Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 - 2020

Krajowa Strategia Rozwoju
Regionalnego 2010 - 2020
analiza głównych założeń dokumentu
Forum Sekretarzy Samorządów Polski Południowej
Jacek Kwiatkowski
FRDL MISTiA
Kraków, 07.09.2010 r.
Plan prezentacji
1. Nowe koncepcje planowania strategicznego w
kontekście aktualizacji strategii gminnych i powiatowych
a. KSRR na tle innych dokumentów
b. Wyzwania polityki regionalnej do 2020 roku
c. Szczegółowy układ celów KSRR
d. System wdrażania KSRR
e. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na
lata 2011 – 2020
2. Jak przygotować ewaluacje obowiązujących
dokumentów strategicznych przed końcem kadencji
samorządu
3. Zakończenie
Przedstawienie dokumentu
„Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020”
została przyjęta decyzją Rady Ministrów 13 lipca 2010 r.
Dokument określa:
• cele i sposób działania podmiotów publicznych w
odniesieniu do polskiej przestrzeni dla osiągnięcia
strategicznych celów rozwoju kraju
• cele polityki regionalnej wobec poszczególnych terytoriów
kraju, w szczególności obszarów miejskich i wiejskich
• cele polityki rozwoju regionalnego oraz definiuje ich relacje
w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyraźnym
terytorialnym ukierunkowaniu
KSRR na tle innych dokumentów
Długookresowa strategia rozwoju kraju
Średniookresowa strategia rozwoju kraju
Strategia
rozwoju
transportu
Strategia
bezpieczeństwa
narodowego RP
Bezpieczeństwo
energetyczne i
środowisko
Strategia
rozwoju
kapitału
społecznego
Strategia
innowacyjności
i efektywności
gospodarki
Strategia
zrównoważonego
rozwoju wsi i
rolnictwa
Strategia
rozwoju
zasobów
ludzkich
Sprawne
państwo
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego
Źródło: opracowanie własne MRR, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej
Analiza stanu, trendów i prognoz społeczno –
gospodarczych podstawą efektywnego
programowania i realizacji polityki regionalnej
Wnioski ogólne:
•
Polska notuje trwały wzrost gospodarczy
•
Województwo mazowieckie, a także dolnośląskie, śląskie,
wielkopolskie i pomorskie liderami wzrostu
•
Niski poziom wskaźników konkurencyjności (poziom
zatrudnienia, jakość siły roboczej, poziom innowacyjności
itp.)
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
1. Lepsze wykorzystanie potencjałów najważniejszych obszarów
miejskich do kreowania wzrostu i zatrudnienia, oraz stymulowania
rozwoju pozostałych obszarów
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. BDR GUS, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
2. Zapewnienie wewnętrznej spójności kraju. Niedopuszczenie do
nadmiernych zróżnicowań wewnętrznych.
Dysproporcje terytorialne w Polsce, jak i w UE charakteryzuje tendencja
wzrostowa. Zahamowaniu tego procesu ma służyć:
Zapewnienie najsłabiej rozwiniętym województwom odpowiedniego
potencjału rozwojowego
Zwiększenie perspektyw rozwojowych na zapóźnionych obszarach wiejskich
o najsłabszych wskaźnikach sytuacji społeczno – gospodarczej i najniższym
poziomie dostępu mieszkańców do usług i dóbr stymulujących rozwój
(mapka)
Przeciwdziałanie zagrożeniu utraty dotychczasowych funkcji społeczno –
gospodarczych przez niektóre obszary
Zwiększenie potencjału rozwojowego i przeciwdziałanie marginalizacji
obszarów przygranicznych
Zwiększenie dostępności transportowej do miast wojewódzkich (mapka)
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
2. Zapewnienie wewnętrznej spójności kraju. Niedopuszczenie do
nadmiernych zróżnicowań wewnętrznych.
