Informacja - WIOŚ Białystok

Transkrypt

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku
Delegatura w Łomży
18-402 Łomża, ul. Akademicka 20
tel. (86) 218-21-69; fax: 218-28-93; e-mail:[email protected]
Informacja
Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska w Białymstoku
o stanie środowiska na terenie powiatu zambrowskiego
w 2011 roku
Łomża, lipiec 2012
WIOŚ Białystok
Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska
w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu
zambrowskiego
w 2011 roku
Spis treści:
Wstęp...........................................................................................................3
1. Stan czystości i ochrona wód.......................................................................5
1.1.
1.2.
1.3.
Presje- Źródła zanieczyszczenia wód ……….........................................5
Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych.......................................13
Przeciwdziałania – Działalność kontrolna….........................................15
1.4.
Wody podziemne..................................................................................19
2. Powietrze....................................................................................................21
2.1.
2.2.
2.3.
Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza ……..…………………...21
Stan - Monitoring imisji..........................................................................24
Przeciwdziałania – Działalność kontrolna ……....................................25
3. Gospodarka odpadami...............................................................................29
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
Presje- Ilość wytworzonych odpadów.....…………………………….…..29
Stan - Składowiska odpadów…….......…………………………….……..30
Stan - Odpady niebezpieczne…….......…………………………….….…33
Przeciwdziałania..........………………………………………………….…34
4. Promieniowanie elektromagnetyczne /PEM/………..………..…………..…35
4.1.
4.2.
4.3.
Presje – Źródła emisji PEM…………………………………………..……35
Stan – Pomiary kontrolne PEM……………………………………………36
Przeciwdziałania……….................................................................……37
5. Hałas..........................................................................................................38
6. Ochrona środowiska przed poważnymi awariami......................................38
7. Działania kontrolne WIOŚ..........................................................................42
2
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Wstęp - charakterystyka powiatu
Powiat zambrowski położony jest w środkowo - zachodniej części
województwa podlaskiego. Jest to najmniejszy powiat ziemski woj.
2
podlaskiego. Powierzchnia całkowita wynosi 733 km , co stanowi
tylko 3,6% powierzchni woj. podlaskiego. Liczba mieszkańców wynosi
44,3 tys. co stanowi ok. 3,7% ludności województwa. Pod względem
geograficznym
są
to
obszary
leżące
na
Wysoczyźnie
Wysokomazowieckiej. Przeważającą część powierzchni powiatu
(ponad 63%), stanowią użytki rolne zajmujące 46 145 ha. Większość,
bo ponad 65% użytków rolnych stanowią grunty orne, a ok. 35% to łąki i pastwiska. Lasy zajmują 18326 ha,
przy czym wskaźnik lesistości powiatu wynosi 25 % i jest to wskaźnik niższy od wskaźnika dla województwa
podlaskiego wynoszącego 30,2 %. Najwyższą lesistością w powiecie cechuje się gmina Zambrów – 32,3%.
Struktura administracyjna i ludność
Jednostki samorządowe powiatu zambrowskiego – dane GUS,2010, aktualizacja ludności z 02.03.2012r.
Powierzchnia [km2]
Gminy miejskie:
Zambrów (1)
Ludność [osoby]
19,1
22 314
73
2 372
5 905
Gminy wiejskie:
Kołaki Kościelne – 24 jednostki osadnicze
Rutki
– 46 jednostek osadniczych
200
Szumowo
– 20 jednostek osadniczych
141
4 855
gm. Zambrów
– 72 jednostki osadnicze
298,98
8 825
Według danych GUS z 2010 roku (zaktualizowanych 02.03.2012r) powiat zambrowski zamieszkiwany
był przez 44 271 mieszkańców w tym 22 373 kobiety i 21 898 mężczyzn. Sieć osadniczą tworzą 1 miasto i 162
miejscowości. Ponad połowa mieszkańców powiatu zamieszkuje w Zambrowie (50,4%), a ludność wiejska
stanowi 49,6%. Dominującą formą mieszkalnictwa na terenie powiatu jest zabudowa jednorodzinna i
zagrodowa. 6 495 osób tj. około 50 % ludności pracującej zatrudniona jest w sektorze rolniczym, 3 093 osoby w
sektorze przemysłowym i 3465 osób w handlu i usługach (dane GUS, 2009, brak danych późniejszych).
Powiat zambrowski zaliczany jest do regionów typowo rolniczych. Na terenie powiatu występują bardzo
korzystne warunki dla rolnictwa w szerokim zakresie upraw, nawet o bardzo wysokich wymaganiach
pokarmowych. Tak dobre warunki glebowe determinują rolniczy kierunek gospodarki na tym obszarze i
ograniczają inne formy rozwoju. W strukturze obszarowej największy odsetek zajmują gleby III i IV klasy
bonitacyjnej, natomiast znikomy jest udział klasy I i II- ej. Zdecydowanie dominują gleby pszenne dobre z małym
udziałem gleb pszenno-żytnich. Gleby te należą do IIIa-IIIb, a sporadycznie IV klasy. Odznaczają się dużą
zasobnością w składniki pokarmowe, korzystnymi warunkami wodnopowietrznymi i są łatwe do uprawy.
3
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Grunty orne o lżejszym składzie mechanicznym zajmują niewielki procent powierzchni. Są to gleby brunatne,
bielicowe lub sporadycznie czarne ziemie o składzie mechanicznym piasków gliniastych na glinach. Zaliczają się
one do gleb żytnio - ziemniaczanych dobrych klasy IVa - IVb. Gleby najsłabsze - żytnio-ziemniaczane i żytniołubinowe piaszczyste - zajmują znikomy procent powierzchni omawianego terenu. Są to zwykle piaski słabo
gliniaste na piaskach luźnych, łatwo przepuszczalne i ubogie w składniki pokarmowe. Należą one do V lub VI
klasy bonitacyjnej. Dominującym działem gospodarki powiatu jest rolnictwo w większości związane z sektorem
prywatnym W produkcji rolniczej przeważa produkcja zwierzęca, produkcja roślinna dostosowana jest do
produkcji pasz dla zwierząt. Najbardziej rozwiniętym kierunkiem produkcji jest chów trzody chlewnej i bydła.
Zwiększanie poziomu produkcji niesie za sobą także ujemne skutki polegające na zagrożeniach dla środowiska
naturalnego. Szybki rozwój produkcji zwierzęcej znacznie ograniczył produkcję roślinną. W gospodarstwach
mlecznych całe powierzchnie użytków rolnych przeznaczone są pod uprawę traw oraz kukurydzy.
Gospodarstwa utrzymujące trzodę chlewną uprawiają tylko zboża. Obecna struktura zasiewów jest bardzo
niekorzystna ze względu na zmianowanie roślin głównie uprawę zbóż, które stanowią 81% w powierzchni
gruntów rolnych.
Zróżnicowana budowa geologiczna obszaru powiatu pozwala na eksploatację kopalin pospolitych,
wykorzystywanych głównie w budownictwie. Polodowcowe wzgórza morenowe gminy Szumowo i gminy Rutki
zawierają dobrej jakości żwiry budowlane. Dolina Narwi wypełniona jest złożami torfu. Złoża te są
nieodnawialne i dlatego powinny podlegać szczególnej ochronie i racjonalnemu wykorzystaniu. Chodzi tu
również o przemyślną rekultywację obszarów wyrobiskowych.
Przemysł w powiecie zambrowskim skupia się w większych ośrodkach, głównie w Zambrowie. W
powiecie dominują małe i średnie zakłady handlowo - usługowe.
Wśród branży przemysłu rozwijających się w powiecie zambrowskim wymienić można:
- przetwórstwo rolno-spożywcze (Zakład Mleczarski w Zambrowie Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKPOL”
Grajewo, Przetwórnia Owoców i Warzyw „PROVITUS”, młyny zbożowe i wytwórnie makaronów),
- mechanika precyzyjna i telekomunikacja („TELZAM” Sp. z o.o., „LASER"),
- budownictwo (Przedsiębiorstwo Budowy Dróg „BITUM” Sp. z o.o., Zakład Budowlano–Drogowy „SJ”
Szymański-Jarząbek Sp. j.;
„ZAM-BRUK” Zakład Remontowo – Drogowo –Budowlany, Józef Jabłonowski;
„DOBROPLAST” Fabryka Okien i Drzwi, Renata Kaczyńska; Zakład Produkcji Kruszyw z/s w Szumowie, Kazimierz
Rupiński, KEYLITE RW POLSKA Sp. z o.o. – z/s w Warszawie – Zakład Produkcyjny w Zambrowie),
- ubojnie i przetwórstwo mięsne (Ubojnia Zwierząt „MIREX” Zambrzyce Króle; Ubój bydła, trzody i cieląt
Śliwowo Łopienite; Wyrób i Sprzedaż, Rzeźnictwo Górskie; Ubojnia Bydła „ANMAR”, Falki; Wytwórnia Mączek
Zwierzęcych „URBIMAX”– Górskie Ponikły).
4
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Atrakcje przyrodnicze
Teren powiatu zambrowskiego znajduje się w ramach obszaru funkcjonalnego „Zielone Płuca Polski", a także
częściowo w obszarze Europejskiej Sieci Natura 2000. Ogółem tereny chronione obejmują 279,4 ha powiatu i są
położone głównie w gminach: Zambrów i Rutki (GUS,2011). Cztery rezerwaty przyrody o ogólnej powierzchni
275,2 ha i użytki ekologiczne – 4,2 ha (dane GUS, 2010), pomniki przyrody, rozlewiska Narwi, jak również wiele
innych, nie posiadających statusu obszarów chronionych, winny być chronione przynajmniej na poziomie
planowania przestrzennego, zabezpieczając je przed zakusami przekształcenia i dewastacji. Zadaniem władz
samorządowych jest kreowanie polityki czystych technologii, przyjaznych środowisku. Winno dotyczyć to
inwestycji nowych, jak też zakładów już funkcjonujących.
Rezerwaty przyrody znajdujące się na terenie powiatu zambrowskiego:
Bagno Wizna I i Bagno Wizna II - powstały w 1967 roku, są to rezerwaty torfowiskowe, powołane w
celu ochrony torfowisk niskich ze stanowiskiem rzadkich roślin.
Grabówka - powstał w 1996 roku, rezerwat leśny zachowany w celu ochrony wielogatunkowego lasu
liściastego o wysokim stopniu naturalności.
Dębowe góry - powstał w 2001 roku, jest to rezerwat leśny utworzony w celu zachowania w stanie
naturalnym znajdującej się tam dąbrowy świetlistej z dębem bezszypułkowym.
Pomniki przyrody zlokalizowane na Ziemi Zambrowskiej: Dąb szypułkowy w uroczysku Grabówka; Aleja lipowa
w Zbrzeźnicy ; Wiąz pospolity we wsi Gosie Małe ; Skupisko jałowca we wsi Podłatki Duże
Użytki ekologiczne Powiatu Zambrowskiego: Bagno "Moczary" w obrębie wsi Wyszomierz ; Bagno "Pastwisko"
w obrębie wsi Poryte Jabłoń.
1. Stan czystości i ochrona wód
1.1.
Presje - Źródła zanieczyszczeń wód
Dominujące presje wywierane przez człowieka na środowisko wodne to:
- pobór wód na różne cele;
- wprowadzanie do wód zanieczyszczeń wraz ze ściekami komunalnymi, przemysłowymi oraz wodami
pochłodniczymi;
- wprowadzanie do wód zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych (nieprawidłowe nawożenie, brak skanalizowania
terenów wiejskich, hodowlane fermy wielkotowarowe);
- zmiany morfologiczne i hydrologiczne wynikające z inwestycji w dziedzinie regulacji rzek (melioracje), czy
energetyki.
5
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Pobór i zużycie wody
W 2011 roku w powiecie zambrowskim pobrano na potrzeby gospodarki narodowej i ludności
3
3854,6dam wody (dane GUS). W minionym 10-leciu, pobór wody utrzymywał się na podobnym poziomie. W
2011 roku najwięcej wody w powiecie zużyto na eksploatację sieci wodociągowej (1829,6 dam3) oraz w
rolnictwie i leśnictwie (1 500 dam3). Zużycie wody w przemyśle w kolejnych latach było podobne i w 2011 roku
3
wyniosło 525 dam .
Zużycie wody w powiecie zambrowskim w latach 2001-2011
- dane GUS
4 000,0
3 500,0
dam3
3 000,0
2 500,0
2 000,0
1 500,0
1 000,0
500,0
0,0
2001
ogółem
2002
2003
2004
przemysł
2005
2006
2007
rolnictwo i leśnictwo
2008
2009
2010
2011
eksploatacja sieci wodociągowej
Najwyższe zużycie wody na cele przemysłowe i eksploatację sieci wodociągowej występowało w
Zambrowie, gdzie sieć wodociągowa i przemysł są najlepiej rozwinięte, w stosunku do pozostałych
miejscowości powiatu. Stanowiły one odpowiednio 82% (przemysł) i 43% (eksploatacja sieci) zużycia w całym
powiecie zambrowskim. W 2011 roku wysokie było zużycie wody na cele rolnicze i leśne w gminie Zambrów
(1500 dam3).
Jednostka terytorialna
ogółem
rolnictwo i
leśnictwo
przemysł
eksploatacja sieci
wodociągowej
Powiat zambrowski
3854,6
525
1500
1829,6
Zambrów - miasto
1207,0
430
0
777,0
Kołaki Kościelne - gmina
157,1
0
0
157,1
Rutki - gmina
172,3
0
0
172,3
Szumowo - gmina
346,2
0
0
346,2
Zambrów -gmina
1972,0
95
1500
377,0
Długość sieci wodociągowej
w pow. zambrowskim - dane GUS
Zagadnienia związane z zaopatrzeniem w wodę
km
520,0
realizowane są indywidualnie przez
500,0
poszczególne
480,0
jednostki
samorządu
lokalnego z ujęć głębinowych poprzez
460,0
440,0
lokalną,
420,0
400,0
najczęściej
wodociągową.
380,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
w odociągi
6
Do
gminną
roku
sieć
2005
systematycznie rosła długość sieci
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
wodociągowej, a w minionym 5-leciu utrzymywała się ona na podobnym poziomie i w 2010 roku
wynosiła 511,8 km (brak danych GUS za rok 2011). Najdłuższą sieć posiadają gminy: Zambrów i Rutki.
Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej w km – dane GUS
2004
Powiat zambrowski
2005
2006
2007
2008
2009
2010
500,5
507,1
507,9
508,4
509,6
509,8
Zambrów - miasto
46,1
47,4
48,1
48,6
49,1
49,3
49,6
53,5
53,5
53,5
53,5
53,5
53,5
53,5
123,6
123,7
123,7
123,7
123,7
123,7
124
Rutki - gmina
511,8
Szumowo - gmina
92,6
97,3
97,3
97,3
98
98
98
Zambrów -gmina
184,7
185,2
185,3
185,3
185,3
185,3
186,7
Według danych GUS w 2010 roku (brak danych za rok 2011) 92,8 % ludności powiatu miało dostęp do czynnej
sieci wodociągowej. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, najwięcej osób korzysta z wodociągów w
Zambrowie (98%), gminie Kołaki Kościelne (93,6%) i w gminie Zambrów (92%), nieco mniej w gminie Szumowo
(88,9) i gminie Rutki (77,8%).
Ludność korzystająca z sieci wodociągowej w osobach - dane GUS
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Powiat zambrowski
41 732
41 621
41 592
41 463
41 342
41 213
41162
Zambrów - miasto
22 379
22 331
22 275
22 152
22 071
21 921
21896
2 280
2 290
2 273
2 249
2 244
2 237
2221
Rutki - gmina
4 819
4 748
4 722
4 719
4 681
4 660
4635
Szumowo - gmina
4 325
4 346
4 344
4 316
4 296
4 306
4318
Zambrów -gmina
7 929
7 906
7 978
8 027
8 050
8 089
8092
Emisja ścieków
Ścieki odprow adzane do w ód i oczyszczane w pow . zam brow skim
- dane GUS
W
2011r.
powiatu
z
terenu
zambrowskiego
1 600,0
odprowadzono do wód lub do
1 400,0
dam3
1 200,0
3
ziemi łącznie 1 372 dam ścieków
1 000,0
komunalnych i przemysłowych
800,0
600,0
wymagających
400,0
200,0
czego
100%
0,0
2003
2004
2005
2006
2007
ścieki odprowadzane ogółem
2008
2009
2010
2011
ścieki oczyszczane razem
7
(GUS,2011).
oczyszczenia,
z
oczyszczono
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Dominującym sposobem oczyszczania ścieków jest ich oczyszczanie biologiczne, a od 2010 roku wprowadzono
również oczyszczanie z podwyższonym usuwaniem biogenów (związków azotu i fosforu), co przyczyni się do
ograniczenia antropopresji na środowisko wodne. Dotyczy to oczywiście tylko terenów skanalizowanych.
Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczenia, odprowadzane do
wód lub do ziemi w pow. zambrowskim
- dane GUS
dam3
1 600
1 400
1 200
1 000
800
600
400
200
0
2003
2004
ocz. mechanicznie
2005
2006
ocz. biologicznie
2007
2008
2009
ocz. z podw. us. biogenów
2010
2 011
nieoczyszczane
W powiecie zambrowskim sieć kanalizacyjna jest niestety znacznie krótsza od sieci wodociągowej.
Sieć w odociągow a i kanalizacyjna [km ] w pow . zam brow skim
w 2010r. - GUS
Zambrów - ogółem
Szumowo- gmina
Rutki - gmina
Kołaki Kościelne -gmina
Zambrów - miasto
Powiat zambrowski
0,0
100,0
200,0
w odociągi
300,0
400,0
500,0
600,0
kanalizacja
km
Długość sieci kanalizacyjnej
w pow. zambrowskim - dane GUS
Od
lat
kanalizacja
jest
rozbudowywana bardzo powoli. Jej długość
km
80,0
w 2010 roku wyniosła zaledwie 70,2 km, tj.
70,0
60,0
50,0
tylko ok. 1 km więcej jak w roku 2009
40,0
30,0
20,0
Zambrowie). Brak danych GUS dla roku
(wzrosła długość sieci
2011.
10,0
0,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
kanalizacja
8
kanalizacyjnej w
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Najdłuższą sieć kanalizacyjną ma miasto Zambrów, natomiast gminy wiejskie – Kołaki Kościelne i
Szumowo są całkowicie nieskanalizowane .
Kanalizacja - długość czynnej sieci kanalizacyjnej w km - dane GUS
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Powiat zambrowski
60,8
64,7
66,0
67,1
67,9
69,0
70,2
Zambrów - miasto
38,0
40,2
41,3
42,5
43,3
44,4
45,6
Rutki -gmina
14,2
15,9
15,9
15,8
15,8
15,8
15,8
8,6
8,6
8,8
8,8
8,8
8,8
8,8
Zambrów - gmina
Kanalizacja obsługuje zaledwie 51% mieszkańców powiatu zambrowskiego
i są to głównie mieszkańcy
Zambrowa i gminy Rutki (dane GUS za 2010r.- brak danych za 2011r.).
Kanalizacja - ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w osobach – dane GUS
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Powiat zambrowski
23 115
23 063
22 984
22 898
22 770
22 811
Zambrów - miasto
20 979
20 932
20 820
20 746
20 620
20 631
0
0
0
0
0
0
1 557
1 547
1 579
1 565
1 561
1 546
Szumowo - gmina
0
0
0
0
0
0
Zambrów - gmina
579
584
585
587
589
634
Rutki -gmina
Nie wszystkie miejscowości gminne w powiecie zambrowskim posiadają oczyszczalnie ścieków. Nie
posiadają ich gminy: Kołaki Kościelne i Szumowo. Ze względu na słabo rozbudowaną sieć kanalizacyjną, głównie na
terenach wiejskich, znaczna ilość ścieków gromadzona jest w nie zawsze dokładnie uszczelnionych lub wcale
nieuszczelnionych szambach. Ponadto cześć nieczystości wywożona jest na łąki, pola lub wylewana do rowów,
skąd trafia do środowiska wodnego przyczyniając się często do wzrostu zagrożenia sanitarnego, wywołanego
obecnością w wodzie mikroflory jelitowej świadczącej o kontakcie wody z fekaliami lub ściekami.
Wg danych GUS w 2011 roku, w powiecie zambrowskim funkcjonowało 6 oczyszczalni w tym: 4
oczyszczalnie ścieków komunalnych i 2 przemysłowe. Łączna przepustowość oczyszczalni komunalnych i
3
przemysłowych w 2011 roku wyniosła 7 414 m /dobę. Oczyszczalnie o największej przepustowości to oczyszczalnia
3
komunalna dla miasta Zambrów w Nagórkach (gm. Zambrów) – 4 600 m /d i oczyszczalnia mleczarska w
3
Zambrowie - 1700m /d (GUS,2011). Wszystkie oczyszczalnie to oczyszczalnie mechaniczno –biologiczne, w tym
oczyszczalnia mleczarska w Zambrowie posiada od 2010 roku podwyższony stopień usuwania substancji
biogennych. Oczyszczalnie odprowadzają ścieki do wód powierzchniowych, odbiornikiem największej ilości ścieków
jest rzeka Jabłonka. Ewidencja kontrolna WIOŚ obejmuje ponadto 5 mniejszych oczyszczalni, w większości
przyszkolnych. Zestawienie oczyszczalni wraz z wynikami prowadzonych w 2011 roku kontroli zawiera podrozdział
„Przeciwdziałania – działalność kontrolna”).
9
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Powiat zambrowski
26 021
25 958
25 892
25 662
25 621
25 592
25514
Zambrów - miasto
22 763
22 700
22 598
22 259
22 353
22 314
22 236
2 700
2 700
2 800
2 800
2 800
2 810
2 810
558
558
494
603
468
468
468
Rutki -gmina
Zambrów - gmina
86% ścieków komunalnych oczyszczonych w powiecie zambrowskim odprowadza do Jabłonki oczyszczalnia
miejska w Zambrowie, około 10% odprowadzają 2 oczyszczalnie komunalne w gminie Rutki: w Mężeninie i
Grądach Woniecko (do Mężynianki i do rowu melioracyjnego, dopływów Narwi), a pozostałe 4 % odprowadzają
łącznie mniejsze oczyszczalnie komunalne, o niedużej przepustowości położone w gminie Zambrów (oczyszczalnia
w Czerwonym Borze (do rzeki Gać), w Porytem Jabłoni (do Jabłonki) i w Długoborzu (do Prątnika).
Ścieki komunalne w 2011 roku w dam3/rok- dane GUS
oczyszczane łącznie z wodami
infiltracyjnymi i ściekami
dowożonymi
odprowadzane ogółem
oczyszczane razem
Powiat zambrowski
830,0
1178
830
Zambrów - miasto
716,0
0
716
Rutki -gmina
83,0
98
83
Zambrów - gmina
31,0
1080
31
Ładunki zanieczyszczeń odprowadzane
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach komunalnych odprow adzanych w pow .
zambrow skim do w ód pow ierzchniow ych [kg/r] - dane GUS
ze ściekami komunalnymi do wód
90 000
powierzchniowych są znaczne i w
80 000
70 000
okresie ostatnich lat utrzymują się na
60 000
50 000
podobnym poziomie.
40 000
30 000
20 000
10 000
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
BZT5
ChZT
zaw iesina
W
powiecie
zambrowskim
przeważający procent zanieczyszczeń trafił do rzeki Jabłonki ze ściekami odprowadzanymi z oczyszczalni
miejskiej w Zambrowie. W 2011 roku została ona wpisana przez GUS do gminy Zambrów (zgodnie z lokalizacją
oczyszczalni).
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach komunalnych po oczyszczeniu w 2011r. - dane GUS
Powiat zambrowski
Rutki -gmina
Zambrów - gmina
10
BZT5
ChZT
zawiesina
[kg/rok]
[kg/rok]
[kg/rok]
4657
42078
6854
752
5228
1011
3905
36850
5843
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Do rzek trafia również znaczny ładunek związków biogennych, głównie związków azotu. Widoczne na wykresie
obniżanie się ładunku stężeń zarówno azotu jak i fosforu wynika nie tylko z dobrego działania oczyszczalni, ale
również jest wynikiem prawnego zwolnienia mniejszych oczyszczalni od roku 2005 z badania tych związków w
oczyszczanych
Ładunki zanieczyszczeń biogennych w ściekach kom unalnych
odprow adzanych w pow . zam brow skim do w ód pow ierzchniow ych
[kg/r] - dane GUS
powiecie
badania
związków
ma
tylko
biogennych
30 000
oczyszczalnia
25 000
W
zambrowskim
obowiązek
35 000
ściekach.
komunalna
w
Zambrowie. Taki zapis prawny
20 000
15 000
spowodował zaprzestanie przez
10 000
zarządzających
5 000
0
oczyszczalniami
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
azot ogólny
mniejszymi
strącania
w
oczyszczanych ściekach związków
fosfor ogólny
biogennych. Może się to odbić
bardzo niekorzystnie na jakości wód do których ścieki oczyszczane są odprowadzane, szczególnie w przypadku
jeżeli odbiornikiem ścieków są cieki o niewielkim przepływie. Prowadzona w poprzednich latach polityka
ochrony wód poprzez nakładanie na oczyszczalnie obowiązku redukcji biogenów zaowocowała wyraźnym
spadkiem stężeń, głównie związków fosforu, we wszystkich badanych przez WIOŚ rzekach. Przez wiele lat
fosforany były jednym z głównych wskaźników obniżających jakość wód do wartości pozaklasowych. Ostatnio
ich stężenia przeważnie nie przekraczają granic I i II klasy czystości. Niestety obowiązujące obecnie regulacje
prawne, w tym również „samokontrola” czyli automonitoring podmiotów emitujących zanieczyszczenia do
środowiska, mogą doprowadzić do powrotu problemu z utrzymaniem dobrej jakości wód.
Ilość ścieków przemysłowych odprowadzanych w powiecie zambrowskim w ostatnich latach
systematycznie wzrasta. Ścieki przemysłowe na terenie powiatu powstają w 83% w Zambrowie i są one
oczyszczane biologicznie z podwyższonym usuwaniem biogenów. Pozostałe ścieki są oczyszczane biologicznie.
Jednostka
terytorialna
Ścieki przemysłowe oczyszczane razem w dam3 - dane GUS
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Powiat zambrowski
382
380
340
360
358
441
531
549
534
542
Zambrów - miasto
382
380
340
318
293
365
434
450
445
446
Zambrów - gmina
0
0
0
42
65
76
97
99
89
96
11
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Ładunki
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach przem ysłow ych
[kg/r] - dane GUS
BZT5,
ChZT
i
zawiesiny
odprowadzane, głównie do Jabłonki, ze
ściekami przemysłowymi w ostatnich 3
70000
latach wyraźnie zmalały i od roku 2009
60000
utrzymują się na podobnym poziomie.
50000
40000
30000
20000
10000
0
2003
2004
2005
2006
BZT5
2007
ChZT
2008
2009
2010
2011
zaw iesina
Dane o ładunkach azotu i fosforu w
Ładunki zanieczyszczeń biogennych w ściekach przem ysłow ych
[kg/r] - dane GUS
ściekach
przemysłowych
pochodzą
5000
również tylko z oczyszczalni mleczarskiej
4000
w Zambrowie . Od roku 2009 notuje się
3000
tu spadek ładunku azotu ogólnego.
2000
1000
0
2005
2006
2007
2008
azot ogólny
2009
2010
2011
fosfor ogólny
Najwyższy ładunek - 74036 kg/rok - stwierdzono w zakresie sumy jonów chlorków i siarczanów. Pochodził on z
oczyszczalni mleczarskiej w Zambrowie.
Niekorzystnym „ubocznym” zjawiskiem związanym z procesem oczyszczania ścieków jest powstawanie na
osadów
oczyszczalniach
Osady ściekowe wytworzone w oczyszczalniach
na terenie pow. zambrowskiego - dane GUS
ściekowych.
W
powiecie
zambrowskim w ostatnich latach
350
zmalała ilość osadów z oczyszczalni
300
komunalnych, natomiast znacznie
tony
250
200
wzrosła
150
100
ilość
osadów
oczyszczalniach
na
przemysłowych.
50
Wg danych GUS w 2011 roku było
0
2003
2004
2005
2006
ocz. przemysłowe
2007
2008
2009
2010
2011
to 222 tony osadów z oczyszczalni
ocz. komunalne
komunalnych,
z
czego
84%
powstało na oczyszczalni komunalnej w Zambrowie. 121 ton zastosowano do uprawy roślin przeznaczonych do
produkcji kompostu, a 35 ton składowano. Na oczyszczalniach przemysłowych powstało łącznie 206 ton z
12
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
czego większość - 66% - na oczyszczalni mleczarskiej w Zambrowie. Osady z oczyszczalni przemysłowych w
całości wykorzystane zostały w rolnictwie (GUS,2011).
Osady ściekowe z oczyszczalni komunalnych ogółem w Mg- dane GUS
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Powiat zambrowski
212
231
203
209
213
222
Zambrów - miasto
194
211
173
176
176
187
16
19
29
32
36
34
2
1
1
1
1
1
Rutki -gmina
Zambrów - gmina
Osady ściekowe z oczyszczalni przemysłowych ogółem w Mg- dane GUS
Powiat zambrowski
47
74
108
205
235
206
Zambrów - miasto
47
74
108
144
166
135
Zambrów - gmina
0
0
0
61
69
71
1.2.
Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych
Łączna długość sieci wodnej w powiecie zambrowskim wynosi 90,54 km. Cieki płynące na omawianym
terenie są to dopływy Narwi (Jabłonka z Gacią) i Bugu (Mały Brok). Największym ciekiem wodnym powiatu jest
rzeka Jabłonka. Łączy się ona z rzeką Gać będącą III rzędowym lewobrzeżnym dopływem Narwi, uchodzącym
2
do niej na 228,4 km. Długość rzeki wynosi 38,5 km, a powierzchnia zlewni 431,8 km . Główne miejscowości,
przez które przypływa Jabłonka to Zambrów i Wola Zambrowska. Mniejszymi ciekami są rzeki: Dąb (gm. Kołaki
Kościelne) i Prątnik, dopływy
Jabłonki. Na terenie powiatu brak jest naturalnych zbiorników wód
powierzchniowych. W Zambrowie, na Jabłonce, zbudowany został niewielki sztuczny zbiornik wykorzystywany
głównie do celów retencyjno-rekreacyjnych. Zasilane przez Jabłonkę są również stawy rybne Poryte Jabłoń,
których powierzchnia wynosi około 120,3 ha.
W związku z wprowadzeniem przepisów prawnych mających na celu dostosowanie prawodawstwa
polskiego do wymogów Unii Europejskiej, zasady badań i oceny jakości wód powierzchniowych uległy istotnej
zmianie. W roku 2011 wprowadzono nowe rozporządzenie służące ocenie stanu wód.
Ogólna klasyfikacja wód
Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji
priorytetowych (Dz. U. 2011 nr 257 poz. 1545.)
Punkty monitoringowe ustanawiane są na zamknięciach jednostek, wyznaczonych przez Krajowy Zarząd
Gospodarki Wodnej, zwanych Jednolitymi Częściami Wód (JCW). Monitoring JCW prowadzi się w sposób
umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności elementów jakości i
parametrów wskaźnikowych dla elementów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i
chemicznych.
13
WIOŚ Białystok
W
zambrowskiego
w 2011 roku
2011 roku na terenie powiatu zambrowskiego badaniami w ramach monitoringu wód
powierzchniowych objęto rzekę Jabłonkę na odcinku ujściowym do Gaci.
Zgodnie z przedstawionymi wyżej unormowaniami prawnymi ustanawiającymi punkty pomiarowo-kontrolne na
zamknięciu wydzielonych części wód, w 2011 roku ocenę dla Jabłonki przeprowadzono w punkcie
wyznaczonym na odcinku przyujściowym w Konopkach-Kozikach, tuż poza granicami powiatu zambrowskiego.
Wyznaczony punkt objęty został siecią monitoringu operacyjnego, tj. badaniami w ograniczonym zakresie
wskaźników zanieczyszczeń. Przeprowadzono tu też zostały badania w kierunku obecności substancji z listy
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (wybrane WWA).
Punkt nie został wyznaczony przez RZGW Warszawa do badania w roku 2011 pod kontem przydatności do bytowania ryb.
Omówienie wyników badań rzek:
Ocena jakości wód rzeki Jabłonki – ppk Konopki-Koziki – powyżej ujścia do Gaci
• Ocena stanu ekologicznego. Wskaźnikiem biologicznym służącym do oceny stanu ekologicznego rzeki był w
roku 2011 MIR (makrofitowy indeks rzeczny), na którego podstawie określono umiarkowany stan elementów
biologicznych (w skali od bardzo dobrego poprzez dobry, umiarkowany, słaby do złego). Przekroczenie przez
stężenie fosforanów wartości określonej rozporządzeniem dla stanu dobrego zakwalifikowało wodę do stanu
poniżej dobrego. Pozostałe wartości wskaźników fizykochemicznych mieściły się w klasach: bardzo dobrej i
dobrej. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem składowa dwóch wymienionych wyżej elementów
klasyfikuje badaną JCW do umiarkowanego stanu ekologicznego tj. do III klasy.
