Piastowie a Rzesza w latach 937/939-1138 Spis
Transkrypt
Piastowie a Rzesza w latach 937/939-1138 Spis
Piastowie a Rzesza w latach 937/939-1138 Spis treści Część pierwsza Rzesza Franków. Królestwo Franków wschodnich. Państwo akwizgrańskie 1. Sytuacja polityczna Rzeszy w wiekach IX i X. Regulatory stosunków społecznych środkowego średniowiecza 1.1. Władza świecka nad Europą zachodnią na przełomie wieku VIII i IX. Traktat z Verdun 1.2. Powstanie Rzeszy Franków. Zręby doktryny politycznej cesarstwa Karola Wielkiego a chrześcijaństwo Synod we Frankfurcie n. Menem 1.3. Papiestwo w wiekach VIII i IX. Koncepcje cesarstwa zachodnich chrześcijan 1.3.1. Papiestwo i jego stosunki z królestwem Franków 1.3.1.1. Ideologia państwa kościelnego poprzedza jego utworzenie Zagadnienia wstępne Poglądy (św.) Augustyna wyznaczają relacje pomiędzy państwem a prawami ziemskimi i naturalnymi Wschodnia a zachodnia ideologia władzy postimperialnej Cezaropapizm Upadek imperialnego senatu w zachodniej części Europy 1.3.1.2. Współpraca papiestwa z królestwem i cesarstwem Franków w podbojach. Model pierwszy – aneksja lub zależność trybutarna Pax Nicephori Marchie 11 15 18 26 30 30 30 30 34 41 42 51 53 63 67 CCCXXIX 1.3.1.3. Współpraca papiestwa z królestwem i cesarstwem Franków w zakresie rozszerzania wpływów. Islam a doktryna chrześcijańska. Model drugi ekspansji świata chrześcijańskiego – państwa satelickie. Państwo Wielkomorawskie Nawracanie przemocą Scholastyka Doktryna scholastyczna Muzułmanie Powstanie Państwa Wielkomorawskiego Wojny z Bułgarami wymuszają zmiany polityczne w Państwie Wielkomorawskim Misja chrystianizacyjna Bizancjum wobec Słowian panońskich 1.3.2. Koncepcje cesarstwa zachodnich chrześcijan. Elementy doktryny państwowej 1.3.2.1. Cesarstwo akwizgrańskie Lotaryngia a cesarstwo akwizgrańskie Palatynat lotaryński Imperium a dominium Imperium i regnum 1.3.2.2. Dalsze losy dwóch koncepcji cesarstwa zachodnich chrześcijan Kult św. Wita a kult św. Maurycego Sytuacja papiestwa na Półwyspie Apenińskim w wiekach IX i X Constitutio Romana 1.4. Systemy kontroli społecznej w epoce feudalnej 1.4.1. Stosunek lenny 1.4.1.1. Prawnicza konstrukcja stosunku lennego 1.4.1.1.1.Zagadnienia ogólne. Elementy składowe stosunku lennego i ich omówienie. Zasady prawa średniowiecznego i ich kolizja Elementy składowe stosunku lennego CCCXXX 69 70 73 73 75 76 78 82 83 83 88 88 92 93 97 99 101 101 116 116 116 116 120 Stosunek lenny jako instrument usunięcia kolizji norm obyczajowo-prawnych Podstawowe zasady prawa średniowiecznego Prawo służebne – odmienne od prawa lennego Symbol stosunku lennego Hołd lenny 1.4.1.1.2. Stosunek lenny jako forma rozwojowa instytucji prawa rzymskiego Zagadnienia wstępne Stosunek lenny jako forma rozwojowa rzymskiego prawa kontraktowego Kontrakty Pakta Stosunek lenny jako forma rozwojowa rzymskiego prawa rodzinnego Pozostałe zagadnienia 1.4.1.2. Faktyczne wykonywanie stosunku lennego Wątek ekonomiczny 1.4.1.3. Ustanie stosunku lennego Wystąpienie wasala z stosunku lennego Uznanie przez seniora stosunku lennego za wykonywany wadliwie Sprzeciw wasala wobec seniora Objęcie ekskomuniką 1.4.1.4. Historyczne tło rozwoju stosunku lennego w prawie narodów 1.4.1.5. Podsumowanie zagadnień stosunku lennego 1.4.1.6. Pozostałe stosunki prawne ius gentium prawa środkowego średniowiecza Niewolnicy Przypisańcy Ludzie wolni Proces formułkowy a procesowe obyczaje i ustawodawstwo saskie 121 122 122 122 124 125 125 130 130 132 133 134 135 138 140 141 141 141 143 144 145 151 151 152 155 155 CCCXXXI 1.4.2. 