Geologia - Instytut Nauk Geologicznych

Transkrypt

Jednostka prowadząca: Instytut Nauk Geologicznych
KARTA PRZEDMIOTU
Stopień studiów: Studia II stopnia (magisterskie)
Kierunek studiów:
Semestr: 1
Geologia
Nazwa przedmiotu:
Zagadnienia
prawne w geologii i ochronie
środowiska
Kod przedmiotu: PRAGEO
Status przedmiotu: obligatoryjny
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
wykład
10 godz.
Z
x
x
Tryb studiów
Język
Punkty
ECTS
1
stacjonarny
polski
x
Przyporządkowanie przedmiotu:
Zakład Gospodarki Surowcami Mineralnymi, Zakład Hydrogeologii Podstawowej
Prowadzący przedmiot:
dr Wojciech Śliwiński, dr Halina Kryza
1. Wymagania wstępne
1.1. Nazwy przedmiotów lub wprowadzających treści kształcenia:
-x1.2. Niezbędna wiedza i umiejętności:
Znajomość podstawowej terminologii z zakresu geologii, hydrogeologii, górnictwa i wiertnictwa.
2. Założenia i cele, metody oraz efekty kształcenia:
Podstawowym celem jest zapoznanie studentów z obowiązującymi aktualnie przepisami prawnymi dotyczącymi
poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji złóż kopalin i wód podziemnych. W oparciu o podstawowe akty
prawne, tj. prawo geologiczne i górnicze oraz prawo wodne, a także odpowiednie rozporządzenia zdobywają
ogólną wiedzę o wymogach i procedurach prawnych i administracyjnych w zakresie geologii.
Omówienie ustaw „Prawo geologiczne i górnicze” i „Prawo wodne” oraz rozporządzeń około ustawowych.
Wyjaśnienie podstawowych pojęć prawnych i definicji.
3. Szczegółowy program zajęć (treści programowe):
Temat
Ustawa „Prawo
geologiczne i
górnicze”
Zakres prezentowanych zagadnień
- zakres obowiązywania ustawy
- prawo własności bogactw mineralnych
- definicje
- koncesje geologiczne
- użytkowanie górnicze
- kwalifikacje: Rozporządzenie Ministra Środowiska dnia 19 czerwca
2006 r. w sprawie kategorii prac geologicznych, kwalifikacji do
wykonywania, dozorowania i kierowania tymi pracami oraz sposobu
postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji- prace geologiczne:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w
sprawie projektów prac geologicznych
- dokumentacja geologiczna: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
19 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny
odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin
- kryteria bilansowości: Dz. U. Nr 124, poz. 865 z dnia 12.07.2006 r.) w
sprawie kategorii prac geologicznych, kwalifikacji do wykonywania,
dozorowania i kierowania tymi pracami oraz sposobu postępowania w
sprawach stwierdzania kwalifikacji
Liczba
godzin
5
Ustawa „Prawo
geologiczne i
górnicze”
Ustawa „Prawo
wodne”
- wydobywanie kopalin, obszar i teren górniczy
- ruch zakładu górniczego
- likwidacja zakładu górniczego
- wynagrodzenie za ustanowienie użytkowania górniczego
- opłaty: eksploatacyjne, koncesyjne, karne
- stosunki sąsiedzkie i odpowiedzialność za szkody górnicze
- organy administracji geologicznej, państwowa służba geologiczna
- organy nadzoru górniczego
- przepisy karne
- postępowanie w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji
wód podziemnych
- wody podziemne zaliczane do kopalin: Rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie złóż wód podziemnych zaliczonych do
solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóż innych kopalin
leczniczych, a także zaliczenia kopalin pospolitych z określonych złóż
lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych
- dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005 r. w
sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać
dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie
- zakres obowiązywania ustawy
- prawo własności wód, korzystanie z wód
- zasady ochrony wód; strefy i obszary ochronne
- ochrona przed powodzią i suszą
- zarządzanie wodami: instytucje zarządzające, planowanie w gospodarce
wodnej, pozwolenia wodnoprawne, kataster wodny, państwowa służba
hydrogeologiczna i hydrologiczno-meteorologiczna, kontrola
gospodarowania wodami
- monitoring wód: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca
2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych,
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych
- budownictwo wodne, spółki wodne i związki wałowe
2
3
4. Literatura podstawowa:
Ustawa „Prawo geologiczne i górnicze” z dnia 4 lutego 1994.
Lipiński A., Mikosz R., (2003) Komentarz: Ustawa prawo geologiczne i górnicze. Dom wyd. ABC
Ustawa „ Prawo wodne” z dnia 18 lipca 2001 r.
5. Literatura uzupełniająca:
Dz.U. 2008.162.1008 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych
Dz.U. 2008.143.896 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu
oceny stanu wód podziemnych
Dz.U. 2007.7.57 Zmiana rozporządzenia w sprawie kryteriów bilansowości złóż kopalin
Dz.U. 2006.124.865 Kategorie prac geologicznych, kwalifikacji do wykonywania, dozorowania i kierowania tymi
pracami oraz sposób postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji
Dz.U. 2006.107.736 Zmiana rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać
dokumentacje geologiczne złóż kopalin
projekty zagospodarowania złóż
Dz.U. 2006. 32. 220 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie złóż wód podziemnych
zaliczonych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóż innych kopalin leczniczych, a także zaliczenia
kopalin pospolitych z określonych złóż lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych
Dz.U. 2005.201.1673 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne i
geologiczno-inżynierskie
Dz.U. 2005.136.1151 Wymagania jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin
Dz.U. 2005.128.1075 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać projekty zagospodarowania złóż
Dz.U. 2005.116.983 Określenie przypadków, w których jest konieczne sporządzenie innej dokumentacji
geologicznej
Dz.U. 2005.116.982 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rozporządzania prawem do informacji
geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępniania informacji geologicznej wykorzystywanej nieodpłatnie
Dz.U. 2005.116.979 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać operaty ewidencyjne zasobów złóż
kopalin
Dz.U. 2005.110.935 Podziemne składowiska odpadów
Dz.U. 2001.153.1781 Sposób i zakres wykonywania obowiązku udostępniania i przekazywania informacji oraz
próbek organom administracji geologicznej przez wykonawcę prac geologicznych
Dz.U. 2001.153.1780 Gromadzenie i udostępnianie próbek i dokumentacji geologicznych
Dz.U. 2001.153.1778 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż
kopalin
Dz.U. 2001.153.1777 Projekty prac geologicznych
Dz.U. 2001.153.1776 Kategorie prac geologicznych, kwalifikacji do wykonywania, dozorowania i kierowania
tymi pracami oraz sposobu postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji
Dz.U. 2001.153.1774 Kryteria bilansowości złóż kopalin
Dz.U. 2001.153.1773 Wzory druków informacji dotyczącej opłaty eksploatacyjnej za wydobytą kopalinę ze złoża
Dz.U. 2001.148.1660 Rejestr obszarów górniczych
6. Warunki zaliczenia:
Wymagania formalne:
Kolokwium zaliczeniowe
Wymagania merytoryczne:
Znajomość prawa geologicznego i górniczego oraz wodnego w zakresie niezbędnym w pracy geologa.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 1
Geologia
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
x
x
Nazwa przedmiotu:
Zagadnienia
prawne w geologii i ochronie
środowiska
Kod przedmiotu: PRAGEO
Tryb studiów
Punkty
ECTS
x
stacjonarny
ćwiczenia
20 godz.
Język
polski
Z
2
Zakład Gospodarki Surowcami Mineralnymi, Zakład Hydrogeologii Podstawowej
dr Wojciech Śliwiński, dr Halina Kryza
Znajomość podstawowej terminologii z zakresu geologii, hydrogeologii, górnictwa i wiertnictwa.
Przygotowanie wniosku koncesyjnego, ocena (poprawa) wniosku koncesyjnego, udzielenie koncesji.
Przygotowanie algorytmu postępowania w celu rozpoznania, udokumentowania i rozpoczęcia eksploatacji złoża
surowców pospolitych.
Postępowanie w celu zaopatrzenia w wodę; zasady sporządzania projektów prac geologicznych, dokumentacji
hydrogeologicznych i operatów wodnoprawnych oraz uzyskanie odpowiednich dokumentów i decyzji dla
zaopatrzenia w wodę mieszkańców miast, osiedli, zakładów przemysłowych.
Temat
Wniosek koncesyjny. - opracowanie jednego z wniosków koncesyjnych (poszukiwanie,
rozpoznawanie lub dokumentowanie złoża) na podstawie indywidualnie
sformułowanego zadania
- opracowanie listy niezbędnych dokumentów
- opracowanie listy instytucji opiniujących i uzgadniających
- poprawa i ocena wniosku wpływającego koncesyjnego
Udzielenie koncesji. - przygotowanie decyzji koncesyjnej na wniosek koncesyjny - rola organu
koncesyjnego
- opracowanie listy niezbędnych kroków postępowania (dokumentów,
Algorytm
opinii, uzgodnień, prac) zmierzających do rozpoczęcia eksploatacji złoża
postępowania.
kopaliny pospolitej, poczynając od prac poszukiwawczorozpoznawczych, przez dokumentacyjne do użytkowania górniczego rola konsultanta (eksperta geologicznego)
Wymogi prawne dotyczące sporządzania projektów prac geologicznych w
Projekty prac
celu budowy ujęć wody. Decyzje zatwierdzające projekty prac
geologicznych.
geologicznych. Kompetencje urzędów marszałkowskich i urzędów
powiatowych; sprawdzenie poprawności wykonania projektu prac
Liczba
godzin
5
3
2
2
Dokumentacje
hydrogeologiczne.
Pozwolenia
wodnoprawne.
geologicznych i przygotowanie decyzji zatwierdzającej projekt - rola
organu administracji geologicznej
- Wymogi prawne i zasady sporządzania dokumentacji
hydrogeologicznych dla ustalenia zasobów wód podziemnych oraz
określenia warunków hydrogeologicznych;
opracowanie karty informacyjnej dokumentacji hydrogeologicznej
ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia wody - rola uprawnionego
hydrogeologa
- Rodzaje działań wymagające pozwolenia wodnoprawnego. Opracowania
i dokumenty niezbędne do uzyskania pozwolenia. Operaty wodnoprawne
- wymogi i zasady sporządzania;
opracowanie operatu wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód
Strefy ochronne ujęć - Zasady ustalania i organy ustanawiające strefy ochronne ujęć wody;
przygotowanie w oparciu o dokumentację hydrogeologiczną wniosku
wody.
dotyczącego ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody.
2
4
2
Ustawa „Prawo geologiczne i górnicze” z dnia 4 lutego 1994.
