Recollections of Polish General Tadeusz Pióro

knnuac
chin,!.
kgo
In, L'()!lie /\,q;.I;,
ki6rcgo
hLd.;i
sk<'>!lC/O!lc. '1;1" !wh\.
Ln.,,11\ alrapltmi
'ii\.\\
r'
'hi;t,l:!lh\
It! :.; k dr, hyl
B\bi:1\
\\c'1~kll'm
l1~lrl\lu.
Gra wojenna w \Viinsdorfie
- "inwa1;ja" na Europ~
\\ 'I,.
ITI
IkrlIln
u l£.ih! »kn
tZl'rHhJJh:t
«('I
kl pn\\\
r-,-'dCL!
\\I,Xli
!C11Iszcnic i hl'Z l\:gn
\1u;...k\v::
\\
\\
p\\<..,L!P'
\1,"'n1Jt..,~
\ 111ku
.
kH1Il'j
f-.t\:nun!-
'-"'J
nd(i:fJa
/
TJlhillpiln
naril'!\ch
C/l'(,,\'U.
zn.ic'Ll1C
Sh "'unk(m
pl!'
micd/\
..lach"dc111" i ..\\ schodcn1'. u]<1\\ni I ~ie po pel\ !l\111 cza"ic: chodzij"
l\
lamkniccie granlc'\ l1lid/\ (hicrna czc~ciami '\icmicc. prlu
kloIa
c'() n,ku
uch"dzih
/<.. \\~chodu
'.
na zad1\\d
dzicsiatki
l\sicC\
.
p
-
ludzi
W noc z 12 na 1.0 sicrpnia dalckopis\ nallaly oswiadczcnic
p:tlhl\\ Uk!:tdu WllrSZa\,..,kiL'~l\ oraz uchwa!c Rad\ Minislniw NicIllIl'ckiL'j Rcpuhlikl Dl'nlOKral\CZnl'j 0 wpwwadzcniu na gran icy z
Bnhncm Zachodnim ..niuIt\\odncj i "kutecznej kontwli w celu poh Ill'll III Kresu dziablnosci
wywrnlowej". Wstrzymano ruch kolei
podnemncj m H:dz\ zachodni'1 i wschodni'1 czeSci,! Berlina: policja
ludowa N RD, wspomagana rrzez ,.grupy hojowe klasy rohotnicze-f. zaczt;'la ohsadzac granice. A ze !rzeha hVfOpakazat swiatu, iz
linia dziclaca Niemcy jeS! c11fl1l1ionapm:z w~zyslkle paristwa sociaIistycznc ~ pos!awiono \\ sian gO!owosci hO.Joweiwo;ska radzieckie
stacjonui'!cc we wschodl1lcj czt;'sci Niemiec. wschodnioniemieck'l
Armi~ Ludow'l, armi.; CZL'ChOSfowack,!oraz d\\vizje dw()ch polSlaskicgo i !\)]TIorskicgo.
skich okn;gliw wojskow\ch
~
Fakt, ze w picrw:-'I\d' ~zt:reg:achstam;la nad Lana nil' armla,
lecz niemicccy policjanci ~/turmowc\ z paristw\'wych zakiad6w
pracy, swiadczyl, iz w ! ym konflikcie wazniejsza hda c!eme>nstracja
niz dzialanic. Niemniei w picrwszej dekadzlc wrzcsnia odhyla si~ w
Warszawie narada minislniw ohrony Ukfadu Warszawskiego, na
kt(jrej podj<;to decyz;t;
\\ /1llocnieniu gotowosci hojowej wajsk',
"l'
341
a wkrotce po tym wezwano nagle do Warszawy dow6dc6w Slqskiego i POl11orskiegoOkn;gu z szefami sztabu. Wyjcdzieeie - oznajmiono nam - do Zossen- Wi.msdortu (niewielkiej miejscowosci w
poblizu Berlina, siedziby dowodztwa Centralnej Gmpy Wojsk Radzieckieh w Niemczech Wschodnieh). na gr~ wojenm\. w roli dow6dc6w i szef6w sztab6w armii. Wyjazd z Warszawy za kilka dni.
