14 Badania klasyfikacyjne Podsumowanie

t
mieszczeniu w skali naturalnej. W tabeli 2 przedstawiona zosta∏a charakterystyka zachowania wyrobu
poddanego dzia∏aniu ognia podczas badania referencyjnego du˝ej skali, które wiernie odwzorowuje rzeczywisty przebieg po˝aru, oraz odpowiadajàce mu zachowanie wyrobu podczas przeprowadzania badaƒ klasyfikacyjnych.
RównoczeÊnie te same wyroby by∏y badane
wed∏ug metod ma∏ej i Êredniej skali, proponowanych na testy klasyfikacyjne. Korelacje mi´dzy uzyskanymi wynikami sprawi∏y, ˝e z jednej strony uda∏o si´ przyjàç kryteria bazujàce na zachowaniu wyrobu w warunkach maksymalnie odpowiadajàcych
rzeczywistym, a z drugiej - zapewniç przyj´cie takich badaƒ klasyfikacyjnych, które sà ∏atwiejsze
i taƒsze w wykonaniu ni˝ kosztowne, choç najbardziej wiarygodne badania w skali naturalnej.
Rys. 1
Tak wyglàda moment
rozgorzenia, zarejestrowany podczas badania
referencyjnego RCT palnej izolacji ze spienionego tworzywa sztucznego
(euroklasa D). Wyrób,
poddany
dzia∏aniu
ognia, zapali∏ si´ wybuchowo pomi´dzy 2. a 10.
minutà badania i ogieƒ
gwa∏townie rozprzestrzeni∏ si´ poza pomieszczenie badawcze.
Rys. 2
Widok pomieszczenia badawczego po
zakoƒczonym 20-minutowym badaniu
we∏ny mineralnej.
Jak widaç, wyrób
wcià˝ znajduje si´ w ca∏ym pomieszczeniu. Jedyny
Êlad po ogniu to okopcona smuga bezpoÊrednio
nad palnikiem.
Rys. 3
Tak wyglàda podstawowe badanie klasyfikacyjne dla klas A2, B, C i D,
tzw. SBI, podczas którego
mierzy si´ iloÊç i szybkoÊç wydzielania ciep∏a,
zapalnoÊç, wytwarzanie
dymu oraz obserwuje
rozprzestrzenienie ognia
i p∏onàce krople/odpady.
SzybkoÊç przyrostu energii cieplnej, zapalnoÊç, rozprzestrzenianie ognia to jednak jeszcze
nie wszystkie czynniki zagro˝enia podczas po˝aru.
Dlatego, aby umo˝liwiç pe∏nà ocen´, wprowadzono dla wyrobów palnych uzupe∏niajàce klasyfikacje
z uwagi na iloÊç i szybkoÊç wytwarzania dymu (tabela 3) oraz p∏onàcych kropli (tabela 4). O klasyfikacji z uwagi na iloÊç dymu i p∏onàcych kropli de-
14
OCHRONA PRZECIWPO˚AROWA•2002•NR 1
cydujà wyniki badania SBI, a wyjàtkowo - w przypadku wyrobów klasy E - zapalnoÊci ma∏ym p∏omieniem.
Podklasy z uwagi na wytwarzanie
dymu s1, s2, s3
Je˝eli nie lubimy byç niemile zaskakiwani - wybierajmy podklas´ d0.
Wyroby klasy A1 w ogóle nie wytwarzajà
p∏onàcych czàstek, dlatego oznaczeniu klasy A1
nie towarzyszy nigdy dodatkowe oznaczenie „d”.
Badania klasyfikacyjne
Ta dodatkowa klasyfikacja wskazuje, jak du˝o
dymu i jak szybko wytwarza p∏onàcy wyrób. Oznaczenia: s1, s2 lub s3 pochodzà od angielskiego s∏owa „smoke” (dym). Im wi´cej dymu, tym wy˝sza cyfra. Wyroby s1 wydzielajà ograniczonà iloÊç dymu,
d2 - Êrednià, d3 - du˝à.
Jakie znaczenie ma dym? Stra˝acy wiedzà najlepiej. Ogranicza widocznoÊç, dezorientuje, wywo∏uje
panik´, utrudnia ewakuacj´ i akcj´ ratowniczà. Truje
- 80% Êmiertelnych ofiar po˝aru ginie nie z powodu
wysokiej temperatury, zabija je dym.
A wi´c: s1 - ma∏o dymu, s3 - uwaga, nic nie widaç!
Wyroby klasy A1 w ogóle nie wytwarzajà
dymu, dlatego oznaczeniu klasy A1 nie towarzyszy
symbol „s”.
