zarzadzenie 42 - Urząd Miejski w Mirosławcu

Transkrypt

ZARZĄDZENIE NR 42
BURMISTRZA MIROSŁAWCA
z dnia 11 kwietnia 2016 r.
w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych dotyczących projektu Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020
Na podstawie uchwały Nr XXXVIII/320/2014 Rady Miejskiej w Mirosławcu z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie
zasad i trybu konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Mirosławiec ( Dz. Urz. Woj. Zachpom. z 2014 r. poz.
1601 ze zm. ) zarządza się, co następuje:
§ 1. Zarządzam przeprowadzenie konsultacji społecznych w Gminie Mirosławiec w przedmiocie projektu
Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020.
§ 2. Zasięg terytorialny konsultacji obejmie obszar Gminy Mirosławiec.
§ 3. Uprawnionymi do wzięcia udziału w konsultacjach są mieszkańcy Gminy Mirosławiec.
§ 4. Konsultacje zostaną przeprowadzone w formie:
1) bezpośredniego spotkania z mieszkańcami Gminy Mirosławiec,
2) udostępnienia projektu Planu Gospodarki Nieskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020
w Urzędzie Miejskim przy ul. Wolności 37 w Mirosławcu pokój nr 10, na stronie www.bip.miroslawiec.pl i
www.miroslawiec.pl.
§ 5. Projekt Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020, stanowi
załącznik Nr 1 i 2 do niniejszego zarządzenia.
§ 6. Konsultacje zostaną przeprowadzone w terminie od 18 kwietnia do 26 kwietnia 2016 r.,w tym ustala się
termin bezpośredniego spotkania z mieszkańcami na dzień 21 kwietnia 2016 r. w godz. 1400 - 1600 w sali narad
Urzędu Miejskiego w Mirosławcu ( pokój 107, II piętro), ul. Wolności 37.
§ 7. Uwagi do projektu Planu Gospodarki Nieskoemisyjnej należy składać w pokoju nr 10 w Urzędzie
Miejskim w Mirosławcu ul. Wolności 37, poprzez pocztę elektroniczną na adres [email protected] lub
bezpośrednio na spotkaniu, o którym mowa w § 6.
§ 8. Informacja o wynikach konsultacji zostanie podana do wiadomości mieszkańców do 28 kwietnia 2016 r. na
stronie internetowej www.bip.miroslawiec.pl , www.miroslawiec.pl, na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego
w Mirosławcu oraz na sesji Rady Miejskiej w Mirosławcu.
§ 9. Za przeprowadzenie konsultacji odpowiedzialny jest Sekretarz Gminy i Miasta Mirosławiec.
§ 10. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
Id: 53164BA3-A542-46C7-8225-1A610B94DCCB. Podpisany
Strona 1
Strona 2
Opracował:
Ekoplan Rachuta, Arciuszkiewicz-Rachuta s.c.
Siedziba:
ul. Batalionów Chłopskich 50/1, 70-770 Szczecin
oddział: ul. Górna 12, 78-550 Czaplinek
Tel./fax:
94 372 09 29
e-mail: [email protected]
Zespół autorów:
mgr Marcin Rachuta
mgr inż. Urszula Arciuszkiewicz-Rachuta
mgr inż. Dorota Deptuła
„Publikacja dofinansowana ze środków
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, www.wfos.szczecin.pl”
1
Strona 3
Spis treści
1.
2.
3.
4.
Wstęp
Streszczenie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Podstawy prawne do sporządzenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Charakterystyka gminy Mirosławiec w kontekście gospodarki niskoemisyjnej
z uwzględnieniem dotychczasowych działań z nią związanych
4.1.Analiza otoczenia społeczno – gospodarczego gminy Mirosławiec
4.1.1.Podział administracyjny, położenie gminy Mirosławiec
4.1.2.Demografia
4.1.3.Walory przyrodnicze i rekreacyjne
4.1.4.Warunki klimatyczne
4.1.5.Jakość i ochrona powietrza
4.1.6.Zabudowa
5. Główne nośniki emisyjności na terenie gminy Mirosławiec
5.1. Energia cieplna
5.2. Energia elektryczna
5.3. Energia odnawialna
5.4. System transportowy
5.5. Przemysł na terenie gminy Mirosławiec
5.6. Zaopatrzenie w wodę
5.7. Gospodarka ściekowa
5.8. Gospodarka odpadami
5.9. Dotychczasowe działania gminy w zakresie efektywności energetycznej,
gospodarki niskoemisyjnej oraz wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych
6. Metodologia opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej
6.1.Pozyskiwanie danych w ramach inwentaryzacji emisji CO2 (bazy danych)
6.2.Działania promocyjne związane z opracowywaniem Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec
6.3.Ankietyzacja
6.4.Źródła danych wykorzystane do inwentaryzacji emisji gazów
cieplarnianych
7. Inwentaryzacja emisji CO2
7.1. Podstawowe założenia
7.2. Charakterystyka głównych sektorów odbiorców energii
7.2.1.Obiekty użyteczności publicznej
7.2.2.Obiekty mieszkalne
7.3. Usługi i przemysł
7.4. Oświetlenie uliczne
7.5.Transport
7.6.Bazowa inwentaryzacja emisji CO2 za rok 2013 – podsumowanie i wnioski
8. Identyfikacja obszarów problemowych
8.1.Transport
4
5
6
9
9
9
12
14
21
35
44
45
45
49
50
51
53
55
56
57
59
59
59
60
62
63
65
65
67
67
68
70
71
71
75
76
76
2
Strona 4
8.2.Budynki
8.3.Gospodarka odpadami
8.4.Gospodarka wodno-ściekowa
8.5.Gospodarka i przemysł
8.6.Odnawialne źródła energii
7.8. Świadomość ekologiczna mieszkańców
9. Cele strategiczne i szczegółowe Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
10.Spójność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ze strategicznymi dokumentami
gminnymi
11.Przedsięwzięcia mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej na
obszarze gminy Mirosławiec wraz z harmonogramem rzeczowo-finansowym
i źródłami finansowania
12.System wdrażania planu gospodarki niskoemisyjnej wraz ze strukturą
organizacyjną i zasobami ludzkimi
13.System monitoringu i oceny – wytyczne
13.1.Wskaźniki monitoringowania
13.2.Opis sposobu ewaluacji inwestycji zgłaszanych do Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej
13.3.Opis sposobu pozyskiwania danych niezbędnych do monitorowania Planu
Gospodarki Niskoemisyjnej
14.Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
15.Podsumowanie
16.Wykaz załączników
77
77
78
78
79
79
80
89
92
92
94
95
96
97
100
101
101
3
Strona 5
1. Wstęp
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020
stanowi dokument strategiczny sporządzany na potrzeby określenia strategii postępowania,
funkcjonowania, realizacji i finansowania inwestycji, których głównym celem jest poprawa,
jakości powietrza w skali gminy. Niniejszy dokument podlega przyjęciu w trybie uchwały
przez Radę Miejską w Mirosławcu i jest sporządzany przy udziale lokalnej społeczności.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej powinien zawierać inwentaryzację, określenie stanu
obecnego ewentualnie roku bazowego, dla którego przyjmuje się działania i realizację
inwestycji wpływających na poprawę, jakości powietrza.
Innym istotnym elementem funkcjonowania tego dokumentu strategicznego jest zasada
poszanowania energii w różnych rodzajach oraz wdrożenia rozwiązań polegających na
lepszym i efektywniejszym wykorzystaniu energii w celu jej oszczędzenia.
Powyższe cele mają zostać osiągnięte poprzez zastosowanie najnowocześniejszych
rozwiązań technologicznych przy uwzględnieniu zasady zrównoważonego rozwoju.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to dokument strategiczny, którego celem jest
określenie wizji rozwoju gminy w kierunku stworzenia gospodarki niskoemisyjnej. Jego
kluczowym elementem jest wyznaczenie celów strategicznych i szczegółowych, realizujących
określoną wizję, które powinny być:
− określone w sposób jednoznaczny i wyraźny,
− mierzalne poprzez określone wskaźniki i parametry,
− zawierające wizję rozwoju,
− realne w oparciu o dostępne technologie, procedury i rozwiązania,
− określone w czasie.
Nadrzędnym celem tworzenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest ograniczenie
emisji CO2 do atmosfery, a co za tym idzie poprawa jakości powietrza. Zarówno w skali
mikro, czyli gminy jak i w skali makro – regionu, państwa, związków państw; jako pożądany
efekt skumulowanych działań na poziomie mikro. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wyznacza
kierunki działania w zakresie przedsięwzięć inwestycyjnych oraz nieinwestycyjnych,
mających na celu zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery i poszanowania energii. Określa
również, w jaki sposób gmina ma osiągnąć założone efekty w konkretnych ramach
czasowych, stosując odpowiednie metody zarządzania energią. Plan Gospodarki
Niskoemisyjnej ujmuje opis planowanych inwestycji, sposób ich finansowania oraz metodę
monitoringu na okres, co najmniej 2016 – 2020, z możliwością wydłużenia perspektywy
czasowej. PGN łączy w sposób kompleksowy założenia planów ochrony powietrza, działań
krótkoterminowych i równocześnie zapewnia spójność z wieloletnimi planami finansowymi
gminy.
Podstawą opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta
Mirosławiec na lata 2016-2020 było wykonanie inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych
z obszaru gminy. Dzięki temu możliwa stała się identyfikacja obszarów problemowych
i analiza potencjalnych rozwiązań. Zakładane działania zostały określone za pomocą
mierników osiągnięcia celów, źródeł finansowania oraz planu wdrażania, monitorowania
i weryfikacji. Opracowany projekt dokumentu poddany został procedurze strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko.
4
Strona 6
Główne cechy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej:
− nie może być traktowany, jako dokument skończony,
− zmienia się w czasie,
− wymaga analizowania prowadzonych działań,
− wymaga analizowania rozwoju gminy,
− musi być monitorowany,
− musi być aktualizowany.
Dlaczego warto posiadać Plan Gospodarki Niskoemisyjnej?
Posiadanie przez gminę PGN wiąże się z licznymi zaletami. Należą do nich przede
wszystkim:
− zebranie w jednym opracowaniu danych dotyczących skutecznego zarządzania energią,
przedsięwzięć z zakresu energetyki, efektywności energetycznej, zastosowania
odnawialnych źródeł energii, ograniczenia emisji, gospodarki odpadami, rozwiązań
w zakresie transportu z uwzględnieniem jej możliwości budżetowych,
− zwiększenie atrakcyjności gminy dla zewnętrznych inwestorów i zyskanie miana gminy
proekologicznej,
− stanowienie podstaw do sporządzenia założeń gminnego planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe, którego konieczność sporządzenia wynika
z Ustawy Prawo Energetyczne,
− przygotowanie gminy do możliwości skorzystania ze środków w ramach perspektywy
finansowej Unii Europejskiej na lata 2014 – 2020, funduszy EOG, środków krajowych
dysponowanych przez NFOŚiGW.
Czytając zapisy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020
oraz Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego dla województwa
zachodniopomorskiego na lata 2014 – 2020, należy stwierdzić, że dla działań realizowanych
w ramach priorytetów inwestycyjnych wdrażających cele tematyczne ochrony klimatu,
podstawą wsparcia będą dokumenty strategiczne gmin, spełniające wymogi strategii
niskoemisyjnych. Jednym słowem, aby gmina mogła pozyskać dofinansowanie na działania
m.in. w zakresie termomodernizacji budynków, transportu publicznego czy wdrażania OZE,
musi posiadać Plan Gospodarki Niskoemisyjnej. W związku z tym odpowiednie
zaplanowanie działań i przeanalizowanie ich efektów pod względem środowiskowym ma
bardzo duże znaczenie w kontekście ubiegania się o dofinansowanie, które przyznawane
będzie przede wszystkim według kryteriów efektywności kosztowej w powiązaniu z efektem
ekologicznym.
2. Streszczenie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Mając na uwadze troskę o środowisko naturalne gminy Mirosławiec, a także
zobowiązania Polski dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, gmina
Mirosławiec uchwałą Nr XI/96/2015 Rady Miejskiej w Mirosławcu z dnia 29 września
2015 r. przystąpiła do opracowania i wdrażania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) jest gminnym dokumentem strategicznym,
którego zasadniczym celem jest opracowanie strategii obniżenia emisji gazów cieplarnianych
5
Strona 7
ze źródeł pierwotnych i wtórnych zlokalizowanych na terenie gminy. Dokument ten zawiera
zestaw działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych zmierzających do zmniejszenia emisji
gazów cieplarnianych poprzez: podniesienie efektywności energetycznej budynków,
zwiększenie mocy instalacji odnawialnych źródeł energii oraz zmniejszenie emisji dwutlenku
węgla w transporcie.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej przyczynia się do realizacji celów na 4 poziomach:
Unii Europejskiej, krajowym, regionalnym i lokalnym. Na poziomie unijnym i krajowym,
dokument ten przyczynia się do osiągnięcia celów związanych z pakietem klimatycznym. Na
poziomie regionalnym, działania zawarte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej powinny
wpływać dodatkowo na poprawę, jakości powietrza w obszarach, na których odnotowano
przekroczenia, jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu zanieczyszczeń
określonych w dyrektywie 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 11 czerwca 2008 r.
i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie, jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy
(CAFE, zwanej „Dyrektywą CAFE”).
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej składa się z 4 części. W pierwszej części (rozdziały 3
i 4) przedstawiona jest analiza społeczno-gospodarcza oraz środowiskowa (ze szczególnym
naciskiem na gospodarkę niskoemisyjną) gminy Mirosławiec. Dane zgromadzone w tej części
były podstawą do dalszych prac nad Planem Gospodarki Niskoemisyjnej. W drugiej części
(rozdziały 5 i 6) omówiono bazową inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych wraz
z identyfikacją obszarów problemowych. Zgodnie z zebranymi danymi z Wydziału Ochrony
Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie dotyczącymi emisji gazów
cieplarnianych na terenie gminy Mirosławiec, nie stwierdzono emisji innych gazów
cieplarnianych niż dwutlenek węgla. Możliwym do skwantyfikowania źródeł innego gazu
cieplarnianego (metanu) są jedynie odpady organiczne, głownie pochodzenia komunalnego.
Są one częściowo utylizowane w ramach istniejącej instalacji przetwarzania odpadów
zlokalizowanej na obszarze gminy zgodnie z zasadami programu gospodarowania odpadami
i polityką regionalną. Wobec powyższego w inwentaryzacji skoncentrowano się wyłącznie na
emisji dwutlenku węgla. Efektem tej części opracowania jest określenie wielkości i struktury
emisji dwutlenku węgla ze źródeł pierwotnych i wtórnych na terenie gminy Mirosławiec oraz
wskazanie obszarów problemowych, których poprawa jest możliwa z punktu widzenia gminy
i interesariuszy Planu. Część trzecia (rozdziały 7-11) jest w zakresie zbliżona do strategii
gminy w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. Określa misję oraz cele gminy w zakresie
gospodarki niskoemisyjnej, zwracając uwagę na ich spójność z innymi dokumentami
strategicznymi. W części tej zdefiniowano również plan działań wraz z systemem wdrażania,
monitoringu i oceny efektów. Część piąta (rozdział 12) jest poświęcona strategicznej ocenie
oddziaływania Planu na środowisko.
3. Podstawy prawne do sporządzenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Plan gospodarki niskoemisyjnej jest dokumentem strategicznym, który koncentruje się
na podniesieniu efektywności energetycznej, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych
źródeł energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych. Istotą Planu jest osiągniecie
korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych wynikających z działań
zmniejszających emisje gazów cieplarnianych.
Konieczność sporządzenia Planu gospodarki niskoemisyjnej oraz
przedsięwzięć opisanych w Planie wynika przede wszystkim z postanowień:
realizacji
6
Strona 8
1) Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 r.
(ratyfikowana przez Polskę 16 czerwca 1994 r.),
2) uzupełniającego ją Protokołu z Kioto z 1997 r. (ratyfikowany przez Polskę 2 grudnia
2002 r.) oraz
3) Pakietu Klimatyczno-Energetycznego przyjętego przez Komisję Europejską w grudniu
2008 roku.
Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (ang:
United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC lub FCCC) to umowa
międzynarodowa określająca założenia międzynarodowej współpracy dotyczącej
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych odpowiedzialnych za zjawisko globalnego
ocieplenia. Przyczyną podpisania konwencji, była wspólna wola stron do podjęcia
zdecydowanych działań mających chronić system klimatyczny dla obecnego i przyszłych
pokoleń. Początkowo konwencja nie zawierała jakichkolwiek wiążących nakazów
dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Z czasem, ustanowiono odpowiednie
protokoły wprowadzające limity emisji. Najważniejszym jest protokół z Kioto z 1997 r.
Protokół z Kioto sprecyzował zadania stron Konwencji w zakresie ograniczania
antropogennnych oddziaływań na klimat Ziemi, w szczególności zmniejszenia emisji gazów
cieplarnianych (GC). Ustanowił on ramy czasowe do redukcji emisji GC przez kraje Aneksu
I oraz wiążące cele redukcyjne, do osiągnięcia w ramach uzgodnionego okresu
rozliczeniowego. Zgodnie z tym, państwa wymienione w Aneksie I do Konwencji
Klimatycznej zobowiązały się do redukcji 6 gazów cieplarnianych do atmosfery przynajmniej
o 5% w latach 2008-2012 w stosunku do tzw. roku bazowego 1990. Polska została
zobowiązana do redukcji emisji GC o 6% w stosunku do roku bazowego 1988. Gazy objęte
porozumieniem to: dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, sześciofluorek siarki,
fluorowęglowodory, perfluorowęglowce. Protokół z Kioto wszedł w życie 16 lutego 2005 r.
W Pakiecie Klimatyczno – Energetycznym 2020 (nazwanym pakietem „3 x 20”),
który został przyjęty przez Parlament Europejski oraz przywódców państw członkowskich
Unii Europejskiej w 2008 r., przedstawiono główne kierunki redukcji emisji. Plan Gospodarki
Niskoemisyjnej odnosi się do powyższej inicjatywy, w której zdefiniowano następujące cele:
- zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w 2020 r. w porównaniu z 1990 r.,
- zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych do 20% w 2020 r. w bilansie
energetycznym UE (dla Polski 15%);
- podniesienie o 20% efektywności energetycznej do 2020 r., czyli zredukowanie zużycia
energii końcowej, a także poprawa jakości powietrza na terenach, na których odnotowano
przekroczenia jakości poziomów dozwolonych stężeń w powietrzu oraz na których
realizowane są programy naprawcze ochrony powietrza (POP) i plany działań
krótkoterminowych (PDK).
Idea ta została również ujęta w następujących aktach prawnych Unii Europejskiej:
- Zielona Księga Komisji Europejskiej pt. „Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do
roku 2030”:
Dyrektywa 2012/27/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 25.10.2012 r. –
efektywność energetyczna (Energy Efficiency Directive), w której Unia nakłada
obowiązek dotyczący oszczędnego gospodarowania energią, wobec którego jednostki
sektora publicznego realizując swoje zadania zobowiązane są do podejmowania działań
mających na celu poprawę efektywności energetycznej;
7
Strona 9
-
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE w sprawie charakterystyki
energetycznej budynków, zobowiązuje państwa członkowskie UE aby od końca 2018 r.
wszystkie nowo powstające budynki użyteczności publicznej były budynkami
„o niemal zerowym zużyciu energii”;
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dn. 23.04.2009 r., która
nakłada cele na 2020 rok dla całej Unii Europejskiej jak i dla Polski – promocja
stosowania energii ze źródeł odnawialnych.
Biała Księga Komisji „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu –
dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu.
Potrzeba opracowania i realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej wpisuje się także
w politykę Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki
Niskoemisyjnej przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 r. Niniejszy dokument
umożliwi również spełnienie obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego
w zakresie efektywności energetycznej, wynikające z ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r.
o efektywności energetycznej (Dz. U. 2015, poz. 2167).
Zostały przyjęte ponadto następujące akty prawne powiązane z gospodarką
niskoemisyjną i dostosowujące przepisy krajowe do wytycznych UE w tym zakresie:
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013, poz. 1232
z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na
środowisko z dnia, w której zawierają się przepisy prawa w zakresie strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013, poz. 21 z późn. zm.);
- Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (z 2011 r.) – rozwój
gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju;
- Ustawa z dnia 10.04.1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. 2012, poz. 1059 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 7.07.1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2013, poz. 1409);
- Ustawa z dnia 21.11.2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. 2014,
poz. 712);
- Ustawa z dnia 14.09.2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii
przez produkty wykorzystujące energię (Dz. U. 2012 poz. 1203);
Ustawa z dnia 15.04.2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. 2015, poz. 2167).
- Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2012 r. w sprawie szczegółowego
wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (M.P. 2013,
poz. 15);
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków, która
obowiązuje od 09.03.2015 r. (Dz. U. 2014 poz. 1200 z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U 2015
poz 775);
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012 poz. 1031);
- Rozporządzanie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów
ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz. U. 2012 poz. 1028);
8
Strona 10
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie standardów
emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń
spalania lub współspalania odpadów (Dz. U. 2014 poz. 1546 z późn. zm.);
- Rozporządzanie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref,
w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. 2012 poz. 914);
- Rozporządzanie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu
i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U.
2012 poz. 1034 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 13 września 2012 r. w sprawie
dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2012 poz. 1032).
Podstawą formalną opracowania Planu dla gminy Mirosławiec jest uchwała
Nr XI/96/2015 Rady Miejskiej w Mirosławcu z dnia 29 września 2015 r. w sprawie wyrażenia
zgody na przystąpienie Gminy i Miasta Mirosławiec do opracowania i wdrażania Planu
gospodarki niskoemisyjnej.
Inne dokumenty
- Poradnik. Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?
Porozumienie Burmistrzów dla zrównoważonej gospodarki energetycznej na szczeblu
lokalnym;
- „Gospodarka niskoemisyjna zaczyna się w gminie. Podręcznik dla polskich samorządów”
wydany przy wsparciu Niemieckiego Federalnego Ministerstwa Środowiska, Ochrony
Przyrody i Bezpieczeństwa Nuklearnego oraz Polskiego Ministerstwa Środowiska. Berlin
2015
- Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących
i programów ochrony powietrza, Krajowe Centrum Inwentaryzacji Emisji w Instytucie
Ochrony Środowiska; ATMOTERM S. A. Warszawa 2003;
- I inne, w tym: również opracowania będące w posiadaniu gminy związane z energetyką,
planowaniem przestrzennym, środowiskiem i transportem.
4. Charakterystyka gminy Mirosławiec w kontekście gospodarki niskoemisyjnej
z uwzględnieniem dotychczasowych działań z nią związanych
4.1. Analiza otoczenia społeczno – gospodarczego gminy Mirosławiec
4.1.1. Podział administracyjny, położenie gminy Mirosławiec
Gmina Mirosławiec leży w północno zachodniej części kraju, na terenie województwa
zachodniopomorskiego, w północno zachodniej części powiatu wałeckiego (ryc. 1, 2). Jest to
najmniejsza gmina pod względem powierzchni w powiecie, stanowiąca 14,4% jego
powierzchni. Obszar gminy zajmuje 203,27 km². Od wschodu sąsiaduje z gminą Wałcz, od
południa z gminą Tuczno, od zachodu z gminą Kalisz Pomorski, a od strony północnej
z gminą Wierzchowo, które wchodzą w skład sąsiedniego powiatu drawskiego.
9
Strona 11
Rycina 1. Położenie gminy Mirosławiec na schematycznej mapie Polski
Rycina 2. Lokalizacja gminy Mirosławiec na tle fragmentu mapy województwa, schematu
powiatu wałeckiego i województwa zachodniopomorskiego
10
Strona 12
Gmina ma charakter miejsko-wiejski. Siedzibą gminy jest miasto Mirosławiec. W skład
gminy wchodzą 24 miejscowości: Bronikowo, Drzewoszewo, Gniewosz, Hanki, Hanki
Kolonia, Jabłonowo, Jabłonkowo, Jadwiżyn, Kalinówka, Kierpnik, Chojnica, Kolonia Polne,
Zacisze, Łowicz Wałecki, Mirosławiec, Mirosławiec Górny, Nieradź, Orle, Piecnik, Pilów,
Próchnowo, Sadowo, Setnica, Toporzyk, które tworzą 12 sołectw.
Przez Mirosławiec biegnie droga krajowa nr 10 Szczecin - Bydgoszcz - Warszawa.
Łączy ona miasto z Kaliszem Pomorskim (16km) i Wałczem (26 km). Droga krajowa nr 10
wiodąca ze wschodu (Bydgoszcz) na zachód (Szczecin) prowadzi duży ruch tranzytowy
i stanowi jednocześnie dogodne połączenie z krajem a także wschodem i zachodem Europy.
Przez miasto biegnie również droga wojewódzka nr 177 (Czaplinek-Wieleń) a do roku 1996
istniała linia kolejowa łącząca Choszczno, Kalisz Pomorski i Złocieniec. Około 5 km na
północ od Mirosławca zlokalizowana jest wojskowa 12 Baza Bezzałogowych Statków
Powietrznych dysponująca czynnym lotniskiem. Miasto Mirosławiec położone jest
w odległości ok 110 km od Szczecina i ok 130 km od Poznania i Bydgoszczy. Siedziba
Gminy stanowi ważny węzeł komunikacji lokalnej, ponieważ leży na skrzyżowaniu dróg do
Wałcza, Kalisza Pomorskiego, Tuczna i Czaplinka.
Ogólna powierzchnia gminy wnosi 203,27 km2. W strukturze użytkowania ziemi
zdecydowanie dominują lasy i grunty leśne, które zajmują ok. 65% ogółu powierzchni gminy
(tab.1). Następne są użytki rolne z udziałem 26%.
Tabela 1.
Struktura użytkowania ziemi w gminie Mirosławiec w roku 2015
Kierunek wykorzystania
Powierzchnia ewidencyjna [ha]
Użytki rolne
5 290
Użytki leśne oraz grunty zadrzewione
13015
Grunty zurbanizowane i zabudowane
732
Wody
Nieużytki
Użytki
Pozostałe tereny
638
167
268
8
* Źródło: Strategia rozwoju Gminy Mirosławiec 2016-2020
Tabela 2.
Leśnictwo w gminie Mirosławiec w roku 2014
Struktura użytków leśnych
Powierzchnia gruntów leśnych
Powierzchnia lasów ogółem
Powierzchnia lasów publicznych
W tym należących do własności gminy
Powierzchnia lasów prywatnych
Lesistość w %
Powierzchnia w ha
12889,4
12488,3
12532,4
12545,3
12,9
344,2
61,4
* Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014
Gospodarczo ze względu na dużą lesistość gmina opiera się na przemyśle drzewnym
i leśnictwie. Działalność rolnicza skupia się na obszarach wiejskich i ma charakter
11
Strona 13
wielkoobszarowy. Największymi przedsiębiorstwami przemysłowymi w gminie jest: Zakład
Mechaniczny Metaltech Sp. z o.o. oraz Żywiec Zdrój S.A. W ostatnich latach podmioty
gospodarcze działają głownie w sekcjach: handel drobno-detaliczny, naprawy, budownictwo,
i przetwórstwo przemysłowe. Istotną rolę w gospodarce gminy odgrywają tereny wojskowe
12 Bazy Lotniczej wraz z infrastrukturą, która od stycznia 2016 nosi nazwę 12 Bazy
Bezzałogowych Statków Powietrznych.
4.1.2. Demografia
Według stanu na rok 2010 w gminie zamieszkiwało 5716 osób natomiast w roku 2014
gmina Mirosławiec liczyła 5530 mieszkańców w tym 2720 mężczyzn i 2810 kobiet. W latach
2010-2014 liczba ludności gminy sukcesywnie malała (tab.3) Powiat wałecki w roku 2014
zamieszkiwało 54 348 osób, zatem mieszkańcy gminy Mirosławiec stanowią 10,2 % ludności
w całym powiecie.
Tabela 3.
Liczba ludności gminy Mirosławiec na przestrzeni lat 2010-2014
Liczba ludności
Ogółem
2010
5716
2011
5617
2012
5614
2013
5577
2014
5530
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS w Szczecinie oraz Urząd Miejski w Mirosławcu
Gęstość zaludnienia w gminie Mirosławiec jest niewielka zaledwie 27 osób na 1 km2.
Podobnie jak w całym kraju, zauważalna jest tu tendencja do zmniejszania się liczby ludności
wiejskiej. Głównie dotyczy to wsi: Toporzyk, Setnica, Sadowo i Jadwiżyn. Odmienna
sytuacja ma miejsce w Mirosławcu i we wsi Jabłonowo. Przyczyną wzrostu liczby ludności
w tych miejscowościach jest dogodne położenie przy trasie komunikacyjnej Szczecin – Piła.
W strukturze ludności dominującą grupą są osoby w wieku produkcyjnym (wykres 1),
niezmienna jest tendencja wzrostowa liczby osób w wiek poprodukcyjnym zaś liczba dzieci
i młodzieży maleje z roku na rok (tab.4)
12
Strona 14
Wykres 1. Struktura ludności gminy Mirosławiec w roku 2014
Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca
Tabela 4.
Wybrane dane demograficzne w gminie Mirosławiec w 2014 r.
Ludność
Ogółem
Kobiety
Urodzenia żywe
Zgony
Przyrost naturalny
Saldo migracji ogółem
Ludność w wieku
przedprodukcyjnym
Ludność w wieku produkcyjnym
Ludność w wieku poprodukcyjnym
Powiat
54348
27859
523
547
-24
-171
Gmina
5530
2810
55
47
8
-55
10092
1165
34823
9433
3481
884
* Źródło: Opracowania własne na podstawie danych Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014
Miasto Mirosławiec należy do najmniejszych miast na Pomorzu Zachodnim. W roku
2014 liczba osób pracujących w gminie Mirosławiec wynosiła 885 w tym 319 kobiet.
W sektorze rolniczo-leśnym pracowało 85 osób, w przemyśle i budownictwie 472 w handlu
99 a w sektorze finansowym i pozostałych 229 osób.
13
Strona 15
Tabela 5.
Struktura bezrobocia w gminie Mirosławiec w latach 2010-2015
Liczba
zarejestrowanych
bezrobotnych
Ogółem
2010
2011
2012
2014
2015
364
378
394
318
305
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urząd Miejski w Mirosławcu
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec grudnia 2014r. w gminie Mirosławiec
wynosiła 318 osób w tym 116 mężczyzn i 202 kobiety. W powiecie wałeckim liczba ta
wynosiła ogółem 2859 w tym 1144 mężczyzn i 1715 kobiet. Stopa bezrobocia w tym okresie
w województwie zachodniopomorskim wynosiła 15,5 % a w powiecie wałeckim kształtowała
się na poziomie 16,9%.
4.1.3. Walory przyrodnicze i rekreacyjne
Gmina Mirosławiec stanowi teren bardzo atrakcyjny przyrodniczo i turystycznie. Jest to
obszar z dużą liczbą jezior, a ponad 60% terenu gminy stanowią lasy, które razem z jeziorami
tworzą sprzyjające warunki do wypoczynku i turystyki. W tutejszych lasach przeważają
siedliska świeże – boru mieszanego (54,7%) i lasu mieszanego (36,7%). Głównym gatunkiem
lasotwórczym jest sosna (85,2%). Wśród licznych zbiorników wodnych położonych na
obszarze gminy są 22 jeziora o powierzchni większej niż hektar.
O atrakcyjności gminy świadczą m.in. istniejące tu liczne formy ochrony przyrody tj.
obszar chronionego krajobrazu „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy” czy utworzony rezerwat
„Rosiczki Mirosławskie” w leśnictwie Nieradź, na powierzchni 20,83 ha. Rezerwat został
powołany w celu zachowania torfowiska pojeziornego o charakterze naturalnych
trzęsawiskowych mszarów z bogatą florą mszaków oraz trzech gatunków rosiczek, co jest
dużą osobliwością rezerwatu i innych roślin chronionych. Część gminy Mirosławiec objęta
jest rezerwatem krajobrazowym „Wielki Bytyń”, zajmującym powierzchnię 1826,73 ha,
w skład którego wchodzi najgłębsze na Pojezierzu Wałeckim jezioro – Wielki Bytyń,
o wielkości 877,1 ha. Wielki Bytyń ma niezwykle urozmaiconą linię brzegową z półwyspami
i zatokami oraz wyspami. Chronią się tutaj m.in. orły bieliki, kanie, żółwie błotne, sielawy
i szczeżuje wielkie. Na wyspach lęgi wyprowadzają nurogęsi i gągoły. W okresie migracji
zatrzymują się tu m.in. łabędzie krzykliwe i nury rdzawoszyje. Jezioro, jako rezerwat
w ograniczonym stopniu udostępniono dla turystyki i wypoczynku, a jest ono dużą atrakcją
turystyczną zarówno dla plażowiczów, jak i żeglarzy szukających pięknych widoków
i kontaktu z nieskażoną przyrodą. Co roku odbywają się tutaj regaty, na które przybywają
mieszkańcy gminy i turyści.
Na terenie gminy występują również inne jeziora, np. Kosiakowo, Gniewosz (nazywane
Harcerskim), jezioro w miejscowości Piecnik i w Łowiczu Wałeckim, gdzie w wyniku
realizacji projektów dotyczących zagospodarowania terenu przy dwóch ostatnich jeziorach
powstały tzw. wioski rybackie.
W gminie Mirosławiec bytuje wolnościowe stado żubrów powstałe z czterech par
sprowadzonych z Białowieży i wypuszczonych w 1980 r. w Nadleśnictwie Wałcz, później
wzbogacone jeszcze osobnikami z Białowieży, Pszczyny i Wolińskiego Parku Narodowego.
Żubry jednak z czasem przeniosły się na teren gminy Mirosławiec i obecnie wolnościowe
stado liczy ok. kilkudziesięciu osobników. Żubry są jedną z największych atrakcji
14
Strona 16
przyrodniczych i jednymi z najważniejszych celów ochrony przyrody na terenie gminy.
W celu ochrony żubrów przed presją turystyczną w Jabłonowie powstała pokazowohodowlana zagroda żubrów pn. „Dzika Zagroda” prowadzona przez Zachodniopomorskie
Towarzystwo Przyrodnicze. W „Dzikiej Zagrodzie” od końca 2015 r. mieszka również para
rysi. Gmina Mirosławiec jest atrakcyjna turystycznie. Decydują o tym warunki przyrodniczokrajobrazowe, jakość środowiska naturalnego oraz dotychczasowe inwestycje w sferze
infrastruktury turystycznej, której rozwój w dalszym ciągu w gminie jest potrzebny. Są tu
wytyczone i oznakowane szlaki turystyczne i ścieżki edukacyjne: piesze, rowerowe,
przyrodnicze, kajakowe, o łącznej długości przekraczającej 100 km. Wszystkie prowadzą
przez najciekawsze okolice Mirosławca, umożliwiając poznanie ziemi mirosławieckiej oraz
świata flory i fauny.
Środowisko geograficzne gminy Mirosławiec zostało ukształtowane podczas ostatniego
zlodowacenia plejstoceńskiego. Gmina położona jest zgodnie z podziałem
fizycznogeograficznym Polski w obrębie dwóch mezoregionów: Pojezierze Wałeckie
(zajmuje większość obszaru gminy) oraz Równina Drawska (zajmuje w gminie niewielki
fragment południowo-zachodni).
Pojezierze Wałeckie stanowi pod względem ukształtowania terenu bardzo
interesujący region fizyczno – geograficzny. Jako, że powierzchnia zbudowana jest przez
utwory stanowiące głównie pochodną moreny dennej płaskiej i falistej, dlatego mamy na
tym obszarze do czynienia z licznymi rynnami polodowcowymi. W przypadku gminy
Mirosławiec rynny polodowcowe występują głównie w jej wschodniej i nieznacznie
w centralnej części. Nieliczne występujące w obrębie tego mezoregionu doliny rzeczne są
słabiej wykształcone niż na sandrach. Skutkiem genezy powstania tego obszaru jest
obecność w podłożu bogato reprezentowanych utworów lodowcowych. Są to przede
wszystkim gliny i piaski gliniaste tworzące żyźniejsze stanowiska, szczególnie korzystne
dla występowania siedlisk leśnych. Ale i także tu mamy do czynienia z lokalnie
występującymi glebami na podłożu piaszczystym i żwirowym. Występują też niewielkie
pola sandrowe m.in. na wschód od jez. Wielki Bytyń.
Równina Drawska położona jest na sandrze, którego środkiem płynie Drawa
i Płociczna. Budują ją piaski fluwioglacjalne, które obecnie w większości stanowią obszar
występowania zwartych borów sosnowych. Powierzchnię sandru urozmaicają doliny
rzeczne, rynny polodowcowe i zagłębienia wytopiskowe. W ich obrębie są zlokalizowane
licznie tu występujące jeziora z czasem przekształcające się w torfowiska. Miejscami na
zboczach tych zagłębień, tam gdzie znajdują się soczewki glin, znajduje dobre warunki
do wzrostu drzewostan bukowy.
Geologia i geomorfologia
Gmina Mirosławiec położona jest na zachodnim skłonie jednostki geologicznostrukturalnej, zwanej Antyklinorium Kujawsko - Pomorskim. Jej powstanie związane jest
z okresem wypiętrzania się Karpat na początku trzeciorzędu. Utwory te są w całości przykryte
przez utwory najmłodsze pochodzenia czwartorzędowego.
Podłoże podczwartorzędowe budują osady mezozoiczne: triasu i jury oraz
kenozoiczne - trzeciorzędowe: oligocenu i miocenu. Osady mezozoiczne to głównie łupki
ilaste triasu oraz wapienie, dolomity i piaskowce jury. Trzeciorzęd reprezentują głównie
osady miocenu wykształcone głównie jako piaski kwarcowe z lignitem oraz iły, lokalnie
występują piaski glaukonitowe z oligocenu. Nie występują osady pliocenu. Czwartorzęd
15
Strona 17
reprezentują osady plejstocenu i holocenu. Plejstocen tworzą naprzemianległe piaski i żwiry
i gliny rzadziej iły lub mułki o łącznej miąższości na ogół nie przekraczającej 100 m.
W budowie geologicznej plejstocenu mają swój udział przede wszystkim utwory
piaszczysto - żwirowe. Najwięcej glin jest w południowo - wschodniej części gminy.
Powierzchnię tej części powiatu wałeckiego budują utwory czwartorzędowe, głównie gliny
zwałowe pochodzenia lodowcowego oraz piaski i żwiry wodnolodowcowe i rzeczne
z epoki plejstoceńskiej. Grubość utworów plejstoceńskich wynosi kilkadziesiąt metrów.
Działalność lądolodu i wód roztopowych w czasie kilkakrotnego nasunięcia się
lądolodu skandynawskiego na teren Polski ukształtowała powierzchnię całego powiatu
wałeckiego i tej części województwa. Na obszarze dzisiejszego powiatu wałeckiego
wyróżnić można kilka „momentów” postojów lodowca. O tym zjawisku świadczą
występujące duże płaty moreny dennej z licznymi ciągami moren czołowych. Jeden
z takich postojów przypadł na obszarze dzisiejszej gminy Mirosławiec, zaznaczając swoją
obecność utworami geologicznymi położonymi na linii Jastrowie – Toporzyk –
Mirosławiec. Następny istotny proces rzeźbotwórczy nastąpił w czasie stadiału
pomorskiego.
Erozyjna działalność wód roztopowych w szczelinach pod lodem spowodowała
powstanie rynien polodowcowych. Przed zasypaniem chroniły je bryły lodu, które wytopiły
się w postaglacjale. Z wytapianiem się brył martwego lodu związane są zagłębienia
wytopiskowe, które nie są związane z ciągami rynien polodowcowych. Wody płynące na
skutek erozji wgłębnej i bocznej wyżłobiły doliny rzeczne. W obniżeniach terenu,
którymi są doliny rzeczne, rynny jeziorne i inne zagłębienia występują najmłodsze
holoceńskie osady, głównie pochodzenia organicznego. Należą do nich torfy, gytie, piaski
i namuły rzeczne. Z utworami czwartorzędowymi związane jest występowanie złóż
naturalnego kruszywa budowlanego, kwarcowych piasków szklarskich, iłów warwowych,
torfu i kredy jeziornej.
Holocen w gminie Mirosławiec reprezentują głównie osady organiczne oraz drobne
piaski rzeczne i jeziorne. Osady organiczne występują najczęściej w dnach obniżeń
jeziornych, rynien polodowcowych, zagłębień terenu o różnej genezie oraz teras zalewowych
rzek. Są one wykształcone głównie jako namuły organiczne, torfy i kreda jeziorna. Piaski
występują głównie w obrębie współczesnych teras rzecznych, lokalnie w strefie brzegowej
jezior o podłożu mineralnym. Miąższość osadów holoceńskich najczęściej wynosi 2 - 3 m,
lokalnie przekracza 5,0 m.
Gmina Mirosławiec charakteryzuje się zróżnicowanym ukształtowaniem powierzchni
ziemi. W gminie Mirosławiec występują następujące formy geomorfologiczne: pagórki
moren czołowych, morena denna falista i płaska, wały ozowe w rejonie Jadwiżyna, pagórki
kemowe w rejonie Łowicza Wałeckiego i Piecnika, równiny sandrowe, rynny polodowcowe
wypełnione jeziorami lub osadami organicznymi, zagłębienia (baseny) wytopiskowe,
w których przegłębieniach są jeziora lub osady organiczne oraz doliny rzeczne.
To zróżnicowanie terenu jest za przyczyną działalności ostatniego zlodowacenia
bałtyckiego. Za jego przyczyną powstała tu strefa pagórków odpowiadająca oscylacji
więcborsko - jastrowskiej stadiału poznańskiego.
Ukształtowanie powierzchni charakteryzuje się dużą zmiennością. Najbardziej
zróżnicowana jest część północno-zachodnia, gdzie obok wysokich pagórków moreny
czołowej o rzędnych 170 - 189,8 m n.p.m. są głęboko wcięte rynny, których dna znajdują się
na rzędnych 110 - 120 m n.p.m.
16
Strona 18
Istniejąca i wyraźnie wyróżniająca się na linii postoju lądolodu od miejscowości Laski
Wałeckie przez Toporzyk, Orle do Kalisza Pomorskiego strefa pagórków stanowi fragment
moreny czołowej. Na ich przedpolu są niewielkie pola sandrowe, których powierzchnia
obniża się od 140 m n.p.m. na północy do 120 m n.p.m. na południu.
W południowo - wschodniej część gminy zlokalizowana jest morena denna falista
wznosząca się na wysokość 125 - 140 m n.p.m., z głęboko wciętymi rynnami jeziornymi
m.in. jeziora Wielki Bytyń. W środkowej części gminy w rejonie Mirosławca, południowej
i południowo-zachodniej części gminy znajdują się płaskie obniżenia leżące na wysokości
110 - 115 m n.p.m., będące basenami źródliskowymi rzeki Korytnicy.
Z kolei w obniżeniu położonym na południe od miejscowości Hanki, obejmującym
okolicę Jadwiżyna i Setnicy bierze początek rzeka Płociczna.
Natomiast w obniżeniu w rejonie miejscowości Łowicz Wałecki bierze swój początek
rzeka Stawica (Kamionka), lewy dopływ Korytnicy.
Obniżenia te oddzielone są od sąsiadujących z nią sandrów i moreny dennej
krawędziami o wysokości od kilku do kilkunastu metrów.
Gmina Mirosławiec posiada gleby wykształcone na utworach wodnolodowcowych
i lodowcowych. Na płaskich powierzchniach wysoczyzny morenowej występują gleby
brunatne właściwe w otoczeniu gleb brunatnych kwaśnych, którym w naturalnych warunkach
odpowiadają siedliska lasów liściastych i mieszanych. Niemal w całości użytkowane są
rolniczo. W zależności od warunków lokalnych klasyfikowane są do kompleksu pszennego
dobrego, wadliwego lub pszenno żytniego, do III i IV klasy bonitacyjnej. Ich największe
powierzchnie występują w rejonie miejscowości Próchnowo, Bronikowo i Jabłonowo.
Największą powierzchnię gruntów rolnych zajmują gleby płowe. Powstają one na
stokach o dużym nachyleniu. Efektem oddziaływania wód gruntowych jest dwudzielność ich
profilu przejawiająca się w uziarnieniu (spłaszczenie głównego poziomu) oraz płowej barwie.
Najczęściej zaliczane są do kompleksu żytniego dobrego i bardzo dobrego, do IV klasy
bonitacyjnej. Występują w rejonie Piecnika oraz otaczają wcześniej wymienione gleby
w rejonie Próchnowa i Bronikowa.
Wśród gleb bielicowatych największe znaczenie mają gleby rdzawe. Ich skałą
macierzystą są piaski luźne, słabogliniaste oraz żwiry. Największe zwarte obszary tych gleb
występują na równinie sandrowej na zachód od Jeziora Wielki Bytyń, w rejonie Drzewoszewa
oraz w rejonie Toporzyka. Gleby te tworzą również odizolowane powierzchnie na
wysoczyźnie morenowej w obrębie ozów, kemów oraz w strefie moren czołowych, gdzie
glina morenowa jest silnie spłaszczona - rejon wsi Orle. Większość z tych gleb porośnięta jest
najczęściej monokulturą sosnową.
Niewielkie powierzchnie w obrębie równiny sandrowej zajmują gleby bielicowe
wykształcone na eolicznych piaskach kwarcowych. Są one związane z najuboższymi
siedliskami borów.
Na mało przepuszczalnym podłożu bezodpływowych obniżeń, gdzie okresowo stagnuje
woda, występują czarne ziemie. Większość z nich tworzy małe powierzchnie i ich melioracja
jest nieopłacalna. Ze względu na duże zwilgocenie zaliczane są do kompleksu zbożowopastewnego mocnego i słabego. Traktowane są jako użytki zielone.
Na terenach okresowo zalewowych oraz w strefie zarastania jezior kształtują się gleby
torfowe i bagienne związane z siedliskami łęgów i olsów. W rolnictwie wykorzystywane są
jako użytki zielone. Większe powierzchnie tych gleb występują w rejonie Mirosławca
i Jadwiżyna. W wyniku obniżenia się poziomu wód gruntowych gleby torfowe zmieniają
17
Strona 19
swoją strukturę. Powstają nowe, typologiczne jednostki określane jako gleby murszowate
i murszaste. Ze względu na ich silne zakwaszenie, murszową strukturę nie mają większego
znaczenia dla rolnictwa. Zaliczone są do kompleksu zbożowo-pastewnego mocnego i słabego
lub użytków zielonych. Warto zaznaczyć, że z rolniczego punktu widzenia, ze względu na
silne ich zakwaszenie, większość z tych gleb wymaga wapnowania.
W stosownych opracowaniach dot. potrzeb wapnowania gleb na tym obszarze znajdują
się dane odnośnie udziału gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych. Obszarem o szczególnym
nasileniu tego zjawiska są tereny leżące w obrębie wsi Hanki, Bronikowo, gdzie aż 85%
gruntów wymaga wapnowania. Natomiast w rejonie Mirosławca takie gleby stanowią tylko
24% gruntów.
Hydrografia
Gmina Mirosławiec w całości leży w zlewni Odry, w obszarze zlewni Warty. Przez jej
teren przebiega dział pomiędzy zlewnią Gwdy (na wschód od Mirosławca) (25% pow. gminy)
– odwadniane przez Piławkę i Drawę (okolice Mirosławca i obszary na zachód od niego)
(75% pow. gminy) odwadniane przez Korytnicę i Płocicznę. Gminę cechuje stosunkowo duża
ilość jezior, bo aż 22 o bardzo zróżnicowanej wielkości (największe Bytyń ma ponad 886 ha,
najmniejsze poniżej 1 ha), parametrach i bogactwie przyrodniczym. Jeziorność gminy jest
wysoka i wynosi 5,7%. Są to najczęściej jeziora polodowcowe rynnowe (Wielki Bytyń,
Łowickie, Kosiakowo). W czasach historycznych ilość jezior na tym terenie była bez
wątpienia większa lecz znaczna ich część głównie jezior wytopiskowych, przekształciła się
w procesie lądowienia w torfowiska (np. rez. Rosiczki Mirosławskie).
Łączna powierzchni wód w gminie wynosi około 1128 ha. Wielkość ta wynika
z podziału powierzchni jez. Wielki Bytyń jak również nie ujmowania w zbiorczych
statystykach powierzchni wód w ramach większych kompleksów torfowisk (np. w użytkach
ekologicznych UE-25, UE-22), czy niewielkich oczek wodnych wśród lasów i pól.
Gmina Mirosławiec charakteryzuje się niezbyt zróżnicowanymi stosunkami wodnymi.
Wody powierzchniowe w gminie zajmują powierzchnię około 730 ha, co stanowi ponad
3,7 % jej ogólnej powierzchni. Na wody składają się:
- wody płynące - 409 ha,
- wody stojące – 261 ha
- rowy - 59 ha.
Około 80% powierzchni gminy Mirosławiec położone jest w zlewni Drawy, a pozostała
wschodnia część znajduje się w zlewni Gwdy. Jest to przede wszystkim zlewnia cząstkowa
rzeki Piławki.
W gminie Mirosławiec znajduje się sześć stosunkowo dużych obszarów
bezodpływowych, z tego pięć położonych jest we wschodniej jej części.
Dwa obszary bezodpływowe położone są w dorzeczu Drawy. Są to:
- rejon jezior Nieradź, Wuknik i Nieradzino,
- obszar na wschód od Bronikowa i rozciąga się na południe na teren gminy Tuczno.
Trzy kolejne znajdują się w dorzeczu Gwdy i obejmują:
- obszar na południowy zachód od wsi Toporzyk.
- teren położony na południe od drogi Bronikowo - Próchnowo, w którego obrębie jest
jezioro Książe,
- rejon jezior Pogorzelskie Wielkie i Pogorzelskie Małe.
18
Strona 20
Kolejny obszar bezodpływowy jest w północno - zachodniej części gminy Tuczno
i obejmuje rejon jeziora Orłowo (Orla).
Sieć rzeczna gminy Mirosławiec jest słabo rozwinięta, szczególnie we wschodniej jej
części. Potwierdza to duża ilość oraz rozległość obszarów bezodpływowych. Sieć rowów
i cieków rozmieszczona jest nieregularnie. Najwięcej ich jest na dnie rozległych obniżeń
w rejonie Mirosławca, Hanek, Jadwiżyna i Setnicy. Znacznie mniej jest na wysoczyźnie
morenowej otaczającej jezioro Bytyń Wielki, a bardzo mało jest w północnej części gminy,
gdzie dominują sandry i pagórki moreny czołowej.
W gminie Mirosławiec znajdują się górne odcinki kilku rzek. Wszystkie one posiadają
gruntowo – deszczowo - śnieżne zasilanie. Na terenie gminy Mirosławiec nie są prowadzone
na ciekach obserwacje wodowskazowe. Dlatego wielkości ich średnich przepływów nie
zostały ustalone tą metodą a jedynie na drodze ekstrapolacji danych z Drawy i Płocicznej. Na
podstawie tych danych ustalono wielkości średnich przepływów: Korytnicy na 0,5 m3/sek,
Piławki na 0,6 m3/sek, Płocicznej na 0,3 m3/sek oraz Stawicy poniżej jeziora Łowicz na
0,1 m3/sek.
Można uznać, że jeśli chodzi o stany wód, charakteryzują się one wyrównanymi
przepływami. Dlatego wielkości tych przepływów nie stwarzają możliwości do
retencjonowania wody w dolinach cieków. Najlepsza formą retencjonowania wody jest
podpiętrzenie jezior lub budowa progów na wypływie cieków z jezior.
Tabela 6.
Rzeki w granicach gminy Mirosławiec
1.
Piławka
Długość w
granicach
gminy
7,75 km
2.
Korytnica
6 km
Lp.
Nazwa
rzeki
Szerokość,
głębokość
Uwagi
Szer. 3-8 m,
Głęb. 0,2-1m
Wypływa z jez. M. Bytyń, jest rzeką graniczną
gminy. Powyżej Wałcza wpada do Dobrzycy –
dopływu Gwdy.
Długość Korytnicy wynosi 40 km. Całkowita
powierzchnia zlewni wynosi 217,8 km2, z tego
jedynie około 30% jest w gminie Mirosławiec.
Źródła w ok. jez. Gniewosz, skąd dwukierunkowo –
dwa osobne cieki płynące od zachodu do wschodu
wokół Mirosławca spotykają się w rejonie
Kosiakowa. Budowle hydrotechniczne - piętrzenia w
Kosiakowie (młyn) i Polne (stawy pstrągowe). Po
kilkunastu kilometrach biegu wpada do Płocicznej.
Dopływy Korytnicy
Na terenie gminy Mirosławiec mają swoje źródła
cztery dopływy Korytnicy:
- Młynówka Mirosławiecka przepływająca przez
jezioro Gniewosz,
- Sernica, która ma swoje źródła na zachód od
miejscowości Hanki,
- Stawica (Kamionka) bierze swój początek z jeziora
Orle Wielkie, przepływa przez jezioro Łowicz
i wpływa do Korytnicy, poza terenem gminy,
- Zgnilec wypływający z jeziora Sadowskiego i
wpływający do Korytnicy poza granicami gminy.
Szer.:
1,0-2,8 m
19
Strona 21
3.
Płociczna
4,6 km
Szer.: 1-3 m,
Głęb.: 0,1-0,5m
4.
Setnica
2,5 km, w
całości na
terenie gminy
Szer.
0,5-2,5 m,
Głęb. 0,2 m
Wypływa z łąk na wschód od Setnicy, skąd wąską
bagienną doliną płynie koło Jadwiżyna i dalej na
południe. Poniżej Płociczna staje się jedną z
najważniejszych rzek dla łososia w Polsce.
Na terenie Mirosławca istnieją dwa dopływy
Płocicznej: Kanał Ponikłów
i Kanał Rzeczyca.
Wypływa z okolic m. Setnica (UE-52, UE-53),
prawy dopływ Korytnicy.
Bardzo istotnym elementem hydrograficznym gminy są jeziora. Największe jeziora
w gminie Mirosławiec mają genezę polodowcową i leżą w rynnach polodowcowych.
Jeziora w obrębie obszarów bezodpływowych są najczęściej pochodzenia wytopiskowego.
Istnienie dużej ilości jezior świadczy o młodości krajobrazu, gdyż jego jeziora są
elementem hydrograficznym podlegającym najszybszym zmianom. Lustro wody ulega
obniżaniu, często nadmiernemu przez nie zawsze wnikliwie przemyślaną meliorację. Drugim
czynnikiem zmniejszającym powierzchnię lustra wody w jeziorach jest ich zarastanie, tym
silniejsze im zbiornik jest płytszy i woda bogatsza w składniki pokarmowe dla roślin.
Pozostałością po dawnych jeziorach są obszary bagien i mokradeł przekształcające się w łąki
z występującymi w podłożu złożami torfu i gytii. Obszary bagien, mokradeł i łąk są ważnym
czynnikiem regulującym stosunki wodne.
Poniżej scharakteryzowano kilka jezior leżących w całości lub w części w gminie
Mirosławiec.
Tabela 7.
Wykaz jezior w gminie Mirosławiec
Lp.
l.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Nazwa jeziora
Bytyń Wielki
Drzewoszewo
Kosiakowo
Wuknik
Piecnik
Sadowskie
Łowicz
Nieradź
Orle Wielkie
Głębokie Mazanowo Duże
Wielkie
Pogorzelskie
Hanki
Bobkowe Mazanowo Małe
Nieradzino Małe
Orłowo
Gniewosz
Kople
Łęknica
Małe Pogorzelskie
Objętość
Powierzchnia
wody w tyś.
w ha
m3
877,1*
91.534,9
61,2
1.941,9
40,1
1.204,6
30,8
677,6
29,1
960,3
28,6
2918,0
28,0
644,9
25,2
1.242,4
23,5
963,5
Rzędna
zwierciadła
Zlewnia rzeki
średnia wody w m n.p.m.
Głębokość w m
max
41,0
8,6
6,2
4,5
7,1
27,0
5,7
10,0
9,0
10,4
3,2
3.0
2,2
3,3
10,2
2,3
4,9
4,1
113,4
112,8
103,3
124,9
127,6
95,8
96,8
121,1
108,7
Piławka
Piławka
Korytnica
Płociczna
Piławka
Zgnilec
Stawica
Płociczna
Stawica
14,3
1.568,2
27,6
11,0
118,0
Piławka
14,2
383,4
5,6
2,7
124,8
Korytnica
12,0
228,0
3,8
1,9
110,0
Płociczna
11,0
198,0
9,7
1.8
115,6
Piławka
8,60
7,60
7,60
4,82
4,12
2,78
-
-
-
120,3
116,7
114,8
116,3
96,3
129,1
Płociczna
Korytnica
Korytnica
Piławka
Zgnilec
Korytnica
20
Strona 22
20. Sadowskie Małe
21. Książe
22. Sarnie
2,19
2,05
1,53
-
-
-
95,9
1.328
95,9
Zgnilec
Piławka
Zgnilec
*W granicach administracyjnych gminy Mirosławiec znajduje się północna część jeziora Bytyń Wielki o powierzchni 241 ha.
według Atlasu Jezior Polski
według Atlasu Jezior Województwa Pilskiego
Wody podziemne w gminie Mirosławiec występują na jednym lub dwóch warstwach
wodonośnych. Prawie cała gmina Mirosławiec, poza niewielkim fragmentem północno zachodnim położona jest w obrębie czwartorzędowego Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych (GZWP). Jest to zbiornik międzymorenowy Wałcz-Piła oznaczony nr 125. Jego
szacunkowe zasoby dyspozycyjne określono na 169 tys. m3/dobę przy średniej głębokości
ujęcia wynoszącej 65 m.
Występowanie pierwszego poziomu wodonośnego zależy od geomorfologii,
ukształtowania powierzchni ziemi i głębokości zalegania stropu pierwszej warstwy utworów
nieprzepuszczalnych. Na wahania zwierciadła wody gruntowej wpływają głównie czynniki
klimatyczne, pokrycie terenu, szybkość przenikania i spadki terenu, od których zależy
wielkość spływu powierzchniowego. Biorąc pod uwagę wymienione czynniki można
wydzielić w gminie Mirosławiec cztery strefy występowania I poziomu wód gruntowych.
Strefa I obejmuje dna dolin rzecznych, rynien jeziornych i zagłębienia terenu o różnej
genezie. W strefie tej zwierciadło wody gruntowej utrzymuje się blisko powierzchni ziemi,
najczęściej na głębokości do 10 m p.p.t. Wahania zwierciadła wody gruntowej na tych
terenach są ściśle związane z wahaniami stanu wody w rzekach i jeziorach. Występowanie
pierwszego poziomu wodonośnego zależy od geomorfologii, ukształtowania powierzchni
ziemi i głębokości zalegania stropu pierwszej warstwy utworów nieprzepuszczalnych.
Strefa II obejmuje tereny równin sandrowych. Występuje ona w zachodniej i środkowowschodniej części gminy. Wody gruntowe tworzą tutaj ciągły poziom o swobodnym
zwierciadle wody kontaktującym się z wodami w rzekach i jeziorach. Ze względu na
wyniesienie powierzchni sandrów ponad dna wciętych dolin i rynien polodowcowych,
głębokość zalegania lustra wody wynosi średnio od 5 do 10 m p.p.t. Obszary sandrów są
silnie odwadniane przez sieć rzek i cieków, dlatego zaznacza się tutaj przewaga odpływu
podziemnego nad retencją. Ze względu na szybkość wsiąkania są to główne obszary zasilania
głębszych warstw wodonośnych.
Strefa III obejmuje tereny wysoczyzny morenowej płaskiej lub falistej. Jest to rejon
gminy od Jabłonowa do Piecnika oraz od Próchnowa i Hanek przez Bronikowo do granicy
z gminą Tuczno. Woda tutaj występuje w piaszczystych przewarstwieniach śródglinowych
nie tworząc ciągłego poziomu wodonośnego. Wody śródglinowe występują na
zróżnicowanych głębokościach od ok. 2 do 7 m p.p.t. Przesiąkanie przez grunt jest znacznie
wolniejsze niż na terenach sandrowych. Przy intensywnych opadach znaczna część wody
odpływa powierzchniowo.
Strefa IV obejmuje pagórki moren czołowych, kemów i ozów występujących na linii
postoju lądolodu głównie od Toporzyka po Orle oraz strefy krawędziowe rynien
polodowcowych min. w rejonie Próchnowa, Piecnika i Jabłonkowa. Woda gruntowa
występuje tutaj na zmiennych głębokościach, najczęściej od 5 m do 15 m p.p.t.
Lasy i zadrzewienia zajmują ok. 60% powierzchni gminy i stanowią jeden
z podstawowych elementów kształtujących zarówno krajobraz jak i stosunki przyrodnicze jej
obszaru. Największy kompleks zwartych lasów położony jest w północnej i wschodniej części
21
Strona 23
gminy. Rozdzielają je obszary bezleśne: położony wokół Mirosławca – Łowicza Wałeckiego
i w dolinie Stawicy (zorientowany w kierunku północny wschód – południowy zachód);
południowa część gminy w dół od Setnicy-Hanek-Próchnowo, oraz tereny w okolicy
Piecnika. Małe śródpolne laski są nieliczne – Setnica, Łowicz Wałecki.