Ze sob<j wolno hy!o zabral', pr6cz rzeezy OSGbistyeh.tylko
przybory do pisania; zadnych map. zeszyt6w. nawet papieru wszystko mielismy olrzymac na miejscu. I Iyle. bez doda!kowych
wyjasnien.Jak si~ okazaIo,wyjasnien [yeh nie magI udziehc nikt,
ze Spychalsklm w!qcznie. jako ze wyst'iPujqcy pod firmq Ukladu
Warszawskiego radziecki Sztab Generalny, planujqc to zamierzenil', ograniczyl si~ tylko do poinformowania nas, kto ma wziqc
udzial w grze i czego n i e w 0 I n 0 ze sobq zabierac. Co do reszty
- le~atu cwiczenia, organizacji, naszego w nim zadania - 0 tym
mielismy dowiedzicc sit; w Wiinsdorfie. Szczegolny stopien tajnosci przedsiywziycia wynikal z faktu, ze odbywalo sit; ono zgodnie z
planami operacyjnymi panstw Ukladu na wypadek wojny.
Wylecielismy wczesnym rankiem dwoma "duglasami" pasazerskimi z rZqdowego pulku lotniczego. W pierwszym lecial Spychalski z generalem Duszynskim przewidzianym na dowodcy Frontu Polskiego, Janem Sliwiriskim - wojennym szefem sztabu Frontu,
Bronislawem Bednarzem - zastitpcq dowOdcy do spraw politycznych, Janem Raczkowskim - dow6dcq korpusu lotniczego w Poznaniu (w czasie wojny mial dowodzic lotnictwem frontowym),
Czeslawem Mankiewiczem - dow6dcq wojsk obrony przeciwlotniczej kraju, oraz dwoma dow6dcami okrt;g6w z Bydgoszczy i Wroclawia - Huszczq i Waryszakiem. Drugi samolot wi6z1 dowodc6w
wojsk - artylerii, saperow i lqcznosci, szefow sztaoow okrt(gow
wojskowych, a takZe zastt;pcy g16wnego kwatermistrza wojska
(kwatermistrza Frontu na czas wojny) z kilkoma szefami smb zaopatrzeniowych. Szef Sztabu Generalnego, jego zastt;pcy, szef zarZqdu politycznego (byl nim Jaruzelski), gl6wny kwatermistrz - nie
brali udzialu w grze, albowiem nie wchodzili w sklad dow6dztwa
frontowego; rowniei Warszawski Okrt(g Wojskowy byl z tej impre-
342
.r~ wylqczony, jego dY\\Jizje nie wchodzily w sklad sil zhrojnych
UJadu Warszawskiego. Dohor wiyc naszego zespolu byl jednozna£/11\..
Wvladowalismv w Poczdamie, na lotnisku czekaly jut samo~!\ody; prz~jechalis~y do Wunsdorfu. Rozlokowano ~~s w hot.el~
"hcerskim, w dwuosobowych pokojach. dawodcy armll ze SWOlml
</dami sztabow: tylko Spychalski i Duszynski mieli pokoje poje,.1\ncze~Na miejscu bv! general i\ntonow. wystypuj~cy ru jako szef
\/\ahu kieruj~cy cwi~zeniami. oraz gromada rosyjskich general6w
"flcerow z roznych rodzalow wojsk. Byli tez Niemc) ze SWOlm
IHUlistrcm(ale ni~ jako gospodarze), wkrotce przyJecieJi Czesi "ha lespoly w skladzie podobnym do naszego. Nast~pnego dnia
rcclOno nam zalozenia do potyznej ofensywy. zaczyna.iqcej siy od
;.:ranicv na Labie i siygajqcej po Atlantyk. Centralne zgrupowa;\It' w~jsk Ukladu Warszawskiego opieralo sit( prawym skrzydlem
II
Bahyk, Jewym siygalo po Szwajcariyi Pireneje, z pominiyciem
Il'unak Hiszpanii, k\ora W tym czasic nie byla czlonkiem PakIII P6lnocnoatlantyckiego. Mielismy wiyc rozegrac aneksjt; calej
prawie zachodniej Europy. W planie ofensywy przewidziano tez
calkowite opanowanie Baltyku i desant oslonowy na Norwegiy, ale
bel Anglii, kt6ra nie wiedziec czemu pozostawala poza sferq operacp.
