pobierz - BIP MC
Transkrypt
pobierz - BIP MC
Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 ANALIZA ROZWOJU RYNKU DOSTĘPU DO INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO W POLSCE W LATACH 2013-2020 RAPORT DLA MINISTERSTWA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI Audytel SA wersja z 19 grudnia 2013 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Spis treści 1. Wstęp ............................................................... 3 1.1. Cel i zakres raportu ...................................................3 1.2. Źródła danych i metodyka przygotowania raportu .........3 2. Stan rynku dostępu do Internetu w Polsce w latach 2003-2012 ........................................................ 5 3. Analiza rozwoju rynku dostępu do internetu szerokopasmowego w Polsce do roku 2020 ........... 6 3.1. Opis scenariuszy .......................................................6 3.2. Prognozy rozwoju liczby łączy .....................................9 3.3. Analiza rozwoju rynku dostępu ................................. 12 Załącznik 1 – Założenia do analiz .............................. 17 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 2 1. Wstęp 1.1. Cel i zakres raportu Przedmiotem niniejszego raportu jest analiza rozwoju rynku dostępu do internetu szerokopasmowego w Polsce w latach 2013 - 2020. W raporcie oszacowana została wartość m.in. następujących wskaźników: • penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem oraz w podziale na dostęp szerokopasmowy stacjonarny i mobilny: o liczba aktywnych łączy szerokopasmowych na 100 mieszkańców; o liczba aktywnych łączy szerokopasmowych na 100 gospodarstw domowych; • wskaźniki Europejskiej Agendy Cyfrowej odnoszące się do szerokopasmowego dostępu do Internetu tj.: o pokrycie (w odniesieniu do gospodarstw domowych) sieciami szerokopasmowymi umożliwiającymi podstawowy dostęp do szerokopasmowego Internetu (w podziale na stacjonarne i mobilne); o odsetek gospodarstw domowych z możliwością dostępu do Internetu szerokopasmowego o prędkości 30 Mb/s lub większej; o odsetek gospodarstw domowych z aktywną usługą dostępu do Internetu o prędkości 100 Mb/s lub większej. Analiza została przeprowadzona przy uwzględnieniu : • uwarunkowań prawnych dotyczących segmentu rynku dostępu do internetu, • ewentualnych zmian na rynku dostępu do internetu, w tym zmian związanych ze strukturą podmiotową tego rynku, zmian technologicznych i wszystkich czynników, które mogą mieć wpływ na rynek w zakładanym okresie, • środków unijnych dostępnych w ramach perspektywy finansowej na lata 20072013 oraz 2014-2020. Szacowane wartości wskaźników na poszczególne lata zostały zdefiniowane oddzielnie dla trzech różnych scenariuszy rozwoju rynku dostępu do Internetu szerokopasmowego tj. scenariuszy zakładających najbardziej optymistyczny, pesymistyczny lub najbardziej prawdopodobny rozwój tego rynku. 1.2. Źródła danych i metodyka przygotowania raportu Źródła danych do raportu stanowiły m.in.: • Analiza „Prognoza ludności na lata 2008-2035”, GUS, lipiec 2008; • Analiza „Prognoza gospodarstw domowych na lata 2008-2035”, GUS, wrzesień 2010; • Wyniki badań Diagnoza społeczna z lat 2003-2013; Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 3 • Raport „Stan i perspektywy rozwoju rynku telekomunikacyjnego w Polsce do roku 2018”, Audytel, grudzień 2013; • Raport wykonany na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji pt. „Estymacja dotycząca budowy infrastruktury telekomunikacyjnej zapewniającej szerokopasmowy dostęp do Internetu, spełniającej wymagania Europejskiej Agendy Cyfrowej (EAC) w Polsce do roku 2020 na podstawie aktualnego stanu rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej. Obszary, koszty, technologie i najbardziej efektywne sposoby interwencji publicznej”, Infostrategia, wrzesień 2013 (dalej nazywana „Estymacją kosztów budowy infrastruktury”); • Wyniki badań „Wykorzystanie technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych”, GUS, za lata 20042012; • Wyniki prezentowane na stronie Europejskiej Agendy Cyfrowej (http://digitalagenda-data.eu/). • „Study on broadband coverage 2012”, Komisja Europejska, listopad 2013 (http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/news/study-broadband-coverage2012) W