Znaczna część aktualnych lasów w gminie Mirosławiec to gospodarcze drzewostany
sadzone w miejscu wcześniej wyciętych oraz na zalesionych gruntach porolnych, a ze
względu na powszechne stosowanie wyłącznie taksacyjnych cech przy konstruowaniu zasad
doboru gatunków do odnowień mamy do czynienia z leśnymi zbiorowiskami zastępczymi.
Powszechna jest pinetyzacja oraz monokultury (nawet czyste dębiny na północ od Orle).
Według danych leśnych służb urządzeniowych tylko około 25% lasów posiada zgodne
z siedliskiem składy gatunkowe – są to głównie fragmenty buczyn w okolicy Orle (oddz. 21,
19, 75) oraz w okolicy jez. Wielki Bytyń – oddz. 216, 248, 217, 286, 287 l, lasów mieszanych
w okolicy Orle i Piecnika oraz olsów.
Większe partie lasu wśród zbiorowisk lasów podmokłych i bagiennych o charakterze
zbliżonym do zbiorowisk potencjalnych stwierdzono w dolinie Piławki oraz górnej Korytnicy
(oddz. 143, 124).
Są one jednak przede wszystkim na ogół ograniczone powierzchniowo, czasami
zniekształcone przez gospodarkę człowieka (głównie melioracje) i narażone na wpływ
sąsiednich sztucznych zbiorowisk.
Turystyka w gminie
Bogata i urozmaicona rzeźba młodoglacjalna terenu, obecność kilku dużych jezior
udostępnionych dla turystyki, wędkarstwa i żeglarstwa, istnienie górnych odcinków rzek
biorących w tej gminie początek stanowiące potencjalne szlaki wodne, a także akweny dla
wędkarstwa muchowego, duża powierzchnia lasów w większości udostępnionych dla celów
turystycznych, zbieractwa jagód i grzybów, istnienie zachowanych tu interesujących obiektów
kultury materialnej, m.in. grodzisk, kilkuwiekowych kościołów, zespołów pałacowo parkowych, zabytkowych budynków, pamiątek związanych z istniejącym tu niegdyś pasem
umocnień zwanych Wałem Pomorskim, w tym Muzeum w Mirosławcu, kilku szlaków
stanowią, że gminę Mirosławiec można zakwalifikować do obszarów o sporej atrakcyjności
dla różnych form odpoczynku i turystyki. Dodatkowym atutem tego terenu jest to, że
w sąsiednich gminach prowadzi się działania na rzecz rozwoju infrastruktury turystycznej.
Co więcej istnienie obiektów i obszarów objętych prawną ochroną przyrody, możliwość
spotkania się oko w oko z żubrem, bobrem stanowi nie tylko dodatkowy magnes dla
potencjalnych turystów, ale także stanowi gwarancję dobrego zachowania środowiska
przyrodniczego i możliwości przyjemnego spędzenia weekendu lub urlopu.
Należy podkreślić, że temu celowi dobrze służy istniejąca już infrastruktura turystyczna.
W zakresie bazy noclegowej i bazy żywieniowej istnieje tu kilkanaście ośrodków i punktów.
Przez gminę Mirosławiec przebiega kilka szlaków turystycznych pieszych, rowerowych
i wodnych..
Na terenie Miasta i Gminy istnieją szlaki:
- pieszy niebieski, numer szlaku: ZP-1127-n. Przebieg szlaku: Mirosławiec PKS – Muzeum
Walk o Wał Pomorski – Mostek nad rzeką Korytnicą – jez. Orle Wielkie – Orle – jez.
Gniewosz – Mirosławiec Górny – Jez. Pogorzalskie – Toporzyk – jez. Wuknik – Hanki –
jez. Hanki – Setnica – jez. Kosiakowo – Mirosławiec PKS;
- pieszy zielony, numer szlaku: ZP-1133z. Przebieg szlaku: Nakielno – Drzewoszewo –
Próchnowo;
22
Strona 24
- pieszy czarny, numer szlaku: ZP-1132-S.Przebieg szlaku: Wierzchowo PKS – Stadion
Sportowy – Żabin – Toporzyk – Jez. Głębokie, - Jez. Bobrowe – Piecnik – Próchnowo –
Okolice Stanicy Harcerskiej i przystani żeglarskiej – Rezerwat Przyrody Wielki Bytyń –
Nakielno PKS.
Gminną atrakcją turystyczną jest także:
- ścieżka rowerowa „Mirosławieckie Lasy”, o długości ok. 22 km. Wzdłuż ścieżki
rozmieszczono kilkanaście tablic edukacyjnych, zawierających informacje z zakresu
ekologii i zachowania się na terenach leśnych. Z myślą o turystach na trasie wyznaczono
miejsca wyposażone w ławki i stoły umożliwiające chwilowy odpoczynek i regenerację sił.
W przypadku grup zorganizowanych Nadleśnictwo Mirosławiec oferuje przejazd trasy
z przewodnikiem i zapoznania się z obiektami niedostępnymi.;
- Mirosławiecka ekologiczna ścieżka Nordic Walking, o długości 12 km. Punktem
początkowym i końcowym ścieżki jest urocze jezioro Gniewosz (Harcerskie). Kolejny etap
ścieżki prowadzi do niezwykle malowniczego jeziora Orla (Orłowo, Dęby). Po drodze
znajdują się dwa, ukryte w lesie, ciekawe obiekty: głaz narzutowy oraz pomnik przyrody,
do którego trzeba nieco zboczyć z trasy. Między nimi znajduje się także miejsce postoju.
Maszerując dalej, w kierunku jeziora Orla, mija się dębowe drzewostany nasienne będące
jednocześnie siedliskami przyrodniczymi programu Natura 2000. Ostatni odcinek, od
malowniczo położonego jeziora rynnowego Orla do jeziora Harcerskiego (Gniewosz)
przecina źródło rzeki Korytnicy, będącej największym lewobrzeżnym, śródleśnym
dopływem Drawy. Lasy, przez które przebiega ścieżka są fragmentem dużego, liczącego
ok. 100 tys. ha kompleksu leśnego zwanego Puszczą Drawską.
Dodatkową atrakcją turystyczną gminy są licznie tu występujące powierzchniowe
formy ochrony przyrody, chroniące cenne walory przyrodnicze gminy Mirosławiec.
Ochrona przyrody
Na terenie gminy Mirosławiec znajdują się obszary chronionego krajobrazu
i obszary programu Natura 2000. Wśród mniejszych obszarowo form ochrony przyrody
obecne są również pomniki przyrody i użytki ekologiczne. Obszar gminy położony
w bezpośrednim sąsiedztwie Drawieńskiego Parku Narodowego oraz Drawskiego i Ińskiego
Parku Krajobrazowego charakteryzuje się wyjątkowymi walorami przyrodniczymi.
Obszary objęte ochroną w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 zajmują
znaczną część gminy.
Są to bardzo atrakcyjne tereny o zróżnicowanej bioróżnorodności, dużym bogactwie
przyrody nieożywionej, flory i fauny. W związku z tym ideą gminy jest ochrona zasobów
przyrody oraz zachowanie potencjału przyrodniczego biosfery, zwłaszcza ciągłości istnienia
rodzimych gatunków i ekosystemów.
W obrębie granic gminy Mirosławiec znajduje się siedem obszarów Natura 2000,
o łącznej powierzchni ok. 74,42 km2, co stanowi 36,6% obszaru gminy.
Należą do nich:
- specjalne obszary ochrony siedlisk: PLH320045 Mirosławiec, PLH320023 Jezioro Lubie
i Dolina Drawy, PLH320046 Uroczyska Puszczy Drawskiej, PLH320011 Jezioro Wielki
Bytyń oraz
- specjalne obszary ochrony ptaków: PLB320019 Ostoja Drawska, PLB320016 Lasy
Puszczy nad Drawą, i PLB300012 Puszcza Nad Gwdą (ryc. 3).
23
Strona 25
Rycina 3. Obszary Natura 2000 w obrębie gminy Mirosławiec
• PLH320045 Mirosławiec - jest to specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) – tzw. ostoja
siedliskowa, typu B. Jego łączna powierzchnia wynosi 6 566,62 ha, z czego
4 198 ha leży na terenie gminy Mirosławiec. Ostoja Mirosławiec została utworzona w celu
ochrony populacji zachodniopomorskich żubrów. W obszarze dominują lasy (43%)
zarządzane przez Lasy Państwowe (Nadleśnictwo Mirosławiec). Grunty orne stanowią
ponad 39% powierzchni ostoi, łąki i pastwiska – prawie 10%, nieużytki - ponad 2%. Przez
teren ostoi przebiega dział pomiędzy zlewnią rzeki Gwdy (odwadniany przez Piławkę)
i rzeki Drawy (odwadniany przez Korytnicę i Płociczną). Obszarem źródliskowym
Płocicznej jest podmokły teren znajdujący się w rejonie wsi Marcinkowice i Jadwiżyn.
Poza tym na terenie ostoi występują bezimienne cieki, biegnące zarówno wśród lasów jak
i terenów otwartych. W Obszarze występują jeziora zwykle o charakterze polodowcowym.
Do większych jezior zaliczają się: Wąski Bytyń, Nieradź, Okuninek. W okolicach jeziora
Nieradź oraz w okolicach Próchnówka, zlokalizowanych jest kilka mniejszych jezior,
wśród których największe jest Nieradzino Małe oraz jezioro Księże. Na terenie ostoi
występują również wilgotne łąki moczary, bagna i torfowiska. Torfowiska przejściowe
(13,90 ha) są miejscem występowania wielu rzadkich i zagrożonych gatunków roślin,
m.in.: rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia, przygiełki białej Rhynchospora alba,
modrzewnicy pospolitej Andromeda polifonia. W granicach Obszaru na gruntach
24
Strona 26
Nadleśnictwa Mirosławiec znajduje się florystyczny rezerwat przyrody Rosiczki
Mirosławskie, o powierzchni 20,73 ha. Teren ostoi Mirosławiec pokrywa się częściowo
z rezerwatem Wielki Bytyń (67,43 ha, czyli ok. 1,03% wspólnej powierzchni). Ostoja
Mirosławiec jest jednocześnie częścią Obszaru Chronionego Krajobrazu „Pojezierze
Wałeckie i Dolina Gwdy”. Graniczy z Obszarem Natura 2000 Jezioro Wielki Bytyń oraz
Obszarem Specjalnej Ochrony Ptaków Lasy Puszczy nad Drawą PLB320016.
Jakość i znaczenie - przy ocenie powierzchni względnej siedlisk wykorzystano
informacje o powierzchni siedliska w Obszarze, zamieszczone w opracowaniu
„Waloryzacja przyrodnicza województwa Zachodniopomorskiego, Biuro Konserwacji
Przyrody w Szczecinie, Szczecin 2010” i informacje o całkowitej powierzchni siedliska w
Polsce (Habitats Directive Art. 17 Report, Eionet Central Data Repository,
http://cdr.eionet.europa.eu/pl/eu/art17/envufzpg/index_html?&page=2) oraz z weryfikacji
eksperckiej.
Na terenie opisywanego obszaru znajdują się ważne dla Europy typy siedlisk
przyrodniczych (z Zał. I Dyr. Siedliskowej), w tym siedliska priorytetowe(*) tj.:
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion,
Potamion (3150); naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne(3160); suche wrzosowiska
(Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion) (4030); ciepłolubne,
śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) (6120); górskie i niżowe murawy
bliźniczkowe (Nardetalia - płaty bogate florystycznie) (6230); zmiennowilgotne łąki
trzęślicowe (Molinion) (6410); torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe)
(7110); torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z SchechzerioCaricetea) (7140); górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk
i mechowisk (7230); kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) (9110); grąd subatlantycki
(Stellario-Carpinetum) (9160); bory i lasy bagienne (91D0); łęgi wierzbowe, topolowe,
olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy
źródliskowe) (91E0); kwaśne dąbrowy (Quercetea robori-petraeae) (9190).
Do gatunków zwierząt ważnych dla Europy (z Zał. II Dyr. Siedliskowej, w tym
gatunków priorytetowych(*) zaliczyć tu możemy gatunki tj.: różanka, koza (kózka), bóbr
europejski, wydra europejska, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, żubr*.
• PLH320011 Jezioro Wielki Bytyń - jest to specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) –
tzw. ostoja siedliskowa, typu B. Obszar posiada powierzchnię 2011,15 ha. Rdzeniem
obszaru jest duży rezerwat przyrody Wielki Bytyń, utworzony w 1989 r. granica obszaru w
kilku miejscach nieznacznie odbiega od granicy rezerwatu, a tylko w jednym miejscu
(między m. Bytyń a jeziorem Wielki Bytyń) różni się od niej istotnie. Obszar leży
w zlewni własnej (jeziora Wielki Bytyń) oraz w zlewni wypływającej z jeziora rz. Piławki
(należą jeziora Bobkowe (Mazanowo Małe) i Głębokie (Mazanowo Duże) w pn. części
obszaru i jez. Mały Bytyń. Wszystkie wody w obszarze Natura 2000 należą do regionu
wodnego Warty (zakres działania RZGW w Poznaniu). Wody stanowią 42% powierzchni
obszaru. Centralną część obszaru zajmuje jezioro Wielki Bytyń - duże jezioro
mezotroficzne (gł. 41 m, pow. 877 ha) z łąkami ramienicowymi w litoralu, położone
w głębokiej rynnie, o nieregularnej linii brzegowej, ze skarpami do 30 m, pociętej licznymi
parowami i wąwozami porośniętymi lasami z dużym udziałem starych buczyn. W obszarze
są także mniejsze jeziora mezotroficzne: Głębokie (Mazanowo Duże) i Bobkowe
(Mazanowo Małe) i jez. Krępa, uważane niekiedy za zatokę Wielkiego Bytynia, a także
eutroficzne jez. Mały Bytyń.
25
Strona 27
Jezioro Bytyń Wielki wraz z Jez. Krępa i Zat. Nakielską zostało wyznaczone jako
Jednolita Część Wód PLLW10621, należąca do części scalonej W1607. Typologicznie
zostało uznane za jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni,
stratyfikowane (typ 5a). W obowiązującym planie gospodarowania wodami dorzecza Odry
zostało uznane za naturalną część wód, a jego stan został oceniony jako dobry; osiągnięcie
celów środowiskowych jako niezagrożone. Wypływająca z jeziora Wielki Bytyń,
i przepływająca przez Mały Bytyń rzeka Piławka została wyznaczona jako Jednolita Część
Wód PLRW60001818866889 i typologicznie uznana za potok nizinny żwirowy (typ 18).
Została uznana za naturalną część wód w stanie umiarkowanym, ale osiągnięcie celów
środowiskowych jako niezagrożone. Jezioro Wielki Bytyń jest akwenem
wykorzystywanym do żeglarstwa. Przystanie żeglarskie funkcjonują w Nakielnie
i Drzewoszewie, a sezonowo do celów szkolenia żeglarskiego - także w Próchnówku.
Udostępnienie do żeglarstwa odbywa się zgodnie z przepisami obowiązującymi dla
ochrony rezerwatu przyrody Wielki Bytyń. W lądowej części obszaru dominują lasy,
często o charakterze starodrzewi, z sędziwymi okazami buka i dęba. Duży areał zajmują
kwaśne buczyny niżowe Luzulo pilosae-Fagetum, z rozproszonymi niewielkimi
torfowiskami. Dość znaczny jest też udział leśnych zbiorowisk zastępczych (gł. nasadzenia
sosny). Najżyźniejsze gleby rezerwatu są porośnięte przez łęgi i olsy Ribo nigri-Alnetum
i Fraxino-Alnetum. Dużą osobliwością geobotaniczną rezerwatu są źródliska z rzeżuchą
gorzką, śledziennicą skrętolistną i turzycą rzadkokłosą. Tereny lądowe w obszarze
w przeważającej części są w zarządzie Lasów Państwowych - Nadleśnictw: Mirosławiec,
Tuczno i Wałcz. Obszar Natura 2000 Jezioro Wielki Bytyń jest jednocześnie częścią
Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Puszcza Nad Gwdą. Jezioro Wielki Bytyń jest
istotnym siedliskiem bielika, kani rudej, orlika krzykliwego, bociana czarnego i puchacza,
gągoła, nurogęsi i żurawia. Tafla jeziora, a zwłaszcza część wolna od żeglarstwa, jest
wykorzystywana przez ptaki wodne także w sezonie pozalęgowym; w tym okresie na
jeziorze przebywa także regularnie kilkaset kormoranów. W lądowej części obszaru
regularnie pojawiają się żubry Bison bonasus, z wolnościowego stada
zachodniopomorskiego. W rezerwacie Wielki Bytyń, w rej. Próchnowa, istniała dawniej
zagroda aklimatyzacyjna dla żubrów. Dla ochrony żubrów wyznaczono sąsiadujący obszar
Natura 2000 Mirosławiec.
• PLH320023 Jezioro Lubie i Dolina Drawy. Jest to specjalny obszar ochrony siedlisk
(SOO) – tzw. ostoja siedliskowa, typu B. Obszar posiada powierzchnię 15046,7 ha,
z czego 233,19 ha w gminie Mirosławiec. Obszar o koncentracji cennych siedlisk
przyrodniczych, ważny dla ochrony np. wydry, bobra czy kumaka nizinnego.
• PLH320046 Uroczyska Puszczy Drawskiej – jest to specjalny obszar ochrony siedlisk
(SOO) – tzw. ostoja siedliskowa, typu B. Obszar posiada powierzchnię 74 416,3 ha,
z czego 214 ha w Gminie Mirosławiec. Teren obejmuje dużą część kompleksu leśnego na
równinie sandrowej, położonej w środkowym i dolnym biegu rzeki Drawy. W lasach
dominują drzewostany sosnowe, jednak duży jest udział buczyn i dąbrów; niektóre ich
płaty mają charakter zbliżony do naturalnego. W miejscach, gdzie teren jest pofałdowany,
wzgórza osiągają wysokość do 121 m. Najcenniejszym przyrodniczo obszarem jest
centralna część ostoi, położona w widłach rzek: Drawy i Płocicznej.
26
Strona 28
• PLB3200012 Puszcza nad Gwdą jest obszarem specjalnej ochrony (OSO) – tzw. ostoja
ptasia, typu A. Obszar posiada powierzchnię 16.8168 ha, z czego w Gminie Mirosławiec
jest 1980 ha. Położona jest w większości na pojezierzu Wałeckim, Równinie Wałeckiej
i Dolinie Gwdy. Teren jest rozległym kompleksem leśnym (bory sosnowe (suche, świeże
i mieszane), a na dnie i zboczach dolin - lasy liściaste i mieszane). Rzeźba terenu jest
poglacjalna, silnie urozmaicona. Wokół jezior (głównie eutroficznych, ale również
dystroficznych z cennymi gatunkami i zbiorowiskami roślinnymi) o powierzchni od kilku
do kilkudziesięciu ha, utrzymują się rozległe torfowiska niskie, przejściowe
i wysokie oraz tereny podmokłe.
• PLB320019 Ostoja Drawska - jest obszarem specjalnej ochrony (OSO) – tzw. ostoja
ptasia, typu A. Obszar posiada powierzchnię 153 906,15 ha. i obejmuje część Pojezierza
Drawskiego z ponad 50 jeziorami (10 % pow. terenu), reprezentującymi wszystkie typy
jezior. Powierzchnia 170,55 ha Ostoi Drawskiej znajduje się na terenie Gminy
Mirosławiec. Rzeźba terenu jest zróżnicowana, z licznymi wąwozami i bezodpływowymi
zbiornikami wodnymi. Spotkać tu można gatunki charakterystyczne dla roślinności
atlantyckiej.
• PLB320016 Lasy Puszczy nad Drawą - jest obszarem specjalnej ochrony (OSO) – tzw.
ostoja ptasia, typu A. Obszar posiada powierzchnię 190279.05 ha z czego 214 ha znajduje
się na terenie Gminy Mirosławiec. Teren obejmuje większą część dużego kompleksu
leśnego na równinie sandrowej, położonej w środkowym i dolnym biegu rzeki Drawy.
W lasach dominują bory sosnowe z domieszką brzozy, dębu i topoli. Zostały one znacznie
przekształcone w wyniku prowadzenia gospodarki leśnej na tym terenie przez kilkaset lat.
Lasy Puszczy nad Drawa to jedna z największych w Polsce ostoi lęgowej ptaków
drapieżnych, żurawia oraz ważne zimowisko Łabędzia krzykliwego. Wartość
przyrodniczą ostoi podnoszą cenne zbiorowiska roślinne, bogate w rzadkie i zagrożone
gatunki roślin.
W gminie Mirosławiec oprócz ww. obszarów Natura 2000 istnieją następujące formy
ochrony przyrody:
- obszar chronionego krajobrazu: „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy” (ryc. 4);
- 2 rezerwaty przyrody: „Rosiczki Mirosławskie” i „Wielki Bytyń” (ryc. 4);
- 125 użytków ekologicznych;
- 10 pomników przyrody.
•
Obszar Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy” - posiada
powierzchnię 68 450 ha. Obejmuje wschodnią część gminy z wioskami Piecnik,
Toporzyk, Jabłonkowo, Jabłonowo wraz z rezerwatami „Rosiczki Mirosławskie”
i „Wielki Bytyń”.
Cel ochrony - zachowanie swoistych cech młodoglacjalnego krajobrazu z typowymi dla
południowego Pomorza cechami reliefu, sposobu użytkowania i zabudową kulturową.
Ochrona krajobrazu na rozległym obszarze oraz stworzenie powiązań między obszarami
o wyższej randze ochronności. Obszar cechuje się wysoką lesistością i dużym udziałem
wód. Zajmuje głównie obszar moreny dennej oraz teren sandru rozcięty dwoma rynnami.
Na żyźniejszych siedliskach lasy typu ubogiej buczyny lub kwaśnej dąbrowy,
w drzewostanie jednak dominuje sosna.
27
Strona 29
Opis walorów przyrodniczych obiektu - obiekt posiada bardzo duże walory przyrodnicze –
mozaika siedlisk, biotopów i ekosystemów. W granicach Obszaru znajduje się wiele
obiektów chronionych, proponowanych do ochrony lub pojedynczych stanowisk
gatunków chronionych. Całość otaczają bory sosnowe, łęgi olszowo - jesionowe,
bagienne olsy wokół jezior, buczyny i rzadko grądy.
Rycina 4. Lokalizacja rezerwatów i obszarów chronionego krajobrazu na tle granic gminy
Mirosławiec
28
Strona 30
• Rezerwat przyrody „Rosiczki Mirosławskie” – znajduje się na gruntach
Nadleśnictwa Mirosławiec, 4 km na północny wschód od Mirosławca, 0,12 - 0,2 km od
północnego skraju drogi krajowej nr 10 (Mirosławiec-Wałcz), na terenie obszaru
chronionego krajobrazu „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy”.
Jest to rezerwat florystyczny, o powierzchni 20,83 ha, a jego otulina - 66,65 ha.
Opis walorów przyrodniczych obiektu - śródleśne oligotroficzne bagno trzęsawiskowe,
z doskonale zachowaną roślinnością naturalną w postaci fitocenoz mszarnych
z licznymi populacjami gatunków chronionych, rzadkich i ginących. Otoczone jest
wąskim pasem wody.
Cel ochrony - zachowanie torfowiska pojeziornego o charakterze naturalnych
trzęsawiskowych mszarów z bogatą florą mszaków oraz liczną populacją trzech
gatunków rosiczek, jak też innych gatunków roślin naczyniowych chronionych
i rzadkich. Cel ochrony rezerwatu realizowany jest poprzez zachowanie występujących
na terenie rezerwatu siedlisk przyrodniczych, w szczególności: naturalnych,
dystroficznych zbiorników wodnych (3160), torfowisk przejściowych i trzęsawisk
(7140), obniżeń na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion (7150)
oraz siedlisk o znaczeniu priorytetowym: torfowisk wysokich z roślinnością
torfotwórczą (7110), borów i lasów bagiennych Vaccinio uliginosi-Betuletum
pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum sylvestris (91D0) oraz zachowanie populacji
rzadkich, chronionych i zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, w szczególności:
modrzewnicy zwyczajnej, turzycy ciborowatej, rosiczki okrągłolistnej, rosiczki
pośredniej, turzycy bagiennej, bagna zwyczajnego, przygiełki białej, pływacza
drobnego, pływacza pośredniego, bagnicy torfowej i zwierząt, w szczególności: bielika,
żurawia, dzięcioła zielonego, lerki, żaby moczarowej, jeziorkowej, oraz owadów:
zalotki spłaszczonej, straszaka północnego, a także grzybów, w szczególności:
hełmiatki błotnej.
• Rezerwat przyrody „Wielki Bytyń” – jest to rezerwat krajobrazowy.
Cel ochrony - zachowanie naturalnej różnorodności biologicznej, zarówno gatunkowej jak
i biocenotycznej, a także naturalnego zróżnicowania krajobrazu rynny jeziora Wielki
Bytyń z zatokami, jeziora Bytyń Mały, jeziora Bobkowego i Głębokiego oraz
otaczających je wysoczyzn morenowych. W skład rezerwatu wchodzą 2 jeziora
z wyspami, lasy i łąki. Jezioro w głębokiej rynnie, urozmaicona linia brzegowa, liczne
zatoki. Otoczenie jezior- wysokie skarpy poprzecinane parowami oraz dolinki cieków
wodnych z obniżeniami torfowiskowymi i zabagnieniami. Lasy - cenne buczyny
zboczowe; bory sosnowe (uprawy leśne) i mieszane, łęgi. Torfowiska- wysokie typu
atlantyckiego i bałtyckiego oraz niskie. Roślinność wodna wynurzona słabo
wykształcona - strome brzegi. Bogata awifauna lęgowa (bąk, bączek, czapla, gągoł,
tracz nurogęś), przelotna, zimująca. Drapieżniki: kania ruda, orlik krzykliwy, bielik,
krogulec, puchacz. Ryby: sieja, sielawa i in. raki; szczeżuja wielka, rzadka pijawka
Haementeria costata żywiąca się krwią żółwia. Wysokie walory kulturowe terenuparki zabytkowe: Nakielno, Próchnowo, Drzewoszewo; stanowiska archeologiczne
(grodzisko).
Cel ochrony realizowany jest przez zachowanie występującej na terenie rezerwatu
fauny i flory.
Opis walorów przyrodniczych obiektu – Lasy zajmują powierzchnię 897 ha, w znacznej
przewadze tworzą zespoły borów sosnowych i mieszanych z fragmentami buczyn
29
Strona 31
i grądów. Obszar leży w zlewni własnej (jeziora Wielki Bytyń) oraz w zlewni
wypływającej z jeziora rz. Piławki (należą jeziora Bobkowe (Mazanowo Małe)
i Głębokie (Mazanowo Duże) w pn. części obszaru i jez. Mały Bytyń. Wszystkie wody
w obszarze Natura 2000 należą do regionu wodnego Warty (zakres działania RZGW
w Poznaniu). Wody stanowią 42% powierzchni obszaru. Centralną część obszaru
zajmuje jezioro Wielki Bytyń - duże jezioro mezotroficzne (gł. 41 m, pow. 877 ha)
z łąkami ramienicowymi w litoralu, położone w głębokiej rynnie, o nieregularnej linii
brzegowej, ze skarpami do 30 m, pociętej licznymi parowami i wąwozami porośniętymi
lasami z dużym udziałem starych buczyn. W obszarze są także mniejsze jeziora
mezotroficzne: Głębokie (Mazanowo Duże) i Bobkowe (Mazanowo Małe) i jez. Krępa,
uważane niekiedy za zatokę Wielkiego Bytynia, a także jeziora eutroficzne.
• Użytki ekologiczne – na terenie gminy, w obrębie Nadleśnictwa Mirosławiec, znajduje się
125 użytków ekologicznych o powierzchni 292,96 ha.
• Walory kulturowe
Obecnie większość zabytkowych budowli na terenie gminy to zabytki architektury
sakralnej (tab. 8). W samym mieście Mirosławiec ze względu na zniszczenia ostatniej wojny
nie przetrwała zabytkowa część starego miasta. Na szczególną uwagę zasługują: Kościół
w Mirosławcu, Bronikowie, Jabłonowie, Próchnowie, Toporzyku, Park dworski nad jeziorem
Piecnik, Pałac murowany w Próchnowie, Majdan zamkowy i Cmentarz żydowski
w Mirosławcu. Istotną rolę w organizacji życia kulturalnego mieszkańców gminy
Mirosławiec odgrywa Ośrodek Kultury w Mirosławcu, w którym znajduje się Muzeum Walk
o Wał Pomorski i Regionalne Centrum Żubra oraz Biblioteka Publiczna mieszcząca się w tym
samym budynku. Uzupełnieniem tych miejsc i dobrem kultury dla lokalnej społeczności są
świetlice wiejskie rozproszone na terenie całej gminy.
Tabela 8.
Wykaz zabytków na terenie gminy Mirosławiec wpisanych do Rejestru Zabytków
Województwa Zachodniopomorskiego
Lp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Obiekt
Kościół filialny p.w. św. Jakuba
Apostoła
Cmentarz przykościelny
Cmentarz katolicki
Cmentarz przykościelny ewangielicki
Park pałacowy l pół. XIX
Cmentarz przykościelny ewangelicki
Teren Starego Miasta
Kościół parafialny p.w. Niepokalanego
Poczęcia NMP
Plebania, ul. Kościelna 6
Cmentarz rodowy z duktem
widokowym
Cmentarz żydowski
Majdan zamkowy otoczony fosą z
reliktami średniowiecznymi
Miejscowość
Wiek/data
Nr w
rejestrze
Data
wpisu do
rejestru
Bronikowo
XVIII/1775 r.
533
1954 r.
Bronikowo
Bronikowo
Hanki
Jabłonkowo
Łowicz Wałecki
Ok. 1775 r.
poł. XIX w
poł. XIX w
I poł. XIX w
Ok.1837 r.
533
677
689
1160
688
1990 r.
1990 r.
1990 r.
1982 r.
1990 r.
Mirosławiec
Średniowiecze
27
1956 r.
Mirosławiec
XVIII/1721 r.
549
1954 r.
Mirosławiec
XVII
1143
1954 r
Mirosławiec
poł. XIX w
175
1989 r.
Mirosławiec
XVII w
1153
1983 r.
Mirosławiec
ok. 1375r
175
2004 r.
30
Strona 32
13
Spichlerz ul. Wolności 32
Mirosławiec
-
260
2006 r.
14
Dom ul. Wałecka 24 /otoczenie
Mirosławiec
-
27
1956 r.
15
Cmentarz ewangelicki
Kościół filialny p.w. Podwyższenia
Krzyża Świętego
Park dworski
Zespół pałacowo-parkowy: pałac,
dziedziniec, park, sad i otoczenie
kościoła,
a) pałac, mur., ok. 1894,
przebudowa 1980 likwidacja
hełmu wieży i obniżenia jej,
b) park krajobrazowy
Kościół filialny p.w. Najśw. Serca
Pana Jezusa
Kościół fil. p.w. św. Jana Chrzciciela
Nieradź
poł. XIX w
690
1990 r.
Piecnik
XVIII w.
1144
1961 r.
Piecnik
I poł. XIX w
558
1982 r.
Próchnowo
XIX w
1151
1987 r.
Próchnowo
XIX w
1307
1997 r.
Toporzyk
I poł. XVIII w
552
1961 r.
21
Cmentarz ewangelicki przykościelny
Toporzyk
22
Kościół św. Jadwigi
Jabłonowo
* Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie
I poł. XVIII w
-
552
1204
1987 r.
2013 r.
16
17
18
19
20
4.1.4. Warunki klimatyczne
Klimat odgrywa w środowisku przyrodniczym szczególnie istotną rolę. Układ
warunków klimatycznych decyduje o dostawie i dystrybucji energii, wody, a także
w znacznym stopniu – zanieczyszczeń, przy czym nie tylko przenoszonych drogą
atmosferyczną, ale i migrujących w hydrosferze i litosferze. Klimat rozumiany aktualistycznie
jest pochodną ogólnej cyrkulacji ciepła i wilgoci, a także pozostałych komponentów
środowiska oraz oddziaływania trwałych przekształceń antropogenicznych. Ocena zmian
klimatu, w tym wywołana inwestycją albo istniejącym obiektem wymaga „odpreparowania”
niezaburzonego tła metodą historyczną (porównanie ciągów pomiarowych przed i po
inwestycji) lub metodą przestrzenną (porównanie danych klimatycznych z terenu poddanego
zmianom i zewnętrznego).
Panuje tu klimat przejściowy, pomiędzy klimatem morskim a klimatem o cechach
bardziej kontynentalnych. Zróżnicowanie fizjograficzne terenu oraz sąsiedztwo morza
powoduje stosunkowo duże zróżnicowanie klimatyczne. Na omawianym obszarze nie notuje
się występowania skrajnych, w porównaniu z innymi regionami, wartości średnich liczb dni
z wyróżnionymi typami pogody.
Obszar Gminy i Miasta Mirosławiec położony jest w strefie przenikania się wpływów
powietrza polarnego, arktycznego i zwrotnikowego. Jest to strefa klimatu umiarkowanego,
przejściowego środkowej Europy, którego charakterystyczną cechą jest przejściowość,
zmienność i kontrastowość. Obszar gminy posiada klimat cieplejszy i suchszy od pozostałych
mezoregionów krain pojeziernych (Równiny Drawskiej i Pojezierza Wałeckiego).
Teren gminy Mirosławiec według podziału Polski na regiony klimatyczne zaliczany jest
do Regionu Środkowopomorskiego (R-VII), obejmującego znaczną część ww. krain
geograficznych (A. Woś 1999).
Klimat jest tutaj bardziej ostry w porównaniu z regionem zachodniopomorskim. Mniej
jest dni ciepłych, a więcej przymrozkowych i mroźnych. Częstsze są także dni z opadem
atmosferycznym (tabela poniżej).
31
Strona 33
Tabela 9.
Średnia roczna liczba dni z głównymi typami pogody Regionu Środkowopomorskiego (A. Woś
1999).
Typy pogody
Słoneczna
Pochmurna
Z dużym
Bez opadu
zachmurzeniem
Z opadem
Razem
Region Środkowopomorski
Ciepła
21,9
145,6
88,9
132,5
123,9
256,4
Przymrozkowa
9,6
35,5
30,9
43,1
32,9
76,0
Mroźna
4,5
14,8
12,2
17,4
14,3
31,7
Region ten, w porównaniu z okolicznymi charakteryzuje się występowaniem wysokiej
liczby dni z pogodą umiarkowanie ciepłą, z dużym zachmurzeniem (średnio 50 dni w roku)
oraz z pogodą chłodną i deszczową (średnio 26 dni w roku). Do mniej licznych niż w innych
regionach należą dni z pogodą bardzo ciepłą, słoneczną, bez opadów (średnio 11 dni w roku).
Układ temperatur w gminie jest dość ściśle związany z hipsometrią terenu i nieco różni
się w obrębie ww. krain geograficznych. Są to różnice jednak niewielkie i zostały uśrednione
dla części Równiny Drawskiej i Pojezierza Wałeckiego (A. Woś 1999). Przeciętna roczna
temperatura na tym terenie wynosi ok. 7,0 - 7,3 °C, przy przeciętnej temp. miesiąca
najcieplejszego (lipiec) od 16,3 do 16,9 °C, a najchłodniejszego (styczeń) ok. – 1,5 °C.
Przeciętna temperatura okresu maj – lipiec mieści się w przedziale 13,7-14,7 °C (tabela 10).
Tabela 10.
Zestawienie ważniejszych danych klimatycznych dla Regionu Środkowopomorskiego (w tym
obszaru gminy Mirosławiec) na tle regionów przyległych
Parametr
Region
Zachodniopomorski
Region Środkowopomorski, obejmujący
obszar gminy
Region
Wschodniopomorski
Mirosławiec
Temperatura roczna
Temperatura okresu V-VII
Stopniodni dla okresu z tśr.<10°
Stopień kontynentalizmu (%)
Amplituda dobowych temperatur
(dla okresu V-VII)
Liczba dni gorących w roku
Daty początku zimy
Długość okresu zimowego (dni)
(t śr.<10°)
Długość okresu (dni):
gospodarczego
wegetacyjnego
dojrzewania
7-7,7
14-14,5
1800-2200
46-48
9-13
Wielkość
7-7,3
13,7-14,7
1800-2200
48-50
9-11
7,3-7,9
14,7-15,7
2400-3000
50-51
10-11
13-18
31 XII-6 I
55-70
18-22
13 XII-2 I
65-90
22-30
17-30 XII
60-85
245-255
208-215
65-75
235-250
208-215
60-80
250-258
215-218
80-95
32
Strona 34
Daty początku okresu (dni):
gospodarczego
wegetacyjnego
dojrzewania
Suma opadów atmosferycznych
(mm)
w okresie V-VII
Liczba dni z pokrywą śniegową
Data początku zbiorów żyta
ozimego
20-25 III
8-10 IV
16-25 VI
500-575
20-26 III
7-10 IV
10-20 VI
550-600
20-23 III
3-7 IV
5-10 VI
480-600
180-215
175-210
160-200
40-55
29 VII-5 VIII
45-65
23-31 VII
40-50
18-22 VII
Okres wegetacyjny trwa tu 208-215 dni, ze średnią temperaturą powyżej 5ºC i zaczyna
się w pierwszej dekadzie kwietnia, a kończy wraz z końcem października. Okres zimy
zaczyna się przed 13 XII i trwa 65-90 dni. Zaleganie pokrywy śnieżnej 45-65 dni, choć
zdarzają się zimy zupełnie bezśnieżne, a okresy bezśnieżne są pospolite niemal corocznie
i trwają średnio 40-60 dni.
Przeważają wiatry zachodnie, dominujące w okresie lata i jesieni. Zimą najczęściej
występują wiatry południowo-zachodnie. Średnia prędkość wiatru w roku wynosi od 3,5 do
5 m/s (mierzona na wysokości 10 m n.p.m.) – ryc. 5.
Rycina 5. Róża wiatru obrazująca prędkości wiatru na terenie gminy Mirosławiec
w 2013 r. wg danych z najbliżej położonej stacji meteorologicznej w mieście
Szczecinek
Poziom usłonecznienia wynosi ok. 1515 h/rok (4,5 h/dzień). Poziom promieniowania
całkowitego dochodzi do 3700 MJ/m2 na rok.
Roczna suma opadów osiąga wartość w granicach 550-600 mm. Najmniej opadów
notuje się w maju, a najwięcej w lipcu (tab. 11).
33
Strona 35
Tabela 11.
Średnie miesięczne sumy opadów atmosferycznych w gminie Mirosławiec w roku 2013 wg
danych z najbliżej położonej stacji meteorologicznej w mieście Szczecinek
Opad [mm]
I
II
III
39,1
28,6
IV
V
VI
VII
VIII
23,1
93,1
67,7
90,1
50,9
IX
X
XI
XII
Rok
33,0
22,1
31,7
38,6
565,2
Stanowisko
Szczecinek
47,1
Obszar gminy Mirosławiec leży na pograniczu pomorskiej i nadnoteckiej dzielnicy
rolniczo-klimatycznej. W gminie Mirosławiec przedwiośnie, które trwa około 30-40 dni,
zaczyna się w okresie od l do 21 marca. Wiosna rozpoczyna się między l a 11 kwietnia i trwa
60 - 70 dni. Lato rozpoczyna się między 11 czerwca a l lipca i trwa 70-90 dni. Jesień pojawia
się w okresie od 21 sierpnia do l września i trwa 60-70 dni. Okres przejściowy pomiędzy
jesienią a zimą przypada w pierwszej dekadzie listopada, jednakże jego długość nie
przekracza 1 miesiąca. Zima zaczyna się tu między l a 11 grudnia i trwa około 3 miesiące.
Oczywiście na terenie obszaru gminy Mirosławiec poszczególne parametry klimatyczne
mogą odbiegać od średnich regionu, na co ma wpływ ukształtowanie terenu, jego nachylenie
względem kierunków świata, lesistość, obecność jezior i cieków wodnych, zadrzewień
przydrożnych, małych śródpolnych kęp zadrzewień lub obecność zabudowy. Wówczas
mówimy o lokalnych klimatach – topoklimatach. Ze względu na ukształtowanie powierzchni,
rodzaj pokrycia terenu oraz warunki wodne na terenie gminy występują różnice
mikroklimatyczne. Są to obszary:
- kompleksów leśnych, szczególnie w północno-zachodniej części gminy, gdzie występują
mniejsze prędkości wiatrów, zmniejszona insolacja powierzchni gruntu, szczególnie
w lecie, mniejsze amplitudy temperatur, wydłużony czas zalegania pokrywy śnieżnej
i zwiększona wilgotność powietrza,
- dolin i obniżeń o płytko zalegającej wodzie gruntowej, powodującej zwiększoną
wilgotność powietrza. Konfiguracja terenu wpływa na zmienną insolację oraz
powstawanie zjawiska inwersji termicznej,
- terenów otwartych obejmujących użytki rolne;
- pagórków morenowych o zmiennej insolacji termicznej w zależności od ekspozycji
zbocza i większej dynamice ruchu powietrza,
- terenów zabudowanych, gdzie zmodyfikowane są elementy obiegu wody
i nasłonecznienia, a także odczuwalne są wpływy zanieczyszczenia powietrza.
Tak jak wspominano na wstępie na stan zanieczyszczenia powietrza na danym obszarze
wpływają czynniki klimatyczne makroskalowe, modyfikowane przez regionalne i lokalne
warunki fizycznogeograficzne, w tym mezoklimat i klimat lokalny. Istotne są, poza
wielkością emisji, czynniki wpływające na przemieszczanie się zanieczyszczeń w przestrzeni,
w tym na duże odległości, oraz umożliwiające kumulację zanieczyszczeń w warstwie
przyziemnej (do wysokości około 100 metrów od powierzchni Ziemi), a także stany i warunki
słabej wymiany poziomej i pionowej zanieczyszczonego powietrza oraz warunków
mieszania.
Wpływ warunków meteorologicznych na wielkość emisji ujawnia się przede
wszystkim, jako:
34
Strona 36
-
-
-
wpływ warunków termicznych, które oddziałują na długość, terminy rozpoczęcia
i zakończenia oraz intensywność sezonu grzewczego, wpływają również na dobowe
i sezonowe cykle natężenia ruchu samochodowego itd.
sterowanie dotyczy także kierunków przemieszczania się zanieczyszczonych mas
powietrza, poprzez związek z ciśnieniem atmosferycznym. Ruch powietrza odbywa się
od obszarów o wyższym ciśnieniu ku obszarom o niższym ciśnieniu. Jakość powietrza
w obszarach (województwach, strefach itp.) wiąże się z wielkością ładunku i depozytu
zanieczyszczeń z napływu transgranicznego (spoza kraju) oraz z łącznego napływu –
z uwzględnieniem wszystkich źródeł spoza strefy.
kształtowanie warunków rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze.
Ocenia się, że o zróżnicowaniu stężenia zanieczyszczeń wokół źródła emisji aż w 70%
decydują warunki meteorologiczne, przede wszystkim prędkość i kierunek wiatru.
Odpowiadają one za tempo i drogę przemieszczania emitowanych zanieczyszczeń.
Sytuacje synoptyczne, można ogólnie podzielić na korzystne lub niekorzystne dla
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Dotyczy to warunków przemieszczania w poziomie,
wynoszenia i mieszania pionowego powietrza („Projekt Krajowego planu działań na rzecz
wyeliminowania przekroczeń poziomów dopuszczalnych pyłu PM10 (w tym PM2.5) ze
szczególnym uwzględnieniem niskiej emisji”, Warszawa 2009). Szczególnie niekorzystne dla
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń są sytuacje ciszy (prędkość wiatru poniżej 0,5 m/s) lub
bardzo słabych wiatrów, występowania niskich inwersji temperatury, występowania mgły.
Z innych czynników fizycznogeograficznych ważne są ukształtowanie i pokrycie terenu.
Gęsta zabudowa, położenie emitorów w obniżeniach terenu, bariery architektoniczne lub
naturalne zasłaniające napływ powietrza sprzyjają kumulowaniu się zanieczyszczeń.
4.1.5. Jakość i ochrona powietrza
O stanie czystości powietrza decydują zawarte w nim różnorodne substancje, których
koncentracja jest wyższa w stosunku do warunków naturalnych. Stężenie zanieczyszczeń
w powietrzu (imisja) wynika bezpośrednio z wielkości emisji zanieczyszczeń do atmosfery
oraz warunków meteorologicznych.
Zanieczyszczenia powietrza negatywnie oddziałują na człowieka, jak też na całą
przyrodę. Przyczyniają się do powstawania schorzeń układu oddechowego, krwionośnego,
a także alergii szczególnie wśród osób starszych, chorych i dzieci. Dwutlenek siarki, tlenki
azotu, amoniak, jako składniki tak zwanych kwaśnych deszczów, przyczyniają się między
innymi do skażenia wód i gleb oraz mają wpływ na korozję metali i materiałów budowlanych.
Źródłem informacji na temat zawartości substancji zanieczyszczających w powietrzu na
obszarze województwa, w tym gminy Mirosławiec jest funkcjonujący od wielu lat system
monitoringu jakości powietrza, na który składają się pomiary automatyczne, manualne
i pasywne oraz obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu wykonywane
w oparciu o inwentaryzację emisji. Wyniki pomiarów i ocen jakości powietrza publikowane
są na stronie www.wios.szczecin.pl, przy czym wyniki pomiarów automatycznych są dostępne
on-line.
Ze względu na rodzaj emitowanych substancji, zanieczyszczenia powietrza można
podzielić na gazowe oraz pyłowe. Gazowe zanieczyszczenia, takie jak: dwutlenek siarki,
35
Strona 37
tlenki azotu, tlenek węgla, benzen, lotne związki organiczne, mają wpływ na jakość powietrza
w skali lokalnej i regionalnej. Natomiast emisja do atmosfery takich zanieczyszczeń, jak:
dwutlenek węgla, metan, tlenki azotu, mogą w skali globalnej mieć wpływ na efekt
cieplarniany.
Dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz amoniak, przekształcane w procesach chemicznych
i fotochemicznych w aerozole atmosferyczne przyczyniają się do powstania aerozoli
wchodzących w skład pyłu drobnego. Zanieczyszczenia pyłowe składają się z mieszaniny
stałych i ciekłych cząstek zawieszonych w powietrzu. Mogą to być cząstki pochodzenia
naturalnego (pył znad Sahary, aerozol soli morskiej) lub związane z działalnością człowieka.
Ze względu na rozmiar cząstek pyłu zawieszonego w powietrzu wyodrębnić można różne
jego frakcje, w tym: pył PM10 (wszystkie cząstki o wielkości 10 mikrometrów lub mniejsze)
oraz pył PM2,5 (pył o wielkości ziaren 2,5 mikrometra lub mniejszych). Cząstki o średnicy
mniejszej niż 10 mikrometrów mogą wnikać do płuc, co może potencjalnie spowodować
poważne problemy zdrowotne, związane z chorobami dróg oddechowych i chorobami serca.
Szkodliwe działanie drobnych cząstek pyłu zawieszonego potęgowane jest także tym, że
osadzają się na nim inne, również szkodliwe dla zdrowia związki, takie jak
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, w tym benzo(a)piren, a także związki arsenu,
kadmu, niklu i ołowiu.
Wskutek reakcji zachodzących pomiędzy poszczególnymi substancjami zawartymi
w powietrzu tworzą się zanieczyszczenia wtórne, do których należy zaliczyć ozon.
Występujący w przyziemnej warstwie atmosfery ozon powstaje w wyniku oddziaływania
promieniowania UV z pierwotnymi zanieczyszczeniami powietrza, tak zwanymi
prekursorami stężeń ozonu, którymi są głównie tlenki azotu (NOx), niemetanowe lotne
związki organiczne (NMLZO) - między innymi: benzen, toluen, etylobenzen, a także tlenek
węgla (CO) i metan (CH4). Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń, które biorą udział
w procesach tworzenia ozonu są: sektor energetyki i transportu (NOx), sektor transportu
i przemysł (NMLZO), sektor transportu i komunalno-bytowy (CO), przemysł wydobywczy
i dystrybucji paliw, rolnictwo oraz składowiska odpadów (CH4).
Oceniając jakość powietrza można stwierdzić, że gmina Mirosławiec należy do jednych
z najczystszych gmin w Polsce. W województwie zachodniopomorskim, podobnie jak na
pozostałym obszarze Polski, istotny problem stanowią ponadnormatywne stężenia pyłu
zawieszonego PM10 oraz zawartego w tym pyle benzo(a)pirenu występujące w sezonie
grzewczym.
Wg
Programu
Ochrony
Powietrza
dla
stref
województwa
zachodniopomorskiego, tj. aglomeracji szczecińskiej, miasta Koszalin, strefy
zachodniopomorskiej – Tom II Strefa Zachodniopomorska, 2013 r. na terenie gminy
Mirosławiec w roku 2011 w strefie miejskiej (Zp11sZpB(a)Pa45) odnotowano
przekroczenia poziomu docelowego B(a)P/ rok. W stężeniach przeważa emisja
z ogrzewania indywidualnego, której główną jest niska emisja pochodząca ze spalania złej
jakości paliw w gospodarstwach domowych.
Warunki klimatyczne i meteorologiczne
Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu w przyziemnej warstwie atmosfery
zależne jest od takich czynników meteorologicznych, jak: prędkość i kierunek wiatru, opad
atmosferyczny, temperatura powietrza oraz pionowa struktura termiczna warstwy granicznej
atmosfery. Cisze wiatrowe i małe prędkości wiatru pogarszają poziomą wentylację powietrza,
co przyczynia się do wzrostu stężeń zanieczyszczeń. Prędkość wiatru wpływa na tempo
36
Strona 38
przemieszczania zanieczyszczeń powietrza, natomiast kierunek decyduje o trasie ich
transportu. Opady atmosferyczne, głównie deszcze, w zależności od ich intensywności i czasu
trwania, wymywają niektóre zanieczyszczenia z powietrza, w tym pyły o większej średnicy
ziaren. Temperatura pośrednio wpływa na jakość powietrza. W sezonie zimowym przy
niskich temperaturach zwiększa się tak zwana emisja niska pochodząca z ogrzewania.
Natomiast w lecie, podczas występowania wysokich temperatur, na skutek zmniejszenia
pionowego gradientu (zjawisko zmiany temperatury w atmosferze wraz z wysokością),
warunki meteorologiczne mogą sprzyjać powstawaniu sytuacji smogowych. Struktura
termiczna warstwy granicznej atmosfery (konwekcyjna, inwersyjna) determinuje stan
równowagi atmosfery, a to w konsekwencji wpływa na proces rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń w atmosferze. Warunki klimatyczne i meteorologiczne panujące na terenie
gminy Mirosławiec zostały opisane w pkt 4.1.4.
Emisja zanieczyszczeń do powietrza
Działalność człowieka oraz procesy naturalne powodują przedostawanie się do
powietrza atmosferycznego różnych substancji. Podstawowe źródła emisji zanieczyszczeń do
powietrza związane z działalnością człowieka to:
- emisja punktowa (energetyka zawodowa, przemysłowa oraz procesy produkcyjne),
- emisja powierzchniowa (emisja z sektora bytowego),
- emisja liniowa (emisja komunikacyjna).
Według oszacowań WIOŚ w Szczecinie, w roku 2013 około 63% całkowitej emisji
dwutlenku siarki z terenu województwa pochodziło ze źródeł punktowych, 28% ze źródeł
powierzchniowych oraz ponad 8 % ze źródeł komunikacyjnych. Dla dwutlenku azotu emisja
punktowa stanowiła 36% emisji całkowitej, liniowa około 55%, a z sektora bytowego
(mieszkalnictwo i usługi) 9%. W przypadku tlenku węgla największy udział stanowiła emisja
powierzchniowa – około 50%, liniowa wynosiła 46,4%, a punktowa 3,6% emisji całkowitej.
Dla zanieczyszczeń pyłowych emisja powierzchniowa stanowiła 63%, liniowa około 32%,
natomiast punktowa wyniosła 5%.
• emisja punktowa
Emisja punktowa to emisja pochodząca ze zorganizowanych źródeł w wyniku
energetycznego spalania paliw i przemysłowych procesów technologicznych. Według danych
WIOŚ w Szczecinie, w 2013 roku emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych ze źródeł
punktowych znajdujących się na terenie powiatu wałeckiego – w tym gminy Mirosławiec
wynosiła od 101 do 500 Mg/rok dla dwutlenku siarki (SO2), od 101 do 500 Mg/rok dla
dwutlenku azotu (NO2), dla pyłu zawieszonego (PM10) od 51 do 100 Mg/rok oraz od 0,01 do
0,5 kg/rok dla beno(a)pirenu (BaP).
Według danych WIOŚ w Szczecinie, emisja zanieczyszczeń gazowych z emitorów
punktowych w latach 2006-2013 utrzymywała się na zbliżonym poziomie. W latach 2008 –
2013 emisje zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów przemysłowych wykazywały
tu tendencję spadkową. Redukcja zanieczyszczeń pyłowych w roku 2013 wyniosła ponad
60% w porównaniu do emisji z 2006 roku. Emisja ta na terenie gminy Mirosławiec nie
odgrywa istotnego wpływu na jakość powietrza.
37
Strona 39
• emisja powierzchniowa
Emisja powierzchniowa na terenie powiatu wałeckiego, w tym gminy Mirosławiec, jest
związana głównie z ogrzewaniem mieszkań w sektorze komunalno-bytowym. Emisja pyłu
PM10, charakteryzująca się tu największym udziałem procentowym w emisji
powierzchniowej, pochodzi z niskich emitorów odprowadzających produkty spalania
z domowych palenisk i lokalnych kotłowni węglowych. Spora liczba emitorów oraz fakt, że
wyprowadzanie spalin następuje z kominów o niewielkiej wysokości powodują, że zjawisko
to może być bardzo uciążliwe. Stara zabudowa w centrum większych miast ma charakter
zwarty, co utrudnia proces rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Prowadzi to do
kumulowania się zanieczyszczeń na stosunkowo niewielkim obszarze, o dużej gęstości
zaludnienia.
• emisja liniowa
Poprzez emisję liniową należy rozumieć emisję komunikacyjną, pochodzącą głównie
z transportu samochodowego, kolejowego, wodnego.
Emisja liniowa ze środków transportu ma istotny wpływ na jakość powietrza. Jej udział
w odniesieniu do dwutlenku azotu sięga powyżej 50% na obszarze większości powiatów
województwa. Informacje o wielkości emisji liniowej zostały opracowane na podstawie
danych o rodzaju i ilości samochodów na poszczególnych odcinkach dróg oraz na podstawie
współczynników emisji.
Jakość powietrza
Dla poszczególnych zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego w tym
pyle benzo(a)pirenu, dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), benzenu (C6H6), tlenku
węgla (CO), pyłu PM10, pyłu zawieszonego PM2,5, benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym
PM10, metali ciężkich – ołowiu (Pb), arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni) w pyle
zawieszonym PM10, ozonu (O3), uzyskane w rocznych ocenach jakości powietrza za 2013
rok (źródło: WIOŚ w Szczecinie), z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu
ochrony zdrowia i ochrony roślin, nie zarejestrowano przekroczeń standardów jakości
powietrza na terenie gminy Mirosławiec.
Dwutlenek azotu oraz tlenek węgla jest zanieczyszczeniem, którego głównym źródłem
w obszarach miejskich są spaliny samochodowe. Istotny jest także udział emisji z przemysłu
oraz ogrzewania mieszkań. Najniższe stężenia NO2 i CO występują na obszarach wiejskich
oraz w małych miejscowościach, w punktach oddalonych od komunikacji samochodowej,
a najwyższe w mieście Mirosławiec, w pobliżu drogi krajowej nr 10 oraz drogi wojewódzkiej
nr 177 z intensywnym ruchem samochodowym. W stężeniach tlenku węgla w powietrzu
znaczny jest również udział jego emisji pochodzącej z ogrzewania mieszkań.
Pył PM10 to pył zawieszony w powietrzu o średnicy cząsteczek poniżej 10
mikrometrów. Źródłem emisji pyłów do powietrza są: przemysł (w tym energetyka
i ciepłownictwo), transport samochodowy oraz procesy grzewcze z sektora komunalnego.
W bilansie emisji pyłu do powietrza dla województwa zachodniopomorskiego,
największy udział ma niska emisja powierzchniowa z indywidualnego ogrzewania mieszkań.
Stanowi ona około 63% emisji całkowitej, podczas gdy emisja ze źródeł przemysłowych
stanowi około 5%, a ze źródeł liniowych (transport samochodowy) pochodzi około 32%
emisji pyłu. Stąd, zarówno w rocznych ocenach jakości powietrza, jak również
w obowiązujących na obszarze gminy Mirosławiec programach ochrony powietrza, jako
38
Strona 40
główną przyczynę występowania ponadnormatywnych stężeń pyłu PM10 wskazana została
niska emisja pochodząca z sektora komunalnego.
W ostatnich latach stężenia pyłu PM10 24-godzinnego przekraczały dopuszczalną
wartość dobową, wynoszącą 50 µg/m3 w czasie ponad 35 dni w roku kalendarzowym.
Najwięcej dni z przekroczeniami miało miejsce w miesiącach grzewczych tj. styczeń-marzec
oraz październik-grudzień. Nie został natomiast przekroczony normowany poziom dla
stężenia średniorocznego pyłu PM10, który wynosi 40 µg/m3.
Jednak w dalszym ciągu stężenia takie były na dość wysokim poziomie – od około 50%
wartości dopuszczalnej na stanowiskach podmiejskich i pozamiejskich. Nie zauważa się
spadkowej tendencji stężeń pyłu PM10 w powietrzu, a jego wysokość ulega zmianom
w zależności od występujących warunków meteorologicznych w okresach grzewczych
danego roku.
Do powietrza, benzo(a)piren dostaje się głównie w wyniku niepełnego spalania paliw
stałych (węgla i drewna), przede wszystkim w paleniskach domowych. W mniejszym stopniu
obecność benzo(a)pirenu w powietrzu jest wynikiem jego emisji z dużych źródeł
energetycznych i przemysłowych. Niewielki udział w emisji benzo(a)pirenu do powietrza
mają też spaliny samochodowe. Wykonywane w województwie zachodniopomorskim od
2007 roku pomiary stężeń benzo(a)pirenu wykazały, iż w całym tym okresie, przekroczenia
poziomu docelowego przez stężenie średnioroczne wystąpiły na większości stanowisk.
Problem ponadnormatywnych stężeń benzo(a)pirenu dotyczy również obszarów, gdzie
pomiary nie były prowadzone. Przekroczenia dotyczą jednak przede wszystkim terenów
większych miast w województwie zachodniopomorskim, w tym obszaru miasta Mirosławiec.
Obszar przekroczonego poziomu docelowego B(a)P/rok dotyczy samego miasta Mirosławiec,
a wartości zostały przedstawione w tabeli i ryc. poniżej.
Tabela 12.
Obszar przekroczonego poziomu docelowego B(a)P w obszarze miasta Mirosławiec w 2011 r.
Emisja łączna w
obszarze
[Mg/rok]*
Powierzchnia
przekroczeń
[km2 ]
Liczba ludności
[w obszarze
przekroczeń]
Wartość
z obliczeń
[µg/m3 ]**
4,13 Mg/rok
1,93
2333
1,71
Wartość
z pomiaru
[µg/m3 ]**
Brak stacji pomiarowej
w obszarze
* kg/rok dla B(a)P; ** ng/m3 dla B(a)P
Obszar przekroczeń o kodzie: Zp11sZpB(a)Pa45 zlokalizowany na terenie miasta
Mirosławiec zajmuje powierzchnię 193 ha i zamieszkiwany jest przez ok. 2,3 tys. osób. Ma
charakter miejski i emitowany roczny ładunek B(a)P ze wszystkich typów źródeł wynosi
4,1 kg, a stężenia średnie roczne osiągają maksymalnie 1,7 ng/m3, gdzie w stężeniach
przeważa emisja z ogrzewania indywidualnego.
39
Strona 41
Rycina 6. Obszar przekroczeń poziomu docelowego B(a)P rok Zp11sZpB(a)Pa45 w strefie
zachodniopomorskiej w 2011 r. w strefie miejskiej Mirosławiec; Źródło: Program
Ochrony Powietrza dla stref województwa zachodniopomorskiego, tj. aglomeracji
szczecińskiej, miasta Koszalin, strefy zachodniopomorskiej – Tom II Strefa
Zachodniopomorska
40
Strona 42
Rycina 7. Przewagi typów emisji w stężeniach B(a)P rok w obszarze przekroczeń
Zp11sZpB(a)Pa45 w strefie zachodniopomorskiej w 2011 r.; Źródło: Program
Ochrony Powietrza dla stref województwa zachodniopomorskiego, tj. aglomeracji
szczecińskiej, miasta Koszalin, strefy zachodniopomorskiej – Tom II Strefa
Zachodniopomorska
Podobnie jak w latach poprzednich, również w 2012 i 2013 roku na wszystkich
stanowiskach pomiarowych dużo wyższe stężenia benzo(a)pirenu występowały w okresie
zimowym. Stanowi to potwierdzenie, iż głównym źródłem B(a)P w powietrzu są procesy
grzewcze. Procesy spalania w paleniskach domowych paliw stałych, często również odpadów
z gospodarstw domowych powodują, że emisja do powietrza różnorodnych zanieczyszczeń,
w tym również B(a)P jest wciąż wysoka i utrzymuje się na podobnym poziomie.