Nastąpiła poprawa stanu ekologicznego rzeki w stosunku do roku 2010. W 2010 roku na podstawie elementu
biologicznego tj. fitobentosu (IO – Indeks Okrzemkowy) określono słaby stan wód. Również ocena wskaźników
fizykochemicznych zakwalifikowała wodę do stanu poniżej dobrego. W związku z tym ocena ogólna jakości
wody w ujściowym odcinku rzeki wskazała na jej słaby stan ekologiczny (w skali od bardzo dobrego poprzez
dobry, umiarkowany, słaby do złego). O obniżeniu klasyfikacji zadecydowało podwyższone stężenie aż pięciu
wskaźników: w tym organicznych (BZT5) oraz biogennych (azotu Kjeldahla, azotu azotanowego, azotu ogólnego
oraz fosforu ogólnego).
• Ocena stanu chemicznego. stan chemiczny oceniono, podobnie jak w roku 2010, jako poniżej stanu dobrego
ze względu na przekroczenia w zakresie sumy stężeń wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych (WWA) tj. benzo (g,h,i) perylenu i indeno (1,2,3-cd) pirenu.
• Stan sanitarny rzeki był zły, średnia roczna ilość bakterii grupy coli typu fekalnego w 100 ml wynosiła 12 987
(w 2010 było to 8023).
Wnioski
1.
Stan ekologiczny w zbadanym odcinku rzeki Jabłonki (ppk Konopki-Koziki) oceniono jako
umiarkowany w 5 stopniowej skali tj. od stanu bardzo dobrego, poprzez dobry, umiarkowany, słaby
do złego. Wynik oceny był lepszy jak w roku 2010, kiedy to stwierdzono słaby stan ekologiczny rzeki.
14
WIOŚ Białystok
2.
Badania
stanu
zambrowskiego
w 2011 roku
chemicznego
rzeki
wykazały
podwyższone
wartości
wskaźników
sumy
benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu z grupy substancji szczególnie szkodliwych, co obniża
podobnie jak w roku poprzednim ocenę stanu chemicznego wody. Nowe rozporządzenie oparte na
wytycznych Unii Europejskiej i Ramowej Dyrektywy Wodnej ustaliło bardzo restrykcyjne wartości
dopuszczalne dla substancji szczególnie szkodliwych.
3.
Niepokojącym zjawiskiem jest brak poprawy, a wręcz pogorszenie w stosunku do roku ubiegłego stanu
sanitarnego Jabłonki.
4.
W roku 2011r. nie odnotowano zdarzeń o charakterze poważnych awarii, mogących pogorszyć stan
wód w rzekach na terenie powiatu zambrowskiego.
1.3.
Przeciwdziałania - Działalność kontrolna
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 22 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego (Dz.U. nr 137, poz. 984, z późn. zmian.) określa częstotliwość poboru prób ścieków do badań i ich
parametry. Inspektorzy WIOŚ w czasie kontroli prowadzą analizę wyników badania ścieków przedstawioną
przez zarządzającego oczyszczalnią i na tej podstawie określają czy warunki pozwolenia w zakresie ilości i
jakości ścieków zostały dotrzymane.
Wykaz źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych na terenie powiatu zambrowskiego wg danych za
2011rok
Lp
Miejscowość,
nazwa zakładu
Uwagi
Typ oczyszczalni
m. Zambrów (odbiornik bezpośredni – rz. Jabłonka dopływ rz. Gać dopływ Narwi)
1
Zambrowskie Ciepłownictwo
i Wodociągi Sp z o. o. –
mechaniczno - biologiczna,
BIOOXYBLOK, stawy
biologiczne
Wg pisma ZCiW Zambrów z
dnia 19.07.2010r. średnia ilość
odprowadzanych ścieków w
roku 2010 wynosiła zgodnie z
rejestrem wskazań
przepływomierza ścieków
odpływających - 2600 m3 / d
Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada
pozwolenie ważne do 31 marca 2013r.
W lipcu 2011 przeprowadzono cykl kontrolny : Ocena
wykonania zadań KPOŚK przez aglomerację > 15000 RLM,
które miały osiągnąć oczekiwany efekt ekologiczny w
zakresie gospodarki osadowej do 31.12.2010r.,
Przedmiotem p/w kontroli było:
-ustalenie wielkości liczby RLM dla miejskiej oczyszczalni
ścieków w ściekach dopływających do oczyszczalni i w
ściekach oczyszczonych odprowadzanych do rzeki
Jabłonki, za rok 2010;
- sprawdzenie przestrzegania wymagań dotyczących
jakości i ilości ścieków odprowadzanych z oczyszczalni do
rzeki Jabłonki zawartych w kolejnych latach
obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego;
- kontrola gospodarki osadami ściekowymi wytwarzanymi
na miejskiej oczyszczalni ścieków w Zambrowie w 2010r.
Ustalona liczba RLM:
- dla ścieków surowych 22 394 RLM
- dla ścieków oczyszczonych 219 RLM
Przeprowadzona kontrola nie wykazała naruszeń w/w
warunków.
15
WIOŚ Białystok
2
zambrowskiego
w 2011 roku
S.M. MLEKPOL w Grajewie,
Zakład Produkcji Mleczarskiej
w Zambrowie
Ilość odprowadzonych w
okresie 26.10.2010r. do
25.10.2011r. wyniosła 406 753
m3 co daje wielkość 1 196
m3/d
mechaniczno - biologiczna,
osad czynny, PIX- do strącania
związków fosforu
osad czynny nadmierny
odwadniany na wirówce
dekantacyjnej i
wykorzystywany rolniczo.
Wody opadowe podczyszczane
są na separatorze
koalescencyjno-cyrkulacyjnym
typu AWAS-SK
pozwolenie zintegrowane ważne do 30.06.2016r.
W 2012 przeprowadzono kontrolę kompleksową z analizą
badań automonitoringowych S.M. MLEKPOL w Grajewie,
Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie. Celem
kontroli było dokonanie oceny dotrzymywania wielkości
dopuszczalnych oraz spełniania wymagań dotyczących
badań automonitoringowych za okres m.in. 26.09.2010 25.09.2011. Wartości średnioroczne wskaźników
zanieczyszczeń w próbach ścieków oczyszczonych nie
przekroczyły poziomu dopuszczalnego określonego
pozwoleniem zintegrowanym.
Przeprowadzona ocena jakości wód opadowych
odprowadzanych z zakładu do Jabłonki wykazała, że w
roku 2011 nie stwierdzono przekroczenia wartości
dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń.
W roku 2011 z zakładowej oczyszczalni ścieków do
rolniczego wykorzystania przekazano 268,7 Mg osadów
ściekowych. Z przedstawionych badań wynika, że osady
ściekowe spełniają warunki określone w odpowiednich
przepisach dot. komunalnych osadów ściekowych.
m. Długobórz (odbiornik bezpośredni – rz. Prątnik dopływ Jabłonki ,dopływ rz. Gać dopływ Narwi)
3
Specjalny Ośrodek Szkolno –
Wychowawczy w Długoborzu
mechaniczno – biologiczna
typu ELJOT – 50
Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład uzyskał nowe
pozwolenie wodnoprawne ważne do 31.12.2015r.
Na przełomie października i listopada 2011r.
przeprowadzono kontrolę sprawdzającą przestrzeganie
wymagań ilości i jakości ścieków odprowadzanych z
oczyszczalni ścieków do rzeki Prątnik, w kolejnych latach
obowiązywania
pozwolenia
wodnoprawnego.
W
przedstawionych raportach badań ścieków nie
stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych wartości
wskaźnika zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu
wodnoprawnym.
m. Poryte Jabłoń (odbiornik bezpośredni – rz. Jabłonka dopływ rz. Gać dopływ Narwi)
4
Wodociągi Wiejskie Spółka z
o.o. w Łomży Oczyszczalnia
ścieków w Porytem Jabłoni
mechaniczno-biologiczna
BIOCLAR EG50
z osadem czynnym
Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada nowe
Na przełomie kwietnia i maja 2011 przeprowadzono
kontrolę sprawdzającą przestrzeganie wymagań w
zakresie ilości i jakości ścieków odprowadzanych z
oczyszczalni ścieków do Jabłonki, w kolejnych latach
obowiązywania
pozwolenia
wodnoprawnego.
W
przedstawionych raportach badań ścieków nie
stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych wartości
wskaźnika zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu
wodnoprawnym.
Stwierdzoną w trakcie wizji lokalnej zakładowej
oczyszczalni ścieków nieprawidłowością było zamulenie
wylotu kolektora odprowadzającego ścieki do Jabłonki.
Nakazano wykonanie prac konserwacyjnych w
oczyszczalni. Pismem z 10.06.2011r. zarządzający
oczyszczalnią poinformował o wykonaniu zarządzenia.
W maju 2012r., po zgłoszeniu sołtysa wsi Poryte Jabłoń o
zanieczyszczeniu rz. Jabłonki, pobrano do badania wodę z
rzeki poniżej i powyżej ujścia ścieków z oczyszczalni.
Stwierdzono, że: woda w rzece cechuje się niską jakością
zarówno powyżej jak i poniżej oczyszczalni. Zbadano
również ścieki odpływające z oczyszczalni. Stwierdzono
brak przekroczeń dopuszczalnych wartości wskaźników
zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Podczas oględzin terenu i rzeki w pobliżu ujścia
ścieków z oczyszczalni stwierdzono podtopienie wylotu
16
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
kolektora odprowadzającego ścieki i zaleganie znacznej
ilości osadu w rowie odprowadzającym ścieki do rzeki
Jabłonka. Świadczy to o zaburzeniach pracy oczyszczalni.
Zlecono zwiększenie nadzoru nad eksploatacja
oczyszczalni oraz poinformowanie WIOŚ o podjętych
działaniach. Do lipca 2012 roku taka informacja do WIOŚ
nie wpłynęła.
m. Osowiec – rów melioracyjny
5
Szkoła Podstawowa w Osowcu
gm. Zambrów
W kwietniu 2011 roku dokonano kontroli eksploatacji
oczyszczalni ścieków zlokalizowanej przy Szkole
Podstawowej w Osowcu.
W trakcie kontroli stwierdzono, przekroczenie
dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń w
ściekach oczyszczonych odprowadzanych do rowu
melioracyjnego W związku z p/w wyliczono karę za rok
2009 w wysokości 639 zł co nie przekracza 800 zł i zgodnie
z art. 308 ustawy z dn. 27. 04. 2001r. Prawo Ochrony
Środowiska, nie wszczęto postępowania w sprawie
wymierzenia kary.
W okresie 31. 05. 2009r. – 30. 05. 2010r. tj. kolejnego
roku obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego nie
wykonano wymaganej ilości badań prób ścieków.
Dokonano pouczenia.
m. Czerwony Bór – (odbiornik bezpośredni - rów melioracyjny dopływ rz. Gać dopływ Narwi)
6
Podlaska Instytucja Gospodarki
Budżetowej „BIELIK” w
Czerwonym Borze
oczyszczalnia
mechaniczno – biologiczna
systemu BIOGEST z reaktorem
SBR
pozwolenie wodnoprawne ważne do 31 grudnia 2018 r.
Kontrola przeprowadzona w dn. 22.02.2011
i
01.03.2011r. w zakresie gospodarki wodno-ściekowej w
okresie 01.01.2010r. – 31.12.2010r. oraz gospodarki
odpadami. W kontrolowanym okresie obowiązywania
pozwolenia wodno prawnego wykonana została
wymagana ilość badań prób ścieków, w których nie
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej wartości
wskaźników zanieczyszczeń. Wykazano jednak brak
aktualnych badań osadu ściekowego, wykorzystywanego
w rolnictwie, na obecność bakterii i pasożytów.
Stwierdzono, że po przekształceniu Gospodarstwa
Pomocniczego przy Zakładzie Karnym w Czerwonym Borze
nie złożono do starostwa powiatowego wniosku o
przeniesienie praw i obowiązków na wprowadzanie
ścieków z oczyszczalni do środowiska na rzecz PIGB
„BIELIK” w Czerwonym Borze – zastosowano pouczenie
oraz wydano zarządzenia pokontrolne.
m. Mężenin - (odbiornik bezpośredni rz. Mężynianka dopływ Narwi)
7
Oczyszczalnia Gminy Rutki w
Mężenienie
eksploatowana przez
Wodociągi Wiejskie w Łomży
mechaniczno-biologicznochemiczna z osadem czynnym
oraz komorą denitryfikacji, z
instalacją do redukcji fosforu –
PIX (nie użytkowaną) oraz z
instalacją do odwadniania
osadów typu DRAIMAD- osady
po wysuszeniu wywożone są
na składowisko dla gminy
Śniadowo
17
pozwolenie wodno prawne ważne do 31.12.2015r.
W latach 2010 -2011 podmiot nie był kontrolowany.
W okresie luty-marzec 2012r. przeprowadzono kontrolę
sprawdzającą przestrzeganie wymagań dotyczących
jakości ścieków odprowadzanych z oczyszczalni w
kolejnym okresie obowiązywania pozwolenia wodno
prawnego tj. od 01.01.2009-31.12.2011r. Podczas kontroli
nie stwierdzono nieprawidłowości, w badanych próbkach
nie
stwierdzono
przekroczenia
dopuszczalnych
wskaźników zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu
wodnoprawnym.
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
m. Grądy Woniecko (odbiornik bezpośredni - rów melioracyjny dopływ Narwi)
8
Oczyszczalnia Gminy Rutki w
Grądach Woniecko
eksploatowana przez
Wodociągi Wiejskie w Łomży
z osadem czynnym oraz
komorą denitryfikacji i
defosfatacji oraz instalacją do
odwadniania osadów typu
DRAIMAD , osady po
odwodnieniu wywożony na
składowisko gminy Śniadowo.
Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne ważne do
31.12. 2015r.
W 2011r. podmiot nie był kontrolowany.
Ostatnią kontrolę eksploatacji gminnej oczyszczalni
ścieków
zlokalizowanej
w
Grądach
Woniecko
przeprowadzono w sierpniu 2010 roku. Kontrola nie
wykazała nieprawidłowości.
Mechaniczno-biologiczna typu
AWAS MB300
o przepustowości 5 m3/dobę
Na oczyszczalni oczyszczane są ścieki socjalne i wody
popłuczne ze stacji zmiękczania wody.
Ostatnia kontrola w zakresie gospodarki ściekowej w
oczyszczalni przyzakładowej w okresie od 11. 08. 2005r. –
19.10.2010r.przeprowadzona została na przełomie
września i października 2010 roku – kontrola opisana jest
w „Informacji.. w 2010r.”
Badania automonitoringowe w zakresie gospodarki
wodno-ściekowej prowadzone przez podmiot w 2012r.
(do czasu sporządzenia tej informacji) nie wykazały
przekroczeń wartości dopuszczalnych określonych
pozwoleniem wodnoprawnym.
Mechaniczno biologiczna typu
kompaktowego BIOPAN 18
O przepustowości 2,3-3 m3/d
Oczyszczalnia uruchomiona w 2006 roku.
Ścieki odprowadzane do ziemi:
m. Grzymały
1
Tłocznia gazu ziemnego
Zambrów
m. Srebrna
2
Oczyszczalnia przy Szkole
Podstawowej w Srebrnej
W roku 2010 oraz w pierwszych dwóch kwartałach roku
2011 podmiot nie był kontrolowany.
m. Zakrzewo Stare
3
Szkoła Podstawowa Zakrzewo
Stare - oczyszczalnia
pozwolenie wodnoprawne ważne do 31. 07. 2019r.
W latach 2010 – 2011 oraz w 2 kwartałach 2012r. podmiot
nie był kontrolowany.
Dobrą pracą charakteryzował się największy obiekt odprowadzający ścieki do Jabłonki tj. oczyszczalnia
komunalna dla Zambrowa. Również dobrą jakość miały ścieki odprowadzane z oczyszczalni mleczarskiej.
Ocena pracy zmodernizowanej i rozbudowanej oczyszczalni Zakładu Karnego w Czerwonym Borze potwierdziła
dobrą jakość oczyszczanych ścieków. Kontrola wykazała jednak nieprawidłowości w gospodarowaniu osadami
ściekowymi. W mniejszej oczyszczalni przyszkolnej w Osowcu w zlewni Jabłonki, wystąpiły przekroczenia
wartości wskaźników zanieczyszczeń dopuszczalnych w pozwoleniu wodnoprawnym. Konieczne jest
zwiększenie nadzoru oraz poprawa pracy oczyszczalni w Porytem Jabłoni.
