Restrukturyzacja - nowe rozwiązania i możliwości

Restrukturyzacja - nowe rozwiązania i możliwości
Pobierz alert w wersji PDF
W dniu 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie nowe prawo restrukturyzacyjne, które ma oferować przedsiębiorcom
znajdującym się w trudnym położeniu finansowym szerszy wachlarz możliwości wyjścia z kryzysu i powrotu do
normalnego funkcjonowania na rynku.
Nowej ustawie towarzyszy daleko idąca reforma obowiązującego prawa upadłościowego (traci ono jednocześnie
przymiot „naprawczego”), która ma spowodować, że upadłość przedsiębiorcy stanie się rozwiązaniem
ostatecznym, stosowanym jedynie wtedy, gdy wyczerpane zostaną wszystkie realne możliwości przywrócenia
dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań. Nowe przepisy znajdą zastosowanie we wszystkich sprawach,
w których wniosek o ogłoszenie upadłości wpłynie po dniu 1 stycznia 2016 r. (w zakresie wniosków złożonych
przed tą datą stosowane będą przepisy dotychczasowe).
Czas pokaże, czy uda się w praktyce zrealizować zamierzenia twórców nowych regulacji. Uważamy jednak, że
warto przyjrzeć się bliżej ich głównym założeniom, przede wszystkim dlatego, że nowe mechanizmy nie mają
wyłącznie charakteru formalno-procesowego, lecz obejmują także kilka potencjalnie atrakcyjnych rozwiązań
biznesowych dla chcących zabezpieczyć swoje interesy wierzycieli lub otwartych na nieszablonowe struktury
prawne inwestorów.
Zachęcamy do zapoznania się z poniższym podsumowaniem, zaś w razie jakichkolwiek pytań pozostajemy do
Państwa dyspozycji.
1. Główne zmiany w prawie upadłościowym
Nowa definicja niewypłacalności
Niewypłacalność, która stanowi podstawę do ogłoszenia upadłości bądź otwarcia postępowania
restrukturyzacyjnego, została zdefiniowana jako utrata zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań
pieniężnych (a nie jedynie ich, choćby okazjonalne, niewykonywanie); jednocześnie wprowadzono domniemanie,
zgodnie z którym o utracie zdolności do wykonywania zobowiązań pieniężnych można mówić dopiero, gdy
opóźnienie w ich wykonywaniu przekracza trzy miesiące. Zmieniono również kryteria tzw. niewypłacalności
bilansowej; zgodnie z nowymi regulacjami niewypłacalność zachodzi dopiero wtedy, gdy zobowiązania pieniężne
dłużnika przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia
cztery miesiące.
Dłuższy termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości
Nowelizacja wydłużyła również z czternastu do trzydziestu dni termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości
dla piastunów niewypłacalnego podmiotu.
Zmiana uprzywilejowania Skarbu Państwa
Skarb Państwa zrezygnował z pierwszeństwa w zaspokojeniu swoich wierzytelności. Podatki i daniny publiczne
zaspokajane będą na równi z należnościami handlowymi upadłego. Uprzywilejowane pozostaną należności ze
stosunku pracy oraz przypadające za trzy ostatnie lata przed ogłoszeniem upadłości należności z tytułu składek na
ubezpieczenia społeczne. Można mieć nadzieję, że to zrównanie publiczno- i prywatnoprawnych wierzycieli w
stosunku do masy upadłości przyczyni się do wzrostu efektywnego poziomu zaspokojenia należności handlowych
w postępowaniach upadłościowych.
Pre-pack, czyli przygotowana likwidacja
Całkowitą nowością w ramach prawa upadłościowego jest instytucja pre-pack, czyli przygotowanej likwidacji.
Polega ona na sprzedaży przedsiębiorstwa upadłego lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych
stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa na warunkach (cena, nabywca itp.) określonych z góry we wniosku
dołączonym do wniosku o ogłoszenie upadłości. Taka upadłość jest więc niejako wspólnie „przygotowywana”
przez dłużnika i inwestora zainteresowanego nabyciem jego biznesu. W praktyce, pre-pack ma umożliwić
zachowanie ciągłości działania przedsiębiorstwa oraz zaspokojenie wierzycieli w wyższym stopniu. Po
zatwierdzeniu wniosku przez sąd syndyk w ciągu trzydziestu dni zawiera umowę sprzedaży na warunkach
określonych we wniosku, a taka sprzedaż ma skutki sprzedaży egzekucyjnej (umożliwia nabywcy korzystanie z
„czystych” aktywów).