przygotowaniu niniejszej analizy zespół badawczy Audytela wykorzystywał wyniki własnych badań nad polskim rynkiem telekomunikacyjnym prowadzonych nieprzerwanie od 2004r. Dane te są uzupełniane danymi z raportów giełdowych operatorów i raportów UKE oraz danymi uzyskanymi od jednostek administracji publicznej w trybie dostępu do informacji publicznej. Dane z różnych źródeł są porównywane ze sobą i normalizowane zgodnie z metodyką Audytela, gdyż często dane z różnych źródeł różnią się między sobą na przykład z powodu stosowania różnej klasyfikacji usług. Ponieważ czynnikiem istotnie wpływającym na rozwój szeroko rozumianego rynku komunikacji elektronicznej będzie trudne do przewidzenia tempo rozwoju gospodarczego kraju, dlatego prognozy na lata 2015-2020 należy traktować ostrożnie. Obok oddziaływania ogólnych czynników ekonomicznych na całość rynku wpływ mają też szybkie zmiany procesów biznesowych i społecznych (kształtowanie się cen usług oraz preferencji użytkowników, zakres substytucji stacjonarno-komórkowej, kształtowanie się gęstości dostępu szerokopasmowego), pojawianie się nowych rozwiązań technicznych oraz zmiany regulacyjne (np. zmiany regulowanych stawek hurtowych). Wspomniane czynniki zostały częściowo uwzględnione poprzez analizę trzech niezależnych scenariuszy rozwoju sytuacji rynkowej (por. rozdział 3.1). Przy specyfikacji prognoz posłużono się autorską metodyką Audytela, która uwzględnia rozwój popytu na usługi szerokopasmowe m.in. w zależności od następujących parametrów: czynniki demograficzne, rozwój dostępnych usług, dochód rozporządzalny gospodarstwa domowego, wzrost PKB, stopa bezrobocia. Szybkość budowy infrastruktury szerokopasmowej uwzględnia ekspercką ocenę możliwości realizacji planowanych projektów budowy sieci szerokopasmowych oraz porównanie względem krajów z grupy odniesienia (kraje UE). Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 4 2. Stan rynku dostępu do Internetu w Polsce w latach 2003-2012 Liczba dostępów szerokopasmowych w końcu grudnia 2012 r. szacowana była przez Audytel na 7 mln (według TP było to 7,127 mln 1). Ok. 21% rynku dostępu szerokopasmowego obsługują operatorzy sieci telewizji kablowych, którzy jednak w miastach mają udział w rynku dostępowym przekraczający 45%. W miastach, zwłaszcza na dużych osiedlach mieszkaniowych na Górnym i Dolnym Śląsku wyraźnie widoczny jest też udział ISP działających w architekturach FTTx/Ethernet (tzw. sieci ethernetowych lub osiedlowych), zaś na wsiach i w obszarach podmiejskich – dostawców stacjonarnego dostępu szerokopasmowego WLAN (realizowanego z wykorzystaniem, na odcinku ostatniej mili, taniej technologii WiFi). Na ponad 1 milion szacowana jest liczba użytkowników sieci lokalnych (na ogół ethernetowych/WiFi). Wykres 2-1. Udział poszczególnych technologii dostępowych w całkowitej liczbie świadczonych usług szerokopasmowego dostępu do Internetu w latach 2003-2012 8% 28% 35% 15% 30% 27% 2003 Źródło: Audytel. Pozostałe * 27,7% 6% 3% 4% 7% 22% 21% 20% 19% 3% 4% 11% 19% 19% 41% 2004 8,2% 2005 5,6% 50% 2006 29% 2% 2% 2% 36% 41% 42% 13% 13% 17% 17% 17% 14% 19% 19% 16% 50% 3% 47% 42% 2007 2008 18% 13% 17% 36% 31% 27% 25% 2009 2010 2011 2012E 3,8% 4,0% 3,3% 2,8% 2,4% 2,2% 2,0% Dostęp mobilny ** b.d. b.d. 2,7% 6,7% 10,7% 19,0% 29,1% 36,3% 41,0% 42,4% LAN/WLAN/ /FWA*** 14,7% 35,0% 21,5% 20,9% 19,2% 16,6% 14,1% 13,3% 12,8% 13,2% Łącza telewizji kablowej (CATV) 30,1% 15,9% 20,5% 19,1% 18,6% 19,0% 18,0% 17,3% 16,9% 17,3% Łącza xDSL 27,5% 40,9% 49,7% 49,5% 47,5% 42,1% 36,0% 30,7% 27,1% * dostęp satelitarny, dostęp gwarantowany (FR/ATM/Ethernet), SDI itp. ** uwzględnia technologie z rodzin 2G/3G/LTE *** dostęp abonencki łączami Ethernet oraz FTTx, stały dostęp bezprzewodowy (FWA, ang. Fixed Wireless Access – np. WiMAX, CDMA, WiFi) 25,1% Wykres powyżej prezentuje udział poszczególnych szerokopasmowych technologii dostępowych w całkowitej liczbie abonentów (z uwzględnieniem klientów usług mobilnego dostępu do Internetu w dedykowanych modemach i zryczałtowanych pakietów w telefonach komórkowych). Już na koniec 2010 r. co trzecie łącze szerokopasmowe obsługiwane było przez operatorów sieci komórkowych. 