Kongres Pedagogiczny 16 -18.10.2015r. INDYWIDUALNOŚĆ

Kongres Pedagogiczny 16 -18.10.2015r.
Z Henningiem Köhlerem
INDYWIDUALNOŚĆ DZIECKA
JAKO WYZWANIE PEDAGOGICZNE
Fenomenologiczne podejście do rozwoju
człowieka
Z praktycznymi wskazówkami
Akademia Pedagogiki Specjalnej, ul. Szczęśliwicka 40, Warszawa
Wykład I
Wczesne dzieciństwo. Mistrzowskie małe dziecko
Przez długi czas uważano, że człowiek na początku swojego życia jest organizmem pozbawionym
duszy, który nawet nie odczuwa bólu. Taki pogląd fatalnie wpływał na pedagogikę, jak również na
medycynę dziecięcą. Ten fałszywy obraz nie został jeszcze całkowicie przezwyciężony. Wiele osób do
dzisiaj uważa, że małe dzieci nie spełniają kryteriów, aby były postrzegane jako „osoby” i stosownie
do tego traktowane. Pozbawione uprzedzeń spojrzenie na wczesne etapy rozwoju pokazuje, jak
sądzę, że mamy do czynienia z aktywnymi, twórczymi jednostkami, których uzdolnienia graniczą z
niezwykłością.
Wykład II
Wiek przedszkolny i pierwsze lata szkolne. Złoty czas zabawy – gdy tylko ją
dzieciom umożliwiamy!
Można czasem zapytać, czy instytucjonalizacja pedagogiki nie była historyczną pomyłką. Przez to
zostały bowiem oderwane od siebie dwie rzeczy, które nierozdzielnie są ze sobą związane: nauka i
zabawa. Czy chcemy „pedagogiki bez dzieci”? Musimy zrozumieć, że dzieci do 9 – 10 roku życia, uczą
się przez radosną zabawę, wyobraźnię i mają wyostrzone poczucie piękna. Potrzebują również
rozwijać się w społeczności, która po domu rodzinnym będzie dla nich drugim domem.
Wykład III
Środkowe dzieciństwo i wczesny okres dojrzewania. „W cudowny sposób
przeżywamy teraz rozwój sił indywidualnych“ (Rudolf Steiner).
Zmierzch dzieciństwa. Stare zabawy nie są już tymi samymi, dawnymi zabawami. Pojawia się dziwna
melancholia. Najbardziej zaufane osoby stają się obce. Dziecko często czuje się samotne. Jest
zaabsorbowane swoją tajemnicą, odczuwa potrzebę ukrywania siebie, ale również „romantyczną”
tęsknotę za przyjaźnią i miłością: miłość platoniczna domaga się teraz swoich praw, dochodzi do
głosu przed-seksualny Eros. Jednocześnie dziecko odkrywa też w sobie ciemne strony, których
wcześniej nie było świadome. Patrzy na swoje dotychczasowe życie i po raz pierwszy zadaje sobie
pytanie: „Kim właściwie jestem?”.
Wykład IV
Lata młodzieńcze
Nowe rozpoczęcie ze sobą i ze światem
Teraz pytanie o własną tożsamość staje się palące. Ma ono cztery aspekty: „Kim jestem? Jak jestem
postrzegany? Co mogę osiągnąć? Dokąd zmierzam i w jaki sposób zmierzam?” Wszystko, co do tej
pory dawało pewność i orientację , teraz staje się wątpliwe. Nawet z punktu widzenia fizjologii
mózgu daje się dziś wykazać, że odbywa się „destrukturyzacja”, a „restrukturyzacja“ jest dopiero do
osiągnięcia. („Z powodu przebudowy tymczasowo zamknięte”). W okresie dojrzewania tymczasowo
musi się przebijać silny egoizm i narcyzm. Jest to, choć brzmi to paradoksalnie, wstęp do nowych
zdolności społecznych. Seksualność odgrywa teraz bardzo dużą rolę. Młody człowiek jest
zafascynowany tak dobrem, jak i złem. Chce podejmować własne etyczne decyzje. (Przejście od
moralności opartej na autorytecie do moralności własnej). Pomagają w tym ideały. W otoczeniu
młodych ideały muszą żyć tak silnie, żeby można było wręcz nimi oddychać. Kazania na nic się nie
przydają. Od pedagogiki młodzieży opartej na psychologii rozwoju jesteśmy oddaleni o lata świetlne!
Praktyczne sugestie, jak można trochę zmniejszyć to oddalenie.
Wykład V
O tak zwanych zaburzeniach zachowania. O dzieciach lękliwych, smutnych,
trudnych i niespokojnych. Doświadczenia płynące z terapii zabawą i terapii
artystycznej.
Opierając się na 30-letniej praktyce pedagoga leczniczego pragnę przekazać coś w tej sprawie: gdy
w czasie rozwoju pojawią się problemy z zachowaniem czy kryzysy duszy, może stać się to
terapeutyczne. Leczące może być też to, co świadome, odprężone, cieszące się życiem dzieci z
własnej inicjatywy czynią z zamiłowaniem: zabawa, marzenie, fantazjowanie, kształtowanie form. W
wykładzie mogą również zostać umieszczone pytania, które się pojawią w trakcie kongresu.
Henning Köhler