Źródło: opracowanie własne MRR, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
2. Zapewnienie wewnętrznej spójności kraju. Niedopuszczenie do
nadmiernych zróżnicowań wewnętrznych.
Obszary o
najniższej
dostępności
drogowej do miast
wojewódzkich (wg
powiatów)
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. BDR GUS, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
2. Zapewnienie wewnętrznej spójności kraju. Niedopuszczenie do
nadmiernych zróżnicowań wewnętrznych.
Obszary o
najniższej
dostępności
kolejowej do miast
wojewódzkich (wg
powiatów)
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. BDR GUS, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
3. Zwiększenie potencjału do tworzenia, dyfuzji i absorpcji innowacji
Niski poziom innowacyjności w Polsce w porównaniu do krajów UE
Udział nowych inwestycji zagranicznych koncentruje się w najbardziej
konkurencyjnych pod względem ekonomicznym regionach – woj.
mazowieckim, małopolskim, dolnośląskim i śląskim
Wyzwaniem polityki regionalnej jest budowa potencjału do absorpcji
innowacji przy wykorzystaniu potencjału regionów
4. Przeciwdziałanie negatywnym trendom demograficznym, oraz
pełniejsze wykorzystanie zasobów pracy
Wśród krajów UE Polskę charakteryzuje najniższy poziom dzietności,
szczególnie w dużych ośrodkach miejskich. Do 2030 r. prognozuje się
spadek liczby mieszkańców Polski o 1,3 mln
Według prognoz największy ubytek dotknie województwa: śląskie, opolskie,
lubelskie, łódzkie i świętokrzyskie. Jedynie w woj. mazowieckim,
małopolskim, wielkopolskim i pomorskim wystąpi przyrost (o 2-5%) liczby
ludności
Problemami w Polsce są również niska aktywność zawodowa oraz skala
procesów emigracyjnych
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
5. Poprawa jakości zasobów pracy
Polskie regiony borykają się z problemem niskiej jakości zasobów pracy w
stosunku do kadr wysoko rozwiniętych krajów UE
Niska jakość usług edukacyjnych na poziomie przedszkolnym, nieznaczne
zróżnicowanie regionalne na poziomie podstawowym i gimnazjalnym
Polityka regionalna ma za zadanie wspierać działania podejmowane w
zakresie polityki edukacyjnej i szkolnictwa wyższego
6. Odpowiedź na zmiany klimatyczne i zapewnienie bezpieczeństwa
energetycznego
Do 2020 r. Polska musi ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 20%
Wysoki poziom energochłonności polskiej gospodarki przy przestarzałej
infrastrukturze prądotwórczej i przesyłowej
Polityka regionalna zakłada modernizację infrastruktury i zwiększenie
bezpieczeństwa energetycznego kraju
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
7. Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych
W Polsce obserwuje się systematyczną poprawę stanu środowiska
naturalnego
Realizacja celów polityki polegać będzie na mądrym, poprzedzonym
szczegółowymi analizami wykorzystywaniem zasobów środowiska
naturalnego, w szczególności przy procesach urbanizacyjnych
8. Wykorzystanie potencjału kulturowego i turystycznego dla rozwoju
regionalnego
Udział kultury w PKB Polski wynosi 4,5%, co plasuje kraj na równi z
najbardziej rozwiniętymi państwami UE
Kultura odgrywa istotną rolę w kształtowaniu kapitału społecznego i
przesądza o szybkości rozwoju regionalnego
Polityka regionalna ma skupiać się na wykorzystaniu potencjału szeroko
pojętej kultury w celu zwiększenia wzrostu gospodarczego
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
8. Wykorzystanie potencjału kulturowego i turystycznego dla rozwoju
regionalnego
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. GUS i UNESCO, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
9. Wspieranie rozwoju kapitału społecznego
Aktualny stan kapitału społecznego Polski efektem uwarunkowań
historycznych
Niskie zaufanie Polaków do rządu i władz samorządowych
Niska frekwencja wyborcza, spadek zainteresowania wolontariatem
Efektywna stymulacja procesów zwiększenia kapitału społecznego
zadaniem polityki regionalnej
10. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury transportowej i
teleinformatycznej do wspierania konkurencyjności i zapewniającej
spójność terytorialną kraju
Stan i stopień rozwoju infrastruktury (szczególnie drogowej i
kolejowej, w mniejszym stopniu lotniczej) stanowią istotną barierę
rozwoju kraju
Degradacji ulegają dobrze rozwinięte systemy transportu publicznego
Niska dostępność technologii teleinformatycznych i usług
świadczonych drogą elektroniczną
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
10. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury transportowej i
teleinformatycznej do wspierania konkurencyjności i zapewniającej
spójność terytorialną kraju
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. BDR GUS, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wyzwania polityki regionalnej – c.d.