Priorytetowymi działaniami
mającymi na celu ochronę wód powiatu zambrowskiego są kontrole
prawidłowej eksploatacji oczyszczalni ścieków oraz modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnych. Na
terenach nieskanalizowanych istotną sprawą jest budowa szczelnych i wybieralnych szamb z zapewnieniem
kontrolowanego wywozu ścieków dla mieszkańców i obiektów nie objętych zbiorowym systemem oczyszczania
ścieków. Pożądanym działaniem gmin byłoby opracowanie pełnej ewidencji zbiorników bezodpływowych i
przydomowych oczyszczalni ścieków w poszczególnych gminach oraz wdrożenie harmonogramu wywozu
nieczystości płynnych łącznie z opracowaniem i wdrożeniem systemu kar za ich niedotrzymanie. Gminy
18
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
powinny posiadać dokładne dane nie tylko o ściekach z kanalizacji, ale także dotyczące ilości wywożonych
zanieczyszczeń z szamb, by móc określić parametry oczyszczalni działających na swoim terenie. Kontrole w tym
zakresie prowadzi NIK w ramach cyklu kontrolnego „Gospodarka ściekowa gmin na obszarach nie objętych
systemem kanalizacji zbiorczej”. Z kontroli urzędów gmin (prowadzonych również na terenie woj. podlaskiego)
wynika, że władze często nie prowadzą ewidencji mieszkańców nie posiadających kanalizacji i nie miały
żadnego rozpoznania ile ścieków wywozi się z szamb specjalistycznymi pojazdami. W części kontrolowanych
gmin wielkości te ustalano szacunkowo. Z kontroli wynika, że większość szamb nie jest opróżniana z
odpowiednią częstotliwością. Wywozem nieczystości zajmują się często firmy nie posiadające wymaganych
zezwoleń. Stwierdzono znaczną ilość przypadków, w których gminy nie ustalają wymagań dla przedsiębiorców
ubiegających się o pozwolenia m.in. w zakresie informacji o taborze asenizacyjnym i wyznaczeniu stacji zlewnej,
gdzie ścieki mają być dowożone. W 90% skontrolowanych gmin firmy wywozowe nie sporządzały i nie
przekazywały do urzędów wykazów umów na opróżnianie zbiorników, a także nie były przekazywane roczne
informacje o ilości odebranych nieczystości. W żadnej z badanych gmin nie kontrolowano zgodności
prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności z warunkami zezwolenia. W wielu wypadkach oczyszczalnie
potwierdzały przyjęcie znacznie mniejszej ilości ścieków niż przedsiębiorcy wykazywali w informacjach o ilości
wywiezionej. Wynikiem takiej sytuacji jest brak informacji niezbędnych do rzetelnego zarządzania gospodarką
ściekową na poziomie gminy.
Na terenie powiatu zambrowskiego znajduje się znaczna ilość gospodarstw rolnych o skoncentrowanej
produkcji zwierzęcej, które produkują duże ilości gnojowicy. Nawóz ten niewłaściwie przechowywany i
wykorzystywany stanowi potencjalne zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych. W 2012 roku
prowadzone są prace nad wyznaczeniem na terenie województwa podlaskiego, w tym w znacznej mierze na
terenie powiatu zambrowskiego, wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych
oraz obszarów narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego (OSN-ów), z których
odpływ azotu należy ograniczyć. Wyznaczenie tych obszarów będzie skutkowało wprowadzeniem na obszarach
zagrożonych działań naprawczych w celu wyeliminowania zagrożenia.
Celem nadrzędnym wszystkich działań, wynikającym z transpozycji prawa wspólnoty europejskiej do
prawodawstwa polskiego, jest osiągnięcie do 2015 roku dobrego stanu wód w Polsce.
1.4
Wody podziemne
Wody podziemne są głównym źródłem zaopatrzenia powiatu zambrowskiego w wodę do celów komunalnych i
przemysłowych. W 2011 roku, w powiecie zambrowskim, pobrano na potrzeby gospodarki narodowej i ludności
3
3854,6 dam wody (GUS, 2011) i pobór ma nieznaczną tendencję wzrostową.
Z powyższej ogólnej ilości -
1829,6 dam3 (ok. 48%) przypada na eksploatację sieci wodociągowej, w tym 1679,8 dam3 przypada na
19
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
3
eksploatację sieci wodociągowej w gospodarstwach domowych. Tylko niecałe 14 % tj. 525 dam zużywa
przemysł (dane GUS z roku 2011).
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w ciągu roku – dane GUS
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Powiat zambrowski
3 667,9
3 645,8
3 781,0
3 862,1
3 785,4
3854,6
PODLASKIE - ogółem
78855,2
78985,9
79911,9
81434,5
79366,6
80452,6
Monitoring wód podziemnych
Wydzielenie Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCWPd) i przeprowadzenie wstępnej oceny ich stanu zostało
dokonane w 2004 roku przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), po konsultacji z RZGW, GIOŚ i Biurem
Gospodarki
Wodnej.
Geologiczny
na
Państwowy
zlecenie
Instytut
GIOŚ
prowadzi
monitoring jakości wód podziemnych w sieci
piezometrów
wyznaczonych
we
wszystkich
JCWPd. W 2009 roku badania prowadzone były
w JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem dobrego
stanu
wód
województwa
do
2015
roku.
podlaskiego,
nie
Na
terenie
wydzielono
JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu ilościowego wód podziemnych do 2015 roku. W 2010 roku
PIG przeprowadził badania stanu chemicznego w ramach monitoringu diagnostycznego w pozostałych JCWPd.
Monitoring diagnostyczny wód podziemnych na terenie powiatu zambrowskiego
zrealizowany został w
dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych: punkt nr 237 leżący w Zambrowie w granicach JCWPd nr 51 oraz
punkt nr 134 w Kołakach Kościelnych (JCWPd – 51). Badania dotyczyły wody z ujęć głębinowych. Ocenę stanu
chemicznego wody oparto na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i
sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Wodę w obu punktach pomiarowych
zakwalifikowano do klasy III a więc do dobrego stanu chemicznego (klasa od I do III). Większość wskaźników
mieściła się w I i II klasie czystości. Do klasy III kwalifikowały się tylko stężenia tlenu oraz
żelaza i
wodorowęglanów zaliczanych do naturalnych wskaźników twardości wody. Wyniki szczegółowe zawarte są na
stronie WIOŚ Białystok: www.wios.bialystok.pl→Publikacje
W 2011 roku PIG prowadził badania wód podziemnych tylko w punktach z obszaru 47 JCWPd,
uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych. Punkty takie na terenie
woj. podlaskiego nie występują.
20
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
2. Powietrze
2.1
Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza
Powiat zambrowski charakteryzuje się stosunkowo niewielkim poziomem emisji zanieczyszczeń do
powietrza. Ewidencja GUS obejmuje 5 kotłowni, 21,9 km sieci cieplnej przesyłowej i 2,5 km połączeń
prowadzących do budynków i innych obiektów (GUS,2010- brak danych za rok 2011).
Według danych GUS największa ilość zanieczyszczeń gazowych przypada na dział wytwarzania i zaopatrywania
w energię elektryczną, gaz i wodę. Wg danych GUS emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie
uciążliwych w 2011 roku w powiecie zambrowskim nieznacznie zmalała w porównaniu z rokiem poprzednim i
wynosiła 35 237 ton, co stanowi 2,4% emisji gazowej w woj. podlaskim.
Największy udział w emisji
zanieczyszczeń gazowych miał dwutlenek węgla.
Emisja zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2011 roku [Mg/rok]- dane GUS
ogółem
Powiat zambrowski
PODLASKIE
dwutlenek siarki
tlenki azotu
tlenek węgla
dwutlenek węgla
35 237
74
51
66
35 046
1 646 078
3 275
3 214
2 213
1 636 909
Emisja zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2011 roku [Mg/rok]- dane GUS
ogółem
Powiat zambrowski
PODLASKIE
w tym ze spalania paliw
węglowo-grafitowe, sadza
45
45
0
977
726
10
Znacznie niższa była emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych i wyniosła w 2011
roku 45 ton, w tym prawie 100% pochodziło ze spalania paliw (GUS,2011). Emisja pyłowa z większości kotłowni
komunalnych i zakładowych jest skutecznie redukowana w urządzeniach odpylających. W 2011 roku 344 ton
zanieczyszczeń pyłowych było zatrzymanych lub zneutralizowanych w urządzeniach do redukcji (GUS-2011).
21
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Na terenie powiatu znajdują się nieliczne źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza. Są to głównie
kotłownie emitujące do powietrza zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania węgla, gazu ziemnego i paliw
płynnych. Największe z nich zlokalizowane są na terenie Zambrowa. Jest to Ciepłownia Miejska w Zambrowie i
kotłownia SM „MLEKPOL” Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie. Na terenie miasta znajdują się również
mniejsze obiekty takie jak: kotłownia olejowa „PROVITUS” S.C. Zakład w Zambrowie, nowa kotłownia węglowa
ZZPB „ZAMTEX” oraz kotłownia Szpitala Ogólnego w Zambrowie. Poza Zambrowem, dość duże źródła emisji
zanieczyszczeń, powstających w procesach energetycznego spalania paliw, znajdują się w SGT EUROPOL GAZ
Tłocznia Gazu Zambrów, oraz mniejsze w Zakładzie Karnym
w Czerwonym Borze, w Gospodarstwie
Mieszkaniowym Zasobu Skarbu Państwa „WIZNA” w Grądach Woniecko, EKOSTOK Górskie Ponikły . Pozostałe
obiekty na terenie powiatu to niewielkie kotłownie o mocy 0,3-0,8 MW pracujące na potrzeby grzewcze szkół i
instytucji (np. Zakład Karny w Grądach Woniecko, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Długoborzu)
oraz piekarnie, ciastkarnie itp. Na terenie powiatu zlokalizowane są również obiekty emitujące zanieczyszczenia
z procesów technologicznych. Największym źródłem tego typu jest Wytwórnia Mas Bitumicznych w Zambrowie
należąca do Przedsiębiorstwa Robót Drogowych Sp. z o.o. w Zambrowie, oraz Wytwórnia Mas Bitumicznych
zlokalizowana na terenie kopalni kruszyw w Szumowie, należąca do WPRD S.A. w Warszawie. Wytwórnie
emitują do powietrza zanieczyszczenia pyłowe (pył krzemowy) i gazowe (CO, NOx, węglowodory) powstające w
procesie produkcji mas asfaltowych do budowy dróg. Źródła technologiczne występują również, obok źródeł
energetycznych, w zakładach branży przetwórstwa mięsnego.
Na terenie powiatu znajdują się ponadto
niewielkie zakłady
emitujące zanieczyszczenia
rzemieślnicze,
o
znaczeniu
lokalnym,
z
procesów
technologicznych (lakiernie, warsztaty samochodowe, stolarnie), o niewielkim zasięgu oddziaływania.
Zlokalizowane na terenie powiatu zambrowskiego obiekty emitujące zanieczyszczenia do powietrza
różnią się znacznie wielkością i stopniem oddziaływania na środowisko. W części z nich oddziaływanie na
środowisko ograniczane jest poprzez stosowanie urządzeń odpylających. Są to: Ciepłownia Miejska w
Zambrowie, WMB BITUM w Zambrowie, Zakład Karny w Czerwonym Borze, Gospodarstwo Mieszkaniowe
22
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Zasobu Skarbu Państwa „WIZNA” w Grądach Woniecko. W innych spalane jest paliwo w mniejszym stopniu
oddziałujące niekorzystnie na środowisko:
- gaz ziemny – turbiny i kotłownie SGT EUROPOL GAZ Tłocznia Gazu Zambrów, Kotłownia OSM w Zambrowie
- olej opałowy - kotłownia „PROVITUS” S.C. Zakład w Zambrowie.
Pozostałe niewielkie kotłownie, opalane głównie węglem kamiennym i drewnem oraz olejem opałowym, nie są
wyposażone w urządzenia ochrony atmosfery.
Wielkość emisji zanieczyszczeń z zakładów w powiecie zambrowskim (dane: baza opłat Urzędu
Marszałkowskiego).
Emisja zanieczyszczeń w 2011r. [Mg/rok]
Nazwa zakładu
SO2
Europol Gaz S.A. w Warszawie
(tłocznia gazu w Zambrowie)
Spółdzielnia Mieszkaniowa "Narew"
w Grądach Woniecko
NO2
CO
CO2
pył
benzo(a)piren
0,11025605
87,57580278
724,3320613
103898
0,6456
0
7,4704
2,664
13,34
1400,7
4,5
0,0021344
BITUM Sp. z o.o. w Zambrowie
1,990914
0,395978
6,148722
0
0
0
"PROVITUS" s.c Dąbrowscy, Malesa
w Radzyminiu (kotłownia w
Zambrowie)
0,39102
0,735
0,0882
242,5
0,2646
0,000000259
Zambrowskie Ciepłownictwo i
Wodociagi Sp z o o w Zambrowie
74,2088
44,136
65,715
24070,4
45,1
0,0069432
0
6,423510885
0,279842434
10187,5696
0,5013
0
21,5418048
5,8884
0,593644
2112,618
0,1693
0
EKO STOK Sp. z o.o. w Rutkach
Kossakach
0,01302
0,6883
0,03719
336,6
0,0768
0,0000005
Podlaska Instytucja Gospodarki
Budżetowej w Łomży (kotłownia w
Czerwonym Borze)
12,2112
1,272
57,24
2544
26
0,017808
Spółdzielnia Mleczarska "MLEKPOL"
w Grajewie (kotłownia w
Zambrowie)
BILFINGER BERGER POLSKA S. A.
(Zakład Produkcji Kruszyw w
Szumowie)
Wytwórczo Usługowa Spółdzielnia
Pracy w Zambrowie
Suma
0
0
0
0
0,002
0
117,937415
149,7789917
867,7746598
144792,388
77,26
0,026886359
W powiecie zambrowskim natężenie ruchu kołowego (poza drogą S8) pod względem emisji spalin nie
stwarza zagrożenia dla środowiska i zdrowia człowieka. Gorsza sytuacja występuje w pasie drogi krajowej S8,
która w przyszłości będzie przebudowana na dwupasmową drogę ekspresową. Rocznie jeździ po niej ok. 6
milionów pojazdów, w tym ok. 1 milion samochodów ciężarowych, które są źródłem emisji tlenków węgla,
tlenków azotu, węglowodorów aromatycznych i alifatycznych, pyłu, dwutlenku siarki, związków ołowiu i sadzy.
Pogarsza to znacznie stan środowiska, co skutkuje wyłączeniem użytków rolnych znajdujących się wzdłuż drogi
krajowej z ekologicznej produkcji rolnej.
23
WIOŚ Białystok
2.2.
zambrowskiego
w 2011 roku
Monitoring imisji (na podstawie „Oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref
woj. podlaskiego w 2011r.)
W 2011r. na terenie powiatu zambrowskiego nie wykonywano pomiarów imisji zanieczyszczeń
powietrza.
Zgodnie z kryteriami wyznaczonymi ze względu na ochronę zdrowia ludzi przeprowadzono za rok
2011 ocenę jakości powietrza w Zambrowie, należącym do strefy podlaskiej*.
* w założeniach do projektu ustawy o zmianie ustawy – prawo ochrony środowiska oraz niektórych
innych ustaw (przygotowywanych w związku z planowaną transpozycją do prawa polskiego, Dyrektywy
2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008r. w sprawie jakości powietrza i czystszego
powietrza dla Europy) przyjmuje się, że od stycznia 2011r. dla wszystkich zanieczyszczeń uwzględnianych w
ocenach jakości powietrza będzie obowiązywał nowy podział kraju na strefy. Ocena za rok 2011 wykonana
została więc w nowym układzie stref, w którym strefę stanowią:
- aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tys.,
- miasto (nie będące aglomeracją) o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys.,
- pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tys.
mieszkańców do którego należy miasto Zambrów.
Wykaz istniejących powiatów oraz strefy utworzone na potrzeby oceny jakości powietrza na terenie
województwa podlaskiego.
Nazwa strefy
Kod strefy
Nazwy powiatów, z których składa się strefa
strefa podlaska
PL2002
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
powiat białostocki
powiat grajewski
powiat łomżyński
powiat kolneński
powiat zambrowski
powiat wysokomazowiecki
powiat augustowski
powiat suwalski
powiat sejneński
powiat moniecki
powiat sokólski
powiat hajnowski
powiat bielski
powiat siemiatycki
powiat miasta Łomża
powiat miasta Suwałki
aglomeracja podlaska
PL2001
1.
powiat miasta Białystok
Ocenę jakości powietrza i klasyfikację stref za 2011r. wykonano na podstawie wyników pomiarów
otrzymanych z 6 stacjonarnych stacji pomiarowych: w aglomeracji białostockiej (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja
podmiejska), w Łomży (1 stacja tła miejskiego), w Suwałkach (1 stacja tła miejskiego) oraz 1 stacja tła
wiejskiego, zlokalizowana w Borsukowiźnie, do oceny narażenia ekosystemów (reprezentatywna dla
województwa). Badania zanieczyszczenia powietrza uzupełniono o obiektywne metody szacowania emisji. W
24
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
klasyfikacji strefy za 2011r. uwzględniono również wyniki wykonanych w latach wcześniejszych pomiarów
wskaźnikowych (metoda pasywna).