1 http://tp-ir.pl/results-centre/results/2012.aspx?sc_lang=pl-PL&sc_lang=pl-PL Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 5 3. Analiza rozwoju rynku dostępu do internetu szerokopasmowego w Polsce do roku 2020 3.1. Opis scenariuszy 3.1.1.Uwarunkowania prawne Na kształtowanie się polskiego rynku dostępu do internetu w nadchodzących latach duży wpływ mogą mieć działania Komisji Europejskiej, a w szczególności planowane przeprowadzenie badań jakości usług szerokopasmowych w UE 2 oraz cele sformułowane w Europejskiej Agendzie Cyfrowej 3– zapewnienia powszechnego dostępu do internetu o szybkości 30 Mb/s lub większej (przy czym połowa europejskich gospodarstw domowych powinna korzystać z dostępu do internetu o szybkości co najmniej 100 Mb/s). Najistotniejsze czynniki, które mogą mieć pozytywny wpływ na rozwój infrastruktury szerokopasmowej to nowelizacja przepisów i rozporządzeń związanych z budową infrastruktury liniowej, np. Ustawy o drogach publicznych z 21 marca 1985 r. i odpowiednich rozporządzeń, a także ustaw regulujących budowę sieci telekomunikacyjnych i dostęp do infrastruktury budynkowej, w szczególności tzw. megaustawy 4, Ustawy prawo telekomunikacyjne 5, a w przypadku rozwiązań wspólnotowych UE Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków mających na celu zmniejszenie kosztów wdrażania szybkich sieci łączności elektronicznej 6. Celem prowadzonych nowelizacji byłoby tworzenie przyjaznego otoczenia prawno-instytucjonalnego dla inwestycji telekomunikacyjnych, a w szczególności: • usuniecie barier strukturalnych związanych z długotrwałymi procedurami budowlanymi, • ułatwienie dostępu do istniejącej infrastruktury, • zachęcenie podmiotów do budowy infrastruktury telekomunikacyjnej, poprzez wprowadzenie m.in. zachęt inwestycyjnych. Dodatkowo niezbędne są działania stymulujące popyt na usługi szerokopasmowe, w tym projektów edukacyjnych, kulturalnych oraz generalnie zmniejszających wykluczenie cyfrowe określonych grup społecznych. 3.1.2.Zmiany na rynku dostępu do internetu Na zmianę rynku dostępu do internetu mogą mieć wpływ niektóre trendy technologiczne, w szczególności związane budową ogólnokrajowych sieci LTE na bazie planowanego na początek 2014 r. przetargu na częstotliwości z zakresu 800 2 3 4 5 6 http://www.uke.gov.pl/uke/index.jsp?news_cat_id=17&news_id=5775&layout=3&page=text&place=Lead01 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0245:FIN:PL:HTML Ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, Dz. U. z 2010r. Nr 106, poz. 675z późniejszymi zmianami Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800 z późniejszymi zmianami COM(2013) 147 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 6 MHz i 2,6 GHz. Można także przypuszczać, że do 2020 r. mogą pojawić się rozwiązania technologiczne, pozwalające na świadczenie usług dostępu do internetu drogą satelitarną, z przepustowością przekraczającą 30 Mb/s 7. Na penetrację usług szerokopasmowych nie powinny mieć wpływu zmiany podmiotowe, tj. konsolidacja przedsiębiorców telekomunikacyjnych, przejęcia, powstanie nowych podmiotów. Przykładowo skutkiem działań konsolidacyjnych jest zwykle zwiększenie efektywności kosztowej przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, co nie wpływa istotnie na poziom prowadzonych inwestycji. 3.1.3.Dostępne środki unijne Budowa sieci szerokopasmowych na terenach słabo zurbanizowanych jest nieopłacalna dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Prognoza rozwoju dostępności infrastruktury szerokopasmowej została przygotowana przy założeniu wsparcia środkami publicznymi budowanych sieci szerokopasmowych w stopniu określonym w raporcie: pn. „Estymacją kosztów budowy infrastruktury”. Raport ten analizuje stan i możliwości wykorzystania środków unijnych w ramach perspektywy finansowej na lata 2007-2013 oraz 2014-2020. W ramach budżetu UE na lata 2014-2020 polska otrzyma 82,3 mld EUR, w tym 2,3 mld EUR na Program Operacyjny Polska Cyfrowa, w ramach którego przewidziane jest m.in. dofinansowywanie budowy sieci szerokopasmowych w Polsce. 