W 2012 i 2013 roku rejestrowane na stanowiskach pomiarowych w strefie
zachodniopomorskiej (w tym gminie Mirosławiec) stężenia ołowiu, arsenu, kadmu i niklu
były bardzo niskie i nie przekroczyły określonych dla tych zanieczyszczeń wartości
kryterialnych – poziomu dopuszczalnego dla ołowiu oraz poziomów docelowych dla stężeń
arsenu, kadmu i niklu.
41
Strona 43
Stężenia ozonu, przeprowadzone przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska na
potrzeby rocznych ocen jakości powietrza w skali kraju dla roku 2012 i 2013, nie wykazały
przekroczeń. W strefie zachodniopomorskiej, podlegającej ocenie pod kątem ochrony roślin,
wartość wskaźnika AOT40, obliczona na podstawie wykonanych pomiarów ozonu nie
przekraczała wartości docelowej określonej ze względu na ochronę roślin.
Ochrona powietrza
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r.
poz. 1232, z późn. zm.) wprowadziła system oceny i zarządzania jakością powietrza.
Na podstawie przeprowadzanej corocznie, przez wojewódzkiego inspektora ochrony
środowiska oceny jakości powietrza w strefach, dokonywana jest klasyfikacja stref:
- w których poziom choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny
powiększony o margines tolerancji lub poziom docelowy (klasa C),
- w których poziom choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem
dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji (klasa
B),
- w których poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego lub poziomu
docelowego (klasa A),
- w których poziom substancji (dotyczy ozonu) przekracza poziom celu długoterminowego
(klasa D2),
- w których poziom substancji (dotyczy ozonu) nie przekracza poziomu celu
długoterminowego (klasa D1).
Ocena stanu jakości powietrza ma na celu wyodrębnienie stref, które wymagają
podjęcia stosownych działań naprawczych, zmierzających do poprawy jakości powietrza
(strefy w klasie C). Dla stref, w których stwierdzone zostało przekroczenie choćby jednego
poziomu dopuszczalnego lub docelowego w odniesieniu do substancji podlegających ocenie
jakości powietrza, zarząd województwa na podstawie art. 91 ustawy Prawo ochrony
środowiska, w terminie 15 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny poziomu substancji
w powietrzu i klasyfikacji stref, wykonywanej corocznie do dnia 30 kwietnia przez
wojewódzki inspektorat ochrony środowiska, opracowuje program ochrony powietrza oraz
plan działań krótkoterminowych. Program ochrony powietrza oraz plan działań
krótkoterminowych, sejmik województwa określa w drodze uchwały, w terminie 18 miesięcy
od dnia otrzymania wyników oceny poziomów substancji w powietrzu. Programy ochrony
powietrza powinny spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska
z dnia 11 września 2012 roku w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań
krótkoterminowych (Dz. U. 2012 poz. 1028).
Podsumowanie
W świetle przeprowadzonych w 2012 i 2013 roku pomiarów i ocen, gmina Mirosławiec,
pod względem jakości powietrza jest jedną z najczystszych województwie. Na przestrzeni
ostatnich lat jakość powietrza ulega tu systematycznej poprawie, jednak w dalszym ciągu
występują obszary, na których istnieją zagrożenia związane z wysokimi stężeniami pyłu
zawieszonego PM10 i zawartego w tym pyle benzo(a)pirenu, które mają miejsce w okresach
grzewczych. Jako główną przyczynę ponadnormatywnych stężeń pyłu PM10 wskazuje się
niską emisję z sektora komunalnego. Jednak i w tym przypadku zadowalające jest to, iż od
2010 roku systematycznie obniża się liczba dni w roku, w których przekraczany jest
42
Strona 44
dopuszczalny poziom określony dla dobowej wartości stężenia pyłu zawieszonego PM10.
W roku 2013, na wszystkich ośmiu stanowiskach pomiarowych w województwie liczba dni
z przekroczeniami dopuszczalnego dobowego stężenia PM10 nie przekroczyła
obowiązujących 35 dni. Tym samym, w ocenie jakości powietrza ze względu na stężenie pyłu
PM10 za 2013 rok teren gminy Mirosławiec został sklasyfikowany w klasie A.
Podobnie jak w latach poprzednich, również w 2012 i 2013 roku przekroczenie
poziomu docelowego przez średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu, wystąpiło w kilkunastu
miejscach w strefie zachodniopomorskiej, na którą składa się gmina Mirosławiec.
Zagrożeniem dla czystości powietrza są wyłącznie emisje z kotłowni zakładowych
i palenisk domowych. Są one również wymieniane jako główne źródło emisji
benzo(a)pirenu w Programie Ochrony Powietrza. Kotłownie te z reguły nie są wyposażone
w urządzenia do redukcji zanieczyszczeń ze względu na brak tanich i skutecznych rozwiązań
technicznych. Są uciążliwe dla mieszkańców najbliższych okolic tego typu obiektów,
z powodu znacznej emisji pyłów i sadzy. Podstawową barierą utrudniającą zmianę paliwa
grzewczego w indywidualnych gospodarstwach domowych stanowi wzrastająca cena gazu
ziemnego i dobrych gatunków węgla, przy jednoczesnym spadku siły nabywczej
mieszkańców. Problem zanieczyszczenia powietrza w niewielkim stopniu dotyczy terenów
wiejskich i miejscowości, w których zlokalizowane są zakłady przetwórcze. Poprawę w tym
zakresie mogłaby przynieść rozbudowa sieci i dostarczenie gazu do większych wsi w gminie
lub alternatywne technologie pozyskujące ciepło z OZE. Zagrożenia dla czystości powietrza
nie stwarzają okoliczne gminy, posiadające tak jak Mirosławiec, charakter turystyczno rolniczy. Stosunkowo niewielkie zagrożenia, z uwagi na powszechność katalizatorów,
stwarza wzrost ruchu pojazdów.
Należy mieć nadzieję, że realizacja zadań określonych w programach ochrony
powietrza, w tym edukacja ekologiczna pozwolą na ukształtowanie zachowań ludzi
w kierunku ograniczenia przez nich emisji szkodliwych zanieczyszczeń (poprzez stosowanie
paliw dobrej jakości).
Poza zwiększoną wartością stężenia pyłu PM10 i zawartego w nim benzo(a)pirenu, na
obszarze gminy Mirosławiec nie zanotowano przekroczeń wartości kryterialnych
zanieczyszczeń podlegających ocenie (poziomy dopuszczalne lub docelowe).
W przypadku dwutlenku azotu, którego głównym źródłem w obszarach miejskich są
spaliny samochodowe, w dalszym ciągu najwyższe jego stężenia występują w mieście
Mirosławiec, oraz w pobliżu dróg z intensywnym ruchem samochodowym – głównie drogi
krajowej nr 10 oraz wojewódzkiej nr 177. I chociaż stężenia te nie przekraczają standardu
jakości powietrza, to jednak w rejonach obciążonych ruchem samochodowym utrzymują się
stale na dość wysokim poziomie.
43
Strona 45
4.1.6. Zabudowa
Ogółem w roku 2014 na terenie gminy Mirosławiec znajdowało się 2136 budynków
mieszkalnych, w tym w samym mieście Mirosławiec było 1060 mieszkań. Z uwagi na
miejsko-wiejski charakter gminy w skład zasobów mieszkaniowych w znacznej mierze
wchodzą wolno stojące budynki mieszkalne oraz domy jednorodzinne. Zabudowa
wielorodzinna to bloki znajduje się w Mirosławcu oraz bloki w Mirosławcu Górnym należące
do Agencji Mienia Wojskowego. Przeciętna powierzchnia użytkowa jednego mieszkańca
w m2 wynosiła 70,0 (tab. 13). Z każdym rokiem liczba zasobów mieszkaniowych na terenie
gminy wzrasta (tab. 14). W roku 2014 na terenie gminy oddano do użytku 10 mieszkań
o łącznej powierzchni użytkowej 1257m2. Procentowy udział ludności gminy Mirosławiec
korzystający z instalacji przedstawia tabela 15.
Tabela 13.
Zasoby mieszkaniowe w gminie Mirosławiec w roku 2014
Wyszczególnienie
Mieszkania
Izby
Powierzchnia użytkowa mieszkań w m2
Liczba izb w mieszkaniu
Liczba osób na 1 mieszkanie
Liczba osób na 1 izbę
Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m2
Powierzchnia użytkowa na 1 osobę w m2
Zasoby
2136
8202
149461
3,84
2,59
0,67
70,0
27,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS w Szczecinie
Tabela 14.
Liczba budynków mieszkalnych w gminie Mirosławiec w latach 2011-2014
Zasoby mieszkaniowe
Mieszkania
Liczba lokali socjalnych
2011
2114
35
2012
2121
32
2013
2126
32
2014
2136
31
Źródło: Opracowanie własne po podstawie danych: Statystyczne Vademecum Samorządowca
Tabela 15.
Liczba ludności (w %) w gminie Mirosławiec korzystająca z instalacji
Rodzaj instalacji
wodociągowa
kanalizacyjna
gazowa
2012
92,1
59,5
51,2
2013
92,1
59,3
50,9
2014
92,1
60,5
51,0
44
Strona 46
Tabela 16.
Zasoby mieszkaniowe Gminy Mirosławiec w roku 2015
Lp.
1.
2.
3.
4.
Wyszczególnienie
Liczba budynków stanowiących w całości własności Gminy
Liczba budynków z udziałem własności Gminy
Liczba lokali mieszkalnych stanowiących własnośc Gminy
W tym lokali socjalych
Powierzchnia użykowa lokali mieszkalnych stanowiących własność Gminy
W tym powierzchnia użytkowa lokali socjalnych
Stan na dzień
31.12.2015 r.
12
32
144
31
6.504,22 m2
1041,47m2
Źródło: Opracowania własne Gminy i Miasta Mirosławiec
Większość budynków stanowiących własność Gminy to budynki wybudowane przed
rokiem 1939. Jedynie dwa budynki przy ulicy Wolności 16 i 22 zostały wybudowane w latach
1965-1974 oraz dwa budynki przy ulicy Dworcowej 15 i 16 wybudowane zostały w latach
2008-2009.
Tabela 17.
Wykaz budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec
Adres
(ulica, kod pocztowy, miejscowość)
Instytucja
Budynek po byłej Przychodni Zdrowia
Urząd Miejski w Mirosławcu
Bank Spółdzielczy w Złotowie oddział
w Mirosławcu
Urząd Pocztowy
Filia Urzędu Pocztowego
Ochotnicza Straż Pożarna - Remizy
Posterunek Policji
Biblioteka Publiczna
Zespół Szkół w Mirosławcu
Zespół Szkół w Piecniku
Samorządowe Przedszkole „Słoneczko”
Ośrodek Kultury
Świetlice wiejskie
Kaplica Cmentarna
ul. Polna 23; 78-650 Mirosławiec
ul. Wolności 37; 78-650 Mirosławiec
ul. Sprzymierzonych 26; 78-650 Mirosławiec
Osiedle XXX – Lecia LLP 4; 78-651 Mirosławiec Górny
ul. Sprzymierzonych 34; 78-650 Mirosławiec, Piecnik 37,
Bronikowo 40 A
ul. Parkowa 1; 78-650 Mirosławiec
Piecnik 8; 78-650 Mirosławiec
ul. Zamkowa 10; 78-650 Mirosławiec; ul. Osiedle XXX-Lecia
LLP 9, 78-651 Mirosławiec Górny
Hanki; Jabłonowo; Piecnik; Jadwiżyn; Orle; Próchnowo;
Bronikowo; Łowicz Wałecki, Mirosławiec Górny
78-650 Mirosławiec
5. Główne nośniki emisyjności na terenie gminy Mirosławiec
5.1. Energia cieplna
Na terenie gminy Mirosławiec nie funkcjonuje jedna scentralizowana gospodarka
cieplna, działa natomiast system ogrzewania rozproszonego i indywidualnego. Ogrzewanie
obiektów indywidualnych oraz publicznych wraz z wytwarzaniem ciepłej wody użytkowej
opiera się na indywidualnych lokalnych jednostkach wytwórczych energii. Do ogrzewania
budynków przede wszystkim wykorzystywane są następujące rodzaje źródeł energetycznych:
węgiel i sporadycznie miał węglowy, gaz płynny, olej opałowy, drewno oraz energia
45
Strona 47
elektryczna. Zarówno w przypadku zabudowy wielorodzinnej, jak i zabudowy
jednorodzinnej, występuje duże zróżnicowanie systemów grzewczych i zastosowanego
paliwa, dominuje jednak drewno, ale również wykorzystywany jest gaz i w znacznym stopniu
węgiel i różne formy jego przetworzenia.
Tabela 18.
Struktura wytwarzania ciepła na terenie Gminy Mirosławiec
Ilość zużytej energii pierwotnej
Wyszczególnienie
MWh
%
Według rodzajów ogrzewania
Ogrzewanie indywidualne
53 745,60
78,86%
Ogrzewanie sieciowe
14 408,55
21,14%
Razem
68 154,15
100,00%
Według rodzajów odbiorców
53 745,60
79%
Mieszkańcy
Budynki użyteczności publicznej
2 190,45
3%
Przedsiębiorstwa
12 218,10
18%
Razem
68 154,15
100,00%
Według użytego paliwa
8 386,34
12,30%
Węgiel
9 638,02
14,14%
Olej opałowy
3 246,15
4,76%
46 639,71
68,43%
243,94
0,36%
68 154,15
100,00%
Gaz
Drewno
Energia elektryczna
Razem
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS za 2013 r. oraz danych
z przeprowadzonej ankietyzacji na potrzeby opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Mirosławiec na lata 2016- 2020
Tabela 19.
Struktura wytwarzania ciepła w gospodarstwach domowych na terenie Gminy Mirosławiec Gospodarstwa domowe
Gospodarstwa domowe
Wyszczególnienie
szt.
Sieć gazownicza, w tym:
600
%
28,22%
ogrzewanie indywidualne
80
3,76%
520
24,46%
1 526
71,78%
węgiel
502
23,61%
drewno
904
42,52%
18
0,85%
102
4,80%
2 126
100,00%
ogrzewanie sieciowe (lokalne kotłownie)
Inne ogrzewanie indywidualne, w tym:
olej opałowy
energia elektryczna
Razem
46
Strona 48
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS za 2013r. oraz danych
z przeprowadzonej ankietyzacji mieszkańców oraz zarządców budynków mieszkalnych na potrzeby opracowania
Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec na lata 2016- 2020
SIEĆ GAZOWNICZA
Z istniejącej na terenie gminy Mirosławiec sieci gazowniczej zaopatrywane są:
1) osoby indywidualne,
2) podmioty indywidualne,
3) lokalne kotłowanie.
Dostawcą gazu na teren gminy jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.
Porównanie od roku 2008 do 2013:
a) długość sieci rozdzielczej wzrosła o 245 m,
b) liczbę czynnych przyłączy do budynków zwiększono o 17 szt.,
c) o 165 natomiast spadła liczba odbiorców gazu sieciowego,
d) zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań spadło o 148 tyś. m3,
e) liczba ludności korzystającej z sieci gazowej wzrosła o 504 osób.
Tabela 20.
Długość sieci gazowych oraz ilość zużytego gazu na terenie gminy Mirosławiec.
Wskaźnik
Obszar gminy
Długość czynnej sieci ogółem [m]
41 849
Długość czynnej sieci rozdzielczej [m]
22001
Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i
niemieszkalnych [szt.]
Odbiorcy gazu [gosp. domowe]
318
652
Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
[gosp. domowe]
Zużycie gazu [tys. m3]
80
580,2
3
Zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań [tys. m ]
Ludność korzystająca z sieci gazowej [osoba]
181,6
2836
Ludność korzystająca z sieci w % ludności gminy
Sieć rozdzielcza na 100 km2
0,51
10,8
Zużycie gazu na 1 mieszkańca [m3]
104,3
3
Zużycie gazu na 1 korzystającego / odbiorcę [m ]
204,6
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Baza Danych Lokalnych.
47
Strona 49
Tabela 21.
Wielkość zużycia gazu sieciowego na terenie gminy Mirosławiec
Opis
Odbiorcy domowi
Pozostali
Razem
Zużycie gazu
(m3) w 2013r.
181 600
657 500
839 100
Zużycie gazu
(m3) w 2014r.
801 700
1 114 500
1 916 200
Źródło: PGNiG, grudzień 2015 r.
KOTŁOWNIE NA TERENIE GMINY MIROSŁAWIEC
Na terenie gminy Mirosławiec zinwentaryzowano 20 kotłowni lokalnych w tym:
1) kotłów opalanych gazem - 11 szt.,
2) kotłów opalanych węglem – 3 szt.,
3) kotłów opalanych drewnem – 4 szt.,
4) kotłów opalanych olejem – 2 szt.
Tabela 22.
Z ewidencjonowane kotłownie na terenie gminy Mirosławiec – dane WIOŚ Szczecin
Lp.
Nazwa jednostki
Nazwa paliwa
Zużycie
paliwa
Jednostka
1
SPÓŁDZIELCZY BANK LUDOWY W
ZŁOTOWIE, ODDZIAŁ W
MIROSŁAWCU, REGON 000498916
gaz ziemny
zaazotowany
0,00339
mln m3
2
URZĄD MIEJSKI, REGON 001241540
gaz ziemny
wysokometanowy
0,0214
mln m3
3
PRZEDSIĘBIORSTWO
PRODUKCYJNO HANDLOWO
TRANSPORTOWE "BOMI", REGON
00461945
drewno
16,9
Mg
gaz ziemny
wysokometanowy
0,074712
mln m3
4
ŻYWIEC ZDRÓJ S.A., REGON
070426925
olej lekki, S < 0.5%
33,459
Mg
drewno
48
Mg
węgiel kamienny
294
Mg
5
GORZELNIA "JARPOL" LUCYNA
JAROSZ, REGON 320131651
6
SAMORZĄDOWE PRZEDSZKOLE
"SŁONECZKO" W MIROSŁAWCU,
REGON 320935540
gaz ziemny
wysokometanowy
0,017791
mln m3
7
PRZEDSIĘBIORSTWO ROLNICZOHANDLOWE "PRÓCHNOWO" SP. Z
O.O., REGON 321012865
drewno
14
Mg
8
ZESPÓŁ SZKÓŁ W PIECNIKU,
gaz płynny, propan-
22
Mg
48
Strona 50
Zużycie
paliwa
Jednostka
gaz ziemny
wysokometanowy
0,060603
mln m3
PPHU "MATRIX" IRENEUSZ PAŁKA,
REGON 331442836
drewno
12
Mg
11
PHILIPS LIGHTING POLAND S.A.,
REGON 570007259
koks
5
Mg
12
NADLEŚNICTWO MIROSŁAWIEC,
REGON 570064441
gaz ziemny
wysokometanowy
0,004904
mln m3
gaz płynny, propanbutan
4,34
Mg
gaz ziemny
wysokometanowy
0,1249
mln m3
węgiel kamienny
6,9
Mg
47,83
Mg
89,88
Mg
7,85
Mg
Lp.
Nazwa jednostki
Nazwa paliwa
REGON 331402251
butan
9
ZESPÓŁ SZKÓŁ W MIROSŁAWCU,
REGON 331404540
10
13
14
15
ZAKŁAD ENERGETYKI CIEPLNEJ
WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI SP.
Z O.O., REGON 570106560
ZAKŁAD MECHANICZNY
METALTECH SP.Z O.O., REGON
570125208
ZAKŁAD PRODUKCYJNOUSŁUGOWO-HANDLOWY
"ROLMECH" SPÓŁKA JAWNA,
REGON 57054026
OGRZEWANIE INDYWIDUALNE INNE NIŻ GAZOWE
Dane dotyczące indywidualnych systemów grzewczych (innych niż piece gazowe)
pochodzą z ankiet od mieszkańców. Łącznie wpłynęło 234 prawidłowo wypełnionych ankiet,
co przy łącznej liczbie lokali mieszkalnych na poziomie 2 126 szt., oznacza wskaźnik
pokrycia na poziomie 11%. Na podstawie badań ankietowych oszacowano, iż łącznie 1 526
gospodarstw domowych korzysta z ogrzewania indywidualnego innego niż gazowe.
Dominującym paliwem w 904 gospodarstwach domowych jest drewno, a w 502 węgiel. 102
gospodarstwa domowe wykorzystują energię elektryczną, jako ogrzewanie, a 18 olej
opałowy.
5.2. Energia elektryczna
Na terenie gminy Mirosławiec głównym operatorem zarządzającym siecią elektryczną
jest Enea SA w Poznaniu. Moc Głównego Punktu Zasilającego w gminie to 2x2,5 MW, który
49
Strona 51
został zmodernizowany i rozbudowany wraz z liniami przesyłowymi 110 kV przyłączonymi
do sieci sąsiedniego operatora Energa w GPZ Czaplinek i Kalisz Pomorski, dzięki czemu
została zapewniona stabilność dostaw energii w tym zapewnienia dostaw na potrzeby
zakładów produkcyjnych i samych mieszkańców. W Mirosławcu znajduje się 79 stacji
transformatorowych o mocy 15/0,4 kV, rozdzielnia sieciowa SN/SN 15/15kV, linie kablowe
i napowietrzne 15 i 0,4 kV.
Udział gospodarstw domowych przyłączonych do sieci elektrycznej w stosunku do
ogólnej liczby gospodarstw domowych w gminie sięga 100%, więc obecnie istniejąca sieć
elektroenergetyczna zabezpiecza potrzeby mieszkańców.
Tabela 23.
Zużycie energii elektrycznej o niskim napięciu w m. Mirosławiec
2010
2011
2012
Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu w gospodarstwach domowych
szt.
1 670
1 645
1 624
w miastach
Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu w gospodarstwach domowych
MWh
2 562
2 483
2 367
w miastach
zużycie energii elektrycznej
kWh
82,57
79,81
77,05
w gospodarstwach domowych
w miastach na 1 mieszkańca
2013
1 562
2 300
75,73
Znaczna rezerwa mocy transformatorów pozwala na zabezpieczenie potrzeb
rozwojowych obszaru i ewentualny rozwój lub możliwość przyłączenia nowych źródeł
wytwórczych, w tym obiektów i instalacji wykorzystujących OZE. Z powodu uwarunkowań
lokalizacyjnych – strefy intensywnego ruchu lotniczego rozwój odnawialnych źródeł energii
w formie turbin wiatrowych jest mocno ograniczony dla obszaru gminy Mirosławiec.
5.3. Energia odnawialna
W gminie Mirosławiec nie funkcjonują obiekty wytwarzające energię z odnawialnych
źródeł na skalę przemysłową, jednakże potencjał gminy jest pod tym względem znaczący,
w szczególności, jeśli chodzi o pozyskanie energii z biomasy lub rozwój zespołów instalacji
pozyskujących energię ze słońca. W odniesieniu do możliwości lokalizowania siłowni
wiatrowych ich rozwój jest mocno ograniczony z powodu uwarunkowań lokalnych
związanych z ruchem lotniczym.
Inne projektowane OZE na terenie gminy Mirosławiec
Na dzień dzisiejszy są prowadzone prace projektowe w zakresie głównie budowy
instalacji fotowoltaicznych na gruncie o mocy do 2 MW oraz czterech odrębnych zespołów
fotowoltaicznych o mocy do 1 MW każdy.
50
Strona 52
5.4. System transportowy
Gmina Mirosławiec położona jest z dala od głównych ośrodków miejskich, mimo to
poprzez swoje położenie (istotny szlak drogowy – droga krajowa nr 10- Szczecin –
Bydgoszcz-Warszawa) stanowi węzeł komunikacyjny o ponadlokalnym charakterze dla
południowego obszaru województwa zachodniopomorskiego.
Droga ta jest trasą intensywnie wykorzystywaną głównie dla celów tranzytowych, jest
również trasą dojazdową dla ruchu sezonowego związanego z turystyką lokalną oraz
w niewielkim stopniu z dojazdem turystów nad morze. Również stanowi główną arterię
komunikacyjną dla samego obszaru gminy Mirosławiec.
Z punktu widzenia długoterminowej prognozy emisji CO2 należy wziąć pod uwagę
planowaną w przyszłości drogę ekspresową S10 relacji Szczecin – Bydgoszcz - Płońsk.
Przewidywana jest do realizacji, jako droga dwupasmowa dwujezdniowa o standardzie drogi
ekspresowej. Docelowo połączy zespół portów morskich Szczecin-Świnoujście z aglomeracją
warszawską. Każdy z wariantów przebiegu tej trasy (wg Generalnej Dyrekcji Dróg
Krajowych i Autostrad) przebiega przez gminę Mirosławiec. Na wysokości miasta po stronie
południowo - wschodniej planowany jest węzeł komunikacyjny spinający drogę krajową
z wojewódzką nr 177. Nie mniej jednak odcinek Szczecin - Piła, który przebiega przez gminę
Mirosławiec, uzyskał wysoki priorytet wśród wszystkich planowanych dróg ekspresowych
w Polsce, a termin realizacji określony jest do 2023 na odcinku Szczecin – Piła (zgodnie
z opublikowanym terminarzem przez MIiRR).
Tabela 24.
Wykaz podstawowej sieci drogowej
Rodzaje/
kategorie dróg
Kierunek (relacja),
numer drogi
Długość (km)
na terenie
gminy
Rodzaj
nawierzchni
krajowe
Szczecin-Bydgoszcz nr 10
23,671
asfaltowa
wojewódzkie
Czaplinek Mirosławiec Wieleń nr 177
13,585
asfaltowa
21,912
asfaltowa
powiatowe
Orle – Mirosławiec dr. nr
1984z
Od DK nr 10 do Stara
Korytnica – nr 2300Z
Od dr. Nr 177 – Jadwiżyn
dr. nr 2301z
Od DK 10 – Toporzyk –
Lipie – Kłosowo –
Dębołąki – dr nr 2306Z
Od DK 10 Piecnik –
Górnica – Świętosław –
Kolno – Karsibów – dr nr
2308Z
Bronikowo – Próchnowo
Klasa techniczna/
stan nawierzchni
Dobry stan
techniczny
Dobry stan
techniczny
51
Strona 53
Rodzaje/
kategorie dróg
Kierunek (relacja),
numer drogi
Długość (km)
na terenie
gminy
Rodzaj
nawierzchni
Klasa techniczna/
stan nawierzchni
dr. nr 2310z
Piecnik – Próchnowo dr.nr
2311z
Lubno – Nakielno – dr nr
2312Z
Od dr. nr 10 – Toporzyk
dr. nr 2360z
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Mirosławcu
Podstawową sieć drogową w gminie uzupełnia droga wojewódzka nr 177 relacji
Czaplinek – Wieleń (skrzyżowanie z droga krajową nr 22 i wojewódzką 181). Pozostałe drogi
stanowią odcinki dróg powiatowych pomiędzy gminą Mirosławiec oraz gminami sąsiednimi
oraz drogi gminne stanowiące uzupełnienie sieci drogowej.
Nadrzędny układ sieci komunikacyjnej uzupełniają drogi i ulice miejskie, które
stanowią podstawowy układ komunikacyjny miasta Mirosławca.
Na terenie gminy realizowane są połączenie autobusowe, które zapewniają łączność
z największymi ośrodkami miejskimi, główne kierunki to: Szczecin, Bydgoszcz, Koszalin,
Kołobrzeg, Piła, Poznań.
Rodzaje, liczba i struktura pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Mirosławiec
Na terenie Gminy Mirosławiec zarejestrowanych jest łącznie 4 162 pojazdów. Ich rodzaje
i liczbę przedstawia poniższa tabela.
Tabela 25.
Pojazdy zarejestrowane na terenie gminy Mirosławiec.
Rodzaj
Liczba w szt.
Samochody osobowe
2 713
Samochody ciężarowe
432
Ciągniki rolnicze
217
Autobusy
14
Samochody sanitarne i specjalne
20
Motocykle i motorowery
753
Samochody inne
13
Razem
4 162
Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców
Na wykresie przedstawiono strukturę pojazdów pod względem ich rodzajów.
52
Strona 54
Wykres. Struktura pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy Mirosławiec.
Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców
Z wykresu wynika, że na terenie Gminy najwięcej jest zarejestrowanych samochodów
osobowych (ok. 65% wszystkich zarejestrowanych pojazdów), następnie motocykli
i motorowerów (18%) oraz samochodów ciężarowych (11%). Pozostałe pojazdy stanowią 6%
wszystkich zarejestrowanych pojazdów.
5.5. Przemysł na terenie gminy Mirosławiec
Gospodarczo gmina opiera się głównie na przemyśle przetwórstwa spożywczego,
elektromaszynowego, drzewnego i budowlanego. W rolnictwie dominują gospodarstwa
indywidualne i wielkoobszarowe, głównie zlokalizowane w południowej części gminy.
Główna gałąź przemysłu to przetwórstwo spożywcze – produkcja napojów i wody nasyconej,
CO2 („Żywiec Zdrój S.A.” – Zakład nr 3 Mirosławiec) oraz przemysł wytwórczy oparty na
obróbce stali których głównymi produktami są urządzenia elektrotechniczne i maszyny (ZK
„Metaltech” i „ROLMECH”) oraz kable energetyczne („DRUT – PLAST”). Ponadto
funkcjonują mniejsze zakłady, których działalność polega na pozyskaniu i przetworzeniu
drewna.
W rejestrze REGON zarejestrowano 476 podmiotów (stan na rok 2013). Przeważają
podmioty z sektora prywatnego, stanowią 96%, pozostałe 4% to podmioty sektora
publicznego.
Tabela 26.
Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON na przestrzeni lat 2010-2014
(stan na 31 XII)
ogółem
sektor publiczny
sektor prywatny
2010
457
16
441
2011
457
16
441
2012
455
18
437
2013
476
17
459
2014
492
19
473
53
Strona 55
Tabela 27.
Podmioty gospodarki wg rejestru REGON w 2014
W przeliczeniu na 10 tys. ludności, własną działalność gospodarczą prowadzi 680 osób
fizycznych.
Szczegółowy rozkład podmiotów zarejestrowanych wg poszczególnych sekcji PKD
obrazuje poniższa tabela. Najwięcej podmiotów zarejestrowanych jest w sekcja G - Handel
hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle.
Tabela 28.
Jednostki wpisane do rejestru REGON wg sekcji PKD
2010 2011 2012 2013
Jednostki wpisane do rejestru REGON wg sekcji PKD 2007
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i
42
41
40
41
rybactwo
Sekcja B - Górnictwo
1
1
1
1
i wydobywanie
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe
47
46
42
46
Sekcja D - Wytwarzanie
0
0
0
0
i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę
wodną, gorącą wodę i powietrze do układów
klimatyzacyjnych
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie
5
5
5
5
ściekami i odpadami oraz działalność związana z
rekultywacją
Sekcja F - Budownictwo
55
58
64
75
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa
135
134
127
129
pojazdów samochodowych, włączając motocykle
Sekcja H - Transport
28
27
26
27
i gospodarka magazynowa
Sekcja I - Działalność związana
26
25
23
24
z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
Sekcja J - Informacja
3
3
3
3
i komunikacja
Sekcja K - Działalność finansowa i
12
11
11
12
ubezpieczeniowa
Sekcja L - Działalność związana
8
8
10
11
z obsługą rynku nieruchomości
2014
41
1
48
0
6
79
132
27
21
3
13
16
54
Strona 56
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa
i techniczna
Sekcja N - Działalność w zakresie usług,
administrowania i działalność wspierająca
15
16
18
18
16
7
12
13
13
15
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona
narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
7
7
7
6
6
Sekcja P - Edukacja
Sekcja Q - Opieka zdrowotna
i pomoc społeczna
Sekcja R - Działalność związana z kulturą,
rozrywką i rekreacją
15
17
12
18
13
18
13
19
16
18
6
6
7
6
6
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa oraz
28
27
27
Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników;
gospodarstwa domowe produkujące wyroby i
świadczące usługi na własne potrzeby
27
28
5.6. Zaopatrzenie w wodę
Według danych uzyskanych z UM gmina Mirosławiec zwodociągowana jest
w 90 %. Największym eksploatowanym na jej terenie jest wodociąg w Mirosławcu
o wydajności urządzeń do ujmowania wody Qśrd = 800 m3. Pobór wody odbywa się z 3 studni
wierconych z zainstalowanymi pompami G-80 drugiego stopnia. Stacja wodociągowa składa
się z 4 zbiorników wyrównawczych o pojemności 50 m3, pompowni drugiego stopnia (5 sztuk
pomp wirowych), 3 hydroforów o pojemności 4,5m3, chloratora C 52 oraz murowanego
budynku stacji.
W 2014 r. z wodociągu korzystało 3.057 osób. Mirosławiec posiada 14,7 km sieci
rozdzielczej. Decyzja PPIS-N.H.K-600-23/15 stwierdzono warunkową przydatność wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi dostarczoną przez wodociąg Mirosławiec, jednocześnie
nakazano doprowadzić, jakość wody pod względem fizykochemicznym do wymogów
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. W sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. z 2007r.,Nr 61,poz.417 ze zm.) w terminie do
30.04.2017r.
W gminie Mirosławiec poza ujęciem w Mirosławcu znajduje się 8 ujęć wiejskich:
Mirosławiec Górny, Orle, Łowicz Wałecki, Hanki, Bronikowo, Próchnowo, Jabłonowo
i Toporzyk.
Poniższa tabela pokazuje zużycie wody na terenie gminy z podziałem na obszary
gospodarki.
Tabela 29.
3
Zużycie wody na terenie gminy Mirosławiec [dam ]
Ogółem
381,4
209
Przemysł
172,4
Eksploatacja sieci wodociągowej
55
Strona 57
Poniższa tabela obrazuje zużycie wody w przeliczeniu na mieszkańca.
Tabela 30.
Zużycie wody w gospodarstwach domowych w gminie Mirosławiec
2010
2011
2012
2013
Zużycie wody
z wodociągów
84
79,6
70,9
68,6
w gospodarstwach m3
domowych na
1 mieszkańca
2014
63,0
5.7. Gospodarka ściekowa
Oczyszczalnia ścieków na terenie Mirosławca zrealizowana została w latach 1988 –
1993. Typ oczyszczalni: mechaniczno-biologiczna.
Jej rozruch nastąpił we wrześniu 1992r., do eksploatacji przekazana została 30.06.1993r. Od
tego czasu poddana została dwukrotnej rozbudowie i modernizacji. Pierwsza modernizacja
miała miejsce w roku 1997. W wyniku jej rozbudowy powiększono jej przepustowość z Qśrd =
405 m3/d do 510 m3/d, następna modernizacja miała miejsce w roku 2012 gdzie zwiększono
przepustowość do 100m3/d. Oczyszczalnia spełnia wymogi zawarte w obowiązującym
pozwoleniu wodnoprawnym. Wielkość dostarczanych i oczyszczanych ścieków za rok 2014
wynosi 250.000m3.
Tabela 31.
Ilość ścieków bytowych odebranych z terenu gminy Mirosławiec w 2014r.
Ilość ścieków [m3]
w tys.
122,3
Rodzaj ścieków
Ścieki bytowe
Tabela 32.
Ilość i struktura oczyszczonych ścieków na terenie gminy Mirosławiec
Ogółem
Ścieki oczyszczane ogółem
Ścieki przemysłowe i komunalne
Ilość ścieków [m3]
w tys.
250,00
127,70
Tabela 33.
Ludność gminy Mirosławiec korzystająca z oczyszczalni ścieków
Ludność gminy
5654
Mirosławiec, Mirosławiec Górny,
3681
Jabłonkowo
Tabela 34.
Mieszkańcy gminy Mirosławiec w % korzystający z oczyszczalni ścieków
65,1
Ilość w %
56
Strona 58
Ilość powstających odpadów komunalnych zależy w dużym stopniu od poziomu
i modelu konsumpcji indywidualnej oraz świadomości ekologicznej społeczeństwa. Wraz
z rozwojem gospodarczym powodowanym przede wszystkim rozwojem technologii
przemysłowych, następuje zwiększanie konsumpcji, powstają duże ilości odpadów. W dużych
ośrodkach miejskich ilość wytwarzanych odpadów wynosi nawet 1,5 m3 rocznie na
mieszkańca, podczas gdy na niektórych terenach nie przekracza 0,5 m3 na mieszkańca.
Według
obowiązującego
Planu
Gospodarki
Odpadami
województwo
zachodniopomorskie podzielone jest na cztery regiony gospodarki odpadami komunalnymi:
region szczeciński, szczecinecki, koszaliński i region CZG R XXI. Podział ten ma
zagwarantować poprawne i efektywne działanie instalacji i systemu gospodarowania
odpadami komunalnymi na terenie całego województwa. Zapewnić ma to gospodarka
odpadami wykorzystująca instalacje regionalne lub instalacje przewidziane do zastępczej
obsługi regionów.
Gmina Mirosławiec należy do regionu szczecineckiego, główną instalacją na terenie
gminy jest: istniejąca instalacja zastępcza mechanicznego przetwarzania odpadów
komunalnych w Mirosławcu PHU EKOFiuk sp.K.
W 2013 roku łącznie od 1091 właścicieli nieruchomości z terenu gminy Mirosławiec
odebrano 1089,4 Mg wszystkich odpadów komunalnych. Dzięki działaniom podjętym na
terenie gminy Mirosławiec udało się ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych na składowiska o 24,52 % oraz osiągnąć poziom recyklingu
i przygotowania do ponownego użycia poszczególnych frakcji odpadów komunalnych na
poziomie 17,01 %.
Informacje o składzie i ilości odpadów komunalnych, ulegających biodegradacji oraz
poddanych recyklingowi, z obszaru gminy Mirosławiec przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 35.
Skład odpadów komunalnych odebranych z terenu gminy Mirosławiec w roku 2013
Kod odpadów
Frakcja
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji
Odpady ulegające biodegradacji
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
Odpady opakowaniowe zmieszane
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Szkło(nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła
Metale
Odpady wielkogabarytowe
Gleba, ziemia w tym kamienie
Odpady komunalne niesegregowane
SUMA
20 01 08
20 02 01
20 01 01
15 01 01
15 01 06
20 01 39
15 01 02
20 01 02
15 01 07
20 01 40
20 03 07
20 02 02
20 03 01
Ilość odebranych
odpadów [Mg]
28,7
5,2
5,1
2,0
17,9
7,5
34
12,9
24,4
0,4
18,1
2,2
931
1089,4
Źródło: Analiza systemu gospodarki odpadami na terenie Gminy Mirosławiec
57
Strona 59
Tabela 36.
Ilość odpadów komunalnych niesegregowanych oraz sposób ich zagospodarowania na terenie
gminy Mirosławiec w roku 2013
Odpady komunalne niesegregowane o kodzie 20 03 01 [Mg]
Obszar miejski Obszar wiejski Ogółem
Poddane składowaniu
Poddane innym niż składowanie procesom przetwarzania
7,9
532,9
7,1
383,1
Ogółem
540,8
390,2
15
916
Tabela 37.
Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz sposób ich zagospodarowania na
terenie gminy Mirosławiec w roku 2013
Rodzaj odpadów/kod
Ilość
odpadów
[Mg]
Sposób
zagospodarowania
Odpady kuchenne ulegające bidegradacji
20 01 08
28,7
kompostowanie
5,2
kompostowanie
2,0
recykling
5,1
recykling
Odpady ulegające bidegradacji
20 02 01
15 01 01
Papier i tektura (nie opakowaniowe)
20 01 01
Ogółem
Osiągnięty poziom ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulęgających biodegradacji
kierowanych na składowisko
41,0
24,52 %
Tabela 38.
Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia poszczególnych rodzajów
odpadów komunalnych na terenie gminy Mirosławiec w roku 2013
Rodzaj odpadów/kod
Ilość odebranych
odpadów
[Mg]
2,0
15 01 01
Opakowania z tworzyw sztucznych
43,0
15 01 02
Odpady opakowaniowe zmieszane
17,9
15 01 06
Opakowania ze szkła
24,4
15 01 07
Papier i tektura (nie opakowaniowe)
5,1
20 01 01
Tworzywa sztuczne
7,5
20 01 39
Metale
0,4
20 01 40
Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia
poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych
Ilość odpadów
poddanych
recyklingowi
[Mg]
2,0
43,0
17,9
24,4
5,1
7,5
0,4
17,1 %
58
Strona 60
Osady ściekowe. Odpady z oczyszczalni ścieków komunalnych zaliczane są do
odpadów komunalnych. W ich skład wchodzą osady ściekowe, piasek z oczyszczania
piaskowników i skratki. Powstający osad jest wykorzystywany do rekultywacji terenów
rolniczych na terenie gminy.
5. 9. Dotychczasowe działania gminy w zakresie efektywności energetycznej,
gospodarki niskoemisyjnej oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
Dotychczasowe działania gminy Mirosławiec w zakresie szeroko pojętej gospodarki
niskoemisyjnej, ograniczenia zużycia energii czy wykorzystania energii pochodzącej ze
źródeł odnawialnych głownie były związane z termomodernizacją budynków i działaniami
w zakresie stosowania urządzeń bardziej wydajnych lub energooszczędnych. Szczegółowe
zestawienie działań już podjętych w tym zakresie obrazuje załącznik nr 1.
Ponadto zgodnie z informacją uzyskaną od operatora sieci energetycznej zostały
wydane warunki przyłączeniowa dla instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy do 6 MW.
6. Metodologia opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej
6.1. Pozyskiwanie danych w ramach inwentaryzacji emisji CO2 (bazy danych)
Metodologia Inwentaryzacji Emisji Dwutlenku Węgla
W inwentaryzacji wykorzystane zostały dwie metodologie pozyskiwania danych:
• Metodologia „bottom-up” („dane oddolne”) – polega na zbieraniu danych u źródła.
Każda jednostka podlegająca inwentaryzacji podaje dane (przy pomocy ankiety), które
później agreguje się w taki sposób, aby dane były reprezentatywne dla większej
populacji lub obszaru.
• Metodologia „top-down” („dane odgórne”)
– polega na pozyskiwaniu
zagregowanych danych dla większej jednostki obszaru lub populacji (np. od
przedsiębiorstw energetycznych). Jakość danych jest wtedy lepsza, ponieważ jest mała
ilość źródeł danych. Jeżeli zagregowane dane nie są reprezentatywne dla danego
obszaru lub populacji, należy tak je przekształcić, aby jak najwierniej obrazowały
zaistniałą sytuację.
Cel inwentaryzacji
• Określenie wielkości emisji z obszaru gminy Mirosławiec tak, aby możliwe było
zaprojektowanie działań służących jej ograniczeniu przez władze administracji
publicznej.
• Rok bazowy.
Podstawa do przygotowania PGN:
• Wytyczne Ministerstwa Środowiska odnośnie sposobu przygotowania inwentaryzacji
emisji na potrzeby Programów Ochrony Powietrza.
• Wytyczne „Porozumienia Między Burmistrzami” dotyczące tego, jak opracować plan
działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP).
• Przyjęty rok bazowy 2013.
59
Strona 61
Zakres inwentaryzacji
Inwentaryzacja obejmuje wszystkie emisje gazów cieplarnianych wynikające ze zużycia
energii finalnej na terenie miast i gmin, tj. zużycie:
• energii paliw kopalnych (na potrzeby gospodarczo – bytowe, transportowe
i przemysłowe),
• ciepła sieciowego,
• energii elektrycznej,
• energii ze źródeł odnawialnych.
Sektory poddane inwentaryzacji
• Infrastruktura użyteczności publicznej (obiekty edukacyjne, obiekty administracyjne,
obiekty kultury, obiekty sportowe i inne),
• Budynki mieszkalne (gospodarstwa domowe)
• Budynki usługowe (sektory: handel, usługi, przemysł),
• Transport (tabor gminny, komunikacja publiczna, transport prywatny i komercyjny),
• Oświetlenie uliczne (lokalne latarnie świetlne oraz sygnalizacja świetlna),
• Przemysł – w tym przedsiębiorstwa, firmy odpowiedzialne za produkcję energii
elektrycznej i cieplnej,
• Energetyka (charakterystyka istniejących w mieście większych źródeł energii),
• Istniejące instalacje OZE,
• Gospodarka odpadami,
• Inne źródła emisji (wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej).
Sektory niepoddane inwentaryzacji
• zakłady przemysłowe objęte EU ETS,
• emisje procesowe z zakładów przemysłowych,
• transport lotniczy,
• transport morski i rzeczny,
• rolnictwo (np. hodowla zwierząt, wykorzystanie obornika, uprawy, stosowanie
nawozów, spalanie odpadów rolniczych na wolnym powietrzu),
• gospodarka leśna.
Zasięg terytorialny inwentaryzacji - obejmuje wszelkie działania będące w zasięgu
bezpośredniej kontroli samorządu lokalnego.
6.2. Działania promocyjne związane z opracowywaniem Planu Gospodarki
Niskoemisyjne dla Gminy i Miasta Mirosławiec
Proces pozyskiwania danych do PGN został rozpoczęty w listopadzie/grudniu 2015 r.
Proces rozpoczęto od działań promocyjnych, które miały na celu poinformowanie
społeczności gminy Mirosławiec o celu i zakresie opracowywania Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej oraz zaproszenie ich do współpracy.
W tym celu:
1) Opracowano stronę informacyjno – promocyjną projektu - http://miroslawiec.pgnonline.pl/
60
Strona 62
Strona m.in.:
- informuje o tym, czym jest plan gospodarki niskoemisyjnej, w jakim celu jest on
tworzony,
- informuje o współfinansowaniu opracowania PGN Mirosławiec przez Unię
Europejską ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Szczecinie,
- umożliwia wypełnienie ankiet online.
Adres internetowy strony został zamieszczony w ulotkach oraz plakatach
informacyjnych. Link do strony został również na stałe umieszczony na stronie internetowej
Gminy (http://www.miroslawiec.pl/)
Screen ze strony internetowej Gminy Mirosławiec
61
Strona 63
6.3. Ankietyzacja
Opracowane zostały trzy rodzaje ankiet:
1. ankiety dla mieszkańców,
2. ankiety dla przedsiębiorców,
3. ankiety dla jednostek użyteczności publicznej, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.
Ankietyzacja mieszkańców
Ankietyzacja została poprzedzona działaniami informacyjno – promocyjnymi, które
zostały opisane w pkt. 6.2. Ponadto w przypadku zabudowy mieszkaniowej rozproszonej
zostali zaangażowani sołtysi oraz szeregowi pracownicy Urzędu Miejskiego w celu
rozprowadzenia pojedynczych ankiet.
Każdy z mieszkańców miał możliwość wypełnienia ankiety:
• online za pośrednictwem strony http://miroslawiec.pgn-online.pl/
• wydruku ankiety PDF oraz przekazania wypełnionej do Urzędu Miejskiego, sołtysowi
swojej miejscowości, lub skanem na wskazanego w ankiecie adresu e-mail.
Ankietyzacja przedsiębiorców
W celu dotarcia do jak największej liczby przedsiębiorców została stworzona baza
największych przedsiębiorstw na terenie gminy. Do każdego z przedsiębiorstw został wysłana
informacja o tworzonym PGN, celu ankietyzacji oraz z prośbą o wypełnienie ankiety. Do
ankiet zostały również dołączone formularze zgłaszania inwestycji z zakresu niskiej emisji.
Do każdego z przedsiębiorstw został wykonany telefon, informujący o przesłanej wiadomości
wraz z niezbędnymi informacjami. Skuteczność okazała się zadawalająca biorąc pod uwagę
62
Strona 64
strukturę lokalnych przedsiębiorców. Pozostali przedsiębiorcy nie wykazali chęci udziału
w opracowywaniu bazy emisji gazów cieplarnianych na terenie gminy.
Ankietyzacja jednostek użyteczności publicznej, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.
Ankietyzacja jednostek użyteczności publicznej, wspólnot i spółdzielni
mieszkaniowych została poprzedzona spotkaniem informacyjnym. Ponadto, do każdej takiej
jednostki została wysłana mailem prośba o wypełnienie ankiety dla obiektów
zarządzanych/użytkowanych przez te jednostki. Do każdej jednostki został wykonany
również telefon, z informacją o mailu oraz celu prowadzenia ankietyzacji. Po dokonaniu
analizy uzyskano bardzo dobry wynik pozyskanych danych od tych podmiotów tj.
od spółdzielni mieszkaniowej, większość dużych wspólnot wypełniła ankiety i dostarczyła
informacji oraz uzyskano pełne dane odnośnie zasobów i budynków komunalnych.
6.4. Źródła danych wykorzystane do inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych
Budynki mieszkalne
Dane dotyczące zużycia nośników energii pierwotnej w celach grzewczych oraz do
podgrzewania ciepłej wody w budynkach mieszkalnych pochodzą z następujących źródeł:
• ankiety skierowane do mieszkańców;
• ankiety skierowane do spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych oraz do zarządców
nieruchomościami;
• dane dotyczące kotłowni lokalnych z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu
Marszałkowskiego w Szczecinie;
• dane statystyczne dotyczące zużycia gazu sieciowego w gospodarstwach domowych na
terenie gminy Mirosławiec;
• dane z firmy PGNiG S.A. dotyczące zużycia gazu na terenie gminy Mirosławiec;
• dane statystyczne dotyczące zużycia energii elektrycznej przez gospodarstwa domowe.
Budynki niemieszkalne
podgrzewania ciepłej wody w budynkach niemieszkalnych pochodzą z następujących źródeł:
nieruchomościami;
Marszałkowskiego w Szczecinie;
• dane z firmy PGNiG S.A. dotyczące zużycia gazu sieciowego na terenie gminy
Mirosławiec;
• dane z zakładów energetycznych dotyczące zużycia energii elektrycznej.
Transport
Dane dotyczące zużycia paliwa w transporcie zostały oszacowane w oparciu
o następujące źródła:
• dane z ewidencji pojazdów;
• dane z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie
dotyczące zużycia paliw w pojazdach zgłoszonych w ramach systemu opłat za
korzystanie ze środowiska;
63
Strona 65
• dane z badań ruchu pojazdów;
• ankiety skierowane do przedsiębiorców;
Informacje na temat transportu indywidulanego (liczba samochodów, ich rodzaj, liczba
przejeżdżanych kilometrów po terenie gminy, wiek pojazdu, rodzaj paliwa) pozyskiwane były
od mieszkańców w ramach ankietyzacji.
Informacje w zakresie wielkości zużywanego paliwa przez przedsiębiorstwa
zarejestrowane na terenie gminy Mirosławiec i związaną z tym emisją spalin wykonawca
Planu pozyskał z:
a) Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Zachodniopomorskiego;
b) indywidulanego zapytania do każdego z przedsiębiorstw, w jakim procencie podawane
do Urzędu Marszałkowskiego emisje dotyczą gminy Mirosławiec (telefonicznie zostało
zadane pytanie: „Jaki procent łącznej liczby wozokilometrów flota Państwa
firmy/instytucji przejeżdża po terenie gminy Mirosławiec?”).
Badania ruchu
Gmina przed opracowaniem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej nie była w posiadaniu
badania ruchu prowadzanych na jej terenie, dla drogi krajowej nr 10 (S10) wykorzystano
badania ruchu wraz z metodologią prognozowania natężenia ruchu opartą na wytycznych
metodologicznych i danych z GDDiA. Przedmiotowe dane zostały opracowane dla roku
bazowego oraz bieżącego i skorygowane o dane uzyskane z pomiarów wykonywanych na
potrzeby analiz proinwestycyjnych wykonywanych na drodze krajowej.
Oświetlenie uliczne
Dane dotyczące zużycia energii elektrycznej w systemie oświetlenia ulicznego
pochodzą z inwentaryzacji systemu oświetlenia ulicznego w gminie Mirosławiec. Ilość
i ich stan został dokonany na zasadzie przeglądu punktów, potwierdzenia ich sprawności
i potwierdzenia ich ilości oraz weryfikacji zastosowanej technologii oświetlenia. Ponadto
uzyskano wszelkie niezbędne informacje od ich zarządcy, jeśli taki występuje.
Przemysł i usługi
Wpływ sektora przemysłowego i usługowego na emisję CO2 oszacowano w oparciu
o następujące dane:
• ankiety skierowane do przedsiębiorców,
Marszałkowskiego w Szczecinie,
• dane z firmy PGNiG S.A. dotyczące zużycia gazu sieciowego na terenie gminy
Mirosławiec,
• dane z zakładów energetycznych dotyczące zużycia energii elektrycznej na terenie
gminy Mirosławiec.
64
Strona 66
7. Inwentaryzacja emisji CO2
7.1. Podstawowe założenia
Celem inwentaryzacji jest określenie wielkości emisji gazów cieplarnianych z obszaru
gminy. Działanie to umożliwi określenie obszarów (geograficznych, bądź funkcyjnych)
największej emisji w celu dobrania optymalnych działań służących jej ograniczaniu.
Podstawą do oszacowania wielkości emisji CO2 jest zużycie energii finalnej oraz paliw ze
źródeł pierwotnych i wtórnych w kluczowych obszarach społeczno-gospodarczych gminy:
• Budynkach mieszkalnych,
• Budynkach niemieszkalnych,
• Transporcie,
• Oświetleniu ulicznym,
• Przemyśle i usługach.
W tym celu dokonano obliczeń zużycia przez użytkowników końcowych:
• Paliw opałowych (na potrzeby grzewcze pomieszczeń i budynków);
• Paliw transportowych,
• Ciepła systemowego,
• Energii elektrycznej,
• Gazu sieciowego.
Podstawą do określenia emisji pozostałych gazów cieplarnianych do atmosfery są:
• Dane z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie.
Inwentaryzacją objęto cały obszar administracyjny gminy Mirosławiec. Rokiem,
w którym zebrano informacje niezbędne do przeprowadzenia inwentaryzacji jest rok 2015.
Większość zebranych danych dotyczy roku 2013. Wyjątek stanowią:
• Dane dotyczące ruchu pojazdów – wykorzystano wyniki Generalnego Pomiaru Ruchu
w 2010 roku, które na podstawie ,,Zasad prognozowania wskaźników wzrostu ruchu
wewnętrznego na okres 2008- 2014 na sieci drogowej do celów planistyczni
projektowych”, zostały sprowadzone do roku 2013.
• Dane dotyczące zużycia paliw w celach grzewczych pochodzące z ankiet skierowanych
do mieszkańców.
Wobec powyższego, za rok bazowy przyjęto rok 2013. Rokiem, dla którego określane
są cele w zakresie emisji CO2, udziału Odnawialnych Źródeł Energii w bilansie
energetycznym gminy oraz efektywności energetycznej budynków jest rok 2020.
Dla obliczenia emisji dwutlenku węgla zastosowano następujące wskaźniki emisji CO2
z poszczególnych typów pojazdów:
Tabela 39.
Przyjęte wskaźniki emisji CO2 [gCO2/km] w transporcie
Lp.
Rodzaj pojazdu
Wskaźnik emisji
CO2
[gCO2/km]
1
Motocykle
155
2
Samochody osobowe
155
3
Samochody dostawcze
200
4
Samochody ciężarowe
450
5
Samochody ciężarowe z przyczepą
900
6
Autobusy
450
65
Strona 67
Źródło: Instytut Transportu Samochodowego, Zakład Badań Ekonomicznych: Opracowanie metodologii
prognozowania zmian aktywności sektora transportu drogowego (w kontekście ustawy o systemie
zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji)
Poniższa tabela przedstawia wskaźniki emisji CO2 dla poszczególnych rodzajów paliwa.
Tabela 40.
Wskaźniki emisji CO2 dla poszczególnych rodzajów paliwa
Rodzaj paliwa
benzyna silnikowa
BS
gaz płynny propan-butan
LPG
sprężony gaz ziemny CNG
olej napędowy
ON
WO*
WE* Emisja CO2 z 1 tony
[MJ/kg] [kg/GJ]
[Mg]
44,8
68,61
3,073728
47,31
62,44
2,9540364
48
55,82
2,67936
43,33
73,33
3,1773889
* WO – Wartość Opałowa, WE – Wielkość Emisji CO2
Źródło: Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami: Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji
CO2 (WE) w roku 2011 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji
za rok 2014.
Do przeliczenia jednostek masy paliwa (kg, Mg) na jednostki objętości (l, m3) przyjęto
następujące średnie wskaźniki gęstości:
• benzyna silnikowa – 0,75 kg/litr,
• olej napędowy – 0,85 kg/litr,
• gaz płynny propan-butan (LPG) – 0,5 kg/litr.
Do określenia emisji CO2 z pozostałych nośników energii przyjęto następujące wskaźniki:
Tabela 41.
Wskaźniki służące do określenia emisji CO2 z pozostałych nośników energii
WO*
WO*
WE* Emisja CO2 z 1 tony
Rodzaj paliwa
3
[MJ/kg] [MJ/m ] [kg/GJ]
[Mg]
Gaz
35,98
55,82
2,0084036**
Węgiel
23,08
94,62
2,1838296
Drewno
15,6
109,76
1,712256
Olej opałowy
40,19
76,59
3,0781521
* WO – Wartość Opałowa, WE – Wielkość Emisji CO2
** Emisja CO2 z 1000m3 gazu
Do określenia emisji CO2 dla zużycia energii przyjęto wskaźnik na 812kg CO2/MWh, zgodnie
z opracowaniem KOBiZE.
66
Strona 68
7.2. Charakterystyka głównych sektorów odbiorców energii
7.2.1. Obiekty użyteczności publicznej
Obiekty użyteczności publicznej to jednostki lub budynki funkcjonujące w ramach
jednostki samorządu terytorialnego oraz instytucje lub służby zapewniające podstawowy
system bezpieczeństwa publicznego. Pozostałe budynki i instytucje związane są z usługami
o charakterze publicznym.
Tabela 42.
Wykaz budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec.
Adres
Instytucja
w Mirosławcu
Urząd Pocztowy
Posterunek Policji
Ośrodek Kultury
Świetlice wiejskie
Kaplica Cmentarna
Osiedle XXX – Lecia LLP 4; 78-651 Mirosławiec Górny
ul. Sprzymierzonych 34; 78-650 Mirosławiec, Piecnik 37,
Bronikowo 40 A
ul. Zamkowa 10; 78-650 Mirosławiec; ul. Osiedle XXX-Lecia
LLP 9, 78-651 Mirosławiec Górny
Hanki; Jabłonowo; Piecnik; Jadwiżyn; Orle; Próchnowo;
Bronikowo; Łowicz Wałecki, Mirosławiec Górny
78-650 Mirosławiec
Poniższe zestawienie obrazuje zużycie paliw kopalnych do celów grzewczych
w budynkach użyteczności publicznej. Zestawienie zostało przygotowane w oparciu o dane
Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń Środowiska (dane za przyjęty rok bazowy 2013)
Tabela 43.
Zużycie do celów grzewczych paliw kopalnych.
Łączne
Jednostka
zużycie w
2013 roku
tys. m3
219,17
gaz
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń
Środowiska (dane za roku 2013)
Zużycie do celów grzewczych paliw
kopalnych
Kolejna tabela prezentuje wyliczenie emisji dwutlenku węgla powstającego ze zużycia
paliw do celów grzewczych.
67
Strona 69
Tabela 44.
Łączna emisja CO2 wynikająca ze zużycia paliw do produkcji ciepła w budynkach
niemieszkalnych (budynkach użyteczności publicznej) na terenie gminy Mirosławiec.
Zużycie do celów
Jednostka
Łączne
wskaźnik emisji CO2
grzewczych paliw kopalnych
zużycie w
jednostka
wartość
2013 roku
[Mg]
3
219,17
gaz
tys. m
2,0084
440,17
Razem
440,17
Łącznie wartość emisji dwutlenku węgla wynikająca ze zużycia paliw kopalnych
do ogrzania budynków niemieszkalnych wynosi 440,17 Mg.
7.2.2. Obiekty mieszkalne
Większość danych, jakie zostały uzyskane w wyniku ankietyzacji pochodzą przede
wszystkim od zarządców nieruchomości, spółdzielni mieszkaniowej, wspólnot
mieszkaniowych i zarządu budynków komunalnych oraz od lokalnego operatora sieci
ciepłowniczej i ankiet skierowanych do mieszkańców. Łącznie zebrano 234 poprawnie
wypełnionych ankiet. Przy łącznej liczbie mieszkań i domków jednorodzinnych na poziomie
2 126 szt. oznacza to pokrycie całej zbiorowości na poziomie 11%. Poniższa tabela
przedstawia strukturę zgromadzonych ankiet pod względem rodzaju lokalu (mieszkanie
w budynku wielorodzinnym, dom jednorodzinny).