W roku 2011 dla strefy podlaskiej ( w której położone jest miasto Zambrów) – kryterium ochrona zdrowia przyjęto dla:
•
zanieczyszczeń (SO2, NO2 , benzenu, tlenku węgla i ołowiu) najwyższą klasę wynikową A, gdzie
wielkości mierzonych zanieczyszczeń powietrza nie przekraczają dopuszczalnych wartości,
•
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 10 – najniższą klasę wynikową C, gdzie wielkości
mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają dopuszczalne wartości → obszarem przekroczeń
jest miasto Łomża,
•
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 2,5 – najniższą klasę wynikową C, gdzie wielkości
mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają dopuszczalne wartości powiększone o margines
tolerancji dla 2011r. → obszarem przekroczeń jest miasto Łomża,
•
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 2,5 – najniższą klasę wynikową C, gdzie wielkości
mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają poziom docelowy dla 2011r. → obszarem
przekroczeń jest miasto Łomża.
Klasyfikacja stref w 2011 roku z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych oraz docelowych określonych dla zanieczyszczeń powietrza
– ochrona zdrowia.
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych substancji w strefie
Nazwa strefy
Strefa
SO2
NO2
PM 10
PM 2,51/
PM 2,5 2/
CO
Benzen
Pb
A
A
C*
C*
C*
A
A
A
podlaska
* obszar przekroczeń: miasto Łomża
1/
przekroczenie poziomu dopuszczalnego + margines tolerancji,
2/
przekroczenie poziomu docelowego
Pełne informacje dot. klasyfikacji stref zawiera „Ocena poziomów substancji i klasyfikacja stref woj .podlaskiego w 2010r.” dostępna na :
www.wios.bialystok.pl.
2.3.
Przeciwdziałania - Działalność kontrolna
Kontrolowane przez Delegaturę WIOŚ zakłady, znajdujące się na terenie powiatu zambrowskiego,
charakteryzują się różnym stopniem oddziaływania na środowisko w zakresie zanieczyszczenia powietrza. W
przypadku kotłowni są to najczęściej obiekty o niewielkiej mocy. Są one przeważnie zwolnione z obowiązku
posiadania pozwolenia na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza.
Największymi obiektami, dla których wymagane są pozwolenia na emisję , są:
ZCiW Ciepłownia Miejska w Zambrowie
25
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
SM „Mlekpol” Grajewo, Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie
SGT EUROPOL GAZ Tłocznia Gazu Zambrów
EKO STOK Sp. z o.o. Górskie Ponikły Stok
PRD „BITUM” Sp. z o.o. w Zambrowie
Polski Asfalt Sp. z o.o. 05-800 Pruszków Wytwórnia Mas Bitumicznych w Zambrowie
BIILFINGER BERGER Budownictwo S.A. Warszawa Zakład Przeróbki Kruszywa w Szumowie
„Zambrowskie Ciepłownictwo i Wodociągi” Sp. z o.o. w Zambrowie
W 2011 roku Delegatura WIOŚ w Łomży nie prowadziła kontroli zakładu w zakresie ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem.
Spółka eksploatuje Ciepłownię Miejską w Zambrowie opalaną węglem kamiennym, pracującą na potrzeby
grzewcze Zambrowa. Ciepłownia pracuje w ruchu ciągłym. Wyposażona jest w 5 jednostek kotłowych o mocy:
kocioł WR-2,5m nr 1
o mocy 4,2 MW
kocioł WR-5m nr 2
o mocy 10,0 MW
kocioł WR-5 nr 3
o mocy 5,8 MW
kocioł WRm-12 nr 4
o mocy 12,0 MW
kocioł WRm-12 nr 5
o mocy 12,0 MW
W sezonie letnim eksploatowany jest kocioł WR-2,5 nr 1. Sporadycznie, w przypadku awarii,
uruchamiany jest kocioł WR-5 nr 3. W sezonie grzewczym pracują głównie zmodernizowane kotły WRm-12 nr 5
lub WRm-12 nr 4. W razie potrzeby te kotły są wspomagane mniejszymi jednostkami (przy spadku temp.
o
zewnętrznej poniżej -10 C). W 2011 roku wyprodukowano łącznie 203 455 GJ energii cieplnej.
Kotły WR-2,5m nr 1, WR-5m nr 2, WRm-12 nr 4 i WRm-12 nr 5 posiadają II-stopniowy układ odpylania
spalin (odpylacz wstępny + bateria cyklonowa). Kocioł WR-5 nr 3 wyposażony jest w bateryjny odpylacz
cyklonowy.
Ciepłownia Miejska w Zambrowie zasilana jest miałem węgla kamiennego. W 2011 r. zużyto 11 037
Mg paliwa. Zakład zobowiązany jest do prowadzenia pomiarów emisji zanieczyszczeń 2-krotnie w ciągu roku.
Zleca ich wykonanie firmie zewnętrznej posiadającej akredytację PCA. Przeprowadzone w 2011 roku pomiary
nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych.
ZCiW Sp. z o.o. w Zambrowie bierze udział we wspólnotowym handlu uprawnieniami do emisji. W
2011 roku Ciepłownia Miejska w Zambrowie wyemitowała 22 805 Mg dwutlenku węgla.
Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie, SM „MLEKPOL” Grajewo
W 2011 roku Delegatura WIOŚ w Łomży nie prowadziła kontroli zakładu w zakresie ochrony powietrza
przed zanieczyszczeniem.
ZPM w Zambrowie eksploatuje na potrzeby technologiczne i grzewcze kotłownię parową wyposażoną
w 3 kotły parowe f-my LOOS zasilane gazem ziemnym GZ-50. Są to dwa kotły typu FH 5000 (kotły nr 1 i nr 2) o
26
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
wydajności po 5 Mg pary/godz. każdy oraz kocioł typu UL-S-IE o wydajności 7 Mg pary/godz.. Spaliny z kotłów
odprowadzane są oddzielnymi emitorami o wysokości 30 m. n.p.t. ZPM eksploatuje również nagrzewnicę
gazową SHG/MT-160 współpracującą z proszkownią mleka. Nagrzewnica wyposażona jest w palnik zasilany
gazem ziemnym. W 2011 roku zużyto łącznie (w kotłach i nagrzewnicy) 6 187290 m3 gazu o średniej wartości
opałowej 36,034 MJ/m3.
Zanieczyszczenia emitowane są do powietrza również z emitora instalacji proszkowni mleka. Instalacja
proszkowni wyposażona jest w pulsacyjny filtr tkaninowy TRH-A-45-150 zapewniający skuteczność odpylania
powyżej 99% .
W 2011 roku, w ramach monitoringu emisji, pomiary zostały wykonane 2-krotnie. Pomiary wykonane
zostały przez firmę zewnętrzną posiadająca akredytację PCA. Nie wykazały one przekroczeń dopuszczalnych
stężeń zanieczyszczeń emitowanych do powietrza dla wszystkich źródeł objętych pozwoleniem.
Przedsiębiorstwo Budowy Dróg „BITUM” Sp. z o.o. w Zambrowie
przed zanieczyszczeniem. Kontrola przewidziana jest na 2012 rok.
Na terenie PBD „BITUM” przy ul. Sitarskiej w Zambrowie zlokalizowana jest instalacja do produkcji
mas bitumicznych o wydajności 160 Mg mas/godzinę typu GLOBAL-160 firmy GLOBAL. Jest ona wyposażona w
urządzenia odpylające o wysokiej skuteczności (filtry workowe). Instalacja pracuje wyłącznie w okresie
dodatnich temperatur powietrza, zazwyczaj od kwietnia do października. Instalacja wyposażona jest w II
stopniowy system odpylania – odpylacz wstępny + filtry workowe. o wysokiej sprawności.
Firma jest obowiązana do prowadzenia pomiarów emisji. Pomiary przeprowadzone przez
certyfikowaną firmę zewnętrzną, w ramach monitoringu emisji, w 2011 roku nie wykazały przekroczeń
dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń.
SGT EUROPOL GAZ Tłocznia Gazu Zambrów
przed zanieczyszczeniem.
Tłocznia Gazu w Zambrowie wchodzi w skład systemu gazociągu tranzytowego DN1400. Jej zadaniem
jest sprężenie gazu do ciśnienia umożliwiającego pokonanie oparów hydraulicznych rurociągu na określonym
odcinku. Sprężanie gazu realizowane jest przez zespoły turbosprężarkowe napędzane turbinami gazowymi.
Do powietrza emitowane są zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania gazu w:
- zespół turbin gazowych – 3 turbiny gazowe GT 10 o mocy 25 MW każda, zasilanie gazem ziemnym,
równocześnie pracują 2 turbiny (jedna pozostaje w rezerwie),
- kotłownia grzewcza – pracuje na potrzeby grzewcze i ciepłej wody użytkowej, wyposażona jest w 2 kotły
VITOPLEX 100SX1 o mocy po 0,72 MW i 1 kocioł VITOGAS 100 o mocy 0,42 MW, zasilanie gazem ziemnym
27
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
- kotłownia technologiczna – dostarcza energię cieplną na potrzeby technologiczne tłoczni, wyposażona jest w
3 kotły VITOPLEX SX1 o mocy po 0,285 MW (pracują 2 kotły, trzeci pozostaje w rezerwie), zasilane gazem
ziemnym.
W zakładzie eksploatowany jest również zespół agregatów prądotwórczych - wykorzystywany w
stanach awaryjnych, wyposażony w 2 agregaty o mocy 800 kVA, każdy, zasilanie gazem ziemnym
Wymagane prawem okresowe pomiary emisji (2 razy w ciągu roku) są prowadzone przez firmę zewnętrzną
której laboratorium posiada akredytację PCA. W przeprowadzonych w 2011 roku pomiarach nie stwierdzono
przekroczeń wartości dopuszczalnych.
EKO STOK Sp. z o.o. Górskie Ponikły Stok
Delegatura WIOŚ w Łomży przeprowadziła kontrolę w zakresie ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem w czerwcu 2010 roku.
EKO STOK Sp. z o.o. Górskie Ponikły Stok prowadzi działalność w zakresie unieszkodliwiania padłych
lub ubitych zwierząt lub odpadowej tkanki zwierzęcej. Na jej terenie znajduje się instalacja IPPC o zdolności
przetwarzania odpadów 100 Mg/dobę.
Na terenie zakładu zlokalizowana jest kotłownia wyposażona w 2 kotły parowe OKONOM FH 3000 o
mocy 2,01 MW i wydajności pary 3,0 Mg/godz. każdy, zasilane gazem płynnym propan-butan lub olejem
opałowym lekkim. Kotły nie są wyposażone w urządzenia ochrony atmosfery.
W ramach monitoringu emisji zakład zobowiązany jest do 2-krotnych w ciągu roku pomiarów. W 2011
roku pomiary przeprowadzone zostały przez akredytowaną firmę zewnętrzną. Nie stwierdzono przekroczeń
standardów emisyjnych.
Na terenie zakładu znajduje się również instalacja oczyszczająca powietrze z hal produkcyjnych z
substancji złowonnych - biofiltr dwukomorowy z wypełnieniem z kory, jałowca i torfu.
BIILFINGER BERGER Budownictwo S.A. Zakład Przeróbki Kruszywa w Szumowie
Delegatura WIOŚ w Łomży nieb prowadziła kontroli w zakresie ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem w 2011 roku. Zakład prowadzi działalność w zakresie produkcji mas bitumicznych do
budowy dróg. Produkcja prowadzona jest w instalacji typu Marini M160 prod. włoskiej o wydajności 160 Mg
mas/godz. Palniki suszarni bębnowej wchodzącej w skład instalacji zasilana są olejem opałowym lekkim.
Instalacja wyposażona jest w filtr workowy o wysokiej skuteczności odpylania. Zakład posiada pozwolenie na
emisję. Nie jest zobowiązany do prowadzenia pomiarów automonitoringowych.
Polski Asfalt Sp. z o.o. 05-800 Pruszków Wytwórnia Mas Bitumicznych w Zambrowie
Wytwórnia wyposażona jest w instalację do produkcji mas bitumicznych typu AMMANN 160Q.
Kontrola w zakresie ochrony powietrza przewidziana jest na 2012 rok.
28
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
3. Gospodarka odpadami
3.1.
Presje – Ilość wytwarzanych odpadów
Odpady przemysłowe
W powiecie zambrowskim sektor przemysłowy zdominowany jest głównie przez przetwórstwo rolnospożywcze, z przewagą przemysłu mleczarskiego. Struktura powstających odpadów przemysłowych ze względu
na ich pochodzenie przedstawia się następująco:
•
odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności,
•
odpady nieorganiczne z procesów termicznych,
•
odpady z przetwórstwa drewna oraz papieru, tektury, płyt i mebli,
•
odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki
wodnej,
odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych.
•
Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych i
nagromadzonych w powiecie zambrowskim w 2011r. stanowi tylko niecałe 2% ogólnej ilości odpadów
wytworzonych i nagromadzonych w województwie podlaskim i ich ilość w ostatnich latach utrzymuje się na
podobnym poziomie.
Ilość odpadów wytworzonych i nagromadzonych ogółem w tys. ton/rok – dane GUS
2004
Powiat zambrowski
Podlaskie ogółem
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
5,4
4,7
4,7
10,4
11,9
11,8
10,3
10,7
887,4
927,9
957,4
1 057,2
838,3
737,9
713,5
707,6
Na terenie powiatu zambrowskiego nie funkcjonuje obecnie żadne stałe składowisko odpadów przemysłowych.
Odpady komunalne
W przypadku odpadów komunalnych bardzo trudne jest prowadzenie monitorowania powstającej ilości
zwłaszcza na składowiskach nie prowadzących ewidencji dowożonych odpadów. Znaczna ilość odpadów
komunalnych trafia jeszcze ciągle nielegalne wysypiska odpadów. Tabela poniżej przedstawia ilość zebranych
zmieszanych odpadów komunalnych w powiecie zambrowskim (brak danych GUS za 2011 rok)
Odpady komunalne zmieszane zebrane w latach 2008-2010 (dane GUS)
ogółem w Mg / z gospodarstw domowych w Mg
2008
2009
2010
Zambrów (1)
4 927,0
/
4 058,3
4 956,52
/
4 201,9
Kołaki Kościelne (2)
176,0
/
120,0
161,0
/
112,0
Rutki (2)
402,43
269,49
488,58
/
/
29
350,53
4 837,51
/
4 186,41
164,6
/
112,0
374,42
/
336,9
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Szumowo (2)
312,0
Zambrów (2)
292,86
Powiat zambrowski
PODLASKIE
/
200,0
282,0
/
181,0
507,23
/
213,83
/
248,0
736,37
/
293,0
798,39
/
301,54
6 110,29
/
4 895,79
6 624,47
/
5 138,43
6 682,15
/
5 150,68
235 946,09
/ 232 576,08
235 887,6
/
167 527,3
232 576,08
/
175 203,22
Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość zmieszanych odpadów komunalnych w
powiecie zambrowskim stanowi około 2,0% ogólnej ilości odpadów wytworzonych w województwie podlaskim
(brak danych za 2011r.). Odpady wytwarzane w gospodarstwach domowych w dalszym ciągu stanowią dużą
część – około 77% odpadów komunalnych zmieszanych, kierowanych na składowiska odpadów.
Pomimo trwającego od kilku lat upowszechniania systemów segregacji i selektywnej zbiórki odpadów
obejmującej papier i tekturę, szkło, tworzywa sztuczne, metale, tekstylia i odpady wielkogabarytowe, w
dalszym ciągu podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich deponowanie na
składowiskach.
W powiecie zambrowskim zbiórką selektywną były objęte: papier i tektura, szkło i tworzywa sztuczne.
3.2.
Stan - Składowiska odpadów
Zgodnie z załącznikiem XII Traktatu Akcesyjnego o przystąpieniu Polski do UE, okres przejściowy na
dostosowanie składowisk przyjmujących odpady komunalne do wymogów dyrektywy 1999/31/WE w
sprawie składowania odpadów obowiązywał do 1 stycznia 2012r. Począwszy od tej daty istnienie składowisk
niedostosowanych w pełni do wymagań wynikających z przepisów ochrony środowiska jest niezgodne
zarówno z przepisami prawa krajowego jak i wspólnotowego.
Na terenie powiatu zambrowskiego funkcjonuje jedno składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i
obojętne.
