Autor: Krzysztof Karaś Tytuł: Sieciowe kopiowanie

Autor: Krzysztof Karaś
Tytuł: Sieciowe kopiowanie
Chyba każdy użytkownik sieci Internet zetknął się z pojęciem FTP, będącym skrótem File Transfer Protocol.
Protokół Transmisji Plików jest jednym z najstarszych protokołów używanych w sieci Internet. Dzięki niemu każdy
użytkownik sieci ma możliwość kopiowania plików z własnego komputera na serwer znajdujący się gdzieś w sieci
i odwrotnie. Protokół FTP został opracowany, obok protokołów przesyłu poczty elektronicznej oraz Telnetu na
potrzeby sieci ARPANet, będącej poprzedniczką obecnie powszechnie używanego Internetu. W początkowej
fazie istnienia sieci Internet połączenie FTP realizowane były wyłącznie w trybie tekstowym za pomocą
odpowiednich komend. Dziś coraz rzadziej używa się tego typu połączeń. W chwili obecnej wykorzystywana jest
olbrzymia ilość programów pozwalających na realizację połączeń typu FTP. Dzięki nim w znacznym stopniu
uproszczony został transfer plików.
Do realizacji połączenia niezbędne są dwa elementy. Jednym z nich jest tzw. serwer FTP, będący odpowiednim
oprogramowaniem instalowanym ma komputerze, odpowiedzialnym za przyjmowanie żądań przychodzących z
sieci, pozwalającym na zalogowanie się użytkownika i obsługującym transmisję danych. Drugim elementem jest
tzw. klient FTP. Klientem jest program zainstalowany w komputerze użytkownika i umożliwiający nawiązanie
połączenia z wybranym serwerem w sieci.
Standardowa sesja FTP odbywa się w kilku etapach. Pierwszym z nich jest połączenie z wybranym serwerem
FTP i zalogowanie się użytkownika. Podczas logowania identyfikowany jest użytkownik i jego hasło, a także
przydzielane są mu prawa dostępu do zasobów serwera. Warunkiem zalogowania się użytkownika jest
posiadanie konta na wybranym serwerze. Większość serwerów publicznych umożliwia zalogowanie się na konto
ogólnodostępne tzw. anonymouse. Po połączeniu jako użytkownika (user) podajemy „anonymouse”, natomiast w
większości przypadków jako hasło dostępu (password) żądane jest podanie adresu e-mail. W trybie tekstowym
połączenie realizowane jest w następujący sposób:
1. Uruchomienie programu do obsługi ftp. W systemie operacyjnym Windows jest to program ftp.exe
obsługujący tryb tekstowy połączeń FTP.
2. Komenda „open” – rozpoczęcie sesji
3. Program prosi o podanie adresu serwera ftp – może nim być pełna nazwa np. ftp.firma.com.pl lub
odpowiadający jej adres IP.
4. Po nawiązani połączenia serwer prosi o podanie loginu oraz hasła osoby logującej się.
Kolejny etap sesji FTP to operacje wykonywane na plikach, umożliwiające pobieranie plików z serwera lub
kopiowanie ich z komputera użytkownika. W sesji FTP możliwe jest również przenoszenie plików, a także
operacje na katalogach.
Każda sesja FTP kończona jest wylogowaniem się użytkownika z serwera. W trybie tekstowym sesje kończy
komenda „close”.
Protokół FTP obsługuje dwa tryby transmisji danych. Pierwszym z nich jest tryb binarny. Wykorzystywany jest do
transmisji danych binarnych np. plików typu: programy, pliki graficzne. W tym trybie pracy pliki przesyłane są bez
jakichkolwiek zmian. Drugim trybem transmisji jest tryb ASCII, nadający się wyłącznie do kopiowania danych
tekstowych. Pliki binarne przesyłane w trybie ASCII nie będą nadawały się do odczytu. Natomiast tryb binarny
świetnie nadaje się do przesyłania plików tekstowych. Ograniczenia trybu ASCII związane są z modyfikacją
sposobu kodowania części informacji plików tekstowych podczas procesu transmisji przez sieć.
Większość programów służących do obsługi FTP dostępna jest jako programy freeware oraz shareware. Jeśli
szukamy programu tego typu najlepszym rozwiązaniem jest sięgnięcie do zasobów serwisu Tucows
(tucows.icm.edu.pl). W chwili obecnej serwis udostępnia kilkadziesiąt programów tego typu, pracujących pod
kontrolą różnych systemów operacyjnych. Programy te różnią się nie tylko wyglądem, lecz także możliwościami.
Spora ilość z nich wyposażona została w możliwość automatycznego nawiązania połączenia po
niekontrolowanym przerwaniu transmisji danych. Chwili obecnej największą popularnością cieszą się CuteFTP
oraz WS_FTP. W większości programów będących klientami FTP zastosowano podział na dwa okna. Jedno z
nich odpowiada za wizualizacje zawartości wybranego dysku użytkownika, w drugim wyświetlana jest zawartość
katalogu na serwerze FTP. Obsługa programu sprowadza się praktycznie do wpisania danych niezbędnych do
połączenia, a po jego nawiązaniu skopiowaniu ikonek z jednego okna do drugiego.
W obsługę połączeń FTP wyposażone zostały również niektóre programy narzędziowe. Przykładem może być
popularny program tego typu, jakim jest Windows Commander. Zintegrowanie z nim klienta FTP, umożliwia
połączenia z serwerami sieci Internet i kopiowanie plików. Program pozwala na wcześniejsze predefiniowanie
połączeń i przechowywanie informacji w postaci listy. W trakcie połączenie cały czas podawane są komunikaty o
stanie wykonywanych operacji.
Ramka: Polecenia trybu tekstowego FTP
ascii, asc – komenda pozwalająca na przełączenie się w tekstowy tryb transmisji danych
binary, bin – przełączenie w binarny tryb transmisji danych
cd – zmiana bieżącego katalogu na serwerze, z którym jesteśmy połączeni
close – zamknięcie sesji FTP
delete – skasowanie pliku
dir, ls – komenda pozwalająca na pokazanie zawartości bieżącego katalogu
get, recv – komenda pozwalająca na kopiowanie wybranego pliku z serwera do komputera użytkownika
hash, ha – przełącznik umożliwiający włączenie i wyłączenie wyświetlania znaków „#”. Znak ten jest standardowo
wyświetlany po przesłaniu każdego kilobajta danych
help, ? – wylistowanie poleceń
lcd – zmiana bieżącego katalogu na dysku komputera użytkownika
mget – kopiowanie większej ilości plików z serwera do komputera użytkownika
mput – kopiowanie większej ilości plików z komputera użytkownika na serwer
open – zainicjowanie połączenia z serwerem
prompt – przełącznik pozwalający na włączenie i wyłączenie zapytań wyświetlanych w trakcie kopiowania
większej ilości plików
put, send – kopiowanie pojedynczego pliku z komputera użytkownika na serwer
pwd – komenda pokazuje nazwę bieżącego katalogu na serwerze
status – komenda pokazuje aktualny stan wszystkich opcji
user – komenda umożliwiająca zalogowanie się użytkownika na serwerze