3.1.4.Specyfikacja scenariuszy Analizując stan projektów szerokopasmowych oraz ryzyka związane z tymi inwestycjami określono 3 warianty realizacji inwestycji szerokopasmowych do końca 2020 roku: • wariant realistyczny; • wariant pesymistyczny; • wariant optymistyczny. W poszczególnych wariantach rozważa się rozwój wykorzystania środków unijnych oraz popyt na usługi dostępu do internetu zgodnie ze scenariuszami opisanymi w raporcie: „Estymacją kosztów budowy infrastruktury”. Wariant pesymistyczny zakłada duże prawdopodobieństwo wystąpienia problemów przy realizacji trwających projektów budowy regionalnych sieci szerokopasmowych, w tym wystąpienie głównych ryzyk w projekcie z ich negatywnym skutkiem dla realizacji projektu, przykładowo: • niezakończenia w terminie projektów wojewódzkich sieci szerokopasmowych; • brak usunięcia zgłaszanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych barier inwestycyjnych, a w szczególności barier strukturalnych; • utrudnienia w dostępie do kapitału w przypadku pogorszenia sytuacji na międzynarodowych rynkach kapitałowych; 7 Obecnie Eutelsat za pomocą satelity w paśmie KA-SAT na pozycji 9 E oferuje usługę o przepustowości 20Mb/s (por. http://www.eutelsat.com/polish/systemy_i_uslugi/Tooway.html) Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 7 • trwałe utrzymywanie barier popytowych na usługi szerokopasmowe; • niewłaściwa polityka regulacyjna dla budowanych sieci szerokopasmowych oraz budowanej infrastruktury telekomunikacyjnej; • brak koordynacji różnych resortów w budowie sieci szerokopasmowych wspomaganych środkami europejskimi z perspektywy finansowej 2014-2020; • problemy z uzyskaniem finansowania budowanych sieci szerokopasmowych. Objawi się to m.in. realizacją tylko 50% zakładanego zakresu zrealizowanych inwestycji szerokopasmowych. Scenariusz pesymistyczny zakłada bardzo powolny wzrost, ograniczony zarówno wolnym rozwojem podaży łącz o większej przepustowości, jak również nowych usług i treści zachęcających użytkowników do sięgania po szybszy internet. Wariant optymistyczny, zakłada bardzo efektywne prowadzenie projektów budowy regionalnych sieci szerokopasmowych, a w przyszłości także efektywną budowę sieci magistralnych i dostępowych. W rezultacie efektywnej współpracy instytucji zamawiających z podmiotami budującymi sieci, a także wszystkich stron biorących udział w procesie inwestycyjnym, minimalizację ryzyk od startu projektu poprzez współdziałanie władz województwa z jednostkami mającymi zasadniczy wpływ na realizację projektu (urzędy powiatowe, zarządy dróg). Objawi się to m.in. realizacją 100 % zakładanego zakresu planowanych inwestycji szerokopasmowych. Wariant realistyczny zakłada średnie prawdopodobieństwo wystąpienia problemów, współpracę i wsparcie władz samorządowych przy realizacji projektu na wszystkich etapach realizacji projektu. Objawi się to m.in. realizacją 80% zakładanego zakresu planowanych inwestycji szerokopasmowych. Nie są jeszcze znane zasady budowy sieci szerokopasmowych w ramach perspektywy finansowej programowania środków unijnych na lata 2014-2020. Do analizy wykorzystano model budowy sieci opisany w raporcie „Estymacją kosztów budowy infrastruktury”. Zakłada on inwestycje w następujące części infrastruktury telekomunikacyjnej i powiązanej: • Część aktywna: o Inwestycje w części szkieletowo-dystrybucyjnej o Inwestycje w części magistralnej o Inwestycje niezbędne do podłączenia gospodarstw domowych (w segmencie pomiędzy zakończeniem części magistralnej a abonentem) • Część pasywna: o Wyposażenie w węźle operatora o Wyposażenie abonenckie Wspomniany raport estymuje wysokość środków potrzebnych do realizacji celów Europejskiej Agendy Cyfrowej w trzech wariantach posiadanych środków na Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 8 dofinansowanie budowy sieci dostępowej: 0,75; 1; 1,25 mld EUR. Do obliczeń przyjęto wartość 1 euro = 4,15 zł. Według autorów opracowania środki te pozwolą na uzyskanie odpowiednio 91%, 95,2% i 98,2% pokrycia ludności usługami stacjonarnego dostępu do internetu, zgodnym z celami Europejskiej Agendy Cyfrowej. Do analiz poniżej wykorzystano najwyższą wartość dofinansowania, tj. na poziomie 1,25 mld EUR. Pozostałe 1,8% pokrycia ludności realizowana będzie technologiami satelitarnymi. Przy specyfikacji scenariuszy wykorzystano założenia demograficzne, zaprezentowane w Załączniku 1 do niniejszego raportu. Prognozy makroekonomiczne opierają się na opracowaniu „Stan i prognoza koniunktury gospodarczej” Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową (z 29 października 2013 r.). 