Lipiński A. , Mikosz R., (2003) Komentarz: Ustawa prawo geologiczne i górnicze. Dom wyd. ABC
Ustawa „Prawo wodne” z dnia 18 lipca 2001r.
Dz.U. 2008.162.1008 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych
Dz.U. 2008.143.896 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu
oceny stanu wód podziemnych
Dz.U. 2006.124.865 Kategorie prac geologicznych, kwalifikacji do wykonywania, dozorowania i kierowania tymi
pracami oraz sposób postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji
dokumentacje geologiczne złóż kopalin
projekty zagospodarowania złóż
Dz.U. 2006. 32. 220 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie złóż wód podziemnych
zaliczonych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz złóż innych kopalin leczniczych, a także zaliczenia
kopalin pospolitych z określonych złóż lub jednostek geologicznych do kopalin podstawowych
Dz.U. 2005.136.1151 Wymagania jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin
Dz.U. 2005.116.983 Określenie przypadków, w których jest konieczne sporządzenie innej dokumentacji
geologicznej
Dz.U. 2005.116.982 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rozporządzania prawem do informacji
geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępniania informacji geologicznej wykorzystywanej nieodpłatnie
Dz.U. 2005.116.979 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać operaty ewidencyjne zasobów złóż
kopalin
Dz.U. 2005.110.935 Podziemne składowiska odpadów
Dz.U. 2001.153.1781 Sposób i zakres wykonywania obowiązku udostępniania i przekazywania informacji oraz
próbek organom administracji geologicznej przez wykonawcę prac geologicznych
Dz.U. 2001.153.1780 Gromadzenie i udostępnianie próbek i dokumentacji geologicznych
Dz.U. 2001.153.1778 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż
kopalin
Dz.U. 2001.153.1777 Projekty prac geologicznych
Dz.U. 2001.153.1776 Kategorie prac geologicznych, kwalifikacji do wykonywania, dozorowania i kierowania
tymi pracami oraz sposobu postępowania w sprawach stwierdzania kwalifikacji
Dz.U. 2001.153.1774 Kryteria bilansowości złóż kopalin
Dz.U. 2001.153.1773 Wzory druków informacji dotyczącej opłaty eksploatacyjnej za wydobytą kopalinę ze złoża
Dz.U. 2001.148.1660 Rejestr obszarów górniczych
Wymagania formalne:
Zaliczenie pisemnych prac ćwiczeniowych
Znajomość prawa geologicznego i górniczego oraz prawa wodnego w zakresie niezbędnym w pracy geologa.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 1
Geologia
Nazwa przedmiotu:
Informatyka i
geostatystyka
Kod przedmiotu: INFGEO
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
wykład
15 godz.
Z
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
Punkty
ECTS
1
ćwiczenia
Z
30 godz.
Zakład Geologii Stosowanej i Geochemii
2
ćwiczenia: dr Krzysztof Turniak, mgr Michał Bucha, mgr Łukasz Pleśniak
wykład: dr Piotr Jezierski, dr Krzysztof Turniak
Znajomość podstawowych pojęć z dziedziny statystyki oraz umiejętność korzystania z programów pakietu
Office.
Wykłady i ćwiczenia przygotowujące studentów do rozwiązywania problemów geologicznych, geochemicznych
i geostatystycznych przy zastosowaniu technik komputerowych z elementami GIS oraz narzędzi statystycznych.
Zastosowania w zaawansowanym stopniu: arkuszy kalkulacyjnych, programów grafiki wektorowej i rastrowej,
narzędzi do tworzenia i analizy wykresów, programu do interpolacji oraz narzędzi baz danych. Wykłady
stanowią teoretyczne wprowadzenie do ćwiczeń praktycznych, realizowanych w laboratorium komputerowym.
Temat
Liczba
godzin
Wykład
Menu i funkcje zaawansowane programów Surfer i Grapher. Podstawy i
dobór metod interpolacji. Zasada działania metod kartografii
komputerowej (założenia m.in. krigingu, metody odwrotnych odległości,
minimalnych krzywizn, regresji wielomianu itd.). Krótkie wprowadzenie
do znaczenia geostatystyki w modelowaniu matematycznym.
Podstawowa terminologia dotycząca problematyki baz danych. Relacyjny
Teoria relacyjnych
model danych. Normalizacja danych. Klucze główne, kandydujące i obce.
baz danych.
Podstawowe relacje między tabelami. Sprzężenia tabel. Reguły więzów
integralności danych. Wprowadzenie do systemu zarządzania bazami
danych Access. Inne przykładowe systemy zarządzania bazami danych.
Projektowanie bazy danych.
Przegląd operatorów i funkcji wykorzystywanych w Accessie.
Przetwarzanie
Zastosowanie znaków wieloznacznych i warunków logicznych w
informacji
przechowywanych w wyszukiwaniu informacji. Typy kwerend i ich zastosowanie do
przetwarzania informacji zawartych w bazie danych. Podstawy języka
bazach danych.
Podstawy
geostatystyki.
2
4
4
SQL. Formularze i raporty. Administrowanie bazą danych.
Ćwiczenia
Podstawy
programów Surfer i
Grapher.
Zaawansowane
funkcje programów
Surfer i Grapher.
Tworzenie tabel i
relacji w systemie
Access.
Zastosowanie podstawowych narzędzi programów Surfer i Grapher.
Struktura przygotowania danych w programach. Narzędzia graficzne i
interpolacyjne. Wykonanie prostych ćwiczeń wprowadzających.
/ kolokwium
Analiza statystyczna danych (Excel), techniki interpolacji, dobór metod,
zastosowanie variogramów, zastosowanie metody blank, obliczanie
błędów rezydualnych, objętości, powierzchni itd. Tworzenie i analiza
wykresów - dobór parametrów na potrzeby prezentacji danych.
Wizualizacja danych pomiarowych wraz z wykonaniem obliczeń
geostatystycznych m.in. dotyczących objętości zbiorników wodnych i
zasobów złożowych.
Definiowanie pól tabeli z uwzględnieniem reguł poprawności, typów
danych i masek wprowadzania. Określanie klucza podstawowego.
Indeksowanie pól. Tworzenie odnośników. Zapisywanie i otwieranie tabel.
Wprowadzanie, edycja i usuwanie informacji. Tworzenie różnych
rodzajów relacji i sprzężeń między tabelami. Wymuszanie więzów
integralności.
Przeglądanie, filtrowanie i sortowanie danych z użyciem różnych
Kwerendy budowanie zapytań i operatorów, funkcji, wyrażeń oraz znaków wieloznacznych i warunków
działania na danych. logicznych. Projektowanie różnego typu kwerend w systemie Access.
Zmiana typu złączenia tabel w projekcie kwerendy. Podgląd i modyfikacja
kwerend w języku SQL.
Typy formularzy i raportów oraz przegląd narzędzi wykorzystywanych do
Projektowanie
ich tworzenia. Wizualna reprezentacja danych – wykresy samodzielne i
formularzy i
osadzone.
raportów.
Tworzenie formularzy i raportów w systemie Access. /Sprawdzian.
5
10
4
6
5
Elmasri R., Navathe S., 2005: Wprowadzenie do systemów baz danych, Wyd. Helion, Gliwice.
Groh M.J., Stockman J.C., Powell G., Prague C.N., Irwin M.R., Reardon J., 2008: Access 2007PL Biblia. Wyd.
Helion. Gliwice.
Krawczyk A., Słomka T., 1986: Podstawowe metody matematyczne w geologii. Skrypty AGH, Kraków.
Łomnicki A., 1995: Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników PWN. Warszawa.
Menu programów pakietu Office i Golden Software
Mendrala D., Szeliga M. 2008: Praktyczny kurs SQL. Wyd. Helion. Gliwice
Wymagania formalne:
- uczestnictwo w wykładach, ćwiczeniach
- 2 kolokwia
- wykonanie ćwiczeń w laboratorium komputerowym.
Znajomość podstawowych pojęć z zakresu statystyki opisowej i umiejętność zastosowania ich do wykonania
opisu statystycznego populacji danych pomiarowych i eksperymentalnych, z zastosowaniem programu Excel.
Umiejętność zastosowania programu Surfer i wyboru metody interpolacji do analizy geostatystycznej danych
pomiarowych. Umiejętność wykonania różnego typu wykresów w programie Grapher - wizualizacja danych i
dopasowanie linii trendu. Wymagana jest umiejętność tworzenia i wykorzystania baz danych i prostych aplikacji
bazodanowych.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 1
Geologia
Nazwa przedmiotu:
Geofizyka
poszukiwawcza
Kod przedmiotu: GEOFPO
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
wykład
30 godz.
E
dla specjalizacji GP
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
Punkty ECTS
ćwiczenia
Z
45 godz.
Zakład Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej
3
4
Ćwiczenia: dr hab. Jerzy Sobotka, dr hab. Stanisław Ciechanowicz (Instytut Fizyki Teoretycznej U.Wr.), mgr
Jan Farbisz (PBG Wrocław)
Wykład: dr hab. Jerzy Sobotka, dr hab. Stanisław Ciechanowicz, mgr Jan Farbisz
Koordynator przedmiotu: dr hab. Jerzy Sobotka
Podstawowa wiedza w zakresie fizyki, matematyki oraz geologii
Zajęcia (wykłady i ćwiczenia) realizowane są w 3 blokach tematycznych:
- blok (1) - 65% zajęć (dr hab. J. Sobotka): metody sejsmiczne, radiometryczne, akustyczne, płytkie precyzyjne
badania sejsmiczne, geofizyka otworowa, kompleksowa interpretacja profilowań otworów wiertniczych;
- blok (2) - 25% zajęć (dr hab. S. Ciechanowicz): metody magnetometryczne oraz grawimetryczne;
- blok (3) - 10% zajęć (mgr J. Farbisz): PRF-VLF, metoda elektromagnetyczna.
Autorskie wykłady monograficzne.
Zaawansowane metody geofizyki poszukiwawczej: grawimetryczne, magnetyczne – terenowe oraz
geoelektryczne, radiometryczne - otworowe. Podstawy fizyczne metod radiometrycznych. Metodyka
prowadzenia badań radiometrii wiertniczej. Przykłady komputerowego modelowania i interpretacja zdjęć
przekrojów poszukiwawczych. Interpretacje jakościowe i ilościowe danych radiometrycznych
(elektrooporowych, grawimetrycznych, PRF-VLF). Metodyka prowadzenia płytkich pomiarów sejsmicznych.
Interpretacja wyników płytkich sejsmicznych badań. Kompleksowa interpretacja profilowań otworów
wiertniczych.
