Z ITALIĄ W TLE

Z ITALIĄ W TLE
4
grudnia 2008 roku w Ambasadzie Republiki Włoskiej
w Warszawie Danuta Quirini-Popławska odebrała Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej (Onorificenza
di Cavaliere dell’Ordine della Stella della Solidarietà Italiana)
w uznaniu jej twórczej pracy jako pisarza, historyka i naukowca
zajmującego się historią Włoch oraz stosunkami polsko-włoskimi. Odznaczenie to przyznał jej prezydent Republiki Włoskiej
Georgio Napolitano 17 października 2006 roku, powołując się
na treść 87 artykułu konstytucji i 6 artykułu ustawy z 9 marca
1948 roku, przychylając się do postanowienia Rady Orderu
oraz decyzji sekretarza stanu i ministra spraw zagranicznych
M. Alemmano. W liście gratulacyjnym wyrażono szczególne
podziękowania za znaczący wkład prof. Danuty Quirini-Popławskiej w badania naukowe oraz popularyzację historii i kultury
Italii, a także języka włoskiego.
Profesor Danuta Quirini-Popławska już od czasów swych
studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim zajmowała się szeroko rozumianą historią i kulturą późnośredniowiecznej oraz
renesansowej Italii oraz powiązaniami polsko-włoskimi. Tej
tematyce były poświęcone zarówno jej praca magisterska, jak
i rozprawy: doktorska, habilitacyjna oraz profesorska. W liczącym przeszło 100 pozycji dorobku naukowym uwzględniła
historię Wenecji (m.in. w książce Urbs populissima, opulentisssima, liberalissima. Mit czy rzeczywistość późnośredniowiecznej Wenecji?, Kraków 1997), Florencji (m.in. Sebastiano
Montelupi toscano, mercante e maestro della posta reale di
Cracovia, Firenze–Prato 1990), Genui (m.in. Włoski handel
czarnomorskimi niewolnikami w późnym średniowieczu, Kraków
2002), powiązania polsko-włoskie (m.in. Działalność Włochów
w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku na dworze królewskim,
w dyplomacji i hierarchii kościelnej, Kraków 1973), kontakty
polsko-włosko-austriackie oraz włosko-austriacko-czeskie. Pod
jej redakcją została przygotowana Księga Bolońska Commentationes historicae Almae Matri Studiorum Bononiensi, Kraków
1988, jako dar polskiego środowiska naukowego dla najstarszej
wszechnicy europejskiej. Została ona przekazana rektorowi Uniwersytetu Bolońskiego przez rektora UJ oraz redaktora księgi
w 1988 roku, podczas uroczystości 900. rocznicy założenia
Studium Generale w Bolonii.
Profesor Quirini-Popławska prace swe oparła na bogatym
i nieznanym dotąd materiale rękopiśmiennym z zasobów archiwów w Wenecji, Florencji, Genui, Bolonii, Padwie, Rzymie,
Vicenzy, Bari, a rezultaty jej poszukiwań publikowane były
w różnych językach w kraju i za granicą. Wynikiem szerokiej
kwerendy w Archivio di Stato we Florencji (która objęła około
500 tomów akt) były dwa wydawnictwa źródłowe: Korespondencja Sebastiana i Valeria Montelupich (1576–1609), Wrocław–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986, oraz Związki artystyczne
dworu medycejskiego z Europą Środkową w ostatniej ćwierci
XVI wieku, Kraków 2006.
Gdy do Krakowa przybyła w 1974 roku pierwsza większa
grupa uczonych z Włoch, to właśnie prof. Quirini-Popławskiej
powierzono organizację okolicznościowej wystawy w Bibliotece Jagiellońskiej Włochy w polskiej historiografii. Od tego
też okresu zaczęła działać w Towarzystwie Polsko-Włoskim
im. Dantego Alighieri, wygłaszając tam prelekcje oraz pełniąc
46
ALMA MATER
różne funkcje. W 1992 roku zorganizowała pierwszą zakrojoną
na szerszą skalę konferencję polsko-włoską Viaggio in Polonia
e viaggio in Italia, z udziałem 14 uczonych z różnych ośrodków naukowych Włoch, której rezultaty zostały opublikowane
w osobnej publikacji pod tym samym tytułem.