3.2. Prognozy rozwoju liczby łączy Tabela 1. Liczba łączy szerokopasmowych w podziale na technologie dostępowe w latach 2012-2020 (scenariusz realistyczny, w tys.) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ethernet/FTTH/WiFi 1 599 1 801 2 017 2 247 2 490 2 746 2 856 3 059 3 228 TV Kablowe 2 106 2 306 2 462 2 581 2 667 2 731 2 774 2 810 2 837 xDSL 3 048 2 983 2 928 2 883 2 848 2 815 2 784 2 759 2 737 246 252 256 258 260 262 262 263 263 Dostęp mobilny 4 055 4 571 5 136 5 567 6 121 6 735 7 365 7 841 8 259 Razem dostęp stały 6 999 7 342 7 663 7 969 8 265 8 554 8 676 8 890 9 065 11 054 11 913 12 799 13 536 14 386 15 289 16 041 16 732 17 324 Pozostałe Razem (stały i mobilny) Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z analizy „Monitor rynku telekomunikacyjnego 3Q’2013” Audytela, wrzesień 2013 r. Nadal duży udział w usługach dostępu do internetu mają tzw. „sieci osiedlowe” czy ethernetowe. Nie istnieją dokładne oszacowania liczby użytkowników takich sieci, głównie ze względu na rozdrobnienie sektora oraz częsty brak rejestracji działalności (np. w sytuacji „rozdzielenia” dostępu do internetu na kilka mieszkań). W latach 2014-2020 przewidywane jest nasycenie w sprzedaży usług bazujących na technologii xDSL. Zły stan miedzianej infrastruktury dostępowej w całym kraju spowoduje, że istnieje ryzyko, iż klienci będą powoli odwracali się od tej technologii i szukali dostawców, mogących zaoferować usługi o przepustowości przekraczającej 20-30 Mb/s. Inwestycje prowadzone obecnie przez TP i Netię należy ocenić jako niewystarczające, z punktu widzenia obserwowanego popytu, jednakże pomogą one utrzymać sprzedaż na bieżącym poziomie. W horyzoncie prognozy operatorzy sieci kablowych mogą zdobyć około 700 tys. abonentów (na bazie technologii CATV). Związane jest to zarówno z możliwościami dosprzedaży usługi internetowej abonentom korzystającym Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 9 dotychczas wyłącznie z usług płatnej telewizji, jak również z prowadzonymi przez nich inwestycjami w infrastrukturę dostępową. Największy potencjał sprzedaży usług dostępu do internetu w latach 2013-2020 mają usługi bazujące na technologiach FTTx/LAN oraz FWA (ang. Fixed Wireless Access), co związane jest z prowadzonymi projektami budowy regionalnych sieci szerokopasmowych oraz planowanymi projektami „ostatniej mili”, które prawdopodobnie będą współfinansowane ze środków UE (kolejna perspektywa finansowa). Jeszcze nie są znane zasady budowy sieci dostępowej NGA, która ma wypełniać założenia Europejskiej Agendy Cyfrowej (w 2020 r. szerokopasmowy dostęp do internetu o przepustowości 30 Mb/s powinno posiadać 100% obywateli UE oraz oraz 50 % europejskich gospodarstw domowych powinno mieć abonament na dostęp do internetu o przepustowości powyżej 100 Mb/s ). Przeprowadzana przez Audytel analiza projektów narodowych budowy infrastruktury szerokopasmowej pozwala na zdefiniowanie dwóch scenariuszy: 1. w pierwszym powstałaby ogólnopolska sieć dystrybucyjna, której założeniem byłaby obecność punktów dostępowych do usług w odległości nie większej niż około 1,5km od punktów odbioru usług; na bazie tak powstałej sieci hurtowej lokalnie obecni operatorzy mogliby świadczyć usługi dla swoich klientów (budowa ostatniej mili spoczywałby na ich barkach); 2. w drugim wybrany byłby jeden lub grupa operatorów, którzy budowaliby sieć dostępową do odbiorców usług i udostępniali swoje usługi na zasadach niedyskryminacyjnych wszystkim chętnym operatorom. W przedstawionych poniżej prognozach wykorzystywano pierwszy z zaprezentowanych scenariuszy (podobnie jak w raporcie „Estymacją kosztów budowy infrastruktury”. W tabelach 2 i 3 zaprezentowano rozwój liczby sprzedawanych usług dostępu do internetu w Polsce w scenariuszu pesymistycznym i optymistycznym. Tabela 2. Liczba łączy szerokopasmowych w podziale na technologie dostępowe w latach 2012-2020 (scenariusz pesymistyczny, w tys.) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ethernet/FTTH/WiFi 1 599 1 765 1 964 2 169 2 375 2 579 2 627 2 735 2 777 TV Kablowe 2 106 2 283 2 428 2 532 2 597 2 632 2 635 2 616 2 567 xDSL 3 048 2 953 2 887 2 826 2 770 2 707 2 634 2 551 2 448 Pozostałe 246 249 253 255 257 258 258 258 258 Dostęp mobilny 4 055 4 525 5 063 5 456 5 949 6 469 6 954 7 225 7 344 Razem dostęp stały 6 999 7 251 7 532 7 782 7 999 8 176 8 154 8 160 8 050 11 054 11 776 12 595 13 238 13 948 14 645 15 108 15 386 15 394 Razem (stały i mobilny) Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 10 Tabela 3. Liczba łączy szerokopasmowych w podziale na technologie dostępowe w latach 2012-2020 (scenariusz optymistyczny, w tys.) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ethernet/FTTH/WiFi 1 599 1 810 2 053 2 304 2 580 2 888 3 065 3 377 3 705 TV Kablowe 2 106 2 311 2 482 2 614 2 722 2 820 2 919 3 046 3 218 xDSL 3 048 3 013 2 965 2 928 2 904 2 884 2 869 2 864 2 867 246 255 260 263 266 269 271 274 277 Dostęp mobilny 4 055 4 621 5 223 5 714 6 372 7 163 8 089 9 038 10 212 Razem dostęp stały 6 999 7 388 7 759 8 109 8 471 8 861 9 125 9 561 10 067 11 054 12 009 12 982 13 823 14 843 16 024 17 214 18 598 20 279 Pozostałe Razem (stały i mobilny) Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Głównymi obserwowanymi obecnie i przewidywanymi w perspektywie do 2020 roku czynnikami wpływającymi na wzrost ruchu w sieci oraz liczbę kupowanych usług dostępu do internetu są 8: • rosnąca liczba mobilnych i przenośnych urządzeń przystosowanych do działania w sieci i coraz intensywniej z nich korzystających – smartfony, tablety, ultrabooki i inne urządzenia inteligentne oraz komunikacja M2M (Machine-to-Machine) wykorzystujące techniki 4G (HSPA+ i LTE), • większa liczba użytkowników wynikająca z uwarunkowań demograficznych (np. wchodzenia na rynek pracy młodych osób, aktywnie korzystających z treści i usług w internecie), • rosnący ruch treści multimedialnych (audio i wideo) i komunikacji VoIP zarówno w sieciach stacjonarnych jak i mobilnych, • upowszechnienie sieci Wi-Fi (hotele, restauracje, kawiarnie, kluby, puby, biblioteki, węzły komunikacyjne, przestrzeń publiczna), • nowe aplikacje i usługi dla użytkowników indywidualnych (IPTV, HDTV i 3DTV, VoD, repozytoria sieciowe – np. Dropbox, lokalizacja i nawigacja), • rosnąca penetracja telewizorów cyfrowych przystosowanych do korzystania z internetu (tzw. Smart TV). • nowe aplikacje dla użytkowników biznesowych wykorzystujące innowacyjne modele biznesowe – przetwarzanie w chmurze i sieciowe usługi ICT, • obniżka opłat roamingowych dla usług transmisji danych, • nowe modele wykorzystania osobistych urządzeń - prywatne urządzenia wykorzystywane do celów służbowych w miejscu pracy (BYOD – Bring Your Own Device), • ewolucja w obszarach pracy i nauki – rosnąca rola e-pracy i e-edukacji, źródło: raport wykonany na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji „Estymacja dotycząca budowy infrastruktury telekomunikacyjnej zapewniającej szerokopasmowy dostęp do Internetu, spełniającej wymagania Europejskiej Agendy Cyfrowej (EAC) w Polsce do roku 2020 na podstawie aktualnego stanu rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej. Obszary, koszty, technologie i najbardziej efektywne sposoby interwencji publicznej”, Infostrategia, wrzesień 2013; 8 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 11 • rozwój obrotu i transakcji elektronicznych – e-Commerce i płatności elektroniczne, w tym rosnące znaczenie kanału internetowego w reklamie i marketingu, • rozwój sieci społecznościowych i współdzielenia treści multimedialnych. 3.3. Analiza rozwoju rynku dostępu Do łączy szerokopasmowych zaliczamy następujące technologie dostępowe: xDSL, stały dostęp kablowy (CATV, FTTx, Ethernet, PLC), stały dostęp radiowy (WiFi, WiMax, LTE, CDMA2000). Do mobilnego dostępu do internetu zakwalifikowano mobilny dostęp, realizowany przez infrastrukturalnych operatorów komórkowych HSPA/HSPA+/LTE. Warto tu wspomnieć, iż na początku 2013 r. Komisja Europejska ogłosiła, że LTE jest technologią, która jest w stanie spełnić wymagania na sieci NGA 9, zdefiniowane przez Agendę Cyfrową 10. Trzeba jednakże dodać, iż jedynie realizacja usług LTE w modelu sieci FWA daje możliwość świadczenia usług z zagwarantowanym poziomem jakości, co dotyczy w szczególności parametrów przepustowości łącza. http://www.polskaszerokopasmowa.pl/prawo/wedlug-brukselii-z-technologii-mobilnych-tylko-lte-to-nga.html KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNOSPOŁECZNEGO I KOMITETUREGIONÓW „Europejska agenda cyfrowa”, COM(2010) 245 final du 19.5.2010 (http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0245:FIN:PL:PDF) 9 10 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 12 Tabela 4. Penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem w latach 2012-2020 (scenariusz realistyczny, w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 67,0 70,6 74,5 77,6 81,4 85,0 87,4 89,2 90,1 w tym dostęp stały 64,3 67,2 69,9 72,5 75,1 77,7 78,8 80,7 82,4 19,0 21,3 23,9 25,8 28,4 31,2 34,1 36,3 38,3 w tym dostęp mobilny Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Tabela 5. Penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem w latach 2012-2020 (scenariusz pesymistyczny, w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 67,0 69,8 73,3 75,9 79,0 81,4 82,3 82,0 80,1 w tym dostęp stały 64,3 66,4 68,7 70,8 72,7 74,3 74,0 74,1 73,1 w tym dostęp mobilny 19,0 21,1 23,6 25,3 27,6 30,0 32,2 33,5 34,0 Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Tabela 6. Penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem w latach 2012-2020 (scenariusz optymistyczny, w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 67,0 71,2 75,6 79,3 84,0 89,1 93,8 94,2 95,1 w tym dostęp stały 64,3 67,6 70,8 73,8 77,0 80,5 82,8 86,8 91,5 w tym dostęp mobilny 19,0 21,6 24,3 26,5 29,5 33,2 37,5 41,9 47,3 Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Wykresy powyżej przestawiają penetrację usług dostępu do internetu w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych. Opis założeń do scenariuszy zawiera rozdział 3.1.4. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 13 Tabela 7. Penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem w latach 2012-2020 (scenariusz realistyczny, w przeliczeniu na 100 mieszkańców) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 29,3 31,6 33,9 35,9 38,2 40,6 42,6 44,5 46,2 w tym dostęp stały 18,6 19,5 20,3 21,1 21,9 22,7 23,1 23,7 24,2 10,7 12,1 13,6 14,8 16,2 17,9 19,6 20,9 22,0 w tym dostęp mobilny Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Tabela 8. Penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem w latach 2012-2020 (scenariusz pesymistyczny, w przeliczeniu na 100 mieszkańców) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 29,3 31,2 33,4 35,1 37,0 38,9 40,2 41,0 41,0 w tym dostęp stały 18,6 19,2 20,0 20,6 21,2 21,7 21,7 21,7 21,5 w tym dostęp mobilny 10,7 12,0 13,4 14,5 15,8 17,2 18,5 19,2 19,6 Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Tabela 9. Penetracja szerokopasmowego dostępu do internetu ogółem w latach 2012-2020 (scenariusz optymistyczny, w przeliczeniu na 100 mieszkańców) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 29,3 31,8 34,4 36,7 39,4 42,6 45,8 49,5 54,0 w tym dostęp stały 18,6 19,6 20,6 21,5 22,5 23,5 24,3 25,5 26,8 w tym dostęp mobilny 10,7 12,2 13,8 15,2 16,9 19,0 21,5 24,1 27,2 Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Do łączy szerokopasmowych (dot. tabel od 7 do 9) zaliczamy następujące technologie dostępowe: xDSL, stały dostęp kablowy (CATV, FTTx, Ethernet, PLC), stały dostęp radiowy (WiFi, WiMax, LTE, CDMA2000). Do mobilnego dostępu do internetu zakwalifikowano mobilny dostęp, realizowany przez infrastrukturalnych operatorów komórkowych - HSPA/HSPA+/LTE. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 14 Pokrycie sieciami szerokopasmowymi w gospodarstwach domowych w tabelach 10-12 obliczone będzie jako odsetek gospodarstw domowych, – posiadających możliwość zakupu usługi internetu szerokopasmowego. Tabela 10. Pokrycie sieciami szerokopasmowymi umożliwiającymi podstawowy dostęp do szerokopasmowego Internetu (scenariusz realistyczny, w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 97,5% 97,9% 98,0% 98,7% 99,3% 99,7% 99,7% 99,7% 99,7% w tym dostęp stały 69,1% 72,8% 76,5% 79,4% 83,1% 86,7% 90,4% 94,0% 97,7% 96,3% 96,8% 97,1% 98,0% 99,0% 99,5% 99,6% 99,6% 99,6% w tym dostęp mobilny Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Tabela 11. Pokrycie sieciami szerokopasmowymi umożliwiającymi podstawowy dostęp do szerokopasmowego Internetu (scenariusz pesymistyczny, w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 97,5% 97,8% 98,0% 98,6% 99,3% 99,5% 99,6% 99,5% 99,4% w tym dostęp stały 69,1% 72,8% 76,5% 79,4% 82,2% 85,0% 87,7% 90,3% 92,9% 96,3% 96,7% 97,0% 97,9% 