Ćwiczenia obejmują tematykę wykładów i są prowadzone w: 1) sali komputerowej (interpretacja pomiarów
geofizycznych); 2) laboratorium geofizycznym (samodzielne wykonanie pomiarów geofizycznych w warunkach
laboratoryjnych); 3) praktyczne ćwiczenia terenowe (metody: sejsmiczna, PS, PRF-VLF, magnetometryczna).
21. Szczegółowy program zajęć (treści programowe wykładów):
Temat
Zaawansowane
metody
elektrometrii
otworowej.
Podstawy fizyczne
Mikroprofilowanie oporności, sterowane profilowanie oporności,
profilowanie indukcyjne, profilowanie dielektryczne, profilowanie metodą
polaryzacji wzbudzonej, profilowanie prądowe, ślizgowych kontaktów.
Promieniowanie α, β, γ. Oddziaływanie promieniowania na skały.
Liczba
godzin
6
2
metod
radiometrycznych.
Metody radiometrii
wiertniczej.
Magnetometria.
Grawimetria.
Geoelektryka.
Płytkie pomiary
sejsmiczne.
Geofizyka
otworowa.
Naturalna promieniotwórczość skał. Źródła neutronów. Typy sond
stosowanych w badaniach radiometrii wiertniczej. Liczniki
promieniowania radioaktywnego.
Metoda naturalnego profilowania γ. Profilowanie izotopowe.
Profilowanie γ – γ. Profilowanie neutronowe (N-N, N- γ, IPNN, PAW).
Poszukiwawcze pomiary magnetyczne.
Zdjęcia grawimetryczne, interpretacja.
Sondowania elektrooporowe, metoda PRF-VLF, interpretacja.
Metodyka i interpretacja wyników płytkich sejsmicznych badań
4
4
4
2
Kompleksowa interpretacja profilowań otworów wiertniczych.
2
6
Dzwinel J., 1978: Geofizyka - metody geoelektryczne. Wyd. Geol. Warszawa
Fajklewicz Z., 1972: Zarys geofizyki stosowanej. Wyd. Geol. Warszawa.
Fajklewicz Z., 1973: Grawimetria poszukiwawcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Jamrozik J. i in., 1970: Geofizyka - metody sejsmiczne. Wyd. Geol. Warszawa.
Jarzyna J., Bala M., Zorski T., 1999: Metody geofizyki otworowej. Wyd. AGH, Kraków.
Plewa S., 1970: Geofizyka wiertnicza. Wyd. Geol. Warszawa.
Zuberek W. i in., 1985: Ćwiczenia terenowe z geofizyki dla studentów geologii. Wyd. Uniw. Śl., Katowice.
Kełt M. 2002: Geofizyka wiertnicza w poszukiwaniu węglowodorów (T. 1-2). Wyd. A. Marszałek., Toruń.
Fajklewicz Z., 1973: Grawimetria poszukiwawcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Stenzel P., Szymanko J., 1973: Metody geofizyczne w badaniach hydrogeologicznych i geologicznoinżynierskich. Wyd. Geol. Warszawa
Kasina Z., 1998: Metodyka badań sejsmicznych. Wyd. Inst. GSMiE PAN, Kraków.
Teisseyre R., 1983: Fizyka i ewolucja wnętrza Ziemi. Wyd. PWN, Warszawa.
Wymagania formalne:
Egzamin pisemny w formie testowej - 2 testy w ciągu semestru (kombinacja testu otwartego i testu wyboru;
część pytań odnosi się do interpretacji wyników profilowań geofizycznych), czas ok. 40 min.; minimum uzyskanie 60% możliwych do zdobycia punktów.
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń są sprawozdania, aktywność studenta na ćwiczeniach, obecności.
Podstawowa wiedza w zakresie stosowalności różnych metod geofizycznych. Umiejętność dostrzegania
związków między stosowaną metodą, a właściwościami fizycznymi skał. Umiejętność interpretacji wyników
pomiarowych (sejsmogramów, zdjęć, profilowań, sondowań).
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 2
Geologia
Nazwa przedmiotu:
Geologia
kenozoiku
Kod przedmiotu: GEOKEN
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
wykład
30 godz.
E
x
x
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
Punkty
ECTS
3
x
Zakład Paleobotaniki, Zakład Kartografii Geologicznej i Geologii Strukturalnej
dr Adam Szynkiewicz (blok 1), prof. dr hab. Teresa Kuszell (blok 2)
-x1.2. Niezbędna wiedza i umiejętności z zakresu:
Wiedza z zakresu podstaw stratygrafii, analizy środowisk sedymentacyjnych, petrografii skał osadowych,
geomorfologii.
Wykład autorski. Celem wykładu jest zapoznanie studentów z wybranymi problemami badań utworów
kenozoicznych, metodami badań tych skał, modelami podziałów stratygraficznych utworów kenozoicznych,
problemami korelacji stratygraficznych, paleogeografią kenozoiku Europy Środkowej i Polski (ze szczególnym
uwzględnieniem genezy węgli brunatnych oraz zlodowaceń o interglacjałów plejstoceńskich), problemami
glacitektoniki i genezy współczesnej rzeźby Polski. Po ukończonym kursie student powinien znać procesy
zmian paleogeograficznych w Europie Środkowej i w Polsce w okresie kenozoiku, znać podstawowe skały i
surowce z tego okresu oraz ich genezę, powinien umieć posługiwać się terminologią i tabelami
stratygraficznymi (znać zakresy ich błędów), powinien zdawać sobie sprawę z przebiegających zmian
klimatycznych i ich wpływu na szatę roślinna i powstawanie form oraz różnych typów skał (złóż), powinien
umieć zaprojektować wiercenia oraz prognozować poziomy wodonośne w utworach kenozoicznych.
Temat
Metodologia i
metodyka badań.
Metody określania
wieku osadów.
Paleogen.
Neogen.
Blok (1)
- cel i zakres wykładów, zaliczanie, egzamin, literatura;
- metodologia badań, etapy badań i uzyskiwane efekty;
- dokumentowanie odsłonięć, wierceń, opróbowanie osadów
- laboratoria (co wymagają i co uzyskujemy).
- metody izotopowe (U/U, U/Th, FT);
- metoda paleomagnetyczna;
- metody paleozoologiczne (otwornice, ślimaki, kręgowce lądowe);
- metody paleobotaniczne (makroszczątki, ziarna pyłków, diagramy);
- metody archeologiczne;
- ograniczenia metod, błędy dat, korelacje.
- podziały stratygraficzne kenozoiku;
- podziały stratygraficzne paleogenu;
- paleogeografia paleogenu Europy
- podziały stratygraficzne neogenu (problem orto- i parastratygrafii).
- paleogeografia neogenu Europy, w tym: geneza węgli brunatnych
Liczba
godzin
2
2
2
2
Granica
pliocen/plejstocen.
Plejstocen
Holocen
Glacitektonika
Geneza rzeźby
współczesnej w
Polsce.
Palinologia
Paleopalinologia
Zbiorowiska
roślinne kenozoiku.
Flory interglacjałów
i holocenu.
(środowiska sedymentacyjne, zmienność w profilach litologicznych),
- stratotypy, datowania;
- neogeńskie ruchy górotwórcze, wulkanizm.
- problem genezy złóż soli,
- kryzys messyński,
- pliocen (pojmowanie, paleogeografia)
- formalne pojmowanie granicy pliocen/plejstocen;
- granica pliocen/plejstocen w utworach lądowych
- przyczyny zlodowaceń;
- krzywa tlenowa;
- glacjały i interglacjały (pojmowanie, ilość, nazewnictwo, korelacje);
- podziały plejstocenu;
- klimatostratygrafia;
- podłoże utworów plejstoceńskich (w Polsce);
- wczesny plejstocen;
- środkowy i późny plejstocen (paleogeografia, zlodowacenia, interglacjały
w Polsce i w Europie
- schyłek plejstocenu; przyczyny deglacjacji;
- zjawiska peryglacjalne (geneza wydm śródlądowych, geneza lessów);
- podziały holocenu, paleogeografia;
- optimum klimatyczne, mała epoka lodowa, cywilizacje;
- problem globalnego ocieplenia,
- dyskusja o aktualnych wynikach badań: zmian grawitacji, zmian pól
magnetycznych, impaktów, megawulkanów
- problemy dokumentowania geologicznego na obszarach występowania
glacitektoniki
- przykłady deformacji z odsłonięć i dokumentacji geologicznych
- przestrzenne zróżnicowanie oraz następstwo form rzeźby;
- pradoliny;
- geneza i wiek współczesnej sieci dolinnej
Blok (2)
- znaczenie palinologii w innych dziedzinach nauki i stosowane metody
- podstawowe zagadnienia z paleopalinologii: morfologia sporomorf
współczesnych i kopalnych,
- metody maceracji różnych typów osadów wykorzystywanych do analizy
pyłkowej,
- zastosowanie metody w badaniach florystycznych i stratygraficznych
kenozoiku,
- rozwój i skład zbiorowisk roślinnych w górnej kredzie, paleogenie i
neogenie na tle wydarzeń paleoklimatycznych i paleogeograficznych,
- sukcesja roślinna zbiorowisk węglotwórczych w powiązaniu ze
środowiskami sedymentacyjnymi.
- flory neogenu i plejstocenu,
- flory epoki lodowej,
- zmiany paleoflorystyczne i paleoklimatyczne plejstocenu i holocenu,
- palinostratygrafia utworów interglacjalnych,
- historia działalności czynnika antropogenicznego,
2
6
2
2
2
2
2
2
2
LINDNER L. (red.), 1992 - Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. Ss:683. Wydawnictwo PAE, Warszawa.
MARCINEK J., 1991 - Lodowce kuli ziemskiej. Ss:218. PWN, Warszawa.
MOJSKI E.J., 1993 - Europa w plejstocenie. Ewolucja środowiska przyrodniczego. Ss:332. Wydawnictwo PAE, Warszawa.
RÓŻYCKI S. Z., 1972 - Plejstocen Polski Środkowej (na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie), Ss: 315. PWN,
Warszawa.
RUHLE E. (red.), 1973 - Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Ss:687. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
SKOMPSKI S., 1991 - Fauna czwartorzędowa Polski. Bezkręgowce. Ss:238. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
STANKOWSKI W., 1996 - Wstęp do geologii kenozoiku (ze szczególnym odniesieniem do terytorium Polski). Ss: 185.
Wydawnictwa Naukowe UAM, Poznań.
STARKEL L., 1977 - Paleogeografia holocenu. Ss:362. PWN, Warszawa.
WALCZAK W., 1976 - Jak powstała rzeźba Polski. Biblioteka problemów, T. 222:0-423. PWN, Warszawa.
DYBOVA-JACHOWICZ S., SADOWSKA A., 2003 - Palinologia. Wyd. Instytutu Botaniki PAN, Kraków.
BRADLEY R.S., 1994 - Quaternary Paleoclimatology. Methods of Paleoclimatic Reconstruction. Ss. 472. Capman & Hall.
London.
GALON R., DYLIK J., 1967 - Czwartorzęd Polski,PWN, Warszawa.
GALON R., 1972 - Geomorfologia Polski, T. 2 – Niż Polski. PWN, Warszawa.
KLIMASZEWSKI M., 1972 - Geomorfologia Polski, T. 1 – Polska Południowa: Góry i Wyżyny. PWN, Warszawa.
KOCISZEWSKA-MUSIAŁ G., 1988 - Surowce mineralne czwartorzędu. Ss: 280. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa.
KOSTRZEWSKI A. (red.), 1996 - Geneza i stratygrafia utworów czwartorzędowych. T. II, Ss:343, Seria Geografia, Nr 57.
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
KOWALSKI K. (red.), 1989 - Historia i ewolucja lądowej fauny Polski. Folia Quaternaria, 59-60:0-278. Ossolineum,
Kraków.
KOWALSKI K., 2001 - Pleistocene rodents of Europe. Folia Quaternaria, 72:0-389. PAU, Komisja Paleogeografii
Czwartorzędu, Kraków.
NADACHOWSKI A., WERDLEIN L. (red.), 1996 - Neogene and Quaternary mammals of the Palaearctic. Acta Zoologica
Cracoviensia, vol. 39(1):0-604. Kraków.
STARKEL L. (red.), 1991 - Geografia Polski, Środowisko przyrodnicze. Ss:669. PWN, Warszawa.
FAEGRI K., IVERSEN I., 1989 - Textbook of pollen analysis. Chichester.
Wymagania formalne:
Egzamin pisemny (odpowiedzi na 3 pytania + test na 20 pytań); czas egzaminu 2 godz.; każe pytanie oceniane w
skali: 0 – 5 pkt. Do zaliczenia wymagane jest uzyskanie minimum 9 pkt. + 10 pkt z testu.
W przypadku uzyskania mniejszej liczby punktów obowiązuje egzamin ustny.
Podstawowa wiedza w zakresie: podziałów stratygraficznych, znajomości zasięgów zlodowaceń, zmienności
flor w paleogenie i neogenie (z uwzględnieniem węglotwórczych zbiorowisk roślinnych), interglacjałach oraz w
holocenie, genezy rzeźby i dolin, złóż i surowców.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 1
Geologia
Kod przedmiotu: GEOKEN
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
x
x
Nazwa przedmiotu:
Geologia
kenozoiku
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
Punkty
ECTS
x
ćwiczenia
Z
2
30 godz.
Zakład Paleobotaniki, Zakład Kartografii Geologicznej i Geologii Strukturalnej
blok (1) - dr Adam Szynkiewicz
blok (2) - prof. dr hab. Teresa Kuszell, dr Małgorzata Malkiewicz
Podstawowa wiedza z zakresu: geologii dynamicznej, petrografii skał osadowych, sedymentologii,
geomorfologii, paleobotaniki i ekologii; rozpoznawanie i opis skał osadowych, podstawy stratygrafii,
podstawowe wiadomości o współczesnej szacie roślinnej.
Ćwiczenia realizowane są w dwóch blokach:
Blok (1) - rozpoznawanie i opis skał osadowych środowisk: glacjalnych, rzecznych, jeziornych, krasowych;
interpretacja profilu litostratygraficznego i podstawy klimatostratygrafii; wykonanie przekroju przez utwory
plejstocenu z opisem stratygrafii.
Blok (2) - poznanie metody analizy pyłkowej; ziarna pyłku wybranych drzew (szpilkowych i liściastych) oraz
krzewów i wybranych roślin zielnych. Konstrukcja diagramów pyłkowych i ich interpretacja na tle znanych
stanowisk flor z terenu Polski.
Po ukończeniu kursu student po powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu rozpoznawania i opisu
utworów kenozoicznych oraz interpretacji zjawisk paleogeograficznych; powinien umieć wykonać kartę otworu
geologicznego oraz przekrój przez utwory kenozoiczne; powinien umieć pobrać próbki do analiz
laboratoryjnych oraz umieć zinterpretować wyniki analiz paleobotanicznych.
Temat
Utwory środowisk
glacjalnych,
proglacjalnych i
peryglacjalnych;
zwietrzeliny.
Utwory środowisk
jeziornych i bagien.
Utwory środowisk
Blok (1)
- instrukcja makroskopowego rozpoznawania i opisu utworów glacjalnych,
proglacjalnych i peryglacjalnych;
- modele środowisk sedymentacyjnych;
- prezentacja próbek z tych środowisk;
- samodzielny opis próbek
Liczba
godzin
2
2
2
krasowych
Profil
litostratygraficzny.
Profil
litostratygraficzny.
Przekrój.
(Zadanie 1).
Przekrój.
(Zadanie 2).
Przekrój.
(Zadanie 3).
Mapa geologiczna.
Mapa geologiczna.
Analiza pyłkowa.
Analiza pyłkowa.
Diagram pyłkowy.
Interpretacja
wyników analizy
pyłkowej.
- karta wiercenia, zasady wykonania,
- znaki graficzne litofacji (Instrukcja do Mapy Geologicznej 1:50 000)
- wykonanie opisu 10 próbek (symulowane wiercenie);
- opis zdarzeń w „miejscu wiercenia” (zasady klimatostratygrafii)
- dyskusja nad opisami zdarzeń i prawidłowością ich opisu oraz
interpretacji
- ćwiczenie metod korelacji warstw.
- zasady graficznego wykonywania przekrojów geologicznych przez
utwory plejstoceńskie
- korelacja warstw
- graficzne wykonanie przekroju, numeracja warstw.
- wprowadzenie nazw jednostek litostratygraficznych
- tabela stratygraficzna
- zasady czytania przekrojów geologicznych i map geologicznych
zakrytych
- zasady opisu geologii wybranego miejsca na mapie geologicznej zakrytej
Blok (2)
rozpoznawanie budowy ziaren pyłku w wybranych drzew (liściastych i
iglastych) oraz krzewów
rozpoznawanie i oznaczanie poznanych sporomorf w materiale kopalnym
wykonanie diagramu pyłkowego z analizowanych próbek
Interpretacja diagramów pyłkowych i określanie wieku badanych osadów
w oparciu o porównanie z innymi florami kopalnymi plejstocenu terenów
Polski
4
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
LINDNER L. (red.), 1992 - Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. Ss:683. Wydawnictwo PAE, Warszawa.
RÓŻYCKI S. Z., 1972 - Plejstocen Polski Środkowej (na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie), Ss: 315. PWN,
Warszawa.
RUHLE E. (red.), 1973 - Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Ss:687. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Instrukcja wykonania Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000. IG Warszawa.
Instrukcja wykonania mapy geologiczne w skali 1:50 000; Mapy geologiczne w skali 1:50 000 i objaśnienia do tych map.
Faegri K., Iversen I., 1989 - Textbook of pollen analysis. Chichester.
Dybowa-Jachowicz S., Sadowska A., 2003 - Palinologia. Wyd. Instytutu Botaniki PAN, Kraków.
Wymagania formalne:
- uczestnictwo we wszystkich ćwiczeniach,
- oddanie wszystkich prac ćwiczeniowych,
- pozytywne zaliczenie wszystkich ćwiczeń.
Umiejętność rozpoznawanie i opis skał powstałych w środowiskach sedymentacyjnych lądowych: glacjalnych,
rzecznych, jeziornych, krasowych; umiejętność wykonania profilu litostratygraficznego oraz przekroju dla
utworów kenozoicznych; umiejętność oznaczania podstawowych sporomorf, umiejętność wykonania, czytania i
interpretacji diagramów pyłkowych; umiejętność zastosowania badań palinologicznych do stratygrafii
plejstocenu i holocenu.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 1
Geologia
Nazwa przedmiotu:
Analiza facjalna
Kod przedmiotu: FACJAL
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
wykład
30 godz.
E
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
ćwiczenia
Z
30 godz.
Zakład Geologii Stratygraficznej
dr Paweł Raczyński
Punkty
ECTS
3
2
Podstawowa wiedza w zakresie sedymentologii, paleontologii, geologii dynamicznej i stratygrafii.
Wykład
- charakterystyka różnych facji z uwzględnieniem ich zmienności w czasie geologicznym;
- naświetlenie związków badań facjalnych z pokrewnymi działami geologii (sedymentologia, geofizyka,
stratygrafia, petrologia, geologia dynamiczna, geologia złożowa);
- przekazanie aktualnego stanu wiedzy n.t. warunków powstawania osadów,;
- wykazanie powiązań między wnioskami z analizy współczesnych procesów a badaniami osadów kopalnych.
Ćwiczenia:
- metody prezentacji wyników badań facjalnych;
- utrwalenie materiału z wykładów w oparciu o konkretne przykłady osadów różnych facji, prezentacja próbek
osadów pochodzących z różnych facji
- analiza mikrofacjalna – rozpoznawanie składników skał węglanowych, obserwacje mikroskopowe, także z
zastosowaniem katodoluminescencji.
Temat
- przegląd historycznych definicji analizy facjalnej;
- pojęcia facji (w różnych działach geologii);
- zarys historii badań (w tym zasady stratygrafii facjalnej);
- analiza facjalna a analiza basenowa (podstawowe pojęcia z zakresu
analizy basenowej);
- konstrukcja map i diagramów facjalnych
Stratygrafia sekwencji. - pojęcie względnego poziomu morza;
- podstawowe terminy z zakresu stratygrafii sekwencji;
- architektura facji w stratygrafii sekwencji;
- zastosowanie stratygrafii sekwencji w analizie basenowej;
Zagadnienia wstępne.
Liczba
godzin
w- 2
ćw- 4
w- 3
- przykłady wykorzystania metod geofizycznych w analizie facjalnej
- znaczenie rzek w powstawaniu osadów na lądzie;
- transport materiału w rzekach;
- facje rzek roztokowych, meandrujących i anastomozujących;
- facje stożków napływowych;
- osady rzeczne jako wskaźnik różnych typów basenów
sedymentacyjnych;
- kopalne osady rzeczne (w tym fluwioglacjalne)
- charakterystyka warunków fizycznych i chemicznych różnych
Środowisko jeziorne.
rodzajów jezior;
- transport materiału w jeziorach;
- facje jezior systemu otwartego i zamkniętego, jezior glacjalnych,
permanentnych i okresowych;
- facje węglanowe w jeziorach;
- delty jeziorne,
- kopalne osady jeziorne z podkreśleniem ich znaczenia złożowego
Środowisko pustynne. - czynniki wpływające na rozmieszczenie pustyń;
- źródła i transport materiału w środowisku eolicznym;
- facje eoliczne;
- kopalne osady pustynne jako skały zbiornikowe złóż węglowodorów
- minerały ewaporatowe;
Osady ewaporatowe.
