tutaj - Stowarzyszenie Kobiet Konsola

X Konferencja z cyklu Spotkania Grup Feministycznych w Poznaniu
Queerowanie Feminizmu. Estetyka, polityka czy coś więcej?
Problematyka queer jest z założenia szeroka i niedookreślona. Dlatego też
organizatorki pozostawiły sporą swobodę w wyborze tematów. Proponowały
następujące zagadnienia:
•
•
•
Czy, a jeżeli tak, to w jaki sposób feminizm może korzystać z teorii i praktyki
queer?
Czy kamp może być użytecznym dla feminizmu narzędziem/ paradygmatem w
badaniach nad kulturą współczesną oraz kategoriami ciała, tożsamości,
seksualności, piękna.
W jaki sposób kategorie związane z teorią queer są obecne w sztuce
audiowizualnej, w jaki sposób mogą tworzyć nową estetykę feministyczną?
Referaty wygłoszone podczas konferencji z pewnością ich nie wyczerpały. Z
drugiej strony na pewno pojawiły się zupełnie nowe wątki.
Konferencja rozpoczęła się 19 maja od projekcji queerowo-feministycznej
telenoweli poznańsko-warszawskiej grupy Artifarti pt.: ZDRADZIATTA. Obecne były
Jenni Ramme oraz Ewa Lewandowska, współtwórczynie projektu, które
odpowiadały na pytania publiczności. Mówiły o jego otwartości, założonej w nim idei
ciągłej zmiany, współtworzenia z różnymi ludźmi.
Następnie Lidia Krawczyk wygłosiła referat pt.: Feministyczny kamp, który był
krytyczną analizą tekstu Pameli Robertson, dotyczącego relacji i możliwych
związków między estetyką kampu i polityką feministyczną.
Marta Trawińska i Piotr Antoniewicz z Wrocławia przedstawili tekst Queer jako
strategia działania politycznego. Była to synteza teorii min. Michela Foucault, Judith
Butler (której nazwisko było obecne w większości referatów), Pierra Bourdieu,
zilustrowana przykładami.
Agnieszka Weseli w referacie O transseksualistach i toaletach publicznych w
Polsce poruszyła ważny i niejednokrotnie pomijany temat transseksualizmu. Jej tekst
był oparty na wywiadach z osobami określającymi się jako transseksualne. Toaleta
publiczna w Polsce według autorki jest miejscem, które wymusza i odnawia z każdym
użytkownikiem identyfikację z płcią, a więc jednocześnie podtrzymuje przekonanie o
jej binarności. Z jej referatu można było dowiedzieć się o tym jak osoby
transseksualne radzą sobie z tego typu problemami.
Po przerwie blok tematyczny „Ciało” rozpoczął Michał Płaczek, referatem pt.
(Samo)okaleczanie – Kobiecy masochizm jako konformizm, bunt i rytuał. Po nim
Anna Wiatr wygłosiła tekst pt. Spisane z ciała. Tożsamość kobiet, które
doświadczyły mastektomii, do którego poruszającą ilustracją był pokaz slajdów
Agnieszki Kłos U – bywanie oraz Popołudnie u Agniuszy. Cały blok był ciekawą
próbą ujęcia relacji między (kobiecym) ciałem, kulturą i tożsamością.
Następnego dnia miały miejsce dwa bloki tematyczne – „Tekst” oraz „Teoria”.
Pierwszy z nich rozpoczęła Marzena Lizurej tekstem Gra na wielu Bębenkach.
Performatyw płci i osobowości w tekstach współczesnych pisarek polskich (Goerke,
Filipiak, Tokarczuk). Po niej Bernadetta Darska wygłosiła referat Podobieństwa i
różnice, czyli literacki świat lesbijki. Przypadek Ewy S., Moniki M. i Magdaleny O. Na
koniec Marta Klimowicz i Marcin Drabek opowiedzieli o kryzysie kobiecości
wykorzystując kategorię queer do analizy listów do redakcji Wysokich Obcasów.