Podklasy z uwagi na wytwarzanie
p∏onàcych kropli i czàstek/odpadów
d0, d1, d2.
Druga dodatkowa klasyfikacja, przedstawiona
oznaczeniem „d” - od angielskiego s∏owa „droplets” (krople), wskazuje, czy wyrób, p∏onàc, wytwarza p∏onàce krople, czàstki i odpady, które mogà b∏yskawicznie przenosiç po˝ar w miejsca odleg∏e od jego powstania.
Przyk∏adowo: po˝ar zaczyna si´ na 11. pi´trze,
ale p∏onàce krople b∏yskawicznie spowodujà rozniecenie nowego ogniska po˝aru na parterze,
a stàd mo˝e si´ on szybko przenieÊç przez okna
i fasady na kolejne pi´tra i zamiast gasiç jedno
êród∏o ognia, stra˝acy b´dà zmuszeni walczyç
z nim jednoczeÊnie w wielu miejscach, na wielu
kondygnacjach.
Oznaczenie d0 pokazuje, ˝e wyrób podczas
spalania nie wytwarza p∏onàcych kropli i czàstek;
d1 - ˝e wytwarza ich ograniczonà iloÊç; d2 - uwaga:
bardzo du˝o!
Do zakwalifikowania wyrobu do poszczególnych klas wykorzystywane sà nast´pujàce badania:
• niepalnoÊç - sprawdzenie, czy wyrób spe∏nia
za∏o˝one kryteria w warunkach po˝aru; badanie
odbywa si´ w temperaturze 750oC w czasie 30 min,
• ciep∏o spalania - okreÊlenie Êredniej wartoÊci ciep∏a spalania wyrobu i komponentów,
• SBI - okreÊlenie reakcji wyrobu na pojedynczy p∏onàcy przedmiot. Jest to nowa metoda badania - Êredniej skali, opracowana specjalnie na potrzeby klasyfikacji. Pozwala na okreÊlenie tych samych charakterystyk, co badanie pe∏nej skali RCT
[2], ale taniej i proÊciej. Jednak czasem, dla wyrobów na granicy poszczególnych klas, w przypadkach niejednoznacznych wyników - niezb´dne mo˝e okazaç si´ odwo∏anie do testu referencyjnego
RCT,
• zapalnoÊç ma∏ym p∏omieniem pozwala na
ocen´ zapalenia si´, ˝arzenia lub rozprzestrzeniania p∏omienia w czasie i na powierzchni wyrobu
pod wp∏ywem oddzia∏ywania ma∏ego p∏omienia.
Badania niepalnoÊci i ciep∏a spalania majà zastosowanie dla wyrobów klas A1 i A2; badanie SBI
- dla klas A2, B, C, D; badanie zapalnoÊci ma∏ym
p∏omieniem - dla klas B, C, D, E.
Aby uzyskaç klasyfikacj´ ogniowà, wyrób musi
spe∏niç kryteria co najmniej dwóch ró˝nych badaƒ
Podsumowanie
Nowa klasyfikacja ogniowa b´dzie systematycznie
obejmowaç kolejne grupy wyrobów budowlanych,
aby za kilka lat znaleêç si´ na etykietach wszystkich
wyrobów sprzedawanych i wbudowywanych
w konstrukcje budowlane we wszystkich krajach
europejskich. Dzi´ki temu, ˝e jest prosta i przejrzysta, pozwoli na samodzielnà ocen´ w∏aÊciwoÊci
Tabela 3. Euroklasy - klasyfikacja dodatkowa: dym
Dodatkowa klasyfikacja z uwagi
na wytwarzanie dymu
s1
s2
s3
Wymagania, kryteria
SMOGRA < 30 m2/s2 i TSP < 50 m2
SMOGRA < 180 m2/s2 i TSP < 200 m2
SMOGRA < 180 m2/s2 lub TSP < 200 m2
SMOGRA - SMoke GRowth RAte - szybkoÊç wytwarzania dymu
TSP - ca∏kowita iloÊç wytworzonego dymu w czasie 600 sek.
Tabela 4. Euroklasy - klasyfikacja dodatkowa: p∏onàce krople
Dodatkowa klasyfikacja z uwagi
na wytwarzanie p∏onàcych kropli
d0
d1
d2
Wymagania, kryteria
brak p∏onàcych kropli i odpadów ciàgu 600 sek.
brak p∏onàcych kropli i odpadów p∏onàcych
d∏u˝ej ni˝ 10 sek. w ciàgu 600 sek.
nie spe∏nia kryteriów dla d0 lub d1