Owoce lepszej jakości

sadownict wo
Owoce lepszej jakości
Tematyka konferencji towarzyszącej V Międzynarodowym Targom Agrotechniki Sadowniczej w Warszawie
(czyt. str. 50) została tak dobrana, aby mogła jak najlepiej przygotować sadowników do zbliżającego się sezonu produkcyjnego i równocześnie pozwolić uniknąć błędów związanych z ochroną przed parchem jabłoni, przerzedzaniem
zawiązków (więcej na ten temat w kolejnym numerze „Hasła Ogrodniczego”), techniką ochrony czy cięciem zimowym
drzew i regulowaniem wzrostu. Kilka wystąpień dotyczyło opłacalności produkcji jabłek, sytuacji na rynku koncentratu soku jabłkowego oraz organizowania się producentów w grupy.
 Problemy z odpornością sprawcy parcha jabłoni.
wania w sadach, w których stwierdzono występowanie
odporności. W wielu sadach — informowała doc. A. Bielenin — nie przestrzega się jednak tych zasad i przekracza dopuszczalną liczbę zabiegów zarówno preparatami
strobilurynowymi, anilinopirymidynowymi, jak i dodynowymi czy z grupy IBE. Ponadto w przypadku związków
anilinopirymidynowych zapomina się o ich słabszej skuteczności w ochronie zawiązków niż w ochronie liści. Mimo iż często mówi się o odporności grzyba V. inaequalis
na fungicydy, wielu sadowników nadal stosuje je nieprawidłowo.
W Polsce w ubiegłym sezonie w ponad 200 sadach —
informowała doc. A. Bielenin — obserwowano odporność
grzyba na podstawowe grupy fungicydów (anilinopirymidyny, strobiluryny i dodynę). W około 50% tych sadów
stwierdzono wysoki lub nawet bardzo wysoki udział form
grzyba V. inaequalis odpornych na poszczególne grupy
środków, w wielu obserwowano odporność na wszystkie trzy grupy związków. Sady, w których formy odporne
nie występowały lub było ich bardzo niewiele, były rzadkością.
Sebastian Hauptmann (fot. 2) z firmy BASF z Niemiec
przedstawił tamtejsze zalecenia dotyczące zwalczania
parcha jabłoni w 2009 roku. Warto korzystać z modeli
fot. M. Podymniak
W sezonie 2008 silne infekcje parcha jabłoni rozpoczęły się bardzo wcześnie i trwały od fazy „mysiego ucha”
do początkowej fazy „wzrostu zawiązków” — informowała doc. dr hab. Anna Bielenin (fot. 1) z ISK w Skierniewicach. Ochrona oparta na zabiegach poinfekcyjnych
nie przyniosła — w wielu przypadkach — spodziewanych efektów. Fungicydy systemiczne z grupy IBE — nawet najlepsze — ze względu na niską temperaturę nocną
pod koniec kwietnia i na początku maja nie były w pełni
skuteczne. W zwalczaniu parcha jabłoni nawet godzinne
opóźnienie zabiegu może decydować o efektach ochrony, dlatego były przypadki różnej skuteczności tego samego programu ochrony na poszczególnych kwaterach
jabłoni, na których termin opryskiwania różnił się tylko
nieznacznie.
Ochronę upraw coraz częściej utrudnia występowanie
form grzyba Venturia inaequalis odpornych na powszechnie stosowane grupy fungicydów — dodynę, strobiluryny,
anilinopirymidyny. Zaleca się więc wykonywanie ograniczonej liczby zabiegów preparatami, które zawierają
związki o dużym ryzyku indukowania się odporności,
oraz stosowanie ich w mieszaninie z fungicydami o innym
mechanizmie działania lub zaprzestanie ich wykorzysty-
56
Fot. 1. Doc. dr hab. Anna Bielenin omówiła pro-
Fot. 2. Sebastian Hauptmann przedstawił zale-
Fot. 3. Prof. dr hab. Kazimierz Tomala przedsta-
blem odporności sprawcy parcha jabłoni na sto-
cenia na najbliższy sezon dotyczące zwalczania
wił wyniki doświadczeń ze stosowaniem preparatu
sowane fungicydy
parcha jabłoni
1-MCP w przechowywaniu jabłek odmiany ‘Šampion’
fot. 1, 2 M. Strużyk
3/2009 HASŁO OGRODNICZE
prognozowania wystąpienia infekcji (np. RimPro czy Welte), które pomagają w terminowym rozpoczęciu ochrony.
