ANIOŁ SZCZEPOWY czyli Jak bycie szczepowym

ANIOŁ SZCZEPOWY
czyli
Jak bycie szczepowym ważną misją jest
albo
Vademecum szczepowego
MAJ 2006
PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO
VADEMECUM SZCZEPOWEGO w wydaniu polskim składa się z czterech części:
1. Tłumaczenia francuskiego „Vademecum”;
2. Konferencji Jaquesa Mougenot z pierwszego w Polsce kursu dla szczepowych
(kwiecień 2004);
3. Poradnika autorstwa Tomasza Sudakowskiego – szczepowego z Rawy Mazowieckiej;
4. Słowniczka terminów harcerskich.
Wydanie polskie nie jest ostateczną i niepodważalną wykładnią tego, kim jest
szczepowy i jakie są jego zadania. Jest to otwarcie dyskusji na temat służby szczepowego, poprzez pokazanie kim jest on w organizacji francuskiej (część pierwsza) i możliwość porównania z zadaniami, jakimi do tej pory obarczano szczepowego/szczepową
w Polsce (część trzecia). Okazuje się, że szczepowy może być nie tylko administratorem, ale również, a może przede wszystkim, wędrownikiem – wychowawcą (starszym
bratem) szefów w szczepie. I że to jest jego główna funkcja. W połączeniu z konferencjami Jaquesa (część druga), które dotyczą przede wszystkim pedagogiki i stylu harcerskiego, nie zaś administracji i zarządzania, tworzy to naszym zdaniem zupełnie nowe
spojrzenie na miejsce szczepowego w Ruchu i na jego służbę, gdzie najważniejszym
okazuje się wychowanie przez przykład, funkcja „wychowawcy wychowawców”.
Takie spojrzenie na rolę „Vademecum” wymaga podkreślenia, że tłumaczenie z tekstu francuskiego zostało dokonane bez zmian w treści. Również odniesienia
do innych tekstów pozostawione są w niezmienionej formie, mimo iż tylko część z
nich jest dostępna w języku polskim. Zamysłem bowiem nie jest „instrukcja obsługi”
funkcji szczepowego, ale położenie fundamentu pod dyskusję o szczepowym w naszych
polskich warunkach. Co oczywiście nie znaczy, że nie należy pierwszej części „Vademecum” brać na poważnie. Jeśli ktoś czuje się na siłach zrealizować w tej chwili przedstawiony w „Vademecum” ideał szczepowego – nie trzeba się wahać, warto spróbować w
praktyce swojej służby. Jeśli ktoś uważa, że niektóre francuskie pomysły są niewłaściwe
dla Polski – może mieć rację.
Jedno jest pewne – pełnienie dziś w naszej organizacji służby szczepowego jest
jednocześnie kształtowaniem koncepcji tej służby, jest określaniem miejsca szczepowego w naszym polskim Ruchu. Szczepowych jest w tej chwili tak niewielu, że osobiste
doświadczenia każdego z nich mają wpływ na rodzenie się wizji tej służby w naszej
organizacji. I dlatego każdy kandydat i szczepowy, a także hufcowi i osoby odpowiedzialne powinni znać oryginalną francuską koncepcję, abyśmy na jej bazie mogli
w ciągu kilku najbliższych lat określić swoją drogę.
Paweł Borowiecki HR – asystent naczelnika
WSTÊP
WYCHOWAWCZA MISJA
PRZEWODNICZEK I SKAUTÓW EUROPY
Ruch wychowawczy, komplementarny wobec rodziny, stawia sobie jako cel pomoc każdemu młodemu w dojrzewaniu do bycia wolnym i odpowiedzialnym dorosłym.
Jest to ruch wychowawczy, stosujący metodę skautingu: metodę aktywną, opartą na
zaufaniu, które z kolei bazuje na dobrowolnym zaangażowaniu się młodego człowieka,
wykonującego obowiązki proporcjonalnie do swoich możliwości.
Jest to ruch chrześcijański, proponujący młodym spojrzenie na własne życie przez pryzmat wartości zawartych w Ewangelii, jak również nawołujący młodych do postępowania
zgodnie z zasadami chrześcijańskimi oraz zasadami skautingu w służbie Kościołowi i ludziom.
Życie skautowskie jest wędrówką w kierunku odkrycia i realizacji życia poprzez 5 celów skautingu:
•
•
•
•
•
zdrowie i rozwój fizyczny
kształcenie charakteru
zmysł praktyczny
zmysł służby, ofiarowanie samego siebie
życie religijne
1
Ws t ę p
PORADY
To vademecum ma ukazać Tobie, jako przyszłemu szczepowemu lub przyszłej szczepowej,
punkty odniesienia pomocne w ocenie powierzonego Ci zadania, jak również w rzeczywistym zrozumieniu obowiązków.
W oczekiwaniu na Twój udział w szkoleniu, które jest niezbędne do wypełnienia
w pełni Twojego zadania i konieczne do uzyskania tytułu szczepowego i aby tytuł ten był
uznawany przez oficjalne instancje, vademecum jest ściągawką, praktycznym przewodnikiem, który odeśle Cię do tekstów zawierających wyjaśnienia i rozwijających szczegółowe
kwestie. Będziesz kontynuował lekturę, zaopatrzony w następujące książeczki:
• BIAŁA KSIĄŻKA Przewodniczek i Skautów Europy
(BK)
Wydanie drugie z 31 sierpnia 2002
• PROJEKT KSZTAŁCENIOWY Przewodniczek i Skautów Europy
(PK)
• Przewodniczki i Skauci Europy:
REGLAMENTACJA DZIAŁALNOŚCI
Czasopismo „Le Relais de Poste” (Zmiana warty)
Numer specjalny – marzec 2004
(RD)
• CEREMONIAŁ Przewodniczek i Skautów Europy
(CER)
• VADEMECUM DUSZPASTERZA
(VD)
• REGULAMIN WEWNĘTRZNY Przewodniczek i Skautów Europy (RW)
• STATUT STOWARZYSZENIA
(SS)
Dwa ostatnie dokumenty znajdziesz w specjalnym numerze czasopisma „Relais
de poste” (Zmiana warty), w artykule zatytułowanym: Projekt zmiany Statutu i Regulaminu Wewnętrznego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautów Europy.
A wszystko warto poprzedzić lekturą poniżej wymienionych dokumentów:
• TEKSTY PODSTAWOWE Przewodniczek i Skautów Europy
• KOMENTARZ DO KARTY SKAUTINGU EUROPEJSKIEGO
I DYREKTORIUM RELIGIJNEGO
Uzupełnienie wiadomości znajdziesz w „Relais de poste”, w rubryce „Kalendarium szczepowego” oraz w rubrykach innych gałęzi.
Vademecum pomoże Ci w rozplanowaniu działań w ciągu roku, przypominając ważne
daty oraz niektóre z istotnych aspektów Twojego zadania.
Nie chodzi o to, żeby wszystko wiedzieć, ale aby wiedzieć gdzie szukać informacji na temat:
co robić? kiedy ? i jak ?
2
Po ra d y
Spis treœci
CZĘŚĆ I
A.
Struktura Organizacyjna Ruchu
A.1. Schemat organizacyjny FSE
A.2. Hierarchia
A.2.1. Organizacja
A.2.2. Pomocniczość i zastępczość
A.2.2.1. Pomocniczość
A.2.2.2. Zastępczość
5
5
6
6
7
7
7
B.
Szczep
B.1. Szczepowy
B.2. Ekipa szczepu
B.3. Jednostki składające się na szczep
B.3.1. Gałąź żółta
B.3.2. Gałąź zielona
B.3.3. Gałąź czerwona
B.3.4. Ekipa szefów szczepu
8
8
9
9
9
10
10
10
C.
Zadania szczepowego
C.1. Wychowawca wychowawców
C.1.1. Wybór szefów
C.1.2. Mianowanie
C.1.3. Szkolenia do przeprowadzenia
C.1.3.1. Rozwój osobisty
C.1.3.2. Kształcenie pedagogiczne
C.1.3.3. Szkolenie techniczne
C.1.4. Świadectwo i towarzyszenie
C.1.4.1. Świadectwo
C.1.4.2. Towarzyszenie
C.2. Gwarant metody
C.2.1. Ogólne wiadomości na temat metody
C.2.2. Styl skauta
C.2.3. 16 elementów
C.2.4. Pedagogika przejść
C.3. Gwarant bezpieczeństwa
C.3.1. Odpowiedzialność szczepowego
C.3.2. Odpowiedzialność cywilna i karna
C.4. Animator ekipy szczepu
C.4.1. Rada Szczepu
11
11
11
12
13
13
14
14
15
15
15
16
16
16
16
17
19
19
19
20
20
Spis treści
3
4
C.4.2. Rola duszpasterza
C.4.3. Jakie czynności?
C.5. Szczepowy jako lokalny reprezentant
C.5.1. Szczepowy i lokalny Kościół
C.5.1.1. Rola i pozycja Ruchu w Kościele
C.5.1.2. Szczepowy a parafie
C.5.2. Instytucje
C.5.3. Środki przekazu (media)
C.6. Współpraca z rodzicami
C.6.1. Miejsce rodziców
C.6.2. Zebranie rodziców
C.6.3. Święto szczepu
20
21
22
22
22
22
22
22
23
23
23
23
D.
Administracja i zarządzanie szczepem
D.1. Sekretariat szczepu i rola sekretarza
D.2. Finanse i rola skarbnika szczepu
D.3. Kontakty z hufcowym i przedstawicielem na województwo
D.4. Pomieszczenia, sprzęt, Carrick (składnica harcerska)
25
25
26
27
28
E.
Aneksy
E.1. Kalendarium szczepowych dla szczepu
E.2. Kalendarium szczepowych dla gromady wilcząt
E.3. Kalendarium szczepowej dla drużyny harcerek
E.4. Kalendarium szczepowego dla drużyny harcerzy
E.5. Biblioteczka szczepu
29
29
30
32
34
36
CZĘŚĆ II
Konferencje sekretarza generalnego FSE Jaquesa Mougenot
Rola szczepowego i jego miejsce w Ruchu
Krąg Szefów
Miejsce hufcowego w hierarchii i jego misja
Wymiar europejski skautingu
38
38
43
47
51
Wilczki i Harcerze – podstawy metody
55
CZĘŚĆ III
Funkcja szczepowego
61
Słowniczek harcerza
66
Spis treści
CZÊŒÆ 1
A. STRUKTURA ORGANIZACYJNA RUCHU
A.1. Schemat organizacyjny
Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego
„Zawisza”
Federacja Skautingu Europejskiego (SHK „Z” FSE)
Zarząd i biuro, Przewodniczący Stowarzyszenia
Naczelnik harcerzy
Naczelniczka Harcerek
Zastępca Naczelnika Harcerzy,
Asystent Naczelnika Harcerzy,
Krajowy Duszpasterz (wspólny dla harcerzy i harcerek)
Zastępca Naczelniczki Harcerek,
Asystentka Naczelniczki Harcerek,
Krajowy Duszpasterz (wspólny dla harcerek i harcerzy)
Ekipa
Krajowa
Wędrowników:
Ekipa
Krajowa
Harcerzy:
Ekipa
Krajowa
Wilczków:
Ekipa
Krajowa
Przewodniczek:
Ekipa
Krajowa
Harcerek:
Ekipa
Krajowa
Wilczków:
Namiestnik
Wędrowników,
Asystent
Namiestnika
Wędrowników,
Duszpasterz
Namiestnik
Harcerzy,
Asystent
Namiestnika
Harcerzy,
Duszpasterz
Namiestnik
Wilczków,
Asystent
Namiestnika
Wilczków,
Duszpasterz
Namiestniczka Przewodniczek,
Asystentka
Namiestniczki Przewodniczek,
Duszpasterz
Namiestniczka
Harcerek,
Asystentka
Namiestniczki Harcerek,
Duszpasterz
Namiestniczka
Wilczków,
Asystentka
Namiestniczki
Wilczków,
Duszpasterz
Chorągiew Harcerzy
Chorągiew Harcerek
Komendant Chorągwi Harcerzy,
Asystent Komendanta, Zastępca Komendanta,
Asystent Komendanta ds. Wędrowników,
Asystent Komendanta ds. Harcerzy,
Asystent Komendanta ds. Wilczków,
Duszpasterz Chorągwi
Komendantka Chorągwi Harcerek,
Asystentka Komendantki, Zastępca Komendantki,
Asystentka Komendantki ds. Przewodniczek,
Asystentka Komendantki ds. Harcerek,
Asystentka Komendantki ds. Wilczków,
Duszpasterz Chorągwi
5
Struktura o rg anizacyjn a ruch u
S£OWNICZEK
A
Adalbertus
Akela
= obóz szkoleniowy szefów harcerzy (I i II stopień)
= wódz gromady wilczków (wilk - przewodnik stada wg Księgi Dźungli)
B
BluSZcz
Bagheera
i Baloo
Bandar-Log
= krajowa sieć gromadząca samodzielne zastępy harcerek
= przyboczni AKELI w gromadzie (postaci z „Księgi Dżungli”)
= ci, którzy nie mają prawa (małpy - postaci z „Księgi Dżungli”)
D
Delikatna Łapka = wilczek, który jeszcze nie złożył swojej obietnicy
CDU
= codzienny dobry uczynek (podstawowy obowiązek harcerza)
Dżungla
= obóz szkoleniowy dla szefów wilczków (I i II stopień)
E
Ekipa młodych
wędrowników = grupa młodych wędrowników, wchodzi w skład kręgu szefów, jej szef
jest przybocznym hufcowego
Ekipa szefów
= nieformalna grupa szefów i szefowych szczepu (lub hufca)
F
Flaga
FSE
= flaga FSE – (prostokąt) – na maszcie w czasie obozów i innych zgromadzeń
= Federacja Skautingu Europejskiego
G
Gałąź
= podział pedagogiczny według przedziałów wiekowych,
gałąź żółta: wilczki, 8-12 lat
gałąź zielona: harcerze, harcerki, 12-17 lat
gałąź czerwona: wędrownicy, przewodniczki
(Harcerze i Harcerki Rzeczypospolitej)
Godzina Światła
/Godzina Drogi = codzienny czas przewodniczki/wędrownika przeznaczony na modlitwę.