2. Prawo restrukturyzacyjne
Szansa dla zagrożonych niewypłacalnością
Nowa ustawa prawo restrukturyzacyjne wprowadza cztery sposoby na restrukturyzację przedsiębiorstwa, które
znalazło się w trudnym położeniu lub „zmierza po równi pochyłej”. Wszystkie te sposoby będą miały
pierwszeństwo przed upadłością i będą do dyspozycji podmiotów niewypłacalnych bądź zagrożonych
niewypłacalnością. Wraz z ustawą prawo restrukturyzacyjne zostaje wprowadzona funkcja doradcy
restrukturyzacyjnego, który będzie funkcjonował w ramach postępowań sądowych jako syndyk, nadzorca sądowy
lub zarządca, a jednocześnie ma doradzać przedsiębiorcom jak optymalnie zrestrukturyzować firmę, pozyskać
nowe finansowanie itp. Uprawnienia doradcy restrukturyzacyjnego zostaną automatycznie przyznane wszystkim
osobom posiadającym licencję syndyka.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Najmniej sformalizowane, a zarazem najszybsze będzie postępowanie o zatwierdzenie układu. W jego ramach
dłużnik zachowuje pełną kontrolę nad swoim majątkiem i wyborem doradcy restrukturyzacyjnego, wraz z którym
formułuje propozycje układowe i zbiera głosy w ramach głosowania nad układem. Układ zostanie zawarty, gdy
zagłosuje za nim większość wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, którym przysługuje łącznie co
najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności. Rola sądu jest tu ograniczona do minimum – wydanie postanowienia w
przedmiocie zatwierdzenia układu ma w założeniach następować w ciągu dwóch tygodni od wpływu stosownego
wniosku.
Przyspieszone postępowanie układowe
Kolejnym postępowaniem jest przyspieszone postępowanie układowe, które w założeniach powinno trwać od
dwóch do trzech miesięcy. W ramach tego postępowania sąd wyznacza nadzorcę sądowego, który sporządza plan
restrukturyzacyjny, spis wierzytelności i spis wierzytelności spornych. Sporządzone spisy są następnie podstawą
do głosowania nad układem na zgromadzeniu wierzycieli. W toku postepowania działa tzw. parasol ochronny
przed egzekucjami – wierzyciele objęci układem nie mogą prowadzić postępowań egzekucyjnych, a wszczęte
postępowania ulegają zawieszeniu (z zastrzeżeniem egzekucji wierzycieli rzeczowych z przedmiotu
zabezpieczenia – istnieje jednak również możliwość jej wstrzymania).
Postępowanie układowe
Postępowanie układowe ma przebieg zbliżony do przyspieszonego postępowania układowego. Podstawowa
różnica dotyczy istnienia w jego ramach formalnej procedury zatwierdzania listy wierzytelności przez sędziegokomisarza i możliwości wnoszenia przez wierzycieli sprzeciwów do umieszczenia wierzytelności w spisie.
Postępowanie sanacyjne
Czwartym (i najbardziej restrykcyjnym) rodzajem postępowania przewidzianym w prawie restrukturyzacyjnym
jest postępowanie sanacyjne. W jego ramach dłużnik, co do zasady, traci prawo zarządu nad majątkiem i
wyznaczany jest zarządca (osoba z licencją doradcy restrukturyzacyjnego). W ramach postępowania działa tzw.
totalny parasol przeciwegzekucyjny – zawieszeniu ulegają wszystkie postępowania egzekucyjne. W ramach
postępowania sanacyjnego istnieje możliwość restrukturyzacji zatrudnienia oraz możliwe jest preferencyjne
wypowiedzenie niekorzystnych umów.
Układ częściowy
Nowością wprowadzaną ustawą prawo restrukturyzacyjne jest ponadto możliwość zawarcia układu częściowego,
czyli porozumienia układowego obejmującego jedynie niektórych wierzycieli (np. tylko instytucje kredytujące).
Podstawowym warunkiem możliwości zawarcia układu częściowego jest zaspokojenie pozostałych wierzycieli w
stu procentach. Układ częściowy będzie możliwy w ramach postępowania o zatwierdzenie układu oraz
przyspieszonego postępowania układowego.