Tabela 45.
Struktura zgromadzonych ankiet pod względem lokali
Razem
Liczba ankiet wypełnionych
prawidłowo
Dom jednorodzinny
Mieszkanie w budynku
wielorodzinnym
Razem
szt.
105
%
45%
129
234
55%
-
Mirosławiec
szt.
%
72
58%
53
125
42%
-
Reszta
szt.
33
%
30%
76
109
70%
-
Poniższa tabela przedstawia szczegółowe dane dotyczące zebranej próby statystycznej oraz
dane dotyczące budynków mieszkalnych na terenie gminy Mirosławiec z zasobów Banku
Danych Lokalnych GUS.
Tabela 46.
Dane z próby statystycznej oraz dane dotyczące budynków mieszkalnych na terenie Gminy
Wyszczególnienie
Łączna powierzchnia użytkowa ankietowanych budynków, w tym:
dom jednorodzinny
mieszkanie w budynku wielorodzinnym
procentowe pokrycie całej zbiorowości
Liczba mieszkań i domków jednorodzinnych, w tym:
Wartość
20 858,89
13 623,81
7 235,08
14%
2 126
68
Strona 70
Wyszczególnienie
Wartość
1 051
1 075
148 204
78 020
70 184
Miasto Mirosławiec
obszar wiejski
Powierzchnia użytkowa mieszkań i domków jednorodzinnych
miasto Mirosławiec
obszar wiejski
Budynki mieszkalne w Gminie w tym:
miasto Mirosławiec
obszar wiejski
865
469
396
Na podstawie badań ankietowych oraz dostępnych danych statystycznych, określono strukturę
gospodarstw domowych względem rodzaju ogrzewania. Poniższa tabela przedstawia strukturę
gospodarstw domowych w gminie Mirosławiec pod względem rodzaju ogrzewania oraz
paliwa używanego w celach grzewczych.
Tabela 47.
Struktura gospodarstw domowych w gminie Mirosławiec pod względem rodzaju ogrzewania
oraz paliwa używanego w celach grzewczych.
Wyszczególnienie
Wartość
2 126
Ogrzewanie indywidualne (przeważające):
1606
Gaz
80
Węgiel
502
Drewno
904
Olej opałowy
18
Energia elektryczna
102
Ciepło sieciowe, w tym:
Gaz
520
W analizie wskaźników emisji dwutlenku węgla zostały wzięte pod uwagę dane
pozyskane z Urzędu Statystycznego (Baza Danych Lokalnych) oraz dane dot. zużycia paliw
od operatorów energii i gazu.
Tabela 48.
Liczba mieszkań w gminie Mirosławiec oraz łączna powierzchnia użytkowa w m²
powierzchnia użytkowa
mieszkania
mieszkań w m2
Mirosławiec
2 126
148 204
Mirosławiec - miasto
1 051
78 020
Mirosławiec - obszar wiejski
1 075
70 184
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych GUS
69
Strona 71
Tabela 49.
Liczba budynków mieszkalnych w gminie Mirosławiec
Mirosławiec
865
Mirosławiec - miasto
469
Mirosławiec - obszar wiejski
396
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych GUS
Do wyliczenie emisji dwutlenku węgla przyjęto zużycie gazu podane przez PGNiG.
Poniżej prezentujemy zużycie paliw kopalnych do produkcji ciepła w budynkach
mieszkalnych na terenie gminy Mirosławiec oraz emisję CO2.
Tabela 50.
Zużycie paliw kopalnych do produkcji ciepła w budynkach mieszkalnych na terenie gminy
Mirosławiec oraz emisja CO2
Zużycie do celów
grzewczych paliw
kopalnych
Gaz
wartość
jednostka
[Mg]
2,0084
364,73
tys. m3
Łączne
zużycie w
2013 roku
181,6
Mg
860,94
2,1838
1 880,15
MWh
243,94
0,812
198,08
Olej opałowy
Mg
31,76
3,0782
97,75
Drewno
Mg
10 572,12
1,7123
18 102,65
Jednostka
Węgiel
Energia elektryczna
Razem
20 643,36
Źródło: opracowanie własne
Emisja dwutlenku węgla z budynków mieszkalnych wynosi 20 643,36 Mg.
7.3. Usługi i przemysł
Dane dotyczące zużycia źródeł emisji pierwotnej dla usług i przemysłu obliczono
głównie w oparciu o dane pochodzące z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu
Marszałkowskiego (Wojewódzki Bank Zanieczyszczeń Środowiska - Dane za rok 2013).
W wyniku ankietyzacji nie udało się pozyskać miarodajnych danych dot. zużycia paliw do
produkcji ciepła w sektorze przemysłu i usług. Przyjęto, zatem zużycie paliw z WIOŚ i z listy
jednostek wyodrębniono podmioty z obszaru usług i przemysłu. W grupie tej nie
uwzględniono małych przedsiębiorstw, których działalność jest prowadzona w lokalach
mieszkalnych, zakładając, że mieszkania wykazano w grupie opisanej w rozdziale 7.2.2. Dla
niniejszej analizy założono również, że większość firm ma charakter lokalny i prowadzi swoją
działalność na terenie gminy Mirosławiec lub ich funkcjonowanie bezpośrednie wpływa na
stan środowiska gminy. Dodatkowo uzyskano dane z PGNiG w zakresie zużycia gazu dla
podmiotów gospodarczych.
70
Strona 72
Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące ilości zużytego paliwa do celów
grzewczych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych i usługowych w gminie
Mirosławiec.
Tabela 51.
Ilości zużytego paliwa do celów grzewczych i procesowych w przedsiębiorstwach
przemysłowych i usługowych w gminie Mirosławiec.
kopalnych
Gaz
Jednostka
tys. m3
Łączne zużycie
w 2013 roku
438,33
Węgiel
Mg
642,39
Drewno
Olej opałowy
Mg
Mg
190,89
259,01
Tabela 52.
Łączna emisja dwutlenku węgla z sektora usług i przemysłu na terenie gminy Mirosławiec.
Zużycie do celów grzewczych
paliw kopalnych
Jednostka
Gaz
Węgiel
Drewno
Olej opałowy
Razem
tys. m3
Mg
Mg
Mg
Łączne
zużycie w
2013 roku
438,33
642,39
190,89
259,01
jednostka
2,0084
2,1834
1,7122
3,0781
wartość
[Mg]
880,35
1 402,59
326,84
797,26
3 407,05
Podsumowując emisja CO2 z sektora usług i przemysłu na terenie gminy Mirosławiec
wynosi 3 407,05 Mg.
7.4. Oświetlenie uliczne
System oświetlenia ulicznego na terenie gminy składa się z 649 lamp sodowych.
Z czego za eksploatację 339 sztuk jest odpowiedzialna firma Enea Oświetlenie, gdzie koszty
utrzymania i energii pokrywa gmina Mirosławiec na zasadzie ryczałtu za punkt
oświetleniowy. Natomiast pozostała część oświetlenia tj. 310 lamp jest własnością gminy
Mirosławiec. Łączne zużycie energii elektrycznej przez system oświetlenia ulicznego w roku
2013 oszacowano ok. 211 MWh, co oznacza emisję dwutlenku węgla na poziomie 171,332
ton.
7.5. Transport
Dane z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie
Do Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie 39
podmiotów zgłosiło zużycie paliw przez flotę składającą się z ponad 289 pojazdów. Są to
pojazdy stanowiące zarówno własność przedsiębiorstw jak też instytucji. Następnie
przeprowadzono badania ankietowe metodą wywiadu telefonicznego, gdzie osobom
odpowiedzialnym za flotę pojazdów zadano pytanie, jaką (procentowo) liczbę kilometrów
71
Strona 73
pojazdy danej instytucji pokonują po obszarze gminy. Na tej podstawie obliczono łączne
zużycie paliwa na terenie gminy przez pojazdy zgłoszone do Wydziału Ochrony Środowiska
Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie celem naliczenia opłat za korzystanie ze środowiska.
Poniższa tabela przedstawia łączne zużycie paliwa (oraz emisję dwutlenku węgla) na terenie
gminy z powyższych flot pojazdów.
Tabela 53.
Łączne zużycie paliwa (oraz emisja dwutlenku węgla) na terenie gminy z flot pojazdów.
Wyszczególnienie
Łączne zużycie: w tym na terenie Gminy Emisja CO2
benzyna silnikowa
olej napędowy
gaz płynny, propan-butan
sprężony gaz ziemny
biodiesel
25,63
1278,01
61,96
0,10
1,37
14,36
538,02
13,51
0,01
1,30
RAZEM
44,14
1709,50
39,91
0,04
0,00
1 793,59
Badania ruchu
Gmina przed opracowaniem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej nie była w posiadaniu
badań ruchu prowadzanych na jej terenie. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto dane
pozyskane z badania Średniego Ruchu Dobowego (SRD) prowadzonego przez Generalną
Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) dla drogi krajowej nr 10 za rok 2010 i na
tej podstawie, wykorzystując wskaźniki zalecane przez GDDKiA do wyliczenia prognoz
ruchu w roku 2013, obliczono natężenie ruchu w roku bazowym. Następnie do wyliczenia
emisji dwutlenku węgla wzięto pod uwagę wskaźniki Instytutu Transportu Samochodowego
w zakresie emisji dwutlenku węgla dla poszczególnych rodzaju pojazdów.
Łączna długość przebiegających przez gminę Mirosławiec dróg różnej kategorii wynosi
139,556 km. Długość drogi krajowej nr 10 (S10) przebiega przez teren gminy na odcinku
23,671 km, długość drogi wojewódzkiej (DW 177) wynosi 13,585 km, długość dróg
powiatowych 32,2 km i dróg gminnych 70 km.
Tabela 54.
Szacowana liczba wozokilometrów na terenie gminy Mirosławiec na drogach wojewódzkich
i krajowych
Rodzaj pojazdu
SDR
2013
Motocykle
39
Samochody osobowe
liczba wozokilometrów 2013 r.
na dobę
rocznie
1 453
530 339,16
2 999
111 731
40 781 721,56
405
15 089
5 507 368,20
188
7 004
2 556 506,72
909
33 866
12 360 981,96
38
1 416
516 740,72
Samochody dostawcze
Samochody ciężarowe bez przyczep
Samochody ciężarowe z przyczepami
Autobusy
72
Strona 74
Ciągniki rolnicze
razem
14
522
190 378,16
4 591
171 080
62 444 036,48
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GDDKiA, natężenie ruchu za rok 2013 wyliczony na
podstawie wskaźników zalecanych przez GDDKiA do wyliczania prognoz ruchu.
Tabela 55.
Szacowana liczba wozokilometrów wraz ze wskaźnikami emisyjności i wyliczoną wielkością
emisji dla drogach wojewódzkich i krajowych
Rodzaj pojazdu
Motocykle
Samochody osobowe
Liczba
wozokilometró
w rocznie
Wskaźnik
emisji [g/km]
Wielkość
emisji [Mg]
530 339,16
155
82,20
40 781 721,56
155
6 321,17
5 507 368,20
200
1 101,47
2 556 506,72
450
1 150,43
12 360 981,96
900
11 124,88
516 740,72
450
232,53
190 378,16
675
128,51
Samochody dostawcze
Samochody ciężarowe bez
przyczep
Samochody ciężarowe z
przyczepami
Autobusy
Ciągniki rolnicze
RAZEM
20 141,19
62 444 036,48
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych SDR przy wykorzystaniu wskaźników z Instytutu Transportu
Samochodowego do oznaczenie wskaźników emisji CO2 dla poszczególnych typów pojazdów.
Oszacowano łączną liczbę wozokilometrów na drogach gminnych i powiatowych.
Tabela 56.
Szacowana liczba wozokilometrów na terenie gminy Mirosławiec na drogach gminnych
i powiatowych
Rodzaj pojazdu
Motocykle
SDR
2013
25
liczba wozokilometrów 2013 r.
na dobę
rocznie
2557,5
933 487,50
790
80817
29 498 205,00
94
9616,2
3 509 913,00
2
204,6
74 679,00
3
306,9
112 018,50
Samochody osobowe
Samochody dostawcze
przyczep
przyczepami
73
Strona 75
Autobusy
18
1841,4
672 111,00
1
102,3
37 339,50
Ciągniki rolnicze
razem
933,00
95 445,90
34 837 753,50
Tabela 57.
Szacowana liczba wozokilometrów wraz ze wskaźnikami emisyjności i wyliczoną wielkością
emisji
Rodzaj pojazdu
Motocykle
Samochody osobowe
Liczba
wozokilometró
w rocznie
Wskaźnik
emisji [g/km]
Wielkość
emisji [Mg]
25
155
144,69
790
155
4 572,22
94
200
701,98
2
450
33,61
3
900
100,82
18
450
302,45
1
675
25,20
Samochody dostawcze
przyczep
przyczepami
Autobusy
Ciągniki rolnicze
RAZEM
933,00
5 880,97
Łączna emisja dwutlenku węgla wynikająca z transportu wynosi 26 022,16 Mg.
Emisja CO2 wynikająca ze zużycia energii elektrycznej na terenie gminy
Mirosławiec
Ze względu na fakt, że zużycie energii elektrycznej można jedynie prognozować na
podstawie bardzo ogólnych danych przyjęto metodę statystyczną do przeszacowania do skali
i obszaru gminy Mirosławiec, przyjmując za dane wyjściowe zużycie prądu na terenie całego
powiatu (dane jedynie dostępne). Należy również zwrócić uwagę, że energia elektryczna jest
zużywana na miejscu, ale nie jest produkowana na analizowanym terenie. W związku, z czym
dla określenia emisji z terenu gminy zakłada się, że wartość ta stanowi dane składowe dla
regionu i kraju. Dodatkowo znaczenie może mieć również możliwość wyboru, na zasadach
rynkowych, dostawcy energii elektrycznej, która rzeczywiście może być produkowana nawet
poza granicami Polski. Jednak samo zużycie energii w skali globalnej wpływa na poziom
emisji CO2, w związku z tym wartość jest prognozowana.
74
Strona 76
Tabela.58.
Zużycie energii elektrycznej za lata 2013- 2014, dane z Enea Operator
MWh
2013 r.
Grupa
taryfowa
Liczba
odbiorców
MWh
Odbiorcy na SN
1 984 B
4
1 982
Odbiorcy na nN
4 900 G,C
2 270
4 875
Gospodarstwa
3 312 G
2 076
3 264
domowe
Źródło: dane z Enea Operator SA, Oddział Dystrybucji Poznań
2014 r.
Grupa
taryfowa
B
G,C
G
Liczba
odbiorców
4
2 263
2 084
Emisja CO2 wynikająca ze zużycia energii elektrycznej na terenie gminy
Mirosławiec wynosi 8 279,15 ton.
Bilans energii dla Odnawialnych Źródeł Energii na terenie gminy Mirosławiec
Na terenie gminy Mirosławiec zidentyfikowano jedną instalację o mocy 3,5 kW, która
została ujęta w bilansie emisji CO2, jednakże jej skala i faktyczny efekt ekologiczny
w stosunku do wolumenu emisji z terenu całej gminy jest statystycznie pomijalny.
7.6.
Bazowa inwentaryzacja emisji CO2 za rok 2013 – podsumowanie i wnioski
Na podstawie przyjętych w rozdziale 7.1. założeń obliczono łączną emisję dwutlenku
węgla do atmosfery ze źródeł pierwotnych i wtórnych na terenie gminy Mirosławiec.
Poniższa tabela przedstawia emisję dwutlenku węgla do atmosfery na terenie gminy
Mirosławiec.
Tabela 59.
Wielkość emisji dwutlenku węgla do atmosfery na terenie gminy Mirosławiec.
Wyszczególnienie
Emisja CO2
w gminie Mirosławiec
w 2013 roku [Mg]
Budynki Mieszkalne
Budynki Niemieszkalne
Przemysł i Usługi
Transport
Oświetlenie uliczne
Energia elektryczna
RAZEM
20 643,36
440,17
3 407,05
26 022,16
171,33
8 279,15
58 963,22
Łączna emisja dwutlenku węgla w roku 2013 wyniosła 5 963,22 ton. Oznacza to, że
emisja dwutlenku węgla w gminie w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi 10,57
tony. W porównaniu ze średnią dla Polski (8,6 tony) emisja dwutlenku węgla w gminie
Mirosławiec jest o 23% wyższa. Poniższy wykres przedstawia strukturę emisji dwutlenku
węgla z podziałem na źródła.
75
Strona 77
Wykres.
Struktura emisji dwutlenku
z podziałem na źródła.
węgla
na
terenie
gminy
Mirosławiec
Największym źródłem emisji dwutlenku węgla do atmosfery na terenie gminy jest
transport, który generuje 44% gminnej emisji dwutlenku węgla. Kolejnym, niemal równie
dużym źródłem emisji są systemy grzewcze w gospodarstwach domowych. Są one
odpowiedzialne za 35% emisji dwutlenku węgla. Energia elektryczna generuje 14% emisji
CO2. Przemysł i usługi (a dokładniej paliwa zużywane w sektorach przemysłowym
i usługowym do celów grzewczych i przemysłowych) jest odpowiedzialny za 6% emisji
dwutlenku węgla. Budynki niemieszkalne są odpowiedzialne za 0,7% emisji zaś oświetlenie
uliczne – za 0,3%.
Dane te jednoznacznie wskazują, iż głównymi obszarami działań na rzecz zmniejszenia emisji
dwutlenku węgla powinny być transport oraz budynki mieszkalne. Docieplenie budynków
mieszkalnych oraz zmiana sposobów ogrzewania na bardziej przyjazny środowisku
w największym stopniu wpłynie na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery na
terenie gminy Mirosławiec.
8. Identyfikacja obszarów problemowych
8.1. Transport
Ponieważ transport jest jedną ze stref działania człowieka, która wpływa na wzrost
emisji CO2 do powietrza w przypadku Mirosławca rozwiązanie tego problemu, co do samych
stężeń poszczególnych składników w szczególności B(a)P jest trudny, co wynika
z faktu, że przekroczenia dotyczą samego obszaru miast i jej głównej arterii komunikacyjnej,
czyli drogi krajowej nr 10. Droga ta stanowi jedną z głównych arterii komunikacyjnych
w skali województwa zachodniopomorskiego, jednak zgodnie z informacją z GDDiA – dane
publiczne przewiduje się realizację obwodnicy na odcinku gminy Mirosławca dla obszaru
przekroczeń czyli samego miasta. Zgodnie z ostatnio ogłoszonymi planami inwestycyjnymi
droga krajowa nr 10 ma podlegać przebudowie do klasy drogi ekspresowej – po dwa pasy
w każdym kierunku, czyli stanowić drogę nie kolizyjną. Zakładany okres zakończenia
przebudowy drogi do 2023 r., gdzie dla terenu gminy Mirosławca może to być 2019/2020.
76
Strona 78
Informacja ta wynikająca z oficjalnego stanowiska została zastrzeżona, jako mogąca ulec
zmianie przez zarządcę drogi krajowej, gdzie główną przyczynę wskazano na możliwość
sfinansowania realizacji obwodnicy.
Stosowanie alternatywnych rozwiązań w przypadku transportu na terenie miast takiej
skali nie ma zastosowania – rozwój transportu publicznego. Jedynymi rozwiązaniami
logicznymi i realnymi powinny być analizy obecnie funkcjonującego układu ruchu
w szczególności tranzytowego lub budowa obwodnicy, co z powodu kosztów może być nie
realne.
8.2. Budynki
W gminie Mirosławiec dostrzeżono duży potencjał poprawy efektywności
energetycznej budynków: zarówno mieszkalnych jak i niemieszkalnych. Z przeprowadzonych
badań ankietowych oraz pozyskanych danych wynika, że niewiele ok 30% budynków
mieszkalnych na terenie gminy było poddanych pracom termo-modernizacyjnym w przeciągu
ostatnich 10 lat. Głównie dotyczy to budynków mieszkalnych wielorodzinnych w tym
budynków socjalnych i komunalnych wybudowanych w ciągu ostatnich 10 - 15 lat.
Przeprowadzone prace termo-modernizacyjne głównie były prowadzone w ramach budynków
wybudowanych przed 1992 rokiem, gdzie głównym celem prac było uzyskanie lepszych
własności budynku, ale i przy założeniu bardziej efektywnego i wydajnego zastosowania
paliwa do pozyskania celów grzewczych w tym redukcji zużycia energii do celów
grzewczych. Część budynków obecnie nie spełniłaby założonych wskaźników termo
modernizacyjnych czy wskaźników ograniczenia zużycia energii finalnej.
Ponad 80% inwestycji dotyczy właśnie podniesienia efektywności energetycznej
budynków (głównie budynków mieszkalnych) poprzez ich ewentualne docieplenie
w szczególności dotyczy to budynków mieszkalnych komunalnych. W odniesieniu do
wspólnot i spółdzielni przeprowadzenie ewentualnych prac ograniczyłoby się do tych
budynków, które nie spełniają obecnie założonych wskaźników redukcji zużycia energii.
Drugą kategorią inwestycji zgłaszanych do PGN to głównie zamierzenia dotyczące
ograniczenie zużycia energii poprzez montaż instalacji pozyskującej energię ze słońca
(głównie panele fotowoltaiczne, fotoogniwa i pompy ciepła). Oznacza to również, że jest to
najważniejszy obszar problemowy z punktu widzenia interesariuszy planu gospodarki
niskoemisyjnej; problem będący podstawą do zgłoszenia największej liczby działań
inwestycyjnych.
Gmina Mirosławiec należy do szczecineckiego regionu gospodarki odpadami.
Instalacjami w regionie szczecineckim, do których przekazywane są niesegregowane odpady
komunalne zebrane z terenu Gminy Mirosławiec są:
- od 2 maja 2014 roku instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów
komunalnych w Mirowie 14, 78-125 Rymań, która uzyskała status instalacji regionalnej
uchwałą nr XXXII/436/14 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 18 marca
2014 roku (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 roku poz. 1646);
- od 25 października 2014 roku instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania
odpadów komunalnych w Wardyniu Górnym 35, 78-320 Połczyn Zdrój, która uzyskała status
instalacji
regionalnej
uchwałą
nr
XXXVIII/514/14
Sejmiku
Województwa
Zachodniopomorskiego z dnia 30 września 2014 roku (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego
z 2014 roku poz. 3832).
77
Strona 79
Zlokalizowana na terenie gminy Mirosławiec instalacja mechanicznego przetwarzania
odpadów posiada status instalacji zastępczej do przetwarzania odpadów komunalnych, na
podstawie uchwały nr XXXIII/307/2013 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego
z dnia 26 marca 2013 roku ( Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 roku poz. 1519).
Zgodnie z art. 35 ust. 4 pkt. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2002 roku o odpadach, odpady
komunalne mogą być przekazywane do instalacji zastępczej jedynie w przypadku, gdy
regionalna instalacja przetwarzania odpadów uległa awarii lub nie może przyjmować
odpadów z innych przyczyn. W instalacji zlokalizowanej na terenie Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów w Mirosławcu przetwarzaniu mechanicznemu podlegają jedynie
odpad segregowane zebrane z terenu gminy Mirosławiec oraz gmin ościennych.
Funkcjonujący od 1 lipca 2013 roku nowy system gospodarki odpadami obejmuje
jedynie nieruchomości zamieszkałe, położone na terenie Gminy Mirosławiec w ramach,
którego odbieranych i zagospodarowanych jest ok. 1 tyś. Mg odpadów rocznie. Odpady
komunalne niesegregowane odebrane z terenu Gminy Mirosławic przekazywane są do
regionalnych instalacji przetwarzania odpadów w Wardyniu Górnym oraz Rymaniu, zaś
odpady segregowane podawane są przetwarzaniu mechanicznemu w instalacji zastępczej w
Mirosławcu.
8.4. Gospodarka wodno-ściekowa
Gospodarka wodno-ściekowa wpływa na emisję dwutlenku węgla w następujących
obszarach:
• zużycie energii elektrycznej (uzdatnianie wody, sieć wodociągowa, sieć kanalizacyjna,
oczyszczanie ścieków);
• fermentacja osadów z oczyszczalni ścieków – emisja metanu.
Zużycie energii elektrycznej w gospodarce wodno-ściekowej w gminie Mirosławiec nie
stanowi obszaru problemowego – nie odbiega od średniego zużycia energii elektrycznej dla
podobnych systemów gminnych.
Odzysk metanu (albo produkcja energii z osadów w spalarniach) jest ekonomicznie
uzasadniony w przypadku aglomeracji powyżej 50 000 mieszkańców. Jedynym ekonomicznie
opłacalnym sposobem utylizacji osadów z oczyszczalni ścieków w mniejszych systemach jest
ich odsuszenie, fermentacja oraz wykorzystanie osadów po higienizacji do rekultywacji
terenów lub stosowanie wysuszonego osadu w procesie spalania w instalacjach do tego
przeznaczonych. Ponieważ kwestia zagospodarowania osadu z miejscowej oczyszczalni
może stanowić w przyszłości problem (wskaźniki oraz zasady zgłoszone przez UE
odnośnie utylizacji i unieszkodliwiania osadów ściekowych, gdzie zakłada się 100%
zagospodarowanie odpadu do końca 2016 przez Polskę).
Problem ten jest rozwiązywany w ramach lokalnej zastępczej instalacji przetwarzania
odpadów komunalnych (unieszkodliwiane w procesie kompostowania), ponieważ uzyskiwane
ilości są na tyle małym poziomie, że ich technologiczne przetworzenie jest nie ekonomiczne,
a transport na inne instalacje zarówno ekonomicznie jak i środowiskowo jest nieuzasadnione.
Posiadana ilość osadów wykorzystana jest do rekultywacji terenów rolniczych.
8.5. Gospodarka i przemysł
Nie zidentyfikowano obszarów problemowych związanych z gospodarką niskoemisyjną
w obszarze gospodarka i przemysł, za wyjątkiem obszarów zidentyfikowanych w rozdziale 5 i
podrozdziałach. Generalnie instalacji wykorzystujących OZE jest bardzo mało, a ich moc
wytwórcza jest bez znaczenia w aspekcie inwentaryzacji emisji i jej wartości. Funkcjonujące
78
Strona 80
przedsiębiorstwa opierają się głównie na tradycyjnych paliwach i systemach wytwórczych
energii i ciepła, co ma swoje odzwierciedlenie w wielkości emisji. W związku, z czym
wszelkie działania związane z racjonalności wykorzystania energii jej pozyskania, a w efekcie
końcowym uzyskania efektu ekologicznego winno być istotnym celem strategicznym Planu
gospodarki niskoemisyjnej. W szczególności dotyczyć to powinno przedsiębiorców gdzie
energia stanowi istotny czynnik produkcji – występuję zapotrzebowanie na energię ciepła
technologicznego do procesów produkcji (dotyczy takich przedsiębiorstw na przykład jak:
tartak, czy lokalny zakład produkcyjny obróbki metalu). Poza zmianą źródła wytwarzania
ciepła oraz paliwa istotnym elementem jest poprawa efektywności wykorzystania energii oraz
racjonalnego zarządzania nią.
Wśród inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii zgłoszonych do planu
gospodarki niskoemisyjnej, przede wszystkim zostały wskazane przez interesariuszy
inwestycje polegające na zmianie jednostek wytwórczych energii elektrycznej oraz cieplnej.
8.6. Odnawialne źródła energii
Odnośnie pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych na terenie gminy Mirosławiec
nie funkcjonują obiekty pozyskujące energię ze źródeł odnawialnych na skalę przemysłową.
Jednakże teren i potencjał gminy w tym zakresie jest znaczący w szczególności, jeśli chodzi
o technologie wykorzystujące uzyskanie energii z biomasy oraz przy zastosowaniu
technologii wykorzystujących energię słoneczną.
Ponadto na terenie gminy planuje się budowę pięciu zespołów paneli fotowoltaicznych
o łącznej mocy znamionowej do 6 MW całość. Stan techniczny i potencjał sieci
energetycznych umożliwiających przyłączenie tych obiektów o wskazanej mocy jest na dzień
dzisiejszy wystarczający.
8.7. Świadomość ekologiczna mieszkańców
Kolejnym obszarem, który wymaga większej uwagi ze strony gminy, jest świadomość
mieszkańców w zakresie wpływu ich decyzji na emisję dwutlenku węgla. W podnoszeniu
świadomości ekologicznej mieszkańców należy zwrócić szczególną uwagą na następujące
obszary:
• Systemy grzewcze. Znaczna część gospodarstw domowych w dalszym ciągu ogrzewa
swoje domy za pomocą pieców węglowych lub przy wykorzystaniu paliw
tradycyjnych kopalnych – głównie dotyczy to budownictwa jednorodzinnego oraz
wielorodzinnego podłączonego do lokalnych kotłowni osiedlowych;
• Odnawialne źródła energii. Na terenie gminy Mirosławiec zainstalowano znikomą
ilość instalacji o małej mocy tj. mikroinstalacji produkujących energię ze źródeł
odnawialnych głównie na potrzeby własne lub jako zasilanie rezerwowe;
• Transport. Jednym ze sposobów na zmniejszenie wpływu transportu na emisję
dwutlenku węgla jest oddziaływanie miękkie na mieszkańców celem zachęcenia ich
do zmiany niektórych ze swoich nawyków transportowych, w szczególności na
przemieszczaniu się na niewielkich odcinkach np. przy robieniu zakupów w lokalnym
markecie.
79
Strona 81
9. Cele strategiczne i szczegółowe Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Misja gminy Mirosławiec:
Gmina Mirosławiec stanowi lokalny ośrodek społeczno – kulturalny atrakcyjny dla
mieszkańców i przedsiębiorców o znacznych walorach turystycznych w skali mikroregionu.
Rozwój gospodarczy gminy prowadzony jest w sposób nieuciążliwy dla środowiska
naturalnego z reguły oparty na zasobach lokalnych oraz w oparciu o zasoby ludzkie. Rozwój
gminy Mirosławiec prowadzony jest zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju oraz
z ideą gospodarki niskoemisyjnej we wszystkich aspektach swojej funkcjonalności
z uwzględnieniem dziedzin gospodarczych, kulturalnych, oświatowych i sportowych.
Zakłada się dążenie do wdrożenia zasady „smart city” – miasta/gminy inteligentnej,
a w dziedzinie zarządzania i gospodarowania energią do realizacji „smart grid” – inteligentnej
sieci w celu optymalnego wykorzystani energii w sferze publicznej, społecznej oraz
gospodarczej w jak największym stopniu samowystarczalnej energetycznie gminy.
Cel nadrzędny:
Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych na terenie gminy Mirosławiec do roku 2020 r.
Celem nadrzędnym wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy
Mirosławiec jest redukcja emisji gazów cieplarnianych we wszystkich obszarach działalności
gminy i jej mieszkańców, w możliwie najbardziej efektywny ekonomicznie sposób.
Władze gminy Mirosławiec, świadome ważności swojej roli w zachowaniu czystego
powietrza na terenie gminy, podejmą wszelkie działania zmierzające do zmniejszenia emisji
gazów cieplarnianych (w tym w szczególności dwutlenku węgla) na terenie gminy.
Cel zostanie osiągnięty poprzez stopniowe wdrażanie celów i priorytetów określonych
w Planie jak również poprzez stały monitoring obszarów, w których możliwa jest do
osiągnięcia redukcja emisji gazów cieplarnianych.
Poza działaniami, które są bezpośrednio zależne od władz gminy Mirosławiec, zakłada
się również zmianę nawyków ogółu społeczeństwa poprzez inicjatywy edukacyjne
podnoszące świadomość mieszkańców o stanie i jakości powietrza atmosferycznego.
Cele główne:
Redukcja emisji CO2 na terenie gminy Mirosławiec ze źródeł pierwotnych
i wtórnych o co najmniej 10 % do roku 2020 r., w stosunku do roku 2013 r.
Bazowa emisja dwutlenku węgla na terenie gminy Mirosławiec w roku 2013 r., zgodnie
z metodologią szczegółowo opisaną w rozdziale 7 Planu, wynosi 58 963,22 ton. Celem
głównym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w gminie Mirosławiec jest zmniejszenie emisji
CO2 o co najmniej 5 896 ton, w stosunku do roku bazowego czyli o min 10 %. Cel ten
zostanie osiągnięty poprzez:
1) redukcję zużycia energii finalnej wykorzystywanej na terenie gminy do 2020 r.;
2) zwiększenie udziału wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na
terenie gminy Mirosławiec o 60 % do roku 2020, w stosunku do roku 2013 r. – gdzie
największy efekt ekologiczny zakłada się osiągnąć poprzez termomodernizację
budynków mieszkaniowych i wymianę jednostek wytwórczych energii cieplnej
3) budowę obiektów i instalacji wytwarzających energię elektryczną w obiektach
i urządzeniach przemysłowych typu biogazownia rolnicza;
80
Strona 82
4) zwiększenie świadomości mieszkańców gminy Mirosławiec w zakresie niskiej
emisji;
5) prowadzenie działań zmierzających do realizacji przebudowy drogi krajowej S10
w zakresie realizacji obwodnicy miasta zgodnie z dokumentami strategicznymi
i wypracowanymi koncepcjami zarządcy drogi – działania lobbingowe władz gminy.
Planowany poziom redukcji emisji CO2 na terenie gminy Mirosławiec ze źródeł
pierwotnych i wtórnych może się zamykać w przedziale nawet do 25% do roku 2020 r.,
w stosunku do roku 2013 r. Wynika to z faktu, z jednej strony z wciąż stosowanych do
pozyskania ciepła paliw kopalnych jak i faktu, że głównym źródłem niskich emisji na terenie
gminy Mirosławiec jest transport, a w szczególności tranzyt główną arterią komunikacyjną tj.
droga krajową S10. Ponieważ jest to droga krajowa, na którą lokalne władze gminy nie mają
prawie żadnego wpływu prawnego ograniczenie emisji z tego źródła jest bardzo trudne, a
wręcz niemożliwe do osiągnięcia przez mieszkańców gminy. Innym istotnym czynnikiem
wpływającym na cel główny jest brak instalacji OZE, które w skali gminy statystycznie mogą
znacząco redukować lokalny bilans emisję CO2. Ponadto funkcjonowanie tego typu obiektów
poza uzyskiwanym efektem środowiskowym przynoszą wymierne korzyści gospodarcze
i ekonomiczne dla lokalnej społeczności oraz budżetu gminy.
W związku z powyższym przyjęto redukcję emisji CO2 dla gminy Mirosławiec
na poziomie min. 10%.
Takie podejście wynika z uwarunkowań lokalnych i jest racjonalne pod względem
możliwości realizacyjnych na lokalnym poziomie.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Mirosławiec jest dokumentem
strategicznym, długookresowym i zmieniającym się w czasie. Istnieje, więc duże
prawdopodobieństwo, że w trakcie jego realizacji zgłaszane będą nowe inwestycje. Dlatego
też, opisane poniżej priorytety są znacznie szersze niż plan inwestycji zgłoszonych
w momencie opracowania niniejszego dokumentu. Wskazane w Planie Priorytety szeroko
uwzględniają potrzeby gminy Mirosławiec w zakresie szeroko rozumianej gospodarki
niskoemisyjnej. Również w ramach tych celów ujęto oczekiwania beneficjentów
deklarujących realizację inwestycji w OZE.
Opis celów szczegółowych:
CEL SZCZEGÓŁOWY 1.
REDUKCJA DO 2020 r. ZUŻYCIA ENERGII FINALNEJ
Jednym ze środków do osiągnięcia redukcji emisji CO2 do atmosfery jest zmniejszenie
zużycia energii finalnej. W zgłoszonych do Planu inwestycjach, dominują przedsięwzięcia
związane z częściową termomodernizacją budynków mieszkalnych oraz obiektów
użyteczności publicznej. W przypadku zrealizowania wszystkich inwestycji w tej grupie
zgłoszonych do planu łączna ilość energii finalnej zużywanych do celów grzewczych
zmniejszyłaby się o ok. 2 500 GJ, co oznaczałoby zmniejszenie CO2 o ok. 476 ton.
81
Strona 83
Priorytety określone dla celu szczegółowego 1:
Priorytet 1.1. Opracowanie gminnego planu termo modernizacji budynków będących
własnością/zarządzanych/kontrolowanych przez gminę Mirosławiec na podstawie
audytów energetycznych tych budynków.
Podejmowanie przez gminę Mirosławiec działań, polegających na termomodernizacji
budynków należących/zarządzanych przez władze gminy, będzie opierać się o gminny plan
termomodernizacji tych budynków lub inne plany inwestycyjne gminy ewentualnie jednostek
czy podmiotów zależnych. Zasadniczą rolę w ustaleniu kolejności i zasadności wykonywania
działań termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach odgrywać będą audyty
energetyczne. Określą one zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięć
termo modernizacyjnych, ze wskazaniem optymalnych rozwiązań. Plan termomodernizacji
budynków będących własnością/ zarządzanych/ kontrolowanych przez gminę Mirosławiec
powinien uwzględnić w szczególności oszczędności energii oraz koszty realizacji
poszczególnych przedsięwzięć.
Efektem realizacji Priorytetu 1.1., będzie opracowanie gminnego planu
termomodernizacji budynków będących własnością/zarządzanych/kontrolowanych przez
gminę Mirosławiec, na podstawie, którego w sposób racjonalny i uzasadniony będą
w przyszłości wykonywane działania termomodernizacyjne w tych budynkach.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, jednostki organizacyjne gminy, mieszkańcy budynków,
w których przeprowadzony zostanie audyt energetyczny.
Priorytet 1.2. Modernizacja energetyczna obiektów użyteczności publicznej.
Priorytet 1.2. Planu zostanie zrealizowany poprzez modernizację energetyczną
budynków publicznych. Preferowane będzie wykonywanie tzw. „głębokiej modernizacji
energetycznej budynków” tj. kompleksowej termomodernizacji rozszerzonej o działania
służące obniżeniu zużycia energii elektrycznej, która zwiększy efektywność energetyczną
obiektu powyżej 60%.
W ramach tego priorytetu przewiduje się realizację projektów inwestycyjnych,
polegających na poprawie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej,
których przedmiotem będzie w szczególności:
ulepszenie, w wyniku, którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię
końcową dostarczaną do budynku na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej
wody użytkowej,
ulepszenie, w wyniku, którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej
w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła,
(jeżeli budynki, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania
w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej określone w przepisach
techniczno-budowlanych lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie
zużycia energii dostarczanej do tych budynków),
wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku
z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku, czego następuje zmniejszenie kosztów
pozyskania ciepła dostarczanego do budynku,
całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji.
Planowane efekty realizacji projektów w ramach Priorytetu 1.2. to:
1) spadek emisji gazów cieplarnianych;
82
Strona 84
2) zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych;
3) produkcja energii elektrycznej z nowo wybudowanych instalacji wykorzystujących
OZE;
4) produkcja energii cieplnej z nowo wybudowanych instalacji wykorzystujących OZE;
5) oszczędność energii elektrycznej;
6) oszczędność energii cieplnej;
7) zmniejszenie zużycia energii końcowej.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, jednostki organizacyjne gminy, osoby prawne jednostek
samorządu terytorialnego, inne jednostki samorządu terytorialnego i sektora rządowego
realizujące inwestycje w budynkach użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec,
związki i stowarzyszenia JST, partnerstwa wymienionych podmiotów, mieszkańcy budynków
poddanych termomodernizacji.
Priorytet 1.3. Modernizacja energetyczna budynków innych niż użyteczności publicznej
(w szczególności wielorodzinnych budynków mieszkaniowych).
W ramach tego priorytetu przewiduje się realizację projektów inwestycyjnych
polegających na poprawie efektywności energetycznej budynków innych niż użyteczności
publicznej (w szczególności wielorodzinnych budynków mieszkaniowych), których
przedmiotem będzie w szczególności:
ulepszenie, w wyniku, którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię
końcową dostarczaną do budynku na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej
wody użytkowej,
ulepszenie, w wyniku, którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej
w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła
(jeżeli budynki, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania
w zakresie oszczędności energii i izolacyjności cieplnej określone w przepisach
techniczno-budowlanych lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie
zużycia energii dostarczanej do tych budynków),
wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku
z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku, czego następi zmniejszenie kosztów
pozyskania ciepła dostarczanego do budynku,
całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji.
2) zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych;
3) produkcja energii elektrycznej z nowo wybudowanych instalacji wykorzystujących
OZE;
4) produkcja energii cieplnej z nowo wybudowanych instalacji wykorzystujących OZE;
5) oszczędność energii elektrycznej;
6) oszczędność energii cieplnej;
7) zmniejszenie zużycia energii końcowej.
Interesariusze: właściciele i zarządcy budynków (w szczególności wspólnoty mieszkaniowe,
spółdzielnie mieszkaniowe, inni), gmina Mirosławiec, jednostki organizacyjne gminy
Mirosławiec, osoby prawne gminy Mirosławiec, organizacje pozarządowe, inne jednostki
83
Strona 85
sektora finansów publicznych realizujące inwestycje w budynkach na terenie gminy
Mirosławiec, związki i stowarzyszenia JST, partnerstwa wymienionych podmiotów,
mieszkańcy budynków poddanych termomodernizacji.
Priorytet 1.4. Kogeneracyjne źródła energii
W ramach tego priorytetu planuje się realizację zadań inwestycyjnych polegających na
budowie, rozbudowie, przebudowie jednostek wytwarzających energię w wysokosprawnej
kogeneracji z konwencjonalnych źródeł energii. Realizacja instalacji kogeneracyjnych
wpłynie na zmniejszenie zużycia paliw kopalnych, przez co ograniczona zostanie emisja
zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych do powietrza.
W celu zachowania efektywności przedsięwzięć zalecane jest przestrzeganie poniższych
wytycznych:
a) w przypadku nowych instalacji zakłada się osiągnięcie, co najmniej 10% uzysku
efektywności energetycznej w porównaniu do rozdzielonej produkcji energii cieplnej
i elektrycznej przy zastosowaniu najlepszych dostępnych technologii;
b) wszelka przebudowa istniejących instalacji na wysokosprawną kogenerację powinna
skutkować redukcją CO2 o co najmniej 30% w porównaniu do istniejących instalacji;
c) instalacja wysokosprawnych mechanizmów spalających paliwa kopalne powinna być
stosowana tylko wtedy, gdy nie zastępuje urządzeń o niskiej emisji CO2, a inne
alternatywne rozwiązania są mniej efektywne i bardziej emisyjne;
d) modernizowanie jednostki kogeneracyjnej powinno być wykonywane w celu
podniesienia jej sprawności.
2) dodatkowa zdolność wytwarzania energii elektrycznej w warunkach wysokosprawnej
kogeneracji;
3) dodatkowa zdolność wytwarzania energii cieplnej w warunkach wysokosprawnej
kogeneracji (MWht/rok).
Zakłada się realizację instalacji w ramach niezależnych obiektów funkcjonujących przy
gospodarstwach rolnych, obiektów wykorzystywanych do utylizacji części odpadów
komunalnych oraz jako instalację funkcjonujące w ramach przedsiębiorstw.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, jednostki organizacyjne gminy Mirosławiec, osoby
prawne gminy Mirosławiec, pozostali właściciele i zarządcy budynków (w szczególności
wspólnoty mieszkaniowe oraz spółdzielnie mieszkaniowe, organizacje pozarządowe)
znajdujących się na terenie gminy Mirosławiec, przedsiębiorcy, jednostki sektora finansów
publicznych, kościoły i związki wyznaniowe, instytucje oświatowe i opiekuńcze, grupy
producentów rolnych, organy administracji rządowej prowadzące szkoły, organizacje
pozarządowe, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, związki i stowarzyszenia
JST, partnerstwa wymienionych podmiotów, mieszkańcy ww. budynków.
Priorytet 1.5. Założenia do planu zrównoważonej mobilności miejskiej na terenie gminy
Mirosławiec.
W ramach tego priorytetu wskazuje się podstawowe założenia do strategicznego planu
zrównoważonej mobilności na terenie gminy Mirosławiec. Plan taki winien zakładać
opracowanie systemu transportu, realizującego, co najmniej następujące cele:
84
Strona 86
1) zapewnienie wszystkim mieszkańcom opcji transportowych, które umożliwią
osiągnięcie kluczowych celów podróży i usług związanych z transportem lub
świadczonych w jego oparciu,
2) poprawa stanu bezpieczeństwa,
3) redukcja zanieczyszczenia powietrza i hałasu, redukcji gazów cieplarnianych oraz
konsumpcji energii,
4) poprawa wydajności i efektywności kosztowej transportu osób i towarów,
5) pozytywny wpływ na atrakcyjność i jakość środowiska z korzyścią dla mieszkańców,
gospodarki oraz społeczności, jako całości.
Plan powinien obejmować wszystkie środki i formy transportu na terenie całej gminy w tym publiczne i prywatne - związane z pasażerami i przewozem towarów - zmotoryzowane
i niezmotoryzowane – w ruchu i w czasie parkowania. Tego typu dokument winien odnosić
się do powiązań transportowych i mobilności mieszkańców gminy względem głównych
regionalnych ośrodków miejskich. Biorąc pod uwagę lokalny potencjał oraz lokalne
uwarunkowania, zakłada się realizacje tych celów w ramach strategicznych dokumentów
i rozwiązań na wyższym szczeblu administracji samorządowej takim jak powiat czy
województwo. Rolą samorządu lokalnego winno być działanie na rzecz ujęcia w tych
dokumentach potrzeb i oczekiwań mieszkańców.
Modernizacja lub rozbudowa systemu transportu publicznego zostanie opracowana
w kontekście zmian w mobilności mieszkańców - które prowadzić będą do zmniejszenia
emisji CO2 oraz innych zanieczyszczeń uciążliwych dla środowiska i mieszkańców gminy,
a także zwiększenia efektywności przewozów. Szczególny nacisk winno się położyć na
mobilność młodzieży i młodych ludzi w celu lepszej dostępności do usług edukacyjnych oraz
podjęcia pracy. Należy dążyć do zintegrowaniu różnych środków transportu w taki sposób,
aby ich wzajemne skorelowanie przyczyniło się wzrostu mobilności mieszkańców gminy
w szczególności z poza aglomeracji miejskiej. Powiązanie komunikacji i transportu gminnego
z systemem komunikacyjnym o randze regionalnej oraz wojewódzkiej w taki sposób, aby
podnieść mobilność mieszkańców.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, jednostki organizacyjne gminy Mirosławiec, mieszkańcy
gminy Mirosławiec.
Priorytet 1.6. Ograniczenie emisji CO2 z transportu
Projekty realizowane w ramach tego priorytetu będą wynikały z planu zrównoważonej
mobilności na terenie gminy Mirosławiec. W przypadku, gdy plan zrównoważonej
mobilności na terenie gminy Mirosławca nie powstanie (lub do czasu jego zatwierdzania),
w ramach tego priorytetu powinny być realizowane działania mające na celu zmniejszenie
liczby osób poruszających się transportem indywidualnym na rzecz transportu zbiorowego
lub niezmotoryzowanego. W ramach priorytetu możliwa jest również modernizacja taboru
(wymiana na nowy) w zakresie transportu zbiorowego. Realizację ścieżek rowerowych, jako
alternatywnego środka transportu lokalnego, w szczególności na krótkich odcinkach lub
w ramach poszczególnych miejscowości.
Działania inwestycyjne będą powiązane z działaniami „miękkimi” zachęcającymi
mieszkańców do wyboru transportu zbiorowego oraz niezmotoryzowanego, jako
podstawowego środka przemieszczania się w obrębie gminy i poza nią w ramach powiatu.
Takimi działaniami może być polityka parkingowa, priorytetyzacja ruchu pieszego
i rowerowego, ograniczenia w ruchu samochodowym w centrum miasta lub w ramach
85
Strona 87
wydzielonych struktur urbanistycznych np. osiedla mieszkaniowe jednorodzinne lub
wielorodzinne.
Efektem realizacji projektów w ramach Priorytetu 1.6. będzie zmniejszenie ruchu
samochodowego na terenie gminy Mirosławca w szczególności obszaru samego miasta.
Interesariusze: przedsiębiorstwa, w szczególności świadczące usługi publicznego transportu
zbiorowego, gmina Mirosławca, jednostki organizacyjne gminy Mirosławiec, osoby prawne
gminy Mirosławiec, zarządcy infrastruktury transportowej, partnerstwa wymienionych
podmiotów, mieszkańcy gminy Mirosławiec.
Priorytet 1.8. Wprowadzenie „zielonych” zamówień publicznych w gminie Mirosławiec
Efektywne energetycznie zamówienia publiczne pozwalają podnieść wydajność
wykorzystania energii poprzez uczynienie z niej ważnego kryterium przy organizowaniu
przetargów na dobra, usługi i roboty oraz podczas wyboru ofert. Kryterium efektywności
energetycznej gmina będzie stosować m.in. przy zlecaniu projektowania, budowy
i zarządzania budynkami, zakupie instalacji i urządzeń wykorzystujących energię, takich jak
systemy grzewcze, pojazdy czy urządzenia elektryczne, a także podczas bezpośredniego
zakupu energii, np. energii elektrycznej. Ten rodzaj zamówień publicznych obejmować
będzie takie praktyki jak: ocena kosztów cyklu życia, ustalanie minimalnych standardów
w zakresie efektywności energetycznej, stosowanie kryteriów efektywności energetycznej
podczas postępowania przetargowego.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, Urząd Miejski w Mirosławcu, jednostki
organizacyjne gminy Mirosławiec, osoby prawne gminy Mirosławiec, związki
i stowarzyszenia JST, partnerstwa wymienionych podmiotów.
CEL SZCZEGÓŁOWY 2.
ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU WYKORZYSTANIA ENERGII POCHODZĄCEJ ZE
ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH NA TERENIE GMINY MIROSŁAWIEC O 60 % DO
ROKU 2020, W STOSUNKU DO ROKU 2013 r.
Zmniejszenie CO2 do atmosfery w gminie Mirosławiec zostanie osiągnięte również
poprzez zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Jak wskazano są prowadzone
prace projektowe umożliwiające instalacje do 6 MW zespołów paneli fotowoltaicznych.
Gmina wykazuje duży potencjał w pozyskaniu i możliwości przetworzenia biomasy
w energię.
Łączna planowana produkcja energii z OZE w wyniku realizacji tych inwestycji może
wynieść min. 6,1 tys. MWh/rok.
Priorytety określone dla celu szczegółowego nr 2:
Priorytet 2.1. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł
W ramach priorytetu będą realizowane wszystkie działania o charakterze
inwestycyjnym, które mają na celu zwiększenie udziału instalacji OZE w przygotowaniu
ciepłej wody użytkowej, a także na cele ogrzewania pomieszczeń oraz produkcji energii
elektrycznej w obiektach zlokalizowanych na terenie gminy Mirosławiec.
W ramach omawianego priorytetu planuje się również realizację inwestycji, których
zadaniem będzie wytwarzanie energii w kogeneracji - z nowych instalacji wysokosprawnych
86
Strona 88
kogeneracji, o jak najmniejszej z możliwych emisji CO2 oraz innych zanieczyszczeń
powietrza - przy zachowaniu zasady możliwie największego uzysku efektywności
energetycznej w porównaniu do rozdzielonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej, przy
zastosowaniu najlepszych dostępnych technologii.
Priorytet obejmuje swoim zakresem fazę projektową wraz z analizą efektywności
ekonomicznej realizacji inwestycji, a następnie montaż i uruchomienie instalacji (w tym
systemów magazynowania energii) wykorzystujących odnawialne źródła energii.
Celem realizacji przedsięwzięć w tym priorytecie jest dywersyfikacja źródeł
wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej oraz wzrost wytwarzania energii w OZE.
Realizacja priorytetu przyczynić się ma do zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych na ternie gminy, redukcji emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenia stopnia
degradacji środowiska naturalnego oraz globalnie - umożliwi wypełnienie polskich
zobowiązań akcesyjnych w zakresie zwiększania udziału energii pochodzącej ze źródeł
odnawialnych.
W ramach tego priorytetu zakłada się realizację przede wszystkim instalacji
działających w kogeneracji o wielkości pozwalającej zaspokoić zbiorowe zapotrzebowanie na
ciepło i energię elektryczną. Również zakłada się budowę i montaż pojedynczych niewielkich
obiektów działających, jako wsparcie w produkcji ciepła i energii elektrycznej na potrzeby
odbiorców indywidualnych.
Interesariusze: przedsiębiorcy, gmina Mirosławiec, inne jednostki samorządu terytorialnego,
ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST, jednostki sektora finansów
publicznych, kościoły i związki wyznaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie
mieszkaniowe, instytucje oświatowe i opiekuńcze, zakłady opieki zdrowotnej, grupy
pozarządowe, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, partnerstwa
wymienionych podmiotów, mieszkańcy gminy Mirosławiec.
Priorytet 2.2. Zastępowanie konwencjonalnych źródeł energii źródłami odnawialnymi
Priorytet obejmuje zastępowanie starych jednostek, wytwarzających energię ze źródeł
powodujących emisję zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych, jednostkami wytwarzającymi
energię z odnawialnych źródeł. Efektem realizacji projektów będzie zmniejszenie emisji
zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych.
W ramach tego priorytetu planuje się także realizację inwestycji, których efektem
będzie wytwarzanie energii w kogeneracji z nowych instalacji wysokosprawnych kogeneracji,
o jak najmniejszej z możliwych emisji CO2 oraz innych zanieczyszczeń powietrza, przy
zachowaniu zasady możliwie największego uzysku efektywności energetycznej
w porównaniu do rozdzielonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej, przy zastosowaniu
najlepszych dostępnych technologii.
Priorytet obejmuje swoim zakresem fazę projektową wraz z analizą efektywności
ekonomicznej realizacji inwestycji, a następnie montaż i uruchomienie instalacji (w tym
systemów magazynowania energii) wykorzystujących odnawialne źródła energii.
Celem realizacji przedsięwzięć w tym priorytecie jest dywersyfikacja źródeł
wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej oraz wzrost wytwarzania energii w OZE.
Realizacja priorytetu przyczyni się do zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych na terenie gminy, redukcji emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenia stopnia
degradacji środowiska naturalnego oraz globalnie – umożliwi wypełnienie polskich
87
Strona 89
zobowiązań akcesyjnych w zakresie zwiększania udziału energii pochodzącej ze źródeł
odnawialnych
Interesariusze: przedsiębiorcy, gmina Mirosławiec, inne jednostki samorządu terytorialnego,
ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST, jednostki sektora finansów
publicznych, kościoły i związki wyznaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie
mieszkaniowe, instytucje oświatowe i opiekuńcze, zakłady opieki zdrowotnej, grupy
pozarządowe, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, partnerstwa
wymienionych podmiotów, mieszkańcy gminy Mirosławiec.
Priorytet 2.3. Zwiększenie potencjału sieci energetycznej do odbioru energii
z odnawialnych źródeł energii
Priorytet jest skierowany do operatorów sieci średniego napięcia i niskiego napięcia (poniżej
110 kV). Ich realizacja będzie polegała na inwestycjach w postaci budowy, przebudowy,
rozbudowy sieci energetycznych do odbioru energii ze źródeł odnawialnych. Działania te
przyczynią się do zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł energii na terenie
gminy.
Interesariusze: Przedsiębiorcy (operatorzy sieci SN i NN poniżej 110 kV), inni beneficjenci
w tym operatorzy instalacji lub obiektów czy urządzeń pozyskujący energię z OZE.
Priorytet 2.4. Zapewnienie warunków prawnych do budowy lokalnych źródeł
wytwarzania energii.
W ramach tego priorytetu będą realizowane wszystkie działania o charakterze
nieinwestycyjnym, mające na celu przygotowanie lokalnych warunków prawnych
ułatwiających rozwój inwestycji w technologie OZE na terenie gminy Mirosławiec. Obejmują
one swoim zakresem: przygotowanie projektów zmian w istniejących dokumentach (m.in.
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego), programy oceny wprowadzenia
zmian.
Celem realizacji przedsięwzięć w omawianym priorytecie jest budowa mechanizmów
prawnych, które usprawnią proces dywersyfikacji źródeł wytwarzania energii elektrycznej
i cieplnej oraz wzrostu wytwarzania energii w OZE.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, przedsiębiorcy oraz mieszkańcy gminy Mirosławiec.
CEL SZCZEGÓŁOWY 3. ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOŚCI MIESZKAŃCÓW
GMINY MIROSŁAWIEC W ZAKRESIE NISKIEJ EMISJI.
Zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją gazów cieplarnianych, mimo że nie
odnotowano ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń do atmosfery na terenie gminy
Mirosławiec, to ok. 60% emisji CO2 ze źródeł pierwotnych i wtórnych na terenie gminy,
pochodzi z gospodarstw domowych oraz środków transportu prywatnego. Oznacza to, iż
mieszkańcy gminy Mirosławiec w sposób bezpośredni są głównymi emitentami CO2 do
atmosfery. Mając powyższe na uwadze, dużą rolę w osiągnięciu celu głównego odgrywać
powinny działania nie inwestycyjne, nastawione na podnoszenie świadomości mieszkańców
na temat ich wpływu na emisję CO2 do atmosfery.
88
Strona 90
Priorytety określone dla celu szczegółowego nr 3:
Priorytet 3.1. Kreowania zachowań zasobooszczędnych
W ramach priorytetu mogą być realizowane wszystkie działania zmierzające do
zwiększania świadomości ekologicznej z zakresu zachowań energooszczędnych takich jak
m.in. wybieranie transportu ekologicznego, nastawienie na oszczędzanie energii
w codziennym życiu mieszkańców gminy Mirosławiec, zwiększenie świadomości z zakresu
korzyści z montażu instalacji odnawialnych źródeł energii. W ramach priorytetu przewiduje
się również projekty polegające na: modernizacji oświetlenia na obszarze gminy w kierunku
jego energooszczędności, prowadzeniu kampanii promujących budownictwo zeroemisyjne,
wykonywanie demonstracyjnych projektów z zakresu budownictwa pasywnego - którym
towarzyszyć będą działania informacyjno - promocyjne wpływające na zmianę nastawienia
mieszkańców do oszczędzania energii.
Interesariusze: gmina Mirosławiec, organizacje pozarządowe, fundacje, wszelkie inne
podmioty realizujące działania z zakresu kreowania zachowań energooszczędnych na terenie
gminy Mirosławiec.
10. Spójność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ze strategicznymi dokumentami
gminnymi
Wieloletnia Prognoza Finansowa dla gminy Mirosławiec na lata 2016-2019
Inwestycje gminne, założone do realizacji w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
dla gminy Mirosławiec na 2016-2020, zostały częściowo zatwierdzone w Wieloletniej
Prognozie Finansowej dla Gminy Mirosławiec na lata 2016 – 2019 (uchwała nr XIV/123/15
Rady Miejskiej w Mirosławcu z dn. 29 grudnia 2015).
W ramach WPF zakłada się realizację inwestycji związanych z zadania wymienionymi
w PGN dla gminy Mirosławiec w ramach działań i budżetu, np.:
- modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie osiedla Mirosławiec Górny.
Jednakże dopuszcza się realizację działań i inwestycji wynikających z PGN w ramach
poszczególnych spółek komunalnych lub podmiotów zależnych, przede wszystkim dotyczy to
Spółki ZECWiK w Mirosławcu.
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy
Mirosławiec
Dokonano wyciągu z treści studium uikzp, gdzie treści zgodne z założeniami PGN
zostały wyróżnione poprzez podkreślenie lub pogrubienie czcionki. Dokument studium
stanowi załącznik do uchwały nr XXX/183/2002 Rady Gminy i Miasta Mirosławiec z dnia 09
października 2002 i zmienionego uchwała nr VIII/58/2015 z dnia 28 maja 2015 r.
W tekście jednolitym określono następujące kierunki i cele strategiczne studium zbieżne
z zasadami kreowania polityki w ramach Planu gospodarki niskoemisyjnej:
„… 1.Cele strategiczne i kierunki rozwoju:
Celem ogólnym zagospodarowania przestrzennego gminy winna być dbałość o taką jego
realizację, aby wykorzystując predyspozycje poszczególnych obszarów, prowadzić
działalność w przestrzeni w sposób zapewniający zrównoważony rozwój gminy.
89
Strona 91
C. Uzupełnieniem podstawowej, rolniczej funkcji wykorzystania terenów rolnych, winny
być inwestycje w energetykę odnawialną.
3.8. Ochrona powietrza atmosferycznego.
Powietrze atmosferyczne jest nośnikiem wielu zanieczyszczeń na bardzo duże
odległości. Stan czystości powietrza atmosferycznego wpływa, na jakość życia, a także na
wyniki ekonomiczne z dziedzin gospodarczych ściśle związanych ze środowiskiem, takich
jak: rolnictwo, leśnictwo, turystyka.
