docmag listopad-grudzien2-druk.indd
download 
Reklamacja Transkrypt
mag listopad-grudzien2-druk.indd
PODRÓŻ Z DZIECKIEM NIE MUSI BYĆ UDRĘKĄ GRUNT TO DOBRE PRZYGOTOWANIE SCHUDNIJMY NA ZDROWIE! TEST SILNEJ WOLI NA BASEN PO ZDROWIE RELAKS W WODZIE WSTYDLIWY MĘSKI PROBLEM BADAJMY PROFILAKTYCZNIE PROSTATĘ foto: Getty Images\Flash Press Media ZADBAJMY O KRĘGOSŁUP UPORCZYWY BÓL PLECÓW NR 11/12 7/8 (61/62) (65/66) LIPIEC/SIERPIEŃ 2007 2007 LISTOPAD/GRUDZIEŃ Czasopismo pacjentów aptek www.dbamozdrowie.pl Czas epidemii uważajmy na wszechobecną grypę infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 1 2 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 1 Aktualności PROMOCJA DO KOŃCA ROKU SZANOWNI PAŃSTWO! Przygotowaliśmy dla Państwa PROMOCJE DO KOŃCA ROKU, która pozwoli szybciej uzbierać punkty na wybraną nagrodę z przygotowanego dla Państwa katalogu. Juz teraz aż do końca roku 1 pkt można uzyskać już za 3 zł., przy zakupie leków nie refundowanych. Zachęcamy do dalszego uczestnictwa w programie. W razie pytań i wątpliwości prosimy o kontakt z infolinią 0 800 278 354 (APTEKI). ZAPRASZAMY DO ZAKUPU NOWOŚCI KSIĘGARNI WYSYŁKOWEJ PROGRAMU DBAM O ZDROWIE: • „O DZIEWCZĘTACH DLA DZIEWCZĄT” – to znakomita książka dla dziewcząt w trudnym okresie dojrzewania. Odpowiada na wiele ważnych pytań, które młode kobiety wstydzą się zadać rodzicom. Ten poradnik pomoże uporządkować wiedzę w każdej najważniejszej dla dziewcząt dziedzinie. • „O CHŁOPCACH DLA CHŁOPCÓW” – to poradnik napisany przez lekarza seksuologa, który przystępnie, z wielkim taktem i humorem wprowadza młodego czytelnika w tajniki okresu dojrzewania. Tajemnice dojrzewania, miłość, popęd seksualny, metody antykoncepcji – to niektóre z tematów omówionych w tej książce. Zamówienia prosimy przesyłać na formularzu zamieszczonym wewnątrz gazetki lub na stronie internetowej www.dbamozdrowie.pl 2 Od redakcji DRODZY CZYTELNICY W ostatnim tegorocznym numerze „Dbam o Zdrowie” zachęcamy do zapoznania się z artykułem, jakże popularnym na przełomie jesieni i zimy na temat grypy. Dotyka właściwie każdego z nas, a jeśli porządnie jej nie wyleczymy musimy liczyć się z poważnymi skutkami ubocznymi. Więcej w artykule „Jesienna choroba – grypa” W kąciku rodzica doradzamy młodym mamom, jak bezpiecznie wybrać się ze swoją pociechą w podróż. A przecież święta i ferie zimowe sprzyjają wyjazdom i nie ma żadnych przeciwwskazań, aby zabrać na nie nawet niemowlaka. Okres przedświąteczny, który właśnie się rozpoczął nie powinien w codziennej bieganinie przysłonić nam konieczności zadbania o siebie i zapewnienia sobie choć chwili relaksu. Dlatego polecamy kolejny rodzaj aktywności, która poprawi samopoczucie każdemu, bez względu na wiek. Basen to doskonałe miejsce na wypoczynek połączony z aktywnym sposobem spędzenia wolnego czasu. Można tutaj robić prawie wszystko – począwszy od pływania w basenie, poprzez świetną zabawę na zjeżdżalniach, kończąc zaś na relaksie podczas masażu wodnego. I nawet w najbardziej zimny, wietrzny jesienno – zimowy dzień możemy bez problemu korzystać z tej formy aktywnego wypoczynku. Wszystkim Uczestnikom programu „Dbam o Zdrowie” i wiernym Czytelnikom, życzymy jak najzdrowszych i najpogodniejszych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszystkiego co najlepsze w nadchodzącym 2008 roku! Redakcja Przewodnik po aptece „Dbam o zdrowie” - czasopismo pacjentów aptek Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. (spółka Polskiej Grupy Farmaceutycznej), 91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3, tel. (0 42) 613 34 44. Prezes wydawnictwa: Wojciech Rosicki. Redakcja: adres jak wyżej, redaguje zespół: Redaktor Naczelny: Krzysztof Chrzanowski, Sekretarz Redakcji: Grzegorz Dróżdż, Redaktor Graficzny: Izabela Raduszewska. Dział Reklamy: Tomasz Cieślak, tel. (0 42) 613 35 83, 0 601 075 736, e-mail: [email protected], Sebastian Stanisławski, tel. (0 42) 613 35 89, e-mail: [email protected]. Skład: JURCZYK DESIGN, www.jurczykdesign.com. Zdjęcia: FPM, Indigo. Nadzór farmaceutyczny: Jerzy Stasiak, Druk: Drukarnia Prasowa SA, Łódź Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów redakcyjnych, nadawania tytułów i śródtytułów. Za treść opisów preparatów odpowiedzialność ponoszą Zleceniodawcy. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl SPIS TREŚCI Z OKŁADKI: GRYPA - JESIENNA CHOROBA 8 MĘSKA SPRAWA 16 SCHUDNIJMY NA ZDROWIE 22 ZDROWIE, RELAKS 36 I ZABAWA NA BASENIE PODRÓŻ Z DZIECKIEM 46 NIE MUSI BYĆ UDRĘKĄ UPORCZYWY BÓL PLECÓW 56 ŚWIATOWY DZIEŃ SERCA 4 CHRYPKA BYWA GROŹNA 32 CORAZ WIĘCEJ MOŻLIWOŚCI DEPILACJI CIAŁA 60 POPRAWNE ODŻYWIANIE W MIAŻDŻYCY 68 PRZYGOTOWUJEMY SIĘ DO ZIMOWEGO SZALEŃSTWA 82 LISTA LAUREATÓW 87 KRZYŻÓWKA 90 PORADNIA 92 KSIĘGARNIA 96 3 POD PATRONATEM „BEZ RECEPTY” I „APTEK DBAM O ZDROWIE” Światowy Dzień Serca SCHUDNIJ, RZUĆ PALENIE, BĄDŹ POGODNY, ZACZNIJ SIĘ RUSZAĆ! – NAMAWIALI KARDIOLODZY PODCZAS CENTRALNYCH OBCHODÓW POLSKIEJ EDYCJI ŚWIATOWEGO DNIA SERCA, KTÓRE TYM RAZEM ODBYŁY SIĘ W ŁODZI. ZDROWY STYL ŻYCIA PROMOWALI TEŻ ZNANI ARTYŚCI, SPORTOWCY I DZIENNIKARZE. W tym roku już po raz szósty obchodziliśmy w naszym kraju Światowy Dzień Serca. 30 września w łódzkiej Manufakturze propagowana była głównie profilaktyka chorób serca. Festyny Światowego Dnia Serca odbywały się na całym świecie pod hasłem: „Razem po zdrowe serca” – Team up for healthy hearts! Światowy Dzień Serca obchodzony jest z inicjatywy World Heart Federation, w ostatnią niedzielę września w ponad 100 krajach na całym świecie. Jego celem jest przekazywanie wiedzy o tym, 4 co robić, aby serce było w dobrej kondycji. Jest o co walczyć, bo choroby serca i układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że z tego powodu umiera rocznie 17,5 miliona ludzi – aż 80% w nisko i średnio rozwiniętych krajach. W Polsce festyny z okazji tego Światowego Dnia Serca odbywały się w różnych miastach, np. 16 września w Warszawie, ale najważniejsze obchody - centralne - zostały zorganizowane w Łodzi. Stało się tak m.in. w uznaniu zasług łódzkich kardiologów i ich bardzo dobrych wyników w walce z chorobami serca, a szczególnie z tzw. świeżym zawałem. Imprezę w Manufakturze zorganizowało Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, a jej partnerem był Urząd Miasta Łodzi i TVP2. Patronat nad łódzkimi obchodami Światowego Dnia Serca objął prezydent Łodzi, Jerzy Kropiwnicki. Łódzkie centrum handlowo-rozrywkowe Manufaktura udostępniło dla tej ważnej inicjatywy swoje tereny, a dzięki wsparciu sponsorów, takich jak Flora, Servier i Polocard, piknik obfitował w liczne atrakcje, m.in. bezpłatne badania profilaktyczne, stoiska kulinarne promujące zdrową dietę, konkursy o zdrowiu. Szczególnie dużym zainteresowaniem łodzian cieszyły się bezpłatne badania - pomiar ciśnienia, BMI, poziom cholesterolu, poziom glukozy we krwi, EKG, echo serca, czy lipogram. Chętni mogli przejść szkolenie z zakresu pierwszej pomocy w punkcie reanimacji. Kolejka do stoiska Aptek Dbam o Zdrowie Ponadto eksperci z dziedziny kardiologii udzielali porad na temat tego, jak unikać czynników wpływających negatywnie na serce, takich jak nadwaga, nadciśnienie, palenie papierosów, zła dieta. Mówili też co robić, aby serce było zdrowsze – namawiali do aktywności fizycznej i wykonywania regularnych badań profilaktycznych. Tymczasem jednak większość Polaków prowadzi siedzący tryb życia i je zbyt tłuste potrawy. Wielu z nas niestety nadużywa alkoholu oraz pali, co jest jedną z głównych przyczyn chorób serca. Innym czynnikiem prowadzącym do chorób serca jest długotrwały stres. – Trzeba zmienić nasze nawyki, rzucić palenie, zacząć się ruszać, pływać, chodzić na długie spacery, jeść więcej ryb, owoców i warzyw – namawiali infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] Atrakcją festynu były m.in. koncerty rockowe. Na zdjęciu koncert T. Love Zdrowy styl życia promowali znani aktorzy i dziennikarze. Na zdjęciu od lewej Iwona Schymalla, Emilian Kamiński z synami, Jarosław Kret. www.dbamozdrowie.pl 5 Światowy Dzień Serca Redaktor Iwona Schymalla prowadziła rozmowy o zdrowiu z Łódzkimi kardiologami znani łódzcy kardiolodzy, wśród których na festynie pojawili się m.in. prof. Jarosław Kasprzak, prof. Jarosław Dróżdż, dr Łukasz Chrzanowski i prof. Maria Krzemińska – Pakuła. Uczestnicy festynu mogli zmierzyć ciśnienie krwi na stoisku „Aptek Dbam o Zdrowie”, gdzie rozdawane były też gazetki „DOZ” i można było zapisać się do programu. – Frekwencja na stoisku „Aptek Dbam o Zdrowie” przeszła nasze oczekiwania, z czego się oczywiście bardzo cieszymy – podsumowała Elżbieta Łacina z działu marketingu łódzkiego oddziału PGF. Zdrowy tryb życia w czasie imprezy promowali znani goście - dziennikarze, sportowcy, artyści m.in. Hanna Śleszyńska, Artur Partyka, Edyta Olszówka, Grażyna Wolszczak, Emilian Kamiński. Gospodarzami imprezy byli Iwona Schymalla i Jarosław Kret. Podczas festynu odbywały się występy i koncerty muzyczne. Na scenie w manufakturze wystąpili m.in. T.Love, Elektryczne Gitary, Halina Frąckowiak i Majka Jeżowska. Tekst: Krzysztof Chrzanowski, foto: Aldona Nawrot Organizator: Polskie Towarzystwo Kardiologiczne (Komitet Organizacyjny Obchodów Centralnych: prof. Jarosław D. Kasprzak przewodniczący), prof. Jarosław Drożdż, dr Łukasz Chrzanowski) Sponsorzy: partner główny – Flora, główny sponsor medyczny – Servier; główny sponsor badań – Polocard. Patroni medialni: „Rzeczpospolita”, „Wprost”, „Bez Recepty”, „Gazeta Lekarska”, „Dbam o Zdrowie”, „Golf & Life”, „Przegląd Sportowy”, „Poradnik domowy”, Radio Parada, „Samo Zdrowie”, „Imperium TV”, TVP3, „Twoje dziecko”, Wirtualna Polska, „Sens”, „Żyj zdrowo i aktywnie”. 6 Podczas festynu można było wykonać badania profilaktyczne Spektakl pantomimy zachęcający do rzucenia palenia DEKALOG ZDROWEGO SERCA (na podstawie World Heart Federation) 1. Jedz chude mięso, dużo ryb, warzyw i owoców. Zrównoważona dieta to podstawa zdrowego stylu życia. 2. Warzywa i owoce jedz co najmniej pięć razy dziennie. 3. Pij wodę, niskotłuszczowe mleko albo niesłodzone soki owocowe. 4. Dbaj o zrównoważoną dietę swoich dzieci. Choroby serca i układu krwionośnego grożą również im. 5. Ogranicz korzystanie z soli. Szczególnie uważaj na jej zawartość w przetworzonych potrawach. 6. Uprawiaj sport lub chodź na spacery. Dodaj 30 minut aktywności fizycznej ponad zwykłe, codzienne czynności domowe. 7. Nie pal ani nie pozwalaj palić w swojej obecności. 8. Telewizja sprzyja powstawaniu otyłości i zabiera czas, który można przeznaczyć na aktywność fizyczną. Określ limit czasowy oglądania telewizji. 9. Daj dobry przykład swojej rodzinie prowadząc zdrowy tryb życia. 10. Rób badania profilaktyczne i namawiaj członków rodziny u których choroby serca mogą się rozwinąć, do szukania pomocy lekarza. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 7 8 foto: Image Source/Indigo PORADNIK PACJENTA Grypa jesienna choroba GRYPA JEST TO OSTRA, WIRUSOWA, BARDZO ZAKAŹNA CHOROBA UKŁADU ODDECHOWEGO PRZEBIEGAJĄCA Z WYSOKĄ GORĄCZKĄ, BÓLAMI MIĘŚNI, GŁOWY I GARDŁA. NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJE W POSTACI EPIDEMII W OKRESIE JESIENNO-ZIMOWYM. Lek. med. Aniela Głowacz infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 9 PORADNIK PACJENTA Grypę wywołują 3 typy wirusów: A, B i C. Za większość przypadków grypy jest odpowiedzialny wirus grypy typu A, który powoduje zachorowania o cięższym przebiegu. Wirus grypy typu C jest przyczyną lekkich zachorowań, ale występuje bardzo rzadko. Zakażenie przenoszone jest drogą kropelkową tzn. przez kaszel lub śluz z nosa. Warto pamiętać o tym, że osoba zakażona wydala wirusa w okresie od 7 dni przed wystąpieniem choroby, aż do 2 tygodni po ustąpieniu objawów choroby. Z powodu dużej zmienności genetycznej wirusa grypy oraz stosunkowo krótkiej odporności poinfekcyjnej, na grypę możemy chorować wiele razy w ciągu całego życia. EPIDEMIOLOGIA W XX wieku miały miejsce 3 największe pandemie grypy, które zdziesiątkowały ludność świata. W czasie trwania I wojny światowej w latach 1918 – 1919 miała miejsce największa, jak dotąd, epidemia grypy zwanej „hiszpanką”. Opisano wówczas około 500 milionów zachorowań i aż 50 milionów zgonów z tego powodu. Kolejne epidemie o nieco mniejszym 10 zasięgu miały miejsce na terenie Azji w 1957r. (grypa „azjatycka”) a następnie w latach 1968 – 1970 (grypa Hong Kong). Współcześnie, w 2003 r. olbrzymi niepokój budziła epidemia grypy wśród ptactwa. Wirus „ptasiej grypy” został wyizolowany w 1997 r. w Hong Kongu i jest wirusem typu A. Najgroźniejszym dla człowieka jest szczep H5N1, który wywołuje objawy typowe dla grypy, ale cechuje się znaczną zjadliwością, powodując większy odsetek przypadków śmiertelnych. Uważa się, że od 2003 r. z ok. 220 zakażonych na świecie ludzi zmarło 130. W Polsce problem ptasiej grypy i zjadliwego szczepu H5N1 jest marginalny i dotyczy dzikich ptaków. W 2006 r. opisano zaledwie kilka przypadków zakażonego ptactwa (łabędzi) m.in. w Toruniu, Świnoujściu i Bydgoszczy. Nie opisano zakażeń tym szczepem wśród Polaków. Według danych WHO na grypę rocznie choruje około 300 do 990 milionów osób z czego około 500 tysięcy do 1 miliona osób umiera. GRYPA CZY PRZEZIĘBIENIE? Najbardziej charakterystycznymi objawami grypy jest wysoka gorączka do 39ºC (nawet do 41ºC), dreszcze, bóle mięśni i głowy, suchy napadowy kaszel, katar z towarzyszącymi krwawieniami z nosa, łzawienie z oczu, osłabienie. Rzadziej występują objawy z przewodu pokarmowego takie jak: brak apetytu, nudności, wymioty, sporadycznie bóle brzucha i biegunka. Wymienione objawy nie są charakterystyczne jedynie dla zakażenia wirusem grypy. Identyczne dolegliwości występują w przebiegu zakażenia innymi wirusami np. adenowirusem, a u dzieci wirusem RS oraz niektórymi bakteriami np. Mycoplasma pneumoniae, Hemophilus influenzae, Chlamydia pneumophila. U chorych z niewielkim stanem podgorączkowym i objawami nieżytu górnych dróg oddechowych rozpoznanie grypy jest mało prawdopodobne. Ci chorzy zwykle mają tzw. przeziębienie, które również jest chorobą wirusową, ale o łagodniejszym przebiegu. UPORCZYWY KATAR? Uporczywy katar i łzawienie oczu może towarzyszyć infekcji grypowej, aczkolwiek jest mało charakterystyczny dla niej. Częściej niż przy innego rodzaju infekcjach, występują krwawienia z nosa. Jeżeli katar przedłuża się, a dolegliwości są znacznie nasilone należy brać pod uwagę współistnienie innych chorób takich jak nadkażenie bakteryjne, zapalenie zatok, alergiczny nieżyt nosa, polipowatość śluzówki jamy nosowej. W takiej sytuacji obok leczenia objawowego należy leczyć chorobę podstawową. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 11 PORADNIK PACJENTA ROZPOZNANIE GRYPY W okresie epidemii rozpoznanie grypy stawiane jest na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta. W sytuacjach wątpliwych a wymagających jednoznacznego rozpoznania można wykonać badania wirusologiczne pobierając do badań wymazy z gardła, nosa, ale również wydzielinę z dróg oddechowych, płyn mózgowo– –rdzeniowy. Wyniki tych badań otrzymujemy w ciągu 2 godzin. Badania serologiczne identyfikujące przeciwciała przeciw wirusom grypy wymagają dwukrotnego badania krwi w odstępie dwutygodniowym. Wykazanie czterokrotnego wzrostu miana przeciwciał jest dowodem przebycia choroby. Wynik tego badania otrzymujemy w okresie zdrowienia chorego. Z uwagi na duży koszt badań, małą dostępność oraz niewielką użyteczność w podejmowaniu decyzji co do leczenia, badania te nie są stosowane w codziennej praktyce lekarskiej. KTO SIĘ BOI GRYPY? Szczególnie niebezpieczny przebieg grypy może dotyczyć osób powyżej 65 roku życia oraz ze współistniejącymi przewlekłymi chorobami układu krążenia, układu oddechowego (astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza), z niewydolnością nerek, cukrzycą, chorych 12 z chorobami neurologicznymi pogarszającymi funkcję oddychania, niedoborami odporności np. chorzy po przeszczepach narządów, chorzy zakażeni wirusem HIV lub po chemioterapii. Szczególną grupę stanowią dzieci i młodzież do 18 r.ż. przyjmujące przewlekle kwas acetylosalicylowy, co w razie zachorowania na grypę zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu Rey’a. Objawy grypy zwykle ustępują po 7 dniach. Jeżeli utrzymują się dłużej należy podejrzewać wystąpienie powikłań. Powikłania dotyczą jedynie około 1 do 5% chorych, częściej obciążonych dodatkowymi chorobami. Zwykle są to powikłania bakteryjne np. paciorkowcowe i gronkowcowe zapalenia płuc. Ale mogą też wystąpić powikłania wynikające z uszkodzenia narządów przez wirus grypy np. zapalenie ucha środkowego, zapalenie mięśnia sercowego, wirusowe zapalenie płuc, zapalenie rdzenia kręgowego, mózgu i opon mózgowo – rdzeniowych. LECZYĆ, CZY LEŻEĆ? Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy sam zwalczy infekcję. Leczenie grypy jest leczeniem wyłącznie objawowym, mającym za zadanie złagodzić dolegliwości dokuczające choremu. Przede wszystkim chory powinien stosować leki przeciwbólowe i obniżające gorączkę np. paracetamol, ibuprofen, metamizol, kwas acetylosalicylowy. Należy jednak pamiętać, że u dzieci i młodzieży do 12 r.ż. kwas acetylosalicylowy jest niewskazany. Również kobiety w ciąży oraz chorzy na astmę aspirynową mają przeciwwskazania do podawania tego leku. W leczeniu kataru stosuje się leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa, które pobudzając alfa adrenergiczne receptory powodują szybkie udrożnienie przewodów nosowych. Leków tych jednak nie należy stosować dłużej niż 5 – 7 dni, ponieważ mogą one powodować poważne działania niepożądane pod postacią zanikowego zapalenia śluzówki nosa. Na rynku dostępne są również preparaty zawierające pseudoefedrynę, która jest stosowana w leczeniu wspomagającym nieżytów nosa. Jednak jej ogólne działanie może wywoływać nieprzyjemne efekty uboczne w postaci kołatania serca, wzrostu ciśnienia tętniczego, pobudzenia i bezsenności, suchości w jamie ustnej. W zależności od fazy choroby może wystąpić kaszel suchy lub produktywny. W zależności od rodzaju kaszlu stosujemy leki przeciwkaszlowe lub wykrztuśne. Istotnym elementem leczenia jest właściwe nawodnienie chorego, co z jednej strony zapobiega rozwojowi niektórych powikłań szczególnie u małych dzieci i osób starszych, a z drugiej strony łagodzi suchość śluzówki jamy ustnej i kaszel. Na każdym etapie choroby powinniśmy pamiętać o tym, że wy- poczynek, leżenie w łóżku może przyspieszyć zdrowienie oraz pozwala uniknąć poważnych powikłań grypy. Istnieją leki przeciwwirusowe, które mogą być stosowane w leczeniu grypy, jednakże stosowanie tych leków odbywa się tylko ze ściśle określonych wskazań, najczęściej z powodu ciężkich powikłań grypy lub u chorych z upośledzoną odpornością. Podkreślenia wymaga fakt, że stosowanie antybiotyków w przypadku grypy jak i każdej innej infekcji wirusowej nie ma żadnego uzasadnienia. PROFILAKTYKA, CZYLI SZCZEPIENIA Szczepienia przeciw grypie pozwoliły na znaczne zmniejszenie liczby zachorowań oraz zapobiegają występowaniu epidemii i pandemii. Z powodu dużej zmienności genetycznej wirusów grypy, skład szczepionek każdego roku jest uaktualniany, dlatego też nie ma uzasadnienia przetrzymywania zakupionych szczepionek do kolejnego sezonu, a szczepienia należy wykonywać każdego roku. Szczepienia przeciw grypie zapobiegają jedynie zachorowaniom na grypę. Dlatego pomimo szczepień możemy chorować na innego rodzaju infekcje wirusowe lub bakteryjne, które mogą mieć podobne objawy jak grypa. Wszystkie szczepionki zarejestrowane w Polsce są szczepionkami równorzędnymi, tzw. inaktywowanymi („zabityinfolinia: 0-800 APTEKI [278-354] mi”). Szczepienia warto przeprowadzać nawet w okresie rozpoczętego sezonu epidemicznego, ponieważ przeciwciała ochronne wytwarzane są w organizmie już od 7 dni po zaszczepieniu i utrzymują się do 12 miesięcy. Szczepienia należy zalecać każdemu pacjentowi, jednakże istnieją pewne grupy osób, które z uwagi na podwyższone ryzyko wystąpienia poważnych powikłań grypowych mają szczególne wskazania. Do tych osób należą: pacjenci po przeszczepach narządów, z upośledzoną odpornością np. w przebiegu chorób układu krwiotwórczego, po chemioterapii, w przebiegu zakażenia wirusem HIV, chorzy z przewlekłymi chorobami układu krążenia i układu oddechowego, chorzy z przewlekłą niewydolnością nerek, cukrzycą, chorobami neurologicznymi upośledzającymi funkcję układu oddechowego, zdrowe dzieci do www.dbamozdrowie.pl 5 r.ż. i dorośli powyżej 50 r.ż., kobiety w ciąży. Wskazania epidemiologiczne mają pensjonariusze oraz pracownicy domów opieki, zakładów opiekuńczo-leczniczych, lekarze i pielęgniarki, pracownicy służb publicznych np. przedszkolanki, wojskowi. Szczepionkę podaje się jednorazowo, domięśniowo osobom, które w dniu szczepienia nie wykazują cech infekcji. Dzieciom do 8 r.ż., dotychczas nieszczepionym przeciw grypie, podaje się dwie dawki szczepionki w odstępie 4 tygodni. U niektórych osób może wystąpić reakcja poszczepienna pod postacią niewielkiej gorączki, bólu mięśni, zaczerwienienia skóry w miejscu podania. Objawy te zwykle ustępują samoistnie i nie wymagają dodatkowego leczenia poza leczeniem objawowym. 