III. Polska w Unii Europejskiej. Korzyści wynikające z przystąpienia

Polska w
Unii Europejskiej
I. Geneza i historia Unii Europejskiej.
Próby zjednoczenia narodów Europy były
podejmowane wielokrotnie na przestrzeni
dziejów naszego kontynentu, sięgają one
czasów antycznych. Analizując historię
Europy można stwierdzić, iż idea
zjednoczonej Europy wyrasta wprost z jej
historii.
Cesarstwo Rzymskie jednoczyło w swych
granicach wiele ówczesnych narodów
europejskich, idea ta nie zgasła nawet po
upadku Rzymu, wielu średniowiecznych,
nowożytnych, a nawet współczesnych
przywódców europejskich odwoływało się
do koncepcji zjednoczonej Europy na
fundamentach wytyczonych przez
granice Imperium rzymskiego.
Na fundamentach tegoż dziedzictwa swoje
państwa budowali król franków Karol Wielki,
cesarz niemiecki Otton III, a także Napoleon
Bonaparte. Nawet w tak odległych czasach
idea zjednoczonej Europy nie pomijała ziem
polskich, Otton III w swym uniwersalnym
państwie przewidywał istotną rolę dla państwa
Bolesława Chrobrego, które jako Skalwinia
miała stanowić obok Rzymu, Galii i Germanii
jego nieodłączną część.
Próby zjednoczenia Europy zostały
odsunięte na pobocze historii przez wiek
XIX w którym główną rolę zaczęły
odgrywać indywidualne interesy
poszczególnych państw i narodów
europejskich. Odejście od tej idei wiązało
się w XX w. z narodzinami nacjonalizmu
i komunizmu, a w konsekwencji
sprowadziło na Europę i świat kataklizm
w postaci dwóch wojen światowych.
Paradoksalnie tragedia tego okresu
przyczyniła się do odrodzenia koncepcji
zjednoczenia politycznego,
gospodarczego i kulturalnego Europy.
Jedną z podstawowych przyczyn dla
których podjęto integrację europejską
była chęć położenia kresu krwawym
wojnom.
Znaczącym krokiem podjętym w celu
realizacji tego celu było powołanie do życia
Komitetu Koordynacyjnego Ruchów
Międzynarodowych na Rzecz Jedności
Europejskiej (czerwiec 1947 r.), w grudniu
organizacja ta przybrała nazwę
Międzynarodowego Komitetu Ruchów na
Rzecz Jedności Europejskiej. Przełom nastąpił
podczas Kongresu Europejskiego (8-10 maja
1948 r.), podczas którego jego uczestnicy
jednomyślnie wyrazili pragnienie utworzenia
zjednoczonej Europy.
8 sierpnia 1949 r. odbyło się
pierwsze posiedzenie Rady
Europy, która miała być
pierwszym instytucjonalnym
krokiem do utworzenia rządu
Europy.
9 maja 1950 r. minister spraw
zagranicznych Francji, Robert
Schuman przedstawił plan
wspólnej koordynacji produkcji
stali i wydobycia węgla przez
RFN i Francję, projekt ten stał
się zalążkiem integracji
europejskiej.
Robert Schuman
(1886-1963)
Aby podkreślić wagę Deklaracji Schumana
dzień 9 maja z czasem został ustanowiony
Dniem Europy.
18 kwietnia 1951 r. Belgia, Francja, Holandia,
Luksemburg, RFN i Włochy podpisując
traktat paryski powołały do życia Europejską
Wspólnotę Węgla i Stali, której celem było
usunięcie utrudnień w handlu węglem, stalą i
żelazem pomiędzy państwami członkowskimi.
Powstanie tej struktury dało realny początek
integracji europejskiej.
Moment podpisania
traktatów rzymskich
Punktem przełomowym
dla idei integracji Europy
było podpisanie przez
państwa zachodniej
Europy traktatów
rzymskich – 25 marca
1957 r., na ich mocy
powstała Europejska
Wspólnota Gospodarcza
(EWG) i Europejską
Wspólnotę Energii
Atomowej (EURATOM).