11. Podwyższenie zdolności instytucjonalnej do zarządzania rozwojem na
poziomie krajowym i regionalnym
Liczba projektów
zrealizowanych
przez gminy w
ramach PO NPR w
latach 2004 - 2006
Źródło: opracowanie własne MRR, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Wizja i cel strategii
„W 2020 roku polskie regiony mają stanowić lepsze miejsce do życia dzięki
zwiększeniu poziomu i jakości życia, oraz przez stworzenie takich ram
gospodarczo – społecznych i instytucjonalnych, które zwiększają szanse
rozwojowe we wszystkich regionach oraz realizacji aspiracji i możliwości
zamieszkujących je jednostek i wspólnot lokalnych”
Cel strategiczny KSRR:
Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych
terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju
kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym.
Szczegółowy układ celów KSRR
Cel strategiczny
1. Konkurencyjność
2. Spójność
3. Sprawność
Wspomaganie
wzrostu
konkurencyjności
regionów
Budowanie
spójności
terytorialnej i
przeciwdziałanie
marginalizacji
obszarów
problemowych
Tworzenie warunków
dla skutecznej,
efektywnej i
partnerskiej
realizacji działań
rozwojowych
ukierunkowanych
terytorialnie
Cel 1. Konkurencyjność
Cel 1. Konkurencyjność
Kierunek działań 1.1 Wzmacnianie funkcji metropolitalnych ośrodków
wojewódzkich i integracja ich obszarów funkcjonalnych
Przestrzenne
kierunki działań
w ramach 1 celu
KSRR
Źródło: opracowanie własne MRR, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Cel 2. Spójność
Źródło: Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Cel 2. Spójność
Kierunek działań 2.1 Wzmacnianie spójności w układzie krajowym
Zróżnicowanie
wewnątrzregionalne
rozwoju społeczno
– gospodarczego
(lata 2004 – 2007)
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. BDR GUS, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Cel 2. Spójność
Kierunek działań 2.2 Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie
dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe
Obszar koncentracji
działań na rzecz
wyrównania
dostępu do dóbr i
usług
Źródło: opracowanie własne MRR na podst. BDR GUS, PKW oraz PAN, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Cel 2. Spójność
Kierunek działań 2.3 Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów
tracących dotychczasowe funkcje społeczno - gospodarcze
Obszary
koncentracji działań
na rzecz
rewitalizacji miast
Źródło: opracowanie własne MRR, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Cel 2. Spójność
Kierunek działań 2.5 Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków
wojewódzkich na obszarach o najniższej dostępności
Obszary
koncentracji działań
na rzecz
zwiększenia
dostępności
transportowej
Cel 3. Sprawność
Źródło: Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020.
Ramy finansowe KSRR
I etap – do 2013 roku
Głównym sposobem finansowania pozostają środki UE
Środki finansowe z innych źródeł zagranicznych
Identyfikacja i oszacowanie kwot pochodzących od
poszczególnych ministrów, agencji i funduszy
II etap – po 2013 roku
Szacunkowo ok. 34 mld zł. średniorocznie
24 mld zł. średniorocznie ma pochodzić ze środków UE