1.4.3. 1.4.4. 1.4.4.1. 1.4.4.2. 1.4.5. 1.4.5.1. 1.4.5.2. Trybut jako element stosunku lennego. Dziesięcina Liczebność populacji Kujaw i Wielkopolski na przełomie wieków X i XI Dziesięcina Instytucja króla jako element stosunku lennego i doktryny wiary Król Książęta, reminiscencja godności patrycjusza Cesarz świata zachodniego w ujęciu frankońsko-saskiej doktryny sprawowania władzy środkowego średniowiecza Cesarz Rzymian. Cesarz Sasów Islam i jego doktryna proroków Sasi, rycerze świętego Maurycego – obrońcy wiary Cesarz Rzymian w rozumieniu ideologii Ottona III. Benedyktyni Demokracja Demokracja plemienna Komuny wojskowe 156 162 165 166 166 172 174 174 176 178 185 193 193 194 Część druga Cesarstwo Rzymskie a pierwsze państwo Piastów 2. 2.1. 2.1.1. 2.1.2. Słowianie połabscy a instytucja cesarstwa Polityka wschodnia Rzeszy w IX i X wieku Zagadnienia wstępne. Polityka wschodnia Rzeszy Franków Kształtowanie samodzielnej ideologii plemienno-państwowej wśród Słowian Frankowie w strukturach Rzeszy Polityka dynastii Ludolfingów wobec Słowian w pierwszej poł. X w. w kontekście polityki włoskiej Henryk Ptasznik i jego słowiański syn Tankmar CCCXXXII 201 205 205 210 214 216 217 Swarożyc Otton I zwany Wielkim Bunt Tankmara Ideologiczne oblicze cesarstwa akwizgrańsko-saskiego. Przymus prowadzenia polityki na Półwyspie Apenińskim Wzrost paneuropejskich aspiracji dynastii Ludolfingów 2.1.3. Marchia Wschodnia jako instrument saskiej polityki wobec Słowian Powstanie i przywództwo marchii Księstwo Stodoran. Książę Tugomir wyznacza kierunek polityczno-religijny dla Słowian połabskich Sygryda Światowid Arcybiskupstwo w Magdeburgu – polityczny sukcesor Marchii Wschodniej 2.2. Pompilus, czyli cesarz? Piastowie a rozwój organizacji plemienno-państwowej na Kujawach i w Wielkopolsce 2.2.1. Powstanie Polski w legendach i podaniach Pompilus czy Popiel? Wislje Dynastia Piastów. Dynastia Popielidów 2.2.2. Powstanie państwa. Księstwo kruszwicko-poznańskie 2.2.2.1. Rozwój grodów wielohektarowych na Pojezierzu Gnieźnieńskim 2.2.2.2. Opcja wikińska 2.2.2.2.1. Napływ wzdłuż Wisły 2.2.2.2.2. Napływ wzdłuż Odry 2.2.2.2.3. Napływ od Szlezwiku Galia, Fryzja, Lotaryngia Brytania Waregowie a Ruś Frankonia 220 222 223 226 227 230 230 236 243 244 247 251 251 251 253 255 259 259 262 262 263 265 266 266 267 268 CCCXXXIII 2.2.2.3. 2.2.2.4. 2.3. 2.3.1. Opcja wielkomorawska Opcja autochtoniczna Państwo Mieszka I Mieszko Mieszko (I?) pojawia się na kartach historii Państwo Mieszka I a zagrożenie ze strony Marchii Wschodniej 2.3.2. Mieszko, książę Stodoran (?). Mieszko a Czesi 2.3.2.1. Sojusz czesko-piastowsko-stodorański za zgodą Rzeszy 2.3.2.2. Trybut z roku 963 w ujęciu klasycznym 2.3.2.3. Polityczne tło chrztu Mieszka i stosunki z Czechami Sławnicy/Sławnikowice/Sławnikowicze Wielożeństwo a chrześcijaństwo i jego obrządek. Rusko-bizantyjskie pochodzenie dziedziców piastowskich Teofano Zjazd kwedlinburski z roku 973 2.3.3. Rozpad Marchii Wschodniej. Powiązania dynastyczne w obrębie wschodnich rodów Rzeszy Sytuacja wśród Słowian na wschodzie Rzeszy po upadku Marchii Wschodniej 2.4. Margrabia Mieszko 2.4.1. Wichman, Geron, Hodon, Mieszko Mieszko – cesarski trybutariusz i lennik Trybut do Warty, ale od północy Zagrożenie od Wieletów i Wichmana 2.4.2. Zagadnienie diecezji poznańskiej. Trybut do Warty – do ujścia czy do biegu. Opcja łacińska 2.4.2.1. Diecezja poznańska 2.4.2.1.1. Biskupstwo czy sufragania poznańska. Wariant pierwszy – podległość biskupstwu w Ratyzbonie Dokument praski Biskup („misyjny”) Jordan CCCXXXIV 274 280 286 286 287 291 293 293 299 301 307 311 313 315 323 330 334 334 334 340 341 343 343 345 347 348 2.4.2.1.2. Wariant drugi. Samodzielne biskupstwo w Poznaniu, arcybiskupstwo w Gnieźnie. Mieszko po roku 963 obejmuje władzę po obu stronach Warty Mieszko obejmuje władzę nad wschodnim brzegiem Warty, pozostającym w obrządku metodiańskim 2.4.2.2. Trybut wobec Sasów a świętopietrze Aspekt ekonomiczny opłacania trybutu Redystrybucja trybutu Trybut a dziesięcina Świadczenia na utrzymanie pocztów zbrojnych 2.4.2.3. Chrzest Mieszka – w obrządku metodiańskim? 2.4.3. Konkurencja obrządków liturgicznych. Istnienie Dagome iudex wspomaga uzasadnienie erygowania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego Bój z Hodonem jako konsekwencja rozpadu Marchii Wschodniej Lokalizacja bitwy pod Cedynią Podsumowanie zagadnień Cedyni Hodon realizuje rozkazy cesarskie i korzysta z ochrony. Ideologia Ludolfingów w odniesieniu do Słowian od roku 963 do lat 980/985 3. Rzesza a państwo Piastów u progu milenium 3.1. Polityka międzynarodowa Ottona I Wielkiego 3.2. Ponowne zbliżenie cesarstwa zachodniego z wschodnim 3.2.1. Polityka wschodnia Ottona I 3.2.2. Otton II nie realizuje żadnej polityki, lecz walczy o przetrwanie. Słowianie zwalczają struktury Kościoła rzymskiego na Połabiu 3.2.3. Polityka włoska Ottona II 3.3. Reorientacja polityki międzynarodowej w państwie Mieszka I po roku 977. Mieszko – przyjaciel cesarza Regencja. Oprawa wdowia. Dziedziczenie przez kobiety 355 358 362 362 362 363 366 371 374 376 378 380 381 385 389 392 392 400 408 413 419 CCCXXXV 3.4. 3.4.1. Brunon z Kwerfurtu Dagome iudex Interpretacja pierwsza – wydziedziczenie Bolesława Wielkiego Regest Dagome iudex. Pochodzenie, datowanie, wersje tekstu Interpretacje Interpretacja pierwsza. Wydziedziczenie Bolesława 3.4.2. Interpretacja druga – Mesco to nie imię, lecz funkcja państwowa Argumenty językowe Znaczenie „mesco” jako rzeczownika Znaczenie „mesco” jako czasownika 3.4.3. Interpretacja trzecia. Mieszko zabiega o utworzenie arcybiskupstwa 3.4.4. Interpretacja czwarta. Wydzielenie dziedziny spadkowej dla synów z drugiego małżeństwa 3.4.5. Interpretacja piąta. Oprawa wdowia i wskazanie regnum dla Ody i synów, po zachodniej stronie Odry 3.4.6. Interpretacja szósta. Dagome iudex łączy Odę z państwem Dagoberta 3.5. Bolesław Chrobry vel Traba w opinii kronikarzy 3.5.1. Bolesław „nawraca” Prusów nad Zatoką Gdańską lub na Pomorzu Zachodnim Zachodniopomorska misja ewangelizacyjna św. Wojciecha 3.5.1.1. Polityka nadbałtycka Bolesława I Traby 3.5.1.2. Bolesław wykorzystuje doktrynę chrześcijańską do przejęcia kontroli nad bałtyckimi szlakami handlowymi 3.5.2. Koncepcja ustanowienia niezależnego biskupstwa w Gnieźnie 4. Milenium i zwrot polityki Rzeszy po śmierci Ottona III 4.1. Zjazd gnieźnieński roku 1000. Bolesław za cenę braCCCXXXVI 424 427 427 427 429 429 434 435 436 439 442 452 458 465 469 471 475 486 490 494 503 4.1.1. 