66
Słowniczek
H
Harcerz
= chłopiec z gałęzi zielonej, w wieku 12-17 lat, w zastępie
Harcerka
= dziewczyna z gałęzi zielonej, 12-17 lat, w zastępie
Harcerka
Rzeczypospolitej = Przewodniczka po obrzędzie FIAT, która zakończyła formację w Sto
warzyszeniu
Harcerz
Rzeczypospolitej = wędrownik po Wymarszu Wędrownika – wędrownik który zakończył
swoją formację w Stowarzyszeniu
Hierarchia
= opisuje strukturę:
Naczelnictwo (naczelniczka/naczelnik)
Chorągiew (komendantka chorągwi)
Hufiec (hufcowy)
Szczep (szczepowy)
HO
(Harcerz Orli) = Zobowiązanie wędrownika, ma miejsce po Próbie Szlaku (samotna
wędrówka, która kończy okres Młodej Drogi), od tego momen
tu wędrownik zostaje członkiem kręgu szefów
J
Jadwiga
Jednostka
= obóz szkoleniowy szefowych harcerek (I i II stopień)
= termin ogólny oznaczający:
- jedną gromadę wilczków
- jedną drużynę harcerzy bądź harcerek
- jeden krąg wędrowników lub ognisko przewodniczek
posiadający na czele jednego szefa lub jedną szefową jednostki
K
Kraal
Krąg szefów
Krąg młodych
wędrowników
= - miejsce w obozie zarezerwowane dla szefów (komenda)
- tytuł „podręcznika drużynowego”
= gromadzi szefów hufca, jego szefem jest hufcowy
= jednostka w hufcu, skupia młodych wędrowników (po przejściu z dru
żyny, przed zostaniem szefem)
Słowniczek
67
M
Mac-Laren
Mianowanie
Młody
wędrownik
= obóz szkoleniowy trzeciego stopnia dla nurtu harcerzy
= ceremonia oficjalnego nadania tytułu szefa przez jego bezpośredniego
przełożonego
= po przejściu z drużyny, okres przygotowania do zostania szefem (za
kończony Próbą Szlaku)
Młoda
przewodniczka = po przejściu z drużyny, okres przygotowania do zostania szefową
Mowgli
= chłopiec wychowany przez wilki – główny bohater „Księgi Dżungli”
= książeczka z próbami wilczka
N
Nurt
Nurt harcerzy
Nurt harcerek
Nora
= termin używany do określenia dwóch składowych, męskiej i żeńskiej
części harcerstwa:
= gromadzi wszystkich chłopców z ich szefami
= gromadzi wszystkie dziewczęta z ich szefowymi
= pomieszczenie gromady wilczków
O
Ochotnik
= harcerz, który jeszcze nie złożył jeszcze swojego Przyrzeczenia
Ognisko
szefowych
= gromadzi szefowe hufca, jego szefem jest hufcowa
Ognisko młodych
przewodniczek/ekipa
młodych przewodniczek = miejsce formacji młodych przewodniczek
P
Przewodniczki
Proporzec
Przysięga
Wierności
Przyrzeczenie
68
PuSZcza
Słowniczek
= dziewczęta w wieku 17-24 lata, gałąź czerwona
= mała flaga przedstawiająca totem zastępu, atrybut zastępowego
= ceremonia przyjęcia nowicjuszy do zastępu przez ich zastępowych
= uroczyste zobowiązanie składane przez ochotnika w momencie, gdy
decyduje się zostać harcerzem – przyjęcie do grona harcerzy przez drużynowego
= krajowa sieć gromadząca samodzielne zastępy harcerzy
S
Samodzielny
zastęp
Seeonee
Shamrog
Sztandar
= zastęp bez drużyny, w PuSZczy (chłopcy) lub BluSZczu (dziewczęta)
= obóz szkoleniowy trzeciego stopnia dla szefów wilczków
= obóz szkoleniowy trzeciego stopnia dla szefowych harcerek
= sztandar FSE (kwadrat, czerwony krzyż ośmiu błogosławieństw na
biało-czarnym tle)– na drzewcu, przy drużynie
U
Uriyyah
= obóz szkoleniowy trzeciego stopnia dla starszych przewodniczek
(po hebrajsku „Pan jest moim światłem”)
W
Wędrownik
Wilczki
= 17-24 lata, okres pomiędzy gałęzią harcerzy a Wymarszem Wędrownika
= dziewczęta od 8 do 12 lat, w gromadzie wilczków
= chłopcy od 8 do 12 lat, w gromadzie wilczków
Z
Zastęp
= grupa 6-8 harcerzy/harcerek, pod wodzą zastępowego/zastępowej.
Podstawowa jednostka w gałęzi harcerzy/harcerek
69
Słowniczek