Składowisko odpadów Zambrowskiego Związku Gmin dla: miasta Zambrów, gmin: Zambrów, Kołaki Kościelne,
Rutki, Szumowo, Czyżew, Zawady oraz gmin z terenu woj. mazowieckiego: Andrzejewo, Zaręby Kościelne, Nur i
Szulborze), zlokalizowane jest w Czerwonym Borze. Składowisko funkcjonuje od sierpnia 2002r. , a zarządza
nim Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Zambrowie. Lokalizacja składowiska jest zgodna z
planem zagospodarowania przestrzennego Gminy Zambrów. Zarządzający składowiskiem uzyskał wszystkie
wymagane przez prawo decyzje. Łączna powierzchnia działek, na których zlokalizowana jest omawiana
instalacja, wynosi 12,37 ha.
W dniach 30.11 -28.12.2011 roku Delegatura WIOŚ w Łomży przeprowadziła kontrolę planową
istniejącego składowiska odpadów komunalnych w Czerwonym Borze (Zambrowskiego Związku Gmin) oraz
kontrolę w powstającej inwestycji Zakładzie Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czerwonym Borze
(w trakcie budowy ).
30
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
1. Składowisko odpadów komunalnych w Czerwonym Borze (gm. Zambrów).
Instalacja do składowania odpadów położona jest w m. Czerwony Bór na działce ewidencyjnej nr 44/1 na
gruntach należących do Nadleśnictwa w Łomży. Składowiskiem zarządza Przedsiębiorstwo Gospodarki
Komunalnej Sp. z o.o. w Zambrowie, którego przedmiotem działalności jest unieszkodliwianie odpadów na
składowisku o zdolności przyjmowania ponad 10 Mg odpadów na dobę.
Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami uregulowany jest następującymi
dokumentami:
- decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w Zambrowie UAN.7351-28/P/96 z dn. 01.08.1996r. udzielająca
pozwolenia na budowę,
- decyzja Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku ŚR.I.K.A.66141/10/07 z dn. 30.04.2007r.
udzielająca pozwolenia zintegrowanego na eksploatację instalacji do składowania odpadów o zdolności
przyjmowania ponad 10 Mg odpadów na dobę zlokalizowanej na terenie składowiska w m. Czerwony Bór,
- decyzja Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego DIS.V.7676-11/10 z dn. 08.06.2010r.
zmieniająca w/w decyzję (dot. pozwolenia zintegrowanego)dostosowując ją do obowiązującego prawa,
- decyzja Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego DIS.V.7676-5-7/10 z dn.08.06.2010r.
zmieniająca pozwolenie zintegrowane – zmiana dot. dostosowania instrukcji eksploatacji składowiska do
obowiązującego prawa,
- decyzja Starostwa Powiatowego w Zambrowie RI.7623-20/09 z dn. 03.07.2009r. udzielająca zezwolenia na
prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów.
Charakterystyka techniczna kwatery do składowania odpadów i podstawowych urządzeń
towarzyszących.
W skład instalacji do składowania odpadów objętej pozwoleniem wchodzi:
- kwatera do składowania odpadów uszczelniona geomembraną o grubości 2,0mm,
- system ujmowania odcieków ze składowiska,
- brodzik dezynfekcyjny,
- najazdowa waga samochodowa,
- piezometry - szt.2,
- budynek parterowy z zapleczem socjalnym dla osób nadzorujących i pracujących przy składowaniu odpadów,
- zasieki na surowce wtórne.
Na składowisko dowożone są odpady z terenu miasta Zambrów, z gmin zrzeszonych w Zambrowskim
Związku Gmin oraz z terenu województwa mazowieckiego z gmin: Andrzejewo, Szulborze i Zaręby Kościelne.
PGK Sp. z o.o. sporządza i przekazuje Marszałkowi Województwa:
- zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska,
- zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości zbieranych odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi.
Ewidencja odpadów prowadzona jest w biurze zakładu w oparciu o rejestr dowożonych na składowisko
odpadów.
Monitoring składowiska w Czerwonym Borze prowadzony jest w oparciu o badania:
- poziomu i jakości wód podziemnych,
- objętości i składu wód odciekowych,
- wielkości opadu atmosferycznego ; w 2011r. poziom opadów kształtował się na poziomie 664,5 mm,
- przebiegu osiadania składowiska na podstawie reperów ; aktualna rzędna składowania wynosi 151,0 m n.p.m.,
- struktury i składu masy składowanych odpadów.
Próbki do badań pobrano z dwóch piezometrów 1 raz w roku (instalacja w przebudowie). W pobranych
próbkach przeprowadzono badania w zakresie 10 wskaźników chemicznych: odczyn, pH, przewodnictwo
właściwe, kadm, cynk, chrom, ołów, miedź, rtęć, ogólny węgiel organiczny (OWO) oraz wielopierścieniowe
węglowodory aromatyczne (WWA).
31
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Piezometr 1 – Przewodnictwo właściwe będące miarą przedostawania się do wody zanieczyszczeń
nieorganicznych w przeprowadzonych w 2011r. pomiarach charakteryzowało się niskimi wartościami (I klasa
czystości). Zawartość metali ciężkich w pobranych próbkach była nieznaczna i typowa dla I i II klasy czystości
(tylko cynk). Stwierdzić więc można, że do wód podziemnych nie przedostają się metale ciężkie. Zanotowano
niskie wartości (I kl. czystości) ogólnego węgla organicznego (OWO). Do wód podziemnych nie przedostają się
więc związki organiczne. Wartości mierzonego wskaźnika WWA (zawartość wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych) charakterystyczne były dla wód I klasy czystości.
Klasa wynikowa jakości wód podziemnych w piezometrze 1 oznacza dobry stan chemiczny wód.
Piezometr 2 – Przewodnictwo właściwe będące miarą przedostawania się do wody zanieczyszczeń
nieorganicznych mieściło się w granicach I klasy. Z badanych metali ciężkich wszystkie przyjęły wartości I i II
klasy czystości (tylko cynk). Zanotowano niskie stężenie ogólnego węgla organicznego OWO charakterystyczne
dla wód dobrej jakości (I klasa czystości). Wartości mierzonego wskaźnika WWA (zawartość
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych) charakterystyczne były dla wód I klasy czystości.
Klasa wynikowa jakości wód podziemnych w piezometrze 2 oznacza dobry stan chemiczny wód.
Zestawienie klas czystości wód podziemnych pobranych w 2011r. z piezometrów zlokalizowanych na składowisku w m.
Czerwony Bór dla Zambrowskiego Związku Gmin.
Badane parametry
Odczyn [pH]
Piezometr 1
Piezometr 2
I
I
Przewodnictwo właściwe [µS/cm]
I
I
Kadm [mg Cd/l]
< granicy oznaczalności
Cynk [mg Zn/l]
II
II
Chrom 6+ [mg Cr/l]
Ołów [ mg Pb/l]
Miedź [mg Cu/l]
Rtęć [mg Hg/l]
Ogólny węgiel organiczny [mg/l]
I
I
WWA [mg/l]
I
I
KLASA WYNIKOWA
Ocena stanu chemicznego
II
II
DOBRY
DOBRY
3
3
Objętość wód odciekowych wynosiła 3 320m , z czego 2693 m zostało wywiezione do miejskiej
3
oczyszczalni ścieków w Zambrowie, natomiast 627 m zostało skierowane do rozdeszczowania na polu
składowym. W wodzie pobranej ze studzienki odciekowej stwierdzono wysoką wartość przewodnictwa
właściwego wskazującą na zawartość jonów mineralnych, wysoką wartość ogólnego węgla organicznego
świadczącą o dużej zawartości w wodzie odciekowej związków organicznych oraz wysokie wartości WWA. Ze
względu na brak stosownego rozporządzenia dotyczącego oceny wód odciekowych nie przeprowadzono
szczegółowej analizy i oceny tych wód.
Jakość wody z piezometrów w latach 2005-2011 jest dobra, szczególnie ze względu na małe stężenia
metali ciężkich. Istotne jest stwierdzenie, że stężenia wskaźników zanieczyszczeń wody zanotowane w
piezometrach są zdecydowanie niższe niż w studzience na odcieki. Izolacja podłoża spełnia więc swoją rolę.
2. Zakład Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czerwonym Borze.
Lokalizacja: położony około 15 km od Zambrowa, obok eksploatowanego obecnie składowiska odpadów, w
kompleksie leśnym sąsiadującym z gruntami wsi Krajewo – Budziły i Krajewo – Łętowo. Cały teren zakładu
zajmuje 10,73 ha z czego 2,55 ha przypada na stare składowisko odpadów.
Obiektem zarządza PGK Sp. z o.o. w Zambrowie.
Podczas kontroli Zakład Przetwarzania znajdował się w trakcie budowy.
32
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Stan formalnoprawny.
Zakład posiada decyzje:
- o ustaleniu lokalizacji inwestycji wydaną przez Wójta Gminy Zambrów znak: RRG.7331/10/L/05 z dn.
14.06.2005r., która ustala warunki lokalizacji inwestycji celu publicznego polegającej na budowie Zakładu
Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czerwonym Borze,
- decyzję Starosty Zambrowskiego znak RI.7351-217/2005 z dn. 14.11.2005r. zatwierdzającą projekt budowlany
ZPiUO w Czerwonym Borze przygotowany przez biuro projektowe INŻYNIERIA PRO- EKO w Warszawie,
- określającą warunki środowiskowe realizacji budowy Zakładu Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w
Czerwonym Borze znak RRG.7624-18/07/08 z dn. 28.03.2008r.
Wykonane zostały również dwa raporty o oddziaływaniu inwestycji na środowisko:
- pierwszy raport sporządzony w fazie projektu budowlanego,
- drugi, sporządzony w fazie ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
Opis Zakładu.
Planowane przedsięwzięcie obejmuje budowę:
- budynku głównego,
- wiaty przygotowania materiału do kompostowania,
- kompostowni komorowej odpadów organicznych,
- kwatery składowiska odpadów podprocesowych (innych niż niebezpieczne i obojętne),
- oddzielnej kwatery składowiska na odpady zawierające azbest,
- placu manewrowego na odpady poakcyjne,
- kompostowni odpadów zielonych i pospożywczych,
- linii do segregacji odpadów.
Do czasu kontroli większość obiektów została zbudowana, na placu trwały prace wykończeniowe.
Naruszenia i nieprawidłowości:
Nie stwierdzono.
W wyniku kontroli nie zastosowano sankcji w drodze pouczenia czy grzywny w drodze mandatu.
3.3.
Stan – Odpady niebezpieczne * wg bazy danych Wojewódzkiego Systemu Odpadowego
Szczególna uwaga Inspekcji Ochrony Środowiska zwrócona jest na odpady niebezpieczne, ze względu na ich
największe negatywne oddziaływanie na środowisko w przypadku niewłaściwego postępowania przy
zagospodarowaniu bądź utylizacji.
W roku 2011 WIOŚ nie zbierał danych na temat wytwarzania i zagospodarowywania odpadów niebezpiecznych
w województwie podlaskim. Dane w zakresie odpadów, w tym niebezpiecznych, zbiera, zgodnie z
kompetencjami, Marszałek Województwa Podlaskiego.
→ W 2011 roku w bazie WSO (Wojewódzki System Odpadowy) zgromadzono informacje o 57 wytwórcach
odpadów niebezpiecznych z terenu powiatu zambrowskiego (dane w WSO za 2011r. do czasu przygotowania
tej informacji były niepełne).
→ Do największych wytwórców odpadów niebezpiecznych należą:
- SEPARATOR SERVICE Sp. z o. o. w Piasecznie
(odpady z Zambrowa i Kołaków Kościelnych)
24,5000Mg,
- Usługi Motoryzacyjne Marek Rytelewski Długobórz Drugi
16,0880 Mg,
- Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „ZIELEŃ” w Zambrowie
15,3650 Mg,
33
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
- System Gazociągów Tranzytowych „EUROPOL GAZ” S.A. w Warszawie
(Tłocznia gazu w Zambrowie, EUROPOL GAZ w Grzymałach)
9,3500 Mg,
- Wytwórczo Usługowa Spółdzielnia Pracy w Zambrowie
4,5500 Mg.
→ Na terenie powiatu zambrowskiego wytworzono w sumie 88,4668 Mg odpadów niebezpiecznych, zebrano
1 027,4670 Mg, odzyskano w instalacjach 10 020,5100 Mg.
→ Największą grupę odpadów stanowiły:
- odpady powstające w procesie czyszczenia separatorów (mieszanina odpadów z piaskowników i odwadniania
olejów w separatorach),
- zużyte baterie i akumulatory,
- szlamy i osady pofiltracyjne zawierające substancje niebezpieczne,
- zużyte oleje silnikowe i przekładniowe.
→ Proces odzysku w instalacjach dotyczył odpadów: zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy oraz
odpady z rolnictwa. Prowadziły go firmy :
- EKO – STOK Sp. z o.o. Górskie Ponikły Stok,
- Usługi Motoryzacyjne M. Rytelewski Długobórz Drugi.
Zbieranie odpadów prowadziło pięć firm. Najwięcej zebrały i przekazały do unieszkodliwienia bądź odzysku:
- Usługi Motoryzacyjne M. Rytelewski Długobórz Drugi
- Hurtownia Akumulatorów w Zambrowie
12,2830 Mg,
- EKOTECH w Zambrowie
3.4.
1 009,5100 Mg,
5,4740 Mg.
Reakcje - Przeciwdziałania
Główne cele w gospodarce odpadami na terenie powiatu zambrowskiego (źródło: Plan gospodarki odpadami
dla powiatu zambrowskiego na lata 2008-2011):
1. Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowisko w Czerwonym Borze poprzez minimalizację
ilości wytwarzanych odpadów, zwiększenie ilości odpadów podlegających odzyskowi, w tym
recyclingowi. Powstanie Zakładu Przetwarzania i Unieszkodliwiania Odpadów w Czerwonym Borze na
terenie obecnie funkcjonującego składowiska odpadów jest w trakcie realizacji.
2. Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem zbiórki odpadów.
3. Wyeliminowanie „dzikich” składowisk.
4. Modernizacja systemu odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
jak również zużytych baterii i akumulatorów w celu wyeliminowania ich ze składowania.
5. Ulepszenie działania systemu zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odzysku
w tym recyclingu odpadów powstających z pojazdów wycofywanych z eksploatacji.
6. Wprowadzanie niskoodpadowych technologii produkcji.
7. Nasilenie edukacji ekologicznej promującej odpowiednie postępowanie z odpadami.
8. Zwiększenie intensywności kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców oraz
podmiotów, które posiadają instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów.
Teren powiatu zambrowskiego objęty jest systemem zbierania odpadów niebezpiecznych poprzez:
• prowadzone w szkołach, przedszkolach, obiektach handlowych, specjalnych punktach zbieranie
zużytych baterii, akumulatorów i świetlówek,
34
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
przekazywanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do punktów sprzedaży lub odbieranie
go przez specjalistyczne firmy posiadające odpowiednie zezwolenie,
organizację punktu zwrotu przeterminowanych leków na terenie aptek i przychodni,
bezpośredni odbiór odpadów niebezpiecznych od ich posiadaczy przez wyspecjalizowane firmy,
organizowanie gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych.
•
•
•
•
4. Promieniowanie elektromagnetyczne- PEM
4.1
Presje- Źródła emisji PEM
Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM)
w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest
obecnie do podstawowych rodzajów zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Promieniowanie niejonizujące
to emisja energii elektromagnetycznej w postaci pól elektromagnetycznych, wywoływana zmianami rozkładów
ładunków elektrycznych w układach materialnych, której absorpcja w organizmach żywych może wywoływać
efekty biologiczne, nie powodując jednak jonizacji atomów i cząsteczek tych organizmów.
Najpowszechniej występującymi instalacjami będącymi źródłami PEM, które mają istotny wpływ na ogólny
poziom pól w środowisku są linie elektroenergetyczne oraz instalacje radiokomunikacyjne, takie jak stacje
bazowe telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze radiowe i telewizyjne.
Szczegółowe zasady pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku określa Rozporządzenie
Ministra
Środowiska
z
30
października
2003
r.
w
sprawie
dopuszczalnych
poziomów
pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzenia dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192,
poz. 1883). Badania prowadzi się dla dwóch rodzajów terenów:
- przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową,
- miejsc dostępnych dla ludności.
Sprawdzenia dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku
dokonuje się metodą pomiaru pól elektromagnetycznych w środowisku w otoczeniu instalacji wytwarzających
takie pola i porównując otrzymane wyniki pomiarów z wartościami dopuszczalnymi parametrów fizycznych pól
elektromagnetycznych określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega również na wykonaniu pomiarów przez inne
podmioty. Przepisy prawne stanowią, że prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia emitującego pola
elekromagnetyczne, które są przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, są obowiązani
do wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku bezpośrednio po rozpoczęciu użytkowania
oraz każdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy instalacji.