13 14 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 15 Męska sprawa 16 foto: Getty Images\Flash Press Media PORADNIK PACJENTA PROSTATA JEST JEDNYM Z NAJCZĘSTSZYCH SCHORZEŃ, KTÓRE WYSTĘPUJĄ U MĘŻCZYZN PO 50. ROKU ŻYCIA. DOPÓKI NIE ZACZYNA SIĘ POWIĘKSZAĆ, NIE JEST KŁOPOTLIWA. Katarzyna Sosińska Każdy mężczyzna po 50. roku życia odczuwający problemy z układem moczowym powinien niezwłocznie zgłosić się do urologa. Z dnia na dzień objawy prostaty nasilają się i w konsekwencji prowadzą do zatrzymania moczu. Dlatego bardzo ważne jest wczesne wykrycie tego schorzenia, co pozwoli na podjęcie właściwej terapii oraz złagodzenie dolegliwości. Nie podjęcie stosownych działań może doprowadzić do zagrożenia życia. CZYM JEST PROSTATA? Prostata jest to gruczoł krokowy, który kształtem przypomina kasztana. Znajduje się pod pęcherzem moczowym i otacza cewkę moczową. U mężczyzn mieści się pomiędzy odbytem a kością łonową. Jest zbudowana z gruczołów i przewodów z tkanki łącznej oraz mięśni gładkich. Całość otoczona jest torebką, która oddziela prostatę od pozostałych narządów. Gruczoł ten produkuje płyn zawierający glukozę, która chroni plemniki i stanowi substancję odżywiającą. Rozwój oraz działanie prostaty zależy od testosteronu. Jest on infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 17 PORADNIK PACJENTA niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tego gruczołu. W chwili narodzin prostata ma wielkość ziarenka grochu, z wiekiem powiększa się i w wieku około 30 lat osiąga odpowiedni rozmiar. Najszybciej rozwija się w okresie dojrzewania młodego mężczyzny. W okolicach 50. roku życia u większości mężczyzn zaczyna stopniowo się powiększać i powodować problemy. DLACZEGO TAK SIĘ DZIEJE? Najważniejszą przyczyną problemów z prostatą jest starzenie się męskiego organizmu. Jest to temat rzadko podejmowany przez mężczyzn, ponieważ najczęściej nie jest przez nich akceptowany. Zmiany w wyglądzie, wypadanie i siwienie włosów, utrata sprężystości mięśni są naturalną, lecz często nieakceptowaną, częścią życia każdego mężczyzny. Do tego dochodzą zmiany w sferze psychicznej – lekkie stany depresyjne, poczucie bezradności oraz pogorszenie nastroju. Zmiany w męskich organizmach spowodowane są przez utratę testosteronu. Od 30. roku życia mężczyzna traci go systematycznie, ale powoli. Następuje przewaga hormonów żeńskich, które stymulują rozrost komórek pościeliska. Z kolei ono pobudza rozrastanie się części gruczołowej i następuje wzrost masy prostaty. Można więc rzec, że przerost prostaty jest to 18 naturalny skutek starzenia się męskiego organizmu. Na rozwój gruczolaka prostaty duży wpływ ma sposób odżywiania się. Istnieją produkty, które mogą przyspieszać rozwój choroby. Są to na przykład produkty pochodzenia zwierzęcego. Z kolei wyroby pochodzenia roślinnego mogą spowolnić nadmierny rozrost. Wiadomo, że za rozwój choroby nie odpowiada nadciśnienie, grupa krwi, alkohol, papierosy i celibat. Prostata nie objawia także chorób innych narządów. Nie ma zgodności co do wpływu aktywności seksualnej na rozwój prostaty. Niektórzy uważają, że wstrzemięźliwość seksualna może być przyczyną rozrostu gruczołu krokowego. Inni zaś stoją na stanowisku, że wczesne inicjacje seksualne mają wpływ na tę męską chorobę. Co ciekawe, przerost prostaty występuje najczęściej u mężczyzn rasy czarnej. Ma to związek z czynnikami genetycznymi, które nie do końca zostały poznane. GŁÓWNE OBJAWY CHOROBY Najczęstsze oznaki rozrostu gruczołu prostaty to: • ucisk na pęcherz • częstsze oddawanie moczu zarówno w dzień jak i w nocy • niezdecydowanie w oddawaniu moczu • coraz dłuższe oddawanie moczu • strumień moczu jest przerywany i spowolniony • niekiedy w moczu pojawia się krew • opróżnienie pęcherza wymaga wysiłku • czasami pojawiają się silne bóle brzucha spowodowane zatrzymaniem moczu • po oddaniu moczu ma się wrażenie, że pęcherz nie został opróżniony • z czasem mocz zostaje całkowicie zatrzymany. Wszystkie przedstawione objawy pojawiają się stopniowo dlatego zdarza się, że mężczyzna nie zdaje sobie sprawy, iż coś niedobrego dzieje się z jego gruczołem krokowym. Należy pamiętać, że nie leczona choroba może być poważnym zagrożeniem dla życia. W przebiegu choroby można zauważyć dwie charakterystyczne fazy. W pierwszej z nich pojawiają się jedynie cechy charakterystyczne dla łagodnego przerostu prostaty. Gruczoł krokowy się stopniowo powiększa, ale bez objawów klinicznych. U niektórych mężczyzn następuje kolejno druga faza, czyli objawy kliniczne i zaburzenia oddawania moczu. RODZAJE CHORÓB PROSTATY Najpowszechniejszym problemem u większości mężczyzn jest łagodny rozrost prostaty (tak zwany BPH – benign prostatic hyperplasia). Jest charakterystyczny dla mężczyzn po 50. roku życia i nagminnie występuje u mężczyzn powyżej 70. roku życia. To uciążliwa choroba, która nieleczona może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne. Towarzyszy mu często stan zapalny. Tylko niektórzy są narażeni na wystąpienie nowotworu złośliwego, niemniej jednak wszyscy powinni jednakowo dbać o swoje zdrowie okolic płciowych. Badania moczu przeglądowe powinno wykonywać się przynajmniej dwa razy w ciągu roku. Z kolei badanie prostaty warto wykonywać minimum raz na rok. Sposób leczenia zależy od wielu czynników, tak jak na przykład konieczność zmiany trybu życia lub obniżenie jakości życia. Decyzja dotycząca wyboru terapii powinna być podjęta wspólnie, zarówno przez lekarza i pacjenta. Obejmuje zaś baczną obserwację, leczenie farmakologiczne i leczenie zabiegowe. U niektórych panów może wystąpić złośliwa postać raka prostaty. Jest to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych, które występują u mężczyzn. Przyczyny powstawania raka nie są do końca znane. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, dlaczego niektóre problemy z prostatą są złośliwe, a inne nie. Wiadomo, że za zmiany nowotworowe odpowiedzialne są niektóre fragmenty DNA. Występuje wiele sposobów leczenia nowotworu złośliwego prostaty. Wybór odpowiedniej metody zależy od ogólnego stanu pacjenta oraz od ewentualnych efektów ubocznych. Najczęściej stosowany jest zabieg operacyjny, radioterapia, terapia hormonalna lub metoda farmakologiczna. Nieleczone problemy z prostatą prowadzą do poważnych chorób, takich jak: • Kamica pęcherza moczowego – do pęcherza przedostają się osady z wyższych fragmentów układu moczowego, pojawia się bardzo silny ból w dole brzucha i w pęcherzu. Konieczne jest wówczas usunięcie kamieni, które dokonać można poprzez nacięcie pęcherza i wyjęcie kamieni lub za pomocą litotrypsji (kamienie roz- infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 19 PORADNIK PACJENTA bija się dzięki wysłaniu pod skórę strumienia fal ultradźwiękowych). • Zapalenie pęcherza moczowego – najbardziej charakterystyczną cechą jest uczucie parcia na pęcherz i wydalanie jak najmniejszej ilości moczu. Towarzyszy temu piekący i kłujący ból oraz gorączka. Wizyta u lekarza jest jak najbardziej wskazana. Przepisze on odpowiednie leki oraz wskaże czynniki, które tę chorobę spowodowały. Przy zapaleniu pęcherza moczowego zaleca się picie jak największej ilości płynów, gdyż częstsze oddawanie moczu wypłukuje czynniki chorobotwórcze z dróg moczowych. • Uszkodzenia nerek – nerki pełnią bardzo ważną rolę w naszym organizmie i problemy z nimi związane prowadzą do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych. • Całkowita niemożność oddawania moczu. ZALECANE BADANIA Każdy mężczyzna posiadający problemy z układem moczowym powinien przeprowadzić badania takie jak: • Wywiad chorobowy – podczas wizyty u lekarza odpowiada się na pytania związane z dolegliwościami układu moczowo-płciowego. Pytania głównie dotyczą oddawania moczu, problemów z oddawaniem moczu oraz życia seksualnego. • Punktowa ocena objawów 20 (I-PSS) i ocena jakości życia (QOL) – system punktowy jest stosowany niemal w całej Europie i pozwala na ocenę problemów z prostatą. Wypełniany jest specjalny kwestionariusz, gdzie punkty mają odpowiednie znaczenie: • do 7 punktów – łagodne objawy rozrostu prostaty • 8-19 punktów – objawy umiarkowane • 20-35 punktów – znaczne nasilenie objawów. • Badanie per rectum – inaczej zwane badaniem rektalnym; jest to podstawowe badanie gruczołu krokowego. Lekarz przez odbyt wyczuwa prostatę i w ten sposób ocenia jej wielkość, proporcje i kształt. • Badanie ultrasonograficzne (USG) – opiera się na działaniu fal ultradźwiękowych i w sposób nieinwazyjny pozwala na obejrzenie i ocenienie prostaty. • Ogólne badanie moczu – informuje o stanie zapalnym dróg moczowych, chorobach nerek, obecności krwi w moczu i innych ogólnoustrojowych chorobach. LECZENIE W procesie leczenia przerostu prostaty można wyodrębnić trzy główne etapy: • Obserwacja – w rozmowie z lekarzem otrzymuje się odpowiednie wskazówki dotyczące higieny osobistej. Wykonuje się m.in. wywiad lekarski, badanie per rectum, USG oraz badanie moczu. • Leczenie farmakologiczne – stosuje się w początkowym stadium choroby oraz u mężczyzn, którzy nie zgadzają się na chirurgiczne leczenie. Stosowanie leków łagodzi lub całkowicie likwiduje dolegliwości. Przyczynia się także do zmniejszenia ryzyka całkowitego zatrzymania moczu. • Leczenie zabiegowe – praktykowane jest w istotnych utrudnieniach w oddawaniu moczu. ODPOWIEDNIA DIETA I SPORT Mężczyźni, którzy gruczoł krokowy jest przerośnięty, powinni w swoim codziennym życiu szczególnie dbać o to, co jedzą. Koniecznością w menu są produkty zawierające selen i cynk. Jednym z najważniejszych pierwiastków dla mężczyzny jest właśnie cynk, który można znaleźć w otrębach pszennych, pestkach dyni, żółtym serze i ziarnkach sezamu. Selen zawierają ryby, produkty mleczne, owoce, warzywa i ziarna. Zaleca się także częste spożywanie owoców morza, przetworów pomidorowych, pieczywa pełnoziarnistego i roślin strączkowych. Unikać należy przede wszystkim czekolady, kawy, napojów z kofeiną i ostrych przypraw. Jak w każdych innych dolegliwościach, również w problemach z prostatą, niezbędne jest prowadzenie aktywnego trybu życia. Siedzący tryb życia należy z powodzeniem zamieniać na aktywny foto: Getty Images\Flash Press Media wypoczynek. Zaleca się wykonywanie codziennie porannej gimnastyki, która powinna trwać przynajmniej 15 minut. Dobrą propozycją są także energiczne spacery, jazda na rowerze lub pływanie. Jeżeli do tego dodamy także częstsze przebywanie na świeżym powietrzu oraz przyjemność i radość z wykonywania ćwiczeń to efekty będą widoczne już po krótkim czasie. Prostata to typowo męska choroba, której obawiają się niemal wszyscy dojrzali mężczyźni. Warto na co dzień dbać o swoje zdrowie i systematycznie wykonywać badania w celu jak najwcześniejszego wykrycia choroby. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 21 22 foto: Getty Images\Flash Press Media Schudnijmy na zdrowie! ŻYJ AKTYWNIE ODCHUDZANIE CZĘSTO KOJARZY NAM SIĘ Z MORDERCZĄ WALKĄ O KAŻDĄ KALORIĘ, NIEKIEDY DOPROWADZA DO PROBLEMÓW PSYCHICZNYCH I INNYCH CHORÓB. WYMAGA SPORO SILNEJ WOLI ORAZ MOTYWACJI W DĄŻENIU DO WYMARZONEJ SYLWETKI. Katarzyna Sosińska Obecnie problem nad- wagi, przez niemal nieskrępowany dostęp do żywności, staje się poważnym dylematem. Opierając się na danych statystycznych, na świecie problem nadwagi dotyczy niemal 65% populacji, a otyłości prawie 20% całej ludności. Nie tylko jednak na świecie, ale i w Polsce problem otyłości dotyka coraz więcej osób. Obecnie ilość osób otyłych szacuje się na ponad połowę rodaków. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl Problem nadwagi nie dotyczy już wyłącznie dorosłych. U dzieci również coraz częściej notowana jest nadmierna masa ciała. Najmłodsi członkowie rodzin europejskich w 10% są otyli. Nadmierna waga prowadzi do zwiększenia śmiertelności i zmniejszenia odporności na choroby. Warto więc zastanowić się nad zrzuceniem kilku kilogramów, kosztem kilku przyjemności, na rzecz dobrego zdrowia. MOTYWACJA PRZEDE WSZYSTKIM Przed rozpoczęciem odchudzania powinniśmy zastanowić się, w jakim celu chcemy stracić wagę? Sami musimy postawić sobie cele, do których chcemy dążyć 23 24 ŻYJ AKTYWNIE i je realizować. Jak zazwyczaj zabieramy się do decyzji o odchudzaniu? Zwykle postanawiamy, że następnego dnia zaczynamy się odchudzać. Posilamy się rano mniejszym śniadaniem, o ile takowe jest w planach, potem idziemy do pracy przetrzymując uczucie ssania w żołądku. Wieczorem po powrocie do domów układ pokarmowy wysyła tak silne sygnały do mózgu, że przestajemy myśleć o diecie. Jak zwykle w takich przypadkach rozpoczęta zbyt szybko dieta kończy się niepowodzeniem. Jeżeli takie schematyczne, jak przedstawione powyżej, starania podejmujemy, znaczy to, że do całej sprawy zabraliśmy się w nieodpowiedni sposób. Błędy jakie popełniliśmy na początku można w niezwykle prosty sposób wyeliminować. A opanowanie kilku prostych zasad pozwoli dotrzeć do zamierzonego celu. W późniejszej części zapoznamy się z aspektami zdrowotnymi, teraz skupmy się na aspekcie psychologicznym podejścia do odchudzania. ZASADY WALKI Z TŁUSZCZEM Pierwsze myśli po podjęciu decyzji o odchudzaniu to zapewne plany dotyczące tego co i w jakich ilościach będziemy jeść oraz jak będziemy wyglądać po skończeniu diety. Istotnym elementem jest własne nastawienie do tematyki odchudzania. Nawet najlepsza dieta nie przyniesie infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] spodziewanych efektów, gdy zabraknie odpowiedniego podejścia. Niżej kilka prostych porad pomoże w osiągnięciu sukcesu w walce z niechcianym tłuszczykiem: - Warto przedstawić sobie obrazowo swoje przyszłe osiągnięcie. Przy znaczącej otyłości nie wystarczy tydzień na ukształtowanie wymarzonej sylwetki. Procesy zachodzące w organizmie trwają czasem bardzo długo. Przy nadwadze ok. 25-35 kilogramów czas odchudzania do właściwej wagi sięga nawet sześciu miesięcy. Ale nic w tym aż tak strasznego. Nie wyobrażajmy sobie tego pół roku jako ciężkiej pracy, ale postarajmy sobie wyobrazić jak możemy wyglądać za pół roku. Czy nie brzmi to zdecydowanie lepiej? Wyobraźmy sobie, jak doskonałe samopoczucie może przynieść stosowanie się do wyznaczonych wcześniej zasad. Czy nie brzmi wspaniale, ze inni będą mogli nas podziwiać za to jak wyglądamy? Jak dobrze będzie założyć o kilka rozmiarów mniejsze ubrania? Każdy nadmierny kilogram mniej w przypadku dość znaczącej otyłości to stopniowy powrót do zdrowia i mobilności. - Znajdźmy sobie hobby, albo jakieś dodatkowe zajęcie. Nie pozwólmy głowie myśleć o jedzeniu w wolnej chwili. Znajdźmy sobie jakieś zajęcie, które będzie w stanie zająć nam większość wolnego czasu. Oczywiście wskazane www.dbamozdrowie.pl jest wykonywanie wymarzonego zajęcia poza obszarem kuchni, a najlepiej jak najdalej od niej. Chodźmy na spacery, przebywajmy jak najwięcej na świeżym powietrzu, a po powrocie zajmujmy czymś ręce. Dość archaiczną, ale i skuteczną metodą na spędzanie wolnego czasu może być szydełkowanie. Zapewne nie jest to zbyt modne, ale efekty naszej pracy mogą nas zaskoczyć i sprawić wiele radości. - Jeżeli zauważymy, że tracimy motywację postarajmy się u innych odnaleźć wsparcie i nowe siły do kontynuowania przedsięwzięcia. Zachęta i przyjazne słowo, mimo sceptyczności, mogą zdziałać niemalże cuda. Krótka motywacja pozwala brnąć dalej i ściśle przestrzegać wyznaczonego sobie celu. Odszukajmy koleżankę lub kolegę, który musi bądź chce się odchudzać i się do niego przyłączmy. Łatwiej jest motywować się nawzajem, niż motywować się samemu. - Zmiany wprowadzajmy stopniowo. Gwałtowne ich wprowadzenie doprowadzi do niepożądanych reakcji w organizmie jednocześnie zmniejszając naszą odporność psychiczną. - Nagradzanie siebie za dobre wyniki również okazuje się skuteczną metodą walki z otyłością, pod warunkiem, że w nagrodę nie podarujemy sobie tabliczki czekolady, batona, czy innej kalorycznej niespodzianki. Formę nagrody przyjąć mogą z powo- 25 ŻYJ AKTYWNIE dzeniem wizyta u kosmetyczki lub długa, relaksująca kąpiel. To oczywiście w przypadku pań. Panowie mogą skupić się na kupieniu sobie jakiegoś miłego gadżetu choćby z dziedziny elektroniki, wypadu do kina itp. Każdy jest indywidualnością i może dobrać formę nagrody do siebie. Pamiętajmy jednak, aby nagrody nie wiązały się z przyswajaniem kalorii. - Wynotujmy powody, dla których chcemy się odchudzać. I nie jest ważne, czy będzie to chęć bycia zdrowszym, czy to, że chcemy lepiej wyglądać. Skoro już wiemy jak się motywować przystąpmy do wprowadzania zmian w życie. ZACZNIJMY SIĘ RUSZAĆ Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek działalności fizycznej zalecana jest konsultacja z lekarzem. Nasz organizm inaczej się zachowuje, gdy w naszym życiu występują czynniki powodujące ruch. Jest lepiej dotleniony, sprawniej odbywa się praca serca, zanikają problemy ze snem, kości i stawy wzmacniają się, a co najważniejsze chudniemy. W przypadku braku aktywności fizycznej dzieje się dokładnie odwrotnie. Od czego zacząć? Na samym początku najważniejsze jest to, aby zacząć się ruszać w ogóle. Ruch powinien być od dnia podjęcia decyzji o odchudzaniu naszym kompanem i towarzyszyć nam 26 codziennie. Zamiast windy używajmy schodów, wykorzystujmy każdą okazję do chodzenia, jeżeli jest możliwość przestawienia się ze środków lokomocji jak samochód, czy autobus, skorzystajmy z tego. Doskonałe są również przejażdżki rowerowe. To idealny sposób na utrzymanie elastyczności i młodego ciała. Pomaga nie tylko skutecznie schudnąć, ale wzmacnia cały układ krwionośny i rzeźbi nogi. Jeżeli wykonywanie którejkolwiek z powyższych czynności wejdzie nam w nawyk z łatwością zauważymy zmiany w naszym ciele. Jeżeli takie proste czynności nie pomagają, należy przejść do nieco bardziej wymagających rozwiązań. W tym momencie natykamy się na pojęcie zwane treningiem aerobowym. To trening zwany inaczej cardio przyczyniający się głównie do spalania tkanek tłuszczowych. Trwać powinien nie krócej niż 25 minut, ponieważ dopiero po tym czasie organizm zaczyna pobierać energię z nagromadzonych tłuszczy. W czasie krótszym niż 25 minut po rozpoczęciu ćwiczeń spalane są wyłącznie węglowodany, ponieważ są dużo łatwiejszą odżywką dla naszego organizmu. Niestety nasze organizmy nie pozbywają się ochoczo nagromadzonych tkanek tłuszczowych. Dlatego kierować musimy się jeszcze jedną zasadą. Prócz tego, że wysiłek musi być długotrwały, nie może być nadmiernie inten- sywny. Dlaczego tak się dzieje? Do spalania zarówno węglowodanów jak i tłuszczy niezbędny jest tlen. Niestety przy nadmiernym wysiłku ciało nie nadąża dostarczać tlenu w odpowiednich ilościach, przez co spalanie jest mniej skuteczne. Najlepszym rozwiązaniem jest długotrwały wysiłek z umiarkowanym obciążeniem. Jak odpowiednio wypośrodkować obciążenie? Najlepiej wybrać ćwiczenia, w których aktywne są jak największe partie mięśni. Doskonałym przykładem są pływanie, czy bieganie. Możemy również zainteresować się jazdą na rolkach. Taka forma treningu nie służy jedynie spalaniu tłuszczu. Zużywana jest cała energia. Większa intensywność ćwiczeń wiąże się ze wzrostem zapotrzebowania na energię i poziomem jej zużycia. Dlatego wraz ze zwiększeniem wytrenowania zwiększana powinna być intensywność ćwiczeń. Po odpowiednim wykonaniu ćwiczeń aerobowych należy zastanowić się nad wykonywaniem ćwiczeń wzmacniających. Są one niezwykle znaczące, gdyż zwiększają metabolizm i powodują wzrost masy mięśniowej. Dodatkowo ćwiczenia takie wzmacniają mięśnie i siłę oraz doskonale budują sylwetkę. Po pierwsze – ćwiczenia aerobowe, po drugie – ćwiczenia wzmacniające. Trzecim, ale niezmiernie ważnym elementem, jest syste- infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 27 ŻYJ AKTYWNIE matyczność. Każda forma treningu, czy to odchudzająca, czy poprawiająca wygląd powinna kierować się systematycznością. W pierwszych fazach styczności z ćwiczeniami powinniśmy poświęcić swój czas co najmniej trzy razy w tygodniu. Z biegiem czasu powinniśmy tą intensywność zwiększać. foto: Getty Images\Flash Press Media AEROBIK – IDEALNY ŚRODEK 28 Idealnym połączeniem dwóch wymienionych wcześniej ćwiczeń (aerobowych i wzmacniających) oraz systematyczności jest aerobik. To wykonywanie ćwiczeń przy muzyce. Polega na rytmicznym powtarzaniu ruchów, w które wplecione są różne ćwiczenia. Aerobik zazwyczaj składa się z kilku podstawowych części: - Rozgrzewka – ma na celu przygotowanie organizmu do wysiłku, jakiemu zostanie poddany. Pomijając ten element narazić się możemy na przykre kontuzje. Organizm nieodpowiednio przystosowany nie będzie na tyle sprawny i zdolny do ćwiczeń, aby przyniosły one w późniejszej fazie pożądany efekt. - Ćwiczenia aerobowe – nie powinny trwać krócej niż 25 minut. Takie ćwiczenia usprawniają działanie krążenia i poprawiają wydolność oddechową. W tej właśnie części następuje spalanie tkanki tłuszczowej. - Ćwiczenia wzmacniające - polegają na 5-10 minutowym obciąża- niu konkretnej partii mięśni. Czasem wykonywane przy pomocy obciążników. - Ćwiczenia rozciągające – w tej części rozciągane są mięśnie, które poddawane były największemu obciążeniu. W naszym kraju w wielu klubach odnaleźć możemy mnogość odmian i form aerobiku. Przy wybieraniu jednej z nich najlepiej jest wziąć pod uwagę wyłącznie własne preferencje. Określmy dokładnie swoje możliwości i wytrzymałość. Dopiero wtedy będziemy mogli cieszyć się doskonałymi wynikami. SIŁOWNIA Siłownia kojarzy się nam wyłącznie z potężnie zbudowanymi osobnikami o podejrzanym spojrzeniu. To jednak tylko stereotyp, ponieważ siłownia to doskonałe miejsce na chudnięcie. Nie obawiajmy się też, że będziemy wyglądali jak kulturyści. Aby tak wyglądać jedna czy dwie wizyty tygodniowo na siłowni nie wystarczają. Na siłowni przy pomocy specjalnie zaprojektowanych urządzeń możemy formować poszczególne mięśnie i ich grupy. Na początku zalecane jest ćwiczenie pod bacznym okiem trenera, który dopasuje program ćwiczeń, wielkość obciążeń i harmonogram ćwiczeń do indywidualnych potrzeb. W ten sposób mamy największe szanse na uzyskanie zadowalającego efektu. Przed przystąpieniem do ćwiczeń najlepiej jest poinformować trenera, czy chcemy się skupić na wypracowywaniu grup mięśniowych, czy poprawianiu sylwetki i traceniu tłuszczu, a może poprawianiu kondycji. Najlepiej ćwiczyć długofalowo i w długich odcinkach czasu jednorazowo. Pojedyncza wizyta winna trwać ok. 1,5 godziny. Mamy wtedy szanse na połączenie różnych ćwiczeń. Na początku nie możemy zapomnieć o przygotowaniu organizmu do obciążenia jakiemu zostanie poddany, czyli o ćwiczeniach aerobowych. 10-15 min. na rowerku, czy stepperze powinno wystarczyć do tego, aby mięśnie się dobrze ukrwiły, następnie 10 min. ćwiczeń na maszynach (15-20 powtórzeń), potem znów między 10, a 12 min. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 29 ŻYJ AKTYWNIE rowerka, znowu ćwiczenia siłowe (ok. 10 min.), stepper (ok. 10-15 min.), ostatnie ćwiczenia siłowe, a na zakończenie rozluźniające mięśnie ćwiczenia na rowerku. Efektów nie możemy spodziewać się od razu. Każdy indywidualnie reaguje na ćwiczenia na siłowni. Jedni są w stanie zaobserwować pierwsze efekty po 2-3 tygodniach, inni po 2-3 miesiącach. Organizm potrzebuje w granicach miesiąca do przystosowania się do nowego metabolizmu. W tym przypadku również sprawdza się doskonale połączenie ćwiczeń siłowych (ciężarki, maszyny siłowe) z ćwiczeniami aerobowymi (rower, rolki, pływanie). Przyspiesza to spalanie tkanki tłuszczowej i polepsza kondycję. Pomocnicza okazuje się dieta – należy jeść mało, ale często, nie głodzić się i nie obżerać. WSPOMAGANE ODCHUDZANIE Klasyczne zalecenia dotyczące odchudzania oznaczają ograniczenie przyjmowanych kalorii i zwiększoną ilość wysiłku fizycznego. Wszystko to ma na celu doprowadzenie do tzw. bilansu ujemnego w ciele, co prowadzi do wykorzystywania tłuszczowych rezerw energetycznych, a to oznacza spalanie nadmiaru tłuszczu. Coraz większą popularność zdobywają więc środki wspomagające procesy odchudzające oraz zwiększające przyrost masy mięśni. Sceptyczne podejście wielu osób do tych środków jest bezpodstawne, większość 30 z nich można bowiem nabyć w aptekach. Wspomagacze odchudzania podzielić można na grupy: - Specyfiki zmniejszające poczucie głodu (ograniczające łaknienie). Większość z nich oparta jest na wypełniaczach pochodzenia głównie naturalnego. Zmniejszają one uczucie głodu przez pęcznienie w żołądku i zapełnianie go (stąd ogólne określenie – wypełniacze). Duża część, to środki ograniczające tzw. wilczy apetyt na słodycze. Oparte są na bazie chromu, który odpowiada za poprawną pracę metabolizmu glukozy. - Preparaty pomocnicze w spalaniu tkanek tłuszczowych, regulujące metabolizm tłuszczy i spalające jego nadmiar, a także obniżające poziom cholesterolu. - Środki pochodzące z naturalnych źródeł systematyzujące pracę układu pokarmowego (w szczególności jelitowego) i przyspieszające przemianę materii. Najczęściej występują w formie tabletek, żeli i ekspresowych herbatek. - Spożywcze preparaty wspomagające odchudzanie, to zwykle preparaty wieloskładnikowe łączące w sobie cechy wszystkich środków wymienionych wyżej. Ograniczają apetyt, spalają tłuszcze i wspierają przemianę materii. JAK ODCHUDZIĆ SIĘ Z PRZESADNEJ NADWAGI? Każda osoba borykająca się z kilkunastokilogramową nadwagą i przyjmująca leki powinna zrzu- cać wagę w ścisłym porozumieniu z lekarzem. Pamiętajmy, że nie leczy się wagi ciała, ale przyczyny chorobliwie działającego łaknienia, a co za nim idzie, jego konsekwencje. Nadmierna otyłość wymaga przeprowadzenia przed kuracją odchudzającą badań diagnostycznych. Skuteczna w takich przypadkach okazuje się dieta niskokaloryczna dostarczająca ok. 1000 – 1500 kalorii (dla dorosłego człowieka norma wynosi ok. 2200 - 2600 kalorii). Dieta musi być na tyle dobrze skonstruowana, aby przy mniejszej kaloryczności dostarczała wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Istotnym elementem jest również różnorodność posiłków i ich częstotliwość przyjmowania. Osoba bardzo otyła winna jeść 4-5 razy dziennie. ODCHUDZANIE W WIEKU ZAAWANSOWANYM Wyglądać i czuć się pięknie, to nie tylko przywilej młodych. Wiek nie ma żadnego wpływu na poczucie bycia estetycznym. Z pozytywnymi rezultatami mogą się odchudzać również osoby po 70 roku życia i więcej. Oczywiście musimy skupić się na pewnych elementach, które mogą sprawiać problemy ludziom starszym. Odchudzanie w takim wieku nie przebiega błyskawicznie. Miesięcznie stracić można od jednego do dwóch kilogramów. Rodzaje ćwiczeń również należy dostosować do wieku. Zalecane są spacery, basen, czy marsze. Oszczędzać należy układ kostno-stawowy szczególnie narażony w późnym wieku. Warto pozbyć się zbędnych kilogramów, a mniej obciążony kręgosłup i stawy odczują zauważalną ulgę. ODCHUDZANIE I JEGO MINUSY Nie ma diety idealnej, tak samo jak nie ma jednego środka odchudzającego pozwalającego na stracenie wagi w ułamku sekundy. Pamiętajmy jednak, że odchudzanie nikomu jeszcze nie zaszkodziło (pod warunkiem, że kierowaliśmy się odpowiednimi zasadami), a wręcz przeciwnie. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] foto: Getty Images\Flash Press Media Odchudzanie pociąga za sobą niestety skutki uboczne w postaci rozpadania się białek w komórkach mięśniowych. Naszym celem nie jest jednak odchudzanie mięśni, a pozbywanie się niepotrzebnych tłuszczów. Innym efektem ubocznym jest nazywany powszechnie efekt jojo. To szybkie wahanie masy ciała. Po schudnięciu następuje tycie, potem znów chudnięcie i tak w kółko. To w większości skutek nieodpowiedniej diety. Efektem ubocznym mogą być również powstający cellulitis i spowolnione procesy przemiany materii działające niekorzystnie na funkcjonowanie organizmu. www.dbamozdrowie.pl 31 Chrypka bywa groźna 32 foto: Getty Images\Flash Press Media ZADBAJ O SIEBIE CHRYPKA JEST CZĘSTYM OBJAWEM CHORÓB KRTANI. ODCZUWA SIĘ JĄ JAKO „MATOWOŚĆ I SZORSTKOŚĆ” WYDAWANEGO GŁOSU. lek. med. Ewa Pakuła P ojawia się wtedy, gdy w czasie mówienia tzw. struny głosowe czyli fałdy głosowe nie mogą prawidłowo się stykać lub występują zaburzenia ich elastyczności na skutek różnych procesów chorobowych. CO TO JEST KRTAŃ? Krtań jest narządem służącym nam do wydawania głosu, będącym częścią układu oddechowego i znajdującym się pomiędzy gardłem a tchawicą. Krtań zbudowa- infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] na jest z chrząstek i mięśni oraz pokryta błoną śluzową. Można wyróżnić w niej trzy piętra: • górne czyli przedsionek krtani ograniczony od przodu wolnym brzegiem nagłośni, • środkowe czyli szparę głośni ograniczoną przez fałdy głosowe, • dolne czyli okolicę poniżej fałdów głosowych zwaną okolicą podgłośniową. Ponieważ krtań usytuowana jest na skrzyżowaniu drogi oddechowej i pokarmowej, podczas przełykania kęsów pokarmu lub płynów dochodzi do odruchowego zamykania wejścia do krtani przez pochylenie się chrząstki nagłośni. Co zapobiega zachłystywaniu się podczas jedzenia. Natomiast prawidłowa czynność więzadeł głosowych warunkuje nam mowę czystą i nie męczącą. PRZYCZYNY CHRYPKI Chrypka może być następstwem bezpośredniego uszkodzenia więzadeł głosowych lub mięśni krtani albo może rozwijać się w wyniku uszkodzenia nerwów unerwiających krtań. Choroby wywołujące chrypkę to m. in.: • zapalenie gardła i krtani, • ostre zapalenie nagłośni, • zapalenie krtani i tchawicy, • krup, • zawodowe nadużywanie głosu, • narażenie na dym tytoniowy, • nowotwory gardła i krtani, www.dbamozdrowie.pl • refluks żołądkowo-przełykowy, • ciało obce, • niedoczynność tarczycy, • uszkodzenie nerwów krtaniowych (najczęściej po operacji tarczycy), • inne nowotwory (np. przełyku, płuca). Niekiedy nie udaje się ustalić przyczyny chrypki i wówczas mówi się o chrypce czynnościowej. CHRYPKA KRÓTKOTRWAŁA Krótkotrwała chrypka towarzysząca infekcji górnych dróg oddechowych nie wymaga szczególnej diagnostyki. Do ostrej chrypki w przebiegu zakażenia usposabiają: nadużywanie strun głosowych, palenie tytoniu i picie alkoholu. U dorosłych leczenie jej wymaga przede wszystkim odpoczynku strun głosowych, czyli ograniczenia do minimum używania głosu w czasie choroby. Należy również unikać czynników podrażniających struny głosowe takich, jak: kurz, tytoń, alkohol. Warto stosować wówczas inhalacje nawilżające błonę śluzową dróg oddechowych i leki przeciwkaszlowe. Antybiotyk podaje się na zlecenie lekarza. W przypadku dzieci, zwłaszcza małych, ostre zapalenie krtani może niekiedy spowodować upośledzenie drożności dróg oddechowych o czym świadczą takie objawy, jak: • zły stan ogólny dziecka • uciążliwy, chrapliwy kaszel 33 ZADBAJ O SIEBIE • chrypka lub bezgłos. Jeśli dochodzi u dziecka do obrzęku części podgłośniowej krtani pojawia się wówczas tzw. świst krtaniowy podczas oddychania. Jeśli utrudnienie oddychania jest znaczne, konieczna jest pilna hospitalizacja dziecka. CHRYPKA PRZEWLEKŁA Jeżeli chrypka trwa ponad 4 tygodnie, konieczne jest badanie przeprowadzone przez lekarza laryngologa. Do badania krtani służy metoda laryngoskopii pośredniej, podczas której lekarz ogląda krtań w lusterku krtaniowym wprowadzonym przez jamę ustną do gardła. Jeśli pacjent źle znosi badanie lusterkiem krtaniowym lub na krtań łatwo opada nagłośnia, wówczas można obejrzeć krtań przy użyciu giętkiego laryngoskopu. RAK KRTANI Przewlekła chrypka, zwłaszcza u palacza papierosów, zawsze nasuwa podejrzenie rozwijającego się nowotworu krtani. Jeśli lekarz stwierdza obecność zmian chorobowych w krtani, które mogą być zmianami nowotworowymi, to dalszy etap diagnozowania przeprowadza się w warunkach szpitalnych. W większości takich przypadków potrzebna jest biopsja, czyli pobranie wycinka podejrzanej tkanki do badań. Warto pamiętać, że chrypka jest wczesnym objawem raka krtani, 34 który najczęściej lokalizuje się na strunach głosowych. A ponieważ udowodniony został związek nowotworów dróg oddechowych (w tym i krtani) z paleniem tytoniu, wiec nie należy bagatelizować tego objawu. Wczesne wykrycie raka krtani daje szansę na leczenie oszczędzające krtań. Jeśli nowotwór jest zaawansowany laryngolog musi ją usunąć w całości. Pacjenci z usuniętą krtanią są rehabilitowani głosowo w poradniach foniatrycznych, gdzie uczeni są mowy zastępczej przełykowej. Nie jest to jednak to samo co mowa generowana przez krtań. I nie wszyscy pacjenci po usunięciu krtani w pełni ten sposób mówienia przyswajają. INNE PRZYCZYNY CHRYPKI PRZEWLEKŁEJ Chrypka przewlekła związana też być może z nadmiernym wysiłkiem głosowym i jest to jedna z najczęstszych dolegliwości nauczycieli. Szacuje się, że u ok. 40% z nich nadużywanie narządu głosu prowadzi do niewydolności głośni, guzków śpiewaczych i chrypki. Wraz z kolejnymi latami pracy zaburzenia te (początkowo tylko czynnościowe) prowadzą do utrwalonych zmian organicznych w krtani, które znacznie trudniej leczyć. Często w terapii zaburzeń na tle nadmiernego wysiłku głosowego dobre efekty daje nauka prawidłowej emisji głosu. Natomiast utrwalone zmiany o charakterze guzków śpiewaczych lub polipów usuwane są w całości z powierzchni strun głosowych. Niekiedy chrypka nie jest objawem choroby krtani, lecz nietypowym symptomem choroby refluksowej przełyku, która jest zapaleniem błony śluzowej przełyku wywołanym przewlekłym zarzucaniem do przełyku treści żołądkowej. Kwaśna treść żołądkowa, która trafia do przełyku nie tylko wywołuje zgagę czy uczucie „kluski” w gardle, ale może także wywoływać obrzęk delikatnych brzegów fałdów głosowych i tylnej części krtani. W następstwie tego obrzęku dochodzi do zmiany w brzmieniu głosu odbieranego jako chrypka. Leczenie chrypki na tle choroby refluksowej wymaga oczywiście leczenia choroby podstawowej, a nie tylko łagodzenia dolegliwości krtaniowych. Szczególną przyczyną chrypki są niedowłady i porażenia strun głosowych związane z uszkodzeniem nerwów zaopatrujących krtań, które mogą towarzyszyć nowotworom tarczycy lub operacjom tego gruczołu, powiększeniu serca, tętniakom aorty piersiowej, nowotworom płuc, chorobom układu nerwowego. Niestety w tych przypadkach leczenie uzależnione jest od przyczyny ją wywołującej, lecz nie zawsze udaje się wówczas zlikwidować chrypkę. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 35 foto: Getty Images\Flash Press Media Zdrowie, relaks i zabawa na basenie 36 ŻYJ AKTYWNIE BASENY TO KOMPLEKSY SPORTOWE, OFERUJĄCE NIE TYLKO RELAKS I WYCISZENIE PO CIĘŻKIM DNIU PRACY, ALE TAKŻE ŚWIETNĄ ZABAWĘ ORAZ DODATKOWE ATRAKCJE. KĄPIEL W BASENIE SKUTECZNIE OBNIŻA POZIOM STRESU, ZAPEWNIA SPOKOJNY SEN ORAZ NADAJE NASZEMU CIAŁU LEKKOŚCI. Katarzyna Sosińska infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl Basen to doskonałe miejsce na wypoczynek połączony z aktywnym sposobem spędzenia wolnego czasu. Można tutaj robić prawie wszystko – począwszy od pływania w basenie, poprzez świetną zabawę na zjeżdżalniach, kończąc zaś na relaksie podczas masażu wodnego. I nawet w najbardziej zimny, wietrzny jesienno – zimowy dzień możemy bez problemu korzystać z tej formy aktywnego wypoczynku. DLACZEGO WARTO IŚĆ NA BASEN? Największą zaletą korzystania z basenu jest to, że nie jesteśmy uzależnieni od warunków panujących na zewnątrz. Większość basenów podwyższa temperaturę wody zimą w celu zmniejszenia dyskomfortu podczas zanurzania się. Pływanie zbawiennie wpływa na nasz organizm: • modeluje sylwetkę • poprawia odporność organizmu i zwiększa jego wydolność • pozwala stracić nadmiar tkanki tłuszczowej i tym samym wspomaga odchudzanie • opóźnia oznaki starzenia się • dodaje ciału lekkości. 37 ŻYJ AKTYWNIE Pływanie w basenie znacznie poprawia układ krążenia, gdyż cały organizm zostaje równomiernie dotleniony, zaś serce pracuje miarowo. Jednak największą zaletą korzystania z basenu jest jego zbawienny wpływ na układ kostny. Pływanie angażuje najważniejsze mięśnie, które są odpowiedzialne za prawidłową postawę. Dodatkowo kąpiel zmniejsza bóle kręgosłupa, dlatego polecana jest osobom prowadzącym siedzący i bierny tryb życia. Pływanie kraulem lub żabką powoduje wyrobienie mięśni brzucha i grzbietu. Pływanie korzystnie wpływa także na układ oddechowy, ponieważ zwiększa pojemność życiową płuc i wzmacnia mięście oddechowe. Może także służyć zachowaniu zdrowia i urody. Jest to wspaniały sposób na rozluźnienie, odprężenie, relaks i oderwanie się od rzeczywistości. DLA KOGO BASEN? Basen zalecany jest dla każdego, niezależnie od wieku czy kondycji. Pływanie ma zbawienny wpływ na każdy organizm oraz skutecznie pomaga w utrzymaniu zdrowia i dobrej kondycji. DLA NIEMOWLĄT Małe dzieci uwielbiają wodę. Dziecko, które od najwcześniejszych lat jest z nią oswajane, rozwija się proporcjonalnie, jest dużo zdrowsze, fizycznie sprawniejsze oraz bardziej uodpornione a tym samym mnie choruje. Dodatkowo 38 woda jest świetną okazją do zabawy z rodzicami i pozytywnie wpływa na rozwój emocjonalny małego człowieka. Przed pójściem na basen należy wybrać się ze swoją pociechą do lekarza, który ją dokładnie zbada i wyda zaświadczenie o braku przeciwwskazań do korzystania z basenu. Naukę pływania może rozpocząć już czteromiesięczne dziecko. Noworodek posiada wrodzoną zdolność do wstrzymania oddechu w wodzie na kilka sekund, potrafi także pływać i świetnie się w niej czuje. Dlatego też warto od najwcześniejszych chwil przyzwyczajać dziecko do wody i podtrzymywać w nim te naturalne zdolności. Przy wyborze odpowiedniego basenu należy zwrócić szczególną uwagę na doświadczonych instruktorów i profesjonalnych ratowników. Także temperatura wody musi być odpowiednia. Dla maluchów powinna wynosić ok. 32 – 37° Celsjusza, dla dzieci powyżej roku życia ok. 30°. Co najważniejsze, woda musi być czysta i często kontrolowana przez stację sanitarno – epidemiologiczną. Po basenie skórę niemowlaka należy posmarować oliwką nawilżającą, ponieważ woda bardzo wysusza skórę. DLA MŁODZIEŻY Pójście na basen to dobry sposób na spędzenie wolnego czasu, łącząc tym samym przyjemne z pożytecznym. Pływanie to jeden z najważniejszych czynników w procesie wychowania fizycznego dzieci i młodzieży. Dla młodzieży zajęcia na basenie to świetna gimnastyka, która rozwija wszystkie grupy mięśniowe. Jednocześnie zapobiega wadom postawy oraz ogólnie podnosi sprawność ruchową. Jest to także doskonały i zarazem przyjemny sposób zwalczania nadwagi. Pływanie kształtuje także cechy motoryczne takie jak szybkość, koordynację ruchową, wytrzymałość i siłę. Wpływa również na psychikę młodego człowieka, gdyż wyrabia takie cechy osobowości jak systematyczność, dyscyplinę, samodzielność, odwagę i siłę woli. Współczesne baseny to niejako kurorty sportowe, które posiadają także różnego rodzaju zjeżdżalnie, bicze i masaże wodne oraz inne urozmaicenia, co powoduje, że żaden młody człowiek nie będzie się nudził. Nad jego bezpieczeństwem czuwać zaś będą ratownicy. DLA STARSZYCH I CHORYCH Basen jest odpowiednim miejscem dla osób po zawałach, operacjach kolan lub kręgosłupa. To właśnie woda sprawia, że chorzy szybciej powracają do zdrowia. CO ZNAJDZIEMY NA BASENIE? Dzisiejsze baseny są kompleksami sportowymi, oferującymi poza zwykłym basenem również hydromasaże, kąpiele w wodach mineralnych, kąpiele w saunie, a także infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 39 ŻYJ AKTYWNIE rozrywkę w postaci zjeżdżalni. Woda może być także wykorzystywana jako środek wspomagający leczenie różnych chorób. foto: Image Source/Indigo HYDROTERAPIA Jest to wykorzystanie wody do celów leczniczych. Woda jest stosowana w różnych postaciach, pod różnym ciśnieniem do zabiegów zarówno profilaktycznych jak i leczniczych. Hydroterapię zaleca się przy: • bezsenności • nieustannych bólach głowy • nadwrażliwości nerwowej • nadciśnieniu tętniczym • chorobach mięśni. 40 Hydroterapia to skuteczna i przyjemna metoda leczenia. Powoduje głównie rozluźnienie mięśni i zwiększenie dopływu krwi do serca. Od wieków woda jest uznawana i stosowana do leczenia stresu. Korzystnie wpływa na układ nerwowy, poprawia samopoczucie, rozluźnia i wprowadza w błogi stan relaksu. HYDROMASAŻ Masaż wodą od dawna jest stosowany jako forma leczenia i zwalczania stresu. Jest to wspaniała propozycja dla osób chcących zrelaksować się i rozluźnić napięte mięśnie. Ciepła woda, uderzająca z różną siłą na mięśnie oraz tkanki podskórne, leczniczo oddziałuje na cały organizm. Masowanie ciała wodą redukuje poziom stresu oraz dodaje komfortu psychicznego i fizycznego. Dodatkowo usprawnia się przepływ materii oraz zanikają bóle głowy i przewlekłe choroby. Hydromasaż jest polecany w odnowie biologicznej i pozytywnie wpływa na układ kostny, oddechowy i krążenia. Najważniejsze elementy masażu wodnego to ciepło, ruch wody i zanurzanie się w wodzie. Ciepło powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych oraz przyspieszenie obiegu krwi w organizmie. Dzięki temu enzymy kojąco działają na te części ciała, które są nadwyrężone, ciągnięte i uszkodzone. Ciepło przyspiesza także metabolizm i pomaga dostarczyć organizmowi potrzebne substancje odżywcze. Strumień wody skierowany w bolące i nadwyrężone miejsca relaksuje i przynosi terapeutyczne korzyści. Zanurzanie się w wodzie powoduje, że ciało waży o ok. 90% mniej. Oznacza to, że mniejszy nacisk jest położony na więzadła, stawy i przede wszystkim kręgosłup. Masaż wodą jest także zbawienny przy leczeniu bólu artretycznego, zapaleń ścięgien i innych kontuzji sportowych. Miejscem na basenie, gdzie można wykonać hydromasaż jest jacuzzi. Jest ono najbardziej oblegane przez odwiedzających. Warto jednak pamiętać o tym, że jacuzzi na publicznym basenie jest miejscem szczególnie sprzyjającym rozwojowi bakterii. Przeważnie są to grzyby, gronkowce i inne niebezpieczne choroby. ZABIEGI BALNEOLOGICZNE Balneologia to dziedzina wiedzy medycznej wykorzystująca naturalne metody lecznicze. Najczęściej są to naturalne czynniki przyrodnicze (np. klimat) lub fizyczne (np. światło, dźwięk itp.). Naturalnym surowcem terapeutycznym są także wody lecznicze. Mają one udowodnione właściwości lecznicze, naturalną czystość mikrobiologiczną i stały skład chemiczny. Są one wydobywane z głębi ziemi. Wody naturalne zmineralizowane muszą zawierać co najmniej 1000 mg składników mineralnych w litrze. Są głównie wykorzystywane do kąpieli leczniczych w basenach, wannach oraz w kuracji pitnej. Kąpiele lecznicze stosowane są głównie przy chorobach układu krążeniowego, oddechowego i ruchu oraz przy problemach dermatologicznych. Najpopularniejsze z nich to: Szampon i żel zapobiegające wypadaniu włosów sugerowana cena w aptece sugerowana cena w aptece 49 99 Cena dotyczy szamponu Cena dotyczy żelu 24 28 DERMENA Szampon op. 200 ml Żel op. 100 ml DERMENA • zapobiega wypadaniu włosów • stymuluje odrost włosów DERMENA to innowacyjne produkty zapobiegające wypadaniu włosów o skuteczności potwierdzonej badaniami klinicznymi. DERMENA dzięki zawartości chlorku 1-metylonikotynamidu metabolidu witaminy PP (B3) - wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwłojotokowe. Regeneruje mieszek włosowy poprawiając jego ukrwienie. Szampon DERMENA przeznaczony jest do codziennej pielęgnacji włosów. Kurację szamponem można wspomagać równoczesnym stosowaniem żelu DERMENA. Wskazania: • nadmierne wypadanie włosów o różnym podłożu • stany zapalne głowy, również ze współistniejącym łupieżem Skład: substancja czynna: chlorek 1-metylonikotynamidu Działania niepożądane: w wielomiesięcznych testach nie zaobserwowano działań niepożądanych infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE PHARMENA 41 ŻYJ AKTYWNIE • Kąpiele kwasowęglowe – uzyskuje się je dzięki nasyceniu wody źródlanej bezwodnikiem kwasu węglowego. Zalecane są w takich dolegliwościach jak niektóre choroby serca, niedokrwienie kończyn dolnych, nadciśnienie tętnicze czy niewydolność krążenia. Mogą być także stosowane w walce z nadwagą. Wskutek kąpieli następuje obniżenie ciśnienia krwi, zwolnienie akcji serca oraz rozszerzenie naczyń krwionośnych. Temperatura wody wynosi ok. 30 – 34° Celsjusza, zaś zalecany czas przebywania to 10 – 15 minut. • Kąpiele solankowe – to kąpiel w wodzie mineralnej o stężeniu ok. 3%. Od dawna używane są w profilaktyce przeziębień i grypy. Mają właściwości odżywiające, oczyszczające i nawilżające skórę. Zalecane są przy cukrzycy i miażdżycy, w chorobach kręgosłupa oraz w chorobach stawów. Czas trwania kąpieli wynosi od 10 do 30 minut, zaś temperatura wody to ok. 38° Celsjusza. • Kąpiele radoczynne – powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, przez co zwiększają ich ukrwienie. Zalecane są przy chorobach układu oddechowego, nadciśnieniu tętniczym oraz nerwicy. • Kąpiele siarczkowo – siarkowodorowe – wody siarczkowe mają odczyn zasadowy, dzięki czemu rozmiękczają i przebudowują naskórek. Stosuje się je przy chorobach reumatycznych, ortopedycznych oraz dermatologicznych. Temperatura wody wynosi ok. 37° 42 Celsjusza, zaś zalecany czas kąpieli to 10 do 15 minut. KĄPIELE W SAUNIE Większość dzisiejszych kompleksów basenowych posiada w swojej ofercie także saunę. Jest to pomieszczenie, gdzie panuje bardzo wysoka temperatura i niska lub wysoka wilgotność. Spędza się w niej od kilku do kilkunastu minut. Pocenie się ma tutaj bardzo korzystne oddziaływanie na cały organizm. Po pierwsze następuje oczyszczenie całego ciała, rozprężenie mięśni oraz wzmocnienie układu immunologicznego. Po drugie sauna relaksuje, powoduje odprężenie psychiczne oraz zapobiega zmęczeniu i nerwowości. Po trzecie zaś poprawia wydolność całego organizmu. Zalecana jest głównie przy przewlekłym zapaleniu oskrzeli, kręgosłupa oraz przy chorobach urazowych, nerwowych i skóry. Polecana jest także osobom, które dbają o swoją urodę i chcą utrzymać skórę zdrową, elastyczną i młodą. Kąpiel w saunie polega na przebywaniu nago na przemian w niskiej i wysokiej temperaturze. To właśnie różnica temperatur intensywnie oddziałuje na naczynia krwionośne i hartuje organizm, Na początek zaleca się wzięcie prysznica a następnie wysuszenie całego ciała, gdyż sucha skóra szybciej wydziela pot. Jedno wejście do sauny nie powinno być dłuższe niż 15 minut, zaś całkowity czas przebywania nie może przekraczać 30 minut dziennie. Każdorazowo po wyjściu z sauny należy wziąć zimny prysznic i kilka minut odpocząć. Należy pamiętać, że sauna nie jest miejscem dla wszystkich. Nie jest zalecana dla osób przeziębionych, chorych, dla gruźlików oraz przy niewydolności serca i nadciśnieniu. Przed skorzystaniem z sauny warto skonsultować się z lekarzem. ZJEŻDŻALNIE Sprawiają radość nie tylko dzieciom, ale także dorosłym. Mogą mieć różną długość, krętość i szybkość jazdy. Niestety są także niebezpieczne, dlatego korzystają z nich osoby umiejące pływać oraz dzieci starsze. Szczególną ostrożność należy zachować przy wejściu na platformę, ponieważ śliska posadzka może spowodować wywrócenie się. Zjazd odbywa się pojedynczo, jedynie dzieci mogą korzystać ze zjeżdżalni z osobą pełnoletnią. Po zjeździe należy szybko opuścić miejsce lądowania. A MOŻE AQUA AEROBIK? Ciekawą propozycją dla osób, które nie potrafią, pływać jest aqua aerobik. Współcześnie to bardzo popularny sposób korzystania z basenów, zaś jego wymierne korzyści świadczą jedynie o słusznym wyborze. Jest to niezwykle oryginalna forma aktywności fizycznej, gdyż dobra zabawa w basenie połączona jest z szybkim spalaniem tkanki tłuszczowej. Podstawowe zalety aerobiku w wodzie to: • redukcja tkanki tłuszczowej • wzmocnienie mięśnie pośladków i stóp • rozwój mięśni związanych z oddychaniem • nieoceniona pomoc w likwidacji cellulitisu • wysmuklenie sylwetki • odciążenie stawów i kręgosłupa, dzięki czemu jest bezpieczny oraz nie powoduje urazów • radość i relaks dzięki wytwarzającej się podczas ćwiczeń endorfinie. Ćwiczenia prowadzone są w rytm muzyki, dzięki czemu są dynamiczne i wykonywane w odpowiednim tempie. Do ćwiczeń stosuje się odpowiednie przyrządy, takie jak pasy wypornościowe, piankowe rurki, piankowe sztangi i ciężarki, buty wypornościowe, wiosła. Zajęcia są prowadzone według schematu: • 5-10 minut – ogólna rozgrzewka, potrzebna w celu rozgrzania mięśni i tym samym uniknięcia kontuzji • ok. 30 minut trwa część główna, podczas której są wykonywane ćwiczenia wytrzymałościowo – siłowe • 3-5 minut – to czas na rozluźnienie mięśni i ogólne uspokojenie. Zajęcia mogą odbywać się w wodzie płytkiej (do pasa), o średniej głębokości (do klatki piersiowej) i głębokiej (bez dotykania dna). Wiele zależy także od naszego instruktora, który powinien być odpowiednio przeszkolony, przygotowany oraz znać podstawy ratownictwa i bezpieczeństwa w basenach. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] JAK UMIEJĘTNIE KORZYSTAĆ Z BASENU? Mimo, iż basen jest popularną formą spędzania wolnego czasu, często zapominamy o podstawowych czynnościach wymaganych przy korzystaniu z niego. Oto najbardziej podstawowe zasady: • Obowiązkowo trzeba zabrać ze sobą strój kąpielowy, najlepiej jednoczęściowy, czepek oraz klapki basenowe. Przyda nam się także ręcznik, własne mydło oraz bielizna na zmianę • Przed wejściem do wody należy dokładnie umyć całe ciało oraz zdezynfekować stopy • Wszelkie przedmioty, które mogą spowodować uszkodzenie ciała, np. zegarek, kolczyki, łańcuszek, należy pozostawić w szatni • W żadnym wypadku nie można korzystać z basenu po spożyciu alkoholu lub innych środków odurzających • Do kąpieli nie można przystępować na czczo lub po obfitym posiłku. Przynajmniej 2 godziny wcześniej należy zjeść odpowiedni posiłek • Na basenie obowiązuje bezwzględny zakaz biegania, ponieważ śliska posadzka może spowodować przewrócenie • Po wyjściu z wody należy dokładnie opłukać i przemyć ciało. Wszystkie kompleksy basenowe posiadają ogólnodostępne prysznice, z których należy korzystać po wyjściu z basenu. Zaleca się www.dbamozdrowie.pl także umycie włosów, ponieważ chlor zawarty w wodzie basenowej niszczy je i wysusza. • Paradoksalnie woda wysusza skórę. Dzieje się tak dlatego, że woda nie wnika do głębszych warstw skóry, ale wchłaniana jest jedynie przez naskórek. Po kąpieli woda bardzo szybko odparowuje i w efekcie skóra pozostaje jeszcze bardziej sucha. Dlatego należy uzupełnić stan wody w organizmie płynami, zaś skórę posmarować nawilżającym balsamem do ciała. • Szczególnie porą zimową należy pamiętać o jak najdokładniejszym osuszeniu całego ciała, włącznie z włosami, w celu uniknięcia przeziębienia i choroby. • W każdym obiekcie basenowym należy stosować się do regulaminu pływalni • Basen jest miejscem publicznym, dlatego bardziej niż gdziekolwiek jesteśmy narażeni na „złapanie” jakiejś choroby. Nie da się wykluczyć takiej możliwości, jednak warto pamiętać, o tym, że większość ośrodków basenowych pobiera próbki wody i bada je pod kątem chemii w niej zawartej. Pływanie to umiejętność ruchowa niezbędna każdemu z nas do aktywnego życia i prawidłowego rozwoju. Ta forma aktywności fizycznej może być regularnie praktykowana w kompleksach basenowych, które dodatkowo dostarczają również dobrej zabawy oraz relaksu i odpoczynku. 43 44 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 45 Podróż foto: Getty Images\Flash Press Media z dzieckiem nie musi być udręką 46 KĄCIK RODZICA PODRÓŻ Z DZIECKIEM, SZCZEGÓLNIE GDY JEST MAŁE, JEST BARDZO DUŻYM WYZWANIEM EMOCJONALNYM I ORGANIZACYJNYM. CZY JEST TO WYPAD WEEKENDOWY, WYJAZD WAKACYJNY, PODRÓŻ POCIĄGIEM CZY SAMOLOTEM NALEŻY SIĘ STARANNIE PRZYGOTOWAĆ, ABY CZERPAĆ Z NIEJ JAK NAJWIĘCEJ PRZYJEMNOŚCI. Małgorzata Lewandowska-Zielińska infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] Kiedy zbliża się czas zaplanowanego urlopu, a jesteśmy szczęśliwymi posiadaczami nowego członka rodziny, zastanawiamy się, czy wyjechać na ten planowany wypoczynek. Wyjazd z maluszkiem, czy to kilkudniowy czy kilkutygodniowy, stanowi zapewne dla świeżych rodziców nie lada wyzwanie. Pojawiają się wątpliwości. Szukamy potwierdzenia naszych planów i związanych z nim obaw, a to u najbliższej rodziny, a to u zaufanych i doświadczonych znajomych czy też w podręcznikach. Często bywa tak, że nasi rodzice namawiają nas, młodych rodziców, do pozostawienia dziecka pod opieką dziadków. Zazwyczaj argumentują to - narażeniem zdrowia dziecka, trudnym aklimatyzowaniem się do nowych warunków, złym zniesieniem podróży przez pociechę, stresem związanym ze zmianą otoczenia. Szczególnie argument dotyczący zdrowia dziecka jest bardzo potężny i chyba najsilniej przemawia do wyobraźni rodziców. Żaden rodzic nie chce by jego dziecko chorowało, a zwłaszcza w czasie zasłużonego wypoczynku. www.dbamozdrowie.pl NIEPOTRZEBNE LĘKI Tymczasem lęki, którymi stają nas się zarazić rodzice często okazują się nieuzasadnione. Nie jest prawdą, że podróż i zmiana otoczenia muszą narazić nasze dziecko na stres i chorobę. Istnieje jeszcze jeden aspekt tej sytuacji, według mnie bardzo istotny. Dziecko pozostawione pod opieką dziadków będzie odczuwało dramat opuszczenia. Wiele dzieci porzuconych na kilka tygodni przez rodziców cierpi, a to cierpienie odbija się na ich późniejszym, dorosłym życiu (zgodnie z koncepcją, że najmłodszy okres naszego życia stanowi podstawę naszej osobowości). Poza tym nie zabierając naszego malucha na wspólny wyjazd pozbawiamy siebie i dziecko wspólnych rodzinnych przeżyć. Pierwszy raz wyjechaliśmy, na tydzień na Święta Wielkiej Nocy do moich rodziców. Nasza Julka miała dwa tygodnie. Przed wyjazdem mieliśmy wiele obaw, ale wyjazd okazał się bardzo udany. Mała przespała całą trzygodzinną drogę, doskonale znosiła zmianę otoczenia, nowe twarze i świąteczną atmosferę. A my byliśmy szczęśliwi, że święta spędziliśmy wspólnie z rodziną. Uważam, że warto przekonać się, że rodzinne podróżowanie to nie katorga i tylko „konieczna zmiana klimatu”, ale i wspólne spędzanie czasu, przebywanie ze sobą, uczenie się siebie i nowych ról. 47 KĄCIK RODZICA ŁATWIEJ Z MALUSZKIEM foto: Getty Images\Flash Press Media Wiek dziecka ma bardzo istotny wpływ na przebieg podróży. Idealny czas dla dziecka na podróżowanie to okres między trzecim a ósmym miesiącem życia. Wówczas dziecko zwykle jest karmione piersią. A mleko matki dostarcza małemu podróżnikowi przeciwciał dzięki czemu jest mniej podatny na infekcje. Poza tym, w tym wieku, samo się nie przemieszcza, no i jeszcze mało waży. Niewątpliwą dodatkową zaletą jest to, że niemowlęta dużo śpią, a zwłaszcza w podróży. 48 Trochę trudniej jest z pociechą trochę starszą, taką, która raczkuje, to jest powyżej 6 miesiąca. Wymaga ona bowiem wzmożonej uwagi rodziców, zwłaszcza gdy dziecko zbiera wszystko co napotka na swojej drodze i wkłada do buzi. Niektóre dzieci w tym wieku źle znoszą wyjazdy i pobyt w nowym miejscu. Należy zatem starać się stworzyć takim maluchom „namiastkę domu” - zabrać znajome łóżeczko, kołderkę, organizować kąpiel o stałych porach i to we własnej wanience. Niewątpliwą zaletą wyjazdu z dzieckiem powyżej roku jest to, że uczestniczy ono aktywnie w wyjeździe, poza tym mamy już wówczas lepszy kontakt z pociechą. Jeszcze jednym plusem jest to, że w tym wieku nie mamy już problemu kulinarnego. Zazwyczaj dziecko już zjada to co my (oczywiście jeśli nie są to potrawy ciężkostrawne lub „nafaszerowane chemią”, jak błyskawiczne zupki czy sosy z proszku). Niedogodnością, która może dać się odczuć w czasie podróżowania i w nowym miejscu jest to, że dziecko w tym okresie jest bardzo aktywne i nie można szkraba spuścić na moment z oczu. Ta aktywność dziecka może być również powodem braku zainteresowania jedzeniem (przecież wkoło dzieje się wiele innych ciekawszych rzeczy). I tak, nasza córka mając rok i trzy miesiące na wyjeździe zjadała z chęcią tylko owoce. Zupełnie nie była zainteresowana obiadami. Na początku bardzo denerwowaliśmy się taka sytuacją. Ale później staraliśmy się spokojniej do tego podchodzić. Dbaliśmy jedynie o to, by dużo piła. W wieku od roku do 3 lat dziecko nadal wybudza się w nocy, co również może być uciążliwe w czasie wypoczynku. W tym też okresie, w wieku 2 lat większość dzieci przeżywa czas buntu i wystawia naszą cierpliwość na wielką próbę. ZACZYNAMY OD PAKOWANIA Jeśli już podjęliśmy decyzję o podróży i wypoczynku z naszą pociechą należy się spakować. Wyjeżdżając z dzieckiem potrzebujemy wiele rzeczy. Oczywiście pakujemy się biorąc pod uwagę jakim środkiem lokomocji będziemy się przemieszczać, na jak długo jedziemy i jaki charakter będzie miał nasz wyjazd. Inaczej spakujemy się jadąc samochodem, a inaczej pociągiem czy samolotem. Jeśli przewidujemy wielogodzinne wycieczki, wyjeżdżając z niemowlęciem należy zabrać nosidełko. Dla starszego dziecka w wieku od 7 miesięcy do 3 lat idealne będzie nosidło ze stelażem. A oto lista rzeczy, które należy zabrać: • apteczkę • pieniądze • dokumenty (książeczkę zdrowia dziecka, legitymację ubezpieczeniową, jeśli wybieramy się zagranicę to paszport, EKUZ i dodatkowe ubezpieczenie) • przewodnik • podręczną torbę lub plecak, w której znajdować się będą zapas pieluszek, wilgotne chusteczki do rąk i pupy dziecka, tetrowa pielucha, foliowe woreczki, ubrania na zmianę, przekąski i napoje, zabawki, leki Zachowaj atrakcyjny wygląd i dobre zdrowie przez cały rok. sugerowana cena w aptece sugerowana cena w aptece 99 49 Cena dotyczy Herbatrimu Cena dotyczy Herbasveltu 28 22 Stosuj INTENSYWNY 24 GODZINNY PROGRAM WYSZCZUPLAJĄCY! HERBATRIM Op. 45 kapsułek HERBATRIM to 3 dopełniające się formuły skomponowane na bazie 12 składników roślinnych. Działa w określonych porach dnia i nocy. • Wieczorem kapsułka zielona (zawiera m.in. czerwone wino) poprawia wygląd skóry, redukuje cellulit i zwalcza wolne rodniki. • Rano kapsułka czerwona (zawiera m.in. zieloną herbatę) przyspiesza spalanie tłuszczów, dodaje energii. • W południe kapsułka żółta (zawiera m.in. jałowiec) wspomaga trawienie i oczyszcza organizm. HERBASVELT Op. 20 saszetek Suplementy diety HERBASVELT to naturalny reduktor apetytu w saszetkach Zawiera algi, drożdże, ceratonię. Skutecznie powstrzymuje apetyt, zmniejsza uczucie głodu. Obniża cholesterol, redukuje wchłanianie cukrów. Może zastąpić posiłek (uzupełnia wartości odżywcze) HERBATRIM i HERBASVELT to skuteczne i bezpieczne odchudzanie przez 24 godziny. Możesz zażywać razem lub oddzielnie. Pytaj w aptekach. HERBACAPS www.herbacaps.pl infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] W TWOJEJ www.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE 49 KĄCIK RODZICA • folię przeciwdeszczową i moskitierę • telefon komórkowy z ładowarką • mydło, proszek do prania, sznurek do prania i klamerki do bielizny • naczynia dziecka: butelki, łyżeczki, miseczkę, kubek, śliniak • kocyk, poduszkę, prześcieradło • sprzęt fotograficzny. Do tej listy należy jeszcze dodać ubrania dla dziecka. Idealnie byłoby zabrać ich jak najwięcej, żeby nie zajmować się praniem na wyjeździe. Powinniśmy zabrać ubrania na chłodniejsze i cieplejsze dni. Nasz klimat nadal jest taki, że trudno jest przewidzieć czy nasze wakacje będą latem piękne i słoneczne, a zimą mroźne. Rozsądniej jest wziąć więcej ubrań na chłodne dni ponieważ grubsze ubrania schną dłużej a tymczasem cienkie i przewiewne szybciej. W przypadku rocznego malucha wyjeżdżając na 2 tygodnie w lecie powinniśmy zaopatrzyć się w: • body i koszulki po 6 szt. • pajacyki do spania 3 szt. (2-a cieńsze, jeden grubszy na wypadek gdyby temperatura bardzo spadła) • bluzki z długim rękawem 6 szt. • spodnie 3 szt. • skarpetki 6 szt. • cieplejsze bluzy 2 szt. • kurtka, najlepiej chroniąca od wiatru • płaszcz przeciwdeszczowy, kalosze • buty pełne, sandały i buty służące do biegania po domu Oczywiście jadąc zimą musimy znacznie powiększyć liczbę rzeczy 50 ciepłych, z długimi rękawami, nie zapomnieć także o kombinezonie, drugiej kurtce czy butach śniegowcach. JEDZIEMY SAMOCHODEM… Bezpieczeństwo podróży gwarantuje fotelik samochodowy. Dziecko zawsze powinno być przypięte do fotelika pasem. Nawet jeśli samochód przemieszcza się z niewielką prędkością taką jak 40-50 km/h. Używanie fotelika czy podkładki pod pupę u starszych dzieci jest obowiązkowe do 12 roku życia. Dziecko, które mierzy powyżej 150 cm może już jeździć bez fotelika. Pamiętajmy, aby na tylnej półce samochodu nie kłaść żadnych przedmiotów. Ponieważ przy hamowaniu czy stłuczce spadną one na nasze dziecko i mogą spowodować poważne obrażenia. W czasie jazdy nie powinno się podawać dziecku żadnych pokarmów, zarówno stałych jak i ciekłych. Jedzenie w czasie podróży może spowodować zachłyśnięcie. Idealnym czasem na posiłek jest postój, w czasie którego cała rodzina może zregenerować swoje siły. Zazwyczaj rytm postojów wyznacza dziecko. Dobrze jest zatrzymać się co dwie godziny, rozprostować nogi, skorzystać z toalety, trochę pobiegać. Jeśli dziecko zasypia lub śpi, nie radziłabym zatrzymywać się. Rozbudzone będzie bowiem marudne i płaczliwe na postoju. A wtedy na pewno nikt nie będzie w stanie się zrelaksować. Posiłki są najlepsze takie, o których wiemy że dziecko je lubi. Najlepiej zatem zabrać ze sobą przysmaki malucha. Poza tym takie, które nie brudzą za bardzo rąk maluchowi. Mogą to być banany, jabłka, kanapki, napoje w kartonikach ze słomką dla starszych dzieci. Na pewno przydadzą się papierowe ręczniki lub wilgotne chusteczki higieniczne. Bardzo ważnym elementem podróżowania samochodem dla każdego z rodziców jest pora dnia, o której wyruszymy w podróż. I tak, wielu rodziców jest zgodnych co do tego, żeby rozpocząć drogę bardzo wcześnie rano ok. 4.00-5.00 godziny. Wtedy, kiedy jeszcze dziecko śpi i jest duża szansa, że jeszcze kilka godzin będzie spało. Jednakże nie wszyscy lubią tak wczesne wstawanie. Wówczas dobrym rozwiązaniem jest jazda w nocy, kiedy dziecko najczęściej śpi. Jest to chyba możliwość najszybszego dotarcia na miejsce – nie ma korków, dziecko śpi, nie trzeba zatrzymywać się na postoje. Jeśli jedziemy w ciągu dnia dobrze jest mieć kilka pomysłów na wspólne, miłe spędzenie czasu w samochodzie. Można słuchać ulubionej muzyki (wybranej wcześnie wspólnie z dzieckiem), posłuchać bajki, wspólnie śpiewać. Miłym sposobem na szybkie spędzenie podróży są również różne gry słowne, układanie historii poprzez dokładanie do niej słowa przez każdego, kolejnego pasażera, czy też wymienianie wspomnę o niej. Mianowicie nie należy dziecka w żadnym wypadku samego zostawiać w samochodzie! I to bez względu na wiek. Śpiące maleńkie dziecko w upały może się udusić w nagrzanym samochodzie. A starsze dziecko ma zbyt dużą wyobraźnię i różne pomysły - może przekręcić kluczyk w stacyjce czy zwolnić hamulec. POCIĄG I AUTOBUS Jeśli wybieramy się w podróż pociągiem warto sprawdzić na stronie internetowej – www.pkp.com. pl ceny i rozkłady jazdy pociągów. W Polsce przysługują dzieciom zniżki. I tak, dzieci do czwartego roku życia podróżują koleją za darmo. Nie przysługuje im jednakże miejsce. Jeśli przedział jest pełny konduktor może zażądać, by opiekun wziął dziecko na kolana. Mimo, że podróż dziecka do czterech lat jest bezpłatna należy w kasach poprosić o bilet bezpłatny dla dziecka. Starsze dzieci mają 37% zniżkę na wszystkie przejazdy. PKP wprowadza wiele atrakcyjnych ulg. Zatem zachęcam do zapoznania się z aktualnymi informacjami na ten temat pod adresem - www.ic.pkp.pl. W każdym pociągu powinien być przedział dla kobiet w ciąży i matek z dziećmi. Kupując bilet warto zastanowić się, jakie miejsce w przedziale najbardziej nam odpowiada. Na pewno każdy z rodziców kupując bilet poprosi o miejsca w przedziale dla niepalących i miejsce przy oknie. foto: Getty Images\Flash Press Media po kolei nazw owoców czy marek samochodów. W przypadku młodszych dzieci warto mieć pod ręką torbę z zabawkami. Tylko nie wyciągajmy ich wszystkich naraz! Przydatne będą również zabawki przywiązane do fotelika lub do uchwytu na wieszak tj. drobne zabawki czy chociażby zwykły balon. W podróży samochodem dobrze jest zabrać ze sobą do środka akcesoria związane z przewijaniem i przebieraniem. A zatem pieluszki, wilgotne chusteczki, środek na odparzenia. Przyda się zapasowy komplet ubrań, papier toaletowy i kanister z wodą , mydło i ręcznik. Jeszcze jedna bardzo istotna sprawa, która wydaje się być bardzo oczywistą, ale mimo wszystko infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 51 KĄCIK RODZICA Nadal niestety nasze koleje dysponują kiepskim wagonem restauracyjnym, w którym raczej nic nie znajdziemy dla naszej pociechy. Dlatego koniecznym będzie zabranie ze sobą smakołyków. W torbie podręcznej warto mieć wilgotne chusteczki, pieluszki, kocyk. Przydadzą się jeszcze kapcie, by uniknąć pobrudzenia siedzeń czy pokopania butami współpasażerów. Wielu rodziców podróżujących pociągami poleca nadawanie bagażu, a nie taszczenie go ze sobą. Jest to bardzo wygodne. Zabierają oni tylko bagaż podręczny, w którym znajdują się same niezbędne rzeczy. Najbardziej niewdzięcznym środkiem lokomocji w wielogodzinnej drodze jest autobus. Dziecko i my jesteśmy przykuci do fotela. W przypadku transportu autobusowego jeśli chodzi o zniżki jest podobnie jak w PKP. Zniżka 100% obowiązuje do 4 roku życia dziecka. CHOROBA LOKOMOCYJNA Częstą, czy to w podróży samochodem, pociągiem, czy samolotem, przypadłością, która dosięga dzieci jest choroba lokomocyjna. Objawia się ona bólami i zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami. Może ona zepsuć najlepiej zaplanowaną podróż zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Dolegliwości pojawiają się nagle - odczucia dyskomfortu, zimnych potów, poprzez zawroty głowy i wymioty. Przyczyną takich ob- 52 jawów jest brak porozumienia między narządem wzroku i błędnikiem - zawodzi wtedy sterowanie płynące z narządu równowagi. Stąd mamy wrażenie kołysania i nudności. Jakie miejsce wybrać w trakcie podróży gdy cierpimy na chorobę lokomocyjną? W samochodzie najbardziej optymalnym miejscem jest miejsce kierowcy lub miejsce obok. W autobusie przy oknie, na czole autobusu, przodem do kierunku jazdy. Podobnie w pociągu. W przypadku samolotu najlepsze będzie miejsce przy skrzydle. Dobrym rozwiązaniem jest zażycie leku zapobiegającego występowaniu objawów choroby lokomocyjnej. Leki te są ogólnodostępne w aptekach. KRÓTKIE WYCIECZKI NA MIEJSCU Bardzo ciekawymi formami wycieczek jest trekking czy wycieczki rowerowe. Wycieczki górskie dla niemowląt mogą być wspaniałą przygodą. I tutaj niezbędnym atrybutem jest nosidełko. Dla niemowlęcia do pół roku bawełniane nosidełko zapinane na plecach, a dla starszego dziecka nosidło ze stelażem. Wybierając się na pierwsze wycieczki górskie należy wybrać dolinki i niewielkie wzniesienia choćby ze względu na dwa powody - czas trasy i aklimatyzację dziecka do ostrego górskiego powietrza. Prócz nosidła rodzice powinni zadbać o plecak, w którym będą niezbędne rzeczy dziecka - ciepłe i chroniące przed deszczem ubranie, śpiwór dla dziecka i jedzenie. Najprościej mają rodzice dzieci, karmionych piersią. Ciepły pokarm matki dostępny jest cały czas i nie wymaga dźwigania butelek. W przypadku starszych dzieci do plecaka powinniśmy zapakować słoiczki, ciepłe mleko, picie, lekkie przekąski. Rodzice, którzy często wybierają się ze swoją pociechą na wycieczki rowerowe doskonale wiedzą, że niezbędnymi rzeczami w takiej podróży są: fotelik rowerowy, kask i sakwa rowerowa. Z fotelika dzieci mogą korzystać od ukończenia 9-10 miesiąca. Ceny fotelików kształtują się od 150 do 500 zł. Wybierając fotelik należy kierować się bezpieczeństwem dziecka. A zatem wybieramy taką konstrukcję szelek zabezpieczających, której dziecko w czasie jazdy nie rozepnie. Poza tym należy zwrócić uwagę na ochronę stóp przed dostaniem się między szprychy. Na polskim rynku dostępne są również przyczepki rowerowe. Ich ceny są znacznie wyższe niż fotelików, kształtują się od 1700 do 2500 złotych. Nie możemy oczywiście zapomnieć o kasku rowerowym nie tylko dla nas, ale przede wszystkim dla dziecka. Kask dziecięcy doskonale zabezpiecza głowę. Ceny kasków są różne, od 100 do 250 złotych. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 53 WIELKA PROMOCJA TYLKO DO KOŃCA GRUDNIA 2007 ZNAJDŹ NAJBLIŻSZĄ APTEKĘ 54 1 =3 PUNKT TYLKO ZŁ BEZPŁATNA INFOLINIA 0-800 278 354 (APTEKI), WWW.DOZ.PL infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 55 foto: Image Source/Indigo Uporczywy ból pleców BÓL PLECÓW JEST BARDZO POWSZECHNĄ DOLEGLIWOŚCIĄ. OKOŁO 1/3 PACJENTÓW PRZYCHODNI REHABILITACYJNYCH LECZONA JEST Z TEGO POWODU. lek. med. Ewa Pakuła 56 PORADNIK PACJENTA Przyczyny są różne, ale jedną z częstszych jest uszkodzenie krążka międzykręgowego tzw. dysku, który łączy kręgi kręgosłupa i jest ich amortyzatorem. Do uszkodzenia dysku może dojść podczas gwałtownego ruchu tułowia (zwłaszcza połączonego ze skrętem) np. w czasie domowych porządków, przesuwania ciężkich mebli czy podnoszenia dużego ciężaru. Pękająca wówczas włóknista osłonka dysku umożliwia uwypuklenie się na zewnątrz tzw. jądra miażdżyste- infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] go dysku i ucisk na pobliskie korzenie nerwowe, co odczuwa się jako nagły i silny ból podczas każdego ruchu w lędźwiach (tzw. lumbago lub postrzał) lub ból promieniujący do pośladka albo wzdłuż tylnej powierzchni kończyny dolnej (tzw. rwa kulszowa czyli zapalenie nerwu kulszowego). Może również pojawić się w szyjnym odcinku kręgosłupa jako ból karku promieniujący do okolicy stawu barkowego. Również intensywne ćwiczenia fizyczne lub trening na siłowni bez rozgrzewki mogą spowodować przeciążenie lub uszkodzenie mięśni przykręgosłupowych oraz więzadeł stawowych, które pełnią funkcję www.dbamozdrowie.pl amortyzatorów kręgosłupa. Efektem jest pojawiający się ból pleców. Najczęściej jednak ból pleców występuje u osób mało aktywnych fizycznie, u których plecy są mało elastyczne i słabiej amortyzują wstrząsy oraz obciążenia. U osób tych ból pleców jest wypadkową małej aktywności fizycznej, nieprawidłowej postawy i nadwagi lub otyłości. Innymi przyczynami bólu pleców są różnorodne choroby narządu ruchu np.: • choroba zwyrodnieniowa stawów, • zapalenie stawów, • urazy, • osteoporoza, • nowotwory. 