W okresie całej swej pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim
prof. Danuta Quirini-Popławska utrzymywała szerokie kontakty
ze światem naukowym we Włoszech oraz z uczonymi w innych
krajach, zajmującymi się historią, kulturą i sztuką Italii. Jako młoda badaczka brała udział trzykrotnie w Corsi estivi per la lingua
e cultura italiana między innymi w Rzymie, Florencji, Mediolanie. Uczestniczyła w licznych kongresach międzynarodowych,
między innymi w Wenecji, Bolonii, Florencji, Padwie, Udine,
Vicenzy, Gorycji, nawiązywała też kontakty naukowe podczas
wielokrotnie podejmowanych (dzięki stypendiom m.in. The
Harvard University Center for Italian Renaissance Studies) wyjazdów do Włoch w celu przeprowadzenia kwerend archiwalnych.
Równocześnie do Krakowa przyjeżdżali młodzi badacze włoscy,
którzy pod kierunkiem prof. Danuty Quirini-Popławskiej odbywali w Krakowie staże naukowe, jak i inni uczeni, którzy zajmowali
się powiązaniami, także artystycznymi, polsko-włoskimi.
Również w działalności dydaktycznej prof. Quirini-Popławskiej Italia odgrywała zawsze pierwszorzędną rolę. Na założonych przez nią w roku akademickim 1999/2000 roku studiach
licencjackich Mediteraneistyka słuchacze mieli, oraz wciąż mają,
możliwość pogłębienia wiedzy o historii i kulturze tego centralnie
położonego kraju śródziemnomorskiego, jakim jest Italia, oraz
studiowania języka włoskiego. Równocześnie już w dwa lata po
otwarciu tych studiów prof. Quirini-Popławska podjęła inicjatywę
organizowania co dwa lata konferencji naukowych poświęconych
szeroko rozumianej tematyce śródziemnomorskiej, w której Italia
stanowi istotny i znaczący element. Wszystkie referaty przedstawiane na sesjach są następnie publikowane w periodyku „Portolana. Studia Mediterranea”. Odbyły się już cztery takie konferencje
– w 2002, 2004, 2006 oraz 2008 roku. Profesor Quirini-Popławska
była równocześnie redaktorem periodyku „Studia Italo-Polonica”,
na łamach którego rezultaty swych badań publikowali nie tylko
polscy badacze, ale także uczeni z różnych krajów europejskich
zajmujący się tematyką włoską.
Na jej seminariach licencjackich oraz magisterskich około 60
słuchaczy podjęło tematy prac związane z historią kultury Włoch
średniowiecznych i renesansowych. Równocześnie wszyscy absolwenci filologii włoskiej UJ byli podczas studiów słuchaczami
wykładów prof. Quirini-Popławskiej, która od lat prowadziła zajęcia dla nich z zakresu historii i kultury Włoch. Jej wykłady monograficzne dotyczące organizacji włoskich służb dyplomatycznych,
dziejów Wenecji, włoskiego handlu czarnomorskimi niewolnikami
oraz italianizacji Wschodu w późnym średniowieczu cieszyły się
dużą popularnością wśród studentów, nie tylko z kierunku historia.
Osiągnięcia naukowe prof. Quirini-Popławskiej ocenił już w 1988
roku prof. Józef Gierowski, pisząc na wstępie opinii polecającej ją
na stanowisko profesora następujące słowa: Docent dr hab. Danuta
Quirini-Popławska należy do najlepszych obecnie w Polsce znawców dziejów Włoch i stosunków polsko-włoskich czasów późnego
średniowiecza i doby renesansu.
J.G.