Pierwsze zabiegi — jak informował prelegent — dobrze
jest rozpocząć tuż przed wystąpieniem pierwszych infekcji (krótko po pękaniu pąków u jabłoni) fungicydami kontaktowymi, np. preparatami miedziowymi lub — w przypadku dużego zagrożenia — Delanem 700 WG. Preparaty
zapobiegawcze powinno się stosować do końca okresu
zagrożenia ze strony parcha jabłoni. W okresie najsilniejszych infekcji (od zielonego pąka do końca kwitnienia) do
programu ochrony warto włączyć preparaty o działaniu
interwencyjnym (tabela).
Po poddaniu ich działaniu 1-MCP (substancja czynna
preparatu SmartFresh 03 VP) udaje się utrzymać wysokie parametry jakości. Wydłużenie okresu trwałości przechowywanych owoców uzyskuje się także, jeśli działaniu
tego preparatu poddane zostaną te umieszczone w zwykłej chłodni. W przypadku ‘Šampiona’ stwierdzono jednak, że przy niewłaściwym zastosowaniu tego gazu może dochodzić do uszkodzenia skórki w pobliżu szypułki.
Na podstawie doświadczeń przeprowadzonych w SGGW
udało się wyznaczyć zalecenia dotyczące stosowania
1-MCP dla owoców tej odmiany. Według prof. K. Tomali,
bardzo ważne jest zebranie jabłek ‘Šampiona’ w optymalnym terminie i możliwie szybkie schłodzenie do temperatury poniżej 5°C, a następnie do temperatury przechowywania. Dopiero wtedy można poddać je działaniu
1-MCP (zagazowanie komory z nieschłodzonymi owocami powodowało wystąpienie uszkodzeń skórki, które uwidoczniały się podczas handlu). Owoce następnie muszą
być przechowywane minimum przez 4 tygodnie w niskiej i stabilnej temperaturze około 1,5°C, w komorach
z kontrolowaną atmosferą należy ustalić stężenie
1,5% CO2 i 1,5% O 2 .
Skuteczność głównych grup środków zwalczających parcha jabłoni (za
S. Hauptmannem)
Działanie Okres Działanie Okres
prewen- działania interwen- działania
cyjne
prewencyjne
interwencyjnego
cyjnego
(dni)
(godz.)
ditiokarbaminiany
++*
4–7
—
0
kaptan
++
4–6
—
0
ditianon
+++
5–8
+
24
dodyna
++
5–6
++
48
triazole
+
3–4
++++
72–96
pirymetanil
++
5–6
+++(+)
48–72
kresoksym
metylowy
++++
7–10
++
48
Monika Strużyk, Tomasz Werner
reklama
Grupa
produktów
lub substancja
aktywna
* — w pięciostopniowej skali
W okresach krytycznych, w czasie przewlekłych opadów prelegent polecał stosowanie preparatów anilinopirymidynowych. Jeśli ktoś chce stosować preparaty strobilurynowe, powinien ich zawsze używać zapobiegawczo
i w mieszaninie z preparatem kontaktowym, np. Delanem 700 WG. Równocześnie w ochronie jabłoni przed
parchem należy do minimum ograniczyć liczbę zabiegów
fungicydami poinfekcyjnymi — programy ochrony oparte
na tych preparatach wykazują niższą skuteczność ochrony owoców, w porównaniu z programami ochrony wykorzystującymi preparaty kontaktowe.
 1-MCP i jego wpływ na przechowywanie jabłek od-
miany ‘Šampion’ to temat wystąpienia prof. dr. hab. Kazimierza Tomali (fot. 3) z SGGW z Warszawy. Jak informował prelegent, samo wyprodukowanie wysokiej jakości
jabłek nie wystarcza, aby uzyskać zadowalający wynik
finansowy, trzeba oferować owoce wysokiej jakości prawie przez cały sezon. W przypadku jabłek jednym z najważniejszych wskaźników jakości jest jędrność. Jeśli
idzie o część bardzo popularnych w Polsce odmian, których owoce przechowywane są przez kilka miesięcy w komorach z KA czy ULO, jędrność owoców jest zbyt niska.
HASŁO OGRODNICZE 3/2009
57