PIERWSZE ZASTOSOWANIE PROSTEGO SYSTEMU AUTO

.::materiały operacyjne Cassubian Airways Team :: opracowanie Adrian Klawikowski :: kopiowanie oraz rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione ::.
PIERWSZE ZASTOSOWANIE
PROSTEGO SYSTEMU AUTO PILOTA
WSTĘP
Do tej pory używaliśmy podczas dwiczeo praktycznych wyłącznie wolantu i trymera do
utrzymania zadanej wysokości i ustabilizowania lotu. To bardzo ważne, aby zacząd od opanowania
maszyny, wyczucia jej zachowania na warunki zewnętrzne i kontry wykonywane wolantem czy drążkiem.
Dzisiejsze samoloty, niezależnie od tego, czy duże czy małe są naszpikowane pomocną elektroniką, która
podczas normalnej eksploatacji wykonuje mnóstwo czynności za pilota. To jednak nie zwalnia go z
obowiązku posiadania umiejętności odpowiedniej reakcji, gdy elektronika zawiedzie. Wtedy stan
maszyny, życie pilota i jego pasażerów spoczną dosłownie w jego dłoniach. Pamiętajcie o tym podcza
każdego lotu!
CZYM JEST AUTOMATYCZNY PILOT
Tak czy siak przyszła pora, by nauczyd się korzystad z dobrodziejstw jakie daje nam współczesna
awiacja. Jednym z takich urządzeo jest zespół urządzeo nazywany potocznie „autopilotem”. To nie czas i
miejsce na techniczny wykład o konstrukcji tego urządzenia, ale wystarczy powiedzied, że działa ono na
zasadzie porównywania danych wejściowych pochodzących od pilota ze stanem faktycznym, w którym
znajduje się maszyna. Przykład: pilot ustawił wartośd 2500ft w polu autopilota, system porównuje to z
faktyczną wysokością (np.1750ft) i daje impuls do sterowników w stylu „hello, jedziemy w górę!” i
maszyna posłusznie zaczyna wznosid. Dodatkowo można ustawid parametr prędkości wertykalnej
(wznoszenia/opadania), a w bardziej rozbudowanych systemach urządzenie dostosuje siłę ciągu silników
odrzutowych czy też prędkośd obrotową w „wiatrakach”. Bajka, co nie? Owszem, ale jak to działa?
Że zacytuję samego siebie – „to proste, jak konstrukcja młotka”. Posłużymy się C172 jako
platformą testową. Zapraszam!
.::materiały operacyjne Cassubian Airways Team :: opracowanie Adrian Klawikowski :: kopiowanie oraz rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione ::.
START SAMOLOTU
Mimo, że startów już macie za sobą kilkanaście, czy wiecie z jakich elementów składa się
poprawna procedura startowa? Proszę bardzo:
Rys. 1 Fazy startu samolotu (modelowo dla samolotów startu konwencjonalnego).
Dla potrzeb przykładu możemy założyd, że fazy A B i C oraz pierwszą częśd fazy D wykonujemy z
największą pilnością własnoręcznie. To newralgiczne momenty naszego lotu i nie możemy sobie
pozwolid na jakiekolwiek błędy, bo w najlepszym przypadku skooczymy w polu buraków tuż za progiem
pasa!
A) ROZBIEG
Polega na rozpędzeniu maszyny do odpowiedniej prędkości celem wytworzenia takiej siły nośnej,
która pozwoli oderwad maszynę od ziemi. Bacznie obserwujemy prędkościomierz, z wyliczoną
wagą oraz pełną informacją pogodową, dokładnie będziemy wiedzied, kiedy bezpiecznie wyrwad
maszynę. Monitorujemy także tor jazdy kontrując w razie potrzeby (np. ze względu na wiatr
boczny).
B) ROZPĘDZANIE
Po oderwaniu od ziemi przechodzimy na chwilę do lotu poziomego na niewielkiej wysokości (w
praktyce idealny poziom to to nie jest, w każdym razie idzie o to, by nie piąd się od razu w górę)
by rozpędzid samolot w locie do odpowiedniej prędkości, która pozwoli nam później spokojnie
.::materiały operacyjne Cassubian Airways Team :: opracowanie Adrian Klawikowski :: kopiowanie oraz rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione ::.
przejśd przez załamanie do wznoszenia właściwego. W zależności od wielu czynników (wiatr,
waga itp.) może to trwad od kilku do kilkudziesięciu sekund.
C) ZAŁAMANIE
Chod nazwa sugeruje coś strasznego, jest to moment (o ile poprzedni etap został wyliczony i
przeprowadzony poprawnie) spokojny. Paxy go nie lubią bo właśnie wtedy czujemy „turbulencje
żołądkowe” ;) . W tym momencie samolot przechodzi z lotu poziomego, już rozpędzony do
odpowiedniej prędkości, do wznoszenia na wyznaczoną wcześniej wysokośd. Samolot ma
odpowiednią prędkośd zapewniającą wystarczającą siłę nośną i możemy spokojnie zacząd się
wspinad ponad baranki. Teraz przychodzi moment, kiedy możemy spokojnie użyd naszego
automatu do przejęcia kontroli nad maszyną, bo „najgorsze już za nami”.
Przyjmijmy dalej dla naszych potrzeb, że ATC zaleciło nam wznoszenie do 5000ft. Informację tę
otrzymaliśmy jeszcze przed startem jako jeden z elementów zgody na lot. Ustawiliśmy zatem jeszcze na
ziemi następujące parametry (Shift 2 dla C172):
W dolnej części w białej ramce ustawiliśmy wartośd 5000 stóp zakładanej wysokości oraz poniżej w
czerwonej ramce 800 stóp na minutę dla prędkości wznoszenia.
.::materiały operacyjne Cassubian Airways Team :: opracowanie Adrian Klawikowski :: kopiowanie oraz rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione ::.
Kiedy zauważymy, że po załamaniu maszyna przystępuje do stabilnego wznoszenia, kiedy mamy
odpowiedni zapas mocy i warunki zewnętrzne na to pozwalają, możemy załączyd automatycznego pilota
przyciskiem AP (pierwszy z lewej). Następnie wybieramy przycisk ALT (pierwszy z prawej), co spowoduje,
że AP przejmie kontrolę nad położeniem samolotu w pionie i zacznie łagodnie wznosid do założonej
przez nas wartości. Pamiętajcie jednak, że gdyby cokolwiek nie zagrało, gdyby cokolwiek poszło nie tak –
bądźcie gotowi na natychmiastową reakcję i przejęcie kontroli! To kluczowe, właśnie dlatego dwiczyliście
ponad pół roku bez AP!
Żeby teraz móc kontrolowad kierunek lotu za pomocą wolantu/drążka wciśnijcie krótko HDG i zaraz go
wyłączcie. W ten sposób AP będzie kontrolował wyłącznie wysokośd, kierunek zaś będzie dalej w
waszych rękach.
W następnym odcinku dowiecie się jak nakierowad samolot na zadaną pomoc nawigacyjną i jak polecied
z zadanym przez ATC wektorem.
A na razie – obczaid AP i … dwiczyd, dwiczyd, dwiczyd.