25. UNIA CELNA (Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów)

RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
25.
UNIA CELNA (Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów)
Negocjacje tymczasowo zamknięte 29 marca 2001 roku
I.
INSTYTUCJE LUB DZIAŁANIA DOTYCZĄCE WZMOCNIENIA ADMINISTRACYJNEGO NIEZBĘDNE W ZWIĄZKU Z
CZŁONKOSTWEM W UE (w oparciu o stanowiska negocjacyjne i acquis communautaire)
1. Wzmocnienie struktur terenowych administracji celnej w celu zwiększenia ich zdolności operacyjnych;
2. Doposażenie służb celnych w terenie w wysokiej klasy sprzęt specjalistyczny i w odpowiednie systemy informatyczne zwiększające sprawność ich pracy
oraz pozwalające na bezpośrednie podłączenie się do systemów informatycznych, z których korzysta Komisja Europejska oraz służby celne krajów
członkowskich;
3. Wzmocnienie współpracy służb celnych ze Strażą Graniczną, służbami weterynaryjnymi i fitosanitarnymi, służbami skarbowymi, jak i służbami
statystycznymi.
II. STAN ZAAWANSOWANIA PRZYGOTOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH
1. Wzmocnienie struktur terenowych administracji celnej w celu zwiększenia ich zdolności operacyjnych
Podstawa prawna: „Strategia Działania Polskiej Administracji Celnej do 2002 r.” przyjęta przez rząd RP w dniu 19 października 1999 r.; ustawa o Służbie
Celnej z dnia 24 lipca 1999 r. (Dz.U. z 1999 r., Nr 72, poz. 802) – weszła w życie 15 września 1999 r. oraz przepisy wykonawcze do ww. ustawy; ustawa o
zmianach organizacji i funkcjonowania centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz zmianie niektórych ustaw
(projekt przyjęty przez Radę Ministrów 12 lutego 2002 r.).
•
Stan obecny: Na mocy wspomnianej ustawy o służbie celnej wprowadzono m.in. możliwość przemieszczania funkcjonariuszy celnych w
perspektywie przystąpienia Polski do UE. Ustabilizowano w sposób parametryczny wysokość wynagrodzeń. Wprowadzono zasady kodeksu postępowania i
obowiązków. W Polsce służbę celną określono na mocy ustawy służbą mundurową. Obecnie administracja celna zatrudnia ogółem ok. 14 tys.
Funkcjonariuszy. Z tej liczby ok. 5 600 funkcjonariuszy zatrudnionych jest w pięciu granicznych urzędach celnych na granicy zachodniej i południowej oraz
ok. 2400 w trzech granicznych urzędach na granicy wschodniej. W związku z procesem integracji z Unią Europejską zachodzi potrzeba przeniesienia części
etatów w celu wzmocnienia obsady kadrowej na granicy wschodniej oraz przygotowania funkcjonariuszy celnych do nowych zadań związanych z ochroną
wspólnego rynku (wzmocnienie i rozszerzenie zakresu powtórnej kontroli celnej, wspólna polityka rolna, podatki pośrednie, kontrola składów
wolnopodatkowych itp.).
Raport
instytucjonalny
25 - 1
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
Stan docelowy:
a) Kompetencje:
Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach organizacji i funkcjonowania centralnych organów administracji rządowej i jednostek
im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 25 poz. 253 z 20 marca 2002 r.), z dniem 30 kwietnia 2002 r. zostanie zniesiony
centralny organ administracji rządowej jakim jest Prezes Głównego Urzędu Ceł. Jego zadania i kompetencje przejdą do zakresu działania ministra właściwego
do spraw finansów publicznych (Ministra Finansów) oraz dyrektorów izb celnych. Z kolei, z treści art. 7 ust. 1 projektowanej ustawy o przekształceniach w
administracji celnej oraz o zmianie niektórych ustaw wynika, że Główny Urząd Ceł (urząd obsługujący znoszony organ administracji państwowej w sprawach
celnych – Prezesa GUC) przechodzi w stan likwidacji z dniem 1 maja 2002 r. Wprowadzane przekształcenia mają na celu przeniesienie szerszych kompetencji
organów celnych na szczebel niższy i wzmocnienie terenowych struktur faktycznie wykonujących większość zadań nałożonych przepisami prawa. Rozważa
się doprowadzenie do symetrii struktur organizacyjnych służb fiskalnych – celnej i podatkowej, która miałaby służyć zwiększeniu efektywności działania obu
służb. Ponadto, przewiduje się likwidację Generalnego Inspektoratu Celnego w połowie roku 2002.
