Kto rządzi krajem

Kto rządzi krajem
2015-07-01 12:20:36
2
Chiny to socjalistyczna republika demokratycznej dyktatury ludowej, której system opiera się na sojuszu
robotniczo-chłopskim.
Oficjalna ideologia państwowa opiera się na marksizmie-leninizmie, maoizmie, teorii Deng Xiaopinga, Zasadzie
Trzech Reprezentacji (Jiang Zemina) oraz koncepcji naukowego rozwoju (Hu Jintao).
Naczelnymi organami władzy państwowej są: Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych (OZPL),
Przewodniczący ChRL, Rada Państwowa i Centralna Komisja Wojskowa.
Najwyższym organem władzy ustawodawczej jest OZPL, które jest jednoizbowym parlamentem. Jego kadencja
wynosi pięć lat, a w skład wchodzą deputowani wybierani w wyborach pośrednich przez zgromadzenia ludowe
prowincji, regionów autonomicznych, miast wydzielonych, specjalnych administracyjnych regionów i armii.
Liczba deputowanych nie jest stała – na początku każdej kadencji ustala ją Stały Komitet OZPL, przy czym górna
granica wynosi 3 tys. osób. Przedstawiciele mniejszości etnicznych mają zagwarantowaną pewną liczbę miejsc,
na ogół oscyluje ona wokół 13-14 proc. ogólnej liczby parlamentarzystów.
OZPL posiada kompetencje legislacyjne, do których należą: uchwalanie ustawy zasadniczej i jej zmiana,
uchwalanie ustaw zwykłych, zatwierdzenie planu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz budżetu. Ponadto OZPL
mianuje i odwołuje członków najwyższych organów państwa i sprawuje nad nimi kontrolę.
Najważniejszym organem OZPL jest Stały Komitet, który ma szerokie kompetencje, tj. dokonywanie wykładni
konstytucji i ustaw, oraz prawo do uchylania niezgodnych z konstytucją aktów Rady Państwa.
Przewodniczący ChRL, wybierany przez OZPL, jest głową państwa i jego najwyższym przedstawicielem na
zewnątrz (bywa określany mianem prezydenta). Jego kadencja wynosi pięć lat, z możliwością reelekcji na kolejne
pięć lat. Stanowisko przewodniczącego ma charakter głównie reprezentacyjno-ceremonialny, a jego kompetencje
są ograniczone. Obecnie osoba piastująca stanowisko Przewodniczącego ChRL skupia w swoim ręku również
stanowisko Sekretarza Generalnego KPCh i Przewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej.
Rada Państwowa jest głównym organem wykonawczym ChRL (rząd). W jej skład wchodzą: premier,
wicepremierzy, radcy stanu, ministrowie, przewodniczący komitetów, Kontroler Generalny i Sekretarz. Na
wniosek Przewodniczącego ChRL OZPL wybiera premiera. Konstytucja określa kompetencje Rady Państwowej.
Organ ten sprawuje kontrolę nad administracją wszystkich szczebli, na podstawie konstytucji i ustaw wydaje
przepisy administracyjne, decyzje oraz zarządzenia, posiada również inicjatywę ustawodawczą. Ponadto wciela w
życie uchwalone przez OZPL ustawy (m.in. budżet), plany rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz politykę KPCh.
3
Rada prowadzi politykę zagraniczną.
W skład Rady Państwowej wchodzą: Kancelaria (pod kierownictwem Sekretarza), 20 ministerstw, trzy komitety,
Urząd Kontroli, a także Ludowy Bank Chin. Oprócz ministerstw i komisji Radzie Państwowej podlegają także
liczne organizacje, instytucje i urzędy takie jak agencja prasowa Xinhua, administracja celna, czy akademie
naukowe.
Centralna Komisja Wojskowa (CKW) kieruje siłami zbrojnymi państwa. Na jej czele stoi wybierany przez OZPL
przewodniczący. Na jego wniosek parlament wybiera wiceprzewodniczących i członków CKW.
W ChRL można wyróżnić dwa piony struktury administracji gospodarczej: rządowy (podległy, bezpośrednio lub
pośrednio, Radzie Państwowej) oraz pion partyjno-parlamentarny. Władze lokalne, szczególnie w specjalnych
strefach ekonomicznych, tworzą swą własną administrację gospodarczą.
Na mocy ustawy „Organic Law of the People’s Courts” z 1 stycznia 1980 roku oraz konstytucji ChRL z 1982 roku
system sądowniczy charakteryzuje się czterema szczeblami: (I) Sąd Najwyższy (Supreme People’s Court) –
nadzorujący pracę niższych szczebli oraz sądy powszechne na trzech szczeblach lokalnych: (II) prowincjonalnym,
(III) powiatowym oraz (IV) gminnym. To sądy pierwszej instancji prowadzące sprawy gospodarcze, kryminalne,
cywilne. Dodatkowo działają sądy specjalnego przeznaczenia (militarne, transportu kolejowego, transportu
wodnego oraz zasobów leśnych). System sądowniczy w Chinach nie definiuje sądów gospodarczych jako
odrębnych jednostek. Sprawy gospodarcze są rozstrzygane w ramach działań prowadzonych przez sądy
powszechne.
Aspekty gospodarcze (wewnętrzne i zagraniczne relacje gospodarcze, określenie statusu prawnego podmiotów
gospodarczych, prawa własności, prawo spółek, zagraniczne podmioty gospodarcze itp.) są regulowane w
Kodeksie Cywilnym („General Principles of the Civil Code”).
źródło: MSZ, MG
4