program podnoszący poziom języka ojczystego w ramach

Marzenna Grochowalska
Agnieszka Marciuk
PROGRAM PODNOSZĄCY POZIOM JĘZYKA OJCZYSTEGO
W RAMACH NAUCZANIA MATEMATYKI I FIZYKI
UWAGI WSTĘPNE
Głównym celem programu, realizowanego na lekcjach matematyki i fizyki, jest wspieranie
nauczania języka polskiego w gimnazjum.
Program powstał z myślą o pełnej realizacji następujących celów głównych szkoły:
- wykształcenie umiejętności sprawnego komunikowania się z ludźmi, zdobywania
potrzebnych informacji, wypowiadania myśli zgodnie z intencją,
- wdrożenie do demokratycznych form życia zbiorowego.
CELE EDUKACYJNE
1. Kształcenie umiejętności myślenia.
2. Kształcenie umiejętności jasnego i precyzyjnego formułowania myśli, w tym: problemów,
pytań, odpowiedzi, wniosków, wyjaśnień w mowie i na piśmie.
3. Doskonalenie poprawności języka ojczystego jako bazy języka matematyki
i fizyki.
4. Kształtowanie umiejętności uzasadniania rozwiązania.
5. Rozwijanie umiejętności w zakresie rozumienia tekstu.
6. Rozwijanie umiejętności w zakresie rozumienia tekstu matematycznego
i fizycznego.
7. Rozwijanie umiejętności w zakresie rozumienia tekstu pisanego językiem naukowym.
8. Kształcenie
umiejętności
skutecznego
korzystania
z
podręczników
i innych źródeł.
9. Kształcenie umiejętności redagowania treści z użyciem symboli literowych, rysunków,
schematów i wykresów.
TREŚCI KSZTAŁCENIA
1. Rozwijanie sprawności komunikacyjnych kształconych w szkole.
2. Nadawanie (mówienie, pisanie) i odbieranie (słuchanie, czytanie) tekstów
z uwzględnieniem kryteriów językowych sprawności komunikacyjnych (tworzenie
wypowiedzi udanych) – wybór środków językowych ze względu na:
a) kanał przekazywanych informacji (mówione – pisane),
b) liczbę rozmówców (monolog, dialog),
c) gatunek wypowiedzi (głos w dyskusji, przemówienie, opis, recenzja itd.),
d) cele zakładane przez nadawcę (np. informowanie, wyrażanie emocji, nakłanianie).
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
3. Językowe role badacza i interpretatora otaczającego świata np. pytanie,
przypuszczanie, odpowiedzialne wyrażanie sądów i opinii, emocji (żal, gniew, radość,
ironia), dowodzenie, uogólnianie, wnioskowanie.
4. Wypowiadanie się na tematy związane z życiem codziennym.
5. Rozpoznawanie manipulacji językowej, odróżnianie manipulacji od perswazji
(szczerość – nieszczerość, prawda – kłamstwo), siła i skutki oddziaływania na
słuchaczy postawą, mimiką, gestem, umiejętną emisją głosu (w związku
z odkrywaniem sztuki perswazji i mechanizmów manipulacji językowej).
6. Odczytywanie tekstów kultury, wyrażanych kodami:
a) językowym, niejęzykowym (wzory, wykresy, tabele),
b) mieszanym (reklama, plakat).
7. Czytanie ze zrozumieniem, połączone z graficznym opracowaniem tekstu
(podkreślanie argumentów, wyróżnianie słów – kluczy, zaznaczanie potrzebnych
cytatów, dopisywanie uwag, odnośników).
8. Czytanie ze zrozumieniem typu interpretacyjnego i krytycznego, czytanie twórcze.
9. Odczytywanie tabel, diagramów, wykresów, zestawień.
10. Czytanie z podziałem na role.
11. Wypowiadanie
się
w
dyskusji
zgodnie
z
normami
wymowy
i akcentowania polszczyzny ogólnej, z odpowiednią intonacją, akcentem zdaniowym i
emocjonalnym, z zaznaczeniem pauzy logicznej i psychologicznej (wykorzystywanie
wiedzy o funkcji znaków interpunkcyjnych), urozmaiconą modulacją i siłą głosu,
odpowiednim tempem mówienia.
12. Oznaczanie w tekście charakterystycznych wyróżnień (kursywa, tłusty druk, druk
rozstrzelony, wersaliki, podkreślenie).
13. Słuchanie wykładu, pogadanki nauczyciela i notowanie istotnych informacji.
14. Sporządzanie
uwag,
dopisków,
notatek,
konspektów
z
związku
z przeczytanym (wysłuchanym) tekstem, obejrzaną audycją telewizyjną
lub wysłuchaną audycją radiową.
15. Formy wypowiedzi:
a) plan, notatka, streszczenie, referat,
b) opowiadanie, opis, charakterystyka,
c) list, sprawozdanie, komunikat, ogłoszenie, reklama,
d) dyskusja, przemówienie, wywiad,
e) recenzja.
16. Odróżnianie informacji od sądów (np. sprawozdanie), osiąganie zwięzłości tekstu (np.
reklama, ogłoszenie, notatka), sugestywności (np. przemówienie, dyskusja), barwności
(np. opowiadanie), precyzji (np. referat) przez świadome wykorzystywanie różnych
środków językowych.
