Heller - Aktualny stan projektów budowy infrastruktury

Aktualny stan projektów budowy
infrastruktury szerokopasmowej w
Polsce
Krzysztof Heller
InfoStrategia
Rodzaje projektów, źródła
finansowania
• Terytorium:
– Projekty lokalne (gminne, powiatowe)
– Projekty regionalne
• Beneficjent:
– Instytucje niekomercyjne (JST, NGO)
– Podmioty komercyjne (operatorzy)
• Działanie
–
–
–
–
–
2012-11-21
RPO
POIG Działanie 8.3 (JST)
POIG Działanie 8.4 (operatorzy)
PO RPW
PROW
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
2
Rodzaje interwencji
23 listopada 2010
Forum Usług Szerokopasmowych
3
Działanie 8.3
Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu – eInclusion
Beneficjenci – instytucje niekomercyjne (JST, NGO)
304 411 765 EUR
1 266 718 236,51 PLN
Alokacja dla działania
(1 euro = 4,1612 PLN)
Wykorzystanie alokacji
72,91%
Minimalne dofinansowanie dla pojedynczego projektu
Dotychczas podpisane umowy o dofinansowanie projektu
2012-11-21
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
nie dotyczy
244
4
Działanie 8.4
Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”
Beneficjenci – operatorzy lokalni
200 000 000 EUR
832 240 000,00 PLN
Alokacja dla działania
(1 euro = 4,1612 PLN)
Wykorzystanie alokacji
65,44%
Minimalne dofinansowanie dla pojedynczego projektu
Dotychczas podpisane umowy o dofinansowanie projektu
2012-11-21
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
30 000,00 PLN
229
5
Projekty regionalne – charakterystyka
• Sieci dystrybucyjne zapewniające infrastrukturę
światłowodową dla operatorów ostatniej mili (detalicznych)
• Organizowane na poziomie całego województwa (urząd
marszałkowski)
• Pokrycie całego obszaru województwa
• Finansowane z RPO lub PO RPW
• Poziom ogólny – zasady RPO oraz wytyczne KE z września
2009
• Różnorodne podejście – każde województwo działa nieco
inaczej
• Różne instytucje nadzorujące (MAiC, MRR, MR, urzędy
marszałkowskie)
2012-11-21
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
6
Modele realizacji
• Dofinansowanie operatora
• Utworzenie operatora publicznego i prywatyzacja
• Budowa infrastruktury publicznej i powierzenie eksploatacji
operatorowi (partnerstwo publiczno-prywatne lub koncesja)
– Jeden partner – DBO
– Osobno budowa, osobno eksploatacja
• Budowa infrastruktury publicznej i eksploatacja we własnym
zakresie
• Działanie w ogólnym interesie gospodarczym
• Trwałość – okres utrzymywania infrastruktury w rękach publicznych
• Sposób regulacji podmiotów komercyjnych
– Rola właściciela
– Rola regulatora rynku
– Rola nadzorującego wydawanie środków unijnych
2012-11-21
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
7
Opcja 1
Wlaściciel – JST
Nadzór – JST.
Właściciel
Opcja 2
Wlaściciel – JST.
Nadzór – wydzielona
jednostka
Nadzór
Tworzy się
Operator
Infrastrukturalny
Sprzedaż i
obsługa klienta
Klient
23 listopada 2010
Operator
Techniczny
Regulator
OBSŁUGA
WŁASNA
Forum Usług Szerokopasmowych
8
Budowa i eksploatacja
ETAP BUDOWY SIECI
Proces wyboru
Operatora
Infrastruktury
Start inwestycji
ETAP BUDOWY SIECI
ETAP EKSPLOATACJI SIECI
Działania Operatora
Technicznego
Działania Operatora
Komercyjnego
ETAP EKSPLOATACJI SIECI
Eksploatacja sieci nie
wymaga znaczących zmian
2012-11-21
Eksploatacja sieci wymaga
rozbudowy lub zmian
technologicznych
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
9
Biznesplan
• Istotne elementy modelu biznesowego przy rynku hurtowym:
– działanie na dużych wolumenach
– działanie na niskiej marży
– operator komercyjny działający na rynku nie buduje sieci wyłącznie dla
realizacji usług hurtowych
– operator świadczący usługi detaliczne i hurtowe wykorzystuje dla
potrzeb usług hurtowych wolne zasoby sieciowe (nadmiarowe)
• W projektach z udziałem partnera publicznego jest znacznie więcej
ograniczeń niż w „normalnej” działalności rynkowej
• Przeciwwagą tego jest dofinansowanie
• Ale nie można zapominać o dodatkowych ryzykach wynikających ze
specyfiki działania sektora publicznego (decyzyjność, działanie nie z
chęci zysku, etc)
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
10
Główne składniki kosztowe
• Proces inwestycji
– część pasywna (ok. 80%), w tym
• prace ziemne, kanalizacja – 70-75%
• adaptacja/budowa pomieszczeń – 15-20%
• okablowanie – 10%
– część aktywna (ok. 20%)
• Eksploatacja
–
–
–
–
konserwacja i utrzymanie sieci pasywnej – ok. 10-11%
obsługa i serwisowanie sprzętu aktywnego – ok. 5%
zasilanie węzłów (24/7/365 !!) – ok. 20%
podatek od budynków i budowli telekomunikacyjnych (2% wartości) –
ok. 28%
– zakup ruchu – zależy od wolumenu sprzdaży
23 listopada 2010
Forum Usług Szerokopasmowych
11
Utrzymanie sieci
• Właściwym celem całego przedsięwzięcia jest świadczenie usług,
czyli eksploatacja infrastruktury
• Głównym czynnikiem kosztowym w wieloletnim biznesplanie planie
są elementy związane z eksploatacją, a nie z inwestycją
• Dodatkowo inwestycja jest dotowana
• Dlatego na etapie projektowania sieci należy zwrócić istotną uwagę
na przyszłe koszty eksploatacji
• Przykładowe czynniki generujące koszty:
• Powierzchnia zajętości pasa drogowego
• Ilość i rodzaj zastosowanego sprzętu aktywnego (pobór prądu)
• Wartość wybudowanej infrastruktury (podatek od budynków i
budowli)
• Te koszty są praktycznie stałe! Dlatego trzeba na nie zarobić.
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
12
Stan prac w regionach
Formuła: indywidualny projekt kluczowy
Beneficjenci:
województwo
Formuła: projekt
kluczowy
realizowany etapami
Alokacja:
podpisana umowa o dofinansowanie
Beneficjenci:
województwo
Formuła:
konkurs
dla operatorów
Stan prac:
ogłoszone
postępowanie
w modelu
Alokacja: podpisana
umowa
o dofinansowanie
Beneficjenci:
TP
S.A., SCORPION-COMPUTER
DBO, trwa
notyfikacja
pomocy
publicznej,
Stan prac: zrealizowany
pilotaż (podpisana
Alokacja:
konkurs
rozstrzygnięty,
podpisane
wybrany
doradca
i Inżynier
Kontraktu
Formuła:
projekt
kluczowy
umowa
z Operatorem
Infrastruktury),
ogłoszone
Formuła:
indywidualny
projekt
kluczowy
Formuła: konkurs
dla ooperatorów
umowy
dofinansowanie
Alokacja: podpisana
umowa
na dofinansowanie
postępowanie
na szkielet,
przygotowywane
Beneficjenci:
województwo
Formuła:
prywatyzacja
celowejwzałożonej
Beneficjenci:
ESPOL
sp. prace
z o.o.spółki
Stan
prac:
projektowe
toku
Stan prac:
zakończona
notyfikacja
pomocy
kolejne
części
Projekt:
budowa
sieci
radiowej
przezkonkurs
województwo
Alokacja:
rozstrzygnięty, podpisana
publicznej,Alokacja:
postępowanie
na Inżyniera
Alokacja:
projekt kluczowy
podpisana
preumowa
na
umowa o dofinansowanie
Kontraktu dofinansowanie
w toku
Stanprywatyzacja
prac: przygotowanie
przetargu
Formuła:
spółki
celowej
założonej
Stan
prac:
prace
projektowe
w
toku
Formuła: konkurs dla operatorów
Stan prac: trzecie
postępowanie prywatyzacyjne
województwo
Beneficjenci:przez
TP S.A.