W roku 2011 pomiary prowadzono wg nowych wytycznych określonych przez Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. Nr 221 poz. 1645)
35
WIOŚ Białystok
4.2.
zambrowskiego
w 2011 roku
Stan – Pomiary kontrolne pól elektromagnetycznych
Od 2004 roku WIOŚ prowadzi inwentaryzację źródeł promieniowania na obszarze województwa
podlaskiego. W bazie WIOŚ wg stanu na dzień 31.12.2006 r. zewidencjonowane były 452 podmioty będące
źródłami emisji. W większości są to stacje bazowe radiolinii telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze
radiowo-telewizyjne. Ponadto znajdują się tu także obiekty i urządzenia radiokomunikacyjne, radiolokacyjne
i radionawigacyjne, systemy radiowego dostępu abonenckiego SRDA oraz sieć elektroenergetyczna 400kV.
W roku 2011 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zrealizował kolejny program badań pól
elektromagnetycznych (poprzednie programy opisane w „Informacji Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu zambrowskiego w 2010r.”) Program ten zakłada
skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach
miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres
badań obejmował pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale
częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3 000 MHz. WIOŚ przeprowadził w okresie od 18 kwietnia do 14
grudnia 2011 roku pomiary w 45 punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na terenie
województwa. Badania wykonano za pomocą miernika do pomiaru pola elektromagnetycznego NMB 550 nr B0781 oraz sondy EF-0391 A-0886 o zakresie częstotliwości 100 kHZ – GHz. W każdym z 45 punktów wykonano 2
–godzinny pomiar z częstotliwością próbkowania 1s. Na terenie powiatu zambrowskiego wytypowano do
badań w 2011 roku 2 punkty pomiarowe: 1 - w Zambrowie przy ul. Białostockiej (przy sklepie LIDL), 2 – w
Rutkach Kossakach (centrum miejscowości).
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów należy stwierdzić, że:
w badanych w 2011 roku punktach pomiarowych, jak również w punktach badanych w latach
poprzednich w powiecie zambrowskim,
nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych.
%
wartości
dopuszczalnej
(7 W/m)
Lokalizacja punktu
kontrolnego
Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń
pól elektromagnetycznych promieniowania elektromagnetycznego
przy użyciu sondy EP-300
V/m
Zambrów – ul. Woj.
Polskiego 27A
0,21
3
2007r.
Zambrów – ul. Legionowa 9
0,26
4
Zambrów – ul. Magazynowa
20
0,23
3
Zambrów – ul. 71 Pułku
Piechoty 8
0,23
3
Zambrów – ul. Mazowiecka
51
0,23
3
Zambrów – centrum
miejscowości – ul. Białostocka
22 a
0,42
6
Rutki Kossaki – centrum
miejscowości
0,27
3,9
2008r.
36
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
2009r.
4,4
Szumowo – centrum
miejscowości (plac obok
kościoła)
0,31
22 a
0,50
22 a
0,40
5,7
Rutki Kossaki – centrum
miejscowości
0,09
1,3
2010r.
7,1
2011r.
Zmierzone wartości składowej elektrycznej, w większości punktów pomiarowych w powiecie
zambrowskim w latach 2007-2011, stanowiły poniżej 10% normy dopuszczalnej.
Pomimo wzrostu liczby uruchamianych nadajników na obszarze województwa, nie obserwuje się
wzrostu zmierzonych wartości pól elektromagnetycznych. Przeprowadzone w 45 punktach pomiarowych w
województwie podlaskim badania nie wykazały, w żadnym badanym z badanych stanowisk przekroczeń
wartości dopuszczalnej składowej elektrycznej (7 V/m).
4.3.
Przeciwdziałania
Oddziaływanie pola elektromagnetycznego na organizm człowieka jest trudne do ustalenia, gdyż
człowiek nie posiada – podobnie jak w przypadku promieniowania jonizującego – receptorów, które
ostrzegałyby go o jego istnieniu. Na dodatek skutki promieniowania nie są natychmiastowe. Skutki
oddziaływania pola elektromagnetycznego na zdrowie człowieka to stosunkowo nowe zjawisko w dzisiejszym
świecie. Jednoznaczne stwierdzenie wpływu, a szczególnie szkodliwego oddziaływania promieniowania
elektromagnetycznego na zdrowie człowieka jest obecnie trudne do ustalenia (brak odpowiednich,
długofalowych badań). Każdy organizm reaguje indywidualnie i posiada różną odporność na działanie tego
rodzaju promieniowania. Warto wspomnieć, że pomimo dużej liczby badań doświadczalnych, nie udało się do
tej pory ujednolicić koncepcji dotyczących mechanizmów działania pól elektromagnetycznych na organizmy
i ich elementy. Ważnym czynnikiem mającym wpływ na oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego
na zdrowie człowieka są parametry tego pola, a także inne czynniki wynikające z warunków w których dochodzi
do kontaktu człowieka z tym polem. Do istotnych parametrów należy zaliczyć:
- odległość od źródła pola.
- sumaryczny czas oddziaływania różnych źródeł. Ten czynnik w miarę wzrostu ilości źródeł promieniowania
elektromagnetycznego staje się coraz bardziej istotny. Bowiem nawet jeśli z każdego ze źródeł będziemy
korzystali krótko, ale będzie ich coraz więcej, to sumaryczny czas oddziaływania może okazać się nieobojętny
dla naszego organizmu, szczególnie w przypadku ciągłego narażenia na promieniowanie w domach
mieszkalnych.
37
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Przebywanie w pobliżu urządzeń będących emiterami promieniowania elektromagnetycznego, może
mieć trudne do przewidzenia konsekwencje. Ponieważ jednoznaczna odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu
oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka w różnych warunkach jest
szkodliwe, nie jest obecnie możliwa, konieczna jest szczególna ostrożność i rozwaga organów decyzyjnych
przy wydawaniu pozwoleń na lokalizację nowych źródeł emisji PEM na terenach gęsto zaludnionych.
5. Hałas
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
określa 4 grupy źródeł hałasu. Są to drogi lub linie kolejowe;
starty , lądowania i przeloty statków
powietrznych; linie elektroenergetyczne oraz pozostałe obiekty i działalność będące źródłem hałasu.
W powiecie zambrowskim najbardziej narażone na uciążliwość związaną z hałasem drogowym są miejscowości
leżące przy głównych ciągach komunikacyjnych przede wszystkim, przy prowadzącej ruch tranzytowy w stronę
granicy wschodniej, drodze krajowej nr 8 i w mniejszym stopniu przy drogach nr 63 i 66 oraz drodze
wojewódzkiej nr 679. Biorąc pod uwagę nakładanie się ruchu tranzytowego na ruch lokalny, najbardziej
obciążone jest samo miasto Zambrów. Trwa budowa obwodnicy miasta w ciągu drogi krajowej nr 8.
W 2011 roku na terenie powiatu zambrowskiego nie prowadzono badań hałasu komunikacyjnego.
Hałas przemysłowy nie stwarza w powiecie zambrowskim większych problemów. Systemy lokalizacji nowych
inwestycji i sporządzania ocen ich oddziaływania na środowisko, kontroli i egzekucji nałożonych kar pozwalają
na znaczne ograniczenia zasięgu rozprzestrzeniania tego rodzaju hałasu. Ważne jest również to, że dla źródeł
hałasu przemysłowego, ze względu na ich stosunkowo niewielkie wymiary, istnieje wiele prostych możliwości
ograniczenia emisji do środowiska przez zastosowanie skutecznych rozwiązań technicznych takich jak: tłumiki,
obudowy dźwiękochłonne, zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian czy stolarki okiennej pomieszczeń, w
których pracują maszyny.
W 2011 roku Delegatura WIOŚ w Łomży nie prowadziła planowych kontroli w zakresie ochrony
przed hałasem. Również, w związku z brakiem zgłoszeń, nie prowadzono kontroli interwencyjnych
podmiotów w zakresie ochrony przed hałasem, w podmiotach zlokalizowanych na terenie powiatu
zambrowskiego.
6. Ochrona środowiska przed poważnymi awariami
Awarie zagrażające środowisku, mogą nastąpić zarówno na terenie leżących na terenie powiatu obiektów
przemysłowych, jak również poza nimi. Zagrożenia takie mogą również powstać w wyniku wypadków
drogowych, szczególnie z udziałem autocystern przewożących materiały niebezpieczne, a także na skutek
rozszczelnień rurociągów transportujących gaz ziemny.
38
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Delegatura WIOŚ w Łomży prowadzi "Rejestr potencjalnych sprawców poważnych awarii". W rejestrze tym
znajdują się aktualnie dwie jednostki położone na terenie powiatu. Są to: Tłocznia Gazu Zambrów w
Grzymałach oraz Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKPOL” w Grajewie.
Pierwszy z nich, w rozumieniu Art. 248 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawa ochrony środowiska, ze
względu na rodzaj i ilość magazynowanej substancji niebezpiecznej został zakwalifikowany, jako zakład o
zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii.
System Gazociągów Tranzytowych "EUROPOL GAZ" S.A., Tłocznia Gazu Zambrów
Na terenie Tłoczni Gazu Zambrów, zlokalizowanej na terenach wsi Grzymały w gminie Zambrów znajduje się 91
Mg gazu ziemnego. Ilość powyższa jest ilością maksymalną, wynikającą z wielkości instalacji technologicznych
znajdujących się na terenie Tłoczni. Zakład w dniu 18.04.2005 r. dokonał zgłoszenia, o którym mówi artykuł 250
ww. ustawy. Zgłoszenia dokonano Komendantowi Powiatowemu Państwowej Straży Pożarnej w Zambrowie.
Zgłoszenie przekazane zostało równocześnie do wiadomości Podlaskiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi
Ochrony Środowiska. Zgłoszenie spełniało wymogi określone w tym artykule. Łącznie ze zgłoszeniem,
prowadzący zakład, przedłożył Program Zapobiegania Awariom, wypełniając tym samym obowiązek określony
w art. 251 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. -Prawo ochrony środowiska. Dokument spełniał wymagania
określone w art. 251 ust. 2 ustawy i jako taki w trybie art. 251 ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. -Prawo
ochrony środowiska i został przyjęty. Program Zapobiegania Awariom, demonstruje posiadanie przez EuRoPol
GAZ S.A., systemu zarządzania bezpieczeństwem, który obejmuje wszystkie szczeble struktury organizacyjnej
Spółki. Program jest aktualizowany zgodnie z zawartymi w nim zapisami.
Ostatnia aktualizacja Programu, została przeprowadzona w sierpniu 2009r, po czym 08 września
2009r, został on przesłany do Komendanta Powiatowego PSP w Zambrowie oraz do Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska.
W Tłoczni Gazu w Zambrowie funkcjonuje Grupa Ratownictwa Awaryjnego. W jej skład wchodzą
wszyscy pracownicy techniczni Tłoczni. Minimalny stan o każdej porze dnia i nocy wynosi 3 osoby. Grupa
Ratownictwa Awaryjnego dysponuje samochodem specjalnym, pożarniczo-ratowniczym, wyposażonym w
sprzęt i urządzania umożliwiające szeroki zakres działań ratowniczych.
Grupa, odbywa okresowe ćwiczenia według wcześniej przygotowanych konspektów szkoleniowych.
Tematyka ćwiczeń obejmowała min.: Prowadzenie działań ratowniczych na terenie Tłoczni Gazu Zambrów.
Praktyczne zasady użycia sprzętu ochrony osobistej. Sprawdzenie sprzętu przeciwpożarowego będącego na
wyposażeniu samochodu pożarniczego. Sprawdzenie zaopatrzenia wodnego na Tłoczni Gazu Zambrów.
W zakładzie odbywają się również ćwiczenia taktyczno-bojowe, z udziałem Jednostki RatowniczoGaśniczej PSP w Zambrowie, Policji i Pogotowia oraz zakładowej Grupy Ratownictwa Awaryjnego. Ćwiczenia
takie w Tłoczni Gazu Zambrów, odbyły się dotychczas, trzykrotnie. Scenariusze tych ćwiczeń, są zatwierdzane
przez Komendanta Powiatowego PSP w Zambrowie oraz Kierownika Tłoczni Gazu Zambrów.
39
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Podczas kontroli przeprowadzanych w Zakładzie przez Inspekcję Ochrony Środowiska, stwierdzono, że
wdrażane są szczegółowe instrukcje i procedury, mające zapewnić praktyczną realizację Programu
Zapobiegania Awariom. Jedną z najistotniejszych jest Instrukcja zabezpieczenia przeciwpożarowego Tłoczni
Gazu Zambrów. Do ich zakresu oraz realizacji nie wniesiono zastrzeżeń. Podczas kontroli przeprowadzonej w
zakładzie w roku 2011, nie stwierdzono nieprawidłowości.
Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL Zakład Produkcji Mleczarskiej w Zambrowie
-amoniak w instalacji chłodniczej:
- 6 Mg
-kwas azotowy
- 6 Mg
-wodorotlenek sodu
-10 Mg
Podstawowym źródłem zagrożenia w tym zakładzie jest amoniakalna instalacja chłodnicza. W
przypadku wystąpienia awarii z udziałem amoniaku, w zależności od jej miejsca oraz wielkości emisji, może
nastąpić zanieczyszczenie powietrza, w stopniu stwarzającym zagrożenie dla ludności, również poza granicami
zakładu. Awaria związana z uwolnieniem się kwasu azotowego lub wodorotlenku sodu może spowodować
skażenie gleby i wód podziemnych, a w przypadku przedostania się tych substancji do kanalizacji deszczowej
także wód rzeki Jabłonki. Zakład posiada rozpoznanie zagrożeń, jakie stanowią eksploatowane i stosowane w
procesach produkcyjnych, materiały niebezpieczne. Posiada również opracowany operacyjny plan likwidacji
nadzwyczajnych zagrożeń środowiska w przypadku jego wystąpienia. Plan ten jest uzgodniony z Komendantem
Rejonowym Państwowej Straży Pożarnej w Zambrowie. Spółdzielnia posiada ratowników i sprzęt umożliwiający
podjęcie działań w przypadku awarii z uwolnieniem materiałów niebezpiecznych.
W latach 2008-2009 zakład zmodernizował instalację amoniakalną, co wpłynęło istotnie zarówno na
poziom emitowanego hałasu jak też na poprawę bezpieczeństwa w Zakładzie. Kontrola w zakresie ochrony
środowiska przed awariami, przeprowadzona została w zakładzie w 2010 roku. Kontrola nieprawidłowości nie
wykazała.
W 2011 roku w zakładach przemysłowych leżących na terenie powiatu zambrowskiego nie stwierdzono
zdarzeń o charakterze poważnych awarii.
Transport:
Poważne źródło zagrożenia na terenie powiatu zambrowskiego, oceniane nawet na większe niż
pochodzące od obiektów stacjonarnych, mogą stwarzać katastrofy kolejowe oraz wypadki drogowe środków
transportu, przewożących materiały niebezpieczne.
Przez teren powiatu zambrowskiego wiodą trasy tranzytowe prowadzące ruch, w dużej mierze
pojazdów ciężkich, w stronę granicy wschodniej.
Są to:
- drogi krajowe: nr 8; nr 63 i nr 66. W przyszłości przez powiat zambrowski przebiegać ma droga ekspresowa S8
po śladzie obecnej drogi krajowej nr 8.
40
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
- drogi wojewódzkie: nr 679
Największe zagrożenie stwarza obciążona bardzo dużym ruchem tranzytowym, droga krajowa nr 8 (WarszawaBiałystok). Inspektorzy WIOŚ corocznie uczestniczą w kilku akcjach kontroli przewozów substancji
niebezpiecznych prowadzonych na drogach woj. podlaskiego przez Policję i Inspekcję Transportu Drogowego.
Droga krajowa nr 8, podczas tych kontroli objęta jest szczególnym nadzorem.
W 2011 roku na terenie powiatu zambrowskiego nie odnotowano zdarzeń w ruchu drogowym, które
miałyby istotny wpływ na środowisko. Podczas wypadków w ruchu drogowym, kilkakrotnie miał miejsce
wyciek paliwa. Ograniczał się on wyłącznie do zanieczyszczenia jezdni i był neutralizowany podczas akcji
ratowniczej prowadzonej przez Państwową Straż Pożarną. Tylko w jednym przypadku, nastąpiło
zanieczyszczenie wód powierzchniowych. Podczas wypadku drogowego w miejscowości Sędziwuje, do rzeki
Prątnik wyciekło około 300 litrów oleju napędowego. Akcję ratowniczą na wniosek WIOŚ prowadziła Jednostka
Ratowniczo Gaśnicza Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Zambrowie. Ustawiono zapory ze
słomy i wyłapano zanieczyszczenie, nie dopuszczając go do rzeki Jabłonki. Akcję oceniono pozytywnie, jako
przeprowadzoną właściwie i skutecznie.