- warunki i modele wytrącania ewaporatów;
- ciągi facjalne ewaporatów;
- znaczenie ewaporatów w powstawaniu złóż węglowodorów;
- kopalne osady ewaporatowe;
Środowisko wybrzeża - charakterystyka różnych typów wybrzeży morskich (wybrzeża
zdominowane przez pływy, sztormy i falowanie);
morskiego.
- facje na plażach i w strefie brzegowej;
- bariery, laguny, estuaria, delty morskie;
- kopalny zapis migracji linii brzegowej
Środowisko płytkiego - charakterystyka i rozmieszczenie szelfów;
morza z sedymentacją - transport i rozmieszczenie osadów na szelfach;
- różnice pomiędzy transgresywnymi a regresywnymi ciągami
klastyczną.
facjalnymi osadów szelfowych;
- zapis kopalny osadów sztormowych na szelfach;
- identyfikacja kopalnych osadów szelfowych;
- powstawanie węglanów w środowisku morskim;
Środowiska morza z
- minerały skał węglanowych, składniki auto i allochemiczne
sedymentacji
- facje w różnych środowiskach sedymentacji węglanowej (rampa, szelf,
węglanowej.
platformy, węglany głębokomorskie);
- geologiczne znaczenie raf;
- znaczenie skamieniałości w interpretacji facjalnej osadów
węglanowych;
- zapis zmian względnego poziomu morza w osadach węglanowych;
- przejścia pomiędzy osadami węglanowymi a klastycznymi i
ewaporatowymi;
- zróżnicowanie osadów węglanowych w różnych okresach czasu
geologicznego
Dodatkowo na ćwiczeniach: analiza mikrofacjalna (rozpoznawanie
składników skał węglanowych w próbkach i płytkach cienkich,
podstawy badań katodoluminescencyjnych skał węglanowych, opis
płytek cienkich)
Środowisko głębokiego - ukształtowanie dna oceanicznego;
- transport materiału w oceanach (z podkreśleniem różnic gęstości);
morza.
- osady pelagiczne, hemipelagiczne i fliszowe;
- tempo przyrostu osadu w oceanach;
- wpływ głębokości kompensacji węglanu wapnia na charakter osadów
Środowisko rzeczne.
Einsele G., 2000. Sedimentary Basins. Evolution, Facies and Sediment Budget.
Gradziński R., Kostecka A., Radomski A. Unrug R., 1986. Zarys sedymentologii.
Reading H.G., 1996. Sedimentary Environments and Facies.
Adams, A.E. & Mackenzie, W.S., 1998. A colour Atlas of Carbonate Sediments and Rocks Under the
w- 3
ćw- 2
w- 3
ćw- 2
w- 3
ćw- 2
w- 2
ćw- 2
w- 3
ćw- 2
w- 3
ćw- 2
w- 6
ćw- 12
w- 2
ćw- 2
Miscroscope
Allen P., 2000. Procesy kształtujące powierzchnię ziemi.
Emery D., Myers K., 1996. Sequence Stratigraphy.
Flugel, E., 2003. Microfacies Analysis of Limestones.
Krzywiec P., 1993. Stratygrafia sekwencyjna. Prz. Geol. nr 10
Porębski Sz., 1996. Podstawy stratygrafii sekwencji w sukcesjach klastycznych. Prz. Geol. nr. 10
Scholle, P.A., Bedout, D.G., Moore, C.H. (eds), 1983. Carbonate depositional environments.
Tucker, M.E. , Wright, V.P., 1990. Carbonate Sedimentology.
Wymagania formalne:
Wykład - egzamin pisemny, składający się z pytań o różnym stopniu szczegółowości (dłuższy opis jednego ze
środowisk, opis metod badawczych, wyjaśnienia pojęć), część pytań odnosi się do ilustracji - zdjęć,
prezentowanych także z projektora), czas ok. 2 godz.; minimum - uzyskanie 50% możliwych do zdobycia
punktów
Ćwiczenia - zaliczenie sprawdzianów obejmujących materiał z ćwiczeń; esej (mikrofacjalny opis płytki cienkiej)
Podstawowa wiedza w zakresie charakterystyki facjalnej osadów. Umiejętność interpretacji rozwoju budowy
geologicznej w oparciu o zmienność facjalną osadów.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 2+3
Geologia
Kod przedmiotu: GEOSWI
Forma zajęć/
Liczba godzin
wykład
(sem.
2)
Geologia
39 godz.
regionalna
wykład
świata
(sem. 3)
45 godz.
Sposób
zaliczenia
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
Punkty
ECTS
Nazwa przedmiotu:
1
x
E
3
Zakład Geologii Stratygraficznej
dr Joanna Haydukiewicz
-x-
1.2. Niezbędna wiedza i umiejętności:
Wiedza z zakresu geologii dynamicznej, tektoniki, petrologii oraz geologii historycznej.
Celem wykładu jest przedstawienie teorii dotyczących geotektonicznej ewolucji kontynentów i oceanów.
Omówienie kryteriów, które posłużyły do wydzielenia głównych jednostek strukturalnych poszczególnych
kontynentów i opis ich budowy geologicznej.
Temat
Zasadnicze elementy
budowy kontynentów i
oceanów.
Główne jednostki
strukturalne Europy.
Zasadnicze elementy budowy kontynentów i oceanów. Założenia teorii
tektoniki płyt. Główne płyty tektoniczne skorupy ziemskiej.
Główne jednostki strukturalne Europy. Budowa kratonu
wschodnioeuropejskiego i jego krystalicznych segmentów; Fennoskandia,
Sarmacja, Wołgo-Uralia. Platforma wschodnioeuropejska (ryfty, baseny
sedymentacyjne i interpretacje ich genezy).
Główne jednostki strukturalne poszczególnych orogenów (kaledonidy,
Europejskie
fanerozoiczne orogeny waryscydy, alpidy), ich zapis litostratygraficzny i interpretacja rozwoju
geotektonicznego.
Baseny permo-mezozoiczne i kenozoiczne; charakterystyka ich
Europejskie baseny
sedymentacyjne i rowy wypełnienia i uwarunkowania ich rozwoju. Geneza i historia rozwoju
rowów M. Centralnego (rów Limagne, Bresse), górnego i dolnego Renu
tektoniczne.
(Roer),depresji N Hesji, Rodanu, Egeru. Rozwój basenów Morza
Śródziemnego, Czarnego, Północnego, Kaspijskiego i Bałtyckiego.
Główny uskok uralski, charakterystyka poszczególnych jednostek
Budowa geologiczna
geologicznych (zapadlisko przeduralskie, Ural Zachodni, Ural Centralny
Uralu.
Tagil-Magnitogorsk, Ural Wschodni i strefa trans-uralska.
Liczba
godzin
3
12
14
12
4
Główne jednostki
strukturalne Azji.
Główne jednostki
strukturalne Afryki.
Główne jednostki
strukturalne Australii
i Antarktydy.
Główne jednostki
strukturalne Ameryki
Północnej.
Główne jednostki
strukturalne Ameryki
Południowej.
Historia
współczesnych
oceanów.
Budowa geologiczna kratonów; syberyjskiego, chińskiego, indyjskiego,
arabskiego
Budowa geologiczna stref fałdowych Ałtaidów, wierchojańko-kołymskiej,
alpidów azjatyckich (Tetysidów), azjatyckiej części pasma
wokółpacyficznego.
Rozwój i wypełnienie basenu zachodniosyberyjskiego i Tarymu.
Budowa geologiczna kratonów; Kalahari, kongijski i zachodnioafrykański
i pasma panafrykańskiego.
Budowa geologiczna fanerozoicznych pasm orogenicznych Gór
Przylądkowych, Mauretanidów, Antyatlasu i Atlasu.
Fanerozoiczne baseny sedymentacyjne- przykłady; baseny Karoo, Konga,
Taoudeni, Tindouf, Saharyjski.
Paleozoiczno-kenozoiczne ryfty afrykańske (centralnoafrykańska strefa
uskokowa, rowy Nigru, Benue, wschodnioafrykański). Geneza i
wypełnienie M. Czerwonego.
10
Budowa geologiczna kratonów. Pilbar, Yilgarn, Gawler i Północnego
Baseny pokrywy platformowej (m.inn. Hamersley, Canning, Amadeus,
Officer i Carnarvon.
Pasma fałdowe Flindersa i Tasmanidów
Baseny mezozoiczno-kenozoiczne (Eromanga, Wielki Basen Artezyjski).
Budowa geologiczna Antarktydy.
Kraton północnoamerykański oraz poszczególne archaiczne i
proterozoiczne prowincje geologiczne (Wielkiego Jeziora Niewolniczego,
Rae i Hearne.
Jeziora Górnego, Nain, Wyoming, Churchill, Wielkiego Jeziora
Niedźwiedziego, p. ketilska, p. Yavapai-Mazatzal, grenvillska, centralna)
Ryfting późnoproterozoiczny.
Baseny sedymentacyjne (Williston, Michigan,Illinois, Pensylwan).
Fanerozoiczne orogeny; Appalachy, Innuita, Ouachita, Kordyliery.
Budowa Geologiczna Grenlandii.
Budowa geologiczna kratonów amazońskiego Sao Francisco, Rio de la
Plata, Sao Luis.
Masyw Patagonii (platforma)
Pasmo orogeniczne Andów - jego główne jednostki strukturalna.
Baseny sedymentacyjne (Acre, Solimões, Amazonas, Parnaiba, Parana,
Chaco-Paraná )
Basen Zatoki Meksykańskiej i Morza Karaibskiego.
6
Historia otwierania się Atlantyku, Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku.
2
7
8
6
Dallmeyer R. D., Franke W., Weber K. (Eds.), 1995. Pre-Permian Geology of Central and Eastern Europe.
Springer -Verlag Berlin Heidelberg.
Artykuły z czasopism; Tectonophysics, Gondwana Research , Journal of Structural Geology, African Earth
Sciences, Geoscience, Geol. Mag.
Materiały pozyskane z internetu.
Dadlez R. Jaroszewski W., 1994.Tektonika,Warszawa 1994.
Van Andel T. H., 1997.Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi. PWN.
Stupnicka E. 1978. Zarys geologii regionalnej świata. Warszawa.
Mizerski W. 2004. Geologia regionalna kontynentów. Warszawa.
Wymagania formalne:
Egzamin pisemny w formie testu (1,5 godz.)