4.1.2. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 5. 6. 6.1. 6.2. 6.2.1. ku korony królewskiej zyskuje możliwość obwołania cesarzem Rzeszy (?) Przygotowania Bolesława do zjazdu Zagadnienia ogólne. Bolesław I Traba vel Chrobry – lider opcji proottońskiej i prołacińskiej wśród Słowian Doczesne szczątki Wojciecha na tle ówczesnego nurtu kultu relikwii Lokalizacja piastowskiej metropolii kościelnej Kanoniczna i prawnoustrojowa konkurencja diecezjalna w Rzeszy Otton III przetasowuje hierarchię Kościoła łacińskiego Przygotowania Ottona III do zjazdu w Gnieźnie Zjazd gnieźnieński Przebieg zjazdu. Ustanowienie metropolii kościelnej dla państwa Piastów Bolesław – książę elektor Rzeszy, patrycjusz i august? Kronika Anonima zwanego Gallus Patrycjusze rzymscy – pierwowzór książąt elektorów Rzeszy Patrycjusze w średniowieczu Rzym, Złote Miasto Patrycjusze w ujęciu historycznym Ideologia koronacji Epos z Paderborn Elektorzy Rzeszy w wiekach od XI do XIV Początek nowego tysiąclecia zmienia stary porządek Sukcesja tronu Niemiec po śmierci Ottona III. Nastaje Henryk II zwany Świętym Bolesław Wielki – niedoszły cesarz Słowian? Legalne wkroczenie czy najazd Bolesława na Miśnię i Czechy 507 507 507 509 511 512 515 517 530 530 534 539 555 555 556 561 572 574 575 585 585 589 589 CCCXXXVII 6.2.2. Polityczny mariaż syna Bolesława – Mieszka – ma stabilizować pozycję Piastów w Rzeszy 593 Część trzecia Kraj Piastów włącza się w struktury łacińskiego świata zachodniego 7. 7.1. Korona dla Bolesława Polityczny kompromis dziedziców po Mieszku I – układ braterski około roku 995 Zasady dziedziczenia w państwie piastowskim Zadruga a opole Dziedziczenie przez potomków Siemomysła Podsumowanie 7.1.1. Synowie Mieszka I Świętopełk Mieszkowic (ok. 978/980-ok. 1031/1033) władca Pomorza (?) Piastowie a Mojmirowice/Mojmirowicze Cyryl i Metody 7.1.2. Podział domeny spadkowej po Mieszku I Zagadnienia teoretyczne primogenitury Szczególna pozycja Bolesława I a przejęcie kontroli nad państwem mimo istnienia układu Anonim zwany Gallem (c.d.) Mieszko Mieszkowic, niedoszły król Podsumowanie 7.2. Bolesław Chabri vel Traba – książę Rzeszy i cesarz Słowian 7.2.1. Bolesław I aspiruje do cesarskiego diademu 7.2.1.1. Struktura organizacyjna Rzeszy i model sprawowania władzy pod koniec X w. Prawno-ustrojowe oblicze Rzeszy na przełomie milenium. Federacyjny charakter królestwa Niemiec CCCXXXVIII 607 607 610 611 620 639 640 642 656 660 680 687 694 697 711 771 782 782 782 786 Plemienna proweniencja księstw Rzeszy Saksonia Turyngia – wędrujące księstwo. Sklawenia Plemienno-terytorialno-grodowe struktury władzy królestwa Niemiec Państwo wschodniofrankońskie i jego osłabienie. Alemania, czyli Szwabia Czynniki konsolidacyjne wschodniofrankońskich księstw plemiennych. Federacja Bawaria Powstaje królestwo Niemiec – federacja księstw plemiennych Lotaryngia Burgundia Frankonia Podsumowanie. Jednostki organizacyjne Niemiec i Rzeszy. Tytulatura Jednostki organizacyjne królestwa