Na stan czystości powietrza atmosferycznego w gminie Mirosławiec mają wpływ
zanieczyszczenia migrujące z zewnątrz, nieraz z bardzo dużych odległości oraz
zanieczyszczenia lokalne. Stan czystości powietrza w gminie można uznać za dobry, gdyż nie
ma przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym. (Uwaga
własna: tekst pierwotny z 2002 r., nie uległ aktualizacji i nie odpowiada obecnym danym
środowiskowym)
Do zadań na terenie gminy Mirosławiec należy nie dopuszczenie do pogorszenia się stanu
czystości powietrza atmosferycznego w skali ogólnej oraz poprawę stanu w niektórych
rejonach gminy.
Poprawę tą można uzyskać poprzez:
- upłynnienie ruchu pojazdów na drogach, szczególnie na drodze nr 10,
- zagospodarowania terenów wzdłuż dróg zielenią,
- zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery z kotłowni lokalnych i zakładów
przemysłowych,
- zmniejszenie tzw. emisji niskiej z gospodarstw domowych poprzez spalanie lepszych
gatunków węgla, zwiększanie korzystania z gazu i energii elektrycznej, nie spalanie
odpadów i nie wypalanie traw i chwastów,
- zakładanie pasów zieleni izolacyjnej przy uciążliwych obiektach: wysypisku odpadów,
oczyszczalniach ścieków, przepompowniach ścieków, fermach hodowlanych itp.
Zagospodarowanie terenów powinno zapewnić głównie na terenie miasta korzystne
warunki dla przewietrzania terenu, szczególnie tam, gdzie istnieje zagrożenie powstania
nadmiernego poziomu tak zwanej emisji niskiej, co ma często miejsce w osiedlach
domków jednorodzinnych oraz na terenach mieszkaniowo – rzemieślniczych
z zastosowaniem tradycyjnego ogrzewania węglem. Zagrożenie to jest tym bardziej realne,
ze względu na położenie Mirosławca w podmokłym obniżeniu.
5. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej.
5.4. Zaopatrzenie w energię elektryczną.
Zwiększenie stopnia pewności zasilania gminy w energię elektryczną należy uzyskać
przez doprowadzenie linii 110 kV z Głównego Punktu Zasilania w Drawskim Młynie do GPZ
w Mirosławcu.
W planach Energetyki Poznańskiej S.A., w ramach tej inwestycji, jest również budowa
Głównych Punktów Zasilania w Człopie i Tucznie.
Należy dążyć do wykorzystania lokalnych źródeł odnawialnej energii poprzez budowę
elektrowni wiatrowych z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych, krajobrazowych
i kulturowych. Dopuszcza się lokalizację nowych stacji transformatorowych służących
odbiorowi wytworzonej w urządzeniach energii elektrycznej oraz budowę nowych, a także
rozbudowę i modernizację istniejących sieci elektroenergetycznych.
90
Strona 92
5.6. Zaopatrzenie w ciepło.
Nie przewiduje się budowy nowych systemów ciepłowniczych. W miarę postępu
gazyfikacji gminy, w celu ochrony powierza atmosferycznego oraz podniesienia standardu
wyposażenia mieszkań, należy stosować w ogrzewnictwie paliwo gazowe. …”
Strategia rozwoju gminy Mirosławiec na lata 2016 - 2025
Dokonano wyciągu z treści Strategii Rozwoju Gminy, gdzie treści zgodne z założeniami
PGN zostały wyróżnione poprzez podkreślenie lub pogrubienie czcionki, dla wniosków
i wyzwań w poszczególnych działach, na które będzie wpływał PGN. Dokument Strategii
stanowi załącznik do uchwały nr XIV/129/2015 Rady Miejskiej w Mirosławcu
z dnia 29 grudnia 2015r.
Wyciąg z treści strategii:
„… WIZJA I MISJA
„Wizja gminy wskazuje na Mirosławiec,
jako miejsce do życia oraz do współżycia ludzi z całym okalającym ich biosystemem,
wykorzystujące wyjątkowe zasoby środowiska naturalnego w myśl zasady zrównoważonego
rozwoju, rozwijające projekty bazujące na jednym z trzech filarów tożsamości:
biogospodarki, bioróżnorodności i bioaktywności.”
V. Cele strategiczne:
5. Poprawa jakości środowiska życia mieszkańców gminy,
Obejmująca całokształt warunków życia, rozwoju, edukacji, służby zdrowia, możliwości
zaspokojenia potrzeb, a także niezbędnych inwestycji infrastrukturalnych zmierzających do
obniżenia kosztów życia, zwiększenia postaw proekologicznych i ułatwiających rozwój
przedsiębiorczości mieszkańców.
Zapisy szczegółowe tego działa:
5.3. Poprawa jakości oświetlenia ulicznego
5.4. Poprawa jakości powietrza:
5.4.1. Wsparcie ogrzewania i zasilania elektrycznego poprzez montaż paneli
fotowoltaicznych na obiektach użyteczności publicznej;
5.4.2. Wsparcie OZE;
5.4.3. Termomodernizacja budynków oraz powiązany cel szczegółowy 5.11.1
Termomodernizacja i modernizacja budynku przychodni (zdrowia) w Mirosławcu. …”
Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mirosławiec na lata 2004 – 2007
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011
Dokument aktualny do 2016r.
Zdefiniowano uwarunkowania środowiskowe wynikające z infrastruktury technicznej:
„…Energetyka. Urządzenia sieci elektroenergetycznych wystarczają na potrzeby
gospodarstw domowych oraz drobnego przemysłu i usług, chociaż w przypadku awarii na
sieci przesyłowej WN i SN występuje brak zapewnienia drugostronnego zasilania.
• Strategia rozwoju powiatu zakłada ograniczenie spalania węgla przez zakłady energetyki
cieplnej i lokalne kotłownie głównie poprzez zmianę paliwa, np. zasilanie gazowe bądź
91
Strona 93
olejowe bądź przez energetyczne wykorzystanie biomasy. Zapoczątkowany proces
gazyfikacji sieciowej terenów gminy Mirosławiec powinien być kontynuowany. Proces ten
nie jest traktowany, jako pierwszoplanowy z powodu powszechnie znanych ograniczeń
środków finansowych jakimi mogą dysponować gminy i w kontekście pierwszoplanowych
zadań ochrony czystości wody i ziemi, jak również, z powodu zaopatrywania się
gospodarstw domowych w gaz butlowy, dostępny bez zakłóceń od kilku lat.
Dla gminy Mirosławiec zaplanowano modernizację kotłowni w budynku Urzędu Miasta
i termomodernizację Ośrodka Kultury i niezależnie przyłączenie ciepłociągu do stacji
odwadniania osadu na terenie oczyszczalni.
I określono działania szczegółowe:
OCHRONA POWIETRZA
Lp.
Zadanie
Jednostki
odpowiedzialne
1.
Dalsza termomodernizacja obiektów użyteczności
publicznej
UMiG Mirosławiec
2.
Wspieranie indywidualnych inwestycji polegających na
zamianie ogrzewania węglowego na olejowe lub gazowe
UMiG Mirosławiec
3.
4.
Modernizacja istniejących kotłowni
UMiG Mirosławiec
Rozbudowa sieci ciepłowniczej Mirosławca
UMiG Mirosławiec
…”
11.
Przedsięwzięcia mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej na
obszarze gminy Mirosławiec wraz z harmonogramem rzeczowo-finansowym
i źródłami finansowania.
Szczegółowy wykaz przedsięwzięć mających na celu zwiększenie efektywności
energetycznej na obszarze gminy Mirosławiec wraz z harmonogramem rzeczowofinansowym i źródłami finansowania planowanych do realizacji w latach 2016 – 2020
znajdują się w załączniku nr 2 do Planu.
12.
System wdrażania planu gospodarki
organizacyjną i zasobami ludzkimi
niskoemisyjnej
wraz
ze
strukturą
Podmiot odpowiedzialny za wdrożenie planu gospodarki niskoemisyjnej
Wdrażanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Mirosławiec będzie polegało
w głównej mierze na realizacji projektów zgłoszonych do Planu oraz na identyfikowaniu
nowych, których wykonanie przyczyni się do redukcji emisji dwutlenku węgla na terenie
gminy Mirosławiec.
Działania gminne
Za realizację projektów inwestycyjnych na poziomie gminy bezpośrednio
odpowiedzialny będzie Burmistrz gminy Mirosławiec, który zadania związane z wdrożeniem
konkretnych projektów wykona we współpracy z pracownikami Urzędu Miejskiego
w Mirosławcu.
92
Strona 94
Osoby odpowiedzialne za wdrażanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej gminy i miasta
Mirosławiec:
1) Burmistrz Mirosławca – nadzór na realizacją poszczególnych inwestycji;
koordynowanie
opracowywania
kolejnych/aktualizacji
istniejących
planów
inwestycyjnych, zlecanie rozpoczęcia procedur przetargowych.
2) Kierownik Referatu Gospodarki Inwestycji i Środowiska – audyty energetyczne,
dokumentacje projektowe, nadzór nad realizacją poszczególnych inwestycji,
prowadzenie zamówień publicznych dla działań przewidzianych w ramach Planu.
3) Specjalista ds. pozyskiwania funduszy zewnętrznych (RGIiŚ) – pozyskiwanie środków
zewnętrznych na realizację inwestycji.
4) Skarbnik Gminy – zapewnienie środków finansowych na realizację inwestycji, nadzór
finansowy nad realizacją projektów.
5) Pracownik ds. ochrony środowiska.
Władze gminy Mirosławiec będą wspierać inwestorów zewnętrznych w zakresie
podejmowanych przez nich inwestycji związanych z redukcją emisji CO2 ze źródeł
pierwotnych i wtórnych na terenie gminy Mirosławiec. Niewykluczone jest także
wprowadzanie odpowiednich zapisów (tam gdzie to będzie możliwe) do miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących na terenie gminy.
Osoby odpowiedzialne:
1) Burmistrz Mirosławca.
2) Kierownik Referatu Gospodarki Inwestycji i Środowiska – pracownik ds. planowania
przestrzennego.
3) Rada Miejska w Mirosławcu.
Kolejnym działaniem gminy Mirosławiec związanym z wdrożeniem Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej będzie szerokorozumiana edukacja społeczeństwa w zakresie niskiej
emisji. W tym zakresie planuje się w szczególności:
1) utrzymanie i aktualizację strony internetowej dotyczącej gospodarki niskoemisyjnej
(miroslawiec.pgn-online.pl);
2) publikację na stronie internetowej gminy informacji o planowanych i dostępnych
konkursach umożliwiających pozyskanie dotacji z funduszy unijnych oraz krajowych na
działania związane z niską emisją;
3) prowadzenie tzw. działań „miękkich” – spotkań, prelekcji w zakresie niskiej emisji
skierowanej do mieszkańców gminy.
Osoby odpowiedzialne:
1) przedstawiciele zewnętrznych instytucji/fundacji/innych, których celem działania jest
propagowanie „czystej energii” – realizacja działań związanych z edukacją
społeczeństwa w zakresie niskiej emisji.
2) Specjalista ds. pozyskiwania funduszy zewnętrznych (RGIiŚ) – część merytoryczna
w zakresie planowanych i dostępnych konkursów umożliwiających pozyskanie dotacji
z funduszy unijnych oraz krajowych,
3) Stanowisko ds. promocji (Referat Oświaty i Polityki Społecznej) – część techniczna.
93
Strona 95
Działania podmiotów zewnętrznych
Za realizację projektów zgłoszonych do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej przez
podmioty zewnętrzne będą odpowiedzialni inwestorzy. Rolą gminy, wspierającą działania
podmiotów zewnętrznych, będą powyżej opisane działania informacyjno – edukacyjne oraz
w miarę możliwości działania prawne, ułatwiające realizację inwestycji na terenie gminy.
Podmioty odpowiedzialne:
Inwestorzy zgłoszonych do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy i miasta
Mirosławiec.
13. System monitoringu i oceny – wytyczne
Monitoring wdrażania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej powinien być prowadzony
w celu identyfikacji i oceny rzeczywistych rezultatów realizacji Planu oraz dla zapewnienia
ich trwałości. Zaleca się, aby monitoring był przeprowadzany, w zależności od stopnia
skomplikowania pozyskiwania danych – odpowiednio, co roku raz lub raz na dwa lata - ale
nie rzadziej niż raz na cztery lata.
Obowiązki związane z prowadzeniem procesu monitorowania Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej dla gminy i miasta Mirosławiec zostaną powierzone pracownikowi gminy
wskazanemu przez Burmistrza Mirosławca lub zlecone podmiotowi zewnętrznemu. Zadaniem
osoby odpowiedzialnej za prowadzenie monitoringu będzie zbieranie danych w sposób
opisany poniżej oraz wprowadzanie ich do informatycznej bazy danych emisji CO2 gminy
Mirosławiec.
Po uzupełnieniu danych powstanie możliwość generowania raportów dotyczących:
1) struktury źródeł pierwotnych i wtórnych emisji CO2,
2) struktury paliw zużywanych do celów grzewczych;
3) wskaźników monitoringu Planu.
W budżecie Gminy Mirosławiec w każdym roku prowadzenia monitoringu Planu
Gospodarki Niskoemisyjnej należy zabezpieczyć środki na pokrycie wynagrodzenia osoby
odpowiedzialnej za jego prowadzenie.
Osoba odpowiedzialna za proces monitorowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej będzie
zobowiązana do współpracy z Doradcą Energetycznym wskazanym przez Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, którego zadaniem jest
m.in.:
1) prowadzenie doradztwa w zakresie przygotowania inwestycji w obszarze efektywności
energetycznej (EE) i odnawialnych źródeł energii (OZE);
2) prowadzenie doradztwa przy wdrażaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej,
3) wparcie potencjalnych beneficjentów w weryfikowaniu audytów energetycznych
i wdrażaniu rekomendacji wynikających z audytów energetycznych;
4) informowanie potencjalnych beneficjentów o możliwych i najkorzystniejszych źródłach
finansowania w obszarze EE i OZE, m.in. w ramach POIiŚ 2014 – 2010, RPO 20142020 i krajowych źródłach finansowania,
5) przeprowadzanie spotkań informacyjnych/edukacyjnych w jednostkach samorządu
terytorialnego, spółdzielniach, wspólnotach mieszkaniowych, szkołach oraz dla
lokalnych przedsiębiorców;
94
Strona 96
6) wsparcia w przygotowaniu dokumentacji aplikacyjnej o środki funduszy Unii
Europejskiej;
7) prowadzenia doradztwa w zakresie montażu finansowego.
13.1.Wskaźniki do monitorowania
Tabela 60.
Wskaźniki do monitorowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy miasta
Mirosławiec
Sektor
Inwestycje
Transport
Budynki
Lokalna
Wskaźnik
Liczba zrealizowanych inwestycji
na terenie gminy z zakresu
gospodarki niskoemisyjnej
Liczba zgłoszonych inwestycji na
terenie gminy z zakresu
gospodarki niskoemisyjnej
Łączna redukcja emisji gazów
cieplarnianych w wyniku
zrealizowanych inwestycji
Łączna planowana redukcja emisji
gazów cieplarnianych w wyniku
zgłoszonych (nie zrealizowanych)
inwestycji
Długość ścieżek rowerowych
w km
Średniodobowy ruch pojazdów
w ustalonym, reprezentatywnym
punkcie na terenie gminy
Ilość paliw zużywanych przez
pojazdy zgłaszane do Wydziału
Ochrony Środowiska Urzędu
Marszałkowskiego Województwa
Zachodniopomorskiego
Całkowite zużycie energii
w budynkach publicznych
Jednostkowe roczne zużycie
energii końcowej w budynkach
publicznych kWh/m2/rok
Całkowite zużycie energii
elektrycznej
Całkowite zużycie gazu
sieciowego w gospodarstwach
domowych
Całkowite zużycie gazu
sieciowego przez innych
odbiorców niż gospodarstwa
domowe
Łączna ilość wyprodukowanej
Źródło danych
Sugerowana
częstotliwość
prowadzenia
monitoringu
Raz do roku
Inwestorzy
Raz do roku
Inwestorzy
Raz do roku
Raport z bazy danych
Raz do roku
Raport z bazy danych
Raz do roku
Urząd Miejski
w Mirosławcu
Badanie ruchu
Raz do roku
Raz do roku
Raz na dwa
lata
Raz na dwa
lata
Wydziału Ochrony
Środowiska Urzędu
Marszałkowskiego
Województwa
Zachodniopomorskiego
Ankiety
Ankiety
Raz do roku
Zakłady energetyczne
Raz do roku
Dostawcy gazu
sieciowego
Raz do roku
Dostawcy gazu
sieciowego
Raz do roku
Zakłady energetyczne
95
Strona 97
Sektor
Wskaźnik
Sugerowana
częstotliwość
prowadzenia
monitoringu
energii elektrycznej ze źródeł
odnawialnych
Łączna ilość energii cieplnej
wyprodukowanej w
biogazowniach
Liczba wytwórców energii
elektrycznej na terenie gminy,
w tym mikroinstalacji
o mocy do 40kW
Zaangażowanie Liczba mieszkańców
uczestniczących w różnego
mieszkańców
rodzaju wydarzeniach
poświęconych efektywności
energetycznej/wykorzystaniu
odnawialnych źródeł
energii/zwiększenia efektywności
transportu.
Liczba postępowań
Zielone
przetargowych, w których
zamówienia
wprowadzono kryterium związane
publiczne
z gospodarka niskoemisyjną
Źródło danych
produkcja
energii
Raz do roku
Właściciele/zarządcy
biogazowni
Raz do roku
Przedsiębiorstwo
energetyczne
Raz do roku
Instytucje
odpowiedzialne za
realizację działań
nieinwestycyjnych
przewidzianych w Planie
Gospodarki
Niskoemisyjnej
Raz do roku
Urząd Miejski
w Mirosławcu
13.2. Opis sposobu ewaluacji inwestycji zgłaszanych do Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej
Podstawową miarą oceny (ewaluacji) Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest stopień
osiągnięcia celów. Zgodnie z zapisami rozdziału 9 niniejszego opracowania, określono
następujące cele:
• Redukcja emisji CO2 na terenie gminy Mirosławiec ze źródeł pierwotnych
i wtórnych o 10% do roku 2020 r., w stosunku do roku 2013 r.
• Redukcja do 2020 r. zużycia energii finalnej o 10%, w stosunku do roku 2013 r.
• Zwiększenie udziału wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na
terenie gminy Mirosławiec o 60 % do roku 2020, w stosunku do roku 2013 r.
• Zwiększenie świadomości mieszkańców gminy Mirosławiec w zakresie niskiej
emisji.
System ewaluacji Planu koncentruje się na 2 aspektach:
• analiza stopnia osiągnięcia poszczególnych celów planu;
• analiza efektywności osiągania celów planu przez poszczególne inwestycje do niego
zgłaszanych.
96
Strona 98
13.3. Opis sposobu pozyskiwania danych niezbędnych do monitorowania Planu
Gospodarki Niskoemisyjnej
1. SEKTOR INWESTYCJE
Wskaźniki:
1) Liczba zrealizowanych inwestycji na terenie gminy z zakresu gospodarki
niskoemisyjnej;
2) Liczba zgłoszonych inwestycji na terenie gminy z zakresu gospodarki niskoemisyjnej;
3) Łączna redukcja emisji gazów cieplarnianych w wyniku zrealizowanych inwestycji;
4) Łączna planowana redukcja emisji gazów cieplarnianych w wyniku zgłoszonych
(niezrealizowanych) inwestycji.
Sposób pozyskania danych do obliczenia wskaźników:
Osoba odpowiedzialna po zakończeniu roku monitoruje inwestycje, które miały zostać
zrealizowane w danym okresie. Wykaz inwestycji znajduje się w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej oraz w informatycznej bazie danych.
W przypadku, gdy inwestycja została zrealizowana w zakładanym czasie i zakresie, po
potwierdzeniu zrealizowania inwestycji - system informatyczny automatycznie obliczy
wpływ tej inwestycji na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Jeżeli inwestycja została zrealizowana w zakładanym czasie, ale w innym zakresie
osoba odpowiedzialna za monitoring jest zobowiązana do skorygowania zakresu inwestycji
(ze szczególnym uwzględnieniem jej wpływu na środowisko) w bazie danych, na podstawie
informacji od podmiotu realizującego daną inwestycję. Po wprowadzeniu zaktualizowanych
danych system informatyczny automatycznie obliczy wpływ tej inwestycji na zmniejszenie
emisji gazów cieplarnianych.
W sytuacji, gdy inwestycja nie została zrealizowana w zakładanym czasie i zakresie
osoba odpowiedzialna za monitoring przesuwa modyfikuje/odpowiednio inwestycję (opis
inwestycji) w systemie.
Jeśli podmiot zgłaszający inwestycję zaniecha jej wykonania, należy usunąć ją z bazy
danych. W przypadku zgłoszenia nowych inwestycji, system umożliwi ich wprowadzenie do
bazy danych.
Wskaźniki odpowiednio:
1) łączna redukcja emisji gazów cieplarnianych w wyniku zrealizowanych inwestycji,
2) łączna planowana redukcja emisji gazów cieplarnianych w wyniku zgłoszonych
(niezrealizowanych) inwestycji
- zostaną przeliczone przez system, a ich wyniki będzie można wygenerować w raporcie.
1. SEKTOR TRANSPORT
1) Długość ścieżek rowerowych w km
Na podstawie informacji z Referatu Gospodarki Inwestycji i Środowiska Urzędu
Miejskiego w Mirosławcu należy wprowadzić długość (w km) ścieżek rowerowych
wybudowanych na terenie gminy Mirosławiec.
97
Strona 99
2) Średniodobowy ruch pojazdów w ustalonym, reprezentatywnym punkcie na
terenie gminy Mirosławiec
Raz do roku należy przeprowadzić badania ruchu na terenie gminy Mirosławiec,
przynajmniej w punkcie o najwyższym natężeniu ruchu. Dla gminy Mirosławiec na rok 2016
są to punkty na drodze krajowej nr 10 (S10), na wjeździe do Mirosławca od strony Wałcza
przy zjeździe w kierunku Wielunia (plac Wolności). Przyjmuje się realizację w formie
zlecenia zewnętrznego lub w oparciu o badanie ruchu przeprowadzone przez zarządcę drogi
w danym roku kalendarzowym.
Wyniki badań ruchu należy wprowadzić do informatycznej bazy danych. Na tej
podstawie system automatycznie oszacuje zmianę natężenia ruchu na terenie gminy. Jeżeli
zmiana ta będzie znacząco odbiegać od prognoz opracowanych w oparciu o instrukcję oceny
efektywności inwestycji drogowych przeprowadzonych przez Instytut Budowy Dróg
i Mostów, pojawi się komunikat sugerujący rozszerzenie badań o kolejne punkty pomiarowe,
celem zmniejszenia błędu szacunku.
Oszacowany w ten sposób średniodobowy ruch pojazdów na terenie całej gminy
posłuży, w oparciu o bazową inwentaryzację, do obliczenia szacowanej ilości łącznej emisji
CO2 z transportu na terenie gminy Mirosławiec.
3) Ilość paliw zużywanych przez pojazdy zgłaszane do Wydziału Ochrony
Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego.
Osoba odpowiedzialna za monitoring będzie zobowiązana do wysłania do Wydziału
Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego
wniosku o udostępnienie danych dotyczących łącznego zużycia paliw przez pojazdy
zgłoszone do Urzędu celem naliczenia opłaty środowiskowej.
Po uzyskaniu danych należy je wprowadzić do bazy.
Do oszacowania emisji CO2 łącznie posłużą wskaźniki nr 2 i 3. Waga każdego z nich
wynosi 50%.
3. SEKTOR BUDYNKI
1) Całkowite zużycie energii w budynkach publicznych
2) Jednostkowe roczne zużycie energii końcowej w budynkach publicznych
kWh/m2/rok
Na podstawie załączonego do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wykazu budynków
użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec należy skierować prośbę
o wypełnienie ankiety w informatycznej bazie danych emisji CO2. Po wypełnieniu ankiet
przez zarządców obiektów publicznych automatycznie zostaną przeliczone wartości
wskaźników nr 1 i 2.
3) Całkowite zużycie energii elektrycznej
Osoba odpowiedzialna za monitoring będzie zobowiązana do wysłania do zakładów
energetycznych wniosku o udostępnienie danych dotyczących całkowitego zużycia energii
elektrycznej na terenie gminy Mirosławiec. Po uzyskaniu danych należy je wprowadzić do
98
Strona 100
informatycznej bazy danych emisji CO2. Po wprowadzeniu danych wskaźnik zostanie
przeliczony automatycznie.
4) Całkowite zużycie gazu sieciowego w gospodarstwach domowych oraz przez
innych odbiorców niż gospodarstwa domowe
Osoba odpowiedzialna za monitoring będzie zobowiązana do wysłania do dostawców
gazu sieciowego na teren gminy Mirosławiec wniosku o udostępnienie danych dotyczących
całkowitego zużycia gazu sieciowego w gospodarstwach domowych oraz przez pozostałe
podmioty z terenu gminy Mirosławiec. Po uzyskaniu danych należy je wprowadzić do
4. SEKTOR - LOKALNA PRODUKCJA ENERGII
1) Łączna ilość wyprodukowanej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
energetycznych wniosku o udostępnienie danych dotyczących ilość wyprodukowanej energii
elektrycznej ze źródeł odnawialnych gminy Mirosławiec. Po uzyskaniu danych należy je
wprowadzić do informatycznej bazy danych emisji CO2. Po wprowadzeniu danych wskaźnik
zostanie przeliczony automatycznie.
2) Łączna ilość energii cieplnej wyprodukowanej w biogazowniach
Osoba odpowiedzialna za monitoring na podstawie jawnego rejestru wytwórców
biogazu rolniczego prowadzonego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego (zgodnie z art. 24
ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. poz. 478))
zobowiązana jest do sprawdzenia, czy na terenie gminy nie powstała nowa biogazownia.
W przypadku znalezienia nowej biogazowni, osoba odpowiedzialna za monitoring
zobowiązana jest do skierowania zapytania do wytwórców biogazu o ilość wyprodukowanej
energii cieplnej w biogazowni. Po uzyskaniu danych należy je wprowadzić do informatycznej
bazy danych emisji CO2. Po wprowadzeniu danych wskaźnik zostanie przeliczony
automatycznie.
W sytuacji, gdy budowa biogazowni była wcześniej zgłoszona do gminy, jako
planowana inwestycja i wprowadzona do informatycznej bazy danych emisji CO2 w sektorze
„Inwestycje” – danych dodatkowych nie wprowadza się.
3) Liczba wytwórców energii elektrycznej na terenie gminy Mirosławiec, w tym,
mikroinstalacji o mocy do 40Kw
energetycznych wniosku o udostępnienie danych dotyczących liczby wytwórców energii
elektrycznej na terenie gminy Mirosławiec. Po uzyskaniu danych należy je wprowadzić do
W przypadku, gdy liczba wytwórców energii elektrycznej na terenie gminy
Mirosławiec, w tym mikroinstalacji o mocy do 40 kW wrośnie w niezadawalającym stopniu,
należy zintensyfikować działania określone w sektorze „zaangażowanie mieszkańców” np.
poprzez przeprowadzenie akcji informacyjnej na temat możliwości pozyskania
dofinansowania na mikroinstalacje.
99
Strona 101
5. SEKTOR - ZAANGAŻOWANIE MIESZKAŃCÓW
Liczba mieszkańców uczestniczących w różnego rodzaju wydarzeniach poświęconych
efektywności energetycznej/wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii/zwiększenia
efektywnemu transportu
Osoba odpowiedzialna za monitoring kieruje zapytania do instytucji odpowiedzialnych
za wdrażanie działań nieinwestycyjnych przewidzianych w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej dla gminy Mirosławiec, dotyczące liczby uczestników w różnego rodzaju
wydarzeniach poświęconych efektywności energetycznej/wykorzystaniu odnawialnych źródeł
energii/zwiększenia efektywnemu transportu.
Zapytanie może dotyczyć również ewentualnych dodatkowych, a nieprzewidzianych
w PGN działań informacyjno/promocyjnych.
6. SEKTOR - ZIELONE ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
Liczba postępowań przetargowych, w których wprowadzono kryterium związane
z gospodarka niskoemisyjną
Jednostka organizacyjna odpowiedzialna za zamówienia publiczne w gminie
Mirosławiec, jest zobowiązana do prowadzenia ewidencji postępowań o udzielenie zamówień
przetargowych, w których wprowadzono kryterium związane z gospodarka niskoemisyjną.
W budżecie gminy Mirosławiec na kolejne lata należy zabezpieczyć środki na pokrycie
wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za prowadzenie monitoringu Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej. Środki niezbędne do prowadzenia procesu monitoringu powinny zostać
zabezpieczone w budżecie gminy, w roku, w którym planuje się jego przeprowadzenie.
14. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
Potrzeba sporządzenia i realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej wynika ze
zobowiązań, określonych w ratyfikowanym przez Polskę Protokole z Kioto oraz w pakiecie
klimatyczno-energetycznym, przyjętym przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku.
Ponadto jest zgodna z polityką Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu
Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011
roku.
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Mirosławiec pomoże w spełnieniu
obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności
energetycznej, określonych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności
energetycznej, (Dz. U. Nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Posiadanie Planu będzie podstawą do
uzyskania wystąpienia o współfinansowanie inwestycji w zakresie optymalizacji zużycia,
wytworzenia i wykorzystania energii na terenie gminy, przez jej mieszkańców oraz
zlokalizowane tam przedsiębiorstwa.
W związku z powyższym została opracowana dokumentacja środowiskowa zgodnie
z art. 46 oraz według art. 49 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 627, z późn. zm.).
Obwieszczeniem z dnia ……. wszczęto procedurę OOŚ. Następnie zgodnie z w/w
ustawą, pismem z dnia …. wystąpiono do RDOŚ w Szczecinie oraz PWIS o zajęcie
stanowiska zasięgnięto o opinię w sprawie przeprowadzenia procedury OOŚ, a w przypadku
100
Strona 102
konieczności przeprowadzenia procedury administracyjnej zakresu i stopnia szczegółowości
prognozy oceny oddziaływania dokumentu strategicznego na środowisko.
Zgodnie z otrzymanymi pismami znak …… z dnia …. RDOŚ w Szczecinie oraz pismo
znak ….. PWIS przystąpiono …….
Opracowanie środowiskowe zostało wykonane i przedłożone do za opiniowania …..
oraz w zgodnie z obwieszczeniem zostało wyłożone do publicznego wglądu oraz możliwości
zajęcia stanowiska i wniesieniu uwag do dokumentu.
Po przeprowadzeniu dyskusji publicznej, podczas których przeprowadzono prezentację
głównych założeń PGN oraz przedstawiono główne uwarunkowania środowiskowe uzyskano
akceptację wymienionych dokumentów.
Zgodnie z obwieszczeniem z dnia …. zakończono postępowanie OOŚ w sprawie Plany
Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Mirosławiec i niniejsze dokumenty zostały
przedłożone do biura Rady Miejskiej w Mirosławcu w celu przeprowadzenia procesu
legislacji.
15.
Podsumowanie
Niniejszy dokument, po przyjęciu go przez Radę Miejską Mirosławca jest
opracowaniem strategicznym wyznaczającym misję, cele i działania na najbliższe 4 do 5 lat.
Głównym zadaniem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest poprawa funkcjonowania
człowieka poprzez bardziej czystsze środowisko naturalne oraz zapewnienie wymiernych
korzyści wynikających z efektywnego ograniczenia zużycia energii. Sama idea PGN poza
ewidentnym efektem ekologicznym ma się przysłużyć, być odczuwalna i przynosić wymierny
policzalny efekt samym mieszkańcom gminy Mirosławiec. Racjonalne działanie w zakresie
gospodarowania energią w różnej postaci poza wymiernymi efektami środowiskowymi mają
przyczynić się do rozwoju technologicznego, podpartego racjonalnym rachunkiem
ekonomicznym, czyli w pełni realizować ideę zrównoważonego rozwoju gminy Mirosławiec.
16.
Wykaz załączników
Załącznik nr 1 – Wykaz zrealizowanych inwestycji w zakresie gospodarki niskoemisyjnej na
terenie gminy Mirosławiec.
Załącznik nr 2 – Przedsięwzięcia mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej na
obszarze badanej gminy wraz z harmonogramem rzeczowo-finansowym i źródłami
finansowania.
101
Strona 103
Załącznik nr 1 do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020
Dotychczasowe działania gminy w zakresie efektywności energetycznej, gospodarki niskoemisyjnej oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
Nazwa projektu
Termomodernizacja
budynku Urzędu Gminy i
Miasta w Mirosławcu
Termomodernizacja
budynku Szkoły
Podstawowej oraz sali
gimnastycznej w
Mirosławcu
Termomodernizacja
budynku Przedszkola
Samorządowego w
Mirosławcu
Koszt
projektu
732585,27
1666731,21
468234,9
Termin
realizacji
projektu
2007-2011
2005-2011
2005-2011
Źródło dofinansowania
Zakres prac
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
Zadanie dotyczyło wykonania w części budynku zajmowanego na potrzeby Urzędu robót budowlanych tj.:
- wymiany stolarki okiennej drewnianej na drewnianą;
- wymiana stolarki drzwiowej (zewnętrznej) z drewnianej na drewnianą;
- docieplenie dachu wełną mineralną;
- wymiana pokrycia dachowego – z dachówki na dachówkę;
- instalacja nowego centralnego ogrzewania;
Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
oraz Program Operacyjny
Zadanie dotyczyło wykonania robót budowlanych tj.:
- wymiany stolarki okiennej drewnianej na PCV;
- wymiana stolarki drzwiowej z drewnianej na aluminiową;
- docieplenie stropodachu na sali gimnastycznej warstwą wełny mineralnej oraz ekofiber na szkole podstawowej z
wykonaniem pokrycia papowego;
- docieplenie ścian zewnętrznych styropianem ;
- rozbiórka elementów zewnętrznych, schodów zewnętrznych, tarasów, przemurowanie kominów, murki ogniowe,
schody zewnętrzne i tarasy, opaski i daszki
- wykonanie instalacji centralnego ogrzewania – rurociągi, zawory odpowietrzające, nagrzewnice zawory
grzejnikowe, zawory regulacyjne, grzejniki;
- zamontowanie naczynia zbiorczego;
- ocieplenie stropodachu wraz z wykonaniem pokrycia na dachu łącznika;
- montaż parapetów zewnętrznych;
- wykonanie cokoły;
Narodowy Fundusz Ochrony
oraz Program Operacyjny
- wymiany stolarki okiennej drewnianej na PCV;
- docieplenie stropodachu warstwą ekofiber w wykonaniem pokrycia papowego;
- docieplenie ścian zewnętrznych styropianem;
- rozbiórka elementów zewnętrznych, schodów zewnętrznych, tarasów, przemurowanie kominów, murki ogniowe,
schody zewnętrzne i tarasy, opaski i daszki
- wykonanie instalacji odgromowej;
- rozebranie pozostałości części starego komina;
- renowacja schodów i podestu wraz z wykonaniem balustrady przy części mieszkalnej;
- wymiana drzwi wejściowych od strony kuchni;
1
Strona 104
Nazwa projektu
Koszt
projektu
Termin
realizacji
projektu
Zakres prac
- pokrycie daszków płytami poliwęglanowymi nad wejściem od strony kuchni i częścią mieszkalna;
Termomodernizacja Ośrodka
Kultury w Mirosławcu
Modernizacja i remont w
Orlu sklepu na świetlicę
wiejską z wyposażeniem,
zagospodarowaniem terenu
oraz budową boiska
Budowa świetlicy wiejskiej
w Jadwiżynie wraz z
wyposażeniem i
zagospodarowaniem terenu
1491828,12
223189,34
312624,95
2005-2011
Program Operacyjny
Zadanie dotyczyło wykonania robót budowlanych : wymiany stolarki okiennej; wymiana stolarki drzwiowej
(zewnętrznej); ocieplenie stropodachu wełną mineralną; docieplenie ścian zewnętrznych biblioteki styropianem;
docieplenie ścian zewnętrznych muzeum styropianem; instalacja nowego centralnego ogrzewania – rurociągi,
grzejniki; instalacja wentylacyjna mechanicznej; rozebranie starego pokrycia dachowego z papy; rozebranie obróbek
blacharskich murków ogniowych, okapów i kołnierzy gzymsów;- wykonanie nowego dwuwarstwowego pokrycia
dachu z papy termozgrzewalnej; wykonanie nowych obróbek blacharskich murków ogniowych, okapów i kołnierzy
gzymsów; wykonanie nowego dwuwarstwowego pokrycia dwóch daszków nad wejściami do budynku z papy
termozgrzewalnej, obróbek blacharskich na styku daszku ze ścianą oraz obróbek okapów; przebudowa schodów
wejściowych zewnętrznych (wejście do Biblioteki) - skucie istniejącej okładziny z lastriko wraz z wierzchnia
warstwą betonu, wylać płytę żelbetową ze zbrojeniem, wykonanie stopni obłożonych płytkami z kamienia
sztucznego mrozoodpornymi, antypoślizgowymi;
2006-2011
Urząd Marszałkowski
Województwa
Zachodniopomorskiego za
pośrednictwem Stowarzyszenia
„Lider Wałecki” w ramach
działania „Wdrażanie lokalnych
strategii rozwoju” dla operacji,
które odpowiadają warunkom
przyznania pomocy w ramach
działania „Odnowa i rozwój wsi"
objętego Programem Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata
2007-2013
- wykonanie nowej wykładziny z tworzywa sztucznego PCV w dużej sali;
- renowacja tynków wewnętrznych wraz z wykonaniem nowych i malowaniem ścian
- wymiana kratek wentylacyjnych w budynku
- wykonanie ocieplenia ścian zewnętrznych płytami styropianowymi
- wykonanie izolacji cieplnej i przeciwwilgociowej
- wykonanie elewacji
- zamontowanie nowego daszku z tworzywa sztucznego plexiglas nad wejściem głównym do budynku
- pokrycie dachów papą wraz z obróbkami blacharskimi
- przemurowanie komina
- zamontowanie nowych rynien i rur spustowych
- wykonanie dojścia do budynku z kostki typu polbruk grubości 6 cm na podsypce cementowo-piaskowej
- wykonanie systemu alarmowego w budynku
- zamontowanie budynku gospodarczego o konstrukcji blaszanej na podbudowie z kostki brukowej typu polbruk
2010-2013
Działanie 413 „Wdrażanie
lokalnych strategii rozwoju” w
zakresie operacji
odpowiadających warunkom
przyznania pomocy w ramach
działania „ Odnowa i Rozwój
Wsi” na obszarze LSR,
realizowanej przez lokalną grupę
działania o nazwie:
Stowarzyszenie Lokalna Grupa
Zadanie dotyczyło wybudowania budynku parterowego z poddaszem nieużytkowym, niepodpiwniczony dostępnego
dla osób niepełnosprawnych- budynek wykonany w technologii tradycyjnej, fundamenty żelbetowe, ściany
fundamentowe z bloczków betonowych, ściany parteru z gazobetonu,- budynek z dachem dwuspadowym, pokryty
blachą dachówko podobną, - konstrukcja dachu – wiązary kratowe,- stolarka okienna PCV, drzwi zewnętrzne
aluminiowe, drzwi wewnętrzne typowe drewniane- budynek ocieplony styropianem,- budynek wyposażony jest w
wewnętrzną instalację wodociągową, kanalizacji sanitarnej, elektryczna, c.o. elektryczne ze sterownikiem, ciepła
woda użytkowa z podgrzewacza przepływowego elektrycznego, wentylację grawitacyjną i wywiewną w łazienkach,
instalacje odgromową,- budynek zasilany jest w wodę z własnego ujęcia (studnia),- ścieki odprowadzane są do
zbiornika bezodpływowego o poj. 8m3- wykonanie dojścia do budynku z kostki typu polbruk grubości 6 cmDane
budynku:- powierzchnia użytkowa – 66,76 m2- powierzchnia zabudowy – 103,65 m2-wysokość – 5,52 m- długość –
2
Strona 105
Nazwa projektu
Modernizacja wraz z
rozbudową budynku
świetlicy wiejskiej w
Bronikowie
Termomodernizacja
budynku remizy OSP w
Bronikowie
Koszt
projektu
645120,35
172100
Termin
realizacji
projektu
2012-2014
2012-2014
Zakres prac
działania „LIDER WAŁECKI” w
Wałczu, Objętego PROW na lata
2007-2013
15,21m- szerokość – 6,98m- kubatura – 440,00 m3Pomieszczenia: kuchnia, sala bankietowa, sala komputerowa, wc,
wc dla niepełnosprawnych, korytarz, wiatrołap, pomieszczenie gospodarcze
Dofinansowanie w ramach
działania 413 Wdrażanie
lokalnych strategii rozwoju
PROW na lata 2007-2013 dla
operacji, które odpowiadają
warunkom przyznania pomocy w
ramach działania Odnowa i
rozwój wsi
W ramach zadania wykonano:- powiększenia świetlicy poprzez zabudowę przestrzeni pomiędzy budynkiem remizy i
budynkiem świetlicy,- zadaszenia przy wschodniej ścianie świetlicy,- zmiany funkcjonalne, w tym oddzielenie
funkcjonalne i instalacyjne pomieszczeń sklepu od świetlicy,- likwidację piwnic i znajdującej się tam kotłowni,termomodernizację istniejącego budynku (ocieplenie ścian, dachu, wymianę okien, drzwi zewnętrznych),wykonanie podłóg, drzwi wewnętrznych, instalacji elektrycznej oświetleniowa, instalacja elektryczna do ogrzewania
budynku, instalacji elektrycznej, wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, wentylację grawitacyjną i wywiewną w
łazienkach, instalacje odgromową,- wykonanie dojść do budynku dostosowanych dla osób niepełnosprawnych,wykonanie parkingów,- wykonanie trawników,- dostawa i montaż wyposażenia i urządzeń,- wykonanie przyłącza
wodociągowego,- dostawa i montaż zbiornika bezodpływowego do odprowadzania ścieków,- doprowadzenie energii
elektrycznej przebudowanym przyłączem,- dostawa i montaż masztu flagowego i tablicy informacyjnej, - wykonanie
przyłącza telekomunikacyjnego i podłączenie Internetu. Dane całego budynku po rozbudowie:- powierzchnia
użytkowa – 191,03 m2- powierzchnia zabudowy – 240,35 m2- kubatura – 1030,00 m3Dane dobudowanej części
budynku :- powierzchnia użytkowa – 32,48 m2- powierzchnia zabudowy – 40,80 m2- kubatura – 160,00
m3Parametry dla zadaszenia:- powierzchnia zabudowy – 39,77 m2- powierzchnia zadaszenia – 48,81m2- kubatura
– 80,00 m3Pomieszczenia przeznaczone na potrzeby świetlicy: kuchnia, sala bankietowa, sala komputerowa, wc, wc
dla niepełnosprawnych, korytarz, wiatrołap, pomieszczenie gospodarcze
Wojewódzki Fundusz Ochrony
w Szczecinie
Zadanie dotyczyło:
- termomodernizacji istniejącego budynku (ocieplenie ścian, dachu),
- wykonania elewacji budynku,
- przeniesienia na ścianę tylną istniejących dwóch okien,
- wymiany instalacji elektrycznej z wykonaniem ogrzewania piecami elektrycznymi (grzejniki),
- wykonania zadaszenia nad wejściem do remizy,
- wymiany orynnowania i obróbek blacharskich,
- wykonania wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej,
- wykonania wewnętrznej instalacja grzewczej,
- wykonania W.l.z od strony zasilania, rozdzielnicę R,
- przeniesienia zasilania syreny,
- wykonania instalacji przeciwporażeniowej, pożarowej i od przepięć,
- wykonania instalacji odgromowej,
- wykonania przyłącza kanalizacji sanitarnej do zbiornika na ścieki, wykonania przyłącza wody,
- wykonania wewnętrznych instalacje w budynku: kanalizacji sanitarnej, instalacja wody zimnej,
- dostawy i montażu wyposażenia: zestaw mebli kuchennych, szafki i regały (metalowe) na ubrania i sprzęt
strażacki, ławki,
- wymiany stolarki drzwiowej wewnętrznej (szt. 3), wymiana drzwi wejściowych,
3
Strona 106
Nazwa projektu
Koszt
projektu
Termin
realizacji
projektu
Zakres prac
- wykonanie tynków wewnętrznych, malowania ścian i sufitów w pomieszczeniach,
- wymiana uszkodzonych płytek podłogowych i ściennych w pomieszczeniu socjalnym,
- wymiana w pomieszczeniu wc – kabiny prysznicowej, umywalki, muszki klozetowej,
- wykonanie utwardzenia terenu
4
Strona 107
Załącznik nr 2 do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020
Zgłoszone przedsięwzięcia na terenie gminy Mirosławiec mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej na obszarze gminy wraz z harmonogramem
rzeczowo – finansowym i źródłami finansowania
Lp.
1.
2.
3.
DANE PODMIOTU
(interesariusza)
Nazwa
Podmiot
wnioskodawcy/
odpowiedzialny/
Adres
forma prawna
Gmina
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Mirosławiec
oraz partner
prywatny lub
operator
medycznych
infrastruktury
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec oraz
partner społeczny
lub organ
administracji
wyższego
szczebla
Gmina
Mirosławiec
Dane zgłaszanej inwestycji
Opis
Szacowany koszt i źródła finansowania
Okres
realizacji
Termomodernizacja budynku byłej Przychodni Zdrowia w
Mirosławcu wraz z przebudową pomieszczeń i przystosowaniem
budynku dla osób niepełnosprawnych oraz wykonaniem
instalacji fotowoltaicznej.
W ramach tej inwestycji zakłada się wykonanie
termomodernizacji głębokiej zgodnie z przepisami
szczegółowymi. Dopuszcza się realizację instalacji pozyskującej
energie z OZE, jako źródła wspomagającego funkcjonowanie
zabudowy usługowej.
Rozbudowa budynku remizy OSP w Mirosławcu. Zakłada się
zastosowanie technologii budowlanych spełniających wymogi
budynku energooszczędnego.
Dopuszcza się realizację instalacji pozyskującej energie z OZE,
jako źródła wspomagającego funkcjonowanie zabudowy oraz jako
alternatywne źródło energii zapewniające bezpieczeństwo
funkcjonowania służb ratunkowych.
01.2016 –
12.2020
Wykonanie kotłowni w budynku przedszkola w Mirosławcu
Górnym. Zakłada się zastosowanie wysoko sprawnej instalacji
na paliwo typu gaz lub biomasę np. w układzie kogeneracyjnym.
01.2016 –
12.2020
Szacunkowy
koszt (mln)
Źródła
finansowania
6,8
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Wieloletnia
Prognoza
Finansowa
NIE
Wskaźniki osiągane w
wyniku realizacji
działań/inwestycji
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
zwiększenie produkcji
energii z OZE [MWh]
01.2016 –
12.2020
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
zmniejszenie zużycia
energii - podniesienie
efektywności
energetycznej [MWh]
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
1
Strona 108
4.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Mirosławca
Górnego
01.2016 –
12.2020
9,5
Gmina i Miasto
Mirosławiec
TAK
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
5.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Budowa oświetlenia ścieżki pieszo-rowerowej łączącej
Mirosławiec z Mirosławcem Górnym
01.2016 –
12.2020
2,5
Gmina i Miasto
Mirosławiec
TAK
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
6.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Budowa sieci oświetlenia ulicznego ul. Sprzymierzonych w
Mirosławcu (w stronę j. Kosiakowo - ostatni odcinek)
01.2016 –
12.2020
1,3
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
7.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Budowa oświetlenia drogi przy Cmentarzu Komunalnym w
Jabłonowie
01.2016 –
12.2020
0,45
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
8.
9.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Budowa oświetlenia na ul. Parkowej w Mirosławcu (odcinek od
Stadionu Miejskiego do przejazdu kolejowego wraz z odcinkiem
do byłego PGR) wraz z drogą do Cmentarz Komunalnego i
Cmentarza Żydowskiego w Mirosławcu
01.2016 –
12.2020
Budowa oświetlenia na ul. Słonecznej w Mirosławcu
01.2016 –
12.2020
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
2
Strona 109
efektywności
energetycznej [MWh]
10.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Budowa oświetlenia na ul. Tęczowej oraz na działkach nr
954/16, 561/2, 694/19, 694/20, 694/21, 21/5 w Mirosławcu
01.2016 –
12.2020
Gmina i Miasto
Mirosławiec
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
11.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Budowa oświetlenia na ul. Lipowej i Akacjowej w Mirosławcu.
01.2016 –
12.2020
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
12.
13.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Gmina
Mirosławiec
Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej we wsi Łowicz
Wałecki wraz z przebudową pomieszczeń i wejścia do budynku
oraz wykonaniem instalacji fotowoltaicznej.
01.2016 –
12.2020
Termomodernizacja budynku socjalnego na Stadionie Miejskim
w Mirosławcu wraz z przebudowa pomieszczeń i wykonaniem
01.2016 –
12.2020
4,0
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
9,2
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej [MWh]
efektywności
energetycznej [MWh]
3
Strona 110
Gmina i Miasto
Mirosławiec lub
Samorządowe
Przedszkole
"Słoneczko" w
Mirosławcu
Gmina i Miasto
Mirosławiec lub
Samorządowe
Przedszkole
"Słoneczko" w
Mirosławcu
Rozbudowa i termomodernizacja budynku oraz modernizacja
instalacji elektrycznej, instalacji oświetleniowej, rozdzielnicy
wraz z wykonaniem instalacji fotowoltaicznej oraz modernizacja
pomieszczeń sanitarnych w budynku Samorządowego
Przedszkola "Słoneczko" w Mirosławcu.
01.2016 –
12.2020
15
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Gmina i Miasto
Mirosławiec
Termomodernizacja, przebudowa i rozbudowa części budynku
Urzędu Miejskiego w Mirosławcu wraz z zagospodarowaniem
terenu przy budynku
01.201712.2020
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
efektywności
energetycznej [MWh]
16
Gmina i Miasto
Mirosławiec lub
Samorządowe
Przedszkole
"Słoneczko" w
Mirosławcu
Gmina i Miasto
Mirosławiec lub
Samorządowe
Przedszkole
"Słoneczko" w
Mirosławcu
Rozbudowa i termomodernizacja budynku Przedszkola w
Mirosławcu Górnmym
01.201712.2020
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
efektywności
energetycznej [MWh]
14.
Gmina i Miasto
Mirosławiec
NIE
zmniejszenie emisji
CO2 [Mg]
efektywności
energetycznej
[zmniejszenie zużycia
efektywności
energetycznej
[MWh]MWh]
4
Strona 111
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe
dla Gminy i Miasta Mirosławiec
na lata 2016 – 2030
Marzec 2016 r.
Strona 112
Opracował:
Ekoplan Rachuta, Arciuszkiewicz-Rachuta s.c.
Siedziba:
ul. Batalionów Chłopskich 50/1, 70-770 Szczecin
oddział: ul. Górna 12, 78-550 Czaplinek
Tel./fax:
94 372 09 29
e-mail: [email protected]
Zespół autorów:
mgr Marcin Rachuta
mgr inż. Urszula Arciuszkiewicz-Rachuta
mgr inż. Dorota Deptuła
2
Strona 113
Spis treści
1.
Cel i zakres opracowania ................................................................................................................ 5
2.
Podstawy prawne ............................................................................................................................ 5
3.
Metodologia opracowania założeń ................................................................................................ 6
4.
Uwarunkowania dotyczące zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe ............. 7
4.1. Regulacje prawne na poziomie kraju ........................................................................................... 7
4.2. Lokalne dokumenty strategiczne ................................................................................................. 9
5.
Ogólna charakterystyka gminy Mirosławiec.................................................................................. 14
5.1. Położenie geograficzne............................................................................................................... 14
5.2. Uwarunkowania środowiskowe i klimatyczne .......................................................................... 16
5.3. Uwarunkowania demograficzne ................................................................................................ 20
5.4. Ogólna charakterystyka struktury budowlanej .......................................................................... 22
5.5. Przemysł ..................................................................................................................................... 24
5.6. Zasoby energii odnawialnej ........................................................................................................ 26
5.7. Kluczowe inwestycje................................................................................................................... 27
6.
Systemy energetyczne na terenie gminy Mirosławiec . ................................................................ 28
6.1. System ciepłowniczy................................................................................................................... 28
6.2. System gazowniczy ..................................................................................................................... 31
6.3. System elektroenergetyczny ...................................................................................................... 32
6.4. Systemy lokalne i indywidualne oparte na paliwie stałym ........................................................ 33
6.5. Systemy lokalne i indywidualne oparte na paliwie gazowym i olejowym ................................. 34
6.6. Stan środowiska w gminie Mirosławiec ..................................................................................... 35
7.
Zapotrzebowanie na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe – stan obecny ........................ 37
7.1. Opis metodologii ....................................................................................................................... 37
7.2. Bilans energetyczny wraz ze strukturą zużycia paliw (inwentaryzacja odbiorców energii) ....... 40
7.2.1. Budynki mieszkalne ........................................................................................................40
7.2.2. Budynki użyteczności publicznej ....................................................................................42
7.2.3. Budynki produkcyjno-usługowe i handlowe ..................................................................43
7.3. Łączne zużycie energii elektrycznej i cieplnej............................................................................. 44
7.4. Struktura paliw zużytych do produkcji ciepła na terenie gminy ................................................ 43
8.
Prognoza zmian w zapotrzebowaniu na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe do roku 2030
.......................................................................................................................................................45
8.1. Założenia prognoz zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i gaz ................................ 45
8.2. Opis przyjętej metodologii – założenia ogólne .......................................................................... 45
3
Strona 114
8.3. Prognoza bilansu energetycznego wraz ze strukturą paliw – scenariusz optymalny ................ 45
8.4. Prognoza bilansu energetycznego wraz ze strukturą paliw ....................................................... 52
8.5. Ocena możliwości zaspokojenia potrzeb w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
paliwa gazowe do roku 2030 . ........................................................................................................... 59
9.
Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych ....... 61
9.1. Termomodernizacja budynków. ................................................................................................. 61
9.2. Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej ................................................................................ 67
10. Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,
z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii,
energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania
ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych ............................................................................ 68
10.1. Możliwość wykorzystania istniejących nadwyżek lokalnych zasobów paliw kopalnych.......... 68
10.2. Ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych .......................................................................... 69
10.3. Możliwość wykorzystania istniejących nadwyżek lokalnych zasobów energii odnawialnych ..69
10.4. Możliwość zastosowania instalacji do produkcji energii w skojarzeniu (kogeneracja) ........... 79
11. Współpraca z innymi gminami ...................................................................................................... 80
12. Podsumowanie i rekomendacje do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe .......................................................................................................................................... 89
4
Strona 115
1.
Cel i zakres opracowania
Celem opracowania jest analiza aktualnych potrzeb energetycznych i sposobu ich zaspokajania
na terenie gminy, określenie prognozy oraz wskazanie źródeł pokrycia zapotrzebowania energii do
2030 roku, z uwzględnieniem planowanego rozwoju gminy.
Opracowanie zawiera:
• ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe,
• przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych,
• możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,
z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach
energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz
zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych,
• możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy
z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej,
• zakres współpracy z innymi gminami.
2.
Podstawy prawne
Obowiązki gminy w zakresie realizacji lokalnej polityki energetycznej regulują następujące akty
prawne:
1) Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (tekst jednolity z dnia 17 września
2015 r., Dz.U. z 2015 r. poz. 1515 z późn. zm.),
2) Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (tekst jednolity z dnia 15 czerwca
2012 r. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059, z późn.zm).
Ustawa o samorządzie gminnym w artykule 7 ust.1. pkt 3 stanowi, że do zadań własnych gminy
należy (m.in.) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie zaopatrzenia w energię
elektryczną i cieplną oraz gaz. Ustawa Prawo energetyczne precyzuje, że zadania te ograniczają się
do:
a) planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na
obszarze gminy;
b) planowania oświetlenia znajdujących się na terenie gminy:
miejsc publicznych,
dróg gminnych, dróg powiatowych i dróg wojewódzkich,
dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 21
marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 460 i 774), przebiegających
w granicach terenu zabudowy,
części dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy
z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu
5
Strona 116
Drogowym (Dz.U. z 2015 r. poz. 641 i 901), wymagających odrębnego oświetlenia: przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów, - stanowiących dodatkowe jezdnie
obsługujące ruch z terenów przyległych do pasa drogowego drogi krajowej;
c)
finansowanie oświetlenia znajdujących się na terenie gminy:
ulic,
placów,
dróg gminnych, dróg powiatowych i dróg wojewódzkich,
dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 21
marca 1985 r. o drogach publicznych, przebiegających w granicach terenu zabudowy,
części dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia
27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym,
wymagających odrębnego oświetlenia: - przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów, stanowiących dodatkowe jezdnie obsługujące ruch z terenów przyległych do pasa drogowego
drogi krajowej;
d) planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję
rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.
Zgodnie z ustawą, gmina realizuje ww. zadania, zgodnie z:
1) miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy;
2) odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art. 91 ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn.
zm.233)).
Podstawowym instrumentem służącym do planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy są założenia do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe. Dodatkowe zadania w zakresie podnoszenia efektywności
energetycznej nakłada na jednostki samorządu Ustawa o efektywności energetycznej.
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej też
„projektem założeń”, zgodnie z art. 19 ustawy Prawo energetyczne opracowuje odpowiednio: wójt
burmistrz, prezydent miasta. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy na okres co najmniej 15
lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata.
Projekt założeń opiniowany jest przez Zarząd Województwa w zakresie koordynacji współpracy
z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa.
3.
Metodologia opracowania założeń
Kluczowym elementem planowania energetycznego jest określenie aktualnych
i prognozowanych potrzeb energetycznych. Ocena potrzeb energetycznych w skali gminy jest
zadaniem skomplikowanym. Analiza zapotrzebowania energii może być przeprowadzona jednym
z dwóch sposobów:
− metodą wskaźnikową,
− metodą uproszczonych audytów energetycznych lub badań ankietowych.
6
Strona 117
Każda z metod ma swoje zalety i wady.
Metoda ankietowa jest z bardzo czasochłonna, gdyż pociąga za sobą konieczność dotarcia do
wszystkich odbiorców energii. Metoda ta, choć teoretycznie powinna być bardziej dokładna, często
okazuje się zawodna, gdyż zazwyczaj nie udaje się uzyskać niezbędnych informacji od wszystkich
ankietowanych. Zazwyczaj liczba uzyskanych odpowiedzi nie przekracza 60%. Ponadto metoda
ankietowa obarczona jest licznymi błędami, wynikającymi z niedostatecznego poziomu wiedzy
ankietowanych w zakresie tematyki energetycznej.
Metoda ta jest zalecana do analizy zużycia energii przez dużych odbiorców energii, którzy posiadają
kadry dysponujące szczegółową wiedzę na ten temat i od których znacznie łatwiej uzyskać jest
wiarygodne dane. Przy większej skali planowania, z jaką mamy do czynienia w przypadku gmin
najczęściej stosowaną metodą jest metoda wskaźnikowa. Analiza przeprowadzona metodą
wskaźnikową obarczona jest większym błędem niż analiza przeprowadzona na podstawie prawidłowo
wypełnionych ankiet. Jednak w przypadku uzyskania niekompletnych i nie w pełni wiarygodnych
ankiet, metoda wskaźnikowa jest nie tylko tańsza, ale również może być bardziej wiarygodna.
W procesie planowania energetycznego w niniejszym opracowaniu posłużono się metodą mieszaną –
większość danych została pozyskana od instytucji zewnętrznych bądź oszacowana metodą
wskaźnikową. Jedynie dane dotyczące indywidualnych źródeł ciepła stosowanych przez mieszkańców
zostały oszacowane na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych.
4.
Uwarunkowania dotyczące zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe:
4.1.Regulacje prawne na poziomie kraju
Polityka Energetyczna Polski do roku 2030
Polityka Energetyczna Polski do roku 2030 jest dokumentem strategicznym przyjętym przez
Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009. Wyznacza on cele na poziomie krajowym i określa kierunki
rozwoju energetyki państwa, prognozę zapotrzebowania na energię oraz program działań
wykonawczych, które skutkować mają wypełnieniem międzynarodowych zobowiązań z zakresu
ochrony środowiska. Podstawowe kierunki polskiej polityki energetycznej:
1) poprawa efektywności energetycznej,
2) wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,
3) dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki
jądrowej,
4) rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,
5) rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,
6) ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
7
Strona 118
Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych
Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych został przyjęty uchwałą Rady
Ministrów w dniu 7 grudnia 2010 r. w wyniku implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2009/28/WE. Krajowy Plan Działań zawiera środki, które państwo planuje wprowadzić, aby
ułatwić osiąganie do 2020 roku 15% udziału energii odnawialnej w zużyciu energii ogółem oraz aby
zachęcić do inwestowania we wszystkich sektorach energii. Największy wkład w realizację celu ma
być poczyniony przez energię cieplną ze źródeł odnawialnych (ok. 55% całego wolumenu energii
generowanej w źródłach OZE), w dalszej kolejności energia elektryczna ze źródeł odnawialnych
(ok. 26%) i dalej odnawialne paliwa transportowe (ok. 19%). Mechanizmy wsparcia dla OZE mają
zostać określone w przygotowywanej ustawie o odnawialnych źródłach energii.
