Parafia Niepokalanego Poczęcia w Brighton

Parafia Niepokalanego Poczęcia w Brighton, Iowa.
Historya Polska w Ameryce, X. Wacław Kruszka, Tom XI,
Milwaukee, WI, 1907, p. 114-116.
Pomiędzy stanami Nebraska a Illinois rozciąga się stan Iowa, którego wschodnią granicę
tworzy rzeka Mississipi, a zachodnią rzeka Missouri. W całym tym Stanie jest tylko jedna parafia
polska, czy dwie. I dobrze, że więcej Polaków tu nie ma, bo tu panuje w tej prowincji kościelnej
Dubuque ks. arcybiskup Keane, słynny z tendencji „amerykanizacyjnych". W jego archidyecezyi
Dubuque (północna Iowa) nie ma ani jednej parafii polskiej.
Polacy pojedynczo wszędzie się znajdują, liczniej jednak rozsiedli się w południowej części
Stanu, w kącie między Stanami Illinois a Missouri w powiatach Washington i Jefferson. Między
miasteczkami Brighton i Fairfield, na przestrzeni 5 mil angielskich, jest skupionych do 60 farmerów
polskich i tu tworzą polską, wieś zwaną „Polishville", choć urzędowo nie nazwaną tak, ale nazwa
ta jest między nami w użyciu, w przeciwieństwie do kolonii niemieckiej zwanej ,,Germanville",
blisko nas będącej.
Jest to stara osada polska. Już w r. 1869 przyjechał tu ks. Szymon Wieczorek, C. R. z Parisville.
Mich. i od 13 lutego do 18 marca tu bawił, spowiadając, każąc, chrzcząc i śluby dając (por. nasz
tom 8., str. 138). „Tam było — pisze 21 czerwca 1869 — dzieci polskich i niemieckich do 56, od
14 do 21 lat nie umieli nawet pacierza, do pierwszej spowiedzi i komunii trzeba ich było przysposobić..."Potem różni księża odwiedzali tę osadę, a zwłaszcza jezuita ks. Szulak z Chicago, i on
to właśnie Polaków porozrzucanych w Iowa tu osiedlał. W roku 1881 Polacy tutejsi wzięli się do
budowy kościoła, w miejscu oddalonym o 5 mil od miasteczka Brighton. Urządzono cmentarz
i wybudowano plebanię. O szkole polskiej nie było mowy. Polacy tutejsi w liczbie 60 familii,
pochodzą z Poznańskiego, Prus Zachodnich i Śląska. Farmy mają piękne. Z księży pracował tu
od 1881—1886 ks. Józef Moroń, potem około r. 1890 ks. F. Orzechowski, a od 1891—92 ks.
Apoloniusz Tyszka, urodzony w Koninie, gub. Kaliskiej w r. 1866, kształcony w seminarium we
Włocławku, na uniwersytecie w Krakowie i w końcu w St. Francis, Wis., a wyświęcony w r. 1891
przez biskupa Cosgrove.
Po ks. Tyszce pracowali tu dwaj doktorzy, ks. dr. J. Kominek i sławny ks. dr. Bernard M. Skulik
w r. 1896. Póniej znowu ks. Tyszka do r. 1904. Nastąpił po nim ks. Jan Rayski, o po tym nareszcie
ks. Michał Miklaszewski, o którym łatwiej powiedzieć, gdzie nie był, niż gdzie był.
1
Ks. Jan Rayski, urodzony 13 grudnia 1857 roku w Nowym Targu studiował we Lwowie, a
wyświęcony w r. 1882 pracował w lwowskiej diecezji. Do Ameryki przybył w r. 1903, gdzie był
w La Salle, IL. 10 miesięcy, w Brighton półtora roku, a od początku roku 1906. w Cassel, Wis.
2