minister sprawiedliwości - NSZZ Pracowników Schronisk dla

MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI
Warszawa, dnia
kwietnia 2014 rok
DWOiP.III.071-8/14
Dot. ENM-015-152/2014
Pan
Piotr Paweł Bauć
Przewodniczący Komisji
Edukacji, Nauki i Młodzieży
VII kadencji Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
W odpowiedzi na pismo w sprawie finansowania w latach 2011- 2014 zadań edukacyjnych
i wychowawczych realizowanych w szkołach funkcjonujących w zakładach poprawczych
i schroniskach dla nieletnich, z uwzględnieniem danych o stanie zatrudnienia kadry w stosunku
do liczby wychowanków, uprzejmie przedstawiam poniższą informację.
Minister Sprawiedliwości sprawuje zwierzchni nadzór nad schroniskami dla nieletnich
i zakładami poprawczymi w oparciu o art. 95 ustawy z dnia 26 października 1982 r.
o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178, z późn. zm.) i jest
odpowiedzialny za organizację tych placówek oraz zapewnienie finansowania na właściwym
poziomie,
umożliwiającym
realizację
przewidzianych
zadań.
W strukturze resortu sprawiedliwości funkcjonują 32 zakłady dla nieletnich, z czego 4 dla
dziewcząt (w tym 5 to tylko Schroniska dla Nieletnich, 17 zakłady poprawcze, a pozostałe to
placówki łączone: ZP i SdN). Dysponują one 1769 miejscami, w tym 1579 dla chłopców oraz 190
dla
dziewcząt.
W schroniskach dla nieletnich może przebywać 492 nieletnich, natomiast w zakładach
poprawczych 1277. Do zakładów poprawczych przyjmowani są nieletni, którzy ukończyli 13 lat
i mogą tam przebywać do momentu ukończenia 21 roku życia, jeżeli po ukończeniu 17 roku życia
nie zostali skazani na karę pozbawienia wolności.
Ministerstwo Sprawiedliwości, Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa, tel. 22 52 12 888, www.ms.gov.pl
Głównym celem i zadaniem zakładów poprawczych jest resocjalizacja nieletnich,
zakładająca zmianę ich postaw w kierunku społecznie pożądanym oraz zapewniającym im
prawidłowy rozwój osobowości, jak również kształtowanie pozytywnych zainteresowań
i motywacji oraz odpowiedniego systemu wartości i przestrzegania ustalonych zasad współżycia.
Zadania te realizowane są poprzez następujące działania: nauczanie, wychowanie, przygotowanie
do zawodu, organizację wolnego czasu.
W schroniskach dla nieletnich i zakładach poprawczych prowadzone są szkoły na każdym
poziomie edukacyjnym, a więc szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły zasadnicze, w tym szkoły
specjalne. Wszystkie one działają zgodnie z przepisami prawa dotyczącymi szkolnictwa w Polsce
tj. ustawą o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004r., Nr 256, poz.2572 z późn.
zm.), ustawą z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela( Dz. U. 2014,poz.191), itd.
Organizację roku szkolnego w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich
określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji
roku szkolnego w szkołach (Dz. U. z 2004, Nr 188, poz.1947) zgodnie z którym zajęcia
dydaktyczno-wychowawcze w szkołach w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich
rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, z wyjątkiem soboty, a kończą
w ostatni piątek czerwca i są realizowane w ciągu sześciu dni tygodnia.
Dla wychowanków przebywających w zakładach poprawczych i w schroniskach dla
nieletnich, w dniach wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych szkoła organizuje zajęcia
wychowawczo-opiekuńcze z uwzględnieniem specyfiki pracy resocjalizacyjnej, a w szczególności:
1) zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów (np. czytelnicze, plastyczne,
teatralne, wokalno-muzyczne);
2) zajęcia sportowe, turystyczne i krajoznawcze;
3) zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla wychowanków ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi;
4) prace porządkowe na terenie szkoły i porządkowo-usługowe w warsztatach szkolnych;
5) prace społecznie użyteczne.
Liczbę szkół powołanych w zakładach dla nieletnich, w latach 2011-2014 przedstawia poniższa
tabela.
2012
2011
do
30.06
2013
od
1.07*
Liczba jednostek
2014
lp.
Typ szkoły
1.
szkoła podstawowa
31
31
28
28
28
2.
gimnazjum
31
31
28
28
28
28
28
26
26
26
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
3
3
3
3
3
101
101
93
93
93
zasadnicza szkoła
zawodowa
szkoła podstawowa
4.
specjalna
gimnazjum
5.
specjalne
zasadnicza szkoła
5.
zawodowa specjalna
3.
6.
RAZEM
*zmniejszenie liczby klas nastąpiło w związku z likwidacją 3 placówek: SdN w Pobiedziskach,
SdN w Łańcucie i SdN w Stawiszynie.