Po przerwie wysłuchaliśmy pracy pt. Cenzurowanie feminizmu autorstwa
Joanny Semeniuk. Referat dotyczył współczesnego ujęcia zjawiska cenzury, gdzie
kluczowym jest twierdzenie Michela Foucault, że władza nie tyle ogranicza jednostki
posiadające jakąś tożsamość, ile produkuje tożsamości, które ogranicza. W świetle
takiego założenia definicja cenzury zawiera o wiele więcej niż urzędową kontrolę
treści książek, programów telewizyjnych, filmów, itp. pod katem politycznym,
obyczajowym czy ideologicznym. Autorka starała się prześledzić strategie opierania
i/lub poddawania się cenzurze przez polski ruch feministyczny a następnie zbadać
jaką przewagę daje queer i kamp w starciu z cenzurą.
Z kolei referat Ewy Hyży pt. Feminizm a Ruchy Męskie. Studium z feminizmu
‘włączającego’ był próbą odpowiedzi na pytania dlaczego teoretyczki feministyczne
zajmują się problematyka męskości oraz co ma wspólnego męskość z feminizmem.
Czy wyodrębnianie zawężonej do mężczyzn kategorii “męskości” i nadawanie jej
statusu koniecznego komponentu społeczeństw leży w interesie feminizmu, który od
początku lat 90. zmaga się czy wręcz odrzuca koherentne kategorie “kobiet” i
“kobiecości.
Po niej Jacek Kochanowski wygłosił referat pt. Queer jako strategia. Polityka
społeczeństwa otwartego na Inną / Innego. Była to próba odpowiedzi na pytania: Czy
polskie środowiska wolnościowe są w stanie podjąć strategię queer rozumianą jako
budowanie przestrzeni otwartej na różnorodnych aktorów życia społecznego? Czy
„wspólny front” ma sens? Czy jest możliwy? Czy jest potrzebny?
O godzinie 16 w cafe mięsna odbyły się pierwsze w Poznaniu warsztaty Drag
Kings, podczas których uczestniczki dowiedziały się o tradycji i sposobach
przebierania się za mężczyzn. Mogły one zastosować tą wiedzę w praktyce
przebierając się i występując podczas wieczornej imprezy. Warsztaty prowadzone
były przez dk Morfeusza i dk Tivv.
Ostatni dzień konferencji rozpoczął się referatem Marii Niemyjskiej pt. Estetyka
kampowa w sztuce postfeminzmu. Poruszyła w nim zagadnienia relacji między
estetyką kampową a formą i treścią w dziełach sztuki. Mówiła o abiekcie i
tożsamości w feministycznej sztuce na przykładach twórczości Cindy Sherman,
Pipiloti Rist, Judy Chicago oraz Nan Goldin.
Następnie Monika Musiatowicz wygłosiła tekst Artystki są queer. O
histerycznym odmieńcu płci żeńskiej i zakłoceniach w odbiorze „mięsistej” sztuki
współczesnej. Wyszła w nim od tekstu Jolanty Brach – Czainy, w którym mowa jest o
podwójnej stygmatyzacji artystek tworzących tzw. sztukę kobiecą.
Po przerwie Sylwia Derwisz kontynuowała wątek w referacie Madonna, matka
dziwaków. Pokazała ścisły związek między „queerowaniem” piosenkarki a wzorami
kulturowymi kierowanymi do kobiet. Pojawiła się teza, że Madonna może być śmiało
uważana za żywy przykład teorii zawartych w dziełach Judith Butler; jest ich
ambasadorką, polityczną ikoną konstruowania płci.
Na koniec Sebastian Rerak mówił o kobiecym homoerotyzmie w filmach Jesusa
Franco, między innymi na przykładzie filmu Wampiryczne lesbijki. Homoerotyczny
aspekt mitu o wampirach jest głęboko zakorzeniony w kulturze popularnej. W jego
filmach - prawdziwych arcydziełach campu i kina seksploatacyjnego, zarówno
homoseksualizm, jak i wampiryczne skłonności są w istocie aktami wyzwolenia spod
reżimu społecznych norm - nie tylko sprzeciwiają się ciasno zasznurowanemu
gorsetowi obyczajowości, ale podważają także patriarchalny porządek.
Po przerwie Bogusław Gertruda wygłosił referat Postpłciowość czy
neopłciowość? Jak przezwyciężać opresywność płci kulturowej a Agata Młodawska
i Emilia Brzozowska mówiły o teorii queer i podmiocie kobiecym na przykładzie
wybranych nurtów feminizmu, między innymi feminizmu korporalnego, globalnego i
wielokulturowego.