17. Sposoby tworzenia wyrazów pochodnych.
18. Sposoby bogacenia słownictwa: zapożyczanie, neologizmy, zmiany znaczeń wyrazów
(z uwzględnieniem zmian zachodzących we współczesnej polszczyźnie).
19. Rozpatrywanie błędów językowych, poprawa błędów w wypowiedzi na podstawie
opisu i recenzji nauczyciela; cechy dobrego i złego tekstu (pod względem
merytorycznym, kompozycyjnym i stylistycznym, językowym, estetycznym).
20. Praktyczne korzystanie ze słowników w związku z: poprawą tekstu własnego,
redagowaniem tekstów – dobór słownictwa pod względem znaczenia, zakresu,
przynależności do odmian i stylów języka – zrozumieniem i interpretacją tekstów,
tłumaczeniem tekstów z języków obcych, tekstów naukowych i popularnonaukowych.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Wyeksponowanie słownictwa przedmiotowego w klasopracowni.
Dbałość o poprawność zapisów na tablicach informacyjnych i gazetkach ściennych.
Dbałość o poprawne formułowanie odpowiedzi.
Dbałość o poprawny zapis na tablicy.
Zwrócenie uwagi na zamieszczanie odpowiedzi do zadań na tablicy.
Zwrócenie uwagi w trakcie lekcji na poprawność zapisów w zeszytach (kontrola
wzrokowa).
Poprawianie przez nauczyciela błędów w zeszytach.
Poprawianie przez nauczyciela błędów w pracach pisemnych.
Dbałość o uzasadnianie przez uczniów pisowni wyrazów.
Dbałość o poprawność wypowiedzi i jasność formułowania myśli. Korekta
prowadzona przez uczniów.
Stosowanie metody pracy z tekstem.
Korzystanie z tekstów pisanych językiem naukowym.
Zadawanie prac dodatkowych, np. listu do przyjaciela na temat realizowany
na lekcji.
Dbałość o uzasadnianie rozwiązań i pełną argumentację.
Tworzenie reklam obiektów matematycznych lub fizycznych.
Nagradzanie w systemie plusów i minusów* wypowiedzi wyróżniających się pięknem
języka ojczystego.
Położenie nacisku na stosowanie zwrotów grzecznościowych.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Uczeń kończący gimnazjum powinien:
1. rozumieć podstawowe pojęcia matematyczne i fizyczne omawiane w szkole,
2. rozumieć tekst, tekst matematyczny i fizyczny, tekst w języku naukowym matematyki i
fizyki,
3. przedstawiać własnymi słowami treść nieskomplikowanego tekstu,
4. posługiwać się językiem elementarnej matematyki i fizyki oraz ich symboliką,
5. posługiwać się językiem matematyki i fizyki przy opisie informacji zadanych werbalnie
lub za pomocą liczb,
6. korzystać z tekstów matematycznych i fizycznych,
7. korzystać z tekstów użytkowych o charakterze tekstu matematycznego
lub fizycznego,
8. redagować treści z użyciem symboli, rysunku, schematu, wykresu,
9. jasno i precyzyjnie formułować myśli, problemy, pytania, odpowiedzi,
10. opisywać rzeczywiste zjawiska z wykorzystaniem elementów matematyki i fizyki
(symbol, rysunek, schemat, wykres),
11. uzasadniać własne rozwiązanie,
12. formułować wnioski,
13. bezbłędnie zapisywać.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
KONTROLA I OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
1. Kontrola osiągnięć odbywa się:
a) w czasie aktywnego udziału w lekcji,
b) podczas odpowiedzi ustnej ucznia,
c) podczas pracy pisemnej ucznia,
d) podczas sprawdzania zeszytów przedmiotowych.
2. Sytuacje związane z ocenianiem:
a) Nauczyciel nagradza plusem w systemie plusów i minusów ucznia, który potrafi
jasno i precyzyjnie sformułować wniosek lub odpowiedź, bądź też poprawnie
argumentować, posługując się językiem matematyki lub fizyki.
b) Nauczyciel ocenia dodatkowe prace pisemne w formie listu, opisu, reklamy.
c) Braki ucznia wynikające z niezrozumienia tekstu nie pozwalają mu
na poprawne rozwiązanie zadania lub postawionego problemu, zaś nieprecyzyjność
sformułowań – na otrzymanie najwyższej oceny.
3. Formą sprawdzenia efektów działania programu będzie przeprowadzenie
na początku i końcu roku szkolnego badania poziomu języka ojczystego
na matematyce i fizyce.
*
System plusów i minusów to forma oceny ucznia. Nauczycielowi potrzebne są 2 karty jedna do oceny za odpowiedź, druga - za aktywność na lekcji. Na początku lekcji, zamiast
pytać jednego ucznia, nauczyciel zadaje po jednym pytaniu kilku uczniom. Za prawidłową
odpowiedź otrzymują oni +, za błędną -. Podobnie jest z pracą domową - uczeń, który odczyta
rozwiązany przykład czy zadanie, dostaje +. To są noty na pierwszą kartę. Natomiast
aktywność podczas lekcji, tzn. zgłaszane pomysły rozwiązań, rozwiązania na tablicy itp.,
nagradzana jest plusem na karcie za aktywność. Za 5 kolejnych znaków nauczyciel stawia
ocenę: za 5 plusów piątkę, za 4 plusy i jeden - czwórkę itd.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl