Kierunki kształcenia ekonomicznego w Europie i na świecie

SPIS TREŚCI
1.
Oferta kształcenia na Wydziale Ekonomicznym UG - jaka inspiracja międzynarodowa? .................. 2
2.
Cechy kształcenia ekonomicznego na świecie w XXI wieku .............................................................. 3
3.
Proces Boloński i jego znaczenie dla przyszłego kształcenia ekonomicznego .................................... 4
4.
Poszukiwanie dla Wydziału Ekonomicznego UG przykładów dobrej praktyki akademickiej w
uczelniach zagranicznych ................................................................................................................................... 5
5.
Formalny i merytoryczny problem klasyfikacji kierunków studiów ekonomicznych ......................... 6
6.
Kierunki współczesnego kształcenia ekonomicznego na świecie ........................................................ 8
1. Oferta kształcenia na Wydziale Ekonomicznym UG - jaka inspiracja
międzynarodowa?
Współczesne kształcenie na wszystkich kierunkach ekonomicznych jest realizowane
pod wpływem dynamicznych zmian w systemach gospodarczych, społecznych i politycznych.
Przekazywana wiedza jest czerpana ze światowego dziedzictwa badań i doświadczeń
akademickich. Kształtując ofertę tego kształcenia na Wydziale Ekonomicznym UG naleŜy
uwaŜnie śledzić trendy na arenie międzynarodowej i krajowej, starając się aby ta oferta była1:
1. zbieŜna z nową filozofią i nowymi koncepcjami systemowymi kształcenia ekonomicznego
kreowanymi w XXI wieku w wysoko rozwiniętych krajach;
2. ściśle powiązana z kolejnymi etapami wdraŜania Procesu Bolońskiego w Europie;
3. bazująca na przykładach dobrej praktyki stosowanej w uczelniach zaliczanych do
światowej czołówki („Top 500 European Universities” WEBOMETRICS2, ARWU3 i inne
rankingi)
4. kompatybilna z ujednolicanymi międzynarodowymi klasyfikacjami wiedzy ekonomicznej
(jej podziałem na kierunki i specjalności);
5. wykorzystująca powstające nowe technologie kształcenia i rozwijające się
międzynarodowe sieci wiedzy;
6. intensywniej korzystająca z baz danych i opisu wyników najnowszych badań
ekonomicznych na świecie i w Unii Europejskiej;
7. wzorem rozwiniętych krajów - uczulona na potrzeby rynku pracy w zakresie zawodów
ekonomicznych;
8. otwarta na wdroŜenie rozwijanych na świecie nowych form kształcenia ekonomicznego
(e-learning, long life learning (LLL), studia niezaleŜne (individual study), uniwersytet
otwarty, studia przemienne, itp.);
9. podąŜająca za światowymi tendencjami wchodzenia ekonomii w nowe obszary Ŝycia
publicznego i społecznego (ekonomia zdrowia, edukacji, kultury, sportu, itd.);
10. wykorzystująca doświadczenia współpracy międzynarodowej zachęcającej do
uruchamiania studiów interdyscyplinarnych.
1
Zob. np.: A. Charon-Wauters: Internationalization in European Higher Education. Trends and Tools.
.
P. Ruffio: Modernising Higher Education: Challenges and Approaches. Tempus Seminar for Higher
Education experts, Brussels 14-15 April 2008 - http://www.slideshare.net/youthagora.unica/modernisinghigher-education-philippe-ruffio ; J. Salmi (World Bank): Implementing the Lisbon Agenda: New Challenges
for Tertiary Education. Conference on Reforms of Higher Education in Europe. Warsaw, 12 March 2009 http://www.erasmus.org.pl/s/p/artykuly/37/37/2_JSalmi.pdf ; Guide to College Majors in Economics http://www.worldwidelearn.com/online-education-guide/social-science/economics-major.htm ; L. R. Nelson:
Recent Trends in Economic Education - http://findarticles.com/p/articles/mi_pric/is_199707/ai_4134111599 .
The "Webometrics Ranking of World Universities" is an initiative of the Cybermetrics Lab, a research group
belonging to the Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC), the largest public research body in
Spain - http://www.webometrics.info/top500_europe.asp .
The Academic Ranking of World Universities (ARWU) is published by the Graduate School of Education
(Formerly the Institute of Higher Education), Shanghai Jiao Tong University (GSE-SJTU).
http://www.arwu.org .
http://www.unesco.org/iau/conferences/china/pdf/IAU-CEAIE_JointSession_04_Antoinette_Charon-Wauters.pdf
2
3
2
2. Cechy kształcenia ekonomicznego na świecie w XXI wieku
Na podstawie prowadzonych obserwacji, badań, analiz i specjalistycznych publikacji
moŜna spróbować zestawić kanon cech współczesnego kształcenia ekonomicznego na
świecie. Nie jest to lista wyczerpująca, ani powszechnie cytowana, ale obejmuje
najwaŜniejsze symptomy tego kształcenia zasługujące na szczególną uwagę przy
kształtowaniu oferty dydaktycznej Wydziału Ekonomicznego UG. To co współcześnie dzieje
się w wiodących uczelniach i wydziałach ekonomicznych na świecie moŜna w skrócie ująć
następująco4:
1. dokonuje się nieustanna ewolucja treści przekazywanej wiedzy w ślad za transformacją
systemów gospodarczych;
2. nastąpiła dywersyfikacja masowego kształcenia wyŜszego poprzez wyróŜnienie jego
trzech poziomów, przy jednoczesnym zastosowaniu międzynarodowych i krajowych
standardów na kaŜdym z tych poziomów;
3. gospodarka i społeczeństwo XXI wieku wymaga by proces kształcenia był coraz bardziej
elastyczny (nie ulegał skostnieniu pod wpływem biurokratycznych standardów);
4. poszerza się formy kształcenia tradycyjnego (wykłady, podręczniki) o narzędzia
autoedukacji, edukacji równoległej, permanentnej i przemiennej;
5. uczelnie są pionierami i liderami technologii społeczeństwa wiedzy (mają infrastrukturę
oraz strategię wykorzystania ICT, powszechnie posługują się internetem, prowadzą duŜą
liczbę kursów e-learningowych);
6. konieczne staje się oferowanie uczącym się narzędzi pozwalających samodzielnie
operować coraz większym zasobem wiedzy podwajającej się co 10 lat;
7. coraz większa jest konkurencja między uczelniami, zarówno w skali krajowej, jak
i międzynarodowej;
8. studiujący mają duŜe moŜliwości efektywnej wędrówki między uczelniami;
9. powszechny staje się wymóg stosowania wewnętrznych systemów kontroli jakości
kształcenia i surowej oceny kadry nauczającej;
10. rozpoczyna się proces kwantyfikacji efektów kształcenia (obejmujących wiedzę
teoretyczną i zrozumienie, umiejętności praktyczne, odpowiedzialność itd.).
4
Zob. np.: Delivering on the Modernisation Agenda for Universities: Education, Research And Innovation.
Communication from the Commission to the Council and the European Parliament. COM(2006) 208 final.
Brussels, 10.5.2006; D. Crosier, L. Purser & H. Smidt: Trends V: Universities Shaping the European Higher
Education Area. European University Association, Brussels 2007 - http://www.eua.be/trends-in-europeanhigher-education ; Europejskie uniwersytety po 2010 r.: RóŜnorodność przy wspólnym celu. European
University Association, Brussels 2008; Reform and Innovation in Higher Education. UNESCO http://portal.unesco.org/education/en/ev.php-URL_ID=7943&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html
;
M. Murawska: Nowe trendy w naukach ekonomicznych i zarządzaniu. Fundacja Promocji i Akredytacji
Kierunków Ekonomicznych. Warszawa 2008 - http://www.fundacja.edu.pl/modul/2/59/73/publikacje.html .
3
3. Proces Boloński
ekonomicznego
i
jego
znaczenie
dla
przyszłego
kształcenia
Główne cele Procesu Bolońskiego to: 1) przygotowanie absolwentów do potrzeb
rynku pracy, 2) rozwój i podtrzymanie podstaw wiedzy zaawansowanej, 3) kształtowanie
aktywnych postaw obywatelskich, 4)rozwój osobowy studentów5. Podstawową systemu jest
modularność studiów – wydzielenie i certyfikowanie bloków studiów I, II i III stopnia
i uznawanie dyplomów ukończenia studiów niŜszego stopnia, jako kryterium dostępności do
studiów stopnia wyŜszego. Kolejnym instrumentem sprzyjającym droŜności kształcenia jest
system punktowy (ECTS), mający stanowić podstawę oceny porównywalności pewnych
etapów studiów i ułatwiający odbywanie ich poza uczelnią macierzystą i uznawanie ich w
całej sieci uczelni. Warto odnotować pojawiający się aspekt indywidualizacji studiów: czas
zdobycia pewnego ustalonego zasobu wiedzy (pakietu punktów ECTS) u róŜnych osób
mógłby być róŜny, a podobnie (więcej na ten temat w dalszej części opracowania)6
Proces (System) Boloński stał się realną rzeczywistością, mimo wielu słabości i dość
masowej krytyki. WaŜne jest by uświadamiać, jaka jest jego przyszłość. Z perspektywy roku
2009 moŜna wskazać na kilka podstawowych faktów:
•
2010 rok to dokończenie tworzenia Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa WyŜszego
(EHEA - European Higher Education Area) – powszechność 2-stopniowego systemu
studiów, wdroŜenie ramowej struktury kwalifikacji, uzgodnienie kwalifikacji
III poziomu (doktoranckiego), wzajemne uznawanie dyplomów i okresów trwania
studiów;
•
będzie następować internacjonalizacja Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa WyŜszego
- jej promocja w krajach pozaeuropejskich, tworzenie elastycznych instrumentów
finansowania, ułatwienia imigracyjne itd.;
•
rozpoczyna się integracja uniwersytetów europejskich pod auspicjami EUA (European
University Association) oraz prowadzenie systematycznych badań nad Procesem
Bolońskim
•
będzie tworzona europejska wirtualna przestrzeń edukacyjna (iCamp Space) w oparciu
o rozwój oprogramowania społecznościowego (systemy L(CM)S, Open Source i inne).
5
6
M. Frankowicz: Jak Proces Boloński zmienia szkolnictwo wyŜsze w Europie: kierunki i scenariusze rozwoju.
Seminarium „Europejski Obszar Szkolnictwa WyŜszego a proces reform w polskim szkolnictwie wyŜszym”.
Akademia Pedagogiczna w Krakowie, 10 marca 2008.
T. Szapiro: Proces Boloński: nowe szanse, czy nieznane zagroŜenia? SGH, Warszawa 2008 http://akson.sgh.waw.pl/~tszapiro/zwiad/SzapiroBologna.pdf.
4
4. Poszukiwanie dla Wydziału Ekonomicznego UG przykładów dobrej
praktyki akademickiej w uczelniach zagranicznych
Istniejąca podstawa dobrej praktyki akademickiej w UG to podpisane umowy
z uczelniami zagranicznymi na przestrzeni ostatnich 20 lat, w tym liczne umowy w ramach
Programu Erasmus. Warto jednak ocenić międzynarodową rangę partnerów umownych
Uniwersytetu Gdańskiego. Mieszczą się oni w ogromnej przestrzeni światowego szkolnictwa
wyŜszego obejmującej szacunkowo kilkanaście tysięcy uczelni róŜnej wielkości i róŜnej
rangi. W światowych rankingach ocenianych jest aktualnie około 9000 uczelni, a światową
10-tkę w styczniu 2009 r. stanowiły wyłącznie uniwersytety amerykańskie7: 1) Massachusetts
Institute of Technology, 2) Stanford University, 3) Harvard University, 4) University of
California Berkeley, 5) Cornell University, 6) University of Michigan, 7) California Institute
of Technology, 8) University of Minnesota, 9) University of Illinois Urbana Champaign,
10) University of Texas Austin. Z Ŝadną z tych uczelni Wydział Ekonomiczny UG nie ma
zawartych umów o stałej współpracy.
Europejską elitę wyŜszych uczelni obejmujących w sumie 3988 podmiotów w 2009
roku tworzą (w nawiasie ranga na świecie)8: 1) University of Cambridge (28), 2) Swiss
Federal Institute of Technology ETH Zurich (40), 3) University of Oxford (42), 4) University
of Helsinki (58), 5) University of Oslo (60), 6) University of Edinburgh (65), 7) University
College London (68), 8) Utrecht University (71), 9) University of Manchester (82), 10) Royal
Institute of Technology in Stockholm (84). Wydział Ekonomiczny UG nie posiada
podpisanych umów z Ŝadną z tych uczelni. Wśród 100 najlepszych europejskich uczelni
najwięcej jest niemieckich (25), brytyjskich (18), hiszpańskich (9), holenderskich (8)
i szwedzkich (8). Bliskość geograficzna tych uczelni wskazywałaby na potrzebę nawiązania
przez sopocki ośrodek ekonomiczny kontaktów naukowych i dydaktycznych w najbliŜszej
przyszłości.
Uniwersytet Gdański w 2009 r. został w światowym rankingu wyŜszych uczelni
sklasyfikowany na 974 miejscu, a pod względem liczby publikacji w formacie pdf, Word
i PowerPoint dostępnych w internecie – na 714 miejscu. Konkurencyjne wobec Wydziału
Ekonomicznego UG inne polskie uczelnie ekonomiczne zajmowały w styczniu 2009 r.
następującą pozycję na świecie: SGH Warszawa – 1145, Uniwersytet Ekonomiczny
w Poznaniu – 2241, WyŜsza Szkoła Biznesu National Louis w Nowym Sączu – 2474,
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi – 3392, Uniwersytet Ekonomiczny
w Krakowie – 4110, Uniwersytet Ekonomiczny we Wroclawiu – 4337, Uniwersytet
Ekonomiczny w Katowicach – 4398, Akademia Przedsiębiorczości i Zarządzania Leona
Koźmińskiego w Warszawie – 4949.
7
8
Webometrics 2009: http://www.webometrics.info/top4000.asp
Webometrics 2009 - http://www.webometrics.info/top100_continent.asp?cont=europe .
5
5. Formalny i merytoryczny problem klasyfikacji kierunków studiów
ekonomicznych
Pojęcia „kierunek” i „specjalność” na polskich studiach wyŜszych nie są dostatecznie
precyzyjnie zdefiniowane. Ustawa z 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyŜszym w art. 2
kierunek studiów definiuje bardzo ogólnikowo jako wyodrębniony obszar kształcenia,
a oprócz tego wprowadza niezbyt jasne pojęcie „makrokierunku” jako obszaru kształcenia
stanowiącego połączenie kierunków studiów mających podobne standardy kształcenia.
W anglojęzycznej terminologii kierunek studiów (field of study, academic discipline,
subject lub major (USA) jest zdefiniowany jako „A branch of knowledge which is taught and
researched at the college or university level. Disciplines are defined and recognized by the
academic journals in which research is published, and the learned societies and academic
departments or faculties to which their practitioners belong”. Najprostsza definicja „field of
study” to „an area of academic concentration”9. Definicja OECD jest następująca: „Field of
study, as defined in International Standard Classification of Education (ISCED), is as the
subject matter taught in an education programme”10.
W polskim środowisku akademickim od lat trwa dyskusja nad pojęciem kierunku
studiów i nad wyczerpującą ich listą. Prof. J. Dietl uwaŜa, Ŝe „Obecnie obowiązujący podział
nazbyt liczne kierunki studiów ekonomicznych jest reliktem systemu radzieckiego,
narzuconego odgórnie, wbrew środowisku akademickiemu, współczesnej wiedzy, potrzebom
dydaktycznym i zdrowemu rozsądkowi. Wręcz zadziwiającą i wstydliwą okolicznością jest to,
Ŝe mimo sprzyjających warunków nie zdołano przywrócić studiów zgodnych z naszą tradycją i
rozwiązaniami w krajach zachodnich”11. Nie bez racji J. Dietl opowiada się za zgrupowaniem
formalnie stworzonych w Polsce obszarów kształcenia ekonomicznego w dwóch kierunkach:
1) ekonomia (economics), 2) zarządzanie (business management).
Zatwierdzone przez MNiSzW standardy kształcenia w 2009 r. obejmują listę aŜ 118
kierunków, wśród których są takie, które zasługują rzeczywiście na miano kierunku, ale jest
bardzo duŜa liczba obszarów kształcenia będących de facto tylko specjalnościami lub
podkierunkami w ramach szerszej pojętych kierunków12. Na kształcenie ekonomiczne
składają się kierunki (nr na liście standardów MNiSzW): 22) ekonomia, 32) finanse
i rachunkowość, 46) informatyka i ekonometria, 106) towaroznawstwo, 116) zarządzanie.
W Państwowej Komisji Akredytacyjnej sprawami kierunków kształcenia ekonomicznego
zajmuje się Zespół Kierunków Studiów Ekonomicznych, który ma w swych kompetencjach
9
10
11
12
http://www.allwords.com/word-field+of+study.html ; zob. teŜ: http://en.wikipedia.org/wiki/Science .
OECD Glossary of Statistical Terms - http://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=5366 .
J. Dietl: Kierunki studiów – ilość czy jakość? (W:) Kierunki studiów ekonomicznych -stan obecny i
propozycje zmian. Pod redakcją Emila Panka. Materiały z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w
dniach 25-26 października 2002 roku w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.
Przykładem jest kierunek „reŜyseria” i de facto podkierunek „reŜyseria dźwięku”, kierunek „muzykologia” i
de facto podkierunki „instrumentalistyka”, „jazz i muzyka estradowa”, „kompozycja i teoria muzyki”,
„dyrygentura”.
6
listę następujących kierunków13: I. Ekonomia, II. Finanse i rachunkowość, Ш. Gospodarka
przestrzenna, IV. Informatyka i ekonometria, V. Logistyka — studia dotyczące specjalności
ekonomicznych, VI. Metody ilościowe i systemy informacyjne (kierunek utworzony w trybie
art. 4a ust. 3 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyŜszym), VII. Stosunki
międzynarodowe — studia obejmujące specjalności dotyczące międzynarodowych stosunków
gospodarczych, VIII. Zarządzanie.
Ogłoszona przez MNiSzW lista kierunków studiów nie ogranicza moŜliwości
wydziałów ekonomicznych w zakresie tworzenia kierunków specyficznych. W trybie art. 10
Ustawy z 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyŜszym „Minister właściwy do spraw szkolnictwa
wyŜszego, na wniosek Rady Głównej Szkolnictwa WyŜszego, moŜe określić, w drodze
rozporządzenia, standard kształcenia dla danego kierunku, inny niŜ określony na podstawie
art. 9 pkt 2, uwzględniając kwalifikacje, jakie powinien posiadać absolwent tych studiów,
ramowe treści kształcenia, czas trwania studiów i wymiar praktyk oraz wymagania dla
poszczególnych form studiów. Decyzję o stosowaniu standardu określonego na podstawie ust.
1 podejmuje senat uczelni, o czym niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw
szkolnictwa wyŜszego”.
Inspiracji do tworzenia specyficznych kierunków studiów nie ujętych na liście
MNiSzW moŜna szukać w międzynarodowej klasyfikacji dziedzin wiedzy i kształcenia oraz
w narodowych systemach szkolnictwa wyŜszego innych państw.
13
Decyzja Nr 9/2008 .Przewodniczącego Państwowej Komisji Akredytacyjnej z dnia 10 liрса 2008 r. w
sprawie ustalenia wykazu kierunków studiów pozostających w kompetencjach poszczególnych zespołów
kierunków studiów.
7
6. Kierunki współczesnego kształcenia ekonomicznego na świecie
Istnieje wiele klasyfikacji wiedzy ekonomicznej stosowanych przez biblioteki
wielkich uniwersytetów i biblioteki narodowe, wydawców ksiąŜek ekonomicznych, federacje
wydawców czasopism naukowych, narodowe ministerstwa szkolnictwa wyŜszego
i organizacje zajmujące się badaniami nad edukacją i szkolnictwem wyŜszym.
Coraz powszechniej wykorzystywana przez studiujących i zyskująca uznanie
w środowisku naukowym Wikipedia (zwłaszcza jej wersja anglojęzyczna) zawiera bardzo
długą listę dyscyplin ekonomicznych, które potencjalnie mogą być kierunkami. WyróŜnia się
w niej następujące obszary wyspecjalizowanej wiedzy ekonomicznej:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Agricultural economics
Austrian economics
Behavioural economics
Bioeconomics
Computational economics
Consumer economics
Development economics
Ecological economics
Econometrics
Economic geography
Economic history
Economic sociology
Economic systems
Energy economics
Entrepreneurial economics
Environmental economics
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Evolutionary economics
Experimental economics
Feminist economics
Financial economics
Game theory
Green economics
Growth economics
Human
development
theory
Industrial organization
Information economics
Institutional economics
International economics
Islamic economics
Labor economics
Law and economics
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
Macroeconomics
Managerial economics
Mathematical economics
Microeconomics
Monetary economics
Neuroeconomics
Political economy
Public finance
Public economics
Real estate economics
Resource economics
Socialist economics
Socioeconomics
Transport economics
Welfare economics
Wśród wymienionych dyscyplin są zarówno takie, które moŜna brać pod uwagę jako
obszar nowych badań i kształcenia ekonomicznego na Wydziale Ekonomicznym UG
(Financial economics, International economics, Managerial economics, Public economics,
Transport economics), jak i takie, które leŜą dość daleko poza horyzontem zainteresowań
sopockiego środowiska ekonomicznego.
Jeszcze inną klasyfikację wyspecjalizowanych obszarów wiedzy ekonomicznej
zawiera klasyfikacja tytułów publikacji jednego z największych ekonomicznych naukowych
wydawnictw naukowych na świecie – Edwarda Elgara14. MoŜna tam znaleźć takie obszary tej
wiedzy jak: Innovation and Entrepreneurship, Economics of the Hidden Economy, Shadow
Economy, Corruption and Governance itd.
Bogata jest struktura klasyfikacyjna wiedzy ekonomicznej ujętej w katalogu
największej biblioteki na świecie – amerykańskiej Library of Congress15, w której
problematyka ekonomiczna jest ujęta w CLASS H - SOCIAL SCIENCES.
14
15
Edward Elgar Publishing - http://www.e-elgar-economics.com .
Library of Congress Classification Outline - http://www.loc.gov/catdir/cpso/lcco/lcco.html .
8
Inspirująca w poszukiwaniu nazw kierunków i podkierunków studiów ekonomicznych
w Polsce moŜe być klasyfikacja wiedzy ekonomicznej stosowana przez Journal of Economic
Literature Classification System16. Obejmuje ona następujące obszary tej wiedzy:
A - General Economics and Teaching
B - Schools of Economic Thought and Methodology
C - Mathematical and Quantitative Methods
D - Microeconomics
E - Macroeconomics and Monetary Economics
F - International Economics
G - Financial Economics
H - Public Economics
I - Health, Education, and Welfare
J - Labor and Demographic Economics
K - Law and Economics
L - Industrial Organization
M - Business Administration and Business Economics; Marketing; Accounting
N - Economic History
O - Economic Development, Technological Change, and Growth
P - Economic Systems
Q - Agricultural and Natural Resource Economics; Environmental and Ecological Economics
R - Urban, Rural, and Regional Economics
Y - Miscellaneous Categories
Z - Other Special Topics
W narodowych systemach szkolnictwa wyŜszego w Europie moŜna równieŜ znaleźć
wiele pozytywnych inspiracji do poszukiwania specyficznych kierunków kształcenia
ekonomicznego, moŜliwych do uruchomienia w przyszłości na Wydziale Ekonomicznym UG.
Przykładem jest Dania, w której oferowane są następujące kierunki studiów na
poszczególnych uczelniach17:
Copenhagen Business School (CBS):
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Applied Economics and Finance
Finance and Strategic Management
International Business
International Marketing and Management
Management Accounting and Control
Marketing Communications Management
Management of Innovation and Business Development
Strategic Market Creation
Strategy, Organisation and Leadership
Aarhus School of Business
• Logistics
• Management Accounting and Control
16
17
http://www.aeaweb.org/journal/jel_class_system.html
UddannelsesGuiden – The “Education Guide” – Danish portal on learning opportunities and professions http://www.ug.dk/Internationalt.aspx?article_id=english-socecoeconomicsbusadm.
9
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Information Management
Finance
Finance and International Business
Strategy, Organisation and Leadership
International Business
Marketing
EU Business
Business Performance Management
International Economic Consulting
Innovation Management
University of Southern Denmark (SDU)
• Finance (Odense)
• Marketing, Globalisation and Communication (Odense)
• Strategy and Organisation (Odense)
• Global Logistics and Supply Chain Management (Odense)
• Strategic Entrepreneurship (Kolding)
• Business Relationship Management (Sønderborg)
• Enterprise Development (Esbjerg)
Punktem odniesienia pozostają zawsze dwa świetne uniwersytety brytyjskie mające
w swej historii i spuściźnie naukowej licznych noblistów ekonomii – University of
Cambridge oraz University of Oxford, w których o wysokim poziomie kształcenia
ekonomicznego decydują wysokie umiejętności matematyczne wykładowców i studentów.
10