Do zakładów i schronisk są kierowani nieletni przez cały rok kalendarzowy, a co za tym
idzie w każdym roku w placówkach funkcjonują szkoły odpowiednie do poziomu edukacyjnego
wychowanków co oznacza, że pewne typy szkól mogą być okresowo zawieszane z braku uczniów
lub uruchamiane w trakcie trwania roku szkolnego, a to z kolei powoduje zmiany w zatrudnianiu
kadry pedagogicznej w danym roku kalendarzowym.
L.p
1
2
3
4
Rok szkolny
(Stan na ostatni
dzień nauki)
Liczba
szkół
podstawowych
Liczba
gimnazjów
Liczba Zasadniczych Łączna
Szkół
liczba szkół
Zawodowych
2010/2011
20
31
26
77
2011/2012
19
31
26
76
2012/2013
16
32
27
75
stan na dzień
27.03. br.
18
32
26
76
Okres pobytu nieletnich w placówkach waha się od 1 roku do 4 lat i powyżej, przy czym
najczęściej jest to czas od 1 roku do 2 lat. Ponad 70% przebywających w zakładach
i schroniskach stanowią 18-latkowie i starsi wychowankowie, co powoduje, że niektórzy z nich
korzystają z prawa odmowy do nauki i nie uczęszczają do szkół. Zarówno oni jak i pozostali
mogą korzystać z oferty szkoleń kursowych i rzemieślniczych, umożliwiających nabycie
dodatkowych kwalifikacji w takich zawodach jak np. ślusarz, krawiec, spawacz, operator wózków
widłowych, malarz-tapeciarz.
W szkołach podstawowych i gimnazjach prowadzonych w zakładach dla nieletnich
oprócz przedmiotów ogólnokształcących realizowane są zajęcia przysposabiające wychowanków
do pracy w rożnych zawodach. Zasadnicze szkoły zawodowe kształcą w takich kierunkach jak:
stolarz, ślusarz, monter zabudowy, kowal, fryzjer, krawiec, introligator, kucharz, monter sieci,
instalacji i urządzeń sanitarnych, murarz-tynkarz, kamieniarz, cukiernik itd.
Liczba nieletnich w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz liczba uczniów
w poszczególnych latach szkolnych przedstawia się następująco:
Rok szkolny
1
2
3
4
Liczba
Liczba uczniów
wychowanków
Procent nieletnich
uczęszczających do
szkół
2010/2011
1654
1536
92%
2011/2012
1532
1409
92%
2012/2013
1328
1202
91%
stan na dzień
27.03. br.
1184
1128
95%
Należy wskazać, że o ile liczba nauczycieli zatrudnionych w szkole w danym roku
szkolnym jest stała, o tyle liczba uczniów ze względu na charakter placówki ma charakter
dynamiczny. Powyższe zmiany mają miejsce szczególnie w schroniskach, w których okres pobytu
nieletniego waha się od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy, a wychowankowie są kierowani do
zakładów poprawczych lub zwalniani do domu i kontynuują ewentualnie naukę w szkołach
macierzystych w warunkach szkolnictwa otwartego.
Poniżej przedstawiam informacją sporządzoną na podstawie posiadanych danych
w zakresie stanu zatrudnienia nauczycieli w stosunku do liczby wychowanków.
L.p
1
Rok
Łączna liczba
(Stan na
szkół
koniec roku)
Liczba
Liczba
wychowanków nauczycieli
szkół /SP,
Gimnazjum,
ZSZ
Stan zatrudnienia kadry
pedagogicznej w stosunku do
liczby wychowanków
2011
77
1450
512
0,35
2012
76
1303
505
0,39
2013
75
1171
506
0,43
stan na dzień
27.03. 2014r.
76
1128
503
0,45
Średnia w latach
2011-2014
76
1263
506
0,40
2
3
4
Biorąc pod uwagę liczbę nauczycieli szkół proporcja pedagogów do liczby wychowanków
w latach 2011-2014 wyraża się w stosunku 0,40 pracownika na 1 ucznia.
W okresie od 2011-2014 roku w szkołach prowadzonych w zakładach poprawczych
i schroniskach dla nieletnich średnia liczba etatów nauczycieli wahała się od 8,26 do 22,86, na
średnią liczbę uczniów od 23,01 do 76,78 w placówce.
L.p
1
Rok
Łączna liczba
(Stan na
szkół
koniec roku)
Liczba
Liczba etatów
wychowanków nauczycieli
szkół /SP,
Gimnazjum,
ZSZ
Stan zatrudnienia etatów
kadry pedagogicznej
w stosunku do liczby
wychowanków
2011
77
1450
431,86
0,30
2012
76
1303
435,18
0,33
2013
75
1171
418,43
0,36
stan na dzień
27.03. 2014r.