W tymze dniu zaznajomiono nas z regulaminem pracy. Utajmenic byto na miart( zamierzenia: obowiqzywal zakaz uzywania
wlasnych zeszytow. robienia jakichkolwiek notatek "na boku", ~stugiwania siy maszynistkarni czy kreslarzami. Calq dokumentagt(
mielismy wykonywac sami, odrt(cznie, w zeszytach wydanycb nam
.,centralnie" i na mapach, ktore wraz z zeszytami codziennie po zakonczcniu pracy - najcz«Sciej w p6inych godzinach nocnych - oddawalismy do pracujqcej calq dobt; kancelarii, w opiecZ([towanych
plastelinq teczkac~pokumenty operacyjne naleialo s~rzqdzac w
jt(zyku rosyjskinl, co nikomu z uczestnik6w nie s~ra":lalo klopo~:
prawie wszyscy mieli ukonczonq kt6rl\s z ra~leckicb akademl~
wojskowyeh. Wydawaniem i odbieraniem zaplsanych zeszytow 1
map z wrysowanq sytuacj<tzajmowali sit( wylqcznie oficerowie so-
343
wieeey, sprawdzajqc
kaidorazowo nawet liczby
stron w zeszytach.
ponumerowanych
Po trzech pracowitych
dniach i Czysciowo
wymaIowaIismy na mapach WS!ypne
nocach, kiedy
decyzje i napisaJismy
dzenia do operacji,
zarZqzebrano wSzystkich
saIi; gdzie odbylo siy
uczestnikow gry w wieIkiej
referowanie planu ofcnsywy.
karty: na siygajqcy'ch
Tam jUi otwarto
niemal
sufitu S!ojakach
py srodkowej i zachodniej furopy
z akwenemwisialy oIbrzymie
manocnego, z wrysowanym
Bahyku i Morza POlna nieh PO~oZeniem
towskieh, z potcznymi
\','ojsk wlasnych i naczerwonymi
..nicbieskich" ad Imii Laby, poprzez strzalami przeszywajqcymi
Niemcy Zachodnie i Francjy,
az do wod Atlantyku
(wojska wlasne
nym i czarnym,
oznaczano kolorem
czerwoprzcciwnika - niebieskim i brqzowym).
niei moglem Zobaczyc
Tam
rowwszystkich uczes!nik6w gry.
Cwiczeniem kierowal
ster obrony ZSRR, z zespolemmarszalek Rodion Malinowski,
minidoWodczym
wych, powietrznych
i morskich oraz grupq radzieckich wojsk lqdoWskiej Akademii
wykladowc6w moskieSztabu Generainego.
dzie wypelniajqc
Siedzial w pierwszym
Swym zwalistym
rzycialem przyciasny
tel. Obok
dla niego foMalinowskiego dlugi jak tyka
ko; jako naczeiny
marszalek Andriej Greczdow6dca Ukladu
powal w przypisanej
Warszawskiego, w grze wystymu roli - dowodzil calosciq
w ofensywie sil. W pierwszym
uczestniczqcych
siedzieli rowniei wszyscy
rninistrowie obrony panstw UW,rZydzie
z bulgarskim,
gierskim jako
rumunskim i
obserwatorami. Opodal
WY'
miejsce marszalek
kierownictwa zajmowal
WasiIij Czujkow, slynny
ObTOncaStalingradu; z
kilkunastoosobowq grupq
kierowal obronq
pozycjach z gory
"niebieskich"
stojqC na
straconych, od poczqtku
ie jak by siy nie staralbowiem byl0 oczywiste,
musial Zostae pobity.