Pozytywne zaliczenie - uzyskanie co najmniej 60% punktów - łącznie
Znajomość wiedzy dotyczącej genezy kontynentów i współczesnych oceanów i budowy ich zasadniczych
jednostek strukturalnych. Umiejętność kojarzenia danych geologicznych w interpretacjach budowy regionalnych
jednostek geologicznych.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 2
Geologia
Kod przedmiotu: CTGERE
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
x
x
Nazwa przedmiotu:
Geologia
regionalna i
geologia złóż
Tryb studiów
stacjonarny
ćwiczenia
terenowe
x
72 godz.
(12 dni)
Zakład Gospodarki Surowcami Mineralnymi
Język
Punkty
ECTS
x
polski
4
dr Antoni Muszer, dr hab. Henryk Marszałek, prof. dr hab. Andrzej Solecki, dr Wojciech Śliwiński, mgr Michał
Rysiukiewicz
Koordynator ćwiczeń terenowych: prof. dr hab. Andrzej Solecki
Wiedza z zakresu geologii dynamicznej, sedymentologii, tektoniki, petrologii, mineralogii, geologii
historycznej, geologii złóż.
Podstawowa problematyka geologiczna wybranego regionu. Geneza, formy występowania i metody eksploatacji
złóż w wybranym regionie. Ćwiczenia realizowane w Polsce (Karpaty, zapadlisko przedkarpackie) i/lub poza
granicami kraju (Czechy, Rosja, Ukraina, Rumunia). Szczegółowa problematyka - zależna od miejsca realizacji
ćwiczeń.
Temat
Budowa geologiczna
orogenu na
przykładzie Karpat.
Zapadlisko przedkarpackie, złoża gazu.
Karpaty zewnętrzne, złoża ropy i gazu, skansen naftowy w Bóbrce,
odsłonięcia serii menilitowych i diatomitów, mineralizacje uranowe rejonu
Bezmiechowej.
Strefa pienińska - budowa geologiczna (wąwóz Homole), andezyty G.
Wżar.
Karpaty wewnętrzne - Tatry.
Zakarpacie - (Ukraina, Węgry lub Słowacja) wulkanizm karpacki i jego
znaczenie metalogeniczne (metale, perlit).
Odsłonięcia granitoidów tarczy ukraińskiej rejonu Humania i przełomu
Bugu południowego, krzyworoskie złoża BIF, bazalty Wołynia,
mineralizacje Cu-U Old-Redu, profile syluru, dewonu, kredy i neogenu
płyty podolskiej, złoża manganu.
Odsłonięcia ukraińskie jako możliwość zapoznania się z litologia skał
znanych w Polsce tylko z wierceń na obszarze platformy
Budowa geologiczna
obszaru
platformowego na
przykładzie płyty
podolskiej,
platformy
Liczba
godzin
18
18
scytyjskiej i
centralnej części
tarczy ukraińskiej.
Geologia Rumunii i
jej zasoby
mineralne.
Kimeryjski orogen
Gór Krymskich,
kenozoiczne osady
Kerczu.
wschodnioeuropejskiej.
Złoża Rosia Monatana, złoża i odsłonięcia soli w Transylwanii, wody
termalne, ropa naftowa i sole kamienne rejonu Suczawy.
18
Rozwój orogenu Gór Krymskich od serii taurydzkiej (trias?) po platformę
eoceńskich wapieni nummulitowych. Warunki tworzenia się złóż
węglowodorów serii Majkopskiej, wulkanizm błotny, rudy żelaza serii
kerczeńskiej, rafy mszywiołowe, współczesne jeziora słone i problemy
eksploatacji soli.
18
Bac-Moszaszwili M., Gąsienica Szostak M., 1990: Tatry polskie. Przewodnik geologiczny dla turystów. Wyd.
Geol. Warszawa
Birkenmajer K., 1979: Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Wyd. Geol. Warszawa
Bubniak I.M., Solecki A.T., Śliwiński W.R., 2006: Geoeducational potential of southern and southwestern
margin of the Ukrainian Craton. Fundacja Ostoja. Wrocław
Golonka J., 2004: Plate tectonic evolution of the southern margin of Eurasia in the Mesozoic and Cenozoic.
Tectonophysics 381, p. 235-273
Kotański Z. 1971: Przewodnik geologiczny po Tatrach. Wyd. Geol. Warszawa
Wymagania formalne:
Aktywny udział w zajęciach, prowadzenie notatek z obserwacji terenowych, wykonanie sprawozdania z
wyjazdu.
Opanowanie umiejętności pracy terenowej w zakresie geologii złóż kopalin, zdobycie wiedzy na temat struktur
geologicznych w skali regionalnej.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 2
Geologia
Kod przedmiotu: CTKAR2
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
x
x
Nazwa przedmiotu:
Kartografia
geologiczna II
Tryb studiów
Język
Punkty
ECTS
x
stacjonarny
polski
ćwiczenia
terenowe
x
72 godz.
(12 dni)
Zakład Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej
4
dr Roman Gotowała
Opanowany zakres intersekcji geologicznej, podstawowa wiedza z geometrii wykreślnej, podstawowa
znajomość geologii dynamicznej, analizy strukturalnej, stratygrafii i petrografii. Podstawowa znajomość
metodyki prac kartograficznych z kursu kartografii geologicznej I.
Współczesne metody numeryczne w systemach kartograficznych (GIS) i nowoczesne techniki pomiarowe GPS
pozwalają tworzyć nową jakość mapy geologicznej. Celem ćwiczeń terenowych z kartografii geologicznej II
jest: nauczenie studentów obsługi mobilnych systemów rejestracji numerycznej do dokumentowania i
archiwizacji obserwacji terenowych; obsługi systemów GPS do lokalizacji przestrzennej elementów budowy
geologicznej definiowanych w numerycznym zapisie GIS w formie geometrii punktu, linii i poligonu; transferu i
przetwarzania danych numerycznych z urządzeń mobilnych (terenowych) do stacjonarnych systemów
kartograficznych (GIS) i tworzenia numerycznej wersji mapy geologicznej. W metodyce obserwacji
geologicznych kurs obejmuje rozszerzony zakres analizy mezostrukturalnej w procesie realizacji mapy
geologicznej. Zadanie to realizowane jest w zespołach 2-u osobowych, z których każdy wyposażony jest w
odbiornik GPS z rejestratorem przystosowanym do numerycznego zapisu gromadzonych obserwacji
geologicznych. Zespoły prowadzą pomiary i obserwacje geologiczne na przydzielonych obszarach 2 - 3 km2
każdy. Dane są opracowywane numerycznie, prace kameralne realizowane są w systemie GIS a wynikiem jest
numeryczna mapa geologiczna. Student nabywa umiejętności: obsługi numerycznych systemów rejestrujących,
systemów GPS, konstrukcji formularzy bazodanowych do archiwizacji danych geologicznych, tworzenia, edycji
i analizy numerycznej mapy geologicznej. Równocześnie rozszerza umiejętność prowadzenia obserwacji
geologicznych ze szczególnym uwzględnieniem stosowania metod analizy mezostrukturalnej w interpretacji
budowy geologicznej i konstrukcji mapy geologiczne.
Temat
Dzień 1: System
pomiarowy i
odbiorniki GPS.
Teoretyczne podstawy systemu i metodyka pomiarów GPS, podstawy
obsługi odbiorników GPS, zasady numerycznej rejestracji danych.
Budowa geologiczna rejonu ćwiczeń i otaczających nadrzędnych jednostek
Liczba
godzin
6
Budowa geologiczna
rejonu ćwiczeń i
regionu.
Dzień 2: Obsługa
odbiorników GPS i
schematy
bazodanowe w
rejestracji danych
geologicznych.
regionalnych, szczegóły następstwa stratygraficznego i wydzieleń
litologicznych, zespoły strukturalne.
Budowa i obsługa odbiorników GPS do rejestracji GIS. Metody
pomiarowe stosowane przy rejestracji danych geologicznych: pomiar
autonomiczny, z korekcją satelitarną w czasie rzeczywistym SBAS, z
korekcją różnicową w postprocessingu. Formaty formularzy do rejestracji
danych geologicznych, system kodowania danych geologicznych w
rejestracji numerycznej. Konstrukcja schematu kodów geologicznych dla
obszaru objętego ćwiczeniami.
Cykl dziennego procesu dydaktycznego jest dwuczęściowy i zawiera
Dni 3-11: Prace
następujące treści programowe:
kartograficzne i
zasady prowadzenia Część polowa
- rejestracja numeryczna atrybutów definiujących elementy budowy
obserwacji
geologicznej (wydzielenie litologiczne, jednostka stratygraficzna, typ
geologicznych z
kontaktów, typ struktur tektonicznych, orientacja elementów
wykorzystaniem
mobilnych systemów strukturalnych) w formularzach bazodanowych rejestratorów z
wykorzystaniem przyjętych kodów
rejestracji
- pomiar lokalizacji obserwowanych elementów budowy geologicznej
numerycznej i
systemem GPS metodą statyczną lub dynamiczną dostosowaną do rodzaju
odbiorników GPS.
obserwowanego elementu; punkty - statycznie, linie i poligony dynamicznie
- lokalizacja i identyfikacja elementów strukturalnych w terenie na
podstawie wczytanej do odbiornika GPS mapy geologicznej z
wykorzystaniem funkcji nawigacji do celu
- szczegółowa analiza mezostrukturalna w odsłonięciach i rejestracja
numeryczna pomiarów
- zasady prowadzenia dziennika polowego w systemie rejestracji
numerycznej
- metodyka pobierania prób skalnych, w tym orientowanych, ich
lokalizacja urządzeniami GPS i schemat zapisu numerycznego
- metodyka obserwacji uzupełniających z zakresu hydrogeologii,
hydrografii, surowców skalnych i warunków geologiczno-inżynierskich z
zastosowaniem lokalizacji GPS i numerycznego zapisu
Część kameralna dziennych prac kartograficznych
- transfer danych z mobilnych urządzeń GPS do komputera stacjonarnego
z wykorzystaniem oprogramowania do obsługi odbiorników GPS z
zachowaniem struktury atrybutów pomierzonego elementu i jego
lokalizacji, metody poprawy jakości pomiaru z wykorzystaniem
uśredniania i filtrowania
- transfer danych geologicznych do oprogramowania typu GIS (edytora
kartograficznego), wyświetlanie danych pomiarowych na tle mapy
topograficznej i geologicznej
- metodyka konstrukcji mapy dokumentacyjnej w systemach GIS z
wykorzystaniem narzędzi filtrowania zarejestrowanych danych
- metodyka przygotowania danych z map geologicznych, topograficznych i
tabel bazodanowych do wczytania do odbiornika GPS i zasady ich
wykorzystania w obserwacjach polowych.
- numeryczna edycja mapy dokumentacyjnej
Dzień 12:
- numeryczna edycja mapy geologicznej
Zestawienie
- analiza wielowarstwowych stosów z wykorzystaniem map
numerycznej mapy
geologicznych, topograficznych, numerycznych obrazów terenu
geologicznej i
(wysokościowy, zdjęcie satelitarne wielopasmowe) i narzędzi GIS do
możliwości analizy
interpretacji budowy geologicznej.
numerycznej.