57 PORADNIK PACJENTA KONIECZNA WIZYTA U LEKARZA WAŻNA PROFILAKTYKA Dlatego nie należy bagatelizować tego objawu, tylko zgłosić się do lekarza, który ustali przyczynę bólu pleców, a wówczas można wdrożyć właściwe leczenie. Bóle pleców mogą mieć charakter nawrotowy. Nawroty te mogą być krótkotrwałe i ustępować po kilku dniach albo mogą trwać dłużej, wywołując czasem zaburzenia neurologiczne świadczące o uszkodzeniu nerwów, np.: • opadanie stopy przy chodzeniu • opadanie na piętę przy próbie chodzenia na placach • niezamierzone uginanie kończyny dolnej w stawie kolanowym podczas chodzenia • pociąganie całej kończyny (uczucie pozostawiania kończyny w tyle) podczas chodzenia • zaburzenia w oddawaniu moczu (parcie na mocz, trudności w oddaniu moczu albo nietrzymanie moczu) lub podobne zaburzenia w oddawaniu stolca. Dość często jeszcze pokutuje wśród pacjentów określenie bólu pleców „zapaleniem korzonków nerwowych”. Nie jest to jednak właściwa nazwa dla tej dolegliwości, ponieważ przyczyną bólu nie jest faktyczny stan zapalny korzeni nerwowych (choć tak to niegdyś sobie tłumaczono), lecz ich ucisk przez uwypuklone jądro miażdżyste generujący silne doznania bólowe. Współczesną nazwą, która w medycynie zastąpiła „zapalenie korzonków nerwowych” jest „bólowy zespół kręgosłupowo-korzeniowy”. Aby uniknąć bólów pleców warto skorzystać w czasie pracy i zajęć domowych z poniższych rad: • zadbaj o prawidłową postawę ciała, • zadbaj o prawidłowy ciężar ciała, • w ciągu dnia co najmniej kilkakrotnie wykonuj ćwiczenia polegające na unoszeniu i opuszczaniu ramion. • naucz się odpoczywać i zmieniać pozycję ciała w regularnych odstępach czasu, aby nie dopuścić do nadmiernego skurczu i przeciążenia niektórych mięśni, • unikaj długotrwałego chodzenia w pantoflach na wysokim obcasie, ponieważ dochodzi wówczas do pogłębiania krzywizn kręgosłupa i przeciążania odcinka lędźwiowego, • zakupy lub bagaże noś równomiernie rozłożone w obu rękach, ciężkie przedmioty podnoś uginając kolana zamiast pochylania pleców, • do pracy przy biurku korzystaj z profilowanego i regulowanego krzesła, • ekran komputera ustaw na wprost twarzy, • unikaj dociskania słuchawki telefonicznej do ucha barkiem, • materac do spania wybierz średnio twardy, • kupując samochód zwróć uwagę czy fotel jest regulowany i niezbyt miękki, • przystosuj sprzęty i narzędzia do swojego wzrostu (np. wysokość deski do prasowania, łóżeczka dziecięcego, odpowiednia długość 58 przewodów elektrycznych sprzętów gospodarstwa domowego). W profilaktyce ważne jest wzmocnienie pleców, co można osiągnąć poprzez odpowiedni trening. Korzystne jest regularne pływanie, szybkie spacery i jazda na rowerze. Można też wykonywać ćwiczenia gimnastyczne wzmacniające mięśnie grzbietu. Na początku dobrze jest ćwiczyć pod okiem trenera, który nauczy prawidłowej techniki. Później kontynuujemy je w domu. Warto jednak uzmysłowić sobie, że ból w okolicy lędźwiowej może być również wywołany innymi przyczynami chorobowymi. 1. Ból mięśni po pierwszym treningu. 2. Ból po urazie okolicy lędźwiowej. 3. Kolka nerkowa. 4. Ostre zapalenie nerek 5. Ropień okołonerkowy. 6. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego położonego zakątniczo. 7. Wrzód żołądka drążący do trzustki. 8. Ostre zapalenie trzustki. 9. Krwiak zaotrzewnowy. 10. Tętniak aorty brzusznej. 11. Zmiany nowotworowe w kości. Jeśli ból pleców pojawił się i nie ustępuje pomimo ograniczenia aktywności ruchowej oraz zażywania leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty należy zgłosić się do lekarza, który pomoże ustalić przyczynę bólu i zaleci odpowiednią terapię. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 59 Coraz więcej możliwości 60 foto: Getty Images\Flash Press Media depilacji ciała ZADBAJ O SIEBIE GŁADKIE CIAŁO ZAPEWNIA POCZUCIE KOMFORTU I HIGIENY. CIAŁO MIŁE W DOTYKU I TO PRZEZ WIELE DNI CZY TYGODNI TO ZAPEWNE MARZENIE WIELU Z NAS. ZAZWYCZAJ BORYKAMY SIĘ Z USUWANIEM OWŁOSIENIA, CO KILKA DNI UŻYWAJĄC MASZYNKI DO GOLENIA A I TAK CZĘSTO EFEKT NIE JEST TAKI, JAKIEGO OCZEKIWAŁYŚMY. KTÓRA Z NAS NIE CHCIAŁABY POZBYĆ SIĘ NIECHCIANYCH WŁOSKÓW RAZ NA ZAWSZE? Ewa Marańda Intensywność owłosienia, jego kolor i grubość włosa zależna jest od karnacji naszej skóry oraz od ilości męskiego hormonu, jaki każda z nas posiada. Panie z dość dużą zawartością tego hormonu zazwyczaj charakteryzują się mocniejszym owłosieniem, wówczas dodatkowo może ono występować także jako wąsik. Metod depilacji jest kilka i choć golenie jest najczęściej stosowaną, to warto zapoznać się z innymi sposobami usuwania włosków, gdyż obecnie gabinety kosmetyczne oferują różne zabiegi pozwala- infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] jące cieszyć się gładką skórą przez wiele tygodni a nawet lat. Samo usuwanie włosków należy podzielić na dwa rodzaje - depilację i epilację. Pierwsza usuwa tylko włoski, które widzimy na skórze, druga usuwa cebulki włosa oraz włosy, które jeszcze są pod skórą, co zapewnia dłuższy efekt epilacji i zmniejsza konieczność częstego powtarzania zabiegu. METODY DEPILACJI Do najbardziej popularnych oczywiście zaliczamy golenie maszynką. Jest to zabieg polegający na ścinaniu włosków zaraz przy powierzchni skóry. Głównymi zaletami tej metody jest jej szybkość i bezbolesność. Niestety włoski szybko odrastają i zazwyczaj są wówczas kłujące, szczególnie u Pań o mocnych włosach. Aby www.dbamozdrowie.pl podczas golenia nie dochodziło do podrażnień, najlepiej golić włoski podczas kąpieli i stosować żele czy pianki do golenia. Ciepła woda i pianka zmiękczają włos, dzięki temu łatwiej go zgolić bez podrażniania skóry. Metodą tą możemy usuwać włoski z całego ciała, jednak Panie posiadające wąsik powinny się wstrzymać od jego golenia maszynką, gdyż włosy mogą odrastać silniejsze i grubsze. Za pomocą depilatorów chemicznych, tak jak i za pomocą golarki usuwamy włoski przy nasadzie skóry. Depilatory chemiczne dostępne są w postaci kremu czy mleczka. Metoda ta jest skuteczna głównie u osób z jasną karnacją, delikatnymi włoskami oraz zalecana jest dla kobiet z rozszerzonymi naczynkami. Stosując tego typu kosmetyki zawsze należy przestrzegać zaleceń producenta. 61 ZADBAJ O SIEBIE Włoski niestety także szybko odrastają jednak nie są tak kłujące jak w przypadku zastosowania maszynki do golenia. Za pomocą depilatorów chemicznych możemy wydepilować wszystkie partie ciała. METODY EPILACJI DEPILATORY ELEKTRYCZNE Za ich pomocą pozbywamy się włosa wraz z cebulką. Metoda ta jest bolesna, pomimo, że producenci depilatorów proponują chłodzące końcówki czy nasadki masujące. Do tego typu bólu można się jednak przyzwyczaić, a skuteczność tej metody jest zdecydowanie lepsza niż golenie czy kremy depilujące. Dzięki depilatorom elektrycznym pozbywamy się włosków na 2-3 tygodnie. Tą metodą zaleca się epilowanie nóg, gdyż usuwanie włosków z innych partii ciała może okazać się bardzo bolesne. Przed tą epilacją dobrze wziąć ciepłą kąpiel i wykonać peeling nóg, wówczas zmiękczone włoski zdecydowanie łatwiej są wyrywane. WOSKI Ta metoda pozwala także na usuwanie włosków wraz z cebulkami. Odnowienie cebulki wraz z włosem po woskowaniu zajmuje kilka tygodni, a odrastające włosy są delikatniejsze i niekłujące. Wyróżniamy dwa rodzaje wosków - gorący i zimny, różnicuje je sposób ich użycia. Wosk gorący nakłada- 62 my na skórę, gdy jest rozgrzany, ma półpłynną postać. Nałożony na skórę rozgrzewa ją i łatwiej jest usunąć włoski. Ze względu na wysoką skuteczność zabiegu i dość niewygodne jego wykonanie najczęściej zabieg ten oferują gabinety kosmetyczne. Zabieg ten można oczywiście wykonać w domu, należy tylko dokładnie przestrzegać zaleceń podanych przez producenta. Natomiast epilację za pomocą wosku zimnego każda z nas może spokojnie przeprowadzić w domu. Dostępne są gotowe plastry wosku, które wystarczy ogrzać w dłoniach, dołożyć do skóry, odczekać chwilę i zerwać plaster. Ponieważ zimny wosk słabo łapie drobne włoski i jest za słaby na włoski mocne, polecany jest głównie dla Pań o cienkich i delikatnych włoskach. W gabinecie kosmetycznym stosuje się woski gorące. Te mogą być kremowe i twarde. Najczęściej stosowany jest wosk kremowy, gdyż jest łatwy w użyciu i skuteczny. Temperatura jego topnienia to 37-38°C, dzięki czemu nie powoduje on poparzeń i z powodzeniem można go stosować u Pań z rozszerzonymi naczynkami. Dodatkową zaletą jest miły zapach wosku. Kosmetyczka rozgrzewa wosk w puszcze umieszczonej w woskownicy z termostatem, dzięki temu kontroluje temperaturę wosku. Zabieg zaczyna się od przygotowania ciała, najpierw jest ono oczyszczane i odtłuszczane za pomocą balsamów i mleczek. Następnie kosmetyczka zanurzając szpatułkę w puszcze nabiera wosk i nakłada go na depilowaną partię ciała zawsze z kierunkiem wzrostu włosków. Jeśli stosuje szpatułki drewniane dobrze zapytać czy są one używane jednorazowo, gdyż użycie tej samej szpatułki do kilku zabiegów jest niehigieniczne. Na nałożoną cienką warstwę wosku kosmetyczka przykleja pasek materiału dociskając go do ciała. Paski zrywane są zdecydowanym ruchem w kierunku przeciwnym do kierunku wzrostu włosów. Jest to metoda dość bolesna. Aby zmniejszyć ból zazwyczaj kosmetyczka przed zabiegiem depilacji stosuje specjalne mleczko chłodzące i znieczulające. Samo zrywanie plastra zawsze powinno być szybkie, gdyż wówczas ból jest łatwiejszy do zniesienia i nie powoduje podrażnień. Plaster zrywany powoli, niepewną ręką może nie tylko podrażnić skórę, może także poważnie uszkodzić naskórek. Dobrze, jeśli podczas zrywania plastra kosmetyczka przytrzymuje i napina depilowana skórę, wówczas ból jest mniejszy. Oprócz wosku z puszki nakładanego szpatułką kosmetyczki chętnie stosują wosk w aplikatorach z rolkami. Tu wosk także jest podgrzewany w specjalnej bazie z termostatem. Ciepły i półpłynny wosk jest nakładany za pomocą aplikatora z rolką na skórę, oczywiście zgodnie z kierunkiem wzrostu włosów, a do ich wyrywa- infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 63 ZADBAJ O SIEBIE nia także stosuje się plastry. Wadą jest to, że za mało podgrzany wosk podczas jego nakładania ciągnie włoski i jest to dość bolesne. Tu także warto podpytać czy rolki są czyste, upewnić się czy są one jednorazowe czy też są dezynfekowane. Po depilacji woskiem na podrażnioną skórę, która zazwyczaj jest zaczerwieniona, kosmetyczka aplikuje kosmetyki kojące, chłodzące i łagodzące zaczerwienienie. Jeśli zdarzyło się tak, że na skórze pozostały resztki wosku, należy je zmyć. W tym celu kosmetyczka zazwyczaj używa specjalnych zmywaczy po depilacji, które są już w całej serii kosmetyków przeznaczonych do depilacji. Zazwyczaj także na koniec aplikuje się balsam czy żel spowalniający odrastanie włosków. Można go stosować jeszcze kilka dni po depilacji. Zazwyczaj preparaty te także zawierają substancje łagodzące i przeciwzapalne. Wosk twardy ma natomiast postać granulek lub kostek. Tak samo jak wosk kremowy musi on zostać uprzednio rozpuszczony. Jego temperatura topnienia jest nieco wyższa niż wosku kremowego, wynosi około 42°C. Wosk twardy może mieć różne kolory i różne zapachy. Wosk rozgrzewa się w woskownicy i nakładany jest szpatułką na skórę. Następnie należy odczekać chwilę aż zastygnie na skórze i zrywany jest jako jeden kawałek. Nie używa się tu plastrów. Wosk twardy doskonale 64 nadaje się do usuwania włosków krótkich i ciężkich do wyrwania. Kosmetyczka musi mieć dużo wprawy przy stosowaniu wosku twardego, gdyż już jego nakładanie jest trudniejsze niż wosku kremowego, a samo zrywanie wosku wymaga sporo doświadczenia. Nieprawidłowo wykonana depilacja woskiem twardym może być nieprzyjemna i bolesna, a skóra może zostać zbytnio podrażniona. PASTA CUKROWA Jest to nowość w polskich gabinetach kosmetycznych. Metoda ta oparta jest na stosowanej od stuleci technice usuwania owłosienia przez kobiety z Bliskiego Wschodu. Pasta cukrowa składa się z cukru, soku cytrynowego oraz wyciągów roślinnych. Zaletami tej metody usuwania owłosienia jest fakt, że depilacja ta jest mniej bolesna od woskowania, podrażnienie skóry także jest mniejsze, włoski są dokładnie usuwane, na- wet te mniejsze. Może być wykonywana u Pań z rozszerzonymi naczynkami, gdyż temperatura pasty cukrowej ma temperaturę ciała. Cenowo jest to zabieg droższy niż woskowanie, ale z całą pewnością jest godny polecenia, gdyż efekt utrzymuje się około tygodnia dłużej niż po woskowaniu. EPILACJA LASEROWA Jest to metoda bardzo skuteczna i trwała. Na zabieg możemy wybrać się do specjalistycznego gabi- netu zajmującego się kosmetologią estetyczną, może go wykonywać kosmetolog po odpowiednim szkoleniu oraz lekarz dermatolog. Zabieg ten ze względu na użycie światła lasera nazywany jest fotoepilacją. Energia lasera oddziaływuje bezpośrednio na melaninę, czyli barwnik włosa. Barwnik ten ma zdolność absorpcji światła, dzięki temu w mieszku włosowym dochodzi do reakcji termicznej. Dochodzi do zniszczenia cebulki włosa. Ze względu na oddziaływanie światła lasera z barwnikiem najlepsze rezultaty uzyskuje się w przypadku włosów ciemnych. Prawidłowo wykonany zabieg jest bezbolesny i całkowicie bezpieczny. Ze względu na różne tempo wzrostu włosów oraz ze względu na fakt, że każdy włos ma 3 fazy wzrostu zabieg fotoepilacji należy powtórzyć do 8 razy. Zabieg należy powtarzać w odstępach cztero-sześciotygodniowych. Największą zaletą tego zabiegu jest jego skuteczność i efekt utrzymujący się parę lat. Zabieg ten można z powodzeniem wykonywać na każdej partii ciała oraz na twarzy. Wadą niestety jest nadal wysoka cena. ELEKTROKOAGULACJA To zabieg od dawna wykonywany w gabinetach oferujących zabiegi trwałego usuwania owłosienia. Zabieg ten wykonywany jest przy użyciu prądu wysokich częstotliwości. Oddziaływanie prądu powoduje wytwarzanie intensywnego ciepła w mieszku infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl włosa. W wyniku tego dochodzi do zjawiska nazywanego elektrokoagulacją, podczas którego niszczone są na stałe białka skóry, odpowiedzialne za wzrost włosa. Jest to metoda o tyle lepsza od lasera, że nie ma tu znaczenia kolor włosa, może być zarówno stosowna u osób o jasnych jak i ciemnych włosach. Zalecana jest głównie do usuwania owłosienia z mniejszych partii ciała jak np. wąsik. Bywa ona bolesna. Efekt utrzymuje się podobnie jak w przypadku lasera, wiele lat. ULTRADŹWIĘKI I ENZYMY Przy tej metodzie stosuje się enzymy niszczące mieszki włosowe. Enzymy wprowadzane są do mieszka za pomocą ultradźwięków. Jest to zabieg, który wymaga kilkakrotnego powtórzenia, a jego efektywność sprawdza się raczej na włosach jasnych i delikatnych. Ta metoda również zapewnia nam wieloletni efekt. Metod usuwania zbędnego owłosienia jest kilka, każda z nas może zastosować tę, która najbardziej jej odpowiada. Pomimo wysokiej ceny zabiegów laserowych, elektrokoagulacji czy ultradźwięków są to metody godne polecenia, gdyż efekt tych zabiegów utrzymuje się kilka lat. Dla Pań, które prowadzą aktywny tryb życia jest to doskonały sposób, aby zawsze czuć się komfortowo i pewnie. 65 66 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 67 68 foto: Getty Images\Flash Press Media Poprawne odżywianie w miażdżycy WARTO WIEDZIEĆ MIAŻDŻYCA NALEŻY DO SZEROKIEJ GRUPY CHORÓB, KTÓREJ JEDNYM Z PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW LECZENIA JEST ŻYWIENIE. Monika Mielus Według stereotypów, pierwszym skojarzeniem o diecie, zarówno w leczeniu jak i zapobieganiu miażdżycy, jest zaprzestanie jedzenia jaj i smalcu jako głównych “sprawców” tego schorzenia. Przyjrzyjmy się więc, jak prawidłowo podejść do żywienia w miażdżycy. NA POCZĄTEK… TEORIA Miażdżyca - jest to choroba dużych, średnich i małych naczyń, w których zachodzi szereg zmian w sródbłonku tętnic i powstaje naciek estrów cholesterolu i trójglicerydów. Głównymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi blaszki miażdżycowej są lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości VLDL i lipoproteiny o niskiej gęstości LDL. Kolejne etapy to zwłóknienie tętnic, nacieczenie wapniowe i powstanie skrzepu zatykającego światło tętnicy. Jeszcze w latach 50-tych uważano ją za naturalny proces związany ze starzeniem się organizmu, któremu w żaden sposób nie można przeciwdziałać. Dziś już wszyscy wiedzą, że tak nie jest. Miażdżyca stopniowo zwęża naczynia, czego przez wiele lat w ogóle nie odczuwamy. Mechanizmami patogenetycznymi miażdżycy są czynniki dziedziczone po rodzicach, zaburzenia DNA, infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl warunkowe trawienie tłuszczu, zaburzenia fibrynolizy oraz wiek i płeć. Niestety nie mamy na nie żadnego wpływu. Okazuje się, że sam fakt, iż mamy w rodzinie krewnego, który z powodu choroby wieńcowej zmarł przed 45 rokiem życia należy uznać za czynnik ryzyka porównywalny z paleniem papierosów, a jeśli ktoś wcześnie stracił rodziców na skutek zawału i pali papierosy, miażdżyca może doskonale się rozwijać w jego naczyniach już między 14 a 35 rokiem życia. Są jednak również takie czynniki, które możemy regulować poprzez prawidłową dietę i zdrowy tryb życia. Ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej serca jest o 1/3 mniejsze u osób regularnie wykonujących ćwiczenia fizyczne. TROCHĘ WYLICZANEK… RODZAJE MIAŻDŻYCY • Naczyń wieńcowych • Tętnic mózgowych • Tętnicy głównej • Tętnic nerkowych • Tętnic kończyn dolnych Głównym i najczęstszym powikłaniem miażdżycy jest zawał mięśnia sercowego. Co roku w Polsce na zawał zapada 100 tys. osób. CZYNNIKI ZAGROŻENIA MIAŻDŻYCĄ: Czynniki genetyczne: • mutacje genomu – zaburzenia DNA 69 WARTO WIEDZIEĆ • choroba niedokrwienna serca u krewnych pierwszego stopnia Czynniki biochemiczne: • upośledzenie fibrynolizy (nadmiar fibrynogenu) • zwiększona aktywność płytek • hipercholesterolemia • hipertriglicerydemia • upośledzenie tolerancji glukozy insulinooporność komórkowa mikroalbuminuria, białkomocz • zaburzenia w budowie serca (przerost lewej komory) Czynniki środowiskowe: • palenie tytoniu • choroba alkoholowa • przewlekający się stres • otyłość WHR > 0,9 • brak aktywności fizycznej • nadciśnienie tętnicze • cukrzyca typu I i II Inne: • płeć (mężczyźni częściej chorują niż kobiety przed menopauzą) • wiek (przede wszystkim osoby powyżej 35 r.ż.) • grupy etniczne CZYNNIKI ZAGROŻENIA MIAŻDŻYCĄ WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA: • dieta o zbyt dużej wartości energetycznej • zawartość tłuszczów w diecie przekraczająca 30% dziennego zapotrzebowania • udział tłuszczów pochodzenia zwierzęcego (nasycone) 70 powyżej 15% • spożywanie cholesterolu ponad 300 mg/dobę • zawartość cukrów prostych powyżej 10% • niedobór miedzi, żelaza, chromu, selenu, magnezu • niedobór witamin antyoksydacyjnych (A, C, E, beta-karotenu) • niedobór błonnika w diecie. NIE TYLKO „WINOWAJCY” Jednym z czynników ryzyka, jak wspomniano powyżej, jest spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczu i cholesterolu. Ale cholesterol ma różne oblicza. Zobaczmy. CHOLESTEROL Znajduje się w zjadanych przez nas pokarmach (cholesterol egzogenny) oraz jest syntetyzowany przez organizm (cholesterol endogenny). Ten ostatni stanowi 60 – 80 % całkowitego cholesterolu ustrojowego. Stężenie cholesterolu we krwi jest większe: • u mężczyzn • u osób w starszym wieku • u osób nie wykonujących wysiłków fizycznych • u osób będących na wysokoenergetycznej diecie Cholesterol w osoczu krwi występuje w powiązaniu z białkami tworząc lipoproteiny: HDL (high density lipoproteines) lipoproteiny dużej gęstości. Wysysają nadmiar cholesterolu z tkanek i przenoszą go do wątroby, gdzie ulega degradacji. Jest to „dobry” cholesterol. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STĘŻENIE HDL: Czynniki zmniejszające stężenie: • Otyłość (duża ilość tkanki tłuszczowej przyczynia się do nadciśnienia tętniczego i niskiego stężenia HDL) • Dieta bogatowęglowodanowa (udział węglowodanów w diecie powyżej 65% zapotrzebowania energetycznego i zastąpienie kalorii uzyskiwanych z nasyconych kwasów tłuszczowych przez węglowodany zmniejsza stężenie HDL.) • Palenie tytoniu (obniża stężenie HDL u kobiet średnio o 6 mg%, a u mężczyzn średnio o 4 mg%) Czynniki zwiększające stężenie: • Zmiana stylu życia, zwiększenie aktywności fizycznej • Zaprzestanie palenia papierosów • Estrogeny u kobiet (stosowanie estrogenów w hormonalnej terapii zastępczej powoduje znaczny wzrost stężenia HDL i obniżenie stężenia LDL) • Alkohol w umiarkowanych ilościach (2-3 porcje piwa, wina lub drinków dziennie; korzystne działanie można wiązać z faktem zmniejszania przez alkohol stężenia fibrynogenu i hamowania agregacji płytek, jednak ze względu na powszechność alkoholizmu picia alkoholu się nie zaleca i należy zalecać ostrożność w tej kwestii) infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 71 WARTO WIEDZIEĆ • LDL (low density lipoproteines) lipoproteiny małej gęstości. Rolą LDL jest przenoszenie cholesterolu z wątroby do tkanek. Jest to „zły” cholesterol. NIE TYLKO CHOLESTEROL… Trójglicerydy powstają w wątrobie z kwasów tłuszczowych i jest ich szczególnie dużo wtedy, gdy jemy tłusto. Trójglicerydy ułatwiają tworzenie we krwi zakrzepów, które są najczęstszym powodem zatykania naczyń krwionośnych i prowadzą do zawału. Najbardziej narażone na wzrost stężenia trójglicerydów są osoby otyłe, chore na cukrzycę lub nadużywające alkoholu. WPŁYW ŻYWIENIA NA POZIOM TRÓJGLICERYDÓW: Czynniki zwiększające stężenie: • nadmierne żywienie i otyłość • alkohol • węglowodany (cukier, fruktoza) Czynniki zmniejszające stężenie: • redukcja masy ciała • unikanie spożywania alkoholu • ograniczenie spożycia cukrów prostych • wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega- 3 WYTYCZNE ŻYWIENIOWE Celem postępowania dietetycznego jest utrzymanie na odpowiednim poziomie cholesterolu, przy jednoczesnym utrzymaniu takiego sposobu odżywiania, który jest 72 zróżnicowany, zbilansowany i odpowiedni pod względem odżywczym. Utrzymanie cholesterolu na właściwym poziomie, dzięki stosowanej diecie, zależy od wiedzy o składzie pożywienia, umiejętności przestrzegania zaleceń dietetycznych oraz chęci utrzymania nowych nawyków żywieniowych. Bardzo ważna jest umiejętność rozpoznawania pokarmów wysokotłuszczowych i zawierających dużo cholesterolu oraz wiedza, jak zastępować je odpowiedniejszym pożywieniem. Zalecenia dotyczące żywienia należy indywidualnie dostosowywać do każdej osoby. U osób z otyłością konieczne jest ograniczenie wartości energetycznej diety - już samo to często wystarcza do zmniejszenia stężenia lipidów w surowicy i zwiększenia stężenia cholesterolu HDL. U osób bez nadmiaru masy ciała nie należy ograniczać energii. DIETA „ROZEBRANA” NA CZYNNIKI PIERWSZE TŁUSZCZE Wszystkie tłuszcze ogółem nie powinny pokrywać więcej niż 15-30% dobowego zapotrzebowania energetycznego. Należy więc ograniczać spożycie tłuszczów ogółem, a zwłaszcza smalcu, masła, słoniny i tzw. niewidzialnych tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, znajdujących się głównie w czerwonym mięsie i jego przetworach a także w żółtych serach. KWASY TŁUSZCZOWE NASYCONE W wielu różnych badaniach wykazano dodatni związek pomiędzy wielkością spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych, a stężeniem cholesterolu w surowicy. Zwiększają stężenie cholesterolu: • masło kakaowe • olej kokosowy i palmowy DOBROCZYNNE KWASY KWASY TŁUSZCZOWE NIENASYCONE – NNKT Można je podzielić na: WIELONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA–6: Źródła występowania: olej kukurydziany, słonecznikowy, sojowy, margaryny. Korzystne przeciwmiażdżycowe działanie tych kwasów polega na: • zmniejszeniu stężenie cholesterolu całkowitego • zmniejszeniu stężenia LDL w surowicy • zmniejszeniu skłonności do zakrzepicy • nie zwiększaniu stężenia trójglicerydów w surowicy WIELONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA-3: Źródła występowania: olej lniany, rzepakowy; plankton morski, z orzeszków ziemnych i orzechów włoskich, olej z ryb morskich Korzystne przeciwmiażdżycowe działanie tych kwasów polega na: • zmniejszeniu zwiększonego stężenia triglicerydów w surowicy • działaniu antyagregacyjnym na płytki krwi • hamowaniu powstawania zakrzepów • zapobieganiu arytmii serca Zalecane jest spożywanie około 1-2 g czystych kwasów na dobę. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe niezwykle łatwo ulegają utlenieniu, tracą wtedy swoje właściwości biologiczne i mogą stać się szkodliwe. Z tego względu nie należy używać ich do smażenia, tylko spożywać w stanie nieprzetworzonym na surowo. Zalecane jest spożywanie margaryn zawierających wielonienasycone kwasy tłuszczowe typu cis, a nie trans. Dlatego należy wybierać margaryny otrzymywane metodą estryfikacji, czyli tzw. miękkie margaryny kubkowe. Zalecane spożycie kwasów tłuszczowych omega-6 wynosi około 6-7% całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Należy jednak podkreślić, że przedawkowanie, czyli zbyt duża podaż tych kwasów w diecie, powyżej 6-7%, wywiera bardzo niekorzystny wpływ na organizm. Dlaczego NNKT są tak ważne? • Zwiększają przepływ krwi przez naczynia wieńcowe • Zapobiegają miażdżycy • Obniżają cholesterol • Są niezbędne do prawidłowego wzrostu dzieci i młodzieży • Transportują lipidy w organizmie JEDNONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE Źródła występowania: oliwa z oliwek, olej z orzeszków ziemnych, owoc avocado, bezerukowy olej rzepakowy. Wspomaga organizm w każdym wieku sugerowana cena w aptece 34 99 DHEA PRECURSOR® Op. 30 tabletek Suplement diety DHEA Precursor® zawiera wyciąg z Dioscorea Villosa, zwany inaczej (Wild Yam P.E), który służy organizmowi jako podstawa do wytwarzania własnego DHEA. Wytwarzany przez organizm hormon DHEA: zapobiega chorobom serca, chroni przed stresem, pomaga w okresie menopauzy, poprawia pamięć, obniża poziom cholesterolu we krwi oraz opóźnia starzenie. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] GREENMED www.dbamozdrowie.pl 73 WARTO WIEDZIEĆ Korzystne działanie na profil lipidowy polega na: • zmniejszeniu stężenie CH całkowitego i LDL bez wpływu na stężenie cholesterolu frakcji HDL • odporności na modyfikację oksydacyjną - można na nim smażyć Zalecana ilość spożywania kwasów jednonienasyconych wynosi około 10% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Zastąpienie kalorii uzyskiwanych z nasyconych kwasów tłuszczowych przez węglowodany, zmniejsza stężenie HDL. Natomiast zastąpienie nasyconych kwasów tłuszczowych jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi utrzymuje stężenie cholesterolu HDL bez zmian oraz zmniejsza zapadalność na choroby serca. Chorzy z niskim stężeniem cholesterolu HDL powinni unikać spożywania kwasów tłuszczowych typu trans (np. uwodornionych olejów roślinnych). Tłuszcze te stosowane powszechnie w celu przedłużenia trwałości wypieków, nie tylko zwiększają stężenie LDL, lecz obniżają także stężenie cholesterolu HDL. CHOLESTEROL Należy radykalnie obniżyć jego ilość w diecie i wyeliminować produkty o jego dużej zawartości. Zalecane dobowe spożycie cholesterolu wynosi 300 mg, a w indywidualnych przypadkach może być ograniczone do 200 mg na dobę. Źródła zarówno cholesterolu jak i dobroczynnych kwasów tłuszczowych przedstawia tabela 1. MIĘSO Wiele osób sądzi, że aby obniżyć poziom lipidów, muszą zrezygnować z jedzenia mięsa (wołowiny, wieprzowiny, baraniny, cielęciny oraz wędlin). Te ograniczenia nie są potrzebne, a ponadto pozbawiają wartościowych składników Tabela 1. Przykładowe źródła cholesterolu, NNKT, kwasów omega 3 i omega 6 Grupa produktów Cholesterol Mleko i przetwory mleczne Mleko w proszku Śmietanka 30% Ser Rokpol Jaja Kurze całe Żółtko Proszek jajeczny Mięso i przetwory mięsne Mózg wieprz. Wątroba kurza Nerki wieprzowe Pasztet pieczony Tłuszcze Masło ekstra NNKT Omega 3 Żółtko Tłuszcze rybie głównie ryb morskich, olej lniany Olej krokoszowy Olej słonecznikowy Olej sojowy Olej kukurydziany Olej z zarodków pszennych Strączkowe Soja, nasiona suche Orzechy Orzechy włoskie Orzechy arachidowe Migdały Orzechy pistacjowe 74 Omega 6 Wyrób medyczny Ciśnieniomierz nadgarstkowy sugerowana cena w aptece sugerowana cena w aptece 09 99 411 222 BC09 EM 40 Stymulator mięśni EMS i nerwów TENS Posiada po 20 programów TENS oraz EMS elektrycznej stymulacji nerwów i mięśni oraz 10 programów masażu - mających zastosowanie w eliminacji bólów o różnorodnym podłożu (np. bóle pleców, stawów, nerwóbole), niedowładach (np. po wylewach), zaniku mięśni, rehabilitacji, budowaniu muskulatury, a także do rozluźnienia i regeneracji mięśni po dużym wysiłku i w zwalczaniu uczucia zmęczenia. Posiada 2 osobno regulowane kanały z 4 samoprzylepnymi elektrodami. BEURER Idealny dla kontroli ciśnienia zarówno w domu jak i podróży. Ogromny wyświetlacz (wielkość cyfr 51x45 mm) ułatwia odczyt po dokonaniu pomiaru każdej osobie, która ma nawet bardzo duże problemy ze wzrokiem. Posiada 3 tory pamięci, w których zapisywanych jest po 30 ostatnich pomiarów z datą, godziną oraz numerem. Ciśnieniomierz posiada funkcję Fuzzy-Logic. Dzięki kolorowej skali wskazuje, czy dokonany pomiar mieści się w normach opracowanych przez Światową Organizację Zdrowia. Ostrzega przy zaburzeniach pracy serca (arytmii) oraz w przypadku ruchu lub rozmowy w trakcie pomiaru. BEURER Krem do skóry skłonnej do podrażnień i alergii sugerowana cena w aptece 23 49 ALLERCO Krem op. 40 ml Krem allerco to innowacyjny preparat oparty na substancji czynnej pochodzenia witaminowego o potwierdzonym klinicznie działaniu przeciwzapalnym. Przeznaczony jest do pielęgnacji skóry wrażliwej, skłonnej do podrażnień i alergii. Chroni przed powstawaniem zmian zapalnych. Zapewnia długotrwałe nawilżenie i natłuszczenie, przeciwdziałając wysuszeniu skóry. Działa ochronnie na warstwę lipidową naskórka. Jest produktem hipoalergicznym, nie zawiera substancji zapachowych i barwników. Wskazania: Pielęgnacja skóry suchej, wrażliwej, skłonnej do podrażnień i alergii (alergia kontaktowa, wyprysk, atopowe zapalenie skóry, zapalenie skóry wieku starczego). Sposób stosowania: Krem nanosić na zmienioną powierzchnię skóry kilka razy dziennie. Stosować profilaktycznie jako środek pielęgnacyjny, również u dzieci. Działanie niepożądane: W wielomiesięcznych testach klinicznych nie zaobserwowano działań niepożądanych. Skład: metabolit witaminy PP (1-metylonikotynamid), witamina E, gliceryna W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl PHARMENA 75 WARTO WIEDZIEĆ odżywczych znajdujących się w mięsie. Zamiast zrezygnować z mięsa należy raczej wybierać chude kawałki, kontrolować wielkość porcji i ograniczyć jedzenie żywności bogatej w tłuszcz. Należy zdać sobie sprawę z tego, że 60% tłuszczu w codziennej diecie pochodzi z innych źródeł niż mięso. Trzeba mieć świadomość, że wiele produktów jadanych codziennie zawiera ukryty tłuszcz. Dużo tłuszczu zawierają: majonezy, sosy oraz dania typu fast food (pizza, zapiekanki). Jednak niektóre badania wykazały, że przy obniżaniu poziomu lipidów we krwi nie ma znaczenia spożywanie drobiu i ryb zamiast mięsa. Okazało się, że dieta o niskiej zawartości tłuszczu i zawierająca chudą wołowinę czy kurczaki może obniżyć poziom lipidów we krwi, a zastąpienie wołowiny kurczakami nie zmienia poziomu lipidów. Przy używaniu mięsa w diecie miażdżycowej należy: • Wybierać chude kawałki mięsa, drób bez skóry oraz ryby • Usuwać cały widoczny tłuszcz i skórę • Kontrolować wielkość porcji (początkowo 2 porcje chudego mięsa po max. 85g) • Stosować niskotłuszczowe metody obróbki (gotowanie na parze, pieczenie, duszenie, gotowanie, smażenie bez tłuszczu, pieczenie na grillu) 76 WĘGLOWODANY Dieta powinna być normowęglowodanowa. Skrobia powinna stanowić około 60% energetycznej wartości diety. CUKRY PROSTE Ilość cukrów prostych w diecie należy obniżyć do poniżej 10% całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Co za tym idzie: słodycze, ciasta, napoje słodzone, jasne pieczywo powinny być pod ścisłą kontrolą w spożyciu. BŁONNIK POKARMOWY Błonnik zwiększa wydalanie kwasów żółciowych z jelit i wtórnie zmniejsza stężenie cholesterolu w surowicy. Wszystko co jest z nieprzetworzonego ziarna jest zalecane, jak również warzywa i owoce w każdym posiłku. BIAŁKO Białko powinno stanowić 12% dziennego zapotrzebowania energetycznego i powinno pochodzić głównie z chudych ryb, drobiu bez skóry, chudych wędlin oraz chudego mleka i niskotłuszczowych przetworów mlecznych. WITAMINY Niedobór niektórych witamin zwiększa znacznie ryzyko zachorowania na choroby serca. Ostatnio szczególnie silnie podkreśla się znaczenie witamin antyoksydacyjnych, czyli C, E i beta-karotenu. Mają one znaczenie w ograniczaniu szkodliwego działania wol- nych rodników, których nadmiar w organizmie przyczynia się do rozwoju miażdżycy. Na zwiększenie chorób układu krążenia może mieć wpływ również niedobór witamin z grupy B, a szczególnie B6 i B12. UWAGA!!! Palacze chorzy na miażdżycę nie powinni zażywać beta-karotenu, ponieważ dostępne badania dowodzą o braku skuteczności leczenia i potencjalnego wzrostu ryzyka u takich chorych. COŚ DLA CIEKAWSKICH - NOWINKI DIETETYCZNE Od niedawna coraz częściej ważną rolę nie tylko w prewencji, ale i w leczeniu, przypisuje się flawonoidom czyli składnikom, które występują w roślinach w charakterze barwników roślinnych i odgrywają w tych roślinach rolę ochronną przed szkodliwymi czynnikami. FLAWONOIDY O DZIAŁANIU ANTYMIAŻDŻYCOWYM • Grejpfrut – obniża poziom cholesterolu, zawiera dużo witaminy C i beta-karotenu oraz kwas galakturonowy rozpuszczający złogi w tętnicach, cofający zmiany miażdżycowe • Cebula zawiera kwercetynę, a czosnek ajoen. Są to substancje o działaniu przeciwkrzepliwym, obniżające ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. • Karczochy (jadalne, miękkie dno infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 77 WARTO WIEDZIEĆ kwiatowe) – korzystnie wpływają na przemianę tłuszczową. • Czerwone winogrona – zawierają roztwerator, substancję zapobiegającą zlepianiu płytek krwi. • Czarna herbata – zawiera również kwercetynę zapobiegającą odkładaniu się cholesterolu • Zielona herbata – obniża ciśnienie krwi, ma właściwości antyoksydacyjne. • Kora wierzby – herbata z połowy łyżeczki takiej kory zawiera około 100 mg salicylanów, które są ziołowym prekursorem kwasu acetylosalicylowego. Może więc zastąpić codzienną profilaktykę zakrzepów krwi będących częstą przyczyną zawałów serca, udarów mózgu i zatorów w innych narządach. • Pomidory, a zwłaszcza żółta, galaretowata substancja otaczająca pestki, obniża, podobnie jak osławiona kwas acetylosalicylowy, aktywność płytek krwi, biorących udział już w początkowej fazie procesu tworzenia skrzepów krwi. Ilość tej substancji zawarta w czterech pomidorach powoduje aż 70% spadek tejże aktywności, nie zwiększając – w przeciwieństwie do kwasu acetylosalicylowego – ryzyka krwotoków. • Kakao i czekolada – zawarte w nich polifenole zmniejszają aktywność „złego” LDL-cholesterolu, a spośród nich, obecne w kakao, rozkurczają naczynia krwionośne, ułatwiając w nich przepływy. Spada we krwi aktywność związków biorących udział w tworzeniu zakrzepów i rośnie zdolność antyok- 78 sydacyjna krwi, oddziaływując korzystnie na serce i jego naczynia. • Głóg – preparaty z głogu usprawniają dopływ krwi do serca. Oczywiście wszystkie te produkty należy spożywać w umiarkowanej, zgodnej z zasadami racjonalnego żywienia ilości i z niczym nie można przesadzać. Jednak podstawową regułą tej diety jest termin jej stosowania. Pamiętajmy o tym, że powinniśmy dostosowywać się do tych zasad przez całe życie, a nie dopiero w momencie wystąpienia choroby, bo wtedy może być już za późno!!! NIEŻYWIENIOWE CZYNNIKI RYZYKA MIAŻDŻYCY AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Mała aktywność fizyczna jest także bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na epidemię chorób układu krążenia. Tryb życia ludzi w ciągu poprzednich tysiącleci wymagał znacznego wysiłku fizycznego koniecznego do zdobycia pożywienia, budowy mieszkań, utrzymania rodziny. Współczesna technika wyeliminowała konieczność ciężkiej pracy większości mieszkańców miast i wsi. Obecny styl wypoczynku preferuje oglądanie i kibicowanie, zamiast uczestnictwa w zajęciach sportowych, turystyce czy grach i zabawach ruchowych. Spowodowało to wiele niekorzystnych następstw i zaburzeń w funkcjo- nowaniu ustroju, między innymi mniejszą sprawność i adaptację układu krążenia do wysiłku, tendencję do większej krzepliwości krwi oraz wzrost stężenia cholesterolu. Częstość występowania choroby wieńcowej u osób aktywnie fizycznych jest mniejsza niż u tych, które prowadzą siedzący tryb życia, a ewentualny przebieg choroby wieńcowej jest łagodniejszy. Pamiętać musimy, że o zdrowie trzeba dbać samemu i że lepiej być człowiekiem zdrowym niż nawet najlepiej leczonym pacjentem. PALENIE Badania wykazują, że u mężczyzn palących papierosy, stężenie HDL było niższe średnio o 4mg/dl niż u niepalących. Również u kobiet palących papierosy stężenie HDL było niższe o 6mg/dl niż u niepalących. Również palenie bierne jest przyczyną zmniejszenia cholesterolu HDL, np. u dzieci o 3,8mg/dl w stosunku do dzieci nienarażonych na dym tytoniowy. ALKOHOL < 10 – 30g/dobę Alkohol może wpływać na meta- bolizm lipoprotein. U większości osób podnosi stężenie triglicerydów oraz może podnosić stężenie HDL. Na stężenie cholesterolu LDL w zasadzie nie wpływa, chociaż u osób spożywających umiarkowane ilości alkoholu, ryzyko choroby jest mniejsze niż u osób niepijących. Jednakże nie należy zalecać jego spożycia, a gdy już jest spożywany jego ilość nie powinna przekraczać dwóch drinków dziennie, z których każdy stanowić powinien odpowiednik 350 g piwa, 140 g wina lub 70 g wódki. SŁOWO NA ZAKOŃCZENIE Wracając do początku, czasami pierwsze skojarzenia związane z chorobą mogą okazać się prawdziwe. Ważne jednak jest, aby dokładnie poznać „wroga”, wybierać to, co tak naprawdę przyczynia się do polepszenia stanu zdrowia oraz ma działanie lecznicze. I rzecz najważniejsza – warto zawsze najpierw pamiętać o profilaktyce, która może nas uchronić przed zgubnymi skutkami stosowania nieprawidłowego stylu życia. BIBLIOGRAFIA: 1. E. Wierzbicka: Czy wiemy co jeść? Co pomaga a co szkodzi?, Przegląd Reader’s Digest, Warszawa, 2000 r. 2. H. Ciborowska, A. Rudnicka: „Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, PZWL, Warszawa, 2000r. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 3. H. Kunachowicz, I. Nadolna, B. Przygoda, K. Iwanow: Tabele Wartości Odżywczej Produktów Spożywczych, IŻŻ, Warszawa, 1998 r. 4. J. Gawęcki, L. Hryniewiecki: „Żywienie człowieka, podstawy nauki o żywieniu człowieka” tom I, PWN, Warszawa, 2000r. 5. J. M. Danions: „Cholesterol”, wydawnictwo W.A.B., Warszawa, 1992 r. 6. J. Tatoń: „Miażdżyca - zapobieganie w praktyce lekarskiej”, PZWL, Warszawa, 1996 r. 7. J.M.Keenan, MD Diane H. Morris, PhD, RD: Hipercholesterolemia. Dietetyczne porady dla pacjentów dotyczące mięsa, Medycyna po dyplomie vol.5/nr2/ maj, 1996r., s.87-99. 8. R. S. Safeer, MD Martha O. Cornell, DO: Nowe spojrzenie na rolę cholesterolu frakcji HDL, Medycyna po dyplomie, 2001 r., 10, 8 (6), s.49- 67. 9. Tedy L. Mitchell, MD Larry W. Gibbons, MD, MPH: Kontrola stężenia lipidów krwi. Znaczenie diety i wysiłku fizycznego. Medycyna po dyplomie, 1999 r., 8 (4), s.61-68. 10. W. Szostak: „Zdrowe żywienie najważniejszą metodą profilaktyki miażdżycy”, List informacyjny narodowego programu profilaktyki cholesterolowej, IŻŻ. 11. Z. Chełmińska: Żywienie w miażdżycy, Zdrowa żywność, zdrowy styl życia, nr 3 (37), 1997 r. 79 80 Twój spokojny sen sugerowana cena w aptece 51 49 GOOD NIGHT II Op. 120 tabletek Suplement diety Twój spokojny sen może zapewnić preparat nowej generacji z naturalnych składników. Good Night II to preparat, który zawiera standaryzowane, naturalne ekstrakty; melisy i chmielu zwyczajnego. Zioła te zostały starannie wyselekcjonowane aby wspomagać naturalne zasypianie. Dodatkowo Good Night II zawiera magnez, który działa uspokajająco na nasz organizm, ponadto dzięki zawartej w nim witaminie B6 działa kojąco na stres, który jest jednym z czynników wywołujących bezsenność. GREENMED Kuracja do włosów zniszczonych farbowaniem i modelowaniem sugerowana cena w aptece 1349 Cena dotyczy balsamu, lotionu i szamponu SEBORADIN REGENERUJĄCY Op. 200 ml Seboradin Regenerujący to kuracja do włosów zniszczonych farbowaniem i modelowaniem. Zawiera wyciąg z żeń-szenia, który odżywia włosy i dotlenia skórę głowy, czarną rzodkiew o właściwościach wzmacniających i zapobiegających nadmiernemu wypadaniu włosów, prowitaminę B5 oraz olej rycynowy. Preparaty odżywiają i regenerują włosy, zapobiegają rozdwajaniu końcówek, ułatwiają rozczesywanie. Nadają włosom zniszczonym połysk, elastyczność i zdrowy wygląd. W TWOJEJwww.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] INTER-FRAGRANCES 81 foto: Getty Images\Flash Press Media Przygotowujemy się do zimowego szaleństwa AMATORZY NARCIARSTWA JUŻ ZACIERAJĄ RĘCE NA MYŚL O SZALEŃSTWACH NA STOKU. ZARÓWNO NARTY JAK I SNOWBOARD DOSTARCZAJĄ NIEZAPOMNIANYCH EMOCJI. PRZYGOTUJMY SIĘ, ABY PIERWSZE ZETKNIĘCIE Z ZIMOWYM SPORTEM NIE BYŁO TRAGICZNE W SKUTKACH. Katarzyna Sosińska 82 ŻYJ AKTYWNIE S porty zimowe mogą być uprawiane w dowolnym wieku. Każdy przejaw aktywności fizycznej, w tym także narciarstwo czy snowboarding wypracowuje kondycję i wytrzymałość fizyczną. Sporty zimowe mają największy wpływ na mięśnie nóg i mięśnie przyległe do kręgosłupa. Poza rozwojem mięśni ud, łydek, mięśni kręgosłupowych narciarstwo i snowboarding kształtuje zwinność, sprawność psychoruchową oraz równowagę. Nie możemy jednak podejść do tych sportów bez należytego przygotowania, które w pełni pozwoli wykorzystać doznania towarzyszące sportom zimowym. PRZEDE WSZYSTKIM PRZYGOTOWANIE Nie należy korzystać z zimowego szaleństwa bez odpowiedniego przygotowania naszego organizmu. Nie możemy sobie pozwolić na sytuację, w której „wskakujemy” na narty lub deskę prosto „zza biurka”. Im wcześniej rozpoczniemy przygotowania, tym lepiej. Doskonałymi sposobami na poprawienie naszej ogólnej wydajności są: • Pływanie • Ćwiczenia siłowe • Ćwiczenia aerobowe • Swobodne wspinanie się infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] po schodach • Jogging • Koszykówka, siatkówka, itp. • Jazda na rowerze • Łyżwiarstwo oraz jazda na rolkach. Każdy przejaw aktywności fizycznej pozwala na ustrzeżenie się przed przyszłymi kontuzjami i rozczarowaniami. Każde przygotowanie będzie miało sens wyłącznie w momencie, gdy trening przygotowujący będzie systematyczny. Inny rodzaj wysiłku nie przyniesie spodziewanych rezultatów. Intensywność treningów należy podnosić stopniowo w czasie, aby uzyskać odpowiednie wyniki. NAJWAŻNIEJSZE SĄ NOGI Nasze nogi najbardziej narażone są na kontuzje podczas szaleństw w białym puchu. Przeciążenia na zakrętach, skoki, czy inne ewolucje są przenoszone na narty bądź deskę właśnie za pośrednictwem nóg. Wszystkie mięśnie i ścięgna pracują ze zwiększoną intensywnością. Niewłaściwe przygotowanie ich do takiej działalności powodować może bolesne naciągnięcia, uporczywe kontuzje, a nawet złamania. Aby uniknąć tego typu przykrych scenariuszy skupmy się na porządnym przygotowaniu nóg. Wypracowana wytrzymałość i siła pozwolą nam cieszyć się bezkontuzyjną jazdą. Pierwszym dobrym krokiem poczynionym w kierunku poprawienia wydolności nóg jest zamiana www.dbamozdrowie.pl windy na spacer po schodach. Dobre wyniki przynoszą również biegi i spacery. Wykonywanie najprostszych przysiadów również przełoży się na bezbolesną radość z jazdy. Nie jest najważniejsze to, w jaki sposób zmuszamy nogi do aktywności. Najistotniejsze jest to, aby właśnie nogi wykonywały najwięcej ruchu. Należy urozmaicać rodzaje wysiłków, najczęściej biegów, aby osiągać możliwie najskuteczniejsze rezultaty. Biegać możemy dosłownie wszędzie. Czy jest to bieg na powietrzu, czy na bieżni w zamkniętym pomieszczeniu. Bieganie powinno zajmować nam minimum trzy kwadranse dziennie. Oprócz biegów przodem i tyłem, wbiegania na schody, biegania po pagórkach, czy wskakiwania i zeskakiwania z przeszkód obunóż warto popracować nad równowagą. Stawanie na jednej nodze i utrzymywanie się w tej pozycji jakiś czas pozwoli naszemu błędnikowi, czyli zmysłowi równowagi, na przyzwyczajenie się do balansowania na desce czy nartach. ROZGRZEWKA Jest ona niezwykle ważna. Nie możemy sobie jej niestety darować. Pozwala nam na przygotowanie organizmu do wysiłku, jakiemu zostanie poddany. Skuteczne sposoby dobrej rozgrzewki to: • Podskakiwanie w miejscu przed włożeniem sprzętu narciarskiego na nogi • Wykonywanie skłonów w pra- 83 ŻYJ AKTYWNIE wo i w lewo, co pozwoli mięśniom kręgosłupa na rozciągnięcie się • Rozciągnięcie mięśni ud poprzez wykonywanie prostych ćwiczeń polegających na przenoszeniu ciężaru ciała w przykucnięciu ze strony lewej na prawą i odwrotnie • Skłony w przód również pozwolą na zwiększenie aktywności serca, co spowoduje zwiększenie przepływności krwi • Przy pomocy kijków trzymanych na obu końcach możemy wykonywać obroty w prawo i w lewo, co pozwoli na rozciągnięcie mięśni grzbietu, • Innym prostym sposobem na rozciągnięcie przy wykorzystaniu sprzętu narciarskiego jest wykonywanie skłonów – pozwoli to na rozciągnięcie pleców. Wszystkie opisane wyżej proste ćwiczenia, jak również wiele innych pozwalają na wykonanie prawidłowej rozgrzewki. Dzięki temu możemy uniknąć niepotrzebnych kontuzji. RELAKS I ROZCIĄGANIE PO PRZEJAŻDŻCE Spięte podczas przejazdów mięśnie należy odpowiednio rozciągnąć. Rozciąganie pozwala na zachowanie prawidłowej rozciągliwości mięśni. Zapobiega również bolesnym skurczom i pozwala na rozluźnienie ścięgien. Najprostszym sposobem są skłony wykonywane raz do jednej raz do drugiej nogi. Pozycja ich wykonywania nie 84 jest już aż tak istotna. Tak samo skuteczne są zarówno skłony wykonywane w pozycji stojącej jak i siedzącej. Lepsze rezultaty uzyskuje się, jeżeli w skłonie wytrzymamy ok. pół minuty. Inną, mniej wyczerpującą formą rozluźnienia mięśni i ścięgien jest gorąca kąpiel. Nie tylko sprawia wiele przyjemności, ale również powoduje rozluźnianie się mięśni. ODPOWIEDNIE URZĄDZENIA Sprzęt narciarki powinien być dobrany do naszego wzrostu, wagi, a co najważniejsze umiejętności: - Narty powinny odpowiadać długością co najwyżej naszemu wzrostowi. Prócz wzrostu ważnym aspektem jest waga. W punktach sprzedaży sprzętu narciarskiego znajdziemy ogromny wybór. O pomoc poprośmy personel, on na pewno pomoże wybrać sprzęt najbardziej dla nas odpowiedni. - Obuwie nie może być niewygodne. Koniecznie powinniśmy przymierzać je na skarpetkę narciarską, aby w użytkowaniu nie okazało się, że jest zbyt