przez osoby fizyczne i prawne, legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania broni,
świadectwa broni na broń palną bojową, palną długą, myśliwską, sportową, gazową
alarmową i sygnałową;
− wydawania zaświadczeń uprawniających do zakupu amunicji do celów szkoleniowych
podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób i mienia;
− wydawania decyzji administracyjnych dopuszczających osoby fizyczne do posiadania
broni w czasie wykonywania zadań;
− wydawania zgody na wywóz za granicę broni i amunicji przez obywateli polskich.
Analiza akt wykazała, że dyspozycje zawarte w decyzji są realizowane.
Naczelnik WPA sprawuje bezpośredni nadzór nad pracą Zespołu ds. Pozwoleń na
Broń. Polega on na tym, że w ramach swoich obowiązków dokonuje analizy oraz sprawdzeń
dokumentacji wpływającej i wypływającej. Z adnotacji na poszczególnych dokumentach
wynika, że Naczelnik Wydziału dokonuje oceny merytorycznej zgromadzonego materiału
i podejmuje decyzję o sposobie zakończenia każdego postępowania. Na dokumentach
znajdują się dekretacje z poleceniami do wykonania oraz ze wskazaniem sposobu
postępowania oraz zakończenia. Każdy projekt decyzji merytorycznej jest analizowany przez
w/w. zarówno pod względem merytorycznym jak i proceduralnym.
Wytyczne z jednostek nadrzędnych zawierają adnotacje co do dalszego sposobu
postępowania i są przekazywane do funkcjonariuszy zajmujących się powyższą
problematyką.
W przypadku wydania decyzji w zakresie broni palnej bojowej przedstawia swoją
opinię Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w Białymstoku. Na jej podstawie Komendant
Wojewódzki Policji podejmuje decyzję w zakresie merytorycznego zakończenia
postępowania
W przypadkach określonych w przepisach Naczelnik WPA wydaje decyzję
z upoważnienia Komendanta Wojewódzkiego Policji.
W ocenie kontrolujących sprawowany nadzór należy uznać za dobry. Postępowania
administracyjne prowadzone są w sposób prawidłowy. Każda decyzja merytoryczna
wydawana jest na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w trakcie czynności
11/12
i rozstrzygnięcie jest jego odzwierciedleniem. Rozstrzygnięcia są oparte na właściwych
podstawach prawnych. W postępowaniach (poza wymienionymi w pkt. V) przestrzegana jest
procedura wynikająca z kodeksu postępowania administracyjnego. W trakcie czynności
zachowano ustawowe terminy do wydania ostatecznych decyzji. W przypadku braku
możliwości wydania rozstrzygnięcia w terminie miesiąca, stronę informowano o przyczynach
zwłoki oraz wskazywano nowy termin załatwienia sprawy.
Opisane wcześniej sporadyczne przypadki uchybień wskazują, że w tych dziedzinach
nadzór należy poprawić.
Kontrolerzy oceniając zagadnienie dostrzegli działania WPA, mające na celu
wszechstronne poinformowanie obywateli co do wymogów w zakresie uzyskania pozwolenia
na broń łącznie z odpowiedzialnością karną w zakresie przestępstw związanych z bronią. Jak
najbardziej słuszną w dobie powszechnego dostępu do Internetu wydaje się zamieszczenie na
stronach KWP w Białymstoku niezbędnych informacji w tym zakresie łącznie z wykazami
psychologów oraz lekarzy uprawnionych do przeprowadzenia badań osób posiadających
i ubiegających się o pozwolenie na broń.
Analiza materiałów nie wykazała nieprawidłowości dot. przyznawania pozwoleń na
broń osobom będącym w zainteresowaniu Policji. W okresie objętym kontrolą WPA KWP
w Białymstoku nie otrzymał od innych komórek informacji operacyjnych dających podstawę
do podjęcia działań w kierunku odmowy wydania lub cofnięcia pozwolenia na broń.
W zakresie rejestracji procesowych, po otrzymaniu informacji koordynacyjnej podejmowano
działania mające na celu cofnięcie bądź nie wydanie pozwolenia na broń palną. Również
w tym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.
Wnioski:
Biorąc pod uwagę całokształt ustaleń kontrolerzy wnioskowali, aby Naczelnik
Wydziału Postępowań Administracyjnych KWP w Białymstoku:
1. Zwrócił się do Pełnomocnika ds. Zarządzania Jakością KWP w Białymstoku o dokonanie
zmiany w załączniku do procedury wydawania pozwoleń na broń poprzez uzupełnienie
formularza o datę sporządzenia oraz stopień imię i nazwisko sporządzającego.
2. Zwiększył nadzór służbowy w zakresie:
−
podejmowania bez zbędnej zwłoki czynności w przypadku uzyskania informacji
będących podstawą do cofnięcia pozwolenia na broń palną,
− zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania
administracyjnego (art. 10 kpa).
Protokół z kontroli WPA KWP w/m został podpisany przez naczelnika bez zastrzeżeń.
Wnioski z kontroli zostały zrealizowane.
12/12