Niemiec Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego Cesarstwo Słowian 7.2.1.2. Polityczne przesłanki małżeństw pierwszych Piastów. Znaczenie imion. Synowie i córki Bolesława Traby. Obrządek religijny na ziemiach piastowskich za Bolesława Traby 7.2.1.2.1. Znaczenie imion pierwszych Piastów Czcibor Mieszko Prokuj Bolesław Otton (alias Bolesław, alias Dobromir) Bezprym alias Otto (Bezprym czy) Otton z związku z córką Rygdaga 7.2.1.2.2. Polityczne przesłanki małżeństw pierwszych Piastów 789 791 795 804 806 812 816 820 821 823 824 825 826 828 829 831 831 832 833 840 841 844 848 850 852 CCCXXXIX Ottono-Bezprym Polityczne przesłanki małżeństw Bolesława I. Przydomki Piastów 7.2.1.2.3. Polityczny charakter mariażu Adelajdy zwanej Białą. Piastowska ideologia restytucji Wielkiej Morawy 7.2.1.2.3.1. Adelajda Biała Zagadnienia wstępne Adelajda Piastowiczówna, Biała Kniahini Rocznik kamieniecki Małżeństwo Adelajdy na tle bieżącej sytuacji politycznej państwa Piastów. Idea restytucji Wielkiej Morawy pod przywództwem Piastów Mąż Adelajdy Białej. Arpadzi, Arpady, Arpadowie Pieczyngowie 7.2.1.2.3.2. Doktryna restytucji Wielkiej Morawy a Adelajda Biała. Reorientacja myśli politycznej Piastów po roku 963 i jej skutki prawnoustrojowe dla synów Bolesława I Wątek Mieszka I Geza Arpad i jego prołacińska polityka Wątek Mieszka Mieszkowica Polityczne i religijne podstawy sojuszu piastowsko-morawsko-węgierskiego. Jordan, biskup Bratysławy Koncepcja piastowsko-morawska a synowie Bolesława Wielkiego Bezprym a podział dzielnicowy państwa Piastów za życia Bolesława I Podział państwa piastowskiego na dzielnice po śmierci Mieszka I (przełom wieków X i XI) Bezprym a Księstwo nitrzańskie Mieszko II (990-1034) 7.2.1.2.4. Obrządek religijny na ziemiach piastowskich. ZaCCCXL 854 856 859 859 859 863 864 865 870 871 877 878 879 894 896 902 907 911 915 921 gadnienie wycofania przez Bolesława I poparcia dla Kościoła rzymskiego Bóstwa słowiańskie Reforma zakonu Benedyktynów 7.2.1.2.5. Polityka Bolesława I wobec Rusi i jej związek z polityką wobec Rzeszy Wołyński ród Ottona vel Odylena (vel Bezpryma?). Przeszkody małżeńskie wedle prawa kanonicznego Wzrost politycznego znaczenia dalekich Rusów 7.2.1.2.6. Córki Bolesława Henryk z Schweinfurtu i jego ród Podsumowanie 7.2.2. Konflikt polityczny i wojskowy Piastów z Rzeszą po śmierci Ottona III. Faktyczna dwuwładza ojca i syna w państwie piastowskim 7.2.2.1. Konflikt polityczny Rzeszy z Piastami 7.2.2.1.1. Zagadnienia wstępne. Śmierć turyngijskiego pretendenta do korony Niemiec i jej objęcie przez Henryka bawarskiego Margrabia Miśni Ekkehard I – turyński i prosłowiański sojusznik i krewny Ludolfingów – pretenduje do korony Niemiec Strachkwas zwany Chrystianem Bolesław Chrobry – przyrodni (?), cioteczny (?) czy inny brat margrabiego Miśni – Ekkeharda Historia rodu Ekkehardynów i ich związki z dynastią Piastów Bolesław popiera króla Niemiec 7.2.2.1.2. Drugi etap konfliktu politycznego. Bolesław odmawiając hołdu z Czech naraża się na wojnę z Rzeszą 7.2.2.2. Konflikt polityczny przechodzi w fazę konfliktu militarnego. Pierwsza wojna Piastów z Rzeszą. 