Saly wypelniali
glownie oficcrowie
mundufY Wehrmachtu, w jakie odziano
radzieccy, Wsrod nich
oficer6w NRD-owskich po
wojnie, TObilydose
niesamowite Wraienie. We wszystkicb
lach narodowosciowych
zespostopniach genera16w, przyHaczajqca wicrkszose oficerow byla w
stowem kwiat
rYCCrstwa Ukladu
Wskiego; gdy popatrzylem
Warszana to' zgromadzenie,
g/OW9my,! dose pmpolita Wpodoboych
przeszIa mi pfzez
okoJiczoosdach; co by
by-.
344
,
gdyby tak born,b a gru~ hnyla w sro..dek sali') I sam sobie odpowie.
tkich tvch lsniqcych pag~naml gPd"iakm: nie by m~ ~yl0,
\',sz~~bv
~
r~naj()wi pulkowm~O\\:
inni. nieco kpsi lub ~ieco gors!,
za,s!~~z
! wojna toczylaby SIftdaleJ,.
wiykszych zapewn,~zmlan,
WracaJ'ac do plansz I map. Z planami inwazJ! Europy - rolcr
. .
~
.
'
,:I.>wnq odgrywaly
.k ' . ' c ztervs tutvsieczne zgrupow~J: k'a ra..dZlec!e.
..
'. \ v .skladzie szesclU arm]]~.og61n~woiskowych" i dwoch
df1lC
~.~~II
.
.
,'
'ktore
miatv. weJsc w
':l1iczych, wsro 'd mch - d owI
e ar mle Pancerne.
.0
!-,\01..,dc) konanv przez P!cru
"'.
s
,
'J ze rzu!v dla roZW!m~Cia P°\',l 1dzema.
.
.
'
'"
,..
. 'ch uderzen. s kazvwah
.
. ~\\ yilll '
": flajy na kierunkach glo,,:ny
"
"'
.
-'
Polwvsep Jutlandzkl, ok.erg
r przemvslowy
Essen, Luks~m""ir/aml
,.
..
)...'dotrzec w pler'"
NHg i Lyon - rublez,
do
wOJska powmny b y'y
kt?reJraw
..."'ym etapie ofensyw~. Na
'm skrzydle - Front gener~l~ D.u~/\nskiego ze strzalaml pop ~zez ~amburg na Daniy az po JeJ pol~
nocne granice. z 0don g na Born h 01m , na ktorq to wysP(( przewldy
"
"'.
.
k'I, c hoc Polska - jak \', 10m! nalem
"ann desan! po wietrzny 1mors
,
. ,
.
.
nlc po siadala
.
ani samolotow 'dla przewozu SWOlCh Spa. Jochroma.
. h Na lewym skrzydIe , na MonachlUm
I/Y. ani okrytow desant~wyc
.
i dol
a cJ
na Bordeaux, nacleraly dWie armie czechoslowackle, nazwa"
,
.
.
oe Grupq WOJskCSR (p oza Polskq zadne pans two Ukladu Warsza,
,
...
.
\\ S kiego nie posiadalo orgamzacJI frontowej). Dwoch arm ii nie.
.
micckich nie bylo plerw~,zvm rzucle, na wszeIki wypadek trzymana je w odwodzlc nacze n:g 0 dow6dcy, z blizej nie?kres'I onym
ll!daniem. Rumuni, BUIgarZ~~
z nie uczestniczylI w grze, albowiem ich wojsk~ WChO:~ ~~~a~ poludniowego sektora UW:
dla ktorego przewI~ywa y obszarem dzialania byly Balkany I
P6lw ysep Apeninski.
,.
.
Nawiasem mOWlqC,r owmez.' I po.Iskich armii nie bylo w po,
.
.
czq tkow ym zalozemu. W Mos kw Ie, gdz ie Przygotowywano CWI'.
.
.
czcnie, pozostawlOn~Je;V druglm
rZUCle, Wy suwajqc na plerws 7",
,
.
pIahnicrjakis Front sowlec~l, k:or~ za ewnebylprzewidzlany.w
nach operacyjnych.. radzl~kl;g
S~abu Generalnego. Doplero po
przyjeidzie do Wunsdo.
chalski, gdy pokazano mu ~a?y
wvjsciowe, ZdeCYdOWalsH( P~amowq Duszynskiego upomme~ 0
'
".
nalezne
ffileJsce
I Spytal M a11nOWS kie g O, dlaczego polskich wOJ.sk
. .