Krajowy Plan Działania dotyczący efektywności energetycznej
Drugi Krajowy Plan Działania dotyczący efektywności energetycznej dla Polski został przyjęty
przez Radę Ministrów w dniu 17 kwietnia 2012 r. w wyniku implementacji dyrektywy 2006/32/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego
wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG. Dokument
zawiera w szczególności opis planowanych środków poprawy efektywności energetycznej
określających działania mające na celu poprawę efektywności energetycznej w poszczególnych
sektorach gospodarki, niezbędnych dla realizacji krajowego celu w zakresie oszczędnego
gospodarowania energią na rok 2016, który ma być osiągnięty w ciągu dziewięciu lat począwszy od
2008 roku. KPD obejmuje działania w sektorze mieszkalnictwa (gospodarstwa domowe), sektorze
publicznym, sektorze przemysłu i MSP, sektorze transportu oraz środki horyzontalne: system
świadectw efektywności energetycznej tzw. białych certyfikatów oraz kampanie informacyjne,
szkolenia i edukacja w zakresie poprawy efektywności energetycznej.
Wybrane regulacje krajowe Ustawa Prawo Budowlane
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane określa wymagania stawiane przy
projektowaniu i wykonywaniu budynków, w tym dotyczące charakterystyki energetycznej budynku
oraz racjonalizacji użytkowania energii. Wymagania określone w przepisach techniczno-budowlanych
są następujące: budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne, ciepłej wody
użytkowej, a w przypadku budynku użyteczności publicznej również oświetlenia wbudowanego,
powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby ilość ciepła, chłodu i energii elektrycznej,
potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, można było utrzymać na
racjonalnie niskim poziomie.
Nowelizacja z dnia 13 sierpnia 2013 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wdraża zapisy dyrektywy 2010/31/UE.
Rozporządzenie ustala minimalne wymagania dotyczące ochrony cieplnej i energooszczędności
budynków. Budynki muszą spełniać warunek dotyczący nieprzekroczenia dopuszczalnej wartości
wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię
pierwotną oraz jednocześnie zapewniać wymaganą izolacyjność cieplną poszczególnych przegród
zewnętrznych oraz przewodów i komponentów w instalacjach.
Ustawa o efektywności energetycznej
Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz.U. Nr 94, poz. 551 z późn.
zm.), określa cel w zakresie oszczędności energii, z uwzględnieniem wiodącej roli sektora
8
Strona 119
publicznego, ustanawia mechanizmy wspierające oraz system monitorowania i gromadzenia
niezbędnych danych. Ustala ona krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, jakim
jest uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niż 9% średniego
krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie obejmuje lata 2001-2005.
Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów
Zgodnie z Ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów
w Banku Gospodarstwa Krajowego został utworzony Fundusz Termomodernizacji i Remontów.
Podstawowym celem tego Funduszu jest pomoc finansowa dla inwestorów realizujących
przedsięwzięcia termomodemizacyjne i remontowe, przy pomocy kredytów zaciąganych w bankach
komercyjnych.
O premię termomodernizacyjną mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy budynków mieszkalnych
i zbiorowego zamieszkania, budynków użyteczności publicznej oraz lokalnego źródła ciepła i lokalnej
sieci ciepłowniczej.
Ustawa Prawo Energetyczne
Ustawa Prawo Energetyczne określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa,
zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności
przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami
i energią. Między innymi Ustawa nakłada na podmiot posiadający tytuł prawny do korzystania
z obiektu, który nie jest przyłączony do sieci ciepłowniczej lub wyposażony w indywidualne źródło
ciepła, oraz w którym przewidywana szczytowa moc cieplna instalacji i urządzeń do ogrzewania tego
obiektu wynosi nie mniej niż 50 kW, zlokalizowanego na terenie, na którym istnieją techniczne
warunki dostarczania ciepła z sieci ciepłowniczej, w której nie mniej niż 75% ciepła w skali roku
kalendarzowego stanowi ciepło wytwarzane w odnawialnych źródłach energii, ciepło użytkowe
w kogeneracji lub ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych, ma obowiązek zapewnić efektywne
energetycznie wykorzystanie lokalnych zasobów paliw i energii.
4.2. Lokalne dokumenty strategiczne
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY
MIROSŁAWIEC
Dokument studium stanowi załącznik do uchwały nr XXX/183/2002 Rady Gminy i Miasta
Mirosławiec z dnia 09 października 2002 i zmienionego uchwała nr VIII/58/2015 z dnia 28 maja
2015r. Jednym z celów strategicznych i pożądanych kierunków rozwoju jest dbałość o taką realizację
zagospodarowania przestrzennego, aby wykorzystując predyspozycje poszczególnych obszarów,
prowadzić działalność w przestrzeni w sposób zapewniający zrównoważony rozwój gminy.
Uzupełnieniem podstawowej, rolniczej funkcji wykorzystania terenów rolnych, powinny być
inwestycje w energetykę odnawialną.
Celem jest również ochrona powietrza atmosferycznego - do zadań na terenie gminy Mirosławiec
należy nie dopuszczenie do pogorszenia się stanu czystości powietrza atmosferycznego w skali
ogólnej oraz poprawę stanu w niektórych rejonach gminy.
9
Strona 120
Kierunki rozwoju gminy Mirosławiec wskazane w Studium:
Zaopatrzenie w ciepło
Nie przewiduje się budowy nowych systemów ciepłowniczych. W miarę postępu gazyfikacji
gminy, w celu ochrony powierza atmosferycznego oraz podniesienia standardu wyposażenia
mieszkań, należy stosować w ogrzewnictwie paliwo gazowe.
Zaopatrzenie w energię elektryczną
Wytyczne Studium w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną zostały częściowo
zrealizowane. W Studium wskazano, iż w celu zwiększenie stopnia pewności zasilania gminy
w energię elektryczną należy uzyskać przez doprowadzenie linii 110 kV z Głównego Punktu Zasilania
w Drawskim Młynie do GPZ w Mirosławcu. W roku 2013 zakończono inwestycję pn. „Relacja
z budowy linii napowietrznej 110kV pomiędzy GPZ w m. Mirosławiec i Czaplinek”, tym samym
zapewniając dwustronne zasilanie gminy w energię elektryczną i znaczne zwiększenie pewności
dostaw prądu. Dalsze inwestycje w tym obszarze nie są konieczne.
W Studium wskazano również, iż należy dążyć do wykorzystania lokalnych źródeł odnawialnej energii
poprzez budowę elektrowni wiatrowych z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych,
krajobrazowych i kulturowych. Dopuszczono lokalizację nowych stacji transformatorowych służących
odbiorowi wytworzonej w urządzeniach energii elektrycznej oraz budowę nowych, a także
rozbudowę i modernizację istniejących sieci elektroenergetycznych.
Energetyka wiatrowa.
Na terenie gminy Mirosławiec wyznaczono tereny pod przyszłe lokalizacje elektrowni
wiatrowych wraz ze związaną z nimi infrastrukturą techniczną. Są to rejony miejscowości Hanki,
Jadwiżyn i Setnica. Wokół terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono strefę ochronną,
związaną z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, wynikającymi
z dopuszczalnego poziomu hałasu, odnoszącego się do rodzajów terenów objętych ochroną
akustyczną, zgodnie z przepisami odrębnymi. Na wyznaczonych obszarach dopuszczono zmianę
części gruntów na cele nierolnicze, jako tereny wskazane do lokalizacji siłowni wiatrowych oraz
niezbędnej infrastruktury technicznej i komunikacyjnej.
Z lokalizacji elektrowni wiatrowych wykluczono tereny, na których możliwe jest wystąpienie
negatywnego oddziaływania na istniejącą i potencjalną zabudowę objętą ochroną akustyczną, a także
miejsca występowania chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz stref ochronnych od tych miejsc.
W Studium uwarunkowań wskazano także wytyczne do sporządzania miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego w zakresie lokalizacji elektrowni wiatrowych:
1) Maksymalna wysokość wieży elektrowni wiatrowej do 145 m, przy czym wraz z wirnikiem w jego
skrajnej pozycji pionowej do 210 m.
2) Wymagane jest łagodzenie skutków krajobrazowych. Zaleca się wprowadzenie wymogu
zapewnienia jednakowego lub podobnego wyglądu konstrukcji turbin oraz kolorystyki ograniczającej
ich widoczność, a także lokalizowania elektrowni wiatrowych w sposób nieprzysłaniający istniejących
dominant krajobrazowych i historycznych układów osadniczych oraz położenie poza istniejącymi
osiami widokowymi. Na ograniczenie oddziaływania widokowego planowanej inwestycji wpłynie
także poprawne, geometryczne rozmieszczenie siłowni. Należy przeprowadzić szczegółową analizę
10
Strona 121
krajobrazową, która oceni wpływ planowanych elektrowni wiatrowych na krajobraz kulturowy
sąsiednich miejscowości.
3) Uwzględnić uwarunkowania wynikające w ochrony krajobrazu kulturowego i zabytków. W obrębie
obszaru występują zewidencjonowane stanowiska archeologiczne. Obowiązuje uzgadnianie
z właściwymi służbami ochrony zabytków (przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na budowę)
wszelkich prac ziemnych związanych z zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu.
4) Należy uwzględnić sąsiadujące z obszarem zmiany Studium występowanie obszarów chronionych
oraz zachować bezpieczną odległość planowanych siłowni od granic przedmiotowych i planowanych
form ochrony przyrody. Zapewni to ochronę występujących w granicach opracowania oraz w jego
sąsiedztwie chronionych siedlisk przyrodniczych oraz stanowisk roślin i zwierząt objętych ochroną.
5) Przesył energii elektrycznej pochodzącej z planowanej farmy wiatrowej należy zapewnić poprzez
sieć linii elektroenergetycznych. Należy zachować określone w przepisach wielkości strefy wolnej od
zabudowy oraz wielkości natężenia pola elektroenergetycznego.
6) Przed wydaniem pozwolenia na budowę, lokalizację obiektów o wysokości równej i większej niż
50,0 m npt. należy zgłosić do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP (zgodnie
z obowiązującymi przepisami w tym zakresie).
Zaopatrzenie w gaz.
Kierunki rozwoju zaopatrzenia w gaz wskazane w Studium:
„Zgodnie z „Koncepcją programową gazyfikacji gminy Mirosławiec”, opracowaną w 1996 r.,
miejscowości objęte programem będą zasilane w gaz ziemny zaazotowany z podziałem na 2 rejony:
- I rejon – obejmujący Łowicz Wałecki, Hanki, Kolonię Hanki, Bronikowo, Jadwiżyn i Próchnowo –
z istniejące sieci miejskiej średniego ciśnienia w Mirosławcu. Nie przewiduje się rozbudowy
istniejących stacji redukcyjnopomiarowych II stopnia oraz sieci gazowych niskiego ciśnienia,
natomiast konieczne będzie zwiększenie przepustowości stacji redukcyjno-pomiarowej I stopnia
z 600 Nm3/h do 5000 Nm3/h głównie ze względu na projektowane podłączenie kotłowni
wojskowych,
- II rejon – obejmujący Jabłonowo, Jabłonkowo i Piecnik – z projektowanej stacji redukcyjnopomiarowej I stopnia w Jabłonowie, o wydajności Q=1600 Nm3/h.”
Zaopatrzenie odbiorców w gaz z sieci średniego ciśnienia poprzez reduktory domowe.
MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Mirosławiec w obrębach
geodezyjnych Hanki, Jadwiżyn i Setnica (Uchwała nr XII/100/2015 Rady Miejskiej w Mirosławcu
z dnia 28 października 2015 r.)
Ustalenia planu w zakresie zapatrzenia w energię elektryczną, gaz i ciepło.
ZASADY LOKALIZACJI I FUNKCJONOWANIA SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ:
1) zaopatrzenie w energię elektryczną z istniejących sieci elektroenergetycznych średniego napięcia,
poprzez istniejące i projektowane transformatory i linie niskiego napięcia;
2) zachowanie z dopuszczeniem przebudowy i rozbudowy istniejących urządzeń i sieci
elektroenergetycznych, w tym z możliwością ich przełożenia i wymiany na kablowe;
11
Strona 122
3) lokalizacja elektroenergetycznych linii kablowych wraz ze złączami w pasach technologicznych o
szerokości minimum 1,0 m;
4) możliwość budowy stacji transformatorowych SN/nN na wydzielonych działkach o powierzchni od
10 m2 do 50 m2, pod warunkiem zapewnienia do nich dojazdu;
5) sieci infrastruktury technicznej związane z obsługą zespołu elektrowni wiatrowych projektować
jako podziemne lub napowietrzne;
6) projektowane elektrownie wiatrowe połączyć kablowymi lub napowietrznymi liniami
elektroenergetycznymi WN/SN z projektowaną stacją elektroenergetyczną WN/SN Główny Punkt
Odbioru dalej zwanego GPO, zlokalizowaną na terenie oznaczonym na rysunku planu symbolem EE;
7) możliwość połączenia liniami kablowymi lub napowietrznymi WN/SN projektowanych elektrowni
wiatrowych ze stacją elektroenergetyczną, zlokalizowaną poza obszarem planu;
8) możliwość realizacji kablowych i napowietrznych linii elektroenergetycznych WN i SN,
wyprowadzających moc ze stacji GPO;
9) możliwość ułożenia sieci elektroenergetycznych oraz kabli sterowania i automatyki w liniach
rozgraniczających dróg publicznych, istniejących i projektowanych dróg wewnętrznych oraz na
terenach rolnych oznaczonych symbolami 1-R1 – 1-R20 oraz 2-R1 – 2-R15;
10) zachowanie odległości lokalizacji siłowni wiatrowej od istniejących i projektowanych linii
elektroenergetycznych, w poziomie, nie mniejszej niż:
a) 10,0 m od osi linii nn 0,4 kV do średnicy koła wiatrowego,
b) 12,5 m od osi linii SN 15 kV (20 kV) do średnicy koła wiatrowego;
11) w odległościach mniejszych niż określone w pkt 10, przy dowolnym stanie pracy elektrowni
wiatrowej, nie może znaleźć się jakikolwiek jej element – w szczególności śmigło siłowni.
ZAOPATRZENIE W CIEPŁO:
1) z indywidualnego systemu grzewczego z wykorzystaniem paliw charakteryzujących się najniższymi
wskaźnikami emisyjnymi spalanych w urządzeniach o wysokim stopniu sprawności,
2) dopuszcza się wykorzystanie w celach grzewczych i technologicznych alternatywnych źródeł
energii o mocy do 100 kW przypadającej na jedną działkę;
3) zachowanie, przebudowę i rozbudowę istniejących, a także budowę nowych systemów
zaopatrzenia w ciepło.
ZAOPATRZENIE W GAZ
Możliwość realizacji w liniach rozgraniczających dróg gazociągu średniego ciśnienia z reduktorami na
przyłączach.
Zgodnie z załącznikiem nr 4 do uchwały Nr XII/100/2015 Rady Miejskiej w Mirosławcu z dnia 28
października 2015 r. - na obszarze planu miejscowego (w obrębach geodezyjnych Hanki, Jadwiżyn
i Setnica) nie są planowane inwestycje z zakresu infrastruktury technicznej, stanowiące zadania
własne gminy. Uchwalenie niniejszego planu miejscowego nie obciąża budżetu gminy w zakresie
zadań związanych z realizacją infrastruktury technicznej oraz zasad ich finansowania.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Mirosławca w rejonie ul. Wolności
(UCHWAŁA NR XXVI/152/2001 Rady Gminy i Miasta Mirosławiec z dnia 29 listopada 2001 r.
w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta w rejonie
ul. Wolności)
Ustalenia planu w zakresie zapatrzenia w energię elektryczną, gaz i ciepło.
Dla wszystkich terenów przeznaczonych pod zabudowę ustala się uzbrojenie techniczne z sieci
miejskich, w zakresie:
1) zaopatrzenia w wodę,
12
Strona 123
2) zasilenia elektroenergetycznego,
3) telekomunikacji,
4) odprowadzenia wód opadowych,
5) odprowadzenie ścieków sanitarnych.
Uzbrojenie techniczne ww. zapewniają sieci zlokalizowane w pasie drogowym ul. Wolności.
W zakresie zaopatrzenia w ciepło ustala się indywidualne systemy grzewcze, z wyłączeniem kotłowni
węglowych oraz paliw i urządzeń do ich spalania, które nie spełniają warunków ochrony środowiska.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY MIROSŁAWIEC NA LATA 2016-2025 została przyjęta na mocy
Uchwały Nr XIV/129 /2015 Rady Miejskiej w Mirosławcu dnia 29 grudnia 2015 r. Zgodnie z nią, do
celów strategicznych zalicza się:
1. Stworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, dzięki czemu możliwe będzie zwiększenie tempa
rozwoju gospodarczego gminy oraz zwiększenie możliwości zaspokojenia potrzeb
mieszkańców.
2. Stworzenie dogodnych warunków do osadnictwa, co powinno przełożyć się na zwiększenie
dochodu Gminy z tytułu podatki CIT oraz zaspokojenie potencjalnych potrzeb kadrowych
nowych inwestorów.
3. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Gminy Mirosławiec pozwoli na wykorzystanie
największego potencjału w postaci zasobów naturalnych (środowisko naturalne)
4. Rozwój gospodarczy wsi poprzez wykorzystanie potencjału gospodarstw rolnych
i dywersyfikację źródeł dochodu mieszkańców wsi, co bezpośrednio przyczyni się do rozwoju
gminy, zwiększy atrakcyjność turystyczną i poprawi warunki osadnictwa.
5. Poprawa jakości środowiska życia mieszkańców gminy, obejmująca całokształt warunków
życia, rozwoju, edukacji, służby zdrowia, możliwości zaspokojenia potrzeb, a także
niezbędnych inwestycji infrastrukturalnych zmierzających do obniżenia kosztów życia,
zwiększenia postaw proekologicznych i ułatwiających rozwój przedsiębiorczości
mieszkańców.
6. Budowa silnej i rozpoznawalnej marki Bioregion Mirosławiec, traktowana powinna być jako
swego rodzaju długoterminowa inwestycja gminy w wartości umożliwiające realizację
wszystkich pozostałych celów strategicznych.
PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY I MIASTA MIROSŁAWIEC na lata 2016 –
2020 nie został jeszcze uchwalony. Obecnie Projekt Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
i Miasta Mirosławiec na lata 2016 - 2020 został wyłożony do wglądu w Urzędzie Miejskim
w Mirosławcu. Istnieje możliwość składania uwag i wniosków do niego w terminie 21 dni od chwili
ogłoszenia, tj. od 17 marca 2016 r.
Cel nadrzędnym Planu jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych na terenie gminy Mirosławiec
do roku 2020 r. Do celów głównych należy redukcja emisji CO2 na terenie gminy Mirosławiec ze
źródeł pierwotnych i wtórnych ma zostać zredukowana o co najmniej 10 % do roku 2020 r.,
w stosunku do roku 2013 r. 1 celem szczegółowym jest redukcja do 2020 r. zużycia energii finalnej,
celem 2 - zwiększenie udziału wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na terenie
13
Strona 124
gminy Mirosławiec o 60% do roku 2020, w stosunku do roku 2013. Celem 3 jest zwiększenie
świadomości mieszkańców gminy Mirosławiec w zakresie niskiej emisji.
WIELOLETNIA PROGNOZA FINANSOWA DLA GMINY MIROSŁAWIEC NA LATA 2016-2019
Inwestycje gminne, założone do realizacji w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy
Mirosławiec na 2016-2020, zostały częściowo zatwierdzone w Wieloletniej Prognozie Finansowej dla
Gminy Mirosławiec na lata 2016 – 2019 (uchwała nr XIV/123/15 Rady Miejskiej w Mirosławcu z dnia
29 grudnia 2015).
W ramach WPF zakłada się realizację inwestycji związanych z zadaniami wymienionymi
w PGN dla gminy Mirosławiec w ramach działań i budżetu. Dopuszcza się także realizację działań
i inwestycji wynikających z PGN w ramach poszczególnych spółek komunalnych lub podmiotów
zależnych, przede wszystkim dotyczy to Spółki ZECWiK w Mirosławcu.
5.
Ogólna charakterystyka gminy Mirosławiec
5.1. Położenie geograficzne
Gmina Mirosławiec leży w północno zachodniej części kraju, na terenie województwa
zachodniopomorskiego, w północno zachodniej części powiatu wałeckiego (ryc. 1, 2). Jest to
najmniejsza gmina pod względem powierzchni w powiecie, stanowiąca 14,4% jego powierzchni.
Obszar gminy zajmuje 203,27 km². Od wschodu sąsiaduje z gminą Wałcz, od południa z gminą
Tuczno, od zachodu z gminą Kalisz Pomorski, a od strony północnej z gminą Wierzchowo, które
wchodzą w skład sąsiedniego powiatu drawskiego.
14
Strona 125
Rycina 1. Położenie gminy Mirosławiec na schematycznej mapie Polski
Rycina 2. Lokalizacja gminy Mirosławiec na tle fragmentu mapy województwa, schematu powiatu
wałeckiego i województwa zachodniopomorskiego
Gmina ma charakter miejsko-wiejski. Siedzibą gminy jest miasto Mirosławiec. W skład gminy
wchodzą 24 miejscowości: Bronikowo, Drzewoszewo, Gniewosz, Hanki, Hanki Kolonia, Jabłonowo,
Jabłonkowo, Jadwiżyn, Kalinówka, Kierpnik, Chojnica, Kolonia Polne, Zacisze, Łowicz Wałecki,
Mirosławiec, Mirosławiec Górny, Nieradź, Orle, Piecnik, Pilów, Próchnowo, Sadowo, Setnica,
Toporzyk, które tworzą 12 sołectw.
Przez Mirosławiec biegnie droga krajowa nr 10 Szczecin - Bydgoszcz - Warszawa. Łączy ona
miasto z Kaliszem Pomorskim (16km) i Wałczem (26 km). Droga krajowa nr 10 wiodąca ze wschodu
(Bydgoszcz) na zachód (Szczecin) prowadzi duży ruch tranzytowy i stanowi jednocześnie dogodne
połączenie z krajem a także wschodem i zachodem Europy. Przez miasto biegnie również droga
wojewódzka nr 177 (Czaplinek-Wieleń) a do roku 1996 istniała linia kolejowa łącząca Choszczno,
Kalisz Pomorski i Złocieniec. Około 5 km na północ od Mirosławca zlokalizowana jest wojskowa 12
Baza Bezzałogowych Statków Powietrznych dysponująca czynnym lotniskiem. Miasto Mirosławiec
położone jest w odległości ok 110 km od Szczecina i ok 130 km od Poznania i Bydgoszczy. Siedziba
Gminy stanowi ważny węzeł komunikacji lokalnej, ponieważ leży na skrzyżowaniu dróg do Wałcza,
Kalisza Pomorskiego, Tuczna i Czaplinka.
15
Strona 126
Ogólna powierzchnia gminy wnosi 203,27 km2. W strukturze użytkowania ziemi zdecydowanie
dominują lasy i grunty leśne, które zajmują ok. 65% ogółu powierzchni gminy (tab.2). Następne są
użytki rolne z udziałem 26%.
Tabela 1. Struktura użytkowania ziemi w gminie Mirosławiec w roku 2015
Kierunek wykorzystania
Powierzchnia ewidencyjna [ha]
Użytki rolne
5 290
Użytki leśne oraz grunty zadrzewione
13015
Grunty zurbanizowane i zabudowane
732
Wody
Nieużytki
Użytki
Pozostałe tereny
* Źródło: Strategia rozwoju Gminy Mirosławiec 2016-2020
638
167
268
8
Tabela 2. Leśnictwo w gminie Mirosławiec w roku 2014
Struktura użytków leśnych
Powierzchnia gruntów leśnych
Powierzchnia lasów ogółem
Powierzchnia lasów publicznych
W tym należących do własności gminy
Powierzchnia lasów prywatnych
Lesistość w %
* Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014
Powierzchnia w ha
12889,4
12488,3
12532,4
12545,3
12,9
344,2
61,4
Gospodarczo ze względu na dużą lesistość gmina opiera się na przemyśle drzewnym
i leśnictwie. Działalność rolnicza skupia się na obszarach wiejskich i ma charakter wielkoobszarowy.
Największymi przedsiębiorstwami przemysłowymi w gminie jest: Zakład Mechaniczny Metaltech Sp.
z o.o. oraz Żywiec Zdrój S.A. W ostatnich latach podmioty gospodarcze działają głownie w sekcjach:
handel drobno-detaliczny, naprawy, budownictwo, i przetwórstwo przemysłowe. Istotną rolę
w gospodarce gminy odgrywają tereny wojskowe 12 Bazy Lotniczej wraz z infrastrukturą, która od
stycznia 2016 nosi nazwę 12 Bazy Bezzałogowych Statków Powietrznych.
5.2. Uwarunkowania środowiskowe i klimatyczne
Gmina Mirosławiec stanowi teren bardzo atrakcyjny przyrodniczo i turystycznie. Jest to obszar
z dużą liczbą jezior, a ponad 60% terenu gminy stanowią lasy, które razem z jeziorami tworzą
sprzyjające warunki do wypoczynku i turystyki. W tutejszych lasach przeważają siedliska świeże –
boru mieszanego (54,7%) i lasu mieszanego (36,7%). Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna
(85,2%). Wśród licznych zbiorników wodnych położonych na obszarze gminy są 22 jeziora
o powierzchni większej niż hektar.
16
Strona 127
O atrakcyjności gminy świadczą m.in. istniejące tu liczne formy ochrony przyrody tj. obszar
chronionego krajobrazu „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy” czy utworzony rezerwat „Rosiczki
Mirosławskie” w leśnictwie Nieradź, na powierzchni 20,83 ha. Rezerwat został powołany w celu
zachowania torfowiska pojeziornego o charakterze naturalnych trzęsawiskowych mszarów z bogatą
florą mszaków oraz trzech gatunków rosiczek, co jest dużą osobliwością rezerwatu i innych roślin
chronionych. Część gminy Mirosławiec objęta jest rezerwatem krajobrazowym „Wielki Bytyń”,
zajmującym powierzchnię 1826,73 ha, w skład którego wchodzi najgłębsze na Pojezierzu Wałeckim
jezioro – Wielki Bytyń, o wielkości 877,1 ha. Wielki Bytyń ma niezwykle urozmaiconą linię brzegowa
z półwyspami i zatokami oraz wyspami. Chronią się tutaj m.in. orły bieliki, kanie, żółwie błotne,
sielawy i szczeżuje wielkie. Na wyspach lęgi wyprowadzają nurogęsi i gągoły. W okresie migracji
zatrzymują się tu m.in. łabędzie krzykliwe i nury rdzawoszyje. Jezioro, jako rezerwat w ograniczonym
stopniu udostępniono dla turystyki i wypoczynku, a jest ono dużą atrakcją turystyczną zarówno dla
plażowiczów, jak i żeglarzy szukających pięknych widoków i kontaktu z nieskażoną przyrodą. Co roku
odbywają się tutaj regaty, na które przybywają mieszkańcy gminy i turyści.
Na terenie gminy występują również inne jeziora, np. Kosiakowo, Gniewosz (nazywane Harcerskim),
jezioro w miejscowości Piecnik i w Łowiczu Wałeckim, gdzie w wyniku realizacji projektów
dotyczących zagospodarowania terenu przy dwóch ostatnich jeziorach powstały tzw. wioski rybackie.
W gminie Mirosławiec bytuje wolnościowe stado żubrów powstałe z czterech par sprowadzonych
z Białowieży i wypuszczonych w 1980 r. w Nadleśnictwie Wałcz, później wzbogacone jeszcze
osobnikami z Białowieży, Pszczyny i Wolińskiego Parku Narodowego. Żubry jednak z czasem
przeniosły się na teren gminy Mirosławiec i obecnie wolnościowe stado liczy ok. kilkudziesięciu
osobników. Żubry są jedną z największych atrakcji przyrodniczych i jednymi z najważniejszych celów
ochrony przyrody na terenie gminy. W celu ochrony żubrów przed presją turystyczną w Jabłonowie
powstała pokazowo-hodowlana zagroda żubrów pn. „Dzika Zagroda” prowadzona przez
Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze. W „Dzikiej Zagrodzie” od końca 2015 r. mieszka
również para rysi. Gmina Mirosławiec jest atrakcyjna turystycznie. Decydują o tym warunki
przyrodniczo-krajobrazowe, jakość środowiska naturalnego oraz dotychczasowe inwestycje w sferze
infrastruktury turystycznej, której rozwój w dalszym ciągu w gminie jest potrzebny. Są tu wytyczone
i oznakowane szlaki turystyczne i ścieżki edukacyjne: piesze, rowerowe, przyrodnicze, kajakowe,
o łącznej długości przekraczającej 100 km. Wszystkie prowadzą przez najciekawsze okolice
Mirosławca, umożliwiając poznanie ziemi mirosławieckiej oraz świata flory i fauny.
Warunki klimatyczne
Na terenie gminy Mirosławiec panuje klimat przejściowy, pomiędzy klimatem morskim
a klimatem o cechach bardziej kontynentalnych. Zróżnicowanie fizjograficzne terenu oraz sąsiedztwo
morza powoduje stosunkowo duże zróżnicowanie klimatyczne. Na omawianym obszarze nie notuje
się występowania skrajnych, w porównaniu z innymi regionami, wartości średnich liczb dni
z wyróżnionymi typami pogody.
Obszar Gminy i Miasta Mirosławiec położony jest w strefie przenikania się wpływów powietrza
polarnego, arktycznego i zwrotnikowego. Jest to strefa klimatu umiarkowanego, przejściowego
środkowej Europy, którego charakterystyczną cechą jest przejściowość, zmienność i kontrastowość.
17
Strona 128
Obszar gminy posiada klimat cieplejszy i suchszy od pozostałych mezoregionów krain pojeziernych
(Równiny Drawskiej i Pojezierza Wałeckiego).
Teren gminy Mirosławiec według podziału Polski na regiony klimatyczne zaliczany jest do Regionu
Środkowopomorskiego (R-VII), obejmującego znaczną część ww. krain geograficznych (A. Woś 1999).
Klimat jest tutaj bardziej ostry w porównaniu z regionem zachodniopomorskim. Mniej jest dni
ciepłych, a więcej przymrozkowych i mroźnych. Częstsze są także dni z opadem atmosferycznym
(tabela poniżej).
Tabela 3. Średnia roczna liczba dni z głównymi typami pogody Regionu Środkowopomorskiego
(A. Woś 1999).
Typy pogody
Ciepła
Przymrozkowa
Mroźna
Słoneczna Pochmurna
21,9
9,6
4,5
Z dużym
Bez opadu
zachmurzeniem
Region Środkowopomorski
145,6
88,9
132,5
35,5
30,9
43,1
14,8
12,2
17,4
Z opadem
Razem
123,9
32,9
14,3
256,4
76,0
31,7
Region ten, w porównaniu z okolicznymi charakteryzuje się występowaniem wysokiej liczby dni
z pogodą umiarkowanie ciepłą, z dużym zachmurzeniem (średnio 50 dni w roku) oraz z pogodą
chłodną i deszczową (średnio 26 dni w roku). Do mniej licznych niż w innych regionach należą dni
z pogodą bardzo ciepłą, słoneczną, bez opadów (średnio 11 dni w roku).
Układ temperatur w gminie jest dość ściśle związany z hipsometrią terenu i nieco różni się w obrębie
ww. krain geograficznych. Są to różnice jednak niewielkie i zostały uśrednione dla części Równiny
Drawskiej i Pojezierza Wałeckiego (A. Woś 1999). Przeciętna roczna temperatura na tym terenie
wynosi ok. 7,0 - 7,3 °C, przy przeciętnej temp. miesiąca najcieplejszego (lipiec) od 16,3 do 16,9 °C,
a najchłodniejszego (styczeń) ok. – 1,5 °C. Przeciętna temperatura okresu maj – lipiec mieści się
w przedziale 13,7-14,7 °C (tabela 4).
Tabela 4. Zestawienie ważniejszych danych klimatycznych dla Regionu Środkowopomorskiego (w tym
obszaru gminy Mirosławiec) na tle regionów przyległych
Parametr
Temperatura roczna
Temperatura okresu V-VII
Stopniodni dla okresu z tśr.<10°
Stopień kontynentalizmu (%)
Region
Region ŚrodkowoZachodnio-pomorski pomorski, obejmujący
obszar gminy
Mirosławiec
Wielkość
7-7,7
7-7,3
14-14,5
13,7-14,7
1800-2200
1800-2200
46-48
48-50
Region
Wschodniopomorski
7,3-7,9
14,7-15,7
2400-3000
50-51
18
Strona 129
Amplituda dobowych temperatur
(dla okresu V-VII)
Liczba dni gorących w roku
Daty początku zimy
Długość okresu zimowego (dni)
(t śr.<10°)
Długość okresu (dni):
gospodarczego
wegetacyjnego
dojrzewania
Daty początku okresu (dni):
gospodarczego
wegetacyjnego
dojrzewania
(mm)
w okresie V-VII
Liczba dni z pokrywą śniegową
Data początku zbiorów żyta
ozimego
9-13
9-11
10-11
13-18
31 XII-6 I
55-70
18-22
13 XII-2 I
65-90
22-30
17-30 XII
60-85
245-255
208-215
65-75
235-250
208-215
60-80
250-258
215-218
80-95
20-25 III
8-10 IV
16-25 VI
500-575
20-26 III
7-10 IV
10-20 VI
550-600
20-23 III
3-7 IV
5-10 VI
480-600
180-215
175-210
160-200
40-55
29 VII-5 VIII
45-65
23-31 VII
40-50
18-22 VII
Okres wegetacyjny trwa tu 208-215 dni, ze średnią temperaturą powyżej 5ºC i zaczyna się
w pierwszej dekadzie kwietnia, a kończy wraz z końcem października. Okres zimy zaczyna się przed 13
XII i trwa 65-90 dni. Zaleganie pokrywy śnieżnej 45-65 dni, choć zdarzają się zimy zupełnie
bezśnieżne, a okresy bezśnieżne są pospolite niemal corocznie i trwają średnio 40-60 dni.
Przeważają wiatry zachodnie, dominujące w okresie lata i jesieni. Zimą najczęściej występują wiatry
południowo-zachodnie. Średnia prędkość wiatru w roku wynosi od 3,5 do 5 m/s (mierzona
na wysokości 10 m n.p.m.) – ryc. 3.
Rycina 3. Róża wiatru obrazująca prędkości wiatru na terenie gminy Mirosławiec
w 2013 r. wg danych z najbliżej położonej stacji meteorologicznej w mieście Szczecinek
19
Strona 130
Poziom usłonecznienia wynosi ok. 1515 h/rok (4,5 h/dzień). Poziom promieniowania całkowitego
dochodzi do 3700 MJ/m2 na rok.
Roczna suma opadów osiąga wartość w granicach 550-600 mm. Najmniej opadów notuje się w maju,
a najwięcej w lipcu (tab. 5)
Tabela 5. Średnie miesięczne sumy opadów atmosferycznych w gminie Mirosławiec w roku 2013 wg
danych z najbliżej położonej stacji meteorologicznej w mieście Szczecinek
Opad [mm]
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Rok
47,1
39,1
28,6
23,1
93,1
67,7
90,1
50,9
33,0
22,1
31,7
38,6
565,2
Stanowisko
Szczecinek
5.3. Uwarunkowania demograficzne
Według stanu na rok 2010 w gminie zamieszkiwało 5716 osób natomiast w roku 2014 gmina
Mirosławiec liczyła 5530 mieszkańców w tym 2720 mężczyzn i 2810 kobiet. W latach 2010-2014
liczba ludności gminy sukcesywnie malała.
Tabela 6. Liczba ludności gminy Mirosławiec na przestrzeni lat 2010-2014
Liczba ludności
Ogółem
2010
5716
2011
5617
2012
5614
2013
5577
2014
5530
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS w Szczecinie oraz Urząd Miejski w Mirosławcu
Gęstość zaludnienia w gminie Mirosławiec jest niewielka zaledwie 27 osób na 1 km2. Podobnie
jak w całym kraju, zauważalna jest tu tendencja do zmniejszania się liczby ludności wiejskiej. Głównie
dotyczy to wsi: Toporzyk, Setnica, Sadowo i Jadwiżyn. Odmienna sytuacja ma miejsce w Mirosławcu
i we wsi Jabłonowo. Przyczyną wzrostu liczby ludności w tych miejscowościach jest dogodne
położenie przy trasie komunikacyjnej Szczecin – Piła.
W strukturze ludności dominującą grupą są osoby w wieku produkcyjnym (wykres 1), niezmienna jest
tendencja wzrostowa liczby osób w wiek poprodukcyjnym zaś liczba dzieci i młodzieży maleje z roku
na rok.
20
Strona 131
Wykres 1. Struktura ludności gminy Mirosławiec w roku 2014
Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca
Tabela 7. Wybrane dane demograficzne w gminie Mirosławiec w 2014 r.
Ludność
Powiat
Gmina
Ogółem
54348
5530
Kobiety
27859
2810
Urodzenia żywe
523
55
Zgony
547
47
Przyrost naturalny
-24
8
Saldo migracji ogółem
-171
-55
Ludność w wieku
10092
1165
przedprodukcyjnym
Ludność w wieku produkcyjnym
34823
3481
Ludność w wieku poprodukcyjnym
9433
884
* Źródło: Opracowania własne na podstawie danych Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014
Miasto Mirosławiec należy do najmniejszych miast na Pomorzu Zachodnim. W roku 2014 liczba
osób pracujących w gminie Mirosławiec wynosiła 885 w tym 319 kobiet. W sektorze rolniczo-leśnym
pracowało 85 osób, w przemyśle i budownictwie 472 w handlu 99 a w sektorze finansowym
i pozostałych 229 osób.
21
Strona 132
Tabela 8 Struktura bezrobocia w gminie Mirosławiec w latach 2010-2015
Liczba
zarejestrowanych
2010
2011
2012
2014
bezrobotnych
Ogółem
364
378
394
318
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urząd Miejski w Mirosławcu
2015
305
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec grudnia 2014r. w gminie Mirosławiec
wynosiła 318 osób w tym 116 mężczyzn i 202 kobiety. W powiecie wałeckim liczba ta wynosiła
ogółem 2859 w tym 1144 mężczyzn i 1715 kobiet. Stopa bezrobocia w tym okresie w województwie
zachodniopomorskim wynosiła 15,5 % a w powiecie wałeckim kształtowała się na poziomie 16,9%.
5.4. Ogólna charakterystyka struktury budowlanej
Ogółem w roku 2014 na terenie gminy Mirosławiec znajdowało się 2136 budynków
mieszkalnych w tym w samym mieście Mirosławiec było 1060 mieszkań. Z uwagi na miejsko-wiejski
charakter gminy w skład zasobów mieszkaniowych w znacznej mierze wchodzą wolno stojące
budynki mieszkalne oraz domy jednorodzinne. Zabudowa wielorodzinna to bloki znajduje się
w Mirosławcu oraz bloki w Mirosławcu Górnym należące do Agencji Mienia Wojskowego. Przeciętna
powierzchnia użytkowa jednego mieszkańca w m2 wynosiła 70,0 (tab. 9). Z każdym rokiem liczba
zasobów mieszkaniowych na terenie gminy wzrasta (tab. 10). W roku 2014 na terenie gminy oddano
do użytku 10 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 1257m2.
Tabela 9. Zasoby mieszkaniowe w gminie Mirosławiec w roku 2014
Wyszczególnienie
Zasoby
Mieszkania
2136
Izby
8202
2
Powierzchnia użytkowa mieszkań w m
149461
Liczba izb w mieszkaniu
3,84
Liczba osób na 1 mieszkanie
2,59
Liczba osób na 1 izbę
0,67
2
Powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m
70,0
2
Powierzchnia użytkowa na 1 osobę w m
27,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS w Szczecinie
Tabela 10 Liczba budynków mieszkalnych w gminie Mirosławiec w latach 2011-2014
Zasoby mieszkaniowe
2011
2012
2013
2014
Mieszkania
2114
2121
2126
2136
Liczba lokali socjalnych
35
32
32
31
22
Strona 133
Tabela 11 Liczba ludności (w %) w gminie Mirosławiec korzystająca z instalacji
Rodzaj instalacji
2012
2013
2014
wodociągowa
92,1
92,1
92,1
kanalizacyjna
59,5
59,3
60,5
gazowa
51,2
50,9
51,0
Tabela 12 Zasoby mieszkaniowe Gminy Mirosławiec w roku 2015
Lp.
Wyszczególnienie
1.
2.
Liczba budynków stanowiących w całości własności Gminy
Liczba budynków z udziałem własności Gminy
Liczba lokali mieszkalnych stanowiących własnośc Gminy
3.
W tym lokali socjalych
Powierzchnia użykowa lokali mieszkalnych stanowiących własność Gminy
4.
W tym powierzchnia użytkowa lokali socjalnych
Źródło: Opracowania własne Gminy i Miasta Mirosławiec
Stan na dzień
31.12.2015 r.
12
32
144
31
6.504,22 m2
1041,47m2
Większość budynków stanowiących własność Gminy to budynki wybudowane przed rokiem
1939. Jedynie dwa budynki przy ulicy Wolności 16 i 22 zostały wybudowane w latach 1965-1974 oraz
dwa budynki przy ulicy Dworcowej 15 i 16 wybudowane zostały w latach 2008-2009.
23
Strona 134
Tabela 13 Wykaz budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec
Instytucja
w Mirosławcu
Urząd Pocztowy
Posterunek Policji
Ośrodek Kultury
Świetlice wiejskie
Świetlica miejska
Kaplica Cmentarna
Adres
Osiedle XXX – Lecia LLP 4; 78-600 Mirosławiec
ul. Sprzymierzonych 34; 78-650 Mirosławiec,
Piecnik 37, Bronikowo 40 A
ul. Zamkowa 10; 78-650 Mirosławiec
Hanki; Jabłonowo; Piecnik; Jadwiżyn; Orle;
Próchnowo; Bronikowo; Łowicz Wałecki
Ul. Parkowa 1; 78-650 Mirosławiec,
78-651 Mirosławiec Górny
78-650 Mirosławiec
5.5. Przemysł
Gospodarczo gmina opiera się głównie na przemyśle przetwórstwa spożywczego,
elektromaszynowego, drzewnego i budowlanego. W rolnictwie dominują gospodarstwa indywidualne
i wielkoobszarowe, głównie zlokalizowane w południowej części gminy. Główna gałąź przemysłu to
przetwórstwo spożywcze – produkcja napojów i wody nasyconej, CO2 („Żywiec Zdrój S.A.” – Zakład nr
3 Mirosławiec) oraz przemysł wytwórczy oparty na obróbce stali których głównymi produktami są
urządzenia elektrotechniczne i maszyny (ZK „Metaltech” i „ROLMECH”) oraz kable energetyczne
(„DRUT – PLAST”). Ponadto funkcjonują mniejsze zakłady, których działalność polega na pozyskaniu
i przetworzeniu drewna.
W rejestrze REGON zarejestrowano 476 podmiotów (stan na rok 2013). Przeważają podmioty
z sektora prywatnego, stanowią 96%, pozostałe 4% to podmioty sektora publicznego.
24
Strona 135
Tabela 14. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON na przestrzeni lat 2010-2014
(stan na 31 XII)
2010
2011
2012
2013
ogółem
457
457
455
476
sektor publiczny
16
16
18
17
sektor prywatny
441
441
437
459
2014
492
19
473
Tabela 15. Podmioty gospodarki wg rejestru REGON w 2014
W przeliczeniu na 10 tys. ludności, własną działalność gospodarczą prowadzi 680 osób fizycznych.
Szczegółowy rozkład podmiotów zarejestrowanych wg poszczególnych sekcji PKD obrazuje
poniższa tabela. Najwięcej podmiotów zarejestrowanych jest w sekcja G - Handel hurtowy
i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle.
Tabela 16. Jednostki wpisane do rejestru REGON wg sekcji PKD
2010 2011 2012 2013 2014
Jednostki wpisane do rejestru REGON wg sekcji PKD 2007
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i
42
41
40
41
41
rybactwo
Sekcja B - Górnictwo
1
1
1
1
1
i wydobywanie
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe
47
46
42
46
48
Sekcja D - Wytwarzanie
i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz,
0
0
0
0
0
parę wodną, gorącą wodę i powietrze do
układów klimatyzacyjnych
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie
ściekami i odpadami oraz działalność
5
5
5
5
6
związana z rekultywacją
Sekcja F - Budownictwo
55
58
64
75
79
25
Strona 136
2010 2011 2012 2013 2014
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny;
naprawa pojazdów samochodowych,
135 134 127 129
włączając motocykle
Sekcja H - Transport
28
27
26
27
i gospodarka magazynowa
Sekcja I - Działalność związana
z zakwaterowaniem i usługami
26
25
23
24
gastronomicznymi
Sekcja J - Informacja
3
3
3
3
i komunikacja
Sekcja K - Działalność finansowa i
12
11
11
12
ubezpieczeniowa
Sekcja L - Działalność związana
8
8
10
11
z obsługą rynku nieruchomości
Sekcja M - Działalność profesjonalna,
naukowa
15
16
18
18
i techniczna
Sekcja N - Działalność w zakresie usług,
7
12
13
13
administrowania i działalność wspierająca
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona
narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia
7
7
7
6
społeczne
Sekcja P - Edukacja
15
12
13
13
Sekcja Q - Opieka zdrowotna
17
18
18
19
i pomoc społeczna
Sekcja R - Działalność związana z kulturą,
6
6
7
6
rozrywką i rekreacją
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa
oraz Gospodarstwa domowe zatrudniające
pracowników; gospodarstwa domowe
28
27
27
27
produkujące wyroby i świadczące usługi na
własne potrzeby
132
27
21
3
13
16
16
15
6
16
18
6
28
5.6. Zasoby energii odnawialnej
W gminie Mirosławiec nie funkcjonują obiekty wytwarzające energię z odnawialnych źródeł na
skalę przemysłową, jednakże potencjał gminy jest pod tym względem znaczący, w szczególności, jeśli
chodzi o pozyskanie energii z biomasy lub rozwój zespołów instalacji pozyskujących energię ze słońca.
W odniesieniu do możliwości lokalizowania siłowni wiatrowych ich rozwój jest mocno ograniczony
z powodu uwarunkowań lokalnych związanych z ruchem lotniczym.
26
Strona 137
Na dzień dzisiejszy są prowadzone prace projektowe w zakresie głównie budowy instalacji
fotowoltaicznych na gruncie o mocy do 2 MW oraz czterech odrębnych zespołów fotowoltaicznych
o mocy do 1 MW każdy. Ponadto zgodnie z informacją uzyskaną od operatora sieci energetycznej
zostały wydane warunki przyłączeniowa dla instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy do 6 MW.
5.7. Kluczowe inwestycje
Do zgłoszonych przedsięwzięcia na terenie gminy Mirosławiec, które mają na celu zwiększenie
efektywności energetycznej na obszarze gminy należą:
1. Termomodernizacja budynku byłej Przychodni Zdrowia w Mirosławcu wraz z przebudową
pomieszczeń i przystosowaniem budynku dla osób niepełnosprawnych oraz wykonaniem
W ramach tej inwestycji zakłada się wykonanie termomodernizacji głębokiej zgodnie
z przepisami szczegółowymi. Dopuszcza się realizację instalacji pozyskującej energie z OZE,
jako źródła wspomagającego funkcjonowanie zabudowy usługowej.
2. Rozbudowa budynku remizy OSP w Mirosławcu. Zakłada się zastosowanie technologii
budowlanych spełniających wymogi budynku energooszczędnego. Dopuszcza się realizację
instalacji pozyskującej energie z OZE, jako źródła wspomagającego funkcjonowanie
zabudowy oraz jako alternatywne źródło energii zapewniające bezpieczeństwo
funkcjonowania służb ratunkowych.
3. Wykonanie kotłowni w budynku przedszkola w Mirosławcu Górnym. Zakłada się
zastosowanie wysoko sprawnej instalacji na paliwo typu gaz lub biomasę np. w układzie
kogeneracyjnym.
4. Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Mirosławca Górnego.
5. Budowa oświetlenia ścieżki pieszo-rowerowej łączącej Mirosławiec z Mirosławcem Górnym
6. Budowa sieci oświetlenia ulicznego ul. Sprzymierzonych w Mirosławcu (w stronę j. Kosiakowo
- ostatni odcinek).
7. Budowa oświetlenia drogi przy Cmentarzy Komunalnym w Jabłonowie.
8. Budowa oświetlenia na ul. Parkowej w Mirosławcu (odcinek od Stadionu Miejskiego do
przejazdu kolejowego wraz z odcinkiem do byłego PGR) wraz z drogą do Cmentarz
Komunalnego i Cmentarza Żydowskiego w Mirosławcu.
9. Budowa oświetlenia na ul. Słonecznej w Mirosławcu.
10. Budowa oświetlenia na ul. Tęczowej oraz na działkach nr 954/16, 561/2, 694/19, 694/20,
694/21, 21/5 w Mirosławcu.
11. Budowa oświetlenia na ul. Lipowej i Akacjowej w Mirosławcu.
12. Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej we wsi Łowicz Wałecki wraz z przebudową
pomieszczeń i wejścia do budynku oraz wykonaniem instalacji fotowoltaicznej.
13. Termomodernizacja budynku socjalnego na Stadionie Miejskim w Mirosławcu wraz
z przebudowa pomieszczeń i wykonaniem instalacji fotowoltaicznej.
14. Rozbudowa i termomodernizacja budynku oraz modernizacja instalacji elektrycznej, instalacji
oświetleniowej, rozdzielnicy wraz z wykonaniem instalacji fotowoltaicznej oraz modernizacja
pomieszczeń sanitarnych w budynku Samorządowego Przedszkola "Słoneczko"
w Mirosławcu.
15. Dalsza termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej.
16. Wspieranie indywidualnych inwestycji polegających na zamianie ogrzewania węglowego
na olejowe lub gazowe.
17. Modernizacja istniejących kotłowni.
Okres ich realizacji obejmuje lata 2016-2020.
27
Strona 138
6.
Systemy energetyczne na terenie gminy Mirosławiec
6.1. System ciepłowniczy
Na terenie gminy Mirosławiec nie funkcjonuje jedna scentralizowana gospodarka cieplna,
działa natomiast system ogrzewania rozproszonego i indywidualnego. Ogrzewanie obiektów
indywidualnych oraz publicznych wraz z wytwarzaniem ciepłej wody użytkowej opiera się na
indywidualnych lokalnych jednostkach wytwórczych energii. Jedynie w Mirosławcu funkcjonują
kotłownie osiedlowe eksploatowane przez Zakład Energetyki Cieplnej Wodociągów i Kanalizacji Sp.
z o.o. zasilane gazem ziemnym. Największą moc posiadają ciepłownie:
- przy ul. Parkowej – 600 kW,
- przy ul. Wolności – 152 kW,
- przy ul. Akacjowej – 120 kW.
Do ogrzewania budynków przede wszystkim wykorzystywane są następujące rodzaje źródeł
energetycznych: węgiel i sporadycznie miał węglowy, gaz płynny, olej opałowy, drewno oraz energia
elektryczna. Zarówno w przypadku zabudowy wielorodzinnej, jak i zabudowy jednorodzinnej,
występuje duże zróżnicowanie systemów grzewczych i zastosowanego paliwa, dominuje jednak
drewno, ale również wykorzystywany jest gaz i w znacznym stopniu węgiel i różne formy jego
przetworzenia.
Tabela 17. Struktura wytwarzania ciepła na terenie Gminy Mirosławiec
Wyszczególnienie
MWh
%
53 745,60
78,86%
Ogrzewanie sieciowe
14 408,55
21,14%
Razem
68 154,15
100,00%
Mieszkańcy
53 745,60
79%
2 190,45
3%
Przedsiębiorstwa
12 218,10
18%
Razem
68 154,15
100,00%
Gaz
8 386,34
12,30%
Węgiel
9 638,02
14,14%
Olej opałowy
3 246,15
4,76%
Drewno
46 639,71
68,43%
243,94
0,36%
68 154,15
100,00%
Energia elektryczna
Razem
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS za 2013 r. oraz danych
z przeprowadzonej ankietyzacji na potrzeby opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Mirosławiec na lata 2016- 2020
28
Strona 139
Tabela 18. Struktura wytwarzania ciepła w gospodarstwach domowych na terenie Gminy Mirosławiec
- Gospodarstwa domowe
Gospodarstwa domowe
Wyszczególnienie
szt.
%
600
28,22%
80
3,76%
520
24,46%
1 526
71,78%
węgiel
502
23,61%
drewno
904
42,52%
olej opałowy
18
0,85%
energia elektryczna
102
4,80%
2 126
100,00%
Razem
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS za 2013r. oraz danych
z przeprowadzonej ankietyzacji mieszkańców oraz zarządców budynków mieszkalnych na potrzeby opracowania
Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec na lata 2016- 2020
KOTŁOWNIE NA TERENIE GMINY MIROSŁAWIEC
Na terenie gminy Mirosławiec zinwentaryzowano 20 kotłowni lokalnych w tym:
1)
2)
3)
4)
kotłów opalanych gazem - 11 szt.,
kotłów opalanych węglem – 3 szt.,
kotłów opalanych drewnem – 4 szt.,
kotłów opalanych olejem – 2 szt.
Tabela 19. Zewidencjonowane kotłownie na terenie gminy Mirosławiec – dane WIOŚ Szczecin
Lp.
Nazwa jednostki
Nazwa paliwa
Zużycie paliwa
Jednostka
1
SPÓŁDZIELCZY BANK LUDOWY W
ZŁOTOWIE, ODDZIAŁ W
MIROSŁAWCU, REGON 000498916
gaz ziemny zaazotowany
0,00339
mln m3
2
URZĄD GMINY I MIASTA, REGON
001241540
gaz ziemny
wysokometanowy
0,0214
mln m3
3
PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO
HANDLOWO TRANSPORTOWE
"BOMI" BOLESŁAW ROMANIUK,
drewno
16,9
Mg
29
Strona 140
Lp.
Nazwa jednostki
Nazwa paliwa
Zużycie paliwa
Jednostka
gaz ziemny
wysokometanowy
0,074712
mln m3
33,459
Mg
drewno
48
Mg
węgiel kamienny
294
Mg
REGON 00461945
4
5
ŻYWIEC ZDRÓJ S.A., REGON
070426925
GORZELNIA "JARPOL" LUCYNA
JAROSZ, REGON 320131651
6
SAMORZĄDOWE PRZEDSZKOLE
"SŁONECZKO" W MIROSŁAWCU,
REGON 320935540
gaz ziemny
wysokometanowy
0,017791
mln m3
7
PRZEDSIĘBIORSTWO ROLNICZOHANDLOWE "PRÓCHNOWO" SP. Z
O.O., REGON 321012865
drewno
14
Mg
8
ZESPÓŁ SZKÓŁ W PIECNIKU, REGON
331402251
22
Mg
9
ZESPÓŁ SZKÓŁ W MIROSŁAWCU,
REGON 331404540
gaz ziemny
wysokometanowy
0,060603
mln m3
10
PPHU "MATRIX" IRENEUSZ PAŁKA,
REGON 331442836
drewno
12
Mg
11
PHILIPS LIGHTING POLAND S.A.,
REGON 570007259
koks
5
Mg
12
NADLEŚNICTWO MIROSŁAWIEC,
REGON 570064441
gaz ziemny
wysokometanowy
0,004904
mln m3
4,34
Mg
13
ZAKŁAD ENERGETYKI CIEPLNEJ
WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI SP. Z
O.O., REGON 570106560
gaz ziemny
wysokometanowy
0,1249
mln m3
30
Strona 141
Lp.
14
15
Nazwa jednostki
Nazwa paliwa
Zużycie paliwa
Jednostka
węgiel kamienny
6,9
Mg
47,83
Mg
89,88
Mg
7,85
Mg
ZAKŁAD MECHANICZNY METALTECH
SP.Z O.O., REGON 570125208
ZAKŁAD PRODUKCYJNO-USŁUGOWOHANDLOWY "ROLMECH"
A.CZECH,K.KUPRIANIEC,J.MATERNOW gaz płynny, propan-butan
SKI,J.SWOBODZIŃSKI SPÓŁKA JAWNA,
REGON 57054026
OGRZEWANIE INDYWIDUALNE INNE NIŻ GAZOWE
Dane dotyczące indywidualnych systemów grzewczych (innych niż piece gazowe) pochodzą
z ankiet od mieszkańców. Łącznie wpłynęło 234 prawidłowo wypełnionych ankiet, co przy łącznej
liczbie lokali mieszkalnych na poziomie 2 126 szt., oznacza wskaźnik pokrycia na poziomie 11%. Na
podstawie badań ankietowych oszacowano, iż łącznie 1 526 gospodarstw domowych korzysta
z ogrzewania indywidualnego innego niż gazowe. Dominującym paliwem w 904 gospodarstwach
domowych jest drewno, a w 502 węgiel. 102 gospodarstwa domowe wykorzystują energię
elektryczną, jako ogrzewanie, a 18 olej opałowy.
6.2. System gazowniczy
Przez teren gminy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia DN 250mm Krobia - Szczecin, którym
przesyłany jest gaz ziemny ze złóż w rejonie Ostrowa Wlkp. do Szczecina oraz odgałęzienie
w kierunku Złocieńca. Działa tez stacja redukcyjno-pompująca w Mirosławcu. Biegnący na terenie
gminy gazociąg średniego ciśnienia doprowadza gaz do 4 stacji redukcyjnych o przepustowościach od
300 do 1200 m3 mn/h. Aktualnie jedynie mieszkańcy Mirosławca i Mirosławca Górnego korzystają
z zasilania gazem przewodowym. Pozostali mieszkańcy korzystają z gazu w butlach. Miasto
Mirosławiec zgazyfikowane jest w 98%, natomiast poziom gazyfikacji całej gminy wynosi 51%.
Gaz na terenie Gminy Mirosławiec dostarczany jest przez Polskie Górnictwo Naftowe
i Gazownictwo S.A. Sieć gazownicza zaopatruje w gaz:
• osoby indywidualne,
• podmioty indywidualne,
• lokalne kotłowanie.
31
Strona 142
Tabela 20. Struktura sieci gazowej terenie gminy Mirosławiec w 2014r.
Wskaźnik
Długość czynnej sieci ogółem [m]
Długość czynnej sieci rozdzielczej [m]
Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i
niemieszkalnych [szt.]
Odbiorcy gazu [gosp. domowe]
Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
[gosp. domowe]
Ludność korzystająca z sieci gazowej [osoba]
Ludność korzystająca z sieci w % ludności gminy
Sieć rozdzielcza na 100 km2
Źródło: www.stat.gov.pl: Bank Danych Lokalnych GUS 2014r.
Obszar gminy
41 849
22001
320
816,0
83,0
2 818,0
51,0
10,8
Poniżej znajdują się wskaźniki dotyczące zużycia gazu na terenie Gminy Mirosławiec.
Tabela 21. Wielkość zużycia gazu sieciowego na terenie gminy Mirosławiec w latach 2013 i 2014
Opis
Odbiorcy domowi
Pozostali
Razem
Zużycie gazu
(m3) w 2013
181 600
657 500
839 100
Zużycie gazu
(m3) w 2014
801 700
1 114 500
1 916 200
Źródło: PGNiG, grudzień 2015 r.
6.3. System elektroenergetyczny
Teren Gminy Mirosławiec pod względem sieci elektroenergetycznej głównie obsługuje Enea
S.A. w Poznaniu. W gminie Mirosławiec od końca 2013 r. zapewnione jest dwustronne zasilanie linią
energetyczną 110 kV. Moc Głównego Punktu Zasilającego w gminie wynosi 2x2,5 MW, który został
zmodernizowany i rozbudowany wraz z liniami przesyłowymi 110 kV przyłączonymi do sieci
sąsiedniego operatora Energa w GPZ Czaplinek i Kalisz Pomorski, dzięki czemu zapewniono stabilność
dostaw energii na potrzeby zakładów produkcyjnych i samych mieszkańców.
W Mirosławcu znajduje się:
• 79 stacji transformatorowych o mocy 15/0,4 kV,
• rozdzielnia sieciowa SN/SN 15/15kV,
• linie kablowe i napowietrzne 15 i 0,4 kV.
Udział gospodarstw domowych przyłączonych do sieci elektrycznej w stosunku do ogólnej liczby
gospodarstw domowych w gminie sięga 100%, więc obecnie istniejąca sieć elektroenergetyczna
zabezpiecza potrzeby mieszkańców. Poniżej znajduje się tabela przedstawiająca zużycie energii
elektrycznej w miastach w Gminie Mirosławiec.
