Factoring a podatki

Factoring a podatki
Wpisany przez Monika Klukowska
Świadczenie usług factoringu jest opodatkowane stawką 22%. Ustawa o VAT zwalnia z
opodatkowania usługi finansowe. ale to zwolnienie nie dotyczy usług factoringu i usług
ściągania długów.
Dla celów podatkowych szczególnie istotne jest rozróżnienie, czy strony umowy zawarły
umowę factoringu, czy umowę cesji wierzytelności. W każdym z tych przypadków
konsekwencje podatkowe są różne, dlatego należy dokładnie zinterpretować umowę
łączącą strony i ewentualnie ogólne warunki umów lub dodatkowe porozumienia z
instytucją świadczącą usługi finansowe.
Istotą factoringu jest cesja wierzytelności przez faktoranta na rzecz faktora. Od cesji
wierzytelności odróżnia factoring pakiet usług towarzyszących świadczonych przez faktora, dla
przykładu inkaso należności, windykacja należności, monitorowanie sytuacji finansowej
dłużnika, doradztwo.
Sprzedaż wierzytelności handlowych przez faktoranta
Jeżeli faktorant zaliczył uprzednio wierzytelność do przychodów należnych (co jest regułą, gdy
przedmiotem factoringu są należności z tytułu dokonanych dostaw towarów lub usług) to należy
przyjąć, że zapłata od faktora stanowi spłatę tej należności i nie należy wykazywać dodatkowo
przychodu do opodatkowania z tytułu wpływu środków pieniężnych. Factoring jest narzędziem
windykacji i dlatego zapłata nie kreuje dodatkowego przychodu podatkowego. Wierzyciel za
wykonaną dostawę towarów lub usług otrzymuje jedną zapłatę, przy czym bez znaczenia jest
to, że zapłaty dokonuje faktor, dlatego przychód podatkowy powstaje jednorazowo w momencie
zarachowania przychodu podatkowego. Takie stanowisko aktualnie prezentują organy
podatkowe (por. interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 15.11.2006 r.,
znak 1472/RPP1/443-581/06/SAPI, interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z
dnia 20.12.2006 r., znak II US.I.PB/423-8/06). Wartości otrzymanych od faktora nie uwzględnia
1/4
Factoring a podatki
Wpisany przez Monika Klukowska
się ponownie przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Wierzytelności są sprzedawane z dyskontem, co generuje stratę faktoranta z tej transakcji. W
przypadku zbycia własnej wierzytelności strata jest kosztem uzyskania przychodów. Stratą jest
różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności (czyli w wysokości zarachowanego
przychodu) a ceną zbycia. W przypadku factoringu cenę zbycia powiększają dodatkowo
prowizja i odsetki (tak w wyroku NSA z dnia 26.06.2003 r., sygn. I SA/Wr 387/01).
Ustalenie podatku dochodowego przez faktora
Faktor wykazuje przychód należny w wysokości wynagrodzenia prowizyjnego i odsetek
należnych za finansowanie oraz innych uzgodnionych form wynagrodzenia za świadczenie
usługi. Przychód pomniejszają koszty świadczenia usług factoringowych.
Stawka 22% VAT
Świadczenie usług factoringu jest opodatkowane stawką 22%. Ustawa o VAT zwalnia z
opodatkowania usługi finansowe, ale to zwolnienie nie znajduje zastosowania dla usług
factoringu oraz usług ściągania długów (art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i załącznik do ustawy
nr 4, poz. 3). Według organów podatkowych podstawą opodatkowania są opłaty otrzymane w
2/4
Factoring a podatki
Wpisany przez Monika Klukowska
związku z zawartą umową factoringu: kwota otrzymanego wynagrodzenia prowizyjnego oraz
kwota otrzymanych odsetek z tytułu finansowania (interpretacja Izby Skarbowej w Rzeszowie
Ośrodek Zamiejscowy w Krośnie z dnia 11.02.2005 r., IS IX/3-0050/388/04). Wliczenie odsetek
do podstawy opodatkowania VAT przez organ podatkowy jest uzasadnione, ponieważ odsetki
stanowią wynagrodzenie za czynność finansowania, a z kolei finansowanie jest nierozłącznym
elementem kompleksowej usługi factoringu. Z tego powodu nie należy różnicować skutków
przyjęcia wynagrodzenia w formie prowizji i odsetek.
Inne usługi finansowe zwolnione z opodatkowania VAT
Jeżeli umowa nie jest umową factoringową, a jej przedmiotem jest świadczenie innych usług
finansowych, to ich świadczenie jest zwolnione z VAT. Co do zasady czynności zwolnione z
VAT faktor powinien uwzględnić przy ustalaniu struktury sprzedaży. Obowiązek uwzględnienia
w strukturze sprzedaży nie dotyczy tylko incydentalnych czynności finansowych. W przypadku
instytucji factoringowych nie może być mowy o incydentalności czynności, skoro ich
przedmiotem działalności jest świadczenie usług factoringowych. Incydentalną czynnością
będzie czynność dokonywana przez podmiot niefinansowy. W orzeczeniach Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości wskazano, że kryterium pomocniczym dla ustalenia
„incydentalności" czynności jest udział obrotu finansowego w strukturze dochodów, wartość
składników majątku podatnika zaangażowanych w realizację transakcji finansowych, kwestia
stałości prowadzonej działalności finansowej.
Sprzedaż wierzytelności własnej poza zakresem opodatkowania VAT
3/4
Factoring a podatki
Wpisany przez Monika Klukowska
Od factoringu należy odróżnić sprzedaż przez pierwotnego wierzyciela jego wierzytelności
handlowych. Sprzedaż wierzytelności polega na odpłatnym wstąpieniu przez nabywcę w prawa
wierzyciela, przez co nabywca ostatecznie wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela
(bez prawa regresu) i przechodzi na niego ryzyko niewypłacalności dłużnika. Ostatnie
orzeczenia NSA potwierdzają, że sprzedaż wierzytelności handlowych przez pierwotnego
wierzyciela nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ jest to sprzedaż prawa przez
uprawnionego z tego prawa. Natomiast sprzedaż prawa nie jest ani dostawą towarów ani
sprzedażą usług i dlatego nie jest przedmiotem opodatkowania VAT (tak w wyroku WSA we
Wrocławiu z dnia 03.04.2007 r., sygn. ISA/Wr 89/07). W rezultacie sprzedaż wierzytelności
własnych podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1%
ceny wierzytelności.
4/4