927 942 949 952 956 959 963 964 967 970 970 970 971 973 978 979 985 998 CCCXLI Pierwszy pokój – w Poznaniu, drugi pokój – w Merseburgu Frakcja probizantyjska w Rzymie 7.2.3. Bizancjum zagraża wpływom Henryka II w Europie Zagadnienia wstępne Świecka ideologia restytucji państwa frankońskiego konkuruje z kościelną ideologią monastycyzmu Ciąg dalszy kariery, i upadek rodu Krescencjuszy. Świeccy konsule rzymscy świata zachodniego Ideologia papiestwa w wieku XI Doktryna monastycyzmu w wieku XI Przebieg emancypacji polityki papiestwa na Półwyspie Apenińskim w wieku XI 7.2.3.1.1. Rezygnacja cesarstwa z sojuszu z pogańskimi Słowianami. Sojusz z Piastami Biskup Unger, prepozyt magdeburski. Metropolia prasko-poznańska Frankowie wschodni Grzegorz z Sosissons Austrie/Austria Dux in-, non-ex-clitus Pasowanie na rycerza Franków Filioque Wojskowe zaplecze konfliktu piastowsko-niemieckiego Podsumowanie 7.2.4. Wojna z Rzeszą z lat 1015-1018 a sposób sprawowania władzy w państwie Piastów w latach 10141025. Polityka wschodnia Piastów i polityczna rola Brunona z Kwerfurtu. Pryncypat poliańsko-sklaweński 7.2.4.1. Wojna na zachodzie z roku 1015 7.2.4.1.1. Zagadnienia ogólne. Wydarzenia w Czechach w latach 1012-1014 CCCXLII 1000 1009 1014 1014 1014 1022 1031 1036 1038 1055 1057 1078 1079 1081 1108 1111 1121 1128 1131 1136 1136 1136 7.2.4.1.2. 7.2.4.2. 7.2.4.3. Misja Mieszka II do Czech z roku 1014 Aktywność Piastów Oldrzych, pretendent do korony Włoch i Burgundii Czeski zamach na dynastię piastowską Bezpośrednie tło polityczne wybuchu wojny piastowsko-niemieckiej z roku 1015 Feudalna doktryna wczesnośredniowiecznego podziału społeczeństwa na stany a myśl polityczna Piastów. Stany i właściwe dla nich prawo oraz sądownictwo Warunkowa zdolność do czynności prawnych w feudalnym systemie prawnym Dwuwładza w państwie Piastów w latach 1013-1025 Niedział Bezpryma Sytuacja prawna Bolesława Pryncypat poliańsko-sklaweński Popielidzi a Serbowie i Chorwaci. Obodryci. Lechia. Państwo Wielkomorawskie Wpływ polityki saskiej na ideologię Piastów w obszarze polityki międzynarodowej oraz na system sprawowania władzy wewnętrznej na przełomie wieków X i XI Oracz, czyli Świętopełk Popiel, książę stodorańsko-wielkopolsko-kujawski o orientacji prosaskiej? Heraldyka a pochodzenie rodów w państwie Piastów Popielidzi w kronikach polskich, w tym u Anonima zwanego Gallusem Bunt Piastów przeciw Mojmirowicom Carnuntum – gród (Tyberiusza) Grakchusa. Legenda rzymskich legionów przejęta przez Państwo Wielkomorawskie a następnie przez Państwo Polskie 1141 1141 1144 1152 1156 1169 1173 1183 1186 1188 1196 1206 1242 1251 1261 1271 1286 1288 1289 CCCXLIII Klęski żywiołowe a Popiel Osserich oznacza Oster-reich czy kraj Rusów (?) Sytuacja plemienna na Połabiu. Obodryci Podsumowanie Bogomili/bogumili/bogomilcy oraz nowacjanie i Paulikanie/Paulicjanie a piastowska doktryna państwa Doktryna ekumeniczna bogomilców Doktryna polityczna bogomilców a wczesne państwo piastowskie Diecezja czy sufragania Reinberna Brunon z Kwerfurtu i znaczenie jego misji ewangelizacyjnych dla określenia relacji dynastii Salickiej z Rurykami Nauka prawa w Europie w wiekach X i XI. Początki recepcji prawa rzymskiego w Europie w okresie środkowego średniowiecza Kronika Wincentego Kadłubka 7.2.5. Pokój w Budziszynie odtwarza minione status quo. Odtworzenie sytuacji politycznej z początku wieku System sprawowania władzy dzielnicowej w państwie piastowskim w pierwszej ćwierci wieku XI 7.3. Bolesław I Traba – król Polski Korona z inicjatywy papieża 1313 1317 1344 1362 1390 1397 1399 1416 1419 1464 1482 1508 1538 1543 1562 Część czwarta Upadek dynastii piastowskiej 8. 