32
Strona 143
Tabela 22. Zużycie energii elektrycznej o niskim napięciu w miastach w Gminie Mirosławiec
Energia elektryczna w gospodarstwach domowych
w miastach
Odbiorcy energii elektrycznej na niskim
szt.
napięciu
zużycie energii elektrycznej na niskim
napięciu
MWh
2013
2014
1 562
1587
2300
2256
Źródło: www.stat.gov.pl Bank Danych Lokalnych GUS
Znaczna rezerwa mocy transformatorów pozwala na zabezpieczenie potrzeb rozwojowych obszaru
i ewentualny rozwój lub możliwość przyłączenia nowych źródeł wytwórczych, w tym obiektów
i instalacji wykorzystujących OZE. Z powodu uwarunkowań lokalizacyjnych – strefy intensywnego
ruchu lotniczego rozwój odnawialnych źródeł energii w formie turbin wiatrowych jest mocno
ograniczony dla obszaru gminy Mirosławiec.
6.4. Systemy lokalne i indywidualne oparte na paliwie stałym
Na podstawie badań wykonanych do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec
można oszacować, iż ogrzewanie paliwem stałym stosuje ponad 66% mieszkańców. Poniżej
zamieszczono diagram udziału poszczególnych paliw stałych zestawionych z pozostałymi
źródłami.
Struktura paliw wykorzystywanych do celów grzewczych
na terenie Gminy Mirosławiec
drewno
węgiel
pozostałe
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Mirosławiec na lata 2016-2020
Zestawiono również w tabeli paliwa stałe takie jak węgiel i drewno wykorzystywane do celów
grzewczych na terenie Gminy Mirosławiec.
33
Strona 144
- Gospodarstwa domowe
Gospodarstwa domowe
Wyszczególnienie
Ogrzewanie indywidualne, w tym:
węgiel
szt.
%
1 526
71,78%
502
23,61%
drewno
904
42,52%
Źródło: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec na lata 2016- 2020
6.5. Systemy lokalne i indywidualne oparte na paliwie gazowym i olejowym
Na podstawie badań wykonanych do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec
można oszacować iż ogrzewanie paliwem gazowym stosuje około 30%, a olejowym niespełna 1%
mieszkańców. Poniżej zamieszczono diagram udziału ogrzewania paliwami gazowym i olejowymi
zestawionych z pozostałymi źródłami.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Mirosławiec na lata 2016-2020
W tabeli poniżej zestawiono paliwo gazowe i olejowe wykorzystywane do celów grzewczych na
terenie Gminy Mirosławiec.
34
Strona 145
- gospodarstwa domowe
Gospodarstwa domowe
Wyszczególnienie
szt.
%
600
28,22%
80
3,76%
520
24,46%
1 526
71,78%
olej opałowy
18
0,85%
Źródło: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec na lata 2016- 2020
6.6. Stan środowiska w gminie Mirosławiec
Oceniając jakość powietrza można stwierdzić, że gmina Mirosławiec należy do jednych
z najczystszych w Polsce, aczkolwiek istotny problem stanowią ponadnormatywne stężenia pyłu
zawieszonego PM10 oraz zawartego w tym pyle benzo(a)pirenu występujące w sezonie grzewczym
w obszarze miasta Mirosławiec (podobnie jak w innych miastach Polski). W stężeniach przeważa
emisja z ogrzewania indywidualnego, której główną jest niska emisja pochodząca ze spalania złej
jakości paliw w gospodarstwach domowych.
Przekroczenia stężeń benzo(a)pirenu dotyczą przede wszystkim terenów większych miast
w województwie zachodniopomorskim, w tym obszaru miasta Mirosławiec. Obszar przekroczonego
poziomu docelowego B(a)P/rok dotyczy samego miasta Mirosławiec, a wartości zostały
przedstawione w tabeli poniżej.
Tabela 25 Obszar przekroczonego poziomu docelowego B(a)P w obszarze miasta Mirosławiec w
2011r.
Emisja łączna w
obszarze [Mg/rok]*
Powierzchnia
przekroczeń
[km2 ]
Liczba ludności
[w obszarze
przekroczeń]
Wartość
z obliczeń
[µg/m3 ]**
Wartość
z pomiaru
[µg/m3 ]**
Brak stacji pomiarowej
w obszarze
4,13 Mg/rok
1,93
2333
1,71
* kg/rok dla B(a)P; ** ng/m3 dla B(a)P
Źródło: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Mirosławiec na lata 2016-2020
Obszar przekroczeń o kodzie: Zp11sZpB(a)Pa45 zlokalizowany na terenie miasta Mirosławiec
zajmuje powierzchnię 193 ha i zamieszkiwany jest przez ok. 2,3 tys. osób. Ma charakter miejski
i emitowany roczny ładunek B(a)P ze wszystkich typów źródeł wynosi 4,1 kg, a stężenia średnie
roczne osiągają maksymalnie 1,7 ng/m3, gdzie w stężeniach przeważa emisja z ogrzewania
indywidualnego.
35
Strona 146
Rysunek 1. Obszar przekroczeń poziomu docelowego B(a)P rok Zp11sZpB(a)Pa45 w strefie
zachodniopomorskiej w 2011 r. w strefie miejskiej Mirosławiec
Źródło: Program Ochrony Powietrza dla stref województwa zachodniopomorskiego, tj. aglomeracji
szczecińskiej, miasta Koszalin, strefy zachodniopomorskiej – Tom II Strefa Zachodniopomorska
Emisja powierzchniowa na terenie miasta Mirosławiec, jest związana głównie z ogrzewaniem
mieszkań w sektorze komunalno-bytowym. Emisja pyłu PM10, charakteryzująca się tu największym
udziałem procentowym w emisji powierzchniowej, pochodzi z niskich emitorów odprowadzających
produkty spalania z domowych palenisk i lokalnych kotłowni węglowych. Spora liczba emitorów oraz
fakt, że wyprowadzanie spalin następuje z kominów o niewielkiej wysokości powodują, że zjawisko to
może być bardzo uciążliwe.
Stara zabudowa w centrum miasta ma charakter zwarty, co utrudnia proces rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń. Prowadzi to do kumulowania się zanieczyszczeń na stosunkowo niewielkim obszarze,
o dużej gęstości zaludnienia. w rocznych ocenach jakości powietrza, jak również w obowiązujących na
obszarze gminy Mirosławiec programach ochrony powietrza, jako główną przyczynę występowania
ponadnormatywnych stężeń pyłu PM10 wskazana została niska emisja pochodząca z sektora
komunalnego.
Dwutlenek azotu oraz tlenek węgla jest zanieczyszczeniem, którego głównym źródłem w obszarach
miejskich są spaliny samochodowe. Najwyższe stężenie NO2 i CO w Mirosławcu odnotowano
w pobliżu drogi krajowej nr 10 oraz drogi wojewódzkiej nr 177.
W stężeniach tlenku węgla w powietrzu znaczny jest również udział emisji z przemysłu oraz
ogrzewania mieszkań. Znaczna część gospodarstw domowych w Mirosławcu w dalszym ciągu
ogrzewa swoje domy za pomocą pieców węglowych lub przy wykorzystaniu paliw tradycyjnych
36
Strona 147
kopalnych – głównie dotyczy to budownictwa jednorodzinnego oraz wielorodzinnego podłączonego
do lokalnych kotłowni osiedlowych. Ilość funkcjonujących instalacji produkujących energię ze źródeł
odnawialnych jest wciąż niewystarczająca.
Dla pozostałych substancji zanieczyszczających powietrze w mieście Mirosławiec nie zarejestrowano
przekroczeń standardów jakości powietrza.
7.
Zapotrzebowanie na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe –
stan obecny
7.1. Opis metodologii
Określenie poziomu bazowego zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe
zostało przeprowadzone w ramach inwentaryzacji źródeł emisji dwutlenku węgla i innych gazów
cieplarnianych, przeprowadzonej w związku z opracowaniem planu gospodarki niskoemisyjnej dla
gminy Mirosławiec.
W inwentaryzacji wykorzystane zostały dwie metodologie pozyskiwania danych:
1) Metoda „bottom-up” („dane oddolne”) – polega na zbieraniu danych u źródła. Każda
jednostka podlegająca inwentaryzacji podaje dane (przy pomocy ankiety), które później
agreguje się w taki sposób, aby dane były reprezentatywne dla większej populacji lub
obszaru. Przeprowadzono szeroko zakrojoną ankietyzację wśród mieszkańców
(użytkowników indywidualnych źródeł ciepła), wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych,
zarządców budynków użyteczności publicznej oraz przedsiębiorców.
2) Metoda „top-down” („dane odgórne”) – polega na pozyskiwaniu zagregowanych danych dla
większej jednostki obszaru lub populacji (np. od przedsiębiorstw energetycznych). Jakość
danych jest wtedy lepsza, ponieważ jest mała ilość źródeł danych. Jeżeli zagregowane dane
nie są reprezentatywne dla danego obszaru lub populacji, należy tak je przekształcić, aby jak
najwierniej obrazowały zaistniałą sytuację. W ramach stosowania tej metody, zgromadzono
dane:
• od przedsiębiorstw energetycznych – dane dotyczące zużycia gazu i energii
elektrycznej;
• z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie – dane
dotyczące zużycia paliw w kotłowniach.
ANKIETYZACJA
Opracowane zostały trzy rodzaje ankiet:
1. ankiety dla mieszkańców,
2. ankiety dla przedsiębiorców,
3. ankiety dla jednostek użyteczności publicznej, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.
Ankietyzacja mieszkańców
Ankietyzacja została poprzedzona działaniami informacyjno – promocyjnymi, które zostały
opisane powyżej. Ponadto w przypadku zabudowy mieszkaniowej rozproszonej zostali zaangażowani
pracownicy jednostek publicznych głównie szkoły podstawowej (przekazanie ankiet do wypełnienia
37
Strona 148
podczas wizyty rodziców w szkole) sołtysi oraz szeregowi pracownicy Urzędu Miejskiego w celu
rozprowadzenia pojedynczych ankiet.
Każdy z mieszkańców miał możliwość wypełnienia ankiety:
• online za pośrednictwem strony http://miroslawiec.pgn-online.pl/
• wydruku ankiety PDF oraz przekazania wypełnionej do Urzędu Gminy, sołtysowi swojej
miejscowości, lub skanem na wskazanego w ankiecie maila.
Ankietyzacja przedsiębiorców
W celu dotarcia do jak największej liczby przedsiębiorców została stworzona baza największych
przedsiębiorstw na terenie gminy. Do każdego z przedsiębiorstw został wysłana informacją
o tworzonym PGN, celu ankietyzacji oraz z prośbą o wypełnienie ankiety. Do ankiet zostały również
dołączone formularze zgłaszania inwestycji z zakresu niskiej emisji. Do każdego z przedsiębiorstw
został wykonany telefon, informujący o przesłanej wiadomości i wraz z niezbędnymi informacjami.
Skuteczność okazała się zadawalając biorąc pod uwagę strukturę lokalnych przedsiębiorców.
Pozostali przedsiębiorcy nie wykazali chęci udziału w opracowywaniu bazy emisji gazów
cieplarnianych na terenie gminy.
Ankietyzacja jednostek użyteczności publicznej, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.
Ankietyzacja jednostek użyteczności publicznej, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych została
poprzedzona spotkaniem informacyjnym. Ponadto, do każdej takiej jednostki została wysłana mailem
prośba o wypełnienie ankiety dla obiektów zarządzanych/użytkowanych przez te jednostki. Do każdej
jednostki został wykonany również telefon, z informacją o mailu oraz celu prowadzenia ankietyzacji.
Po dokonaniu analizy uzyskano bardzo dobry wynik pozyskanych danych od tych podmiotów tj.
w przypadku spółdzielni zostały pozyskane informacje od wszystkich istniejących, większość dużych
wspólnot wypełniła ankiety i dostarczyła informacji oraz uzyskano pełne dane odnośnie zasobów i
budynków komunalnych.
WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA DANYCH
Budynki mieszkalne
podgrzewania ciepłej wody w budynkach mieszkalnych pochodzą z następujących źródeł:
nieruchomościami;
• dane dotyczące kotłowni lokalnych z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego
w Szczecinie;
• dane statystyczne dotyczące zużycia gazu sieciowego w gospodarstwach domowych na terenie
gminy Mirosławiec;
• dane z firmy PGNiG S.A. dotyczące zużycia gazu na terenie gminy Mirosławiec;
• dane statystyczne dotyczące zużycia energii elektrycznej przez gospodarstwa domowe.
38
Strona 149
Budynki niemieszkalne
podgrzewania ciepłej wody w budynkach niemieszkalnych pochodzą z następujących źródeł:
nieruchomościami;
w Szczecinie;
• dane z firmy PGNiG S.A. dotyczące zużycia gazu sieciowego na terenie gminy Mirosławiec
• dane z zakładów energetycznych dotyczące zużycia energii elektrycznej
Przemysł i usługi
Zużycie paliw do celów grzewczych w sektorze przemysłowym i usługowym na emisję CO2
oszacowano w oparciu o następujące dane:
• ankiety skierowane do przedsiębiorców,
w Szczecinie,
• dane z firmy PGNiG S.A. dotyczące zużycia gazu sieciowego na terenie gminy Mirosławiec,
• dane z zakładów energetycznych dotyczące zużycia energii elektrycznej na terenie gminy
Mirosławiec.
7.2. Bilans energetyczny wraz ze strukturą zużycia paliw (inwentaryzacja
odbiorców energii)
7.2.1. Budynki mieszkalne
Większość danych, jakie zostały uzyskane w wyniku ankietyzacji pochodzą przede wszystkim od
zarządców nieruchomości, spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych i zarządu
budynków komunalnych oraz od lokalnego operatora sieci ciepłowniczej i ankiet skierowanych do
mieszkańców. Łącznie zebrano 234 poprawnie wypełnionych ankiet. Przy łącznej liczbie mieszkań
i domków jednorodzinnych na poziomie 2 126 szt. oznacza to pokrycie całej zbiorowości na poziomie
11%. Poniższa tabela przedstawia strukturę zgromadzonych ankiet pod względem rodzaju lokalu
(mieszkanie w budynku wielorodzinnym, dom jednorodzinny).
Tabela 26. Struktura zgromadzonych ankiet pod względem rodzaju lokalu
Liczba ankiet wypełnionych
prawidłowo
Dom jednorodzinny
Mieszkanie w budynku
wielorodzinnym
Razem
Razem
szt.
105
%
45%
Mirosławiec
szt.
%
72
58%
129
234
55%
-
53
125
42%
-
Reszta
szt.
33
%
30%
76
109
70%
-
Poniższa tabela przedstawia szczegółowe dane dotyczące zebranej próby statystycznej oraz dane
dotyczące budynków mieszkalnych na terenie gminy Mirosławiec z zasobów Banku Danych Lokalnych
GUS.
39
Strona 150
Tabela 27. Szczegółowe dane dotyczące zebranej próby statystycznej oraz dane dotyczące budynków
mieszkalnych na terenie gminy Mirosławiec z zasobów Banku Danych Lokalnych GUS.
Wyszczególnienie
Wartość
20 858,89
13 623,81
7 235,08
14%
Łączna powierzchnia użytkowa ankietowanych budynków, w tym:
dom jednorodzinny
mieszkanie w budynku wielorodzinnym
procentowe pokrycie całej zbiorowości
2 126
1 051
1 075
148 204
78 020
70 184
Miasto Mirosławiec
obszar wiejski
Powierzchnia użytkowa mieszkań i domków jednorodzinnych
miasto Mirosławiec
obszar wiejski
Budynki mieszkalne w Gminie w tym:
miasto Mirosławiec
obszar wiejski
865
469
396
Na podstawie badań ankietowych oraz dostępnych danych statystycznych, określono strukturę
gospodarstw domowych względem rodzaju ogrzewania. Poniższa tabela przedstawia strukturę
gospodarstw domowych w gminie Mirosławiec pod względem rodzaju ogrzewania oraz paliwa
używanego w celach grzewczych.
Tabela 28. Struktura gospodarstw domowych w gminie Mirosławiec pod względem rodzaju
ogrzewania oraz paliwa używanego w celach grzewczych.
Wyszczególnienie
Wartość
2 126
Ogrzewanie indywidualne (przeważające):
1606
Gaz
80
Węgiel
502
Drewno
904
Olej opałowy
18
Energia elektryczna
102
Ciepło sieciowe, w tym:
Gaz
520
40
Strona 151
W analizie wskaźników emisji dwutlenku węgla zostały wzięte pod uwagę dany pozyskane
z Urzędu Statystycznego (Baza Danych Lokalnych) oraz dane dot. zużycia paliw od operatorów energii
i gazu.
Na podstawie powyższych danych oraz danych pozyskanych od instytucji zewnętrznych obliczono
łączne zużycie paliw do celów grzewczych w budynkach mieszkalnych na terenie gminy Mirosławiec.
Poniższa tabela przedstawia podsumowanie obliczeń.
Tabela 29. Zużycie paliw kopalnych do produkcji ciepła w budynkach mieszkalnych na terenie gminy
Mirosławiec
kopalnych
Jednostka
Łączne zużycie w
2013 roku
tys. m3
181,6
Mg
860,94
MWh
243,94
Olej opałowy
Mg
31,76
Drewno
Mg
10 572,12
Gaz
Węgiel
Energia elektryczna
7.2.2. Budynki użyteczności publicznej
Obiekty użyteczności publicznej to jednostki lub budynki funkcjonujące w ramach jednostki
samorządu terytorialnego oraz instytucje lub służby zapewniające podstawowy system
bezpieczeństwa publicznego. Pozostałe budynki i instytucje związane są z usługami
o charakterze publicznym.
Tabela 30. Wykaz budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec
Instytucja
w Mirosławcu
Urząd Pocztowy
Posterunek Policji
Adres
Osiedle XXX – Lecia LLP 4; 78-600 Mirosławiec
ul. Sprzymierzonych 34; 78-650 Mirosławiec,
Piecnik 37, Bronikowo 40 A
ul. Zamkowa 10; 78-650 Mirosławiec
41
Strona 152
Instytucja
Ośrodek Kultury
Świetlice wiejskie
Świetlica miejska
Kaplica Cmentarna
Adres
Hanki; Jabłonowo; Piecnik; Jadwiżyn; Orle;
Próchnowo; Bronikowo; Łowicz Wałecki
Ul. Parkowa 1; 78-650 Mirosławiec,
78-651 Mirosławiec Górny
78-650 Mirosławiec
Wszystkie budynki użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec stosują ogrzewanie gazowe.
Łączne zużycie gazu w budynkach użyteczności publicznej na terenie gminy Mirosławiec wyniosło
219,17 tys. m3 w roku 2013.
7.2.3. Budynki produkcyjno-usługowe i handlowe
Dane dotyczące zużycia źródeł emisji pierwotnej dla usług i przemysłu obliczono głównie
w oparciu o dane pochodzące z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego
(Wojewódzki Bank Zanieczyszczeń Środowiska - Dane za rok 2013). W wyniku ankietyzacji nie udało
się pozyskać miarodajnych danych dot. zużycia paliw do produkcji ciepła w sektorze przemysłu
i usług. Przyjęto, zatem zużycie paliw z WIOŚ i z listy jednostek wyodrębniono podmioty z obszaru
usług i przemysłu. W grupie tej nie uwzględniono małych przedsiębiorstw, których działalność jest
prowadzona w lokalach mieszkalnych, zakładając, że mieszkania wykazano w grupie opisanej
w rozdziale 8.2.1. Dla niniejszej analizy założono również, że większość firm ma charakter lokalny
i prowadzi swoją działalność na terenie gminy Mirosławiec lub ich funkcjonowanie bezpośrednie
wpływa na stan środowiska gminy. Dodatkowo uzyskano dane z PGNiG w zakresie zużycia gazu dla
podmiotów gospodarczych.
Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące ilości zużytego paliwa do celów grzewczych
i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych i usługowych w gminie Mirosławiec.
Tabela 31. Ilości zużytego paliwa do celów grzewczych i procesowych w przedsiębiorstwach
przemysłowych i usługowych w gminie Mirosławiec.
kopalnych
Jednostka
Łączne zużycie
w 2013 roku
tys. m3
438,33
Węgiel
Mg
642,39
Drewno
Mg
190,89
Olej opałowy
Mg
259,01
Gaz
42
Strona 153
7.3. Łączne zużycie energii elektrycznej i cieplnej
Poniższa tabela przedstawia łączne zużycie energii cieplnej na terenie gminy Mirosławiec.
Tabela 32. Struktura wytwarzania ciepła na terenie Gminy Mirosławiec
Wyszczególnienie
MWh
%
53 745,60
78,86%
Ogrzewanie sieciowe
14 408,55
21,14%
Razem
68 154,15
100,00%
Mieszkańcy
53 745,60
79%
2 190,45
3%
Przedsiębiorstwa
12 218,10
18%
Razem
68 154,15
100,00%
Gaz
8 386,34
12,30%
Węgiel
9 638,02
14,14%
Olej opałowy
3 246,15
4,76%
Drewno
46 639,71
68,43%
243,94
0,36%
68 154,15
100,00%
Energia elektryczna
Razem
Według danych z zakładów energetycznych (firma ENEA S.A.) na terenie Gminy Mirosławiec w roku
2013 zużyto łącznie:
•
•
1984 MWh energii elektrycznej średniego napięcia;
4 900 MWh energii elektrycznej niskiego napięcia, z czego zużycie w gospodarstwach
domowych wyniosło 3 312 MWh.
W roku 2014 natomiast zużyto łącznie:
•
•
1982 MWh energii elektrycznej średniego napięcia;
4 875 MWh energii elektrycznej niskiego napięcia, z czego zużycie w gospodarstwach
domowych wyniosło 3 264 MWh.
7.4. Struktura paliw zużytych do produkcji ciepła na terenie gminy
Poniższa tabela przedstawia strukturę paliw zużytych do produkcji ciepła na terenie gminy
Mirosławiec.
43
Strona 154
Tabela 33. Struktura paliw zużytych do produkcji ciepła na terenie gminy Mirosławiec.
Wyszczególnienie
Gaz
Węgiel
Olej opałowy
Drewno
jednostka
tys. m3
Mg
Mg
Mg
2013
839,1
1 503,33
290,77
10 763,01
8. Prognoza zmian w zapotrzebowaniu na ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe do roku 2030
8.1. Założenia prognoz zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i gaz
W oparciu o:
• plan rozwoju społeczno-gospodarczego miasta,
• plany przedsiębiorstw energetycznych,
• prognozy dotyczące znaczących grup użytkowników energii,
• aktualne programy rozwoju społeczno-gospodarczego państwa,
8.2. Opis przyjętej metodologii – założenia ogólne
Prognozę zmian w zaopatrzeniu w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oparto na:
• Polityce energetycznej Polski do roku 2030;
• Prognozie demograficznej Polski na lata 2014-2050;
• prognozie wzrostu gospodarczego Polski zawartego w opracowaniu „Warianty rozwoju
gospodarczego Polski” opracowanych dla potrzeb Wytycznych w zakresie zagadnień
związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących
dochód i projektów hybrydowych na lata 2014-2020;
• aktualnych trendach rozwojowych gminy oraz planach inwestycyjnych związanych
z zapotrzebowaniem na ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe (inwestycje w zakresie
termomodernizacji, odnawialnych źródeł energii, itp.)
Prognozę opracowano w 2 wariantach:
1) Scenariusz optymalny – zakładający:
• Realizację większości inwestycji objętych planem inwestycyjnym w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej;
• Stopniowy wzrost udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym gminy;
• Stopniową likwidację kotłów opalanych węglem lub drewnem i zastępowanie ich
ogrzewaniem gazowym bądź innym ogrzewaniem bardziej przyjaznym dla środowiska;
• Stopniowy wzrost świadomości mieszkańców w zakresie wpływu systemów grzewczych
oraz zużycia energii elektrycznej na klimat, skutkujące wyższą oszczędnością w zużycie energii
oraz większym zainteresowaniem OZE.
2) Scenariusz zaniechania – zakładający:
• Realizację jedynie części inwestycji objętych planem inwestycyjnym w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej;
• Mniejszy niż w scenariuszu optymalnym wzrost udziału energii odnawialnej w bilansie
energetycznym gminy;
44
Strona 155
• Wolniejsze tempo i mniejszy zakres zastępowania kotłów opalanych węglem lub drewnem
i zastępowanie ich ogrzewaniem gazowym bądź innym ogrzewaniem bardziej przyjaznym dla
środowiska.
Scenariusze te różnią się zarówno pod względem łącznego popytu na energię cieplną i elektryczną jak
też strukturą paliw zużytych do produkcji ciepła na terenie gminy. W obu scenariuszach
uwzględniono również zmiany klimatyczne skutkujące stopniowym spadkiem zapotrzebowania na
ciepło do celów grzewczych. Przyjęto scenariusz pośredni, zgodnie z projektem KLLIMADA (scenariusz
SRES A1B).
8.3. Prognoza bilansu energetycznego wraz ze strukturą paliw – scenariusz
optymalny
MIESZKAŃCY
W prognozie zapotrzebowania na ciepło i energię elektryczną dla mieszkańców wzięto pod
uwagę:
• prognozę demograficzną;
• zmiany zużycia energii elektrycznej i cieplnej w przeliczeniu na 1 mieszkańca, spowodowane:
wzrostem zamożności mieszkańców, zmianami klimatycznymi, wzrostem świadomości
ekologicznej oraz innymi czynnikami mającymi wpływ na zmianę jednostkowego popytu na
energię.
Poniższa tabela przedstawia Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród mieszkańców
w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w wariancie optymalnym.
Tabela 34. Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród mieszkańców w latach 2014-2031
w gminie Mirosławiec w wariancie optymalnym.
Wyszczególnienie
2014
2015
2016
2017
2018
0,9965
1,0015
0,9963
1,0012
0,9962
1,0010
0,9961
1,0009
Współczynniki zmiany liczby ludności
obszar miejski
obszar wiejski
Ludność ogółem, w tym:
5530
5 523
5 515
5 506
5 496
Obszar miejski
3040
3029
3018
3006
2994
Obszar wiejski
2490
2494
2497
2500
2502
102
104,0
106,1
108,2
100
99
98,0
97,0
2084
2123,0
2162,3
2202,0
2241,9
53745,6
53677,6
53063,8
52447,5
51828,7
Zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca
(2014 = 100)
Zużycie energii cieplnej na 1 mieszkańca (2014
= 100)
Zapotrzebowanie na energię elektryczną
[MWh/rok]
Zapotrzebowanie na energię cieplną
[MWh/rok]
100
100
45
Strona 156
2019
2020
2021
2022
2023
obszar wiejski
0,9960
1,0009
0,9959
1,0008
0,9957
1,0007
0,9956
1,0005
0,9954
1,0004
5 486
5 476
5 465
5 453
5 440
Obszar miejski
2982
2970
2957
2944
2930
Obszar wiejski
2504
2506
2508
2509
2510
110,4
112,6
114,9
117,2
119,5
96,1
95,1
94,1
93,2
92,3
2282,6
2324,0
2365,7
2407,7
2450,0
51217,0
50612,4
50005,7
49396,9
48786,3
2024
2025
2026
2027
2028
obszar wiejski
0,9952
1,0002
0,9950
1,0001
0,9948
0,9999
0,9947
0,9997
0,9945
0,9994
5 427
5 413
5 398
5 382
5 365
Obszar miejski
2916
2902
2887
2872
2856
Obszar wiejski
2511
2511
2511
2510
2509
(2014 = 100)
= 100)
121,9
124,3
126,8
129,4
131,9
91,4
90,4
89,5
88,6
87,8
2493,1
2536,4
2579,9
2623,7
2667,7
48183,1
47578,2
46971,9
46364,3
45755,7
Wyszczególnienie
obszar miejski
(2014 = 100)
= 100)
[MWh/rok]
[MWh/rok]
Wyszczególnienie
obszar miejski
[MWh/rok]
[MWh/rok]
46
Strona 157
2029
2030
2031
obszar wiejski
0,9943
0,9992
0,9941
0,9990
0,9938
0,9987
5 347
5 327
5 307
Obszar miejski
2840
2823
2806
Obszar wiejski
2507
2504
2501
Zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca (2014
= 100)
Zużycie energii cieplnej na 1 mieszkańca (2014 =
100)
134,6
137,3
140,0
86,9
86,0
85,1
[MWh/rok]
2712,0
2755,9
2800,4
Zapotrzebowanie na energię cieplną [MWh/rok]
45146,1
44527,5
43916,7
Wyszczególnienie
obszar miejski
W wariancie optymalnym przewiduje się wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o 32,2%
oraz spadek zapotrzebowania na energię cieplną o 17,2% w latach 2014-2031.
PRZEMYSŁ I USŁUGI
Poniższa tabela przedstawia Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród
przedsiębiorstw w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w wariancie optymalnym.
Tabela 35. Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród przedsiębiorstw w latach 20142031 w gminie Mirosławiec w wariancie optymalnym.
Wyszczególnienie
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Łączna wartość dodana sfery gospodarczej
gminy Mirosławiec (2014 = 100)
Energochłonność PKB - energia cieplna
(2014 = 100)
100
103,4
107,33
111,52
115,98
120,50
100,00
99,00
98,00
97,00
96,00
95,00
Energochłonność PKB - energia elektryczna
(2014 = 100)
100,00
98,00
96,04
94,12
92,24
90,39
[MWh]
3095,6
3136,8
3190,9
3249,1
3311,4
3371,8
Zapotrzebowanie na energię cieplną [MWh]
12218,1
12507,2
12851,3
13216,3
13603,2
13986,5
2020
2021
2022
2023
2024
2025
125,08
129,83
134,76
139,89
145,20
150,72
94,00
93,00
92,00
91,00
90,00
89,00
Wyszczególnienie
(2014 = 100)
47
Strona 158
(2014 = 100)
88,58
86,81
85,08
83,37
81,71
80,07
[MWh]
3429,9
3489,0
3549,2
3610,4
3672,6
3735,9
14365,2
14752,4
15148,4
15553,1
15966,7
16389,3
2026
2027
2028
2029
2030
2031
156,45
162,39
168,56
174,97
181,62
187,97
88,00
87,00
86,00
85,00
84,00
84,00
(2014 = 100)
78,47
76,90
75,36
73,86
72,38
72,38
[MWh]
3800,3
3865,8
3932,5
4000,3
4069,3
4211,7
16820,9
17261,7
17711,7
18171,0
18639,6
19292,0
Wyszczególnienie
(2014 = 100)
W wariancie optymalnym przewiduje się wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o 31,4%,
a na energię cieplną - o 52,6% w latach 2014-2031.
PODMIOTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
podmiotów użyteczności publicznej w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w wariancie
optymalnym.
Rok
Zużycie energii
elektrycznej [MWh]
Zużycie energii
cieplnej [MWh]
Zużycie energii
elektrycznej [rok 2014
= 100]
Zużycie energii
cieplnej [rok 2014 =
100]
Tabela 36. Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród podmiotów użyteczności
publicznej w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w wariancie optymalnym.
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
483,30
492,97
502,83
512,88
523,14
533,60
544,27
2190,45
2190,45
2168,55
2146,86
2125,39
2104,14
2083,10
100
102
104,04
106,121
108,243
110,408
112,616
100
100
99
98,01
97,0299
96,0596
95,099
48
Strona 159
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
555,16
566,26
577,59
589,14
600,92
612,94
625,20
637,70
650,46
663,47
676,74
2062,27
2041,64
2021,23
2001,01
1981,00
1961,19
1941,58
1922,17
1902,94
1883,91
1865,08
114,869
117,166
119,509
121,899
124,337
126,824
129,361
131,948
134,587
137,279
140,024
94,148
93,2065
92,2745
91,3517
90,4382
89,5338
88,6385
87,7521
86,8746
86,0058
85,1458
Poniższa tabela przedstawia prognozę zmian w popycie na energię elektryczną i cieplną ogółem w
gminie Mirosławiec w latach 2014-2031.
Rok
Zużycie energii
elektrycznej [MWh]
Zużycie energii
cieplnej [MWh]
Zużycie energii
elektrycznej [rok
2014 = 100]
Zużycie energii
cieplnej [rok 2014 =
100]
Tabela 37. Prognoza zmian w popycie na energię elektryczną i cieplną ogółem w gminie Mirosławiec
w latach 2014-2031.
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
5 662,90
5 752,79
5 856,05
5 963,89
6 076,49
6 187,97
6 298,18
6 409,91
6 523,18
6 637,99
6 754,82
6 873,22
6 993,20
7 114,78
7 237,95
7 362,72
7 488,59
7 688,85
68 154,15
68 375,20
68 083,68
67 810,58
67 557,28
67 307,68
67 060,71
66 820,35
66 586,91
66 360,66
66 150,78
65 948,47
65 753,99
65 567,61
65 389,56
65 220,08
65 051,01
65 073,77
100
101,59
103,41
105,32
107,30
109,27
111,22
113,19
115,19
117,22
119,28
121,37
123,49
125,64
127,81
130,02
132,24
135,78
100
100,32
99,90
99,50
99,12
98,76
98,40
98,04
97,70
97,37
97,06
96,76
96,48
96,20
95,94
95,69
95,45
95,48
49
Strona 160
W scenariuszu optymalnym łączne zapotrzebowanie na energię elektryczną w gminie Mirosławiec,
według przyjętych założeń, wzrośnie w analizowanym okresie o 35,78%. Natomiast łączne
zapotrzebowanie na energię cieplną spadnie o 4,5%.
STRUKTURA PALIW ZUŻYTYCH DO PRODUKCJI CIEPŁA NA TERENIE GMINY
Poniższa tabela przedstawia prognozę struktury procentowej udziału poszczególnych paliw
(źródeł energii) w bilansie energetycznym gminy Mirosławiec w latach 2014-2031 w wariancie
optymalnym.
Rok
Gaz
Węgiel
Olej opałowy
Drewno
Energia elektryczna
OZE
Tabela 38. Prognoza struktury procentowej udziału poszczególnych paliw (źródeł energii) w bilansie
energetycznym gminy Mirosławiec w latach 2014-2031 w wariancie optymalnym
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
12,3%
12,4%
12,6%
12,7%
12,9%
13,0%
13,2%
13,3%
13,5%
13,7%
13,8%
14,0%
14,1%
14,3%
14,5%
14,7%
14,8%
15,0%
14,1%
13,3%
12,5%
11,8%
11,1%
10,4%
9,8%
9,2%
8,7%
8,2%
7,7%
7,2%
6,8%
6,4%
6,0%
5,7%
5,3%
5,0%
4,8%
4,5%
4,3%
4,1%
3,9%
3,7%
3,5%
3,3%
3,2%
3,0%
2,9%
2,7%
2,6%
2,5%
2,3%
2,2%
2,1%
2,0%
68,4%
67,4%
68,0%
68,5%
68,9%
69,2%
69,4%
69,5%
69,5%
69,3%
69,1%
68,7%
68,1%
67,4%
66,5%
65,5%
64,2%
62,6%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,0%
2,0%
2,3%
2,6%
2,9%
3,3%
3,8%
4,3%
4,8%
5,5%
6,2%
7,0%
8,0%
9,1%
10,3%
11,7%
13,2%
15,0%
W latach 2014-2031 nastąpi wzrost udziału gazu i odnawialnych źródeł energii w bilansie
energetycznym gminy. Udział gazu w bilansie energetycznym dla energii cieplnej wzrośnie z 12,3% w
roku 2014 do 15% w roku 2031. Odnawialne źródła energii w roku 2031 w wariancie optymalnym
50
Strona 161
osiągną poziom 15% w bilansie energetycznym gminy Mirosławiec. Jednocześnie spadnie udział
węgla, oleju opalowego oraz drewna.
Poniższa tabela przedstawia prognozę zużycia paliw do celów grzewczych w latach 2014-2031.
Rok
Gaz [tys. m3]
Węgiel [Mg]
Olej opałowy [Mg]
Drewno [Mg]
Tabela 39. Prognoza zużycia paliw do celów grzewczych w latach 2014-2031
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
839,1
851,7
858,0
864,6
871,5
878,5
885,5
892,7
900,1
907,5
915,3
923,2
931,3
939,5
948,0
956,6
965,4
977,0
1 503,3
1 418,7
1 328,9
1 245,0
1 166,8
1 093,5
1 024,9
960,7
900,5
844,2
791,6
742,4
696,3
653,1
612,7
574,9
539,4
507,6
290,8
277,2
262,3
248,3
235,0
222,5
210,7
199,5
188,9
178,9
169,5
160,5
152,1
144,1
136,6
129,5
122,7
116,7
10 763,0
10 629,3
10 678,1
10 714,1
10 737,4
10 745,4
10 737,5
10 714,0
10 674,1
10 617,2
10 543,6
10 450,6
10 336,9
10 200,5
10 039,5
9 851,3
9 631,9
9 405,7
Zgodnie z przyjętymi założeniami dla wariantu optymalnego, latach 2014-2031 ilość gazu zużytego do
celów grzewczych na terenie gminy Mirosławiec wzrośnie o 16,4%. Zużycie pozostałych paliw
w analizowanym okresie spadnie. Zużycie węgla spadnie o 66,3%, oleju opałowego o 59,1% zaś
drewna – o 12,7%.
51
Strona 162
8.4.
Prognoza bilansu energetycznego wraz ze strukturą paliw – scenariusz
zaniechania
MIESZKAŃCY
mieszkańców w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w scenariuszu zaniechania.
Tabela 40. Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród mieszkańców w latach 2014-2031
w gminie Mirosławiec w scenariuszu zaniechania..
2015
2016
2017
2018
2019
obszar miejski
0,9965
0,9963
0,9962
0,9961
0,9960
obszar wiejski
1,0015
1,0012
1,0010
1,0009
1,0009
Wyszczególnienie
2014
5530
5 523
5 515
5 506
5 496
5 486
Obszar miejski
3040
3029
3018
3006
2994
2982
Obszar wiejski
2490
2494
2497
2500
2502
2504
100
102,8
105,7
108,6
111,7
114,8
100
100
99,8
99,6
99,4
99,2
2084
2139,6
2196,4
2254,2
2313,1
2373,5
53745,6
53677,6
53492,6
53298,5
53095,3
52892,7
2020
2021
2022
2023
2024
2025
Zużycie energii elektrycznej na 1
mieszkańca (2014 = 100)
Zużycie energii cieplnej na 1 mieszkańca
(2014 = 100)
[MWh/rok]
[MWh/rok]
Wyszczególnienie
obszar miejski
0,9959
0,9957
0,9956
0,9954
0,9952
0,9950
obszar wiejski
1,0008
1,0007
1,0005
1,0004
1,0002
1,0001
5 476
5 465
5 453
5 440
5 427
5 413
Obszar miejski
2970
2957
2944
2930
2916
2902
Obszar wiejski
2506
2508
2509
2510
2511
2511
(2014 = 100)
[MWh/rok]
[MWh/rok]
118,0
121,3
124,7
128,2
131,8
135,5
99,0
98,8
98,6
98,4
98,2
98,0
2435,5
2498,7
2563,0
2628,5
2695,7
2764,0
52690,7
52479,7
52259,7
52030,9
51802,7
51565,7
52
Strona 163
2026
2027
2028
2029
2030
2031
obszar miejski
0,9948
0,9947
0,9945
0,9943
0,9941
0,9938
obszar wiejski
0,9999
0,9997
0,9994
0,9992
0,9990
0,9987
5 398
5 382
5 365
5 347
5 327
5 307
Obszar miejski
2887
2872
2856
2840
2823
2806
Obszar wiejski
2511
2510
2509
2507
2504
2501
139,3
143,2
147,2
151,3
155,6
159,9
97,8
97,6
97,4
97,2
97,0
96,8
2833,5
2904,2
2976,1
3049,2
3122,8
3198,2
51320,0
51065,5
50802,4
50530,7
50241,0
49952,3
Wyszczególnienie
(2014 = 100)
[MWh/rok]
[MWh/rok]
W scenariuszu zaniechania przewiduje się wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o 53,4%
oraz spadek zapotrzebowania na energię cieplną o 7,1% w latach 2014-2031.
PRZEMYSŁ I USŁUGI
przedsiębiorstw w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w scenariuszu zaniechania.
Tabela 41. Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród przedsiębiorstw w latach 20142031 w gminie Mirosławiec w scenariuszu zaniechania.
Wyszczególnienie
(2014 = 100)
(2014 = 100)
[MWh]
zapotrzebowanie na energię cieplną
[MWh]
2014
2015
2016
2017
2018
2019
100
103,4
107,33
111,52
115,98
120,50
100,00
99,30
98,60
97,90
97,20
96,50
100,00
98,90
97,81
96,74
95,67
94,62
3095,6
3165,6
3249,8
3339,4
3434,8
3529,5
12218,1
12545,1
12930,0
13338,9
13773,3
14207,4
53
Strona 164
Wyszczególnienie
(2014 = 100)
(2014 = 100)
[MWh]
[MWh]
Wyszczególnienie
(2014 = 100)
(2014 = 100)
[MWh]
[MWh]
2020
2021
2022
2023
2024
2025
125,08
129,83
134,76
139,89
145,20
150,72
95,80
95,10
94,40
93,70
93,00
92,30
93,58
92,55
91,53
90,52
89,53
88,54
3623,3
3719,6
3818,5
3920,0
4024,2
4131,1
14640,3
15085,6
15543,5
16014,6
16498,9
16997,0
2026
2027
2028
2029
2030
2031
156,45
162,39
168,56
174,97
181,62
187,97
91,60
90,90
90,20
89,50
88,80
88,80
87,57
86,61
85,65
84,71
83,78
83,78
4241,0
4353,7
4469,4
4588,2
4710,2
4875,0
17509,1
18035,5
18576,7
19133,0
19704,7
20394,4
W scenariuszu zaniechania przewiduje się wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o 57,5%,
a na energię cieplną - o 66,9% w latach 2014-2031.
PODMIOTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
podmiotów użyteczności publicznej w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w scenariuszu
zaniechania.
Rok
Zużycie energii
elektrycznej
[MWh]
Zużycie energii
cieplnej [MWh]
Zużycie energii
elektrycznej
[rok 2014 =
100]
Zużycie energii
cieplnej [rok
2014 = 100]
Tabela 42. Zmiany w popycie na energię elektryczną i cieplną wśród podmiotów użyteczności
publicznej w latach 2014-2031 w gminie Mirosławiec w scenariuszu zaniechania.
2014
2015
2016
2017
2018
483,30
496,83
510,74
525,04
539,75
2190,45
2190,45
2186,07
2181,70
2177,33
100,0
102,8
105,7
108,6
111,7
100,0
100,0
99,8
99,6
99,4
54
Strona 165
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
554,86
570,39
586,37
602,78
619,66
637,01
654,85
673,18
692,03
711,41
731,33
751,81
772,86
2172,98
2168,63
2164,30
2159,97
2155,65
2151,34
2147,03
2142,74
2138,45
2134,18
2129,91
2125,65
2121,40
114,8
118,0
121,3
124,7
128,2
131,8
135,5
139,3
143,2
147,2
151,3
155,6
159,9
99,2
99,0
98,8
98,6
98,4
98,2
98,0
97,8
97,6
97,4
97,2
97,0
96,8
Zgodnie z przyjętymi założeniami dla scenariusza zaniechania, zużycie energii elektrycznej
w budynkach użyteczności publicznej w latach 2014-2031 wzrośnie o 59,9% a zużycie energii cieplnej
spadnie o 3,1%.
Poniższa tabela przedstawia prognozę zmian w popycie na energię elektryczną i cieplną ogółem
w gminie Mirosławiec w latach 2014-2031.
Rok
Zużycie energii
elektrycznej
[MWh]
Zużycie energii
cieplnej [MWh]
Zużycie energii
elektrycznej
[rok 2014 =
100]
Zużycie energii
cieplnej [rok
2014 = 100]
Tabela 43. Prognoza zmian w popycie na energię elektryczną i cieplną ogółem w gminie Mirosławiec
w latach 2014-2031.
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
5 662,90
5 802,11
5 956,90
6 118,61
6 287,59
6 457,85
6 629,21
6 804,67
6 984,28
7 168,15
7 356,84
7 549,97
7 747,64
7 949,93
8 156,92
8 368,71
68 154,15
68 413,10
68 608,68
68 819,10
69 045,90
69 273,04
69 499,59
69 729,53
69 963,23
70 201,07
70 452,97
70 709,75
70 971,80
71 239,52
71 513,32
71 793,61
100
102,46
105,19
108,05
111,03
114,04
117,06
120,16
123,33
126,58
129,91
133,32
136,81
140,39
144,04
147,78
100
100,38
100,67
100,98
101,31
101,64
101,97
102,31
102,65
103,00
103,37
103,75
104,13
104,53
104,93
105,34
55
Strona 166
2030
2031
8 584,81
8 846,10
72 071,39
72 468,07
151,60
156,21
105,75
106,33
W scenariuszu zaniechania łączne zapotrzebowanie na energię elektryczną w gminie Mirosławiec,
według przyjętych założeń, wzrośnie w analizowanym okresie o 51,6%. Natomiast łączne
zapotrzebowanie na energię cieplną wzrośnie o 5,75%.
STRUKTURA PALIW ZUŻYTYCH DO PRODUKCJI CIEPŁA NA TERENIE GMINY
Poniższa tabela przedstawia prognozę struktury procentowej udziału poszczególnych paliw
(źródeł energii) w bilansie energetycznym gminy Mirosławiec w latach 2014-2031 w scenariuszu
zaniechania.
Rok
Gaz
Węgiel
Olej opałowy
Drewno
Energia elektryczna
OZE
Tabela 44. Prognoza struktury procentowej udziału poszczególnych paliw (źródeł energii) w bilansie
energetycznym gminy Mirosławiec w latach 2014-2031 w scenariuszu zaniechania
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
12,3%
12,4%
12,5%
12,6%
12,7%
12,8%
12,9%
13,0%
13,1%
13,2%
13,3%
13,4%
13,5%
13,6%
13,7%
13,8%
13,9%
14,0%
14,1%
13,9%
13,6%
13,3%
13,0%
12,8%
12,5%
12,3%
12,0%
11,8%
11,5%
11,3%
11,1%
10,8%
10,6%
10,4%
10,2%
10,0%
4,8%
4,5%
4,3%
4,1%
3,9%
3,7%
3,5%
3,3%
3,2%
3,0%
2,9%
2,7%
2,6%
2,5%
2,3%
2,2%
2,1%
2,0%
68,4%
66,9%
67,1%
67,3%
67,5%
67,6%
67,7%
67,7%
67,7%
67,7%
67,6%
67,5%
67,3%
67,1%
66,8%
66,5%
66,1%
65,6%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,4%
0,00%
2,00%
2,18%
2,38%
2,59%
2,83%
3,08%
3,36%
3,67%
4,00%
4,36%
4,76%
5,19%
5,66%
6,17%
6,73%
7,34%
8,00%
W latach 2014-2031 nastąpi wzrost udziału gazu i odnawialnych źródeł energii w bilansie
energetycznym gminy. Wzrost ten będzie wolniejszy i mniej znaczący niż w scenariuszu optymalnym.
Udział gazu w bilansie energetycznym dla energii cieplnej wzrośnie z 12,3% w roku 2014 do 14% w
roku 2031. Odnawialne źródła energii w roku 2031 w scenariuszu zaniechania osiągną poziom 8% w
56
Strona 167
bilansie energetycznym gminy Mirosławiec. Jednocześnie spadnie udział węgla, oleju opalowego oraz
drewna. Spadek ten będzie jednak mniej znaczący niż w scenariuszu optymalnym.
Poniższa tabela przedstawia prognozę zużycia paliw do celów grzewczych w latach 2014-2031.
Rok
Gaz [tys. m3]
Węgiel [Mg]
Olej opałowy [Mg]
Drewno [Mg]
Tabela 45. Prognoza zużycia paliw do celów grzewczych w latach 2014-2031 w scenariuszu
zaniechania
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
839,1
848,7
857,7
866,9
876,4
886,0
895,7
905,5
915,5
925,6
936,0
946,6
957,4
968,4
979,5
990,9
1 002,3
1 015,5
1 503,3
1 478,6
1 452,9
1 428,0
1 403,8
1 380,0
1 356,6
1 333,6
1 311,1
1 289,0
1 267,5
1 246,5
1 225,9
1 205,7
1 185,9
1 166,5
1 147,4
1 130,5
290,8
277,4
264,3
251,9
240,2
229,0
218,3
208,2
198,5
189,3
180,5
172,1
164,2
156,6
149,4
142,5
136,0
129,9
10 763,0
10 555,7
10 622,1
10 685,6
10 746,3
10 801,5
10 850,8
10 894,7
10 932,7
10 964,6
10 991,7
11 011,9
11 024,9
11 030,2
11 027,2
11 015,3
10 992,4
10 976,1
Zgodnie z przyjętymi założeniami dla wariantu optymalnego, latach 2014-2031 ilość gazu zużytego do
celów grzewczych na terenie gminy Mirosławiec wzrośnie o 21,0%. Wzrośnie również nieznacznie
zużycie drewna – o 2%. Zużycie pozostałych paliw w analizowanym okresie spadnie. Zużycie węgla
spadnie o 24,8% a oleju opałowego o 55,3%.
57
Strona 168
8.5.
Ocena możliwości zaspokojenia potrzeb w zakresie zaopatrzenia w
ciepło, energię elektryczną paliwa gazowe do roku 2030.
Poniższy wykres przedstawia porównanie prognoz zużycia gazu w obu scenariuszach.
Obydwa analizowane scenariusze zakładają wzrost zużycia gazu do celów grzewczych na terenie
gminy Mirosławiec. W scenariuszu optymalnym występuje wzrost zużycia gazu do celów grzewczych
o 16,4% pomimo spadku łącznego zapotrzebowania na energię cieplną w gminie o 4,5%.
W scenariuszu zaniechania natomiast zużycie gazu wzrośnie w analizowanym okresie o 21%.
W scenariuszu zaniechania nastąpi większy wzrost zużycia gazu niż w scenariuszu optymalnym
pomimo, iż udział gazu w bilansie energetycznym gminy dla energetyki cieplnej będzie w roku 2031
wyższy w scenariuszu optymalnym.
Obecna infrastruktura gazowa na terenie gminy Mirosławiec umożliwia dostawy większej ilości gazu.
Zaspokojenie rosnących potrzeb na paliwa gazowa na terenie gminy Mirosławiec nie jest zagrożone.
Poniższy wykres przedstawia porównanie prognoz zużycia węgla w obu scenariuszach.
58
Strona 169
Według przyjętych założeń, zużycie węgla w obu scenariuszach spada w analizowanym okresie.
W scenariuszu optymalnym przewiduje się spadek zużycia węgla w gminie Mirosławiec do celów
grzewczych o 66,2%. W scenariuszu zaniechania zużycie węgla spadnie o 24,8%. Oznacza to, że
możliwości zaspokojenia potrzeb na węgiel (przy założeniu braku istotnych zmian po stronie
podażowej) w obu scenariuszach nie ulegną pogorszeniu.
Poniższy wykres przedstawia porównanie prognoz zużycia oleju opałowego w obu scenariuszach.
59
Strona 170
Olej opalowy ma marginalny charakter w gminnym systemie grzewczym. Jego udział w bilansie
energetycznym wynosił w roku 2014 niecałe 5%. Rozbudowa sieci gazowej w gminie w połączeniu
ze wzrostem zainteresowania odnawialnymi źródłami energii spowoduje, że udział oleju opałowego
w bilansie energetycznym będzie w obu scenariuszach spadać. W scenariuszu optymalnym zużycie
oleju opałowego w analizowanym okresie spadnie o 59,9% zaś w scenariuszu zaniechania – o 55,3%.
Oznacza to, że możliwości zaspokojenia potrzeb na olej opalowy (przy założeniu braku istotnych
zmian po stronie podażowej) w obu scenariuszach nie ulegną pogorszeniu.
Poniższy wykres przedstawia porównanie prognoz zużycia drewna do celów grzewczych w obu
scenariuszach.
W scenariuszu optymalnym przewiduje się spadek (o 12,7%) zużycia drewna do celów grzewczych.
W scenariuszu zaniechania zużycie drewna do celów grzewczych w analizowanym okresie wzrośnie
o 2,0%. Nieznaczny wzrost popytu na drewno do celów grzewczych w scenariuszu zaniechania, przy
bardzo dużej podaży drewna na terenie gminy daje gwarancję możliwości zaspokojenia popytu na
drewno do celów grzewczych, nawet w scenariuszu zaniechania.
60
Strona 171
9. Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii
elektrycznej i paliw gazowych
9.1. Termomodernizacja budynków
Termomodernizacja budynku to przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania
i zużycia energii cieplnej w danym obiekcie budowlanym. Termomodernizacja pozwala także na
zmniejszenie kosztów użytkowania obiektu.
Tabela 46. Orientacyjne zmniejszenie kosztów ogrzewania po termomodernizacji
Rok oddania
budynków do użytku
Do 1966
1967-85
1986-92
1993-97
Wskaźnik rocznego
zapotrzebowania na
energię do ogrzewania
budynku przed
termomodernizacją
240-350
240-280
160-200
120-160
Wskaźnik rocznego
zapotrzebowania na
energię do ogrzewania
po termomodernizacji
Orientacyjne
zmniejszenie kosztów
ogrzewania po
termomodernizacji (%)
100-300
50-70
50-60
25-50
10-30
Poszczególne roboty termomodernizacyjne przynoszą różne oszczędności. Warto więc przede
wszystkim realizować te usprawnienia, które są najbardziej opłacalne, ponieważ najszybciej się
zwrócą.
Do usprawnień koniecznych i najbardziej efektywnych należą przede wszystkim:
◾modernizacja instalacji c.o.
◾ocieplenie ścian zewnętrznych, ocieplenie dachu lub stropu pod poddaszem, a w budynku
niepodpiwniczonym podłogi na gruncie.
◾zaizolowanie rur z ciepłą wodą oraz wprowadzenie dodatkowych usprawnień pozwalających ją
oszczędzać, tj. wybór najlepszego z możliwych sposobów przygotowania ciepłej wody, instalacja
urządzenia podgrzewającego wodę w miejscu, z którego będzie ona miała najkrótszą drogę do kranu.
Dobrym pomysłem jest też zakup i montaż nowoczesnych baterii (termostatycznych, z perlatorem,
ogranicznikiem wypływu strumienia wody) pozwalających oszczędzać ciepłą wodę.
Tabela 47. Zestawienie prac termomodernizacyjnych i stopień ich opłacalności
Rodzaj robót
modernizacyjnych
Ocieplenie dachu lub stropu
pod poddaszem
Ocieplenie ścian
Wymiana okien
Możliwe do uzyskania
oszczędności w stosunku do
stanu przed modernizacją (%)
5-15
Orientacyjny czas zwrotu
poniesionych nakładów (lata)
10-20
10-15
8-12
15-25
6-8
61
Strona 172
Kompleksowa modernizacja
instalacji grzewczej
Wprowadzenie automatyki w
kotłowni
Wymiana kotła
10-20
4-8
5-10
3-5
10-20
6-12
Podstawowym systemem wsparcia finansowego dla prac termomodernizacyjnych, ale i prac
remontowych jest Fundusz Termomodernizacji i Remontów, wprowadzony ustawą o wpieraniu
termomodernizacji i remontów z dnia 21.11.2008 r. ( Dz.U. 2008 Nr 223 poz. 1459 z późn. zm.).
System finansowej pomocy na cele termomodernizacji budynków obejmuje przedsięwzięcia
termomodernizacyjne w następujących obiektach:
1. budynki mieszkalne wielorodzinne i jednorodzinne niezależnie od ich formy własności, a więc
budynki prywatne, spółdzielcze, wspólnot mieszkaniowych, zakładowe, miejskie i inne,
z wyjątkiem budynków jednostek budżetowych,
2. budynki zbiorowego zamieszkania o charakterze socjalnym, takie jak dom opieki, dom
studencki, internat, hotel robotniczy, dom rencisty itp.,
3. budynki służące do wykonywania zadań publicznych przez jednostki samorządu
terytorialnego jak np. szkoły, budynki biurowe gmin itp,
4. lokalne źródła ciepła (osiedlowe kotłownie i ciepłownie) lub węzły cieplne i lokalne sieci
ciepłownicze o mocy do 11,6 MW.
Przepisy ustawy dotyczą także całkowitej lub częściowej zamiany istniejącego źródła energii na źródło
niekonwencjonalne np. kolektor słoneczny, pompa ciepła , kocioł na biomasę itp.
Zgodnie z ustawą:
1) przedsięwzięcia termomodernizacyjne to przedsięwzięcia, których przedmiotem jest:
a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na
potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych,
budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu
terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych,
b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach
ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do
których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii,
określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu
zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków,
c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją
lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła
dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a,
d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie
wysokosprawnej kogeneracji;
2) przedsięwzięcia remontowe - przedsięwzięcia związane z termomodernizacją, których
przedmiotem jest:
a) remont budynków wielorodzinnych,
b) wymiana w budynkach wielorodzinnych okien lub remont balkonów, nawet jeśli służą one do
wyłącznego użytku właścicieli lokali,
c) przebudowa budynków wielorodzinnych, w wyniku której następuje ich ulepszenie,
62
Strona 173
d) wyposażenie budynków wielorodzinnych w instalacje i urządzenia wymagane dla oddawanych do
użytkowania budynków mieszkalnych, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi;
Ustawa przewiduje, że głównym źródłem finansowania inwestycji termomodernizacyjnej jest kredyt
bankowy udzielany na warunkach komercyjnych. Właściciel budynku może kredytem sfinansować do
100% kosztów inwestycji. Udział kredytu w całości kosztów, jak i okres spłaty pozostawia się do
negocjacji pomiędzy inwestorem i bankiem kredytującym.
Formą pomocy, którą inwestor, może otrzymać ze strony budżetu Państwa jest premia
termomodernizacyjna, która:
1) stanowi 20 % wykorzystanego kredytu , ale jednocześnie musi spełniać dwa dodatkowe
warunki:
2) nie może wynosić więcej niż 16% kosztów całkowitych przedsięwzięcia.
3) nie może wynosić więcej niż przewidywana wartość 2-letnich oszczędności ustalonych na
podstawie audytu energetycznego.
Obowiązuje zasada, że niedopuszczalne jest łączenie kredytu udzielanego w trybie ustawy i wsparcia
środkami z budżetu Unii Europejskiej.
Premię termomodernizacyjną (umorzenie części kredytu), otrzymuje inwestor, który ukończył
inwestycję (inwestor spłaca kwotę uzyskanego kredytu pomniejszoną o wielkość premii).
Podstawą włączenia przedsięwzięcia do finansowania na zasadach przewidzianych w ustawie jest
audyt energetyczny. Jest to dokument zawierający analizę techniczno-ekonomiczną określającą to co
należy poprawić w budynku, który ma zostać poddany modernizacji. Audyt określa jakie można
przeprowadzić działania techniczne i które z planowanych działań przynieść mogą najwyższe korzyści
ekonomiczne (rozwiązanie optymalne).
Kredyty, na podstawie zgłaszanego wniosku kredytowego i audytu energetycznego, udzielane są
w licznych bankach i ich oddziałach terenowych. Premię termomodernizacyjną przyznaje Bank
Gospodarstwa Krajowego (BGK), który stanowi instytucję finansową kierującą realizacją ustawy.
Ustawa określa, iż w Banku Gospodarstwa Krajowego tworzony jest Fundusz Termomodernizacjii
Remontów, którego środki wykorzystywane są na wypłatę premii.
Można ubiegać się o premię termomodernizacyjną pod warunkiem, że w wyniku termomodernizacji
osiągnięte zostanie znaczące zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię, a w szczególności:
1) w budynkach, w których modernizuje się jedynie system grzewczy – co najmniej o 10%,
2) w budynkach, w których po roku 1984 przeprowadzono modernizację systemu grzewczego –
co najmniej o 15%,
3) w pozostałych budynkach – co najmniej o 25%,
4) w lokalnych źródłach ciepła i lokalnej sieci ciepłowniczej - zmniejszenie rocznych strat energii
pierwotnej co najmniej o 25%, a przy ich zastąpieniu przez przyłącze do scentralizowanego
źródła ciepła (sieci miejskiej) - zmniejszenie kosztów zakupu ciepła dostarczanego do
budynku co najmniej o 20% w stosunku rocznym.
Ustawa dotyczy wspieranie przedsięwzięć nie tylko termomodernizacyjnych, ale także remontowych.
W szczególności pomoc w formie premii remontowej dotyczy budynków mieszkalnych
wielorodzinnych, których użytkowanie rozpoczęło się przed dniem 14 sierpnia 1961 roku i dotyczy
przedsięwzięć, których przedmiotem jest:
1) ogólny remont budynku ( bez remontu lokali),
2) wymiana okien i remont balkonów nawet, gdy służą do wyłącznego użytku właściciela lokalu,
3) przebudowa budynku w wyniku, którego następuje jego ulepszenie,
63
Strona 174
4) wyposażenie budynku w instalacje i urządzenia wymagane w budynkach obecnie
oddawanych do użytkowania zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
Warto zwrócić uwagę, że w ramach remontu może być realizowania większość usprawnień
termomodernizacyjnych. Ustawa nie dotyczy remontów budynków jednorodzinnych. Premia
remontowa może być przyznana inwestorowi będącemu osobą fizyczną, wspólnotą mieszkaniową,
spółdzielnią mieszkaniową lub towarzystwem budownictwa społecznego. Premia, jako pomoc na
spłatę części kredytu, stanowi 20 % wykorzystanej kwoty kredytu, nie więcej jednak niż 15% kosztów
przedsięwzięcia, a przyznawana jest jeżeli są spełnione następujące warunki:
1. Wskaźnik kosztu przedsięwzięcia remontowego ( stosunek kosztu remontu przypadający na 1m2
powierzchni użytkowej do ceny 1m2 ustalanej do celów obliczenia premii gwarancyjnej) mieści się
w granicach od 0,15 do 0,70.
