do pobrania

SYTUACJA WIERZYCIELI BANKOWYCH PO LIKWIDACJI
BANKOWEGO TYTUŁU EGZEKUCYJNEGO - komentarz Jana
Prasałka, Associate, Kancelaria Rączkowski, Kwieciński,
Adwokaci
W wydanym w dniu 14-04-2015 r. wyroku Trybunału
Konstytucyjnego w sprawie P 45/12 uznano, iż art. 96 ust. 1
i art. 97 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, są sprzeczne z art. 32
ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, naruszając
zasadę równości wobec prawa. Trybunał odroczył
jednocześnie utratę mocy obowiązującej powołanych
przepisów do dnia 01-08-2016 r., by umożliwić zakończenie
spraw będących w toku oraz ewentualne uchwalenie przez ustawodawcę nowych
rozwiązań, zastępujących instytucję bankowego tytułu egzekucyjnego (dalej b.t.e.).
Likwidacja b.t.e. powodować będzie szereg konsekwencji dla banków, odbierając im
możliwość uzyskania tytułu wykonawczego w uproszczonej procedurze. Od września 2016 r.
banki będą więc uprawnione do dochodzenia roszczeń na ogólnych zasadach, w trybach
postępowania zwykłego, nakazowego czy upominawczego (także w jego elektronicznej
wersji). Z punktu widzenia banków, będących klientami naszej kancelarii, te tryby
postępowania są jednak znacznie bardziej kosztowne (w przypadku b.t.e. opłata
od wniosku klauzulowego wynosiła 50 zł, niezależnie od wartości przedmiotu sporu)
i powodują znaczące wydłużenie czasu potrzebnego do wszczęcia egzekucji (średni czas
uzyskania tytułu wykonawczego w trybie b.t.e. wynosił około 30 dni, w przypadku
elektronicznego postępowania upominawczego (dalej e.p.u.) wynosi on około 90 dni).
Banki, zobowiązane przepisami prawa do należytego zabezpieczenia udzialnych kredytów,
zmuszone będą także do stosowania innych sposobów ochrony swoich praw, już w chwili
zawierania umowy. Wsród dostępnych sposobów zabezpieczenia, na pierwszy plan wysuwa
się możliwość uzyskania przez bank notarialnego oświadczenia dłużnika o poddaniu się
egzekucji, w trybie art. 777 k.p.c. Banki uprawnione będą także do żądania zabezpieczenia
spłaty w postaci weksli, czy poprzez umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie.
Zabezpieczenia te wiązać się jednak będą zwyle z koniecznością poniesienia dodatkowych
kosztów przez bank, a w rezultacie przez klienta.
Jak wskazał Trybunał, stworzenie mechanizmów upraszaczających prowadzenie windykacji
przez banki nie jest wykluczone. Instytucje prawne muszą jednak zapewnić równe
traktowanie stron umowy i przyznawać dłużnikom uprawnienia, umożliwiające podjęcie
pełnej ochrony ich praw. Do czasu utraty mocy obowiązującej przepisów prawa bankowego,
ustawodawca ma więc możliwość stworzenia nowych regulacji, pozwalających
na dochodzenie roszczeń bankowych w uproszczonej formie, przy jednoczesnych
zachowaniu należytych standardów ochrony praw dłużnika. Oprzeć może się w tym
zakresie m.in. na projektowanym już teraz rozwiązaniu, przewidującym zastąpienie
instytucji b.t.e. jego elektroniczną wersją, na wzór e.p.u. W Sejmie trwają zaawansowane
prace nad projektem ustawy w tym zakresie (druk sejmowy 2678).
Likwidacja b.t.e. nie oznacza, iż banki nie będą miały możliwości dochodzenia roszczeń
majątkowych. Odbywać się to będzie zwykle w trybie e.p.u. lub postępowania nakazowego,
w oparciu o wyciąg z ksiąg bankowych. Proces ten niewątpliwie będzie jednak bardziej
kosztowny i w zdecydowanej większości przypadków wydłużony. Należy więc liczyć na to,
iż ustawodawca wprowadzi do systemu prawnego nowe regulacje, zapewniające z jednej
strony realizację konstytucyjnych praw wierzyciela do szybkiego i efektywnego wszczęcia
i prowadzenia postępowania egzekucyjnego, z drugiej zaś należytą ochronę praw dłużnika,
przy zachowaniu równości stron postępowania.
Jan Prasałek, Associate, Kancelaria Rączkowski, Kwieciński, Adwokaci
Specjalista ds. prawnych zespołu prawnego windykacji. Specjalizuje się w postępowaniach
egzekucyjnych i prawie bankowym. Zajmuje się prawną obsługą podmiotów bankowych
w zakresie windykacji masowej.