.
.
'? ,,A ch , to droblazg, to tylko niedopatrzeme - 0 d powleOleWIdac.
345
.'
~
"
~
dzial Malinowski. - Zaraz to poprawimy". I rzeczywiscie, na wywieszonych pOiniej planszach widnialy jui dwie polskie armie w
rejonach, gdzie byly przewidywane na wypadek wojny z NATO.
Niemniej t~ "wpadkt;" odczulismy jednoznacznie: tam, w Moskwie,
nie cieszymy siy zbytnim zaufaniem i - podobnie jak Niemcow trzymano nas Wodwodzie. Moze i nie bez racji.
Zacz«lo siti referowanie planu operacji. Pierwszym byl general armii Pawel Batow, maly, nicpozorny, wystitpowal w roli szefa
sztabu Zjednoczonego Dowodztwa (wkr6tce mial nim zostac, w
miejsce Antono\va, ktary ciitzko chory na cukrzycy zmarl w czerwcu 1962 roku). Po nim wystypowal general-putkownik Iwan Jakubowski, general-en-chef najpotyzniejszego zgrupowania wojsk radzieckich (w NRD), z fizjonomiq chlopka-roztropka. W pamiyci
utkwil mi charakterystyczny epizod: Jakubowski, w czasie referowania swojej decyzji, mowiqc cos 0 Luksemburgu nie mogl
odnaleic tego ksitistwa na mapie. W6wczas Malinowski zadal mu
pytanie: "A co to jest Luksemburg?"'. "Chyba stolica Belgii" - uslyszal w odpowiedzi, co wywolalo ogolne poruszenie na sali, ale nie
przeszkodzilo Jakubowskiemu w dalszej karierze; kilka 1at poiniej
objql po Greczce funkcjy naczelnego dow6dcy sil zbrojnych Ukladu
Warszawskiego i zostal marszalkiem. Po nim przedstawiali swoje
decyzje poszezeg6lni dow6dcy armii radzieckich oraz dow6dcy
wojsk sprzymierzonych; po kazdej uwadze MaJinowskiego, korygujqcej niekt6re szczeg6ly ich plan6w, przybierali postawy "na bacznosc" i dziarsko odpowiadali: "Tak jest, towarzyszu marszalku!"
- zgadzajqc siy bez slowa na zmianti tego, nad czym ze swoim sztabem mozoli1i sit; przez kilka dni i nocy. Tylko Duszynski upieral si~
przy swoim, broniqc wypracowanych przez naszq grupt; decyzji, nie
podrywal sit; tez na bacznosc, co w przyszloSci nie wyszlo mu jednak na dobre.
W tej niezwyklej grze, w kt6rej przerabiano na mapach trzeciq wojnt; swiatowq, rzucala sit; w oezy olbrzymia iJosc bronij~...
wej uiytej juz w pierwszym dniu operacji. Na planszach prawie
wszystkie wi~ksze miasta Niemiec Zachodnich byly obwiedzione
k61kami,jako cele dla lotnictwa dalekiego dzialania z bomb ami atomowymi na pokladzie ("eurorakiety" wowczas jeszcze nie istnialy).
346
J;>~pamiytam - na Hamburgplanowano zrzut bombywodorowej0
,de jednej megatony, piitcdziesic;ciokrotnie wiykszej od zrzuconej
Hiroszimt;, a w dzien p6iniej juz do miasta mialy wkroczyc odjednej z radzieckich armii zmechanizowanych - niewiarywrc;cz brak wyobrazni i wiedzy ze strony planist6w wojsko", . ch. R6wniei za liniq froutu na szyki bojowe "niebieskich" spasc
pociski jqdrowe, one to przebijaly drogti dywizjom pancer;i\ m. kt6re jak burza winny byly posuwac siti do przodu. Poprzedza}l oddzialy chemiczne z zadaniem oczyszezania skazonego tere-
"
.lie bczskuteeznosc
tego dzialania byla oezywista, wojska weho-
w rejon eksplozjipo kilku godzinaeh, nie liczqcsi~ z konse~
~ ,...: n C] am!.