Gazociągi:
Do istotnych źródeł zagrożenia na terenie powiatu zambrowskiego należy zaliczyć gazociągi
tranzytowe oraz gazowe sieci i instalacje.
Gazociąg tranzytowy JAMAL-EUROPA
- trasa - Zaręby Jartuzy - Krajewo Białe (25,4 km)
- przekrój - Dn = 1400 mm,
- ciśnienie - pn = 6,4 MPa.
Gazociąg tranzytowy Wyszków - Zambrów - Białystok
- trasa – Wyszomierz Wlk. - Ostrożne - Stary Wdziękoń - Jabłonka Kościelna,
Odgałęzienie do Łomży
- trasa - Stary Wdziękoń - Zambrów - Puchały - Łomża,
Sieć gazociągów i instalacji rozprowadzających gaz
Powiat zambrowski należy do nielicznych powiatów w województwie podlaskim, który ma podłączenie
do sieci gazowej. Wg danych GUS za 2010 rok (brak danych dla roku 2011) długość czynnej sieci gazowej na
terenie powiatu wynosiła 75,2 km, w tym: 60,9 km to długość sieci przesyłowej, a 14,4 km wynosi długość sieci
rozdzielczej (tylko na terenie Zambrowa). Sieć gazowa biegnie przez Zambrów i gminy wiejskie – Zambrów i
41
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
Szumowo. Do sieci gazowej przyłączonych było w 2010 roku 248 gospodarstw domowych (w 2007 było ich
217, w 2008- 228, w 2009 -230).
W 2011 roku w powiecie zambrowskim nie notowano zdarzeń o charakterze poważnych awarii
związanych z siecią gazową.
7. Działania kontrolne WIOŚ w podmiotach na
zambrowskiego w 2011roku
terenie powiatu
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi ewidencję podmiotów
oddziaływujących na środowisko, w szczególności w zakresie możliwości wystąpienia przekroczenia norm
dopuszczalnych emisji. W kolejnych latach, w związku ze znacznym wzrostem zadań statutowych inspekcji
ochrony środowiska,
systematycznie rośnie ilość podmiotów kontrolowanych przez WIOŚ.
W rejestrze
Delegatury WIOŚ w Łomży w 2011 roku znalazło się 130 podmiotów z terenu powiatu zambrowskiego,
kontrolowanych w związku z oddziaływaniem na środowisko. W roku 2011 przeprowadzono 41 kontroli: 2
kompleksowe, 24 problemowe i 15 interwencyjnych.
KONTROLE
KOMPLEKSOWE
PROBLEMOWE
INTERWENCYJNE
Bez
stwierdzonych
nieprawidłowości
Zarządzenia
pokontrolne
Bez
stwierdzonych
nieprawidłowości
Zarządzenia
pokontrolne
Bez
stwierdzonych
nieprawidłowości
Zarządzenia
pokontrolne
1
1
12
12 w tym 1 z
postępowanie
m w sprawie
wydania
decyzji o karze
6
6 w tym
łącznie
mandatem
karnym
1
z
Mandat
Pouczenie
2
2
W kontrolowanych podmiotach najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to głównie:
-
nieuregulowane sprawy dot. gospodarki odpadami,
-
nieuregulowane sprawy dot. gospodarki ściekowej.
Kontrole interwencyjne dotyczyły głównie problemów z gospodarką odpadami,
w tym z
zagospodarowywaniem gnojowicy. Większość z przeprowadzonych kontroli okazała się zasadna, W celu
wyeliminowania nieprawidłowości, przeważnie wydawano zarządzenia pokontrolne i dokonywano pouczenia.
Wydano też 2 mandaty karne.
■ Kontrole kompleksowe przeprowadzono:
1. „JASKRA” Sp. J. G. Krajewski, R. Święcicki, J. Święcicki Wdziękoń Drugi, gm. Zambrów – podczas kontroli
przeprowadzonej w dn. 11.03.2011 i 14.03.2011r. stwierdzono spalanie odpadów poza instalacją – właściciela
zakładu ukarano mandatem karnym.
42
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
2. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Zambrowie – podczas kontroli przeprowadzonej w
dn. 30.11.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości
■ Kontrole problemowe przeprowadzono:
→ w zakresie spełniania wymagań ochrony środowiska:
1. „MIREX” M. Szczechura, Zambrzyce Króle, gm. Rutki – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 09.11.2011r.
stwierdzono brak badań ścieków przemysłowych na zawartość substancji szczególnie szkodliwych dla
środowiska wodnego, wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych będących własnością innych podmiotów.
Zakład błędnie prowadzi ewidencję odpadów oraz zbiorcze zestawienia danych o rodzajach wytwarzanych
odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi. Wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie cyklu kontrolnego: krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych:
1. Zambrowskie Ciepłownictwo i Wodociągi Sp. z o.o., Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej 19.07. i
29.07.2011r. stwierdzono, że miejska oczyszczalnia ścieków spełnia wymagania dotyczące jakości i ilości
ścieków odprowadzanych do rz. Jabłonki w okresie obowiązywania pozwolenia wodno – prawnego tj.
27.01.2009 -26.01.2011r. Osiągnięty został również w badanym okresie wymagany poziom redukcji: BZT5 ,
ChZTCr , zawiesiny ogólnej. Zakład błędnie przedstawił dane w zbiorczym zestawieniu za 2010r. o komunalnych
osadach ściekowych – wydano zarządzenie pokontrolne.
→ w zakresie gospodarki wodno – ściekowej:
1. Masarnia Z. Łapiński Górskie, gm. Rutki – kontrola przeprowadzona w dn. 18.02.2011 i 02.03.2011r. w
zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami wykazała brak aktualnych badań ścieków
przemysłowych oraz nieterminowe przekazywanie informacji o korzystaniu ze środowiska do Urzędu
Marszałkowskiego – zastosowano pouczenie wobec właściciela zakładu i wydano zarządzenia pokontrolne.
2. Podlaska Instytucja Gospodarki Budżetowej „BIELIK” Czerwony Bór - kontrola przeprowadzona w dn.
22.02.2011 i 01.03.2011r. w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami wykazała brak
aktualnych badań osadu ściekowego, wykorzystywanego w rolnictwie, na obecność bakterii i pasożytów.
Stwierdzono również, że po przekształceniu Gospodarstwa Pomocniczego przy Zakładzie Karnym w Czerwonym
Borze nie złożono do starostwa powiatowego wniosku o przeniesienie praw i obowiązków na wprowadzanie
ścieków z oczyszczalni do środowiska na rzecz PIGB „BIELIK” w Czerwonym Borze – wydano zarządzenia
pokontrolne.
3. Gmina Zambrów, Szkoła w Osowcu – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 19.04.2011r. stwierdzono
przekroczenie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach.
4. Gmina Zambrów, Oczyszczalnia w Porytem Jabłoni – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 19.04.2011r.
stwierdzono brak właściwej eksploatacji urządzeń służących ochronie wód przed zanieczyszczeniem (zamulenie
wylotu kolektora odprowadzającego ścieki do rz. Jabłonki) – wydano zarządzenia pokontrolne.
5. Ośrodek Szkolno – Wychowawczy, Długobórz, gm. Zambrów - podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
26.10.2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie gospodarki odpadami:
1. Wytwarzanie Wyrobów Ceramiki Szlachetnej w Zambrowie – kontrola przeprowadzona w dn. 20.01.2011r.
nie wykazała nieprawidłowości.
2. „AUTO CRASH” Z. Kaczorowski, Pręchatka, gm. Szumowo – kontrola przeprowadzona w dn. 25.02.2011r.
wykazała błędne wypełnianie zbiorczych zestawień danych o rodzajach i ilości wytwarzanych odpadów oraz o
sposobach gospodarowania nimi (przekroczenie dopuszczalnych limitów ilości wytwarzanych odpadów
określonych w decyzji) – wydano zarządzenia pokontrolne.
3. „MONOLIT” M. Grabowski, Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 16.06.2011r. nie
stwierdzono nieprawidłowości.
4. Wytwórczo – Usługowa Spółdzielnia Pracy, Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
05.09.2011r. stwierdzono brak pomiarów emisji ze źródeł technologicznych (związków chlorowodoru w
43
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
instalacji wentylacyjnej), określonych w decyzji Starostwa Powiatowego w Zambrowie. Wydano zarządzenia
pokontrolne.
5. AUTO NAPRAWA B. Łada, Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 12.12.2011r. stwierdzono
brak decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, brak ewidencji wytwarzanych
odpadów, brak zbiorczego zestawienia danych o ilości i rodzajach wytwarzanych odpadów, nieprawidłowe
magazynowanie wytwarzanych odpadów. Wydano zarządzenia pokontrolne oraz wszczęto postępowanie w
sprawie wydania decyzji o karze.
6. Zakład Mechaniczny - Sasinowski, Wiśniewo, gm. Zambrów - podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
→ w zakresie ochrony przed awariami:
1. System Gazociągów „EuroPolGaz” w Zambrowie – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 15.05.2011r. nie
→ w zakresie postępowania z nawozami w gospodarstwie rolnym:
1. Gospodarstwo Rolne H. Urbanek, Srebrna gm. Szumowo – podczas kontroli przeprowadzonej 13.01.2011r.
stwierdzono brak faktur potwierdzających wywóz nieczystości płynnych na oczyszczalnię – wydano zarządzenia
pokontrolne.
→ w zakresie spełniania wymagań przez stacje demontażu pojazdów:
1. GRUPA EKO P. Żebrowski, Wola Zambrowska, gm. Zambrów – kontrola przeprowadzona w dn. 04.05.2011r.
nie wykazała nieprawidłowości.
2. Usługi Motoryzacyjne M. Rytelewski, Długobórz II, gm. Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
→ w zakresie spełniania wymagań przez stacje paliw:
1.”RAGOS” R. Gosiewski Stacja Paliw w Gosiach Małych, gm. Kołaki Kościelne – kontrola przeprowadzona w
dn. 14.06.2011r. wykazała brak przeglądów urządzeń oczyszczających wody deszczowe i roztopowe na stacji
paliw – wydano zarządzenia pokontrolne.
2. Stacja Paliw Sielawa i Wspólnicy w Zambrowie – kontrola przeprowadzona w dn. 03.08 i 10.08.2011r.
wykazała brak przeglądów urządzeń oczyszczających wody deszczowe i roztopowe – wydano zarządzenia
pokontrolne.
→ w zakresie opakowań wprowadzanych na rynek oraz przestrzegania ustawy o opłacie produktowej:
1. „GAMA” Sp. z o.o. w Zambrowie – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 16.03.2011r. nie stwierdzono
nieprawidłowości.
2. „AUTO HANDEL” B. Kulesza, Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 09.11.2011r. stwierdzono
brak zawiadomienia Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku o fakcie wprowadzania na rynek krajowy
produktów (opon i olejów smarowych), brak uzyskania wymaganego poziomu odzysku i recyklingu odpadów
poużytkowych, brak rocznych sprawozdań o wysokości należnej opłaty produktowej, brak ewidencji
produktów wprowadzanych na rynek (dot. opon i olejów smarowych). Wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie nadzoru rynku - spełniania wymagań przez urządzenia wytwarzające hałas:
1. Przedsiębiorstwo Handlowe „METAL” J. Dąbrowski, Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
2. „ZRĄB” S.C. Z i W. Leoniak, Zambrów - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 15.09.2011r. nie
3. „JAWO” w Zambrowie – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 12.12.2011r. nie stwierdzono
nieprawidłowości.
44
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
■ Kontrole interwencyjne :
→ w zakresie gospodarki wodościekowej:
1. „ANIMAX” K. Laskowska, Szumowo - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 30.09.2011r. stwierdzono
wylewanie ścieków pochodzących z Ubojni Zwierząt R. Rytel w Podgórzu na grunty orne położone w pobliżu wsi
Podgórze. Wydano zarządzenia pokontrolne oraz ukarano właściciela firmy mandatem karnym.
→ w zakresie ochrony powietrza:
1. Zakład Stolarski w Zambrowie – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 17.11.2011r. nie stwierdzono
nieprawidłowości.
2. W listopadzie 2011 roku przeprowadzono kontrolę w związku ze skargą na uciążliwość Zakładu Szklarskiego
Andrzej Bączyk 18-300 Zambrów, ul. Mazowiecka 4 powodowaną emisją z komina kotłowni ogrzewającej
budynek mieszkalno-usługowy i budynek usługowy przy ul. Łomżyńskiej 1 w Zambrowie. Nie stwierdzono
nieprawidłowości.
→ w zakresie ochrony przed hałasem:
1. Gospodarstwo Rolne A. Lutostański, Czachy Kołaki, gm. Kołaki Kościelne – w wyniku kontroli
przeprowadzonej w dn. 14.06 i 13.07.2011r. nie potwierdzono uciążliwości hałasowej pompy od dojarki,
stwierdzono natomiast wyrzucanie kropelek oleju powodujących zanieczyszczenie powierzchni gruntu, olej
wraz z wodami opadowymi przemieszcza się na sąsiednią posesję. Prowadzący instalację oraz jej użytkownik
zobowiązani są do zapewnienia jej prawidłowej eksploatacji. Wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie postępowania z nawozami naturalnymi w gospodarstwie rolnym:
1. Posesja M. i J. Mierzejewskich, Zambrów – podczas kontroli w dn. 03.02.2011r. stwierdzono wylewanie
rozcieńczonej gnojówki na użytki zielone w okresie niedozwolonym prawem – zastosowano pouczenie wobec
właściciela posesji.
2. Gospodarstwo Rolno - Hodowlane J.P. Jałbrzykowscy, Gardlin, gm. Zambrów - podczas kontroli w dn.
04.02.2011r. stwierdzono wylewanie rozcieńczonej gnojówki na użytki zielone w okresie niedozwolonym
prawem – zastosowano pouczenie wobec właściciela posesji.
3. Gospodarstwo Rolne R. Biały, Łady Borowe, gm. Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
14.04.2011r. stwierdzono nieprawidłowe magazynowanie na podmokłym terenie, bez odpowiedniego
zabezpieczenia, powstającego w gospodarstwie obornika. Doprowadziło to do zanieczyszczenia przyległego
gruntu odciekami z pryzmy obornika. Wydano zarządzenia pokontrolne.
4. Gospodarstwo Rolno – Hodowlane Dostawca Mleka – K. Klimaszewski, Ćwikły Rupie, gm. Kołaki Kościelne
– kontrola przeprowadzona w dn. 28.04.2011r. nie wykazała nieprawidłowości.
5. Gospodarstwo Rolne P. Wyszyński, Wądołki Bućki, gm. Zambrów – przeprowadzono dwie kontrole
interwencyjne. Stwierdzono, że powstały obornik jest magazynowany na gruncie bez odpowiedniego
zabezpieczeniach, co doprowadziło do zanieczyszczenia przyległego gruntu odciekami z pryzmy obornika –
wydano zarządzenia pokontrolne.
6. Gospodarstwo Rolne H. Biały, Łady Borowe, gm. Zambrów – podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
→ w zakresie gospodarki odpadami ( w tym zawierającymi azbest):
1. Posesja W. Krajewskiego, Grochy Pogorzele, gm. Zambrów - podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
2. „BEMEX” J. Polakowski, Zambrów - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 06.09.2011r. stwierdzono
spalanie odpadów powstających przy pracach budowlanych. Właściciela ukarano mandatem karnym.
45
WIOŚ Białystok
zambrowskiego
w 2011 roku
3. Gabinet Stomatologiczny „DENTICO” w Zambrowie – w 2011 roku przeprowadzono dwie kontrole
sprawdzające postępowanie z odpadami medycznymi. Stwierdzono niezgodności pomiędzy ilością odpadów
wytworzonych, a ilością podaną w zbiorczym zestawieniu danych o wytwarzanych odpadach i sposobach
gospodarowania nimi. Wydano zarządzenia pokontrolne.
Sporządzono:
Zatwierdzam:
Dział Monitoringu Delegatury w Łomży
mgr inż. Waldemar Gołaszewski
WIOŚ Białystok
Kierownik Delegatury w Łomży
46

Informacja - WIOŚ Białystok

Transkrypt

Podobne dokumenty

Lista projektów pozytywnie ocenionych przez KOP

Oferta pracy - Szpital Powiatowy w Zambrowie

R E G U L A M I N - Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im

Generuj PDF - KPP Zambrów

WAKACJE 2012 w CK - Miejski Ośrodek Kultury w Zambrowie

STARSZY INSTRUKTOR DS. UPOWSZECHNIANIA KINA

Konkurs na slogan reklamowy miasta Zambrów

Magazynier

21-22 marzec 2013 – obchody Światowego Dnia Wody w Łomży