76
1128
414,12
0,37
Średnia w latach
2011-2014
76
1263
424,90
0,34
2
3
4
Obowiązujące obecnie przepisy prawa, tj. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia
17
października
2001
r.
w
sprawie
zakładów
poprawczych
i
schronisk
dla
nieletnich
(Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1359, z późn. zm.) oraz przepisy oświatowe, precyzyjnie
wyznaczają strukturę organizacyjną zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich. Zgodnie
z przytoczonym powyżej rozporządzeniem obowiązkowymi jednostkami organizacyjnymi
zakładu poprawczego/schroniska dla nieletnich są: internat, szkoła lub szkoły, warsztaty szkolne,
zespół diagnostyczno-korekcyjny/zespól diagnostyczny i inne działy zapewniające realizację
zadań zakładu (hostel). W związku z tym finansowanie placówek obejmuje całościowo wszystkie
te działy.
W zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich nauczyciele szkół zatrudniani są
również jako wychowawcy w internacie. Średnie zatrudnienie pedagogów i pracowników
niepedagogicznych w latach 2011 - 2014 w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich,
w tym również zatrudnionych w szkołach kształtowało się następująco:
Przeciętne zatrudnienie
Przeciętne wynagrodzenie
(etaty)
( zł)
Wyszczególnienie
pedagodzy
Rok 2011
pracownicy
niepedagogiczni
pedagodzy
pracownicy
niepedagogiczni
1 183
1 100
5 972
2 582
1 126
1 054
6 392
2 905
1 076
1 043
6 481
3 170
1 141*
1 086
6 264
3 077
(wykonanie)
Rok 2012
(wykonanie)
Rok 2013
(wykonanie)
Rok 2014
(planowane)
*Jest to liczba etatów zaplanowana na dany rok kalendarzowy, po jego zakończeniu będzie można wskazać
faktyczne wykonanie jak to ma miejsce w danych za lata 2011, 2012, 2013.
Średnie
wynagrodzenie
pedagogów
zatrudnionych
w
zakałach
poprawczych
i schroniskach dla nieletnich z podziałem na odpowiedni stopień awansu zawodowego
przedstawia się następująco:
/w zł/
Wyszczególnienie
Nauczyciel
Nauczyciel
Nauczyciel
Nauczyciel
stażysta
kontraktowy
mianowany
dyplomowany
Rok 2011
3 787
4 538
5 395
7 621
Rok 2012
4 003
4 799
5 700
8 060
Rok 2013
4 103
4 919
5 842
8 261
Wydatki na funkcjonowanie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich ponoszone
są w ramach dwóch rozdziałów, tj. 80114 „Inne formy kształcenia osobno niewymienione” oraz 75513
Zakłady dla nieletnich. W ramach rozdziału 80114 uwzględniane są przede wszystkim wydatki
związane
z
wynagrodzeniami
pedagogów
zatrudnionych
w zakładach
poprawczych
i schroniskach dla nieletnich oraz przysługujących im świadczeniach.
W tabeli poniżej zostały przedstawione wydatki poniesione w ramach rozdziału 80114
„Inne formy kształcenia osobno niewymienione” na funkcjonowanie zakładów poprawczych
i schronisk dla nieletnich, w tym szkół:
/tys. zł/
Wyszczególnienie
Wykonanie
wydatków
2011
Wykonanie
wydatków
2012
Wykonanie
wydatków
2013
Plan
wydatków
2014
świadczenia na rzecz
osób fizycznych
1 850
4 086
1 660
1 591
wynagrodzenia
osobowe i pochodne
108 004
112 221
107 618
111 675
6 753
7 182
6 708
7 139
116 608
123 489
115 986
120 405
pozostałe wydatki
bieżące
Razem
W ramach rozdziału 75513 Zakłady dla Nieletnich uwzględniane są wydatki zabezpieczające
bieżące funkcjonowanie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, w tym szkół.
Wyszczególnienie
Wykonanie
wydatków
2011
Wykonanie
wydatków
2012
Wykonanie
wydatków
2013
Plan
wydatków
2014
świadczenia na rzecz
osób fizycznych
1 256
2 233
1 147
1 758
wynagrodzenia
osobowe i pochodne
47 428
47 051
50 281
52 061
pozostałe wydatki
bieżące
40 151
38 332
39 362
39 434
wydatki majątkowe
11 095
9 539
9 160
5 100
99 930
97 151
99 950
98 353
Razem
W zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich pozostałe wydatki bieżące
związane są przede wszystkim z zabezpieczeniem odpowiednich warunków utrzymania dla
wychowanków zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich. Wydatki przeznaczone są na
zakup materiałów i wyposażenia; zakup odzieży, obuwia, bielizny, żywności, leków i materiałów
medycznych, książek, i pomocy naukowych; remonty; media, opłaty telefoniczne i pocztowe.
Mając powyższe na względzie uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Sprawiedliwości
nie są gromadzone dane dotyczące zadań edukacyjnych i wychowawczych stricte realizowanych
w szkołach, gdyż są one nierozłączna częścią – działem każdego z zakładów poprawczych
i schronisk dla nieletnich i zadania te są finansowane w placówce jako całości.