Oczywiscie, na wojnie iycie ludzkie liczy siy inaczej, inna
tl"( jego cena. Dow6dca, mqdry czy glupi, reprezentuje przede
v;."z-,stkim instytucj~ domagajqCO:\sit( walki i wymagajqq posIu"lc!istwa. Rozkaz, by zbombardowac miasto z jego mieszkancami
jlbo spalic osiedle, zeby nieprzyjaeielski oddzial nie m6g1 w nim
'IJnqC - nie potrzebuje sankcji, nie wymaga uzasadnienia, jest sam
sobie sankcjq i uzasadnieniem. W operacjach wojennych nie istniejq reguly moralnosci, etyki, humanitaryzmu. Decyzje nawet najiatalniejsze dla ludzi, kladqce pokotem wlasnych iolnierzy, nie poeiqgaj(\ za sobq zadnych konsekwencji, jesli ich wynikiem jest sukces terytorialny lub unicestwienie przeciwnika.
W Armii Radzieckiej dominowaly te wlasciwoSci. Przez dziesiqtki lat w historiografii radzieckiej nie ujawniano bezsensu pchania
ludzi do przodu za wszelkq cen~, dla zdobycia nikomu niepotrzebnego wzg6rza, by za chwilt(zwr6cic je przeciwnikowi, jak gdyby dzielnose polegala wylqcznie na tym, ieby jak najszybciej oddac swoje
zycie za ojczyznt(. Straszliwa mania wladz kierujqcych wojn'l, realizowana przez dow6dc6w od armii do kompanii, zostala oSqdzona
przez historyk6w rosyjskich dopiero w latach osiemdziesi(\tych: w
wyniku takiej "sztuki wojennej" straty wojsk radzieckich w czteroletniej wojnie z Niemcami byly czterokrotnie wyisze od niemieckich
w ciqgu szeSciu lat walk na wszystkich frontach lqcznie.
Nie bt(dt;tu opisywal przebiegu cwiczen, wspomn~ tylko epizod z rozjerncq przy polskim zespole. Byl nim Estonczyk, wykla347
i
dowca z Akademii im. Woroszy1owa. Kt6regos wieczora zaszed1 na
pogawttdkt( do pokoju, w ktorym mieszkakm z Huszczq, poczt(stowalismy go koniakiem, a gdy wypi1 part( kieliszk6w - podnios1 sit(
nag Ie z krzesla i powiedzia1: ..No, teraz wzniesiemy toast za niepodlegtq armit( estonskq, za Estonit(". Popatrzylismy z HUSZCZqna siehie w milczeniu nie wiedzqc, jak sit( znaJeic, ale toast spe!niJismy i
ten sowiecki general roztkliwil sit( na calego wspominajqc czasy.
kiedy Estonia byta Estoniq. a on sluzyl jako porucznik w swojej armii. Nast<;pnego dnia. wystraszony tym, co nagadaI, podszedt do
mnie. odprowadziJ w przestronne miejsce i prosiL zcby zapomniec
a zwierzeniach. kt6re mogly zakoriczyc jego stuzht( w wojsku. Zapewnilem go. ze niLZegonie pamit(tamy.
Po dw6ch tygodniach "znoju i potu", gdy wrog poprosi1 0 pok6j, ogloszono koniec gry. Po dniu przerwy nastqpilo omowienie
cwiczen przez marszatka Malinowskiego, a nast~pnie - obiad na
dwiescie 050b, jeden z tych beznadziejnych hankie tow. na kt6rym
nawet nieograniczona ilosc alkoholu nie jest w stanie zatrzec monotonii wygtaszanych toastow: za zwycit(zc6w, za pokonanych (czyli
marszalka Czujkowa), za kierownika cwiczen, za dzielnych dowod-
cow, za przyjain miydzynarodami i oczywiscie- za pok°L-J
Wykonane przez nas szkice i zarzqdzenia dotyczqce frontu
Polskiego chcieIismy zabrac ze sobq, ale nie oddano ich, catq dokumentacjtt z gry pozostawiono w jednym tylko egzemplarzu, ktory
zostat ztozony w sejfach radzieckiego Sztabu Generalnego; wszeIkie kopie, zapiski, zeszyty pracy itp. zostaly komisyjnie zniszczo!le.