Powstanie EWG stworzyło rzeczywisty
„wspólny rynek" pomiędzy członkami
wspólnoty, jego ideą był i nadal jest swobodny
przepływ: osób, towarów, usług i kapitału,
pomiędzy krajami członkowskimi.
EWG stanowiła międzynarodową organizację
gospodarczą, swoją działalnością
przyczyniania się do rozwoju ekonomicznego
państw członkowskich oraz zacieśniania
współpracy między nimi. Stała się
najważniejszą ze wspólnot europejskich.
Z kolei celem powołania do życia EURATOMU było
wspólne pokojowe wykorzystanie energii jądrowej,
rozwój badań, ustalenie norm ochrony
radiologicznej. Organizacja ta miała połączyć
narodowe zasoby nuklearne krajów członkowskich.
Istniejące trzy wspólnoty europejskie, czyli Europejska
Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), Europejska
Wspólnota Gospodarcza (EWG) i Europejska
Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) miały z
czasem się połączyć, a proces ich integracji został
zapoczątkowany w momencie podpisania traktatów
rzymskich.
W kolejnych latach podejmowano dalsze kroki
mające na celu zintegrowanie państw członkowskich
wspólnot europejskich:
8 kwietnia 1965 r. – połączono EWWiS, EWG i
EURATOM, tworząc jednolitą Radę i Komisję tych
wspólnot,
1 lipca 1968 r. – zniesiono cła wewnętrzne
utrudniające wymianę dóbr pomiędzy państwami
członkowskimi,
1 lipca 1987 r. – w życie wszedł Jednolity Akt
Europejski.
Akt ten:
- określał prawne podstawy europejskiej
współpracy politycznej,
- zakładał utworzenie jednolitego rynku
wewnętrznego od 1992 r.,
- poszerzał uprawnienia prawodawcze
Parlamentu Europejskiego,
- wyłączał zasadę jednomyślności w Radzie
Europejskiej.
Kolejnym i, jak dotychczas najbardziej
dalekosiężnym przedsięwzięciem w historii integracji
europejskiej stał się podpisany 2 lutego 1992 r. przez
12 państw członkowskich traktat z Maastricht o
utworzeniu Unii Europejskiej (traktat wszedł w życie
dopiero 1 listopada 1993 r.). Do jego kluczowych
założeń należały tzw. trzy filary:
- I filar - ustanowienie Unii Europejskiej opartej na
trzech wspólnotach (EWWiS, EWG, EURATOM),
- II filar - utworzenie systemu wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa,
- III filar - koordynacja w zakresie wymiaru
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Ponadto traktat z Maastricht regulował również:
- zmianę nazwy EWG na Wspólnota
Europejska,
- wzmocnienie uprawnień Parlamentu
Europejskiego,
- stworzenie podstaw prawnych dla Unii
Gospodarczej i Walutowej,
- ustanowienie obywatelstwa europejskiego.
Do dalszych etapów pogłębiającej się
integracji należały:
- 26 marca 1995 r. – traktat z Schengen
znoszący kontrole na wspólnych granicach
państw członkowskich,
- 2 października 1997 r. – traktat
amsterdamski regulujący kwestie łamania
zasad demokracji, praw człowieka, prawa
wspólnotowego, dyskryminacji, zwalczania
bezrobocia, zasad polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa oraz zwiększający rolę
Parlamentu Europejskiego,
- 24/25 marca 1999 r. – zatwierdzenie Agendy
2000, ustanawiającej zasady pomocy
finansowej dla państw kandydujących do Unii
Europejskiej,
- 10/11 grudnia 2000 r. – traktat nicejski
określający gotowość Unii Europejskiej do
przyjęcia nowych członków.
Proces rozszerzania się wspólnoty europejskiej, był
długotrwały i skomplikowany. Co więcej nie jest to
proces zamknięty, gdyż wciąż spora grupa państw
oczekuje na przyjęcie do tej struktury.