Lamparski J.: Navstar GPS od teorii do praktyki. Internetowa Księgarnia Techniczna - Wydawnictwo
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. 2001
TNTmips. Reference Manual. CD with TNTlite for students. Online - www.microimages.com
Gaździcki J.: Systemy informacji prestrzennej. PPWK Warszawa-Wrocław, 1990.
Hurn J.: GPS. A Guide to the Next Utility. Trimble Navigation. 1989.
Hurn J.: Differential GPS Explained. Trimble Navigation. 1993.
58. Literatura uzupełniajaca:
Decker D.: GIS Data Sources. John Wiley & Sons, Inc. 2001.
6
54
6
Drury S.A.: Image Interpretation in Geology. Third Edition. Blackwell Science. 2001.
Wymagania formalne:
Zaliczenie końcowe wystawiane jest w oparciu o Kartę Zaliczenia, która zawiera oceny za:
- dziennik polowy i formularze rejestracji danych
- mapę dokumentacyjną numeryczna
- obsługę polową GPS i rejestrację danych
- obsługę kameralna systemu GPS - program narzędziowy GPS - transfer do systemu GIS
- mapę geologiczną numeryczna
- wykorzystanie systemu GIS do analizy i interpretacji mapy geologicznej
- analizę mezostrukturalną i wykorzystanie numerycznych narzędzi do interpretacji strukturalnej
- ocena dzienna za obserwacje geologiczne i wykorzystanie danych numerycznych do bieżącej analizy budowy
geologicznej.
W części polowej:
Umiejętność zastosowania narzędzi numerycznych (rejestrator + GPS) w obserwacjach geologicznych i ich
dokumentowaniu. Umiejętność opracowania logicznego i przejrzystego schematu atrybutów opisujących i
lokalizujących elementy budowy geologicznej do kodowego zapisu numerycznego. Zastosowanie metod analizy
mezostrukturalnej do interpretacji budowy geologicznej.
W części kameralnej:
Umiejętność przetworzenia polowych danych numerycznych do sytemu stacjonarnego w schemacie: Odbiornik
GPS - Program Narzędziowy GPS - System GIS z Bazą Danych - System Edycji Kartograficznej. Umiejętność
wykorzystania dostępnych narzędzi numerycznych, oprogramowania i wieloźródłowych danych do wykonania
numerycznej mapy geologicznej i interpretacji budowy geologicznej obszaru ćwiczeń.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 3
Geologia
Kierunek studiów:
Poszukiwanie,
rozpoznawanie i
ocena ekonomiczna złóż
Kod przedmiotu: POSZLO
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
wykład
30 godz.
E
x
x
Tryb studiów
Język
stacjonarny
polski
Punkty
ECTS
3
x
dr Antoni Muszer
Wiedza z zakresu geologii złóż, górnictwa i wiertnictwa, podstaw prawnych, matematyki, informatyki.
Metody badawcze. Sporządzanie prognoz geologiczno-złożowych. Sporządzanie programów i projektów badań
geologicznych dla poszukiwania, rozpoznawania i dokumentowania złóż - różnych grup kopalin. Prowadzenie
bieżącej dokumentacji, robót poszukiwawczych, rozpoznawczych i dokumentacyjnych złóż kopalin i innych
prac geologicznych lub hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich. Sporządzanie dokumentacji
wynikowej. Ocena złóż pod względem ich wartości gospodarczej. Prowadzenie prac geologicznych związanych
z obsługą geologiczną zakładów górniczych. Opracowanie wytycznych dla eksploatacji. Określenie kierunków
racjonalnej gospodarki surowcami mineralnymi oraz określenie wartości złoża. Prawne podstawy
projektowania, rozpoznawania i dokumentowania badań geologicznych. Projekty badań geologicznych. Typy
dokumentacji geologicznych i podstawy ich opracowania. Uprawnienia zawodowe do prac geologicznych.
Dozór geologiczny: zadania, zasady. Nadzór geologiczny: przepisy i realizacja. Struktura, rola i zadania
administracji państwowej w realizacji prac oraz rejestracji zasobów. Zarządzanie zasobami. Nowe kierunki
zagospodarowania i wykorzystania zasobów (ekologiczne technologie).
Temat
Wstęp.
Informacje
wprowadzające.
Odkrycie kopaliny i
udokumentowanie
jej zasobów.
Historie odkrywania
złóż.
Sposoby
rozpoznania złóż -
Liczba
godzin
Pojęcia kopalina, surowiec, rodzaj, jakość, wartość użytkowa kopaliny,
cena kopaliny, kształtowanie się cen kopalin.
0,5
Badania podstawowe, poszukiwanie złóż, rozpoznanie złóż.
0,5
- wyczerpywanie się złóż
- konieczność poszukiwań złóż na dużych głębokościach
- rosnące koszty uruchomienia i eksploatacji
- geologicznych warunków występowania
- formy złoża
0,5
1
od czego zależą.
Czynniki
wpływające na
poszukiwanie złóż.
Klasyfikacje złóż
kopalin.
Kryteria jakości
kopalin, kryteria
bilansowości. Bilans
zasobów złóż
kopalin.
Oznaki
występowania złóż wprowadzenie.
Przesłanki
występowania złóż.
Metody
poszukiwania i
rozpoznawania złóż.
Zasady planowania i
prognozowania
- budowy i wielkości
- rodzaju kopaliny
- własności fizycznych i chemicznych
- wartości użytkowej
- skali zapotrzebowania na kopalinę itp.
Czynniki związane z: z rodzajem kopaliny
- jej wartością użytkową
- jakością
- zasobami
- głębokością występowania
- budową i formą złoża
- dostępnością górniczą
- położeniem geograficznym
- zagospodarowaniem obszaru
- stosunkami demograficznymi
- możliwościami technologicznymi, technicznymi, organizacyjnymi
- ze stanem rozpoznania geologicznego
- z popytem i podażą surowca w kraju i zagranicą
- z polityką cenową państwa (państw)
- z ochroną środowiska naturalnego
ze względu na zastosowanie (klasyfikacja przemysłowa), klasyfikacja
technologiczna, klasyfikacja ze względu na znaczenie gospodarcze,
klasyfikacja ze względu na częstość występowania, klasyfikacja ze
względu na miejsce wykorzystania
-wielkości zasobów
- jakości kopaliny
- warunków występowania (geologiczno-geograficzne)
- poziomu techniki i technologii
- od metody wzbogacania i przeróbki
- popytu i podaży
- od etapu rozpoznania złoża
- stosunków politycznych w państwie
- struktury gospodarczej państwa, itp.
-Schemat stosowania kryteriów bilansowości
-Kryteria bilansowości a parametry ekonomiczne
-Postęp techniczny, technologiczny, organizacyjny
- wychodnie złóż
- oznaki geomorfologiczne
- zmiany wtórne otaczających skał
- przejawy mineralizacji (okruszcowania)
- aureole i potoki rozproszenia
- oznaki mineralogiczne
- niegeologiczne oznaki występowania złoż
przesłanki genetyczne
przesłanki mineralogiczne
przesłanki magmowe
przesłanki strukturalne
przesłanki metamorfogeniczne
przesłanki stratygraficzne
przesłanki litologiczne
przesłanki facjalne
przesłanki paleogeograficzne (złoż Au-paleorzeki)
przesłanki paleoklimatyczne
przesłanki złożowe (znajomość innych złóż)
przesłanki geofizyczne
przesłanki hydrochemiczne
przesłanki geochemiczne, itp.
-teledetekcyjne
-geologiczne
-mineralogiczne
-geochemiczne
-geofizyczne powierzchniowe
-geofizyczne otworowe
Zależności prognozowania od badań geologicznych
Typy prognoz
1,5
1
2
2
2
1
poszukiwań.
Zasady
poszukiwania złóż,
stadia prac
poszukiwaczych.
Zasady rozpoznania
złóż, stadia
rozpoznania.
Roboty górnicze i
wiertnicze w
pracach
geologicznych,
rozmieszczenie
wyrobisk
rozpoznawczych.
Opróbowanie prac
geologicznych.
Kryteria podziału prognoz
Ocena koncepcji poszukiwawczych
Wartość zasobów perspektywicznych
Prace poszukiwawcze wstępne
Prace poszukiwawcze właściwe
Stadia rozpoznawania, wstępne, szczegółowe, eksploatacyjne.
Środki techniczne rozpoznania
Podział wyrobisk rozpoznawczych
Podział wierceń
Odległości pomiędzy wyrobiskami
Typy sieci poszukiwawczo-rozpoznawczych
Sposoby zagęszczenia wyrobisk
Sposoby zniekształcenia sieci wyrobisk rozpoznawczych
Sposoby pobierania próbek
Sieci opróbowania
Narzędzia do pobierania próbek
Pobieranie próbek z otworów wiertniczych
Opróbowanie zwiercin
Opróbowanie urobku
Uśrednianie próbek
- obliczenie ilości kopaliny znajdującej się w złożu
Szacowanie
- klasyfikacja zasobów polegająca na ocenie wiarygodności uzyskanych
zasobów.
wyników obliczeń
- określenie przydatności gospodarczej obliczonych zasobów
Dokumentacja złoża Sporządzanie dokumentacji
Forma i treść dokumentacji, część syntetyczna, część szczegółowa
kopalin.
Zatwierdzanie dokumentacji
Kategorie dokumentacji kopalin stałych, ciekłych i gazowych-różnice
Gromadzenie i postępowanie z dokumentacjami geologicznymi
Sporządzanie dokumentacji geologicznej uproszczonej
Inne dokumentacje niż dokumentacja geologiczna złoża kopaliny,
hydrogeologiczna i geologiczno-inżynierska
Opłaty eksploatacyjne
Obliczanie zasobów. Wstęp teoretyczny
Geometryzacja złoża, modele geometryzacji
Obliczenia zasobów metodami geometryczno-geologicznymi,
geometryczno-statystycznymi, pośrednimi
Kryteria metod obliczeń zasobów
Miąższość złoża pozorna i rzeczywista-sposoby obliczeń
Składnik użyteczny - sposoby obliczeń
Błędy w obliczeniach zasobów i wiarygodność oszacowania
Straty kopalin surowców
- postępowania i złożenie wniosku koncesyjnego na poszukiwanie lub
Koncesje.
rozpoznawanie złóż kopalin
- zakres koncesji
- koncesja na wydobycie kopaliny
- tryb wygaśnięcia koncesji
- kategorie prac geologicznych
Uprawnienia
- wniosek o ubieganie się o kategorię uprawnienia
geologiczne.
