docklasy 3
download 
Reklamacja Transkrypt
klasy 3
Rozkład materiału i wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z fizyki i astronomii dla klasy III TE, III TI, III TAK w roku szkolnym 2012/2013 Dz Temat lekcji Uszczegółowienie treści Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą 6 7 Uczeń: 1 2 3 4 5 1. Modele korpuskularne i falowe. 1. Rola modeli w tworzeniu teorii fizycznych. Przykłady stosowania modeli makroskopowych. Rola modeli, analogii i teorii fizycznych w opisie zjawisk. Założenia modeli korpuskularnych i falowych oraz ich zastosowanie. Wielkości występujące w modelach falowych: długość i szybkość fali, okres i częstotliwość. • wymienia znane mu przykłady modeli fizycznych, • rozróżnia modele korpuskularne i falowe; • wymienia wielkości fizyczne mierzalne w modelach korpusku-larnym i falowym; 2. Podwójna natura światła i elektronów. Cząstki światła. Światło jako fala elektromagnetyczna. Dyfrakcja i interferencja jako zjawiska typowe dla ruchu falowego. Dyfrakcja światła i elektronów na dwóch szczelinach. Badanie zjawiska dyfrakcji elektronów na folii grafitowej. Pojęcie fotonu. Energia fotonu. Stała Plancka. Związek energii z wielkościami opisującymi ruch falowy. Jednostka energii 1 elektrono-wolt. • wskazuje na wybranym przykładzie modele jakościowe i ilościowe; • wyjaśnia pojęcia występujące w modelu falowym (długość fali, szybkość, okres i częstotliwość); • wyjaśnia rolę mierzalnych wielkości fizycznych w tworzonym modelu; • wymienia przykłady zastosowania modeli korpuskularnego i falowego do opisu zjawisk fizycznych; • analizuje związek między modelem i teorią fizyczną; • wskazuje założenia modelu korpuskularnego; • wymienia główne założenia modelu falowego; • wymienia przykłady fal • opisuje doświadczenie Younga dla elektromagnetycznych; • zna światła; • podaje przykłady urządzeń przybliżoną wartość wykorzystujących korpuskularne prędkości światła w próżni; • cechy elektronów opisuje obraz dyfrak• omawia zjawisko dyfrakcji cyjny źródła światła na elektronów na folii grafitowej; jednowymiarowej i dwuwymiarowej siatce dyfrakcyjnej; • przedstawia graficznie dyfrakcję fali płaskiej na szczelinie; • wskazuje na dyfrakcję i interferencję jako zjawiska typowe dla ruchu falowego; • wybiera odpowiedni model korpuskularny lub falowy w celu opisania zjawisk związanych z elektronami; • wyjaśnia powstawanie obrazu dyfrakcyjnego przy przejściu elektronów przez folię grafitową; • wyjaśnia, na czym polega rozchodzenie się fali elektromagnetycznej; • wskazuje na podobieństwa w opisie dyfrakcji światła i elektronów; • określa związek między prędkością elektronów a długością fali; • określa związek między energią fotonu i częstotliwością fali elektromagnetycznej; • interpretuje jednostkę energii 1 eV; • oblicza energię fotonu na podstawie długości fali promieniowania elektromagnetycznego; • oblicza liczbę fotonów, znając energię wyemitowaną ze źródła i częstotliwość fotonów; • wyjaśnia pojęcie kwantu promieniowania elektromagnetycznego lub fotonu; • określa rodzaj promieniowania na podstawie energii fotonu wyrażonej w elektronowoltach; • określa wymiar stałej Plancka; • oblicza energie fotonu, znając jego częstotliwość; • zamienia energię kwantu wyrażoną w dżulach na elektronowolty i odwrotnie; 3. Zjawisko fotoelek-tryczne Falowe właściwości poruszających się obiektów. Badanie zjawiska rozładowania ujemnego elektroskopu przez promieniowanie nadfioletowe. Wyjaśnienie zjawiska fotoelektrycznego na podstawie fotonowego modelu promieniowania. • opisuje zjawisko rozładowania ujemnego elektroskopu przez promieniowanie nadfioletowe; • przedstawia istotę zjawiska fotoelektrycznego zewnętrznego; • zapisuje równanie energii dotyczące zjawiska fotoelektrycznego; • określa związek między pracą wyjścia i częstotliwością progową; Dualizm korpusku-larno-falowy • wskazuje zjawiska, które • wykorzystuje istnienie związku • promieniowania elektromagnetycznego można wyjaśnić na podstawie między długością fali i pędem cząstki, i elektronów. Reguły stomodelu cząsteczkowego i rozwiązując zadania obliczeniowe; zjawiska wyjaśniane przy użyciu sowania modeli kor-puskularnych i falowych. Postulat de Broglie'a. Związek długości fali i pędu poruszającego się obiektu. • interpretuje pojęcie pracy wyjścia; • interpretuje równanie Einsteina; • stosuje równanie Einsteina w zadaniach obliczeniowych; • wyjaśnia zjawisko fotoelektryczne na podstawie fotonowego modelu promieniowania; • wskazuje na zalety modelu fotonowego w stosunku do modelu falowego w wyjaśnianiu zjawiska fotoelektrycznego; prawidłowo wybiera model • uzasadnia konieczność opisu danego zjawiska stosowania dualizmu w opisie związanego ze światłem lub zjawisk mikro-świata; poruszającymi się elektronami; modelu falowego w odniesieniu do światła; • przedstawia główne założenia tezy de Bro-glie'a; 2. Widmo promieniowania i budowa atomu. 4 Widmo liniowe. Promieniowanie elektromagnetyczne 5. Modele budowy atomu. Poznawanie składu chemicznego gwiazd na podstawie analizy światła. Widmo liniowe. Skwantowa-nie energii atomu. Poziomy energetyczne elektronu w atomie. Emisja i absorpcja fotonu przez atom. Częstotliwość i długość fali emitowanych oraz absorbowanych fotonów. • wymienia barwy podstawowe światła białego; • określa zakres długości fali światła białego; • przedstawia graficznie poziomy energetyczne elektronu w atomie; • omawia powstawanie liniowego widma emisyjnego i absorpcyjnego; • przedstawia graficznie zjawisko emisji i absorpcji fotonu i jego związek ze zmianą poziomów energetycznych elektronu w atomie; • oblicza energie fotonu, znając energie poziomów, między którymi zachodzi przejście elektronu; Badania nad elektromagnetyzmem. Teoria Maxwella. Âwiatło falą elektromagnetyczną. Inne rodzaje promieniowania. Przegląd fal elektromagnetycznych, • przedstawia najważniejsze osiągnięcia fizyków prowadzących badania nad elektromagnetyzmem; • wymienia znane mu rodzaje promieniowania elektromagnetycznego, • określa zmiany wielkości charakteryzujących fale elektromagnetyczne przy przejściu przez granicę dwóch ośrodków; • określa możliwy rodzaj promieniowania na podstawie danej długości lub częstotliwości fali; Koncepcja atomu. Model Thomsona. Jądrowy model atomu. Model atomu wodoru według Bohra. Warunek kwantowania mo-entu pędu. • omawia ewolucję poglądów na budowę materii; • omawia założenia modelu atomu według Bohra; • definiuje moment pędu ciała; • oblicza moment pędu ciał makroskopowych; 3. Odbicie i załamanie światła. • interpretuje zmiany energii atomu w trakcie powstawania liniowego widma emisyjnego i absorpcyjnego; • wyjaśnia pojęcie spektrometrii; • oblicza częstotliwość i długość fali emitowanego lub absorbowanego fotonu, znając energie poziomów energetycznych stanu początkowego i końcowego; • wyjaśnia pojęcie skwantowania energii elektronu w atomie; • uzasadnia konieczność występowania ujemnej wartości energii elektronu w atomie; • omawia metodę poznawania składu chemicznego gwiazdy i jej atmosfery; • wykorzystuje istnienie związku między długością, częstotliwością i szybkością fali elektromagnetycznej, rozwiązując zadania obliczeniowe; • omawia główne założenia teorii Maxwella; • charakteryzuje poszczególne rodzaje promieniowania elektromagnetycznego; • oblicza orbitalny moment pędu elektronu w atomie wodoru w stanie podstawowym; • przedstawia konsekwencje wynikające z warunku kwantowania orbitalnego momentu pędu elektronu według teorii Bohra; 6. Zjawisko odbicia i załamania światła. Wykorzystanie zjawiska odbicia i załamania. Odbicie i załamanie światła. Prawo odbicia. Obrazy otrzymywane w zwierciadle płaskim. Prawo załamania. Współczynniki załamania. Zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia. Bieg promieni świetlnych w lornetce. Przesyłanie światła przez światłowód. Wykorzystanie światłowodów. • przedstawia graficznie i objaśnia treść prawa odbicia; • wymienia zastosowanie zwierciadeł płaskich i kulistych; • przedstawia słownie, graficznie i za pomocą symboli prawo załamania; • określa pojęcie kąta granicznego oraz zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia; • omawia wykorzystanie światłowodów; • wyznacza konstrukcyjnie obraz punktu w zwierciadle płaskim; • przedstawia graficznie i omawia jakościowo prawo załamania; • określa bezwzględny i względny współczynnik załamania; • przedstawia bieg promienia świetlnego w lornetce; • oblicza kąt graniczny na podstawie współczynnika załamania; • rozwiązuje typowe za• wyznacza konstrukcyjdania konstrukcyjne nie bieg promienia po i obliczeniowe wykoodbiciu od zwierciadła rzystując prawo odbikulistego;• przedstawia graficznie cia; załamanie promienia świetlnego • przewiduje bieg prona powierzchni kulistej; mienia świetlnego na • wyraża współczynnik granicy dwóch ośrodwzględny za pomocą ków na podstawie współczynników bezwspółczynników załawzględnych;•ykorzystuje prawo mania;• wyjaśnia bieg załamania do rozwiązywania promie-nia świetlnego w zadań obliczeniowych i świa-tłowodzie, wykorzystu- konstrukcyj-nych; jąc zjawisko całkowitego • wyjaśnia przyczyny ewnętrznego odbicia; zniekształcenia sygnału w światłowodzie; 4. Fale 7. Wytwarzanie fal poprzecznych i podłużnych. 8. Polaryzacja fal. Energia fal. Badanie fal magnetycznych. Wytwarzanie fal.Rozchodzenie się fal dźwiękowych. Fala sinusoidalna. Równanie fali sinusoidalnej. Fale poprzeczne i podłużne.Szybkość rozchodzenia się fal dźwiękowych i elektromagnetycznych. • przedstawia graficznie falę sinusoidalną i wskazuje takie wielkości, jak amplituda, długość fali, wychylenie; • rozróżnia fale poprzeczne i podłużne; • zna prędkość dźwięku w powietrzu; • opisuje rozchodzenie się fal mechanicznych w ośrodkach sprężystych; • określa wielkości charakteryzujące fale z wykresu zależności wychylenia od położenia i zależności wychylenia od czasu; • wyjaśnia sposób rozchodzenia się dźwięku w powietrzu; • uzasadnia sinusoidalną zależność wychylenia od czasu i od położenia; • opisuje powstawanie i rozchodzenie się fal elektromagnetycznych; • posługuje się równaniem falowym w celu obliczenia wielkości charakteryzujących ruch falowy; • opisuje sposób przesyłania informacji za pomocą fali elektromagnetycznej; Fazy drgań zgodne i przeciwne. Analiza zmian wektora prędkości drgających punktów. Różnica faz. Zjawisko polaryzacji fal mechanicz-nych i elektromagne-tycznych. • wskazuje na rysunku punkty fali sinusoidalnej drgające w zgodnych i przeciwnych fazach; • podaje przykłady pola- ryzacji fal lektromagnetycznych; • określa fazę drgań da• oblicza różnicę faz dla • analizuje zmiany weknych punktów na wydwóch danych punktora prędkości drgająkresie fali sinusoidaltów wykresu fali sinucych punktów; nej; • wyjaśnia zjawisko pola-ryzacji soidalnej; • uzasadnia fakt, że • wyjaśnia zjawisko polafal mechanicz-nych; polaryzacji fal elektromaryzacji ulegają tylko fagnetycznych; le poprzeczne; Przykłady przenosze-nia energii przez • wymienia zaobserwofa-le. Natężenie fali i jego jednostka. wane przykłady zjawisk Zależ-ność natężenia fali od odległości świadczące o przenoszeźródła w ośrodku izotroponiu energii przez fale; wym. • definiuje natężenie fali i określa jego jednostkę; • określa zależność natężenia fali od odległości źródła w ośrodku izotropowym; • określa próg słyszalności i próg bólu dla fal dźwiękowych; • interpretuje pojęcie natężenia fali; • oblicza energię padającą na daną powierzchnię na podstawie natężenia fali; • oblicza moc źródła na podstawie natężenia fali i odległości od źródła; Pokaz fali płaskiej i kolistej na wodzie. • przedstawia graficznie zjawisko odbicia i załamania fali płaskiej na wodzie;• wskazuje na związekcech dźwięku z wielko-ściami opisującymidrgania; • przedstawia graficznie zjawisko odbicia i załamania fali kolistej; • opisuje zestaw służący do badania fal dźwiękowych;• wyjaśnia pojęcie tonui barwy; • wyjaśnia przyczyny załamania fal na wodzie; • omawia metodę pomiaru szybkości dźwięku; • wyjaśnia interferencję fal dźwiękowych, stosując zasadę superpozycji ciśnień akustycznych; • opisuje obraz interferencyjny fal na wodzie dla dwóch źródeł; • omawia układ doświadczalny do badania interferencji światła i mikrofal; • ilustruje graficznie zasadę superpozycji fal; • wyjaśnia za pomocą rysunku powstawanie pasów wzmocnień i osłabień dla fal na wodzie; • wyjaśnia pojęcie fal spójnych; • wyjaśnia mechanizm powstawania wzmocnień i osłabień interferujących fal dźwiękowych; • uzasadnia warunek spójności interferujących fal; • omawia warunki, w których występuje zjawisko odbicia i załamania fal na wodzie; • określa cechy dźwięku; 5. Nakładanie się fal. 9. Superpozycja fal. Wyznaczanie długości fali światła. Nakładanie się fal dźwiękowych. Zasada superpozycji. Wzmocnienie i osłabienie interferencyjne fal dźwiękowych i fal na wodzie. Interferencja fal elektromagnetycznych. Spójność interferujących fal. • opisuje zjawisko interferencji na dowolnie wybranym przykładzie fal; • wskazuje w obrazie interferencyjnym dla fal na wodzie miejsca wzmocnienia i wygaszenia interferencyjnego; 10. Dyfrakcja fal. Poglądy fizyków na naturę światła. Wyjaśnienie powstawania obrazu interferencyjnego po przejściu światła przez dwie szczeliny. Wyznaczenie długości fali światła. • omawia doświadczenie pozwalające wyznaczyç długość fali światła; • oblicza długość fali światła na podstawie danych pomiarowych; • omawia ewolucję poglądów fizyków na naturę światła; • posługuje się pojęciem światła monochromatycznego; • wyjaśnia powstawanie prążków interferencyjnych w doświadczeniu Younga; • określa warunki dobrego wykonania doświadczenia z wyznaczaniem długości fali światła; Dyfrakcja fal na wodzie po przejściu przez szeroką i wąską szczelinę. Zasada Huygensa. • przedstawia graficznie dyfrakcję fali płaskiej po przejściu przez wąską i szeroką szczelinę; • określa warunek dobrego obserwowania zjawiska dyfrakcji; • odróżnia zjawisko dyfrakcji od zjawiska interferencji; • korzysta z warunków określających miejsce maksymalnego wzmoc- nienia i osłabienia interferencyjnego; • uzasadnia konieczność stosowania dodatkowej szczeliny w doświad- czeniu Younga z żarów- ką jako źródłem świa-ła; • wyjaśnia zjawisko dyfrakcji, korzystając z zasady Huygensa; 6. Drgania. 11. Opis ruchu drgającego. Drgania własne i wymuszone. Obserwacja ruchu drgającego i jego opis. Wielkości określające ruch rgający: częstotliwość, okres, amplituda, faza drgań i różnica faz. 12 Przykłady ruchów harmonicznych. Wy- • wymienia przykłady ruchów kresy zależności x(t), v(t) i a(t) w ruchu harmonicznych; • przedstawia harmonicznym. graficznie zależności położenia, prędkości i przyspieszenia od czasu w ruchu harmonicznym; • definiuje ruch harmoniczny; • analizuje zależności x(t), v(t), a(t) w ruchu harmonicznym; • posługuje się pojęciem częstości kołowej; Analiza zmian energii kinetycznej i potencjalnej dla kulki zawieszonej na nici i dla wózka na sprężynie. Zależność k(t) i Ep(t). Całkowita energia mechaniczna. Związek międzywychyleniem i przyspieszeniem. • przedstawia graficznie i analizuje wykresy zależności Ek(t) i Ep(t); • oblicza energię potencjalną w danej chwili, znając energię maksymalną i częstość kołową; 13 Ruch harmoniczny. Energia w ruchu harmonicznym. Tłumienie drgań. Zjawisko rezonansu. • wymienia przykłady ruchu drgającego;• podaje przykłady drgań własnych i wymuszonych; • opisuje zmiany położenia i prędkości w ruchu drgającym; • opisuje zmiany nergii w ruchu harmonicznym na wybranym przez siebie przykładzie ruchu harmonicznego; • posługuje się wykresem zależności Ek(t) i Ep(t) dla określenia wartości tych energii w danej chwili; Straty energii w ruchu drgającym. Zależ-• wymienia przyczyny strat ność wychylenia od czasu dla drgań tłu- energii w wybranym mionych. przykładzie ruchu harmonicznego; • określa cechy i rzyczyny ruchu okresowego; • omawia wykres zależności wychylenia od czasu; • odczytuje z wykresu wielkości charakteryzujące drgania; • opisuje sposób badania zależności wychylenia od czasu dla drgań tłuionych; omawia wykorzystanie zjawiska zanikania drgań w amortyzato-rach samochodowych; • definiuje wielkości ruchu • wyjaśnia pojęcie fazy drgającego: okres, czędrgań; stotliwość, amplitudę; • oblicza fazę i różnicę faz; • porównuje amplitudy okresu i• rysuje wykresy zależności częstotliwości dwóch drgań wychylenia od czasu dla drgań o na podstawie wykresów zależ- wskazanej różnicy faz; ności wychylenia od czasu; • przedstawia graficznie rozkład sił działających na kulę zawieszoną na nici; • oblicza położenie, prędkość i przyspieszenie w dowolnej chwili na podstawie równań ruchu; • analizuje wykresy zależności Ek(x) i Ep(x); • uzasadnia stałość całkowitej energii mechanicznej w ruchu drgającym (pomijając straty energii układu); • korzysta ze związku między wychyleniem i przyspieszeniem w ruchu harmonicznym; • analizuje związek ruchu harmonicznego z ruchem po okręgu; • w równaniach ruchu harmonicznego uwzględnia fazę początkową; • uzasadnia zależność omawianych wykresów zależności Ek(t) i Ep(t) oraz Ek(x) iEp(x); • uzasadnia związek między wychyleniem i przyspieszeniem w ruchu harmonicznym; • analizuje wykres zależności • uzasadnia wykładniczą zależność wychylenia od czasu dla drgań amplitudy drgań od czasu w rutłumionych; • przedstawia chu harmonicznym; wpływ oporów ruchu na szybkość zanikania drgań; Demonstracja zjawiska rezonansu. • wymienia przykłady Warunek rezonansu. Wykorzystanie występowania zjawiska zjawiska rezonansu; rezonansu. Zapobie-ganie negatywnym • wskazuje układ drgająskutkom rezonansu. Rezonans dla fal cy i wymuszający w poelektromagnetycz-nych. dawanych przykładach rezonansu. • opisuje zjawisko rezonansu mechanicznego; • wyjaśnia rolę pudła rezonansowego w instrumentach muzycznych. • określa warunki konieczne do wystąpienia zjawiska rezonansu; • omawia przykłady zjawisk rezonansu dla fal elektromagnetycznych. • przedstawia wpływ tłumienia na przebieg zjawiska rezonansu. Ciepło 14 Kinetyczny model budowy materii. Zmiany stanów skupienia ciał. 15 Energia wewnętrzna i jej zmiany. 16 Ciepło właściwe i pojęcie ciepła ciepło przemian właściwego i ciepła przemian fazowych fazowych; Wyznaczanie ciepła włąściwego. 17 Przemiany zjawisko ruchów gazowe i równanie Browna; pojęcie mola; prawo stanu gazu przemiany izotermicznej i jego przedstawienie graficzne; • prawo przemiany izobarycznej i jego interpretacja graficzna; • prawo przemiany izochorycznej i jego przedstawienie graficzne; Procesy termodynamiczne i ich kierunek przebiegu w przyrodzie. model gazu idealnego; • równanie stanu gazu; • stała gazowa R; • związek temperatury ze średnią energia kinetyczną cząsteczek; Skład jądra opisuje doświadczenia 18 19 przedstawia kinetyczny model budowy materii, Wyjaśnia różnice we właściwościach ciał stałych, cieczy i gazów, posługując się kinetycznym modelem materii, Parametry makroskopowe określajace stan materii; przykłady zmiany stanu skupienia; sposoby zmiany energii wewnętrznej; jadrowy model budowy atomu; interpretuje wykresy zależności temperatury od czasu ochładzania i ogrzewania z uwzględnieniem przemian fazowych wyjaśnia zmiany stanu skupienia, • wyjaśnia, dlaczego • stosując kinetyczny model budowy podczas ogrzewania, substancji; topnienia i wrzenia musimy dostarczać energię do substancji; analizuje przykłady zjawisk pod kątem zmian energii wnętrznej; pojęcie energii wewnętrznej; pojęcie temperatury przemian fazowych; • określa zmiany energii oblicza energię dostarczona wewnętrznej danego ciała na podczas podstawie zmian jego temperatury; ogrzewania lub oziębiania substancji; Rozwiązuje zadania dotyczące ciepła właściwego Gaz idealny • wyjaśnia pojęcie zera bezwzględnego; • zamienia temperaturę w skali Celsjusza na temperaturę w skali Kelvina i odwrotnie; • oblicza liczbę moli na podstawie masy i masy molowej; • omawia budowę atomu według • określa zmiany ciśnienia na podstawie zmian objętości w stałej temperaturze; • określa zmiany objętości na podstawie zmian temperatury przy stałym ciśnieniu; • określa zmiany ciśnienia na podstawie zmian temperatury przy stałej objętości; • pojęcie procesu termodynamicznego; • pojęcie entropii; • druga zasada termodynamiki; • wskazuje na oblicza energię dostarczona lub odebrana podczas przemian fazowych w stałej temperaturze; • omawia sposoby wyznaczania ciepła właściwego substancji i ciepła parowania w temperaturze wrzenia dla wody; przedstawia ruchy Browna jako dowód poprawnego funkcjonowania modelu kinetycznego materii; • wyjaśnia zjawisko wywierania ciśnienia przez gaz na ścianki naczynia, używając modelu kinetycznego; wymienia przykłady procesów odwracalnych i nieodwracalnych; • stosuje drugą zasadę termodynamiki w celu uzasadnienia kierunku przebiegu zjawisk w przyrodzie; • omawia doświadczenia atomowego. 20 21 22 23 24 25 pojęcie nuklidu; • liczba masowa oraz ładunek elektronu, protonu, neutronu i cząstki ; • znaczenie liczby masowej i atomowej; • pojęcie izotopów; Izotopy zjawisko rozszczepienia promieniotwórcze i i syntezy ich wykorzystanie. termojadrowej; • pojęcie niedoboru masy; Energia wiązania i związek między masą i stabilność jądra. energią(równanie Einsteina); Równoważność • zależność energii wiązania przypadającej na jeden nukleon od masy i energii. liczby nukleonów w jadrze; • zasada zachowania masy i energii; • jednostki masy atomowej – 1 u (zunifikowana jednostka masy atomowej); Promieniotwórczoś rodzaje promieniowania ć jej zastosowania i jądrowego; zagrożenia. • zwięzek między stałą rozpadu a okresem połowicznego rozpadu; • pojęcie stałej rozpadu i aktywności próbki; • jednostki aktywności; • związek między aktywnością próki i liczba atomów; • pojęcie okresu połowicznego rozpadu; • równanie rozpadu dla liczby atomu i aktywności danego pierwiastka; Dokładność pojęcie determinizmu pomiarów i indeterminizmu; fizycznych. Zasada • cechy metody indukcyjnej, nieoznaczoności, hipotetyczno- -dedukcyjnej metody badawcze i statystycznej; fizyków. • efekty relatywistyczne występujące przy prędkościach zbliżonych do prędkości światła Obserwacja nieba. Budowa Wszechświata. budowa Układu Słonecznego; sposoby poznawania Wszechświata; przeprowadzone przez Thomsona i Rutherforda; • podaje przykłady izotopów; • wyjaśnia związek między energią wiązania a stabilnością jader; • wyjaśnia, dlaczego w procesach rozszczepienia i syntezy wydziela się energia; oddziaływanie silne jako na związane z odkryciem protonu przyczynę stabilności jądra i neutronu; atomowego; • wymienia zastosowanie izotopów promieniotwórczych; • określa rząd wielkości protonu, jadra atomowego i atomu; zapisuje równanie reakcji • stosuje zasadę zachowania rozszczepienia liczby nukleonów i zasadę uranu po zderzeniu z zachowania ładunku neutronem; w przemianach jądrowych; • wyraża masę w jednostkach masy stosuje równanie Einsteina do atomowej i kilogramach, a wyznaczenia odpowiadajacą energii wiązania; masie energię w dżulach i elektronowoltach; Thomsona i Rutherforda; • wyjaśnia, dlaczego Rutherford zaproponował planetarny model budowy atomu • określa liczbę elektronów, protonów i neutronów na podstawie liczby masowej i atomowej pierwiastka; • zapisuje przykład reakcji syntezy; właściwości promieniowania , i ; • omawia sposoby przechowywania i usuwania materiałów radioaktywnych oraz bezpiecznego posługiwania się nimi; • omawia zjawisko promieniotwórczości naturalnej; stosuje zasadę zachowania liczby nukleonów i zasadę zachowania ładunku dla rozpadów promieniotwórczych; • porónuje przenikliwość poszczegónych rodzajów romieniowania; • oblicza liczbｴ atom po upływie danego czasu rozpadu, korzystajac z kalkulatora; określa przyczyny niepewności pomiarowych; • rozróżnia teorię od hipotezy; • określa na podanym przykładzie stosowana metodę; wymienia i charakteryzuje • posługuje się mapą nieba, planety należace do Układu określajac Słonecznego; położenie gwiazd na niebie; omawia procesy ewolucji gwiazd na przykładzie Słońca; • opisuje zachowanie się promieniowania , i w polu magnetycznym; • zapisuje reakcje rozpadu , i ; • interpretuje graficzna zależności liczby atomów pierwiastka romieniotwóczego w próbce od czasu rozpadu; • oblicza liczbę atomów po upływie czasu dpowiadajacego wielokrotności okresu połowicznego rozpadu; • określa zakres stosowania teorii fizycznych, np. mechaniki Newtona; • hipoteza Wielkiego Wybuchu; 26 • omawia metody wyznaczania odległości astronomicznych. Budowa i ewolucja budowa typowych gwiazd; gwiazd. cykl ewolucyjny gwiazdy. Uczeń otrzymuje ocenę celująca gdy został laureatem olimpiady fizyki i astronomii, w pełni opanował materiał przewidziany programem(postawa programowa). Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, gdy nie spełnia kryteriów określonych na ocenę dopuszczającą.