Pierwszymi sześcioma państwami były państwa
założycielskie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali,
czyli:
- Republika Federalna Niemiec,
- Francja,
- Włochy,
- Belgia,
- Holandia,
- Luksemburg.
30 stycznia 1973 r. do grona tych państw dołączyły:
- Wielka Brytania,
- Irlandia,
- Dania,
1 stycznia 1981 r.:
- Grecja,
1 stycznia 1986 r.:
- Hiszpania,
- Portugalia,
1 stycznia 1995 r.:
- Finlandia,
- Austria,
- Szwecja.
Dużego tępa rozszerzenie Unii nabrało w 2004 i 2007 r. gdy
do wspólnoty przystąpiło w dwóch turach 12 państw. W
pierwszej kolejności, 1 maja 2004 r., przyjęto:
- Cypr,
- Czechy,
- Estonię,
- Litwę,
- Łotwę,
- Maltę,
- Polskę,
- Słowację,
- Słowenię,
- Węgry,
w 2007 r. do Unii dołączyły:
- Bułgaria,
- Rumunia.
Obecnie Unia Europejska składa się z 27 państw członkowskich.
II. Struktura i organizacja Unii
Europejskiej.
Unia Europejska jest związkiem gospodarczo
– politycznym między demokratycznymi
państwami europejskimi.
Unia respektuje następujące wartości:
tożsamość narodową państw członkowskich,
ich historię, tradycję i kulturę.
Cele Unii Europejskiej:
promowanie ekonomicznego i społecznego postępu,
wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała
politycznego,
dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego,
rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa oraz
sprawiedliwości,
ujednolicenie struktur gospodarczych krajów
członkowskich,
polepszenie standardu życia obywateli Unii.
Symbole Unii Europejskiej:
W Unii Europejskiej obowiązują 23 języki oficjalne.
Flaga ustanowiona 9 maja 1986 r. – dwanaście złotych gwiazd
w miejscach godzin na tarczy zegarowej na lazurowym tle,
Hymn ustanowiony również 9 maja 1986 r. – „Oda do Radości”
Ludwiga von Beethovena w aranżacji Herberta von Karajana,
Waluta – euro. Wszystkie monety mają wspólne awersy z
nominałem i symbolem greckiej litery epsilon z dwiema
poziomymi liniami. Rewersy natomiast zawierają symbole
narodowe. Euro jest prawnym środkiem płatniczym w 17
państwach UE,
Paszport – koloru burgundzkiego wina, z napisem Unia
Europejska pod nazwą kraju wydającego ten dokument.
Życie w Unii Europejskiej.
Powierzchnia Unii Europejskiej wynosi ponad 4 mln
km², liczba jej mieszkańców – 495 mln., daje to Unii
trzecie miejsce na świecie pod względem liczby
ludności (po Chinach i Indiach). Największym
krajem jest Francja, najmniejszym zaś – Malta,
Polska zalicza się do grona większych państw
unijnych zarówno pod względem powierzchni jak i
liczby ludności.
Poziom życia wykazany na podstawie wskaźnika PKB w
krajach unijnych jest bardzo zróżnicowany. Według
danych z 2009 r. najbogatszym państwem UE jest
Luksemburg, a najuboższym Łotwa. Wśród pięciu
najbogatszych państw mieszczą się również: Irlandia,
Holandia, Austria i Szwecja.
Organy Unii Europejskiej:
Rada Europejska, utworzona w 1974 r., w jej skład wchodzą
szefowie rządów państw członkowskich i ich prezydenci,
wyznacza główne kierunki polityki UE. Na jej czele stoi
przewodniczący, reprezentujący UE na arenie
międzynarodowej.
Rada Unii Europejskiej, odpowiedzialna za prawo unijne,
kieruje polityką gospodarczą wspólnoty, odgrywa istotną rolę
w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa. W jej skład wchodzą
ministrowie różnych resortów wszystkich państw
członkowskich.