- postępowanie egzaminacyjne, świadectwo uprawnienia
Omówienie klasyfikacji opartej na trzech osiach:
Międzynarodowa
-stopniu geologicznego rozpoznania (oś G)
klasyfikacja złóż
-poziomie techniczno-ekonomicznego poznania (oś F)
kopalin stałych.
-stopniu ekonomicznej efektywności (oś E)
1
2
2
2
2
3
4
1
1
1
Bakirow A.A. (1973). Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Wyd. Geol.
Bolewski A., Gruszczyk H. (1989): Geologia gospodarcza.
Gałkiewicz T (1976): Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin stałych. Wyd. Geol.
Gruszczyk H. (1982): Metodyka poszukiwań złóż kopalin stałych. Wyd. Geol.
Komisja Zasobów Kopalin. Wytyczne dokumentowania złóż kopalin stałych w kategorii D1-do A. MOŚZNiL.
KZK. Warszawa 1991.
Nieć M. (1982): Geologia kopalniana. Wyd. Geol.
Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 18.08.1994 w sprawie gromadzenia informacji i próbek uzyskanych w
wyniku prowadzenia prac geologicznych i sposobu postępowania z próbkami i dokumentacjami geologicznymi.
Przeg. Geol. v.42. nr 12, 1994.
Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 18.08.1994 w sprawie projektu prac geologicznych. Przeg. Geol.
v.42.nr 12, 1994.
Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 23.08.1994 w sprawie dokumentacji geologicznej złóż kopalin. Przeg.
Geol. v.42.nr 12,1994.
Trembecki A.S. (1974): Szacowanie zasobów złóż surowców mineralnych. Wyd. Geol.
Ustawa: Prawo Geologiczno-górnicze z dnia 4 lutego 1994. Dz.U. nr 27.
Dziennik Ustaw nr 27: Prawo geologiczne i górnicze
Czasopisma: Nafta, Technika poszukiwań, Górnictwo odkrywkowe
Bolewski A., Gruszczyk H. (1989) - Geologia gospodarcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Gruszczyk H. (1984) – Nauka o złożach. Wyd. Geol. Warszawa.
Górecka T., Szwed-Lorenz J., Ślusarczyk S. (1979) - Geologia złożowa. Wrocław. PolitechnikaWrocławska.
Bolewski A., Ney R., Smakowski T. (red) 1993: Bilans gospodarki surowcami mineralnymi w Polsce na tle
gospodarki światowej. CPPGSMiE PAN Kraków, MOŚZNiL, MPiH.
Cabała J., 1998 Uwagi o zmienności niektórych parametrów rud Zn-Pb występujących w perspektywicznych
obszarach złożowych rejonu olkuskiego. W: Wykorzystanie zasobów złóż kopalin użytecznych pt. Wpływ
zmian modelu gospodarczego na gospodarkę zasobami złóż nr 33. PAN, MOŚZNiL, AGH. Kraków. s. 181-188.
Cabała J. Konstantynowicz E.,1999: Charakterystyka śląsko-krakowskich złóż cynku i ołowiu oraz perspektywy
eksploatacji tych rud. W: "Perspektywy geologii złożowej i ekonomicznej w Polsce: Prace Naukowe UŚ nr 1809
s. 76-98.
Cabala J., 2000: Prospects for Zn-Pb ore mining in Poland with regard to ore quality in discovered deposits. In:
Mine Planing and Equipment Selection 2000. Balkema p 177-182
Nieć M. (red) 1991: Wytyczne dokumentowania złóż kopalin stałych w kategoriach D-1 do A. Komisja
Zasobów Kopalin. MOŚZNiL Warszawa
Nieć M., (red) 1994: Zalecane kryteria bilansowości złóż kopalin. MOŚZNiL KZK Warszawa
Przeniosło S., (red) 1996: Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce. MOŚZNiL - PIG Warszawa.
World Metal Statistics Yearbook
Wymagania formalne:
Egzamin pisemny w formie testowej (kombinacja testu otwartego i testu wyboru; czas ok. 2,0 godz.; minimum uzyskanie 51% możliwych do zdobycia punktów.
Podstawowa wiedza w zakresie prowadzenia prac geologicznych, opracowania wytycznych dla eksploatacji,
określania kierunków racjonalnej gospodarki surowcami mineralnymi oraz określania wartości złoża
(szacowania złoża). Ponadto prawne podstawy projektowania, rozpoznawania i dokumentowania badań
geologicznych.
KARTA PRZEDMIOTU
Kierunek studiów:
Semestr: 3
Geologia
Forma zajęć/
Liczba godzin
Sposób
zaliczenia
x
x
Kierunek studiów:
Poszukiwanie,
rozpoznawanie i
ocena ekonomiczna złóż
Kod przedmiotu: POSZLO
Tryb studiów
Punkty
ECTS
x
stacjonarny
Ćwiczenia
45 godz.
Język
polski
Z
4
dr Antoni Muszer, dr Wojciech Śliwiński, dr hab. prof. Andrzej Solecki
Wiedza z zakresu geologii złóż, górnictwa i wiertnictwa, podstaw prawnych, matematyki, informatyki.
Ćwiczenia realizowane są w trzech niezależnych od siebie blokach tematycznych:
- blok sporządzania podstawowych map złożowych
- blok obliczeń zasobów złóż kopalin stałych, ciekłych i gazowych
- blok sporządzania wniosków koncesyjnych, projektów praz geologiczno-rozpoznawczych, dokumentacji złóż
kopalin stałych, ciekłych i gazowych.
Bloki ćwiczeniowe mają na celu przygotowanie studentów do wykonywania prac poszukiwawczorozpoznawczych w przedsiębiorstwach geologicznych oraz przygotować studentów do pracy w komórkach
geologicznych znajdujących się w organach administracyjnych państwa, tj. wojewódzkich, powiatowych i
gminnych.
Temat
Sporządzanie map
stropu, spągu,
miąższości złóż.
Sporządzanie
przekrojów
geologicznych przez
złoża.
Modelowanie
geostatystyczne
podstawowych
parametrów
złożowych.
Obliczenia zasobów
złóż kopalin różnymi
Liczba
godzin
Zajęcia praktyczne, wykonywanie map złożowych przy użyciu programu
Surfer.
5
Zajęcia praktyczne, wykonywanie przekrojów przy użyciu programu
Surfer i Grapher, projektowanie wierceń geologicznych, sporządzanie
siatek wierceń.
5
Zajęcia praktyczne, nauka i obsługiwanie programów geostatystycznych,
graficznych: Surfer, Grapher, Geo-eas, Vario itp.
5
Zajęcia praktyczne, metoda trójkątów, czworokątów, wieloboków
Bołdyriewa, przekrojów geologicznych (metoda blokowa i liniowa),
15
metodami.
Sporządzanie
wniosku
koncesyjnego na
eksploatację złóż
kopalin.
Sporządzanie
projektu badań
geologicznoposzukiwawczych.
Sporządzanie
projektu badań
geologicznorozpoznawczych.
Sporządzanie
dokumentacji
geologicznej złóż
kopalin stałych.
metoda Trembeckiego, metoda spadku wydajności złoża, izolinii, średniej
arytmetycznej, bloków geologicznych, bloków eksploatacyjnych, itp.
Zajęcia praktyczne, wykorzystanie umiejętności nabytych w pierwszej
części ćwiczeń.
2
części ćwiczeń.
3
części ćwiczeń.
5
części ćwiczeń.
5
Bakirow A.A. (1973). Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Wyd. Geol.
Bolewski A., Gruszczyk H. (1989): Geologia gospodarcza.
Gałkiewicz T (1976): Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin stałych. Wyd. Geol.
Gruszczyk H. (1982): Metodyka poszukiwań złóż kopalin stałych. Wyd. Geol.
Komisja Zasobów Kopalin. Wytyczne dokumentowania złóż kopalin stałych w kategorii D1-do A. MOŚZNiL.
KZK. Warszawa 1991.
Nieć M. (1982): Geologia kopalniana. Wyd. Geol.
Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 18.08.1994 w sprawie gromadzenia informacji i próbek uzyskanych w
wyniku prowadzenia prac geologicznych i sposobu postępowania z próbkami i dokumentacjami geologicznymi.
Przeg. Geol. v.42.nr 12,1994.
Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 18.08.1994 w sprawie projektu prac geologicznych. Przeg. Geol.
v.42.nr 12,1994.
Rozporządzenie Ministra OŚZNiL z dnia 23.08.1994 w sprawie dokumentacji geologicznej złóż kopalin. Przeg.
Geol. v.42.nr 12,1994.
Trembecki A.S. (1974): Szacowanie zasobów złóż surowców mineralnych. Wyd. Geol.
Ustawa: Prawo Geologiczno-górnicze z dnia 4 lutego 1994. Dz.U. nr 27.
Dziennik Ustaw nr 27: Prawo geologiczne i górnicze
Czasopisma: Nafta, Technika poszukiwań, Górnictwo odkrywkowe
Bolewski A., Gruszczyk H. (1989) - Geologia gospodarcza. Wyd. Geol. Warszawa.
Gruszczyk H. (1984) - Nauka o złożach. Wyd. Geol. Warszawa.
Górecka T., Szwed-Lorenz J., Ślusarczyk S. (1979) - Geologia złożowa. Wrocław. Politechnika Wrocławska.
Wymagania formalne:
- zaliczenie bloku sporządzania podstawowych map złożowych
- zaliczenie bloku obliczeń zasobów złóż kopalin stałych, ciekłych i gazowych
- zaliczenie bloku sporządzania wniosków koncesyjnych, projektów prac geologiczno-rozpoznawczych,
dokumentacji złóż kopalin stałych, ciekłych i gazowych.
Po wykonaniu ćwiczeń praktycznych bloki zaliczane są na ocenę przez prowadzących, nie zaliczenie bloku
tematycznego uniemożliwia zaliczenie przedmiotu.
Opanowanie wiedzy dotyczącej sporządzania map rozkłady parametrów złożowych, wykonywania
podstawowych map stropu, spągu, miąższości złóż kopalni stałych, ciekłych i gazowych, projektowania
podstawowych czynności terenowych geologa. Nabycie wiedzy pozwalającej na samodzielne sporządzanie i
realizację prac geologiczno-poszukiwawczych, prac geologiczno-rozpoznawczych oraz szacowania zasobów
kopalin.

Geologia - Instytut Nauk Geologicznych

Transkrypt

Podobne dokumenty

BUDOWNICTWO Studia pierwszego stopnia Przedmiot: GEOLOGIA

Działalność gospodarcza

Nazwa przedmiotu Kartografia geologiczna Kod ECTS

Skill CV

Informacje o Projekcie Olza

PDF - Projekt Olza

ja on ona ono ty my wy oni one - e