W mojej pamiyci pozostata jednak koncepcja zaboru Europy, ktora
do dzis spoczywa w tajnym archiwum pragnien.
*
Rok p6iniej swiat znalaz1 siy na krawydzi wojny jqdrowej. 23
paidziernika 1962 roku prezydent John Kennedy wystqpil z osiemnastominutowym przemowieniem do narodu amerykanskiego, w
ktorym oswiadczyl, ze jesli Zwiqzek Radziecki nie zrezygnuje z instalowania na Kubie platform startowych dla rakiet dalekiego zasicr-
i ruzmie5zczania bombowcow przeznaczonych do przenoszcnja
.
t",.oi jqdrowcj - Ameryka nie cofnie sit; przed zadnym krokiem,
!emu przeszkodzic. "Nie chcemy - powiedzial doslownie - poJh'pnie czy niepotrzebnie ryzykowac wojny atomowej na skait;
," hltOWq,ktorej owocem nawet w wypadku zwyci~stwa bylyby tylIv popioty, !ecz nie cofniemy siy nawet przed tym, jdii zostanicmy
,
t<.:I.'.Ozmuszeni".
'Gdy Kennedy zakoriczyl swoje przemowienie. w Moskwie
Lll.'.odzina 2.30 rano, ale tekst przekazano Chruszczowowi naty'1lI~ISt.W tvm czasie do pdnej gotowosci bojowej doprowadzono
", Ie caly 'potencjal morski USA. Z portow AtJantyku, Oceanu
'v 'k,'jnego i Morza Srodziemnego wyszty amerykariskie okn;ty
,dwodne z rakietami uzbrojonymi w ladunki atomowe; przygotO,HlOdo odpalenia mit;dzykontynentalne rakiety rozmieszczone na
"
:lfvtorium Stanow Zjednoczonych; w przeszlo osiemdziesiyciu
,'i1;ervkariskich bazach lotniczych
-
na wyspie Guam archipelagu
\bri:my, WAnglii, Hiszpanii i Maroku - wszystkie samoloty stra\l~icznych sil powietrznych zostaly doprowadzone do gotowosci
'Llrlowej. Jeszcze przed wystqpieniem prezydenta v.)'startowaty
t>i.mbowce dalekiego zasiygu B-52, z bombami atomowymi na poI.Jadzie; pozostawaly w powietrzu trzydzieSci dni i nocy, do zakonclcnia hlokady morskiej i powietrznej, jakq zostala objyta Kuba.
Bv/a to najwiyksza tego typu operacja w dziejach lotnictwa: flotylla
h,'1rnbowcow przeleciala lqcznie ponad trzydziesci milionow kilometrow, tankujqc w powietrzu dwiescie szescdziesiqt tysiycy ton
p,!liwa, samoloty lqdowaly tylko dla krotkiego przeglqdu technicznego i wymiany zal6g.
Rzqd sowiecki, wyrainie zaskoczony determinacjq Waszynglonu, nie podjql akcji tak radykalnej, niemniej we wszystkich pa,n~
~Iwach Ukladu Warszawskiego rowniez zarzqdzono stan gotowoSCl
bojowej. W Okrttgu Pomorskim trzy dywizje zostaly wyprowadzone' z koszar do rejonow wyczekiwania, sztab okrcrgu w trybie naglym uaktualnial plan ich przerzutu do rejonow rozw~niycia v: ~oblizu zachodniej granicy panstwa, zaczyto powolywac rezerwlstow
ulupelniajqc jednostki do stanow okresu wojennego.
Po szesciu pelnych napiycia dniach Kreml ustqpi1, nakaza1
349
348