Komisja Europejska, kontroluje stosowanie prawa wspólnoty
oraz realizację postanowień prawnych, posiada inicjatywę
ustawodawczą, pełni funkcję wykonawczą, zarządzającą i
kontrolną. Komisję reprezentuje Wysoki Przedstawiciel do
Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, komisja
obecnie liczy 20 komisarzy wybieranych co 5 lat.
Funkcjonowanie komisji jest niezależne od decyzji
poszczególnych państw.
Parlament Europejski, współdecyduje o prawie i
budżecie UE, kontroluje parce Komisji, składa się z
przedstawicieli państw członkowskich. Liczy obecnie
732 deputowanych wybieranych na 5-cio letnią
kadencję, nad ich pracami czuwa przewodniczący. Od
14 lipca 2009 r. do 17 stycznia 2012 r. funkcje tą
pełnił Jerzy Buzek, zastąpiony następnie przez
Martina Schulza.
Trybunał Sprawiedliwości, jego zadaniem jest
dokonywanie wykładni i interpretacji prawa unijnego,
czuwanie nad jego przestrzeganiem przez członków UE,
rozstrzyga spory pomiędzy państwami członkowskimi,
instytucjami unijnymi oraz pomiędzy obywatelami UE, a
instytucjami. Składa się z 25 sędziów,
Trybunał Obrachunkowy, sprawuje kontrole nad
budżetem wspólnoty.
III. Polska w Unii Europejskiej.
Korzyści wynikające z przystąpienia do Unii
Europejskiej:
• rozwój przemysłu i handlu,
• modernizacja rolnictwa,
• zwiększenie inwestycji na rozwój
edukacji i kultury.
Przemysł i handel:
• wzrost obrotów handlowych,
• wzrost opłacalności eksportu,
• napływ nowych technologii,
• rozbudowa i modernizacja infrastruktury
drogowej i kolejowej,
• przyśpieszenie rozwoju gospodarczego,
• swobodny przepływ towarów i usług.
Rolnictwo:
• Unia przeznaczyła 7 mld 552 mln euro na
modernizację polskiego rolnictwa,
• popularyzacja produkcji zdrowej i
ekologicznej żywności,
• zwiększenie możliwości zbytu produktów
rolnych,
• łatwiejszy dostęp do nowoczesnej technologii
rolniczej.
Edukacja i kultura:
• możliwość swobodnego poruszania się po Unii
i kształcenia się w szkołach i na uczelniach
europejskich,
• dotacje unijne na ochronę kultury i rozwój
nauki.
Prezydencja w Unii Europejskiej:
Co 6 miesięcy jedno z państw członkowskich
przewodniczy pracom Rady Unii Europejskiej. W tym
okresie państwo to sprawuje prezydencję.
W tym czasie jest ono odpowiedzialne za:
organizację spotkań unijnych,
nadaje kierunek polityczny Unii,
dba o rozwój Unii, jej integrację oraz bezpieczeństwo.
W pierwszym półroczu 2011 r. prezydencję w UE sprawowały Węgry, 1
lipca zastąpiła je Polska. Do celów polskiej prezydencji należały m.in..:
zakończenie negocjacji członkowskich z Chorwacją,
stowarzyszeniowych z Ukrainą oraz przyśpieszenie negocjacji z Turcją,
rozwój Partnerstwa Wschodniego,
rozwój obronności, wspólnej polityki bezpieczeństwa i energetycznej
UE,
walka z nielegalną imigracją,
wzmocnienie spójności wspólnoty,
zwiększenie konkurencyjności UE
na arenie międzynarodowej,
utworzenie Europejskiego
Funduszu na rzecz Demokracji.
Nasz kraj stał na czele wspólnoty do końca 2011 r.,
mimo tego, że nie wszystkie cele zostały w pełni
osiągnięte, prezydencja Polski została oceniona
przez społeczność europejską pozytywnie. W roku
bieżącym prezydencję sprawują wspólnie Dania (I
półrocze) i Cypr (II półrocze).
Dziękujemy za wysłuchanie prezentacji i
jednocześnie zapraszamy chętnych do
udziału w konkursie wiedzy p.t.: Polska
w Unii Europejskiej.