luźne, bądź zbyt ciasne. Zbyt luźne obuwie uniemożliwia nam poprawne panowanie nad nartami, zbyt ciasne przynosi ból i niweluje przyjemność z jazdy. Przy mierzeniu butów pamiętajmy także o tym, że nie może ono trwać kilka sekund. Nowoczesne buty narciarskie wyposażone są w specjalne wkładki, które w wyniku ciepła dostosowują swój kształt do stopy. Dla- tego mierzenie buta narciarskiego powinno trwać przynajmniej 30 minut. - Wiązania to niezwykle ważny element łączący obuwie z nartami i deską. Podstawowa funkcja tego urządzenia polega na jak najszybszym wypięciu narty w przypadku wywrotki. Wypięta narta nie powoduje urazów związanych ze skręceniami, zwichnięciami, a w najgorszych wypadkach złamaniami. Wiązania powinny być ściśle dopasowane do naszej wagi i umiejętności. - Kijki pomagają nam w utrzymaniu równowagi i unikaniu upadków. W przypadku snowboardu nie są stosowane. Prostym sposobem na dopasowanie długości kijka jest schwycenie go poniżej linii kółka. Jeżeli kąt między ramieniem i przedramieniem jest prosty, kij ma odpowiednią długość. - Strój narciarski to dość ważny element sportów zimowych. Kurtka i spodnie bądź cały kombinezon muszą zapewniać utrzymywanie ciepła i nieprzemakalność. Żaden z elementów ubioru nie może krępować ruchów, ponieważ utrudnia to manewrowanie na stoku i powoduje, ze jazda jest niezbyt przyjemna. Ważne jest okrycie głowy, ponieważ to właśnie przez głowę tracone jest ok. 50% całej ciepłoty ciała. Czapka, czy opaska są więc konieczne. Zachęcamy również do używania okularów słonecznych, które chronią nas przed refleksami słońca odbijanego przez śnieg oraz gogli mających za zadanie ochronę PRZYGOTOWANIE SPRZĘTU Samo przygotowanie naszego ciała nie ustrzeże nas przed kontuzjami. Równie istotnym elementem jest przygotowanie odpowiedniego sprzętu. Nieodpowiednio przygotowany sprzęt nie pozwoli nam cieszyć się w pełni doznaniami dostarczanymi przez sporty zimowe. Nawet idealnie przyszykowana trasa zjazdowa nie zastąpi przygotowania sprzętu. Tępe krawędzie nart i deski nie pozwolą na ostre wchodzenie w zakręty, a suchy ślizg nie zapewni nam odpowiednich prędkości na stokach. Sprzęt można przygotować w wyspecjalizowanych punktach lub zająć się tym w domu kierując się kilkoma zasadami: - Zaczynajmy zawsze od porządnego wyczyszczenia nart czy deski i oczyszczenia ich z kurzu i brudu - Ubytki w ślizgu (na spodniej stronie nart i deski) należy wypełnić i wyrównać cykliną - Skupić powinniśmy się również na wyrównaniu krawędzi i ich naostrzeniu - Nie zapominajmy o odpowiednim infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] ustawieniu wiązań. Odpowiednie wypinanie się nart ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo. Takie przygotowanie pozwoli nam zabezpieczyć się przed niepożądanymi wypadkami. ZAGROŻENIA NA STOKU Przede wszystkim musimy strzec się przed niskimi temperaturami. Zbyt długie działanie temperatur minusowych naraża na odmrożenia czy wyziębienie organizmu. Najbardziej wrażliwa pod tym względem jest nasza skóra. Odmrożenia często dotykają nieostrożnych i niedoświadczonych narciarzy i snowboardzistów. Najwrażliwsze są uszy, dłonie, nos i policzki. Smarowanie twarzy kremem nawilżającym to doskonała metoda zapobiegawcza odmrożeniom twarzy. Innym skutecznym sposobem przeciwdziałania odmrożeniom jest stosowanie ciepłych, nieprzemakalnych i nieprzepuszczających wiatru ubrań specjalnie przystosowanych do sportów zimowych. W przypadku wystąpienia przemrożenia zalecana jest ciepła kąpiel. W żadnym wypadku nie może ona być gorąca, gdyż może doprowadzić do martwicy przemrożonej skóry. Przemoknięte ubrania, niskie temperatury i nieostrożność w ubiorze to również pierwszy stopień do złapania infekcji dróg oddechowych. Przeziębienie i katar atakują nas z każdej strony, dlatego powinniśmy być niezwykle na te choroby wyczuleni. Godne polecenia są www.dbamozdrowie.pl środki zapobiegające infekcjom oraz witaminy i mikroelementy wzmacniające nasz organizm. Nic nie jest jednak tak groźne jak mechaniczne uszkodzenia ciała. Narciarstwo i snowboarding zaliczają się do sportów ekstremalnych i chodź czasem mogą wyglądać niewinnie są przyczyną wielu obrażeń ciała. Zwichnięcia, skręcenia i złamania to chleb powszedni na stoku. Tu nic nie zastąpi ostrożności na stokach. Nasz zdrowy rozsądek to najlepszy środek zapobiegawczy. Snowboarding i narciarstwo to sporty przynoszące wiele satysfakcji. Dobrze przygotowani fizycznie i sprzętowo ruszajmy na stoki i cieszmy się zimą. foto: Getty Images\Flash Press Media oczu przed wpadającym na twarz śniegiem. Coraz częściej stosuje się kaski ochronne. W Polsce jeszcze nie ma prawnego wymogu jazdy w kaskach jak w niektórych krajach alpejskich, ale zdrowy rozsądek powinien wziąć górę i kasku powinien używać każdy narciarz i snowboardzista. 85 86 Laureaci krzyżówki Rozwiązaniem krzyżówki z numeru 10 (64) sponsorowanej przez P.W.M. „Gama” było hasło: GRYKOSTART ten znak to natury smak Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie” 0067823 0071019 0087978 0119927 0129716 0150385 0237529 0326785 0524266 0617223 0700529 Apteka „REMEDIUM” 63-200 Jarocin Poznański, ul. Wrocławska 46a APTEKA DBAM O ZDROWIE „BURSZTYNOWA” 61-289 Poznań, Os. Lecha 120 Apteka „PHARMAKON” 64-000 Kościan, Os. Jagiellońskie 51a Apteka „GRODZKA” 63-900 Rawicz, ul. Wojska Polskiego 7 Apteka „VENA” 48-300 Nysa, ul. Zjednoczenia 8/1 Apteka „VARIA” 62-007 Biskupice k Pobiedzisk, ul. Mieszka I a Apteka „OSIEDLOWA” 99-100 Łęczyca, ul. Osiedlowa 2 Apteka „REMEDIUM” 48-370 Paczków, Rynek 39 Apteka DBAM O ZDROWIE „ JANA PAWŁA II” 62-200 Gniezno, ul. Ks. Prymasa Lubieńskiego 8 Apteka Cito 81-581 Gdynia, ul. Nowodworcowa 20 Apteka „BOTANIK” 94-048 Łódź, ul. Tomaszewicza 2 0702894 1138098 1140869 1163359 1178453 1183033 1544936 1595158 1717236 2043618 2071545 2073445 2224761 2260737 APTEKA „MELISANA” 94-036 Łódź, ul. Wioślarska 23 APTEKA DBAM O ZDROWIE 32-500 Chrzanów, ul. Dobczycka 6 APTEKA „VIOLA” 15-297 Białystok, ul. Żelazna 9 lok 14 APTEKA DBAM O ZDROWIE 22-400 Zamość, ul. Piłsudskiego 31 APTEKA DBAM O ZDROWIE 32-400 Myślenice, Rynek 10 Apteka „LEGE-ARTIS” 63-100 Śrem, ul. Chłapowskiego 5 Apteka „PRZY RYNKU” 87-890 Lubraniec, ul. Mickiewicza 37 APTEKA DBAM O ZDROWIE 91-415 Łódź, Plac Wolności 2 Apteka DBAM O ZDROWIE 49-100 Niemodlin, ul. Opolska 30B APTEKA „PHARMACON” 62-045 Pniewy, ul. Targowa 16 Apteka „ŚW. MARCIN” 61-808 Poznań, Św. Marcin 77 Apteka DBAM O ZDROWIE 65-019 Zielona Góra, ul. Dworcowa 18 APTEKA RODZINNA 77-400 Złotów, ul. Norwida 8 Apteka Prywatna 41-900 Bytom, ul. Piekarska 17 Płyn nawilżający do gardła Wyrób medyczny sugerowana cena w aptece sugerowana cena w aptece 99 99 18 212 TONIMER Op. spray 15 ml Długotrwale nawilża błony śluzowe jamy ustnej i gardła. Skutecznie likwiduje uczucie suchości spowodowane np. stanami zapalnymi gardła lub krtani, suchym powietrzem, intensywnym wykorzystywaniem głosu. Działa łagodząco i regenerująco. Nie powoduje skutków ubocznych, dlatego może być stosowany bez ograniczeń czasowych zarówno przez dorosłych jak i dzieci. FT 60 Termometr do pomiaru temperatury na czole 3 w 1 Niezwykle szybki, dokładny oraz wiarygodny pomiar temperatury ciała, otoczenia oraz powierzchni np. butelki z podgrzanym mlekiem. Rewelacyjny dla całej rodziny. Zapamiętuje 9 ostatnich pomiarów. Podwyższoną temperaturę sygnalizuje dźwiękiem oraz zmianą koloru wyświetlacza z zielonego na czerwony – funkcja bardzo przydatna gdy dziecko śpi np. w zaciemnionym pokoju. ISTITUTO GANASSINI W TWOJEJ www.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] BEURER 87 88 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 89 na głowie,czasem z antenką limanowe jezioro w Rumunii faza gry w brydża światłoszczelna puszka do obróbki błon fotograficznych KRZYŻÓWKA Sponsorem krzyżówki jest Starszy zwany był Cenzorem małpy wąskonose z grzywą wjezioro Gwate- stoi przed sądem zimą na stawie 8 barak na kołach 3 ISTITUTO GANASSINI coś rzadko spotykanego cacko naczynie laboratoryjne przesąd 21 1000 kg 1 czeski samodo młodości chód lub lub radości polskie piwo 11 jego spisek udaremnił Cyceron najdrobniejszy węgiel 5 św. Jana w Nowym Testamencie mała Łęcka 2 22 bajkopisarz ze starożytnej Grecji materialna jednostka dziedziczenia 23 krzew na żywopłoty nacięcie miasto w Nowej Zelandii Indianin mieszkanka z plemienia Tallina Dakota 16 13 na twardym dysku cyrk lodowcowy materiał na letnie sukienki stan i rzeka w USA zespół wzorców architekt cesarza Nerona kawasaki lub yamaha leń, nierób 14 rzadkie imię żeńskie 26 wiosłowo-żaglowy kecz lisi ogon jama mali najpierw zwał się Clay 9 10 po świcie 19 ryba z rodziny karpiowatych plemię afrykańskie walczące z Tutsi do tamowania krwawienia mieszka na Cejlonie niechęć 17 24 27 6 15 mieszkaniec Afryki Północnej stała posada ozdobna szabla 18 25 założyciel Imperium Osmańskiego ptak lub gmina koło Garwolina mieszanina smoły, kalafonii i tłuszczu 4 20 12 statutowa = 84 łokcie z tytoniem do niuchania 1 2 3 4 5 6 17 18 19 20 21 22 7 23 7 8 9 10 11 24 25 26 27 12 13 14 15 16 WYGRAJ TERAZ!!! Dla dwudziestu pięciu osób, które przyślą na adres redakcji (91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3) prawidłowe rozwiązanie, sponsor krzyżówki przygotował nagrodę w postaci zestawu: Otomer Spray do higieny uszu 100 ml, Otomer Baby Spray do higieny uszu 20 ml. 90 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 91 PORADNIA zapytaj lekarza NA WASZE PYTANIA ODPOWIADA NASZ EKSPERT: LEKARZ MEDYCYNY I DOKTOR NAUK FARMACEUTYCZNYCH JACEK OWCZAREK Z ZAKŁADU BIOFARMACJI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI. 92 C zytałam na amerykańskich stronach internetowych, że można wyleczyć wirusowe zapalenie wątroby typu C, podając pacjentom dużą dawkę dożylną witaminy C. Czy w Polsce się to praktykuje? W Polsce farmakologiczne leczenie ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW C) nie różni się od zaleceń międzynarodowych i opiera się na podawaniu interferonu α (INF α) codziennie przez 4 tygodnie, a następnie 3 razy na tydzień przez 20 tygodni. Można zmodyfikować dawkowanie stosując tak zwany „pegylowany” interferon. Wtedy podaje się ten lek 1 raz na tydzień przez 24 tygodnie. Taka terapia pozwala zwiększyć szansę eliminacji wirusa. Należy zaznaczyć, że u 15–50% chorych dochodzi do samoistnej eliminacji wirusa z organizmu. Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia typu C również opiera się na podawaniu interferonu α. Podaje się ponadto rybawirynę. Dawkowanie tych leków zależy od ge- notypu wirusa. Żaden wymienionych leków nie jest witaminą C. Należy nadmienić, że w jednym z ostatnich badań obejmującym 23 pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby typu C wykazano, że podawanie witaminy C oraz D-alpha-tokoferolu i selenu nie wpłynęło ani na wartości ALAT-marker uszkodzenia wątroby, ani na ilość wirusa w organizmie. Na podstawie innych badań oceniających stosowanie witaminy C w leczeniu wirusowego zapalenia typu C, również nie można wnioskować o jakimkolwiek wpływie tej witaminy na przebieg kliniczny wirusowego zapalenia typu C. Być może ten rodzaj terapii jest w zakresie medycyny alternatywnej, jednak nie opartej na faktach. Dużą nadzieję wiąże się natomiast z obecnie prowadzonymi badaniami, mającymi na celu wytworzenie nowych leków hamujących rozwój wirusa. Badania te pozostają jednak w fazie eksperymentalnej i nie zostały jeszcze wdrożone do postępowania terapeutycznego. 1. Groenbaek K, Friis H, Hansen M, Ring-Larsen H, Krarup HB. The effect of antioxidant supplementation on hepatitis C viral load, transaminases and oxidative status: a randomized trial among chronic hepatitis C virus-infected patients. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2006 Sep;18(9):985-9 C zym może być spowodowane moczenie nocne u dorosłych ? M oczenie nocne jest dość kłopotliwym problemem, który dotyczy około 0,5% osób dorosłych. U dzieci (częste szczególnie do 3-go roku życia), występuje pod postacią tzw. moczenia nocnego, które może mieć bardzo różne podłoże - fizyczne i/lub emocjonalne. Moczenie nocne u osób dorosłych dotyczy zarówno kobiet jak też mężczyzn. Podłożem tej dolegliwości może być wiele chorób. I tak u kobiet nietrzymanie moczu jest najczęściej konsekwencją pewnych zaburzeń anatomicznych będących następstwem porodów, otyłości czy uszkodzenia nerwów Szanowni Czytelnicy. Odpowiedzi udzielane w Poradni DoZ mają jedynie charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie stanowią ostatecznej diagnozy problemów naszych Czytelników. Staramy się tu opisywać problemy najczęściej poruszane przez Was w listach, jednak nie jesteśmy w stanie podać ostatecznej diagnozy. W celu jej postawienia w większości wypadków konieczna jest osobista wizyta u specjalisty. Z tego też względu nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie Wasze pytania. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 93 PORADNIA obwodowych. U dorosłych kobiet występuje również tzw. „nietrzymanie moczu stresowe”. Jest to „popuszczanie” niewielkich ilości moczu w czasie śmiechu, kaszlu, kichania czy dźwigania ciężarów. U mężczyzn najczęstszym powodem nietrzymania moczu jest przerost gruczołu krokowego. Nietrzymanie moczu występuje dość często u pacjentów z otępieniem charakteryzującym się postępującym zanikiem pamięci, zaburzeniami koncentracji i zmianami osobowości. Otępienie (demencja) dotyczy głównie osób starszych i jest konsekwencją postępującej destrukcji tkanki mózgowej związanym z procesem starzenia. Często jednak objaw dysfunkcji mózgowia o charakterze otępienia jest konsekwencją nadużywania leków, narkotyków czy alkoholu. Otępienie jest również charakterystyczne dla choroby Alzheimera (choroba neurologiczna o nieznanej etiologii, w której również dochodzi do zniszczenia obszarów mózgu). Nietrzymanie moczu często towarzyszy zapaleniu dróg moczowych (cewki moczowej, moczowodów, pęcherza), cukrzycy, stwardnie- niu rozsianemu, udarowi mózgu i przerwaniu ciągłości rdzenia kręgowego np. na skutek urazu. Niewątpliwie za nietrzymaniem moczu zwłaszcza w godzinach nocnych kryje się wiele różnych chorób, często bardzo groźnych. Konsultacja lekarska jest w tym przypadku konieczna. Leczenie bowiem choroby zasadniczej może zmniejszyć dość uciążliwą i wstydliwą dolegliwość, a jednocześnie uchronić przed bardziej groźnymi konsekwencjami rozwoju choroby zasadniczej. Preparaty do higieny i nawilżania nosa sugerowana cena w aptece sugerowana cena w aptece 49 49 Cena dotyczy sprayu Cena dotyczy żelu 23 22 TONIMER BABY Spray do nosa Op. spray 100 ml Sterylizowany, izotoniczny roztwór wody morskiej o lekko zasadowym pH. Dzięki specjalnej budowie aplikatora oraz łagodnemu działaniu rozpylającemu jest szczególnie wskazany do codziennej higieny nosa niemowląt i małych dzieci, zwłaszcza w przypadku wysuszonych śluzówek. TONIMER Żel nawilżający do nosa Op. żel 20 ml Długotrwale nawilża i szybko regeneruje wysuszone śluzówki. Zmniejszając obrzęk błony śluzowej nosa skutecznie go udrażnia. Doskonale przylega do ścianek błony śluzowej i nie wypływa z nosa. Może być stosowany często i przez długi czas bez żadnych ograniczeń ani przeciwwskazań w każdym wieku. 94 ISTITUTO GANASSINI Skarpetki Silver SeaCell® – zdrowie z natury DEOMED BAMBOO® SILVER SEACELL® Skarpetki Silver SeaCell® są wykonane z przędzy SeaCell® active, która łączy fascynację naturą z potęgą morza. Dzięki algom morskim, zawartym w przędzy skarpetek, zawierają one MINERAŁY, WĘGLOWODANY, WITAMINY i AMINOKWASY zapewniające zdrowotne oddziaływanie na skórę. Domieszka SREBRA powoduje działanie ANTYBAKTERYJNE, ANTYGRZYBICZE i ANTYZAPACHOWE. Skarpetki Silver SeaCell® zostały nagrodzone na targach medycznych Diabetica Expo 2007 10 korzyści dla pacjenta: • Idealne, bezuciskowe przyleganie do nóg • Bezszwowe łączenie dla pełnego komfortu • Działanie bakteriobójcze i grzybobójcze • Antyzapachowe - poczucie świeżości • Pobudzanie metabolizmu komórek • Wspomaganie krążenia krwi w skórze • Pobudzanie regeneracji tkanek skóry • Działanie przeciwzapalne i ochrona skóry - odżywianie, nawilżanie, oczyszczanie i dotlenianie • Oddychające – doskonała wentylacja stóp • Bardzo miłe w dotyku Skarpetki są szczególnie zalecane dla: • Pacjentów z problemami alergologicznymi i dermatologicznymi • Osób chorych na cukrzycę • Pacjentów z problemami krążenia Oferujemy również inne skarpetki zdrowotne: bawełniane DeoMed Cotton i Medic Deo Cotton oraz bambusowe (!) DeoMed Bamboo. Skarpetki można kupić w aptekach, sklepach medycznych, a także w sklepie internetowym www.skarpetkowo.pl Infolinia: 0-801 000 776 Więcej informacji można znaleźć na www.jjw.pl Producent: JJW sp.j., Puławska 34, 05-500 Piaseczno k. Warszawy,tel: (0-22) 716 01 58, fax: (0-22) 750 08 73, e-mail: [email protected] W TWOJEJ www.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] JJW 95 KSIĘGARNIA RWA KULSZOWA TO JEDNO Z NAJCZĘSTSZYCH SCHORZEŃ NEUROLOGICZNYCH DOTYCZĄCYCH KRĘGOSŁUPA LĘDŹWIOWEGO. NIERZADKO JEST ONA WYPADKOWĄ MAŁEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ, NIEPRAWIDŁOWEJ POSTAWY I NADWAGI LUB OTYŁOŚCI ZWIĄZANYCH Z ŻYCIEM W CYWILIZACJI XXI WIEKU. cena 27,00 zł, Nr kat. 070 Rwa kulszowa Właśnie dla osób, które doznały już bólu rwy kulszowej oraz dla tych, którzy chcą jej uniknąć, polecamy poradnik z Księgarni Wysyłkowej Dbam o Zdrowie pt. „Rwa kulszowa” autorstwa Cheta Cunnighama, wypełniający lukę informacyjną jaka na temat rwy kulszowej istnieje na rynku wydawniczym. Autor przede wszystkim wyjaśnia co to jest rwa kulszowa i zapoznaje czytelnika z budową kręgosłupa oraz krążków międzykręgowych, których uszkodzenie może doprowadzić do korzeniowego zespołu bólowego jakim jest rwa kulszowa. Wspomina też o innych przyczynach rwy. Z lektury poradnika czytelnik dowiaduje się o diagnostyce rwy kulszowej obejmującej nie tylko badanie lekarskie, ale i badania dodatkowe obrazowe umożliwiające dokładne zlokalizowanie przyczyny choroby. Cierpiących z powodu rwy kulszowej najbardziej interesuje leczenie, dlatego dużo miejsca poświęcono terapii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej. Najpierw omówione są leki przeciwbólowe i zmniejszające napięcie mięśniowe, a także zabiegi fi- 96 zjoterapeutyczne łagodzące ból rwy kulszowej. Autor pokusił się także o przedstawienie nietradycyjnych metod leczenia (masażu, techniki relaksacyjnej, biofeedbacku, wodolecznictwa, akupunktury, akupresury, refleksologii). Dowiemy się także wiele na temat chiropraktyki i terapii manualnej czyli tzw. kręgarstwa. Zdobędziemy wiedzę po czym poznać złego kręgarza. Warto przy tym uzmysłowić sobie, że często przez kręgarza leczeni są pacjenci nie w pełni zdiagnozowani. I wówczas działania kręgarza mogą zaszkodzić, bo pod maską bólu korzeniowego mogą przebiegać również inne choroby nie związane z kręgosłupem. W poradniku poruszono również wpływ jogi, hipnozy i homeopatii na leczenie rwy kulszowej, a także omówiono leczenie operacyjne tj. dyskotomię, laminektomię, unieruchomienie kręgów i mikrodyskotomię. Znacznej części poradnika przyświeca hasło – pomóż sobie sam. Chodzi bowiem o to, że w początkowym okresie bólu kulszowego chory może podjąć samodzielnie działania zmniejszające dolegliwości za- lek. med. Ewa Pakuła nim uzyska poradę lekarza, i o tym pisze właśnie autor. Chet Cunnigham podkreśla znaczenie ćwiczeń wzmacniających mięśnie kręgosłupa i brzucha, co będzie zapobiegać kolejnym atakom rwy kulszowej i przypomina, że do ćwiczeń można przystąpić dopiero po wykonaniu rozgrzewki. Ćwiczenia są szczegółowo opisane i zilustrowane rysunkami. Autor nawiązuje też w poradniku do stylu życia i daje wskazówki jak siadać, stać i schylać się, żeby nie przeciążać kręgosłupa, jak zachowywać się w miejscu pracy, w podróży, podczas prac domowych i snu. Porusza też intymne sprawy związane z seksem i przekonuje, że nawet bolesna rwa kulszowa nie musi oznaczać ograniczenia aktywności seksualnej. Poradnik kończy się rozdziałem z pytaniami na temat rwy kulszowej, pochodzącymi od osób cierpiących na ten ból. Podsumowując „Rwa kulszowa” jest cennym źródłem wiedzy dla wszystkich, którzy chcą zadbać o swój kręgosłup niezależnie od tego czy mieli do czynienia już z rwą kulszową czy jeszcze nie. Wiedza w poradniku przedstawiona jest prosto i przystępnie, a liczne rysunki dodatkowo ułatwiają zrozumienie treści. Szczególnie dotyczy to przedstawionych ćwiczeń, które są możliwe do wykonywania w warunkach domowych i pozycji seksualnych dla osób cierpiących z powodu bólu kulszowego. Konieczna jest tylko motywacja do podjęcia działań profilaktycznych, dzięki którym wzmocnione plecy i brzuch ochronią kręgosłup przed dalszym postępem choroby. WIEDZA TO NAJWIĘKSZA BROŃ W WALCE Z KAŻDĄ CHOROBĄ! DRODZY CZYTELNICY! Wiedząc, że łatwiej zapobiegać niż leczyć, systematycznie wprowadzamy do naszej oferty nowe tytuły, które cieszą się Państwa zainteresowaniem i uznaniem. W tym numerze również zapraszamy do zapoznania się z ofertą nowości Księgarni Wysyłkowej programu Apteki Dbam o Zdrowie oraz zachęcamy do zakupu interesujących Państwa tytułów. Pełna oferta księgarni znajduje się na stronie www.dbamozdrowie.pl. Jednocześnie przypominamy, że nasza oferta skierowana jest wyłącznie do Uczestników programu Apteki Dbam o Zdrowie. Zamówienia można składać na stronie internetowej www.dbamozdrowie.pl lub wypełniając formularz zamówienia umieszczony na stronach gazetki i wysyłając na adres księgarni. Prosimy również o wskazanie ilości zamawianych książek i złożenie podpisu na formularzu. Złożenie zamówienia na książki z określonej oferty nie obliguje do zamawiania książek w kolejnych wydaniach. Książki wysyłamy do Państwa za pośrednictwem Poczty Polskiej, zgodnie z obowiązującym cennikiem. Życzymy miłej lektury i dużo zdrowia Zespół księgarni Apteki Dbam o Zdrowie NOWOŚĆ!!! NOWOŚĆ!!! O dziewczętach dla dziewcząt Andrzej Jaczewski, Wanda Kobyłecka O chłopcach dla chłopców Andrzej Jaczewski Znakomita książka dla dziewcząt w trudnym okresie dojrzewania. Odpowiada na wiele ważnych pytań, które młode kobiety wstydzą się zadać rodzicom. Czy miesiączka zawsze boli? Czy można zajść w ciążę za pierwszym razem? Jak to jest u ginekologa? Dlaczego nie mogę sobie poradzić z nieodwzajemnionymi miłościami... zdradami przyjaciółek... domowym rygorem... nauczycielami, którzy się uwzięli... niewiarą w siebie... huśtawką nastrojów... ciałem, które pęcznieje, miewa pryszcze, poci się i wygląda nie tak jak trzeba... Ten poradnik pomoże uporządkować wiedzę w każdej najważniejszej dla dziewcząt dziedzinie. Format: 14,5 x 20,5 cm, 240 stron, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 087 Autor książki, lekarz seksuolog, przystępnie, z wielkim taktem i humorem wprowadza młodego czytelnika w tajniki okresu dojrzewania. Opisuje zmiany fizyczne i psychiczne, jakim podlega organizm chłopaka w okresie, gdy staje się mężczyzną. Przedstawia budowę i funkcjonowanie układu rozrodczego obu płci, jego higienę oraz zagadnienia związane z popędem seksualnym. Dużo uwagi poświęca rozwojowi emocjonalnemu nastolatków i miłości - w różnych jej aspektach. Szczególny nacisk kładzie na konsekwencje podjęcia współżycia płciowego - stosowanie antykoncepcji oraz świadome ojcostwo i macierzyństwo, a także konieczność ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Format 145 x 205 mm, 180 stron, oprawa broszurowa cena 27,00 zł Nr. kat. 088 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 97 98 Cukrzyca Paul Heltzel Mnóstwo praktycznych wiadomości o objawach, terapii, lekach, odżywianiu i leczeniu uzupełniającym. Format: 14 x 21 cm, 264 strony, oprawa broszurowa cena 23,40 zł Nr. kat. 002 Sen J. Paul Caldwell Choroby serca Rob Myers Autor wyjaśnia co służy a co szkodzi nocnemu odpoczynkowi, wymienia zaburzenia snu i radzi jak postępować by nie mieć kłopotów z zaśnięciem i utrzymaniem snu. Format: 14 x 21 cm, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat.052 Najczęstsze choroby serca i ich objawy, rodzaje badań i metody leczenia, czynniki ryzyka i niebezpieczeństwa związane z hormonalną terapią zastępczą, wpływ diety i aktywności seksualnej na pracę serca oraz wiele innych zagadnień. Format: 14 x 21 cm, 224 strony, oprawa broszurowa cena 25,20 zł Nr. kat. 005 Dbam o zdrowie! Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl Migrena Joan Raymond Astma i alergia. Postępowanie z dziećmi. Allen J. Dozor, Kate Kelly Dzięki książce dowiemy się m.in. jak rozpoznawać objawy migreny, jak sporządzić kalendarz bólów głowy, jak uzyskać prawidłowe rozpoznanie oraz jak nauczyć się (a także swoich bliskich) radzić sobie z migreną. Format: 14 x 21 cm, 240 stron, oprawa broszurowa cena 23,40 zł Nr. kat. 003 Książka pomoże rodzicom zrozumieć sytuację chorego dziecka. Autorzy opisują program przez siebie stworzony, który ma umożliwić dziecku i jego rodzicom prowadzenie pełnego i aktywnego życia. Pokazuje jak skutecznie postępować. Format: 14 x 21 cm, 471 stron, oprawa broszurowa cena 29,70 zł Nr. kat. 007 Leczenie lęków i depresji Daniel G. Amen i Lisa C. Routh Zapalenie stawów John Marcus Thompson Aktualne informacje na temat przyczyn, rozpoznawania i różnych metod leczenia zapalenia stawów oraz nowe kierunki terapii immunologicznej. Format: 14 x 21 cm, 376 stron, oprawa broszurowa infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] cena 26,10 zł Nr. kat. 004 Autorzy przedstawiają siedem rodzajów lęków i depresji, wyjaśniają ich źródła i prezentują metody leczenia. Czytelnicy znajdą też w tej książce historie wyleczonych oraz kwestionariusz pozwalający rozpoznać ewentualne schorzenie. Format: 13,9 x 20 cm, 456 stron, oprawa broszurowa www.dbamozdrowie.pl cena 28,50 zł Nr. kat. 043 99 100 Szampon, Lotion i Balsam stymulujące włosy Kuracja z czarną rzodkwią do włosów przetłuszczających się, słabych i skłonnych do wypadania sugerowana cena w aptece 13 49 Cena dotyczy balsamu, lotionu i szamponu SEBORADIN NIGER Op. 200 ml Seboradin Niger to kuracja do włosów przetłuszczających się i skłonnych do wypadania. Zawiera wyciąg z czarnej rzodkwi, olejek rycynowy oraz z drzewa herbacianego, a także bioaktywne ekstrakty roślinne z rumianku, pokrzywy, rozmarynu, melisy, kasztanowca, szałwii, podbiału i liści brzozy, regulujące pracę gruczołów łojowych i wzmacniające cebulki włosowe. Preparaty nadają włosom przetłuszczającym się puszystość i naturalną miękkość. Poprawiają mikrocyrkulację w naczyniach krwionośnych wokół cebulek włosowych, stymulując je do odrostu włosa. INTER-FRAGRANCES Energia, Witalność, Odporność sugerowana cena w aptece 79 99 GIGAMAX 60+ Op. 120 tabletek Suplement diety Gigamax 60+ zawiera standaryzowany ekstrakt z korzenia białego żeń-szenia Panax Ginseng C. A. Meyer w połączeniu ze specjalnym kompleksem witamin i składników mineralnych. Jego skład bezpośrednio odpowiada na potrzeby seniorów, znajdziemy w nim między innymi: wapń, witaminę D – czyli substancje wspomagające regenerację układu kostnego, a także witaminy C i E, które są cenionymi przez naukę antyoksydantami, to właśnie ich działaniu przypisuje się spowolnienie procesów starzenia. W TWOJEJ www.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] GREENMED 101 Pokonać stres Siegfried Brockert Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u dziecka Christoph Perleth, Tanja Schatz, Martina Gast-Gamp Dzięki wykorzystaniu rad zawartych w książce przekonacie się, że może być ono przyjemne i dla Was i dla Waszych dzieci, a wspólne zabawy umocnią więzy między Wami. Format: 145 x 205 mm, wydanie I, 180 stron, oprawa broszurowa Nr. kat. 025 Zdobądź dodatkowych punktów! 2700 30 24 +10 KUPUJĄC KSIĄŻKĘ MIESIĄCA ZYSKUJESZ 10 DODATKOWYCH PUNKTÓW W PROGRAMIE DBAM O ZDROWIE! Punkty będą dodane do twojej karty w momencie realizacji zamówienia.* *Uwaga! W przypadku zwrotu książki punkty będą automatycznie odejmowane. Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl Menopauza bez tajemnic Andrzej Lewiński (red.) Brać hormony czy ich nie brać? Oto jest pytanie! A jeśli brać, to które? Kłopoty z hormonami mają również mężczyźni. Na czym one polegają i jak im zaradzić? Wystarczy zajrzeć do jednego z rozdziałów tej książki. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, 102 cena 25,00 zł Nr. kat. 044 Podręcznik pierwszej pomocy M. Buchfelder, A. Buchfelder Nużąca praca, zestresowany szef, mobbing, konieczność szybkiego podejmowania decyzji, lęk związany z utratą pracy – to czynniki zagrażające naszemu zdrowiu. Czym jest stres? Jak go niwelować? Zabiegani, w pracy i w życiu, często nie potrafimy zareagować właściwie na stres. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 061 W książce omówiono zasady udzielania pomocy, uwzględniając wszystkie podstawowe zagadnienia niezbędne do wykonywania prawidłowych czynności przed przybyciem lekarza. Ze względu na przejrzystą formę oraz czytelny sposób przedstawienia informacji zainteresuje szeroki krąg czytelników. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 34,00 zł Nr. kat. 062 Szczególnie polecamy! Jak żyć z nadciśnieniem tętniczym Marek Sznajderman, Włodzimierz Januszewicz Jak żyć ze stymulatorem lub defibrylatorem serca Franciszek Walczak, Roman Kępski Dowiesz się, jak się odżywiać, w jaki sposób wypoczywać, aby zminimalizować zagrożenia związane z chorobą. Książka zawiera informacje o grupach leków stosowanych w leczeniu. Format: 145 x 205 mm, 88 stron, oprawa broszurowa cena 15,00 zł Nr. kat. 023 Kiedy należy wszczepić stymulator lub defibrylator? Jak żyć z tymi urządzeniami? Które leki mogą wpływać na czynność stymulatora? Na te i wiele innych pytań odpowiadają prof. dr hab. med. Franciszek Walczak i dr inż. Roman Kępski. Format: 145 x 200 mm, 156 stron, oprawa broszurowa, cena 27,00 zł Nr. kat. 072 Choroba Alzheimera. Objawy, leczenie, opieka, pomoc Gaby Schwarz Książka jasno i przystępnie informuje o istniejących formach pomocy chorym, potrzebnych adresach stowarzyszeń i fundacji alzheimerowskich w Polsce oraz najnowszych metodach leczenia choroby Alzheimera. Format: 145 x 165 mm, oprawa broszurowa, cena 24,00 zł Nr. kat. 068 Dna moczanowa Lucyna Pachocka, Mirosław Jarosz Chiński masaż i akupresura Kuan Hin Dna jest chorobą związaną z nieprawidłowym żywieniem, nadmiernym spożyciem potraw tłustych, bogatych w białko, alkoholu. Książka zawiera praktyczne porady i zalecenia specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Format: 145 x 205 mm, 124 strony, oprawa broszurowa cena 18,00 zł Nr. kat. 030 Miliony ludzi Państwa Środka ufa kilkutysiącletniej chińskiej metodzie leczenia. W książce tej dr Kuan Hin prezentuje swój osobisty i aktualny wariant. Po długiej i intensywnej współpracy z dziennikarką Brigidą Zaugg powstała ta praca, zawierająca cały skarb chińskiej sztuki leczenia. Format: 145 x 205 mm, 216 stron, oprawa broszurowa, cena 22,00 zł Nr. kat. 073 Kobieta Gimnastyka izometryczna dla zdrowia i urody Ilse Buck W tej pogodnie napisanej i dowcipnie ilustrowanej książce Czytelnicy znajdą rady, jak - bez straty czasu w trakcie wykonywania codziennych czynności - dzięki łatwej gimnastyce zachować sprawność i pobudzić siły witalne. W poradniku przedstawiono 107 ćwiczeń, polegających na naprężaniu mięśni w bezruchu, nadających się do wykorzystania na przykład w czasie stania przy kuchni, w kolejce do kasy w supermarkecie albo w czasie konferencji lub jazdy samochodem. Format: 145 x 205 mm, 124 stron, oprawa broszurowa, cena 18,00 zł Nr. kat. 085 i mężczyzna Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl Żyję z chorobą Parkinsona Włodzimierz Kuran Po odjęciu piersi Krystyna Aleksandra Mika W poradniku zostały omówione przyczyny powstania, objawy, sposoby rozpoznawania choroby Parkinsona oraz najnowsze sposoby postępowania farmakologicznego, chirurgicznego i rehabilitacji pacjentów. Format: 14,5 x 20,5 cm, 144 strony, oprawa broszurowa, cena 24,00 zł Nr. kat. 013 Odjęcie piersi jest ciężkim przeżyciem dla każdej kobiety, ale może być ceną jaką trzeba zapłacić, aby żyć. Nasz poradnik pomoże tym kobietom, które po zauważeniu zmian w piersiach natychmiast udadzą się do lekarza, aby ratować to, co najdroższe - życie... Format: 145 x 205 mm, 152 strony, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 033 Celiakia Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski Astma Wacław Droszcz, Paweł Droszcz Przyczyny choroby, jej objawy i przebieg. Nowoczesne metody diagnostyki i leczenia. Format: 14,5 x 20,5 cm, 120 stron, oprawa broszurowa, infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] cena 17,00 zł Nr. kat. 016 W naszym poradniku Czytelnik znajdzie rady, jakie produkty spożywcze nie zawierają glutenu, jak komponować dietę bezglutenową, aby zapewnić organizmowi niezbędne składniki odżywcze. Format: 145 x 205 mm, oprawa miękka cena 16,00 zł Nr. kat. 063 www.dbamozdrowie.pl 103 Szampon przeciwłupieżowy sugerowana cena w aptece 25 99 SEBIPROX Op. butelka 60 ml Zawiera 1% ciclopiroxi olaminum Skutecznie eliminuje przyczyny i objawy łupieżu. Posiada doskonałe walory kosmetyczne. Sebiprox to nowy szampon przeciwłupieżowy charakteryzujący się wysokim profilem skuteczności. Zawiera innowacyjną formułę opartą na aktywnej substancji – cyklopiroksolaminie (CPO), która skutecznie i szybko zwalcza przyczyny i objawy łupieżu. Dlaczego warto wybrać Sebiprox? • wykazuje kompleksowe działanie przeciwłupieżowe skutecznie redukując objawy i przyczyny łupieżu: działa podwójnie przeciwgrzybiczno, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie • może być stosowany profilaktycznie zwłaszcza w okresach wzmożonej podatności na infekcję grzybiczą, bez ryzyka oporności na cyklopiroksolaminę (CPO) • ma bezpieczny profil działania i jest łagodny dla skóry głowy, Posiada właściwości pielęgnacyjne dla włosów i skóry głowy. Pełna informacja o szamponie w siedzibie firmy: Stiefel Polska sp. z o.o., ul. Kamionkowska 51, 03-812 Warszawa, tel. (022) 517 – 69 – 00 STIEFEL LABORATORIES (IRELAND) LIMITED Preparat na brodawki (kurzajki) sugerowana cena w aptece 22 49 DUOFILM Op. płyn 15 ml Zawiera: kwas salicylowy 167mg/g, kwas mlekowy 167mg/g Brodawki? Już nie! Jest Duofilm. Brodawki są wywoływane przez wirusy. Wyglądem przypominają zrogowaciałe grudki, umieszczone na powierzchni skóry. Uwaga! Są zakaźne. Jedną z metod usuwania brodawek jest stosowanie środków keratolitycznych, takich jak Duofilm (połączenie kwasu salicylowego i kwasu mlekowego). Kwas salicylowy działa złuszczająco, zmiękcza i rozpulchnia zrogowaciały naskórek, a kwas mlekowy niszczy zmienioną tkankę brodawek. Duofilm dostępny jest w postaci płynu, który nakłada się pędzelkiem na zmiany. Zawiera połączenie substancji keratolitycznych, dzięki czemu skutecznie usuwa brodawki. Duofilm to również po konsultacji z lekarzem lek dla: • Dzieci powyżej 2 roku • Kobiet w ciąży • Matek karmiących STIEFEL LABORATORIES (IRELAND) LIMITED Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. 104 W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE Żylaki i inne choroby żył Wojciech Noszczyk Żylaki uważamy najczęściej za uciążliwy defekt kosmetyczny. Książka ta skierowana jest do wszystkich - zarówno kobiet, jak i mężczyzn - cierpiących z powodu chorób żył kończyn dolnych, a także do tych, którzy chcą ich uniknąć. Format: 145 x 205 mm, 132 strony, oprawa broszurowa cena 18,00 zł Nr. kat. 024 Kamica żółciowa. Porady lekarzy i dietetyków Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski Chemioterapia i radioterapia Zbigniew Wronkowski, Szymon Brużewicz Kamica żółciowa w większości przypadków nie wywołuje żadnych objawów i może pozostać nierozpoznana – bez żadnych niekorzystnych dla zdrowia skutków. Format: 145 x 205 mm, 120 stron, oprawa broszurowa cena 18,00 zł Nr. kat.057 Książka została napisana przez zespół specjalistów z Instytutu Onkologii w Warszawie. Autorzy omawiają najczęściej stosowane metody leczenia chorób nowotworowych ze szczególnym uwzględnieniem chemio- i radioterapii. W poradniku pacjenci znajdą odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące trybu życia podczas leczenia i po zakończonej terapii. Format: 145 x 205 mm, 120 stron, oprawa broszurowa, cena 19,00 zł Nr. kat. 081 Kobieta Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl i mężczyzna Choroby żołądka i dwunastnicy Mirosław Jarosz (red.), Jan Dzieniszewski (red.) W poradniku Czytelnik znajdzie Osobom mającym kłoporady, jak postępować oraz co jeść, ty z chrapaniem autorzy a jakich potraw unikać, by złagoudzielają praktycznych dzić dolegliwości towarzyszące wskazówek, które pozwolą omawianym chorobom. Książka wyeliminować lub ograzawiera porady i zalecenia specjaniczyć tę przykrą doleglilistów z Instytutu Żywności i Żywość. wienia w Warszawie; mogą z niej Format: 145 x 205 mm, korzystać zarówno pacjenci, jak oprawa miękka, i lekarze podstawowej opieki cena 15,00 zł Nr kat. 043 zdrowotnej. Twoja prostata Format: 145 x 205 mm, 132 Chet Cunningham strony, oprawa broszurowa, Książka jest przeznaczona dla cena 17,00 zł Nr. kat. 074 Udar mózgu mężczyzn po 40. roku życia. AuKrystyna Rożnowska tor przedstawia wszystkie sposoby leczenia chorób gruczołu kroKsiążka w przystępny spokowego oraz najnowsze techniki sób omawia, jak zmniejszyć nieoperacyjnego leczenia gruzagrożenie udarem, jak rozczolaka stercza. Wskazuje na poznać zwiastuny choroby, charakterystyczne objawy choa wreszcie - jak za pomocą roby oraz radzi, jak chronić się rehabilitacji wrócić do przed nią i kiedy należy zasięsprawności, jeśli do udaru gnąć porady lekarskiej. już doszło. Format: 14,5 x 20,5 cm, 128 Format: 145 x 205 mm, stron, oprawa broszurowa, oprawa miękka 105 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl cena 24,00 zł Nr. kat. 011 cena 29,00 zł Nr. kat. 048 Chrapanie Małgorzata M. Tafil-Klawe, Jacek J. Klawe Jesienna wyprzedaż Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl % Dodatkowe punkty! -15 Dieta bezglutenowa i bezmleczna dla dzieci i dorosłych Jolanta Rujner, Barbara A. Cichańska +5 20 21 Medycyna naturalna pod red. Kazimierza Janickiego i Wojciecha Rewerskiego Zapoznaje czytelników z istotą choroby, jej przyczynami oraz możliwościami leczenia dietetycznego i rokowaniem. Format: 145 x 205 mm, 112 stron, oprawa broszurowa cena 23,00 zł Nr. kat. 028 +5 2550 Nowe choroby – stare lekarstwa Gillian Kerr, Yvonne Boomfield Trzy części książki: Leksykon roślin stosowanych w lecznictwie. Tradycyjne sposoby leczenia, Leksykon współczesnych chorób zawiera wiele praktycznych, nowych informacji na temat holistycznego leczenia chorób. Format: 210 x 230 mm, 160 stron, oprawa twarda cena 30,00 zł Nr. kat. 021 Kobieta po czterdziestce. Obawy i nadzieje Lila Nachtigall, Robert D. Nachtigall, Joan Rattner Heilman Większości chorób, które mogą nękać kobietę w tym wieku, można zapobiec. Wciąż możesz i powinnaś być atrakcyjna. Format: 145 x 205 mm, 372 strony, oprawa broszurowa cena 25,00 zł Nr. kat. 032 +5 1950 Wielka księga medycyny naturalnej odkrywa przed czytelnikiem sekrety dawnych zielarzy. Format: 16,5 x 23,5 cm, 664 strony, oprawa twarda, cena 70,00 zł Nr. kat. 046 50 +10 59 FORMULARZ ZAMÓWIENIA KSIĄŻKI Formularz bez numeru karty pacjenta jest nieważny Numer Karty Pacjenta Imię Nazwisko Ulica Nr. Domu Kod Pocztowy Miasto ZAMAWIAM Opłata przerzucona na adresata. Umowa z OR CUP Łódź z dnia 26.07.2005 nr 00893/A/HH-Ł/2005 Tel. Kontaktowy Nr. Mieszkania Uwaga! Koszt wysyłki zgodny z cennikiem Poczty Polskiej Nr Katalogowy Tytuł Cena Ilość KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA PROGRAMU DBAM O ZDROWIE Jeżeli masz wątpliwości - zadzwoń pod bezpłatny numer infolinii 0 800 278 354 Upoważniam firmę Bez Recepty Sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. DATA 106 PODPIS ZAMAWIAJĄCEGO Oferta dla uczestników programu DBAM O ZDROWIE UL. ZBĄSZYŃSKA 3 91-342 ŁÓDŹ Chcę karmić piersią Grażyna Rybak Trudności w nauce. Skuteczne sposoby pracy z dzieckiem Gislind Binder, Richard Michaelis Rady dla rodziców i nauczycieli, jak pomóc dzieciom mającym trudności w nauce. Autorzy poradnika wyjaśniają rodzicom, czym są spowodowane trudności w uczeniu się, a także, w jaki sposób należy pracować i postępować z dzieckiem, aby mogło skutecznie je pokonać. Format 145 x 205 mm, 184 strony, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 086 Czytelniczki znajdą w nim teoretyczne i praktyczne informacje na temat karmienia piersią, a także odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, m.in. co robić, gdy karmienie boli? czy moje dziecko się najada? co robić gdy brakuje pokarmu?... Format:145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 17,00 zł Nr. kat.058 Jak pielęgnować dziecko z chorobą zakaźną Małgorzata Szczepańska-Putz Poradnik został opracowany przez specjalistów z Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Akademii Medycznej w Warszawie. Omówiono w nim najczęściej występujące u dzieci choroby bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze. Z tej książki rodzice dowiedzą się, jak chronić dziecko przed tymi chorobami, jak je pielęgnować w trakcie choroby, jaką stosować dietę oraz jak postępować w okresie rekonwalescencji. Format: 145 x 205 mm, 124 strony, oprawa broszurowa, cena 18,00 zł Nr. kat. 079 W trosce o dzieci Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl Dziecko z zespołem Downa. Jaka to musi być miłość Krystyna Rożnowska Narkomania. Podręcznik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców Zygfryd Juczyński W tym poradniku rodzice znajdą omówienie najważniejszych problemów, z którymi spotykają się na co dzień, oraz rady, jak zaplanować życie z dzieckiem z zespołem Downa i jak zaakceptować jego odmienność. Format: 205 x 145 mm, 176 stron, oprawa broszurowa, cena 29,00 zł Nr. kat. 082 Jak kształtować charakter nastolatka Michael S. Josephson, Val J. Peter, Tom Dowd Autorzy dzielą się spostrzeżeniami zdobytymi podczas pracy z młodzieżą na przykładach wziętych z życia, omawiają metody wychowawcze i pomocne w kształtowaniu charakteru. Format: 145 x 205 mm, 240 stron, oprawa broszurowa infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] cena 29,00 zł Nr. kat. 027 Książka traktuje problemy narkomanii w sposób całościowy, biorąc pod uwagę złożone relacje zachodzące między jej uwarunkowaniami psychologicznymi, społeczno-kulturowymi i medycznymi. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 051 Dziecko Rozwój w pierwszym roku życia tydzień po tygodniu Penny Warner Autorka szczegółowo omawia rozwój fizyczny, umysłowy i psychiczny dziecka kolejno w każdym z 52 tygodni życia. Format: 16,5 x 23,5 cm, 220 stron, oprawa broszurowa, www.dbamozdrowie.pl cena 27,00 zł Nr. kat. 012 107 Dieta łatwo strawna Anna Szczepańska Kalorie na wodzy Ingeborg Wipler W ponad 100 zestawach obiadów i kolacji oraz 20 śniadań obliczono wartość energetyczną 1000 kcal, 1300 kcal dla dziennych racji pokarmowych, w zależności od wskazań. Zawarte w tej książce propozycje mogą być pomocne w takim doborze potraw, aby jadłospis był akceptowany przez całą rodzinę. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, 164 strony cena 19,00 zł Nr. kat.059 Pełna oferta księgarni na stronie www.dbamozdrowie.pl Prawidłowy, dobrze skomponowany jadłospis, pozwoli uniknąć wielu chorób, takich jak choroby układu krążenia, cukrzyca, udary mózgu, nowotwory. Poradnik zawiera przepisy diety łatwo strawLiczmy wapń w diecie nej, uwzględniające zarówno Hanna Kunachowicz , Irena odpowiedni dobór produkNadolna , Anna Wojtasik , Beata tów, jak i ich przygotowanie. Przygoda , Krystyna Iwanow Format: 205 x 145 mm, 282 strony, oprawa broszurowa Niniejsza publikacja ma ułatwić cena 29,00 zł Nr. kat. 034 dokonywanie prawidłowego wyboru produktów, które są źródłem wapnia, i innych składników odżywczych, wpływających korzystnie na jego przyswajanie z diety. Wapń jest niezbędny do prawidłowego rozwoju dziecka, wpływa m.in. na stan zębów i kości. U osób dojrzałych i starszych również odgrywa dużą rolę, głównie w profilaktyce osteoporozy. Format: 165 x 118 mm, 156 stron, oprawa broszurowa, cena 29,00 zł Nr. kat. 083 Diety i odzywianie Żywienie w chorobach nerek Zofia Wieczorek-Chełmińska Cholesterol pod kontrolą Sven-David Müller, Katrin Raschke Książka zawiera propozycje diet zalecanych m. in. w niewydolności i zapaleniu nerek, w kamicy nerkowej oraz u osób po przeszczepie. Prawidłowe żywienie to jeden z podstawowych elementów leczenia tych schorzeń. Format: 205 x 145 mm, 108 stron, oprawa broszurowa, cena 34,00 zł Nr. kat. 078 Dzięki książce czytelnik dowie się, jakie są mechanizmy przemiany tłuszczów i cholesterolu w organizmie, jaką rolę odgrywa zwiększona aktywność fizyczna i jak skomponować prawidłową dietę, zmniejszającą stężenie cholesterolu. Format: 16,1 x 21,5 cm, 80 stron, oprawa broszurowa, cena 19,00 zł Nr. kat. 018 108 Kuracje sokami. Zdrowie i szczupła sylwetka Margot Hellmiss Margot Hellmiss zachęcając do głodówek, przedstawia ich główne korzyści: uzdrawiającą rolę w różnych chorobach, oczyszczający wpływ na organizm, korzystne działanie na psychikę. Dokładnie opisuje podstawowe kuracje sokami: jednodniową i jednotygodniową. Format: 175 x 200 mm, oprawa broszurowa, cena 19,00 zł Nr. kat. 066 100 roślin w Twojej kuchni. Wykorzystaj moc natury! Maria Szustakowska –Chojnacka Książka zawiera informacje o 100 popularnych roślinach, które mają zastosowanie w kuchni, ich właściwościach odżywczych i prozdrowotnych, a także praktyczne porady i przepisy kulinarne. Format: B5, oprawa twarda cena 64,00 zł Nr. kat.054 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 3 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 4
Podobne dokumenty
Szkolne ABC
„Dbam o zdrowie”
- czasopismo pacjentów aptek
Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. (spółka Polskiej Grupy Farmaceutycznej), 91-342 Łódź,
ul. Zbąszyńska 3, tel. (0 42) 613 34 44. Prezes wydawnictwa: Wojc...