Chemiczne badania kryminalistyczne

Chemiczne badania kryminalistyczne
Zuzanna Wujec, Monika Siembida, Piotr Wilczopolski
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Biłgoraju
Chemia to podstawa badań, na których opiera się współczesna kryminalistyka. Z osiągnięć tej nauki często korzystają organy śledcze.
Chemiczne badania kryminalistyczne mają bardzo szerokie zastosowanie, od ustalania ojcostwa, przez identyfikację broni palnej, aż do
wykrywania materiału biologicznego pozostawionego na miejscu zbrodni. Wykorzystuje się w tym celu różnorodne odczynniki
i specjalistyczny sprzęt laboratoryjny.
Metody badawcze stosowane podczas badań kryminalistycznych to:
• Mikroskopia (optyczna i elektronowa)
• Analiza chemiczna (np. reakcje barwne i strąceniowe)
• Chromatografia (gazowa, cieczowa, jonowymienna)
• Spektroskopia (m.in. fluorescencyjna)
• Spektrometria (np. mas)
• Elektroforeza (żelowa i kapilarna)
Rys.1 Odczynniki chemiczne i mikroskop
Fluorescencyjne wykrywanie śladów krwi
Metoda wykrywania krwi za pomocą fluoresceiny jest wygodna i przez
to często wykorzystywana podczas badania miejsca zbrodni. Pierwszy krok
to przygotowanie roztworu leukofluoresceiny , mieszając fluoresceinę
z wodorotlenkiem sodu i sproszkowanym cynkiem. Potrzebny jest także 3%
wodny roztwór nadtlenku wodoru. Następny krok to spryskanie
badanej próbki przygotowanymi roztworami
i naświetlenie jej światłem ultrafioletowym.
Jeśli materiał rzeczywiście zawiera krew,
występuje na nim żółtozielona fluorescencja.
Obecność hemu występującego w hemoglobinie
katalizuje reakcję utleniania leukofluoresceiny
do fluoresceiny ,której obecność objawia się
fotoluminescencją na świetle UV.
Rys.3 Fluoresceina w wodzie
Inne metody wykrywania śladów krwi
•Reakcja z roztworem luminolu,
perhydrolu i wodorotlenku sodu
• Próba mikrospektroposkopowa
• Test Kastel-Mayera
Rys.4 Luminol
Rys. 2 Pędzel daktyloskopijny
Ujawnianie usuniętych numerów i oznaczeń
z klucza
Do ujawniania oznaczeń usuniętych z metalowych przedmiotów
wykorzystywana jest metoda metalograficznego wytrawiania.
Polega ona na wygładzeniu powierzchni danego elementu,
na którym brakuje oznaczenia. Następny krok to umieszczenie
przedmiotu w szalce Petriego i wlanie do niej 1 g roztworu
Rys. 6 Klucz
chlorku żelaza(III) rozpuszczonego w 10 mL kwasu solnego.
Po kilkunastu minutach konieczne jest wyjęcie próbki,
opłukanie jej wodą i osuszenie bibułą. Na uszkodzonych
fragmentach proces utleniania zachodzi szybciej,
dlatego ukryte ślady ujawniają się w postaci
szarobrunatnej barwy kontrastującej z resztą powierzchni. Rys. 7
Chlorek żelaza (III)
Wykrywanie białek i kwasów nukleinowych
za pomocą elektroforezy
Większość białek i kwasów nukleinowych nie jest widoczna w świetle
białym, dlatego też zachodzi konieczność wybarwienia ich. Najczęściej w tym
celu stosuje się barwniki, przede wszystkim błękit kumassi i czerń amidową,
które po dodaniu do roztworu utrwalają położenie białka w żelu. Czułość
takiej detekcji jest dobra i pozwala na wykrycie 1 µg szukanego związku.
• Test z zielenią malachitową
• Próba Teichmanna
Rys.5 Hemina
Rys.8 Aparat do
elektroforezy
Rys.9 Wyniki
elektroforezy
Identyfikowanie odcisków palców-daktyloskopia
Metoda ta jest skuteczna i często wykorzystywana w kryminalistyce. Zajmuje się ona identyfikacją osób na postawie linii papilarnych, które u każdego
są unikatowe i niepowtarzalne.
Najprostszy sposób ujawniania odcisków palców to użycie proszków
zawierających tlenki metali m.in., żelaza(III). Jedyne, co należy zrobić
to nanieść proszek na pędzel i przesuwać nim tam, gdzie jest
prawdopodobieństwo napotkania odcisków palców. Ślady ujawniają się
w postaci linii papilarnych w kolorze proszku, którego użyto. Na koniec należy
sprawdzić podobieństwo między badaną próbką, a odciskami podejrzanego.
Literatura:
[1] „Chemia w Szkole” Nr 1/2015
[2] http://www.ujk.edu.pl/org/sknkalcyt/ourworks/34.pdf
[3] http://www.wbc.poznan.pl/Content/232947/Skrypt%20z%20chemii%20s%C4%85dowej.pdf
[4] http://www.kryminalistyka.wortale.net/52-slady-biologiczne-czesc-1.html
[5] http://nowaalchemia.blogspot.com/2012/04/chemik-na-miejscu-zbrodni-proby.html
[6] http://www.biofizyka.p.lodz.pl/elektroforeza.pdf
Innym sposobem jest metoda cyjanoakrylowa, polegająca na odzyskiwaniu
odcisków palców z powierzchni porowatych, tłustych, a nawet ze skór y zwłok.
W zetknięciu linii papilarnych z estrami kwasu cyjanoakrylowego następuje
reakcja polimeryzacji, w której powstaje trwały biało-szary osad. Dla wzmocnienia
efektu ślad pokrywa się proszkiem daktyloskopijnym- fioletem krystalicznym. Próbę
wykonuje się w specjalnych komorach w wysokiej temperaturze i przy dużej
wilgotności.
Rys.10 Odcisk palca
ujawniony sproszkowanym
żelazem
Rys.11 Odcisk palca
ujawniony fioletem
krystalicznym