98,9% 99,3% 99,3% 99,2% 99,1% w tym dostęp mobilny Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Tabela 12. Pokrycie sieciami szerokopasmowymi umożliwiającymi podstawowy dostęp do szerokopasmowego Internetu (scenariusz optymistyczny, w przeliczeniu na 100 gospodarstw domowych) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Ogółem 97,5% 97,9% 98,1% 98,8% 99,5% 99,9% 99,9% 99,9% 99,9% w tym dostęp stały 69,1% 72,8% 76,5% 79,8% 83,5% 87,2% 90,8% 94,5% 98,2% 96,3% 96,8% 97,2% 98,2% 99,2% 99,8% 99,8% 99,8% 99,8% w tym dostęp mobilny Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 15 Statystyki z Tabeli 13 uwzględniają dostęp do internetu także w technologiach bezprzewodowych, z gwarantowaną przepustowością na poziomie min. 30 Mb/s (np. LTE, WiMax2), oferowanych przez operatorów sieci komórkowych. Tabela 13. Odsetek gospodarstw domowych z możliwością dostępu do Internetu szerokopasmowego o prędkości 30 Mb/s lub większej z uwzględnieniem usług operatorów mobilnych 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Realistyczny 44,5% 51,0% 57,9% 64,8% 86,0% 97,3% 98,3% 98,8% 99,2% Pesymistyczny 44,5% 47,2% 51,6% 56,1% 60,5% 76,6% 77,4% 77,8% 78,2% Optymistyczny 44,5% 51,0% 57,9% 64,8% 71,8% 97,5% 98,5% 98,9% 99,4% Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Statystyki z Tabeli 14 uwzględniają dostęp do internetu także w technologiach bezprzewodowych, z gwarantowaną przepustowością na poziomie min. 30 Mb/s (np. LTE, WiMax2) ale tylko w dedykowanych wykonaniach sieci FWA. Ostatni warunek zakłada m.in. wykorzystanie zewnętrznych anten budynkowych oraz projektowanie sieci bez uwzględnienia możliwości mobilności użytkowników. Tabela 14. Odsetek gospodarstw domowych z możliwością dostępu do Internetu szerokopasmowego o prędkości 30 Mb/s lub większej 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Realistyczny 44,5% 50,9% 57,7% 64,5% 71,3% 78,2% 85,0% 91,8% 98,7% Pesymistyczny 44,5% 46,1% 49,9% 53,6% 57,3% 61,0% 64,8% 68,5% 72,2% Optymistyczny 44,5% 51,0% 57,9% 64,8% 71,7% 78,6% 85,5% 92,4% 99,2% Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. W tabeli 15 zaprezentowano odsetek gospodarstw domowych, korzystających z łączy szerokopasmowych przepustowości 100 Mb/s i wyższej. Według prognoz popytowych nawet 48% gospodarstw domowych może być zainteresowane zakupem łączy o tak dużej przepustowości. Luka popytowa na poziomie 20% będzie wynikała z braku dostępności łączy o zadanej przepustowości oraz z bariery wynikającej z zamożności gospodarstw domowych. Tabela 15. Odsetek gospodarstw domowych z aktywną usługą dostępu do Internetu o prędkości 100 Mb/s lub większej 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Realistyczny 1,3% 2,6% 4,8% 7,6% 11,3% 15,7% 19,7% 24,8% 30,2% Pesymistyczny 1,3% 2,6% 4,4% 6,6% 9,0% 11,6% 13,6% 16,0% 18,4% Optymistyczny 1,3% 2,7% 4,9% 8,1% 12,3% 17,6% 22,7% 29,3% 36,4% Źródło: opracowanie własne Audytel. Dane za 2012 r. pochodzą z Digital Agenda Scorebord. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 16 Załącznik 1 – Założenia do analiz W tabeli poniżej zaprezentowano dane dotyczące liczby ludności charakteryzujące liczbę gospodarstw domowych na podstawie danych GUS. Ogółem 1 2 Gospodarstwa według liczby osób (w tys.) 3 4 5+ ogółem Ludność w gospodarstwach dorośli (w tys.) dzieci ogółem Przeciętna liczba osób w dorosłych gospodarstwie dzieci Źródło: GUS 2013 14 697,2 4 092,9 3 988,2 3 040,3 2 205,3 1 370,5 37 728,9 30 835,9 6 892,9 2,567 2,098 0,469 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa 2014 14 742,0 4 126,7 4 021,4 3 034,8 2 204,0 1 355,2 37 714,2 30 842,9 6 871,3 2,558 2,092 0,466 2015 14 775,4 4 156,7 4 047,4 3 022,4 2 203,9 1 345,0 37 695,1 30 832,3 6 862,8 2,551 2,087 0,464 2016 14 798,4 4 184,6 4 064,4 3 004,1 2 205,3 1 339,9 37 674,2 30 804,4 6 869,8 2,546 2,082 0,464 2017 14 811,1 4 208,5 4 076,8 2 981,1 2 207,1 1 337,6 37 643,2 30 767,8 6 875,4 2,542 2,077 0,464 2018 14 817,4 4 229,7 4 085,8 2 953,6 2 209,8 1 338,5 37 611,0 30 727,5 6 883,5 2,538 2,074 0,465 oraz 2019 14 813,2 4 248,7 4 089,2 2 921,1 2 211,3 1 342,9 37 566,5 30 673,9 6 892,6 2,536 2,071 0,465 Projekt: POIG.07.01.00-00-019/09 Strona 17 2020 14 803,1 4 265,9 4 087,5 2 887,5 2 211,9 1 350,2 37 521,2 30 615,9 6 905,3 2,535 2,068 0,466