8.1. 8.2. CCCXLIV Mieszko II – król Polski wbrew woli króla Niemiec. Mieszko atakuje próbując obalić cesarza Rzeszy czy broni ojcowiznę? Zagadnienia wstępne Zmierzch chrześcijaństwa w Polsce i kryzys pań- 1581 1581 8.2.1. 8.2.2. 8.2.3. 8.2.3.1. 8.2.3.2. stwa za czasów cesarskiej dynastii Salickiej Zmiana stosunków społecznych w Polsce w pierwszej poł. XI wieku. Zmiany w ideologii państwa w obrębie władców Rzeszy Problematyka datacji wydarzeń według latopisów ruskich Osłabienie wpływów Kościoła łacińskiego w Polsce. Ogólna sytuacja międzynarodowa w początkach wieku XI a bieżąca sytuacja w państwie Piastów Biskupstwo Reinberna w Salzkolbergu Proroctwo św. Pawła Proroctwo Daniela Dziedzice ziemscy w domenie piastowskiej a zmiana modelu armii Zagadkowy dziedzic Mieszka II – Kazimierz Król Mieszko II i wojna Polski z Rzeszą. Zamach na cesarstwo czy błędna identyfikacja najazdu Obodrytów na Saksonię Ogólna sytuacja w Polsce i w Rzeszy po roku 1025 Organizacja i status kanoniczny metropolii łacińskich w wieku X i XI Rusowie a sytuacja na ziemiach piastowskich Sytuacja w Rzeszy. Zmowa przeciwko Konradowi II Salickiemu Najazd na Saksonię z roku 1028 Obodryci a Sasi w pierwszej ćw. XI w. Gotszalk obodr(z)ycki a Mieszko II Gotszalk obodrzycki Polityczna klęska Mieszka II z lat 1031-1033 Król Niemiec i cesarz uznaje królewski status Mieszka II. Sytuacja państwa Piastów w latach 30tych wieku XI Tetrarcha Mieszko Cesarz Konrad II Salicki powstrzymuje się od 1599 1599 1600 1604 1605 1622 1623 1633 1638 1652 1652 1654 1664 1690 1692 1702 1703 1713 1718 1733 CCCXLV 8.3. 8.3.1. 8.3.2. 8.3.3. 9. CCCXLVI ostatecznego zniszczenia państwa Piastów (lata 1032-1034). Narastający konflikt pomiędzy spadkobiercami Bolesława I Traby niszczy państwo. Klasyczna wersja wydarzeń Ottono-Bezprym (c.d.) Układ Rychezy z Bezprymem Prawo stanowione a wiecowe Thiedrico, Teodoryk, Dytryk Prawnoustrojowa interpretacja sposobu podziału państwa piastowskiego przez Konrada II Salickiego jako konsekwencja poddania się Mieszka II cesarskiej łasce Podsumowanie rządów Mieszka II i doktryny politycznej połowy wieku XI Klasyczna wersja wydarzeń Upadek koncepcji politycznej dynastii Salickiej względem Polski. Podsumowanie okresu 1025-1034 Mieszko II przyzywa do kraju swego syna Kazimierza zwanego Odnowicielem Zagadnienia ogólne Emeryk (Imre, Henryk), syn króla Stefana Wazul/Vazul, książę Nitry Opactwo benedyktyńskie w Pannonhalma. Dzieje dynastii piastowskiej Masław a niegodni książęta Otton: Piast czy Szwab, a Kazimierz i inni dziedzice dzielnicowi. Kazimierz w klasztorze Reguła św. Benedykta Dynastia Billungów a Mieszko II Bolesław Zapomniany Kazimierz – imię serbskie Bezkrólewie Maria Dobroniega (Włodzimierzowicówna/Jaro- 1762 1763 1776 1781 1792 1798 1814 1814 1824 1833 1865 1869 1897 1921 1928 1936 1950 1966 1973 1978 2009 2019 sławówna/Romanówna?) Mnich odbudowuje państwo 10. Dzieci Kazimierza zwanego Odnowicielem. Zderzenie koncepcji władzy uniwersalnej. Nowa forma cesarstwa 10.1. Bolesław