b) Obsada kadrowa:
Obecna: Dotychczasowe przedsięwzięcia podjęte w celu realizacji działania:
- Prezes GUC podpisał decyzję nr 74 z dnia 14 maja 2001 r. w sprawie wstrzymania naboru na wolne stanowiska w urzędach celnych w: Szczecinie,
Rzepinie, Wrocławiu i Cieszynie,
- sukcesywnie zmniejsza się liczbę etatów w urzędach celnych we Wrocławiu i Gdyni,
- sukcesywnie zwiększa się liczbę etatów w urzędach celnych w: Białymstoku , Białej Podlaskiej, Przemyślu,
przygotowano ankietę oraz decyzję Prezesa GUC w sprawie przeprowadzenia ankiety wśród funkcjonariuszy Służby celnej w związku z przygotowaniami
polskiej administracji celnej do funkcjonowania na przyszłej zewnętrznej granicy Unii Europejskiej (decyzja nr 98 z dnia 10 lipca 2001 r.). Ankietę rozesłano
do 12 urzędów celnych (dane z wypełnionych ankiet wprowadzono do systemu informatycznego .
Docelowa:
Strategia Działania Polskiej Administracji Celnej do 2002 r., przyjęta w 1999 r. przewiduje następujące posunięcia:
⇒ Stopniowe zwiększanie obsady placówek na granicy wschodniej i północnej o 1000 etatów (do poziomu 2 400) w wyniku zmniejszania obsady na
granicy zachodniej.
⇒ Racjonalizacja rozmieszczenia placówek celnych oraz kadr.
⇒ Przeniesienie z granicy zachodniej i południowej 3 000 etatów do:
- powtórnej kontroli celnej – 1700
- realizacji zadań Wspólnej Polityki Rolnej – 200
- obsługi statystyki handlu wewnątrz UE – 100
- na granicę wschodnią – 1000
Raport
instytucjonalny
25 - 2
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
Jednakże kwestia przesunięć kadrowych zostanie, do 30 kwietnia 2002 r., kompleksowo uregulowana w przygotowywanej modyfikacji obecnie
obowiązującego dokumentu, który określi strategię działania Polskiej Administracji Celnej do 2005 r.
c) Inne uwagi:
Należy wzmocnić współpracę między służbami celnymi i kontrolno-skarbowymi.
W celu wzmocnienia wspólnych działań i zagwarantowania stabilnych warunków dla współpracy na szczeblu operacyjnym Służby celne powinny jak
najszybciej zawrzeć formalne porozumienie ze służbami fitosanitarnymi.
Wzmocnieniu musi ulec współpraca służb celnych z służbami statystycznymi w celu wdrożenia w Polsce systemu rejestrującego handel
wewnątrzwspólnotowy INTRASTAT. Wzmocnione powinny zostać uprawnienia operacyjne administracji celnej w celu osiągnięcia pełnej kompatybilności z
odpowiednimi służbami administracji celnych krajów członkowskich UE (zgodnie z Konwencją Neapolitańską).