w toku
Alokacja:
postępowanie
rozstrzygnięte,
Alokacja: konkurs
rozstrzygnięty,
podpisane
podpisana umowa prywatyzacyjna
umowy o dofinansowanie
Formuła: Stan
projekt
kluczowy
prac:
prace projektowe
w toku, wyłoniony
Stan prac: prace
projektowe
w toku, rozpoczęto
Beneficjenci: województwo
budowę Inżynier Kontraktu, postępowanie na
Alokacja: wykonawstwo
podpisana umowa
o dofinansowanie
w toku
Stan prac: wyłoniony wykonawca, prace
projektowe w toku, trwa notyfikacja pomocy
publicznej i postępowanie na Inżyniera
Kontraktu
2012-11-21
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
13
Stan obecny
• Toczą się postępowania na budowę i operowanie siecią (osiem
dużych przetargów, o różnym stopniu zaawansowania)
• W pięciu województwach rozpoczęto proces budowy lub
projektowania, w pozostałych trwają postępowania
• Prawie w każdym województwie przyjęto inny model podejścia do
projektu
• Nie wypracowano jeszcze docelowych zasad eksploatacji sieci, nie
wiemy jak aktualnie przyjęte modele biznesowe będą
funkcjonowały w praktyce
• Zostało bardzo mało czasu w stosunku do zakresu prac do
wykonania
• Nie jest jasne, czy województwa podejmą decyzję o wykorzystaniu
możliwych synergii (np. zarządzanie siecią)
• W pierwszej kolejności priorytetem jest kwestia zakończenia
inwestycji w terminie, tematyka eksploatacji sieci jest na drugim
planie
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
14
Dalszy ciąg
• Trudno przewidzieć dalszy bieg wydarzeń, w
kluczowych postepowaniach nie doszło jeszcze do
jednoznacznych deklaracji (ofert) ze strony operatorów
• Główne zagrożenia to:
– niski poziom opłacalności i wynikający z tego brak ofert
– brak elastyczności strony publicznej skutkujący zbyt
wysokim ryzykiem po stronie prywatnej (wysoka marża
kompensująca ryzyko lub odstąpienie od oferty)
– bardzo krótki czas pozostały na realizację procesu
inwestycyjnego
– niejednoznaczna sytuacja z wykorzystaniem istniejącej
infrastruktury
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
15
Kilka refleksji
Podział ryzyka
• Zrównoważony podział ryzyka pomiędzy stroną publiczną i
prywatną
• Typowo po stronie operatora (partnera prywatnego) jest
odpowiedzialność za inwestycję i eksploatację (w tym
ryzyko rynkowe, koszty eksploatacji)
• Po stronie partnera publicznego:
– Pierwsza preferencja to przerzucenie całości odpowiedzialności
na partnera prywatnego
– W ostateczności niektóre samorządy rozważają wzięcie na siebie
niektórych kosztów (np. podatki, opłaty za korzystanie drogi)
lub pomoc w procesie uzyskiwania dokumentów formalnych np.
pozwoleń)
• Warunki umowy powinny być zrównoważone pomiędzy
stroną publiczną a prywatną
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
17
Udzielanie zamówień
• Postępowania musza być prowadzone zgodnie z Prawem Zamówień
Publicznych
• Tam, gdzie została wydana decyzja KE dotycząca pomocy publicznej
postępowanie musi być zgodne z tą decyzją
• Szczególnie skomplikowane są postępowania „o wszystko” czyli typu
DBO
• Kryteria dopuszczenia musza uwzględniać odpowiednie
doświadczenie i potencjał finansowy
• Kryteria porównania i oceny ofert nie powinny polegać wyłącznie na
cenie, ale uwzględniać całościowy wynik ekonomiczny
przedsięwzięcia, w szczególności z uwzględnieniem korzyści
społecznych oraz korzyści strony publicznej
• Warunki umowy powinny być zrównoważone pomiędzy stroną
publiczną a prywatną
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
18
Wykorzystanie istniejącej
infrastruktury
• Wytyczne KE nakazują wykorzystanie w miarę możliwości
istniejącej infrastruktury
• Infrastruktura międzymiastowa jest własnością konkretnych
podmiotów (zazwyczaj operatorów)
• Regulator nie ma podstawy do nakazania udostępniania tej
infrastruktury
• Dlatego relacje pomiędzy właścicielem a inwestorem
powinny opierać się na warunkach rynkowych
• Odrębną sprawą jest kwestia kwalifikowalności kosztów:
– W zależności od podstawy dofinansowania różne kategorie
kosztów są kwalifikowalne
– W przypadkach wątpliwych inwestor publiczny będzie się
skłaniał do unikania wykorzystania istniejące infrastruktury
2012-11-23
Konferencja "Rozwój Usług i Sieci
Szerokopasmowych"
19
Wnioski na przyszłość
• Konieczne współdziałanie wszystkich zainteresowanych instytucji
(centralna koordynacja, przygotowywanie wspólnych elementów
rozwiązań):
–
–
–
–
Modele ekonomiczne i organizacyjne
Rozstrzygnięcia prawne
Kwalifikowalność kosztów
Normy technologiczne
• Planowanie musi być robione z dużym wyprzedzeniem, decyzje
podejmowane w terminie
• Konieczne jest monitorowanie prowadzonych projektów i analiza
zalet/wad przyjętych rozwiązań
• Należy wypracować kilka bardzo dobrze uzasadnionych prawnie i
ekonomicznie modeli działania do wykorzystania przez wszystkich
2012-11-21
Konferencja PTI „Stan Polskiego Internetu”
20