2. W wyniku realizacji remontu nastąpi zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię na
potrzeby ogrzewania i ciepłej wody co najmniej o 10%, a jeżeli wskaźnik kosztu jest powyżej 0,3 to co
najmniej 25%. To zmniejszenie zapotrzebowania energii nie jest wymagane, gdy budynek spełnia
wymagania w zakresie oszczędności energii określone w aktualnych przepisach technicznobudowlanych (Warunkach Technicznych jakim powinny odpowiadać budynki ).
3. Nie można uzyskać premii remontowej jeżeli na przedsięwzięcie zaciągnięto inny kredyt do którego
przyznana została premia termomodernizacyjna lub remontowa lub na które uzyskano środki
pochodzące z budżetu Unii Europejskiej.
Zgodnie, z ww. datą określającą budynki, dla których można uzyskać premię remontową (1961r.),
ustawa dotyczy budynków wybudowanych w okresie około 15 lat po II wojnie, jak i starszych, a nie
dotyczy budynków budowanych później np. wszystkich budynków wielkopłytowych. Dla budynków,
których ustawa dotyczy utworzona została możliwość uzyskania premii niekiedy łatwiej, niż jako
premii termomodernizacyjnej, a warto podkreślić, że niemal wszystkie roboty wykonywane, jako
termomodernizacja mogą być realizowane także, jako remont.
Kolejnym mechanizmem wspierającym przedsięwzięcia termomodernizacyjne jest system białych
certyfikatów, wprowadzony ustawą o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r. Ustawa
o efektywności energetycznej określa cel w zakresie oszczędności energii, z uwzględnieniem wiodącej
roli sektora publicznego, ustanawia mechanizmy wspierające oraz system monitorowania
i gromadzenia niezbędnych danych.
System białych certyfikatów jest mechanizmem rynkowym, prowadzącym do uzyskania wymiernych
oszczędności energii w trzech obszarach:
− zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych,
− zwiększenia oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych,
− zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego w przesyle i dystrybucji.
Firmy sprzedające energię odbiorcom końcowym, zobowiązane są do pozyskania białych
certyfikatów, w celu przedłożenia ich Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki do umorzenia. Firmy
sprzedające energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło są zobligowane do pozyskania określonej liczby
certyfikatów w zależności od wielkości sprzedawanej energii.
64
Strona 175
Ustawa o efektywności energetycznej nakłada na jednostki sektora publicznego obowiązek
zastosowania przynajmniej dwóch, spośród następujących środków poprawy efektywności
energetycznej:
− zawarcie umowy, której przedmiotem jest wykonanie prac zmierzających do poprawy efektywności
energetycznej,
− wymiana urządzenia, instalacji lub pojazdu na odpowiednik o niskim zużyciu energii i niskich
kosztach eksploatacji,
− modernizacja użytkowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu w celu zmniejszenia zużycia energii
lub obniżenia kosztów eksploatacji,
− nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części lub też przebudowa,
remont użytkowanych obiektów, albo termomodernizacja budynków,
− sporządzenie audytu energetycznego dla budynków o powierzchni powyżej 500 m2.
Ustawa zobowiązuje również jednostki do poinformowania o zastosowaniu wybranych środków
poprawy efektywności energetycznej na stronie internetowej lub w sposób zwyczajowo przyjęty
w danej miejscowości.
O białe certyfikaty mogły się ubiegać przedsięwzięcia nowe, ale także zrealizowane po 1 stycznia
2011 roku. Certyfikaty dla przedsięwzięć zrealizowanych będą mogły być wprowadzane do obrotu od
razu, natomiast w odniesieniu do inwestycji niezrealizowanych może wystąpić sytuacja, w której
będą one trafiały do obrotu dopiero po zakończeniu przedsięwzięcia i jego pozytywnej weryfikacji
w zakresie założonych celów oszczędnościowych, co musi się stać do końca 2016 roku.
Podmioty, które w myśl Ustawy o efektywności energetycznej są objęte obowiązkiem pozyskania
białych certyfikatów, a nie uzyskają ich i nie umorzą, będą musiały uiścić opłatę zastępczą
w odpowiedniej wielkości określonej Ustawą.
Kolejne możliwości uzyskania wsparcia finansowego dla przedsięwzięć termomodernizacyjnych dają
konkursy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkich Funduszy
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także Programy Operacyjne.
Planowane przedsięwzięcia termomodernizacyjne w gminie Mirosławiec zostały wpisane do Planu
Gospodarki Gminy Mirosławiec. Są to przedsięwzięcia zgłoszone w trakcie prowadzonych prac nad
Planem, przedsięwzięcia, które będą realizowane zarówno przez podmioty publiczne jak i prywatne.
Szczegółowy opis zgłoszonych przedsięwzięć znajduje się w załączniku nr 2 do Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Mirosławiec na lata 2016-2020.
9.2. Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej
Działaniem w zakresie racjonalizacji zużycia energii elektrycznej możliwym do podjęcia przez
Gminę Mirosławiec, są działania związane z oświetleniem ulicznym. Do zadań gminy należy bowiem
planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na jej terenie oraz finansowanie
oświetlenia ulic, placów i dróg znajdujących się na terenie gminy - art. 18 ustawy prawo
energetyczne:
65
Strona 176
Art. 18. 1. Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło
i paliwa gazowe należy:
(...)
2) planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy;
3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg, znajdujących się na terenie gminy.
2. Gmina realizuje zadania, o których mowa w ust. 1, zgodnie z założeniami polityki
energetycznej państwa, miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego albo
ustaleniami zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy.
3. Przepisy ust. 1 pkt 2 i 3 nie mają zastosowania do autostrad i dróg ekspresowych
w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych.
Technicznie racjonalizacja zużycia energii na potrzeby oświetlenia ulicznego jest możliwa
w dwu podstawowych płaszczyznach:
1. Przez wymianę opraw i źródeł świetlnych na energooszczędne.
2. Poprzez kontrolę czasu świecenia – zastosowanie wyłączników przekaźnikowych, które dają lepszy
efekt (niż zmierzchowe), w postaci dokładnego dopasowania do warunków świetlnych czasu
pracy.
Na terenie Gminy Mirosławiec system oświetlenia ulicznego składa się z 649 lamp sodowych.
Z czego za eksploatację 339 sztuk jest odpowiedzialna firma Enea Oświetlenie, gdzie koszty
utrzymania i energii pokrywa gmina Mirosławiec na zasadzie ryczałtu za punkt oświetleniowy.
Natomiast pozostała część oświetlenia tj. 310 lamp jest własnością gminy Mirosławiec. Łączne zużycie
energii elektrycznej przez system oświetlenia ulicznego w roku 2013 oszacowana ok. 211 MWh.
Z uwagi na zastosowanie nowoczesnego systemu oświetlenia – lampy sodowe – wymiana opraw i
źródeł światła nie jest konieczna.
10. Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych
zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej
i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii
elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji
oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji
przemysłowych
10.1. Możliwość wykorzystania istniejących nadwyżek lokalnych zasobów paliw
kopalnych
66
Strona 177
Na terenie Gminy Mirosławiec nie występują źródła paliw kopalnych. Paliwa kopalne
wykorzystywane na terenie gminy są pozyskiwane w 100% z zewnątrz.
10.2. Ciepło odpadowe z instalacji przemysłowych
Na terenie gminy Mirosławiec brak jest instalacji przemysłowych, z których możliwe byłoby
wykorzystanie ciepła odpadowego.
10.3. Możliwość wykorzystania istniejących nadwyżek lokalnych zasobów energii
odnawialnych
Zgodnie z artykułem 13, ust. 3, pkt. 3 ustawy Prawo energetyczne „Założenia do planu
zaopatrzenia
w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” powinny zawierać analizę wykorzystania istniejących
nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła
wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego
wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.
W niniejszym rozdziale dokonano przeglądu potencjalnych zasobów energii odnawialnej na terenie
gminy Mirosławiec. Do odnawialnych źródeł energii zaliczono: energię wiatru, energię
promieniowania słonecznego, geotermalną, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy.
Zgodnie z założeniami polityki energetycznej państwa władze gminne, w jak najszerszym zakresie,
powinny uwzględnić źródła odnawialne w bilansie energetycznym gminy. Instalacje wykorzystujące
odnawialne źródła energii z natury mają na ogół charakter lokalny i nie wymagają tworzenia
scentralizowanej infrastruktury technicznej. Jako małe i rozproszone technologie wpisują się
w politykę, strategię i plany rozwoju regionalnego i lokalnego. Zważywszy na rozproszony charakter
oraz ogólną dostępność zasobów odnawialnych źródeł energii, energetyka odnawialna może stać się
czynnikiem pobudzającym rozwój gospodarczy na poziomie regionalnym. Wśród korzyści
z wykorzystania odnawialnych źródeł energii, które mają zarówno charakter ekonomiczny jaki
społeczny, wymienić tu można:
− zmniejszenie zapotrzebowania na paliwa kopalne,
− ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w szczególności dwutlenku węgla i siarki,
− wzrost bezpieczeństwa energetycznego gminy,
− niższe koszty eksploatacji,
− racjonalne zagospodarowanie odpadów,
− rozwój gospodarczy regionu, aktywizacja lokalnej społeczności, tworzenie miejsc pracy,
− możliwość pozyskania funduszy zewnętrznych,
− promocja gminy w kraju i za granicą.
67
Strona 178
Energia wodna
Obecnie w Polsce ponad 28% energii elektrycznej produkowanej w technologii wykorzystującej
odnawialne źródła energii, pochodzi z energetyki wodnej. Stanowi to zaledwie niecałe 2%
w całkowitej produkcji energii elektrycznej w Polsce. Ukształtowanie terenu naszego kraju, w
większości
nizinne,
a także brak dużych, naturalnych spadów nie stwarza zbyt korzystnych warunków do budowania
dużych elektrowni wodnych. Z uwagi na warunki hydrologiczne, rozwój sektora energii wodnej
związany jest głównie z małymi elektrowniami wodnymi. Według aktualnych danych URE moc
urządzeń produkujących energię elektryczną z wykorzystaniem turbin wodnych w Polsce to 957.379
MW. Należy zwrócić uwagę na fakt, że w Polsce pracują aż 762 elektrownie wodne. Większość z nich
to małe elektrownie przepływowe.
W województwie zachodniopomorskim najwięcej małych elektrowni wodnych jest w gminach: Łobez,
Gryfino, Boleszkowice, Węgorzyno, Resko, Gryfino, Polanów, Sianów. Według aktualnych danych
Urzędu Regulacji Energetyki (stan na 30.09.2010 r.) obecnie w województwie zachodniopomorskim
eksploatowanych jest około 70 elektrowni wodnych o łącznej mocy zainstalowanej około 13 MWe.
Znakomita większość to obiekty małe i bardzo małe. Najwięcej czynnych obiektów znajduje się na
terenie powiatów: łobeskiego, koszalińskiego, gryfickiego, stargardzkiego i myśliborskiego.
Na terenie powiatu wałeckiego (w gminie Wałcz) zlokalizowana jest 1 elektrownia wodna o mocy
90kW. Zarówno powiat wałecki jak i gmina Mirosławiec nie mają korzystnych warunków do rozwoju
energetyki wodnej. Ukształtowanie terenu w połączeniu z układem hydrograficznym nie dają
możliwości budowy kolejnych elektrowni wodnych.
Energia wiatru
Szacuje się, że globalny potencjał energii wiatru jest równy obecnemu zapotrzebowaniu na
energię elektryczną. Obiektywne cechy i specyficzne właściwości energetyki wiatrowej powodują, że
jest to wymagające źródło energii, zarówno dla inwestorów, projektantów, operatorów sieci
elektroenergetycznej, jak i społeczności lokalnych. Specyfika energetyki wiatrowej to przede
wszystkim:
•
•
bardzo wysoka zależność mocy osiąganej przez elektrownię wiatrową od bieżącej wartości
prędkości wiatru,
nierównomierny rozkład zasobów energii wiatru na obszarze kraju.
68
Strona 179
Rycina 4. Strefy energetyczne wiatru w Polsce
Źródło: H. Lorenc, Struktura i zasoby energetyczne wiatru w Polsce.
Według opracowanych przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej map wietrzności dla obszaru
Polski wynika, że tereny uprzywilejowane pod względem zasobów energii wiatru to przede wszystkim
wybrzeże Morza Bałtyckiego, Suwalszczyzna, środkowa Wielkopolska i Mazowsze, Beskid Śląski
i Żywiecki, Pogórze Dynowskie i Bieszczady (ryc. 4). Dodatkowo istnieje szereg innych mniejszych
obszarów, gdzie lokalne warunki klimatyczne i terenowe szczególnie sprzyjają rozwojowi energetyki
wiatrowej. Prędkość wiatru ulega zmianom dziennym, miesięcznym i sezonowym. Zarówno w cyklu
dobowym, jaki i sezonowym w Polsce występuje korzystna korelacji między prędkością wiatru,
69
Strona 180
a zapotrzebowaniem energii. Zgodnie z aktualną wiedzą na temat energetyki wiatrowej, warunkiem
opłacalności wykorzystania elektrowni wiatrowych, w przypadku obiektów dużej mocy (powyżej 30
kW), niezbędne jest występowanie średnich rocznych prędkości wiatru powyżej 5,5 m/s na wysokości
wirnika. Średnie roczne prędkości wiatru w Polsce wynoszą 3,8 m/s zimą i 2,8 m/s latem. Prędkości
powyżej 4 m/s występują na wysokości ponad 25 m w większej części kraju, natomiast prędkości
powyżej 5 m/s tylko na niewielkim jej obszarze na wysokości powyżej 50 m. Małe siłownie wiatrowe
pracujące na tzw. sieć wydzieloną (np. na potrzeby gospodarstwach rolnych), mogą być wznoszone
dla prędkości wiatru powyżej 3m/s. Pomimo, że wydajność turbiny wiatrowej zależy przede
wszystkim od prędkości wiatru, istotne znaczenie mają również warunki lokalizacji obiektu w terenie,
gdyż brak swobodnego przepływu wiatru wydatnie ogranicza pracę wirnika, jeśli jest on instalowany
na stosunkowo niskich wysokościach.
Aktualnie moc urządzeń produkujących energię elektryczną z wiatru w Polsce to 4582,036 MW, zaś
liczba instalacji wynosi 1039 (źródło: mapa energetyki odnawialnej na stronie www.ure.gov.pl). Na
terenie województwa zachodniopomorskiego działa 75 elektrowni wiatrowych o łącznej mocy
1292.847 MW, zaś na terenie powiatu 5 instalacji o łącznej mocy elektrownia wiatrowa o mocy 7,21
MW.
Teren gminy Mirosławiec znajduje się głównie w obszarze warunków średnio korzystnych
(strefa III). Jedynie część gminy znajduje się w obszarze warunków korzystnych (strefa II). Takie
położenie stanowi o przeciętnych potencjalnych możliwościach efektywnej pracy siłowni wiatrowej.
Aktualnie na terenie gminy nie działa żadna elektrownia wiatrowa. Rozwój energetyki wiatrowej na
danym terenie uwarunkowany jest nie tylko od zasobów wiatru, lecz również zależy od rozwoju
lokalnej infrastruktury technicznej, w tym przede wszystkim możliwością podłączenia do sieci
elektroenergetycznej.
Kwestię podłączenia do sieci można rozwiązać poprzez:
•
•
wykorzystanie linii średniego napięcia 15kV, która pozwala na podłączenie turbiny
bezpośrednio do linii, ale jednocześnie uniemożliwia instalowanie mocy większych niż 4÷6
MW;
wykorzystanie linii wysokiego napięcia 110kV, która pozwala na instalowanie większych
mocy, przy czym wykorzystanie tego typu linii wiąże się z koniecznością budowy stacji
przekaźnikowej GPZ 15kV/110kV.
Z praktycznego punktu widzenia podłączenie do linii wysokiego napięcia jest opłacalne tylko
w sytuacji, gdy moc planowanego parku wiatrowego przewiduje się na ponad 12 MW.
Podstawowymi barierami rozwoju energetyki wiatrowej na analizowanym terenie są:
•
•
•
rozwinięta sieć obszarów chronionych (m. in. obszary Natura 2000: Dolina Dolnej Noteci,
Jeziora Gościmskie, Lasy Puszczy nad Drawą, Puszcza Notecka, Uroczyska Puszczy Drawskiej),
skomplikowane procedury administracyjne,
brak szczegółowych badań lokalnych warunków wiatrowych.
Średni potencjał do rozwoju energetyki wiatrowej w gminie Mirosławiec znajduje potwierdzenie
również w planach inwestycyjnych. Na dzień 31 marca żaden z podmiotów nie wszczął procedury
70
Strona 181
administracyjnej związanej z planami budowy instalacji do produkcji energii z wiatru na terenie gminy
Mirosławiec.
Ze względu na uwarunkowania przyrodnicze, administracyjne i inne (np. lotnisko w Mirosławcu),
instalacje wiatrowe mogą być lokalizowane jedynie w 3 miejscowościach: Hanki, Jadwiżyn i Setnica.
Dla tych obrębów geodezyjnych uchwalono w dniu 28 października 2015 roku miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego dopuszczający możliwość budowy farm wiatrowych na tym
terenie.
Energia słoneczna
Praktyczne możliwości wykorzystania energii promieniowania słonecznego uzależnione są od
warunków klimatycznych, które na terenie Polski charakteryzują się dużą różnorodnością, wynikającą
głównie ze ścierania się wpływu dwóch odmiennych frontów atmosferycznych atlantyckiego
i kontynentalnego. Roczna gęstość promieniowania słonecznego na płaszczyznę poziomą waha się na
terenie naszego kraju w granicach 950÷1250 kWh/m2 (ryc. 5), przeciętna liczba godzin słonecznych w
ciągu roku (tzw. usłonecznienie) to około 1600 h/rok (ryc. 6). Maksymalna wartość usłonecznienia
notowana jest w Gdyni (1671h/rok), zaś minimalna w Katowicach (1234 h/rok).
Rycina 5. Roczne natężenie promieniowania słonecznego, padającego na jednostkę powierzchni
poziomej.
Źródło: CIRE
71
Strona 182
Rycina 6. Usłonecznienie - średnia roczna liczba godzin słonecznych w 2015 roku
Źródło: Mapa klimatu – www.imgw.pl
Warunki meteorologiczne w naszej strefie klimatycznej charakteryzują się nierównomiernym
rozkładem promieniowania słonecznego w cyklu rocznym, w którym dominującym okresem jest sześć
miesięcy sezonu wiosenno-letniego. Blisko 80% całkowitej sumy nasłonecznienia przypada na
miesiące od kwietnia do września. Wykorzystywane są różne metody konwersji promieniowania
słonecznego,
a dwie podstawowe to metoda fototermiczna i fotowoltaiczna.
Metoda fototermiczna polega na przemianie energii promieniowania słonecznego w energię cieplną.
Systemy stosowane w tej metodzie to kolektory oraz inne systemy solarne. Metoda fotowoltaiczna
polega na przemianie energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną. W tej metodzie
wykorzystuje się układy fotowoltaiczne z modułami ogniw fotowoltaicznych. W Polsce najbardziej
rozpowszechnioną technologią aktywnego pozyskiwania energii promieniowania słonecznego są
72
Strona 183
instalacje złożone z termicznych kolektorów słonecznych, wykorzystywane do podgrzewania wody
użytkowej. Kolektory słoneczne stają się coraz bardziej popularne, między innymi dzięki takim
programom jak dotacje Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
przeznaczone na częściową spłatę kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż
kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych.
Jeszcze 2 lata temu stosowanie urządzeń wykorzystujących energię słoneczną do produkcji energii
elektrycznej było nieopłacalne. Duży postęp technologiczny w połączeniu z obniżeniem cen instalacji
powoduje, że stosowanie modułów fotowoltaicznych staje się coraz bardziej opłacalne. Ceny paneli
fotowoltaicznych na rynku światowym w ciągu ostatnich 5 lat spadły z 2,02$/Wpv w 2010 roku do
0,45$/Wpv w 2015 roku. Według prognoz (www.greentechmedia.com) cena paneli w roku 2017
osiągnie 0,36$/Wpv, co oznacza spadek w stosunku do 2010 roku o 82%. Producenci energii
elektrycznej z instalacji fotowoltaicznych w Stanach Zjednoczonych (w Kalifornii) po raz pierwszy
w 2015 roku zaoferowali niższe ceny energii niż producenci energii elektrycznej ze źródeł
nieodnawialnych. Dalszy postęp technologiczny w połączeniu automatyzacją produkcji oraz wzrostem
konkurencyjności rynku spowoduje w najbliższych latach dalszy spadek cen instalacji
fotowoltaicznych.
Popularność mikroinstalacji fotowoltaicznych znacznie zwiększył Program PROSUMENT –
uruchomiony przez Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Program
PROSUMENT daje możliwość sfinansowania instalacji fotowoltaicznej w całości ze środków
programu, przy czym:
•
•
40% wartości inwestycji jest finansowana dotacją;
60% wartości inwestycji jest finansowana pożyczką o długim okresie spłaty i korzystnym
oprocentowaniu.
Gmina Mirosławiec położona jest w obszarze, w którym średnioroczna suma promieniowania
słonecznego wynosi ok. 1000 kWh/m2, zaś usłonecznienie w roku 2015 wyniosło 1800-1900 h/rok.
Dzięki warunkom panującym na terenie gminy, istnieje możliwość praktycznego wykorzystania
energii promieniowania słonecznego zarówno do podgrzewania wody użytkowej w budynkach
mieszkalnych czy obiektach użyteczności publicznej, jak też do produkcji energii elektrycznej.
Coraz szersze zastosowanie znajdują układy hybrydowe, wykorzystujące panele fotowoltaiczne oraz
turbiny wiatrowe do zasilania oświetlenia ulicznego. Rozwiązania takie przynoszą wymierne korzyści
w postaci:
•
•
•
•
•
•
zmniejszenia kosztów energii elektrycznej,
możliwość oświetlenia pojedynczych obiektów znacznie oddalonych od sieci energetycznych,
wyeliminowanie okablowania naziemnego i podziemnego,
eliminacja transformatorów i przełączników,
zwiększenie widoczności i bezpieczeństwa,
bezobsługowość.
Ze względu na koszty instalacji tego typu rozwiązań, warto rozważyć możliwość ich finansowania
w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego.
73
Strona 184
Energia geotermalna
Energia geotermalna występuje w postaci ciepła, powstającego w głębi naszej planety przy
rozpadzie pierwiastków promieniotwórczych. Energia ta jest produkowana w sposób ciągły,
a wielkość strumienia cieplnego zależy od zawartości w skałach promieniotwórczego uranu, toru oraz
w niewielkim stopniu potasu. Część ciepła geotermalnego pochodzi z ciepła resztkowego
wydobywanego z jądra Ziemi (20%).
Energia geotermalna dzieli się na geotermię wysokiej i niskiej entalpii. Geotermia o wysokiej entalpii
umożliwia bezpośrednie wykorzystanie ciepła Ziemi, zaś geotermia o niskiej entalpii odzyskiwana jest
przy pomocy geotermalnych pomp ciepła. Warunki termiczne pod ziemią są bardzo zróżnicowane.
Zależą one od przewodnictwa cieplnego skał, ich ułożenia, zawodnienia, bliskości stref wulkanicznych
i wgłębnych ognisk magmowych, a w strefie przypowierzchniowej znacząco wpływają na nie również
warunki klimatyczne.
W Polsce istnieją bogate zasoby energii geotermalnej, szacowane na poziomie 1512 PJ/rok, co
stanowi około 30% krajowego zapotrzebowania na ciepło. Poniżej przedstawiono podział obszaru
Polski na prowincje i okręgi geotermalne (Rys. 104) oraz potencjalne zasoby wód i energii zawarte
w poszczególnych prowincjach i okręgach geotermalnych.
Oszacowanie potencjału energii geotermalnej możliwej do wykorzystania na danym terenie związana
jest z koniecznością oceny zasobów eksploatacyjnych, czyli przeprowadzeniem kosztownych
próbnych odwiertów. Planując budowę instalacji geotermalnych należy wziąć pod uwagę poniższe
uwagi.
•
•
•
Energia uzyskana z wód geotermalnych może być wykorzystywana w miejscach wydobywania
wód,
w związku z tym zasoby eksploatacyjne są ograniczone do rejonów miast i miejscowości,
rejonów przemysłowych, rolniczych i rekreacyjnowypoczynkowych.
Ze względu na znaczną kapitałochłonność inwestycji geotermalnych, lokalny rynek
ciepłowniczy powinien być bardzo atrakcyjny, zdolny do przyciągnięcia inwestorów.
Budowa instalacji geotermalnych w naturalny sposób ograniczona jest do obszarów, gdzie
występują wody geotermalne o optymalnych własnościach.
Na terenie województwa zachodniopomorskiego najkorzystniejsze warunki do rozwoju energii
geotermalnej panują jednak w południowo-zachodniej części województwa, przy granicy
z województwem lubuskim (ryc. 7).
74
Strona 185
Rycina 7. Mapa rozkładu gęstości ziemskiego strumienia cieplnego na obszarze Polski
Źródło: Szewczyk, Gientka, 2009
Na postawie wstępnej analizy można ocenić, iż budowa instalacji geotermalnych wysokiej entalpii
w gminie Mirosławiec nie jest uzasadniona. Jednak na terenie gminy możliwe i w pełni uzasadnione
jest wykorzystanie energii wód podskórnych i ciepła ziemi przy zastosowaniu indywidualnych pomp
ciepła. Urządzenia tego typu znajdują zastosowanie w domach jednorodzinnych i budynkach
użyteczności publicznej w terenach o rozproszonej zabudowie.
Biogaz
Biogaz zaliczany jest do odnawialnych źródeł energii. Pozyskuje się go w procesie beztlenowej
fermentacji biomasy roślinnej, odchodów zwierzęcych, odpadów organicznych lub osadu ze ścieków.
Biogaz jest mieszaniną gazową składającą się głównie z metanu i dwutlenku węgla, a także z pewnych
ilości zanieczyszczeń w postaci siarkowodoru, azotu, tlenu i wodoru. Skład biogazu oraz jego wartość
opałowa zależą od substratów wykorzystanych do jego produkcji.
75
Strona 186
Biogaz powstaje w naturalnych procesach zachodzących w dnach zbiorników wodnych, podczas
erupcji wulkanicznych i pęknięć skorupy ziemskiej, w przewodach pokarmowych przeżuwaczy
i termitów, podczas rozkładu nawozów organicznych. Do antropogenicznych źródeł metanu zalicza
się:
− wydobycie węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej,
− przetwórstwo bogactw naturalnych,
− hodowla zwierząt domowych,
− pola ryżowe,
− składowiska odpadów i oczyszczalnie ścieków.
Oprócz naturalnych i antropogenicznych źródeł, z których metan trafia do atmosfery, produkowany
jest on również w procesach sterowanych przez człowieka w celu bądź to utylizacji odpadów, bądź
też produkcji energii elektrycznej i cieplnej.
Biogaz do celów energetycznych produkowany jest w biogazowniach.
Biogaz nadający się do celów energetycznych może powstawać w procesie fermentacji beztlenowej
•
•
•
odpadów zwierzęcych w biogazowniach rolniczych,
osadu ściekowego w oczyszczalniach ścieków,
odpadów organicznych na komunalnych wysypiskach śmieci.
Rozważając możliwość budowy biogazowni rolniczej na terenie gminy Mirosławiec należy pamiętać,
iż warunkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania biogazowni rolniczej jest dokładne
rozpoznanie, jaką ilością poszczególnych surowców dysponuje gospodarstwo oraz zaplanowanie
trybu dostarczania ich do instalacji. Dostarczanie substratów staje się dodatkowym i bardziej
skomplikowanym zadaniem, jeśli w procesie używane są surowce dostarczane spoza gospodarstwa.
Należy przy tym zwracać szczególną uwagę na klasyfikację dostarczanych surowców. Dotyczy to
surowców, które są klasyfikowane jako odpady i uznawane za szkodliwe dla środowiska, które muszą
być szczegółowo ewidencjonowane.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że w Polsce niemal każda lokalizacja biogazowni rolniczej
wywołuje protesty społeczności lokalnej, głównie ze względu na obawy związane z wydzielaniem się
odoru. Jednak prawidłowo zaprojektowania i wybudowana biogazownia rolnicza nie jest uciążliwym
dla otoczenia producentem odoru. Problem właściwej lokalizacji biogazowni rolniczej jest szczególnie
istotny w przypadku terenów o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Należy tu
przypomnieć, że na terenie gminy Mirosławiec występują obszary objęte prawną ochroną przyrody.
Budowa biogazowni rolniczej na terenie gminy powinna zostać poprzedzona szczegółową analizą
techniczno-ekonomiczną oraz dialogiem ze społecznością lokalną już na wczesnym etapie planowania
inwestycji. Ważnym argumentem w dyskusji mogą być nowe miejsca pracy dla lokalnej społeczności
przy produkcji substratów, budowie i obsłudze oraz nowe firmy dostarczające przychodów do
budżetu lokalnych władz.
76
Strona 187
Rycina 8. Warunki do produkcji biogazu rolniczego w powiatach województwa
zachodniopomorskiego
Źródło: Piotr Gołasa, Potencjał produkcji biogazu rolniczego w województwach zachodniopomorskim
i lubuskim oraz jego wykorzystanie.
Na podstawie badań przeprowadzonych przez dr Piotra Gołasa można stwierdzić
występowania bardzo korzystnych warunków do powstania biogazowni na terenie powiatu
wałeckiego, w tym również na terenie gminy Mirosławiec.
Biomasa
Zgodnie z definicją Unii Europejskiej biomasę stanowią materiały organiczne pochodzenia
roślinnego lub zwierzęcego, jak też wszelakie substancje uzyskane z transformacji surowców
pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Ocenia się, że obecnie największy potencjał energetyczny
do wykorzystania w Polsce ma właśnie biomasa. Biomasa wykorzystywana energetycznie w naszym
kraju pochodzi z rolnictwa i leśnictwa. Wykorzystywane rodzaje biomasy to drewno odpadowe
77
Strona 188
w leśnictwie i przemyśle drzewnym, produkty uboczne i odpadowe rolnictwa i przemysłu rolnospożywczego oraz gospodarki komunalnej, a także uprawy energetyczne.
Wykorzystując planowo biomasę w procesie produkcji energii należy pamiętać o naturalnych
barierach ograniczających jej wykorzystanie. Bariery te to:
•
•
•
•
•
•
•
•
stosunkowo niska wartość opałowa
duże zróżnicowanie zawartości wilgoci zależne od rodzaju biomasy i okresu jej sezonowania,
wysoka zawartość części lotnych, powodująca problemy w kontrolowaniu spalania
trudności w dozowaniu paliwa wynikające z postaci biomasy,
duża powierzchnia składowania i trudności z transportem wynikają z małej gęstości
nasypowej,
trudności w utrzymaniu jakości paliwa na stałym poziomie,
duża zawartość związków alkaicznych takich jak: potas, fosfor, wapń, a w przypadku roślin
jednorocznych duża zawartość chloru, prowadząca do narastania agresywnych osadów
w kotle,
koszty pozyskiwania oraz koszty transportu.
Na terenie gminy Mirosławiec występują zasoby biomasy, które mogą być wykorzystane do produkcji
ciepła i energii elektrycznej w sposób ekologicznie bezpieczny i efektywny energetycznie
w następujących obszarach:
1) Odpady z przemysłu drzewnego. Lasy stanowią niezwykle ważny element środowiska
przyrodniczego gminy Mirosławiec. Zajmują one największą część obszaru gminy a ich
powierzchnia wzrastała w latach 1977-2010 z 52,4% do ponad 63%. Wg danych Nadleśnictwa
Mirosławiec najpospolitsze gatunki drzewostanu to : sosna - 85 % oraz dąb i brzoza –
w sumie 9 % powierzchni lasów.
Gospodarka leśna jest ważną gałęzią gospodarki gminy Mirosławiec a przemysł drzewny jest
czołówce branż dających największe zatrudnienie w gminie. Według danych za 2010 rok,
wśród 50 firm z branży drzewnej produkujących najwięcej odpadów drzewnych, na 19tym
miejscu plasuje się firma P.P.H.T. „BOMI” Bolesław Romaniuk z Mirosławca, produkując
rocznie 1133 ton odpadów drzewnych o szacowanej kaloryczności 17 tys. GJ (4,8 GWh), co
stanowi ok. 7% łącznego zapotrzebowania na ciepło na terenie gminy Mirosławiec.
2) Rośliny energetyczne. Łączna powierzchnia gruntów ornych na terenie Gminy Mirosławiec
wynosi 4 363 ha, z czego potencjalnie około 20% (872,6 ha) mogłoby być wykorzystane dla
potrzeb upraw roślin energetycznych. Przy założeniu średniej produkcji około 12 ton
z hektara rocznie, daje to potencjalną produkcję biomasy na poziomie około 10 471,2 ton
(około 7 329,8 ton po wysuszeniu do potrzeb energetycznych). Przy średniej kaloryczności
15,6 GJ/Mg oraz sprawności procesowej na poziomie 70%, daje to potencjalną produkcję
energii na poziomie 80 tys. GJ (22,2 GWh), co stanowi ok. 32,6% łącznego zapotrzebowania
na ciepło na terenie gminy Mirosławiec.
3) Słoma i siano. Potencjał produkcji słomy i siana w gospodarstwach rolnych na terenie gminy
Mirosławiec oszacowano na ok. 7 000 ton rocznie. Przy założeniu wykorzystania do celów
energetycznych 20% słomy, kaloryczności wynoszącej ok. 11GJ/Mg oraz sprawności
procesowej wynoszącej 70%, daje to łączną potencjalną produkcję około 10,8 tys. GJ (3 GWh)
energii, czyli ok. 4,4% łącznego zapotrzebowania na ciepło na terenie gminy.
78
Strona 189
10.4. Możliwość zastosowania instalacji do produkcji energii w skojarzeniu
(kogeneracja)
Poniższa tabela przedstawia łączne zużycie paliwa w kotłach o mocy powyżej 80kW,
zgłoszonych do Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie na terenie
gminy Mirosławiec w roku 2014.
Tabela 48. Łączne zużycie paliw w kotłach o mocy pow. 80kW na terenie gminy Mirosławiec w roku
2014
Wyszczególnienie
Zużycie paliwa
j.m.
drewno
192,38 Mg
102,18 Mg
gaz ziemny wysokometanowy
0,255695 mln m3
0,002564 mln m3
117,641 Mg
węgiel kamienny
349 Mg
koks
2 Mg
Źródło: Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie
Każdy z niniejszych kotłów mógłby potencjalnie być zastąpiony układem kogeneracyjnym,
wytwarzając dodatkowo energię elektryczną. Przy określaniu potencjalnych korzyści z zastosowania
układów kogeneracyjnych przyjęto założenie, że średni stosunek mocy wytwarzanej energii
elektrycznej wyniesie 40% mocy wytwarzanej energii cieplnej. Poniższa tabela przedstawia potencjał
produkcji energii elektrycznej w kogeneracji dla kotłów zgłoszonych do Wydziału Ochrony Środowiska
Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie na terenie gminy Mirosławiec na podstawie danych za rok
2014.
Tabela 49. Potencjał produkcji energii elektrycznej w kogeneracji w gminie Mirosławiec
Potencjalna produkcja energii
elektrycznej [MWh]
Wyszczególnienie
drewno
gaz ziemny wysokometanowy
węgiel kamienny
koks
RAZEM
Źródło: obliczenia własne
190,55
364,40
694,61
4,61
381,40
469,70
3,36
2108,62
79
Strona 190
11. Współpraca z innymi gminami
Gmina Mirosławiec graniczy z czterema gminami: Gminą Tuczno, Gminą Wałcz (gmina wiejska),
Gminą Wierzchowo, Gminą Kalisz Pomorski.
Gmina Mirosławiec
Rycina 9. Położenie Gminy Mirosławiec na tle województwa zachodniopomorskiego
80
Strona 191
Poniżej przedstawiono dla każdej sąsiadującej gminy, krótką charakterystykę dotyczącą powiązań
międzygminnych i ewentualnej współpracy.
GMINA TUCZNO
Gmina Tuczno to gmina miejsko-wiejska, administracyjnie położona w województwie
zachodniopomorskim, w środkowo-zachodniej części powiatu wałeckiego. Sąsiadują z nią gminy:
Mirosławiec,
Wałcz,
Człopa,
Drawno,
Kalisz Pomorski.
Według danych z 2014 powierzchnia gminy Tuczno wynosi 250 km², co stanowi 17,7 % powierzchni
powiatu. W skład Tuczna wchodzi 14 sołectw.
Gmina jest dość znacząco oddalona od dużych aglomeracji miejskich i ważnych ośrodków
decyzyjnych. Leży ona w odległości około 140 km od Szczecina, 130 km od Poznania, 80 km od
Gorzowa Wielkopolskiego. Przez gminę Tuczno prowadzi droga krajowa nr 22 oraz droga wojewódzka
nr 177.
Według danych z 2014 r. gminę zamieszkiwało 5064 osób, gęstość zaludnienia wynosiła 20 osób/km2.
System ciepłowniczy i gazowniczy
Zgodnie ze Strategią Zrównoważonego Rozwoju Gminy Tuczno w gminie, z uwagi na charakter
zabudowy, zarówno obiekty użyteczności publicznej i administracji państwowej, jak również obiekty
budownictwa mieszkaniowego i podmiotów gospodarczych korzystają z indywidualnych systemów
grzewczych. Jako nośniki energii cieplnej do ogrzewania na terenie gminy wykorzystywane są: paliwa
stałe, takie jak koks, węgiel, miał i drewno oraz olej opałowy. Z uwagi na brak na obszarze gminy
Tuczno sieci gazu ziemnego, gaz dostarczany jest w zbiornikach w postaci płynnej (gaz propan-butan).
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w Gminie Tuczno liczba czynnych przyłączy
gazowych do budynków ogółem (mieszkalne i niemieszkalne) w 2014 wyniosła 1. Ludność, która
korzystała z sieci gazowej to 3 osoby.
System elektroenergetyczny
Zgodnie ze Strategią Zrównoważonego Rozwoju Gminy Tuczno podstawowym źródłem
zasilania obszaru gminy Tuczno w energię elektryczną jest GPZ 110/15 kV zlokalizowany
w Mirosławcu. Wyprowadzane z tego GPZ linie średniego napięcia SN 15 kV przesyłają energię
elektryczną, która za pośrednictwem stacji transformatorowych usytuowanych wg potrzeb zasilania
poszczególnych miejscowości względnie grup obiektów jest rozprowadzona bezpośrednio
do odbiorców siecią niskiego napięcia na poziomie 0,4 kV.
81
Strona 192
Współpraca z Gminą Tuczno.
W zakresie gazownictwa i ciepłownictwa nie przewiduje się żadnych powiązań pomiędzy gminą
Tuczno, a gminą Mirosławiec. Nie planuje się również wspólnych inwestycji dot. energetyki oraz
wspólnego starania się o pozyskiwanie funduszy zewnętrznych.
GMINA WAŁCZ (GMINA WIEJSKA)
Gmina Wałcz położona jest na Pojezierzu Wałeckim i na Równinie Wałeckiej, w południowowschodniej części województwa zachodniopomorskiego, wchodzi w skład powiatu wałeckiego.
Sąsiaduje z gminami:
Czaplinek,
Wierzchowo,
Szydłowo,
Miasto Wałcz,
Jastrowie,
Mirosławiec,
Tuczno,
Człopa.
Powierzchnia gminy wiejskiej Wałcz wynosi 575 km2, a na jej terenie znajduje się 65 miejscowości,
w tym 31 wsi sołeckich. Na terenie gminy znajdują się rezerwaty przyrody: Wielki Bytyń, Golcowe
Bagno, Glinki i Rurzyca, a największe rzeki przepływające przez teren gminy to Piława, Dobrzyca oraz
Piławka.
Główne walory gminy wiejskiej Wałcz to duże zagęszczenie lasów, czyste powietrze, brak
zanieczyszczeń ściekami przemysłowymi, stosunkowo dobre gleby oraz dobrze rozwiniętą sieć dróg
lokalnych, a także dobre warunki do rozwoju aktywnej turystyki.
System ciepłowniczy
Na obszarze Gminy Wałcz nie funkcjonuje sieć ciepłownicza. Zamiast tego dominuje system
lokalnych źródeł ciepła ogrzewających obiekty, w które są wbudowane piece ciepłownicze bądź które
umieszczone są na zewnątrz budynków. Na terenie Gminy budownictwo wielorodzinne
zaopatrywane jest z kotłowni lokalnych, natomiast indywidualni odbiorcy korzystają z własnych
źródeł ciepła. Do ogrzewania stosuje się zarówno paliwa stałe, jak i płynne, jednakże
najpopularniejszym czynnikiem grzewczym nadal jest węgiel. Rodzaj ogrzewania zależy od relacji
kosztów pomiędzy różnymi nośnikami energii.
System gazowniczy
Większość mieszkańców Gminy Wałcz korzysta z gazu butlowego. Jedynie miejscowość
Ostrowiec
i Kłębowiec jest zgazyfikowana. Mieszkańcy tych miejscowości zaopatrywani są w gaz ziemny
wysokiego ciśnienia z gazociągu DN 100, który jest odgałęzieniem magistrali relacji Ostrów
Wielkopolski – Szczecin. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego ilość czynnych przyłączy
do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych w roku 2014 wynosiła 100.
82
Strona 193
Długość sieci gazowej na terenie Gminy Wałcz na koniec 2014 roku wynosiła 31,761 km. Największy
udział wśród istniejącej sieci gazociągowej stanowiła sieć czynna przesyłowa, bo aż 69,3%. Pozostałe
30,7% stanowiła sieć czynna rozdzielcza. W latach 2010 – 2014 ogólna długość sieci gazowej na
terenie Gminy wzrosła o 0,129 km.
Gmina Wałcz zaopatrywana jest w energię elektryczną z GPZ Wałcz, do którego doprowadzana
jest linią 110 KV z kierunku rozdzielni Krzewina. GPZ Wałcz wyposażony jest w 2 transformatory
110kV/15kV o mocy 16 MVA każdy. Energia elektryczna liniami (SN) średniego napięcia
rozprowadzana jest do poszczególnych stacji transformatorowych, a następnie liniami NN
dostarczana jest do odbiorców.
Odnawialne źródła energii
a) energia wiatrowa
Gmina Wałcz leży w obszarze, który jest preferowany dla rozwoju energetyki wiatrowej,
bowiem na jej terenie, energia wiatru na wysokości 30 m nad poziomem gruntu wynosi 1200
kWh/m2 . Gmina posiada korzystne warunki do wykorzystania energii wiatru jako odnawialnego
źródła energii, które wynikają m.in. z jej bliskiej lokalizacji od wybrzeża Morza Bałtyckiego. Zgodnie
z danymi na rok 2012 na terenie Gminy Wałcz funkcjonowało 6 farm wiatrowych generujących
łącznie 6,5 MW mocy.
b) energia słoneczna
Gmina Wałcz położona jest na obszarze, gdzie usłonecznienie względne w ciągu roku (czyli
liczba godzin z bezpośrednio widoczną tarczą słoneczną) waha się w granicach 32-34%. Natomiast
średnioroczne sumy napromieniowania słonecznego całkowitego padającego na jednostkę
powierzchni poziomej na obszarze Gminy wynoszą 3 700 MJ/m2 , zaś roczna liczba godzin czasu
promieniowania słonecznego wynosi 1 600. W związku z tym wśród mieszkańców zaobserwowano
rosnące zainteresowanie instalacjami solarnymi.
c) energia geotermalna
Zgodnie z danymi zawartymi w Projekcie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Wałcz na lata 2012-2027 teren gminy położony jest na
pograniczu 2 okręgów: szczecińsko – łódzkiego charakteryzującym się potencjałem 246 000 tpu/km2
oraz okręgu pomorskiego o potencjale 13 000 tpu/km2 . W związku z tym, Gmina Wałcz posiada
korzystny potencjał wykorzystania energii geotermalnej tylko w południowo-zachodniej części,
w której zlokalizowany jest okręg szczecińsko-łódzki.
d) energia wodna
Na terenie Gminy Wałcz w 2012 roku funkcjonowały 2 elektrownie wodne na rzece Dobrzyca.
Jedna z nich zlokalizowana w miejscowości Czapla, a druga w miejscowości Golce. Ze względu na
występowanie cieków wodnych na terenie Gminy Wałcz (w tym rzeki Drawy, Gwdy, Piława). Gmina
posiada dogodne warunki do lokalizacji kolejnych elektrowni wodnych na swoim terenie. Nie
83
Strona 194
przewiduje się natomiast wykorzystania energii pływów oraz fal ze względu na znaczne oddalenie od
akwenów morskich.
Współpraca z Gminą Wałcz
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy
Wałcz na lata 2012-2027 przewiduje potencjalną współpracę Gminy Wałcz z Gminą Mirosławiec.
Współpraca Gminy Wałcz z sąsiednimi gminami, w tym z Gmina Mirosławiec w zakresie gospodarki
ciepłowniczej może polegać na wspólnej budowie na obszarze przygranicznym zakładu
ciepłowniczego opartego również o energię ze źródeł odnawialnych lub utworzeniu klastra opartego
na idei solarów produkujących ciepłą wodę użytkową na terenie kilku sąsiednich gmin.
Współpraca Gminy Wałcz z sąsiednimi gminami w zakresie zaopatrzenia ich w energię elektryczną
może bazować na uczestnictwie w przygotowaniu wspólnego przetargu samorządów na wyłonienie
dostawcy energii elektrycznej dla potrzeb oświetlenia ulicznego i budynków użyteczności publicznej.
W związku z powyższym współpraca samorządów powinna koncentrować się również na
wykorzystaniu wysokiego potencjału biogazu, biomasy oraz promowaniu wykorzystania energii
słonecznej oraz wiatrowej.
GMINA WIERZCHOWO
Gmina Wierzchowo to gmina wiejska, administracyjnie położona w województwie
zachodniopomorskim, w południowo-wschodniej części powiatu drawskiego
Z omawianą gminą sąsiadują następujące gminy:
Złocieniec,
Czaplinek,
Kalisz Pomorski,
Mirosławiec,
Wałcz.
Siedzibą powiatu jest Drawsko Pomorskie, oddalone od Wierzchowa o około 25 km. Gmina jest dość
znacząco oddalona od dużych aglomeracji miejskich i ważnych ośrodków decyzyjnych. Odległość od
Szczecina, stolicy województwa, wynosi 120 km, od Koszalina – 100 km, Warszawy – 415 km.
Komunikacyjnie gmina Wierzchowo jest powiązana z sąsiednimi obszarami poprzez sieć dróg
powiatowych oraz drogę wojewódzką nr 177 Mirosławiec – Czaplinek. Gmina Wierzchowo jest
typową gminą wiejską o charakterze rolniczym. W jej skład wchodzi 13 sołectw oraz 19 miejscowości.
Powierzchnia gminy wynosi 229,15 km2, z czego ponad 60% zajmują lasy i jest to jeden z najwyższych
wskaźników lesistości w województwie.
Na terenie gminy funkcjonują lokalne kotłownie wbudowane w budynkach mieszkalnych
wielorodzinnych i administracyjnych oraz kotłownie w domach jednorodzinnych (węglowe, olejowe
84
Strona 195
i gazowe). Gmina Wierzchowo zaopatrywana jest w gaz poprzez dystrybucję butli z gazem. Gazociąg
wysokiego ciśnienia o średnicy DN 80 mm przebiega przez teren gminy Wierzchowo na trasie
Mirosławiec - Złocieniec, ale nie służy obecnie gminie.
Na terenie gminy Wierzchowo głównym operatorem zarządzającym siecią elektryczną jest
ENERGA Operator SA w Koszalinie. Operator energii, ze względu na dane wrażliwie, nie udostępnia
informacji o zużyciu prądu na terenie gminy. Brak tych danych również w Bazie Danych Lokalnych
Głównego Urzędu Statystycznego.
Na terenie gminy Wierzchowo na rok 2015 nie stwierdzono występowania instalacji OZE
o mocy powyżej 40 kW (minimalna wartość mocy instalacji wytwarzające energię na własne
potrzeby). Jednakże potencjał energetyczny samej gminy w szczególności w zakresie rozwoju
instalacji typu biogazownie rolnicze oraz zespoły paneli fotowoltaicznych jest bardzo duża.
Prowadzone są prace projektowe w zakresie możliwości budowy biogazowni typu rolniczego
w miejscowości Świerczyna zintegrowanej z funkcjonującą hodowlą trzody chlewnej w celu utylizacji i
zagospodarowania powstałej gnojowicy.
Zakłada się wykorzystanie ciepła na miejscu na potrzeby hodowli zwierzęcej oraz lokalnych
przedsiębiorstw, budynków mieszkaniowych oraz publicznych. Prowadzono działania zmierzające do
lokalizowania zespołów paneli fotowoltaicznych, jako alternatywnego źródła energii na potrzeby
obiektów infrastruktury technicznej komunalnej, instytucji publicznych czy jednostek infrastruktury
społecznej. Jest to kolejny obszar o dużym potencjale rozwojowym gminy Wierzchowo.
Współpraca z Gminą Wierzchowo.
Wierzchowo, a gminą Mirosławiec. Nie planuje się również wspólnych inwestycji dot. energetyki oraz
wspólnego starania się o pozyskiwanie funduszy zewnętrznych.
GMINA KALISZ POMORSKI
Gmina Kalisz Pomorski leży w północno zachodniej części kraju, na terenie województwa
zachodniopomorskiego, w południowo zachodniej części powiatu drawskiego.
Jest to największa gmina pod względem powierzchni w powiecie, stanowiąca 27,3% jego
powierzchni. Obszar gminy zajmuje 480,93 km², z czego połowę stanowi Poligon Drawski. Jest to
gmina miejsko-wiejska, sąsiadująca od północy z gminami:
Drawsko Pomorskie,
Złocieniec,
Wierzchowo,
Ińsko,
Dobrzany,
85
Strona 196
Recz,
Drawno,
Tuczno,
Mirosławiec.
Siedzibą gminy jest miasto Kalisz Pomorski. Na terenie gminy znajduje się 15 sołectw. Największym
sołectwem w gminie jest Suchowo, zaś najmniejszym Prostynia. Samo miasto Kalisz Pomorski zajmuje
powierzchnię blisko 12 km², co stanowi 2,5% powierzchni gminy.
Środkową część gminy zajmuje Puszcza Drawska, przez którą przepływa rzeka Drawa dostępna dla
kajaków. Tereny leśne zajmują 59% powierzchni gminy, a użytki rolne 20%.
Na terenie gminy Kalisz Pomorski nie funkcjonuje jedna scentralizowana gospodarka cieplna,
działa natomiast system ogrzewania rozproszonego i indywidualnego. Ogrzewanie obiektów
indywidualnych oraz publicznych wraz z wytwarzaniem ciepłej wody użytkowej opiera się na
indywidualnej lokalnych jednostkach wytwórczych energii. Do ogrzewania budynków przede
wszystkim wykorzystywane są następujące rodzaje źródeł energetycznych: gaz płynny oraz olej
opałowy, drewno, węgiel i sporadycznie miał węglowy. W odniesieniu do zabudowy wielorodzinnej
przeważają jednostki wytwórcze ciepła wykorzystujące gaz, zarówno w kotłowniach przy budynkach
czy w ramach indywidualnych gospodarstw domowych (indywidualne piece grzewcze gazowe
wytwarzające ciepło oraz podgrzewające wodę użytkową). Stan ten wynika z działań inwestycyjnych
w dużym stopniu zainicjowanych przez gminę i przy jej wsparciu.
Na terenie gminy Kalisz Pomorski głównym operatorem zarządzającym siecią elektryczną jest
ENERGA Operator SA w Koszalinie. Moc Głównego Punktu Zasilającego w gminie to 2,5 MW.
W Kaliszu Pomorskim znajduje się 109 stacji transformatorowych o mocy 15/0,4 kV, rozdzielnia
sieciowa SN/SN 15/15kV, linie kablowe i napowietrzne 15 i 0,4 kV oraz elektrownia wodna o mocy
1000 kW.
W gminie Kalisz Pomorski funkcjonują dwa obiekty wytwarzające energię z odnawialnych
źródeł. Elektrownia wodna w Borowie oraz biogazownia w miejscowości Rościno funkcjonująca
w ramach dużego gospodarstwa rolniczego i została zintegrowana technologicznie z budynkami
inwentarskimi wykorzystywanymi przy hodowli trzody chlewnej.
Elektrownia wodna w Borowie
Elektrownia wodna Borowo znajduje się w obrębie geodezyjnym Borowo, w głębi dużego
kompleksu leśnego na Równinie Drawskiej, na rzece Drawie obok największego poligonu wojskowego
w Polsce. Elektrownia położona jest w 90 km od ujścia rzeki Drawy do rzeki Noteć w rejonie Krzyża.
Wykorzystywana różnica poziomów wody wynosi około 8,6 m. Elektrownia wodna pracuje bez
przerwy od roku 1918 (jedyna przerwa wystąpiła w 1945 i trwała ok. 2 - 3 miesięcy) jako elektrownia
przepływowa z niewielką możliwością retencji w ciągu jezior Mielno oraz Zły Łęg. Operatorem tej
elektrowni jest obecnie spółka Energa wytwarzanie Sp. z o.o.
86
Strona 197
b) biogazownia Giżyno
Instalacja biogazowa została oddana do użytku w roku 2011, jako obiekt współdziałający
w ramach dużego gospodarstwa rolnego zajmującego się w tej miejscowości produkcja trzody
chlewnej. W związku z tym, że hodowla obciążała środowiska przede wszystkim w zakresie odoru,
właściciel firma Poldanor podjęła działania polegające na zagospodarowaniu głownie gnojowicy
w taki sposób, aby móc zneutralizować negatywne oddziaływanie i uzyskać dodatkowa wartość
w postaci energii elektrycznej i cieplnej. Instalacja posiada moduł kogeneracyjny o mocy elektrycznej
– 1,063 MW oraz mocy cieplnej o wartości 1,103 MW. Zgodnie z informacją uzyskaną od właściciela
w jednostce wytwarza się rocznie około 8,6 tys. MWh energii elektrycznej, gdzie 2,5 MWh jest
wykorzystywanych na miejscu pozostałą część jest oddawana do sieci przesyłowej. Natomiast energii
cieplnej wytwarza się rocznie około 8,8 tys. MWh, gdzie ok. 5 MWh jest wykorzystywanych na
miejscu w ramach gospodarstwa.
Współpraca z Gminą Kalisz Pomorski
Kalisz Pomorski, a gminą Mirosławiec. Nie planuje się również wspólnych inwestycji dot. energetyki
oraz wspólnego starania się o pozyskiwanie funduszy zewnętrznych.
12. Podsumowanie i rekomendacje do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe
Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Mirosławiec”, sporządzony pod względem
redakcyjnym i merytorycznym zgodnie z wymogami artykułu 19 i 20 Ustawy „Prawa energetycznego”
dla okresu perspektywicznego w piętnastoletnim horyzoncie czasowym. Przedstawiono
charakterystykę gminy ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które mają związek
z gospodarką energetyczną, dokonano oceny zapotrzebowania gminy na energię cieplną, elektryczną
i gaz, w stanie istniejącym i okresie perspektywicznym. Syntetyzując zapisy zawarte w opracowaniu
można stwierdzić, co następuje:
1) Liczba ludność gminy wynosi 5 530 osób (stan na koniec 2014 roku), z czego na miasto
Mirosławiec przypada 3 040 osób, zaś na tereny wiejskie – 2 490 osoby. Prognozuje się, iż zmiana
sytuacji demograficznej do 2031 roku charakteryzować się będzie spadkiem liczby mieszkańców
do poziomu około 5 307 osób, co oznacza zmianę o 4,0% w stosunku do roku 2014.
2) Na obszarze Mirosławca funkcjonuje Zakład Energetyki Cieplnej (Zakład Energetyki Cieplnej
Wodociągów i Kanalizacji w Mirosławcu), prowadzący działalność w zakresie produkcji oraz
dystrybucji ciepła. Poza tym zapotrzebowanie na ciepło w mieście pokrywane jest przez kotłownie
osiedlowe oraz indywidualne źródła ciepła. Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Mirosławiec oraz planami Zakładu Energetyki Cieplnej,
87
Strona 198
nie przewiduje się rozwoju sieci ciepłowniczej. Zakład obsługuje niewielki odsetek mieszkańców
i działalność ta będzie stopniowo wygaszana.
3) Na obszarach wiejskich gminy nie funkcjonuje scentralizowany system zaopatrzenia w ciepło.
Obiekty mieszalne i niemieszkalne na potrzeby grzewcze oraz na przygotowanie ciepłej wody
użytkowej zasilane są w ciepło z własnych indywidualnych źródeł.
4) Aktualną wartość rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania pomieszczeń,
przygotowania ciepłej wody użytkowej, cele bytowe i technologiczne, określono na 68 154
MWh. Na podstawie przeprowadzonej prognozy określono zapotrzebowanie na ciepło w roku
2031 w wysokości:
• w scenariuszu optymalnym – 65 073,77 MWh czyli o 4,5% poniżej zapotrzebowania w roku
bazowym;
• w scenariuszu zaniechania – 72 468,07 MWh czyli o 6,3% niż w roku bazowym.
5) W zaopatrzeniu w ciepło ciągle istotny udział ma węgiel, z coraz jednak większym znaczeniem
gazu ziemnego.
6) Zapotrzebowanie energii elektrycznej w roku 2014 wyniosło 5 665,9 WMh/rok, a w okresie do
2031 wzrośnie do:
• w scenariuszu optymalnym – 7 688,85 MWh czyli o 35,8% poniżej zapotrzebowania w roku
bazowym;
• w scenariuszu zaniechania – 8 846,1 MWh czyli o 56,2% niż w roku bazowym.
7) Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną jest pochodną założonego rozwoju gminy oraz
poprawy standardu życia.
8) Z przeprowadzonych analiz istniejących i potencjalnych zasobów energii odnawialnej wynika, że
w perspektywicznym modelu zaopatrzenia gminy w ciepło i energię elektryczną odnawialne
nośniki energii mogą stanowić istotny udział. W szczególności należy rozważyć rozwój energetyki
fotowoltaicznych, instalację kolektorów słonecznych oraz pomp ciepła do wytwarzania ciepłej
wody użytkowej oraz ogrzewania, zastosowanie układów kogeneracyjnych, wykorzystanie
efektywnego spalania biomasy, wykorzystanie rozwiązań hybrydowych do oświetlenia ulicznego.
9) W zakresie zaopatrzenia w ciepło budownictwa mieszkaniowego i obiektów użyteczności
publicznej
w gminie Drezdenko przyjmuje się realizację następujących zadań:
• poprawa jakości powietrza, ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł niskiej
emisji
poprzez
eliminowanie
tych
źródeł
oraz
realizację
przedsięwzięć
termomodernizacyjnych,
• popularyzowanie wśród indywidualnych mieszkańców działań mających na celu ograniczenie
zużycia energii w budynkach mieszkalnych,
• poprawa sposobu komunikowania się ze społeczeństwem, zmierzająca do uzyskania większej
akceptowalności zagadnień związanych z systemami zaopatrzenia gminy w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe,
88
Strona 199
•
•
•
działalność szkoleniowa, edukacyjna dla mieszkańców i pracowników gminy w kierunku
efektywności energetycznej i ograniczenia emisji,
promocja ekologicznych nośników energii (wspólnie z przedsiębiorstwami energetycznymi,
dystrybutorami ekologicznych paliw oraz producentami niskoemisyjnych kotłów), a także
technologii termomodernizacji budynków (wspólnie z producentami automatyki
ciepłowniczej oraz materiałów termoizolacyjnych),
wspólne występowanie (lub firmowanie programów przez gminę) o środki preferencyjne
z właścicielami lub administratorami budynków (krajowe, pomocowe - unii europejskiej)
w zakresie termomodernizacji tych budynków.
10) Niniejszy projekt „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe
dla gminy Mirosławiec” stanowi dla Burmistrza Gminy Mirosławiec podstawę do
przeprowadzenia procesu legislacyjnego zgodnie z Art. 19 Ustawy Prawo Energetyczne, który
zakończy się uchwaleniem „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe dla gminy Mirosławiec”.
89
Strona 200

zarzadzenie 42 - Urząd Miejski w Mirosławcu

Transkrypt

Podobne dokumenty

koncepcja programowo-przestrzenna projektu