2. Wdrożenie jednolitych w skali kraju systemów informatycznych dla służb celnych oraz systemów informatycznych pozwalających na
bezpośrednie podłączenie się do systemów, z których korzysta Komisja Europejska oraz służby celne krajów członkowskich
Podstawa prawna: Strategia Działania Polskiej Administracji Celnej do 2002 r. przyjęta przez rząd RP w dniu 19 października 1999 r.oraz wydana na jej
podstawie Strategia Informatyzacji Polskiej Administracji Celnej do 2002 r. zatwierdzona przez Prezesa Głównego Urzędu Ceł w kwietniu 2000 roku.
Stan obecny: Dotychczas nie zanotowano poważnych opóźnień przy Strategii (stosunkowo najwięcej problemów stwarza system CELESTA, na który
zostanie rozpisany ponowny przetarg w I kwartale 2002 r.).
- W październiku 2001 r. uruchomiono system zintegrowanej taryfy celnej ISZTAR oraz ukończono prawie wdrażanie systemu informacji prawnej ALEXIS
(działa obecnie u 1400 użytkowników). Wdrożono także system monitorowania kontyngentów celnych INTRA SAD. Działa także rozległa sieć WAN.
−
- Wymiana informacji pomiędzy administracjami celnymi innych krajów - 15 maja 2001 r. rozpoczął funkcjonowanie ogólnopolski system Informacji
dla Kontroli Celnej. Obieg informacji w systemie odbywa się poprzez Centralne Biuro Informacji dla Kontroli Celnej z siedzibą w Krakowie, przy
wykorzystaniu informatycznego przekazu arkuszy szyfrowanych. Do analizy zebranych informacji wykorzystywane są, oprócz baz krajowych, również bazy
danych związane z międzynarodową wymianą informacji np. system CEN, AFIS, RILO. System ten został pozytywnie oceniony przez ekspertów z Wielkiej
Brytanii i Francji. system finansowo-księgowy ZEFIR (zakończona faza gwarancji i eksploatacji w 2 Urzędach Celnych w Krakowie i Nowym Targu. Trwa
wdrażani systemu w Cieszynie, Katowicach, Białymstoku i Olsztynie. Rozpoczęto wdrażanie w pięciu następnych jednostkach organizacyjnych);.
- Nowy Skomputeryzowany System Tranzytu NCTS – ustanowiono Centrum Krajowe NCTS. Zespół projektowy bierze, na bieżąco, udział we wszystkich
pracach NCTS prowadzonych w UE;
- System wspomagania przetwarzania danych zawartych w zgłoszeniach celnych SAD CELINA – (powołany został zespół projektowy oraz została zawarta
umowa na wykonanie prototypu użytkowego Systemu CELINA jako modułu elektronicznego wprowadzania danych do Systemu ZEFIR. Od 1 stycznia 2002
r. rozpoczęto pilotażowe wdrażanie programu);
Raport
instytucjonalny
25 - 3
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
- Ogólnopolski system wspomagania procesu zarządzania i informowania kierownictwa o wybranych wskaźnikach analitycznych CELESTA - wdrożenie
planowane jest na grudzień 2002 r.
Stan docelowy: Pełne wdrożenie we wszystkich urzędach celnych wymienionych wyżej systemów.
III.
ZADANIA INSTYTUCJONALNE ZWIĄZANE Z WDRAŻANIEM ACQUIS DO WYKONANIA W LATACH 2002-2003
Zadanie
Reorganizacja terenowych organów
administracji celnej związana z
koniecznością wzmocnienia polskich
granic, które z chwilą przystąpienia
Polski do UE staną się zewnętrznymi
granicami Unii
Zawarcie porozumienia ze służbami i
fitosanitarnymi.