II Szczodry zwany Śmiałym 10.1.1. Okres pełnej zależności od Rzeszy państwa piastowskiego za czasów Bolesława Szczodrego 10.1.1.1. Zagadnienia ogólne Kolejność urodzenia dzieci Kazimierza zwanego Odnowicielem oraz zdarzeń tych datacja Bor-ys syn Odyna. Wareskie imiona kniaziów ruskich Podsumowanie zagadnienia dzieci Kazimierza Aaron, opat tyniecki, biskup krakowski Karol Mieszkowic Odbudowa państwa przez Kazimierza Lokalizacja Gradca a chronologia panowania Bolesława Largusa 10.1.1.2. Izjasław I (Jarosławowicz) i Gertruda Mieszkówna a korona dla Bolesława II Stefan IX a schizma wschodnia 10.1.1.3. Pozostałe zagadnienia Tło polityczne „drugiej” wyprawy kijowskiej Bolesława II Ekonomika państwa piastowskiego w przeddzień wyprawy kijowskiej. Szlaki handlowe w państwie Piastów w 2 poł. XI w. Odwołana inwazja na Czechy (?) Sąd królewski w Miśni w sprawach polsko-czeskich 10.1.2. Suwerenna wobec Rzeszy polityka państwa piastowskiego za czasów Bolesława Szczodrego Rozłam świata zachodnich chrześcijan i jego prze- 2023 2028 2057 2057 2057 2057 2070 2091 2102 2117 2031 2033 2145 2159 2166 2177 2177 2184 2197 2204 2207 CCCXLVII 10.1.3. 10.2. 10.3. 10.3.1. 10.3.2. 10.4. 10.5. 10.6. 10.7. 10.8. 10.9. CCCXLVIII zwyciężenie. Osłabienie wpływów Bizancjum nad Adriatykiem. Wyprawy krzyżowe Rada regencyjna nad małoletnim Bolesławem Szczodrym Ruś w wieku XI i stuleciach następnych. Rurykowicze, Rościsławicze Dalsze dzieje Rusi Wysława Światosławówna vel Smoleńska vel Czernihowska Bolesław II Szczodry vel Śmiały – król Polski Reformy gregoriańskie Metodologia rozróżnień. Ideologiczne tło reform gregoriańskich Przebieg sporu pomiędzy papieżem a cesarzem w latach 70-tych XI w. Usunięcie z tronu Bolesława II zwanego Szczodrym Zagadnienia wstępne Konflikt króla z biskupem Relacje Wielkopolska-Małopolska, a Czechy i Rzesza w kontekście zgładzenia biskupa krakowskiego Wiarygodność Kadłuba Obyczajowość wieku XI Powrót Mieszka Bolesławowica Władysław Kazimierzowic zwany Hermanem Piastowski zwyczaj podziału spadku pomiędzy wszystkich synów. Oprawa wdowia Panowanie Władysława Kazimierzowica Rola władców Czech w cesarskiej polityce wobec Polski Marchie Rzeszy w drugiej połowie wieku XI Trybut ze Śląska Testament Władysława Hermana 2228 2233 2237 2238 2248 2255 2260 2260 2266 2284 2284 2287 2300 2311 2321 2327 2345 2348 2361 2364 2372 2379 2387 Część piąta Bolesław Curvus, niedoszły król 11. 11.1. 11.2. 11. 3. Bolesław III Curvus – zwany Krzywoustym Bolesław i brat jego Zbigniew Okres samodzielnej polityki Bolesława III Rzesza podporządkowuje sobie Bolesława III. Utrata metropolii kościelnej trzeźwi politykę Bolesława III. Cesarz realizuje politykę pax Christiana 11.4. Testament Bolesława III. Ustanowienie dzielnicy senioralnej 12. Podsumowanie 12.1. Zagadnienia doktrynalne, prawne i ekonomiczne przeniesienia stosunków prywatnoprawnych na zagadnienia publicznoprawne środkowego średniowiecza Ideologia stosunków prywatnoprawnych i ich związek z zagadnieniami prawnoustrojowymi 12.2. Zjawisko separacji dynastii piastowskiej od zagadnień prawnoustrojowych Europy zachodniej. Późni Piastowie Bibliografia i materiały pomocnicze Dodatki: Indeks tematyczny Zestawienie głównych tekstów źródłowych dla tomu III, cz. 1 CCCXLIX