Realizację zadań związanych z
informatyzacją służb celnych:
- system finansowo-księgowy
ZEFIR; wdrożenie w pozostałych
jednostkach organizacyjnych,
- realizacja projektu dotyczącego
Nowego Skomputeryzowanego
Systemu Tranzytu NCTS,
- system wspomagania przetwarzania
danych zawartych w zgłoszeniach
celnych SAD CELINA; wdrożenie
w urzędach celnych w Krakowie i
Nowym Targu (II kwartał), a
następnie w innych ważniejszych
urzędach;
Raport
instytucjonalny
25 - 4
Instytucja
Termin
realizująca
realizacji
(współpracująca)
Strategia działania polskiej administracji GUC
koniec 2002
celnej do 2002 r. + jej modyfikacja.
Podstawa prawna
j.w.
GUC,
Główny
Inspektorat
Ochrony Roślin,
Straż Graniczna.
Strategia działania polskiej administracji GUC
celnej do 2002 r. + jej modyfikacja.
Strategii Informatyzacji Polskiej
Administracji Celnej do 2002 r.
Plan Działania
koniec 2001
(opóźnienie)
koniec 2002
Wspierające projekty Phare (w tym rozwoju
instytucjonalnego)
Phare 2000 PL0004.01 Cła (umowa twinningowa –
10.2001-04.2003) – rozwój nowego systemu przesyłania
danych NCTS, przygotowanie administracji w zakresie
kontroli i ochrony praw własności intelektualnej i
przemysłowej, wzmocnienie systemu kontroli granicznej.
Phare 2001 PL01.02.07 Administracja celna (rozpoczęcie
realizacji projektu planowane jest na II kw. 2002) przystosowania służb celnych do zadań wynikających z
wspólnej polityki rolnej, wyposażenie służb i
laboratoriów w sprzęt zgodnie ze standardami UE,
włączenie administracji celnej do wspólnego systemu
przesyłania danych (CCN/CSI), szkolenia
Phare 2000 PL0004.01 Cła (umowa twinningowa –
10.2001-04.2003) – rozwój nowego systemu przesyłania
danych NCTS
Phare 2001 PL01.02.07 Administracja celna (rozpoczęcie
realizacji projektu planowane jest na II kw. 2002) przystosowania służb celnych do zadań wynikających z
wspólnej polityki rolnej, wyposażenie służb i
laboratoriów w sprzęt zgodnie ze standardami UE,
włączenie administracji celnej do wspólnego systemu
przesyłania danych (CCN/CSI), włączenie jej do
istniejących systemów ZEFIR i ISZTAR, szkolenia.
Phare 2002 „Wzmocnienie granicy celnej Polski jako
części przyszłej wschodniej granicy UE”.
RAPORT W SPRAWIE DOSTOSOWAŃ INSTYTUCJONALNYCH W POLSCE DO WYMOGÓW CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej 10 kwietnia 2002 r.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
- ogólnopolski system wspomagania
Phare 2002 bis „Wsparcie powiązania i możliwości
procesu zarządzania i informowania
współpracy polskich celnych systemów informatycznych
kierownictwa o wybranych
z systemami informatycznymi UE”.
wskaźnikach analitycznych
CELESTA, ponowny przetarg w I
kwartale.
Reorganizacja struktury organizacyjnej Projekt ustawy o zmianach organizacji i MF/GUC
2002
- Phare 2002 bis „Wsparcie powiązania i możliwości
służb celnych na szczeblu centralnym;
funkcjonowania centralnych organów
współpracy polskich celnych systemów informatycznych
decentralizacja kompetencji, ścisłe
administracji rządowej i jednostek im
z systemami informatycznymi UE”.
powiązanie ze służbami skarbowymi w podporządkowanych oraz zmianie
celu wzmocnienia funkcji kontrolnych
niektórych ustaw (przyjęty przez Radę
Ministrów w dniu 12 lutego 2002 r.).
Likwidacja Generalnego Inspektoratu
Celnego oraz transformacja
Regionalnych Inspektoratów Celnych
Plan Działania
Projekt regulacji w przygotowaniu
MF
2002
-
Plan Działania
Raport
instytucjonalny
25 - 5