DAFA M 1.01.
Transkrypt
DAFA M 1.01.
M 1.01 03 , Technika mocowan Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian opracował: Marian Bober przy współpracy: Mariusz Pawlak Tomasz Petras Henryk Ziobro styczeń 2008 r. 04 M 1.01 Spis treści: 1. 2. 3. 4. 4.1. 4.1.1. 4.1.2. 4.1.3. 4.1.4. 4.2. 5. 5.1. 5.1.1. 5.1.2. 5.1.3. 5.1.4. 5.2. 6. 6.1. 6.1.1. 6.1.2. 6.2. 7. Przedmowa ................................................................ 5 Wprowadzenie; zakres i cel opracowania. ................. 6 Podstawowe definicje oraz oznaczenia i symbole użyte w opracowaniu. ................................................ 6 Sposoby mocowania łączników wraz z zasadami ich prawidłowego montażu do różnego typu konstrukcji. ................................................................. 8 Mocowanie blach na dachach. .................................. 10 Mocowanie blach do podłoży konstrukcyjnych .......... 10 Konstrukcje stalowe cienkościenne ........................... 10 Konstrukcje stalowe gorącowalcowane lub podobne 10 Konstrukcje z drewna klejonego ................................ 11 Konstrukcje betonowe. .............................................. 12 Szycie blach. .............................................................. 13 Mocowanie blach na ścianach. .................................. 14 Mocowanie blach do podłoży konstrukcyjnych .......... 14 Konstrukcje stalowe cienkościenne ........................... 14 Konstrukcje stalowe gorącowalcowane lub podobne 15 Konstrukcje z drewna klejonego ................................ 16 Konstrukcje betonowe. .............................................. 16 Szycie blach. .............................................................. 18 Mocowanie blach fasadowych. .................................. 19 Mocowanie blach do podłoży konstrukcyjnych .......... 19 Konstrukcje stalowe cienkościenne ........................... 19 Konstrukcje stalowe ................................................... 19 Szycie blach ............................................................... 20 Bibliografia i normy powołane. ................................... 21 Załączniki: Zał. 1. Przykład oznaczania cechą producenta łączników na łbach ............................................................................ 22 Wymagania, zalecenia i szkice niniejszych wytycznych stanowią odzwierciedlenie najnowszych osiągnięć techniki. Mają one stanowić bodziec do fachowego wykonawstwa w codziennych zastosowaniach. W szczególnych przypadkach mogą być konieczne działania bardziej zaawansowane lub bardziej ograniczone. Stosowanie się do niniejszych wytycznych nie zwalnia użytkownika z odpowiedzialności za własne działania. Według dotychczasowych danych ich przestrzeganie zapewnia jednak rzetelne wykonanie techniczne. Jakiekolwiek roszczenia dochodzone przed sądem w stosunku do DAFA z tytułu stosowania niniejszej publikacji są wykluczone. Prawa autorskie zastrzeżone. DAFA 2008. Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 05 PRZEDMOWA Budownictwo w Polsce do lat 90-tych zostało zdominowane przez hale przemysłowe oraz budynki administracyjno-usługowe o konstrukcji szkieletowej z lekką metalową obudową ścian i dachów. Odpowiadając na takie zapotrzebowanie rynku, przemysł materiałów i wyrobów budowlanych oferuje obecnie bogaty asortyment produktów pokryciowych i osłonowych (krajowych i importowanych). Poprawnie wykonana lekka obudowa powinna rozpoczynać się od dokładnie przemyślanego projektu wykonawczego, odpowiadającego wymogom inwestora i uwzględniającego najnowsze osiągnięcia wiedzy technicznej oraz obowiązujące normy i przepisy. Montaż prefabrykowanych elementów lekkiej obudowy powinien być wykonany sumiennie, aby zostały wykorzystane wszystkie zalety przemysłowo wykonanych blach fałdowych oraz płyt warstwowych przy jednoczesnym użyciu odpowiednich materiałów złącznych i uszczelniających. Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad DAFA, powstałe w 2006 roku, postawiło sobie za jeden z głównych celów podniesienie jakości wykonywanych lekkich obudów budynków poprzez określenie standardów wykonania. W tym celu, w końcu 2007 roku DAFA rozpoczęła wydawanie publikacji technicznych, w których będziemy przekazywać informacje techniczne, przykładowe rozwiązania konstrukcyjne oraz stan wiedzy w krajach o dłuższej tradycji wykorzystywania w budownictwie elementów lekkiej obudowy. Broszura: „Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian" rozpoczyna zamierzony cykl publikacji, mający na celu określenie minimalnych wymagań dotyczących zastosowania łączników. Opracowanie jest wynikiem współpracy czterech wiodących firm, produkujących i dostarczających elementy mocujące. Trwałość właściwości łączników ma istotny wpływ na pracę nie tylko obudowy, lecz w wielu przypadkach całego układu konstrukcyjnego i innych elementów budynku. Konkurujące ze sobą firmy: EJOT TM, ESSVE, KOELNER i SFS intec podjęły się trudnego zadania określenia minimalnych standardów jakie powinny spełniać elementy złączne stosowane do montażu lekkich obudów z blach fałdowych. Opracowanie to nie jest więc materiałem reklamowym, poradnikiem projektowym ani katalogiem konkretnych producentów czy dystrybutorów, lecz ma być pomocą dla osób zajmujących się projektowaniem, montażem czy odbiorami obudów z blach. Broszura ogranicza się do określenia standardów dla łączników w poszczególnych zastosowaniach, które powinny zapewnić prawidłową pracę opierzenia. Standardy te zostały uzgodnione wspólnie przez doradców technicznych, producentów i wykonawców. Formuła, jaka towarzyszyła autorom opracowania ogranicza się tylko do informacji, ale i też nie wskazuje na konkretnego dystrybutora łącznika. Pozwoli to na umieszczanie w nim zawartych wymagań w opisach projektów, gdzie autor nie chce, lub nie może podać nazwy handlowej zastosowanego wyrobu. Publikacja ma stanowić pomoc w doborze łączników dla konkretnych zastosowań. Publikacja nie określa wymagań dotyczących nietypowych, rzadko spotykanych rozwiązań w tym również dla łączników produkowanych tylko przez pojedyncze firmy. W tych przypadkach należałoby stosować wymagania określone w normach, aprobatach technicznych lub innych dokumentach. Kolejne planowane publikacje będą dotyczyły zastosowania łączników do mocowania hydroizolacji w dachach płaskich oraz mocowania płyt warstwowych. DAFA opracowała również tłumaczenia następujących niemieckich wytycznych Stowarzyszenia IFBS (Industrieverband für Bausysteme im Metallleieichtbau): l l l l l l DAFA ID 1.01. Stalowe blachy trapezowe jako konstrukcja nośna dachów płaskich DAFA ID 1.05. Podręcznik oceny jakości wykonania lekkich metalowych obudów DAFA ID 1.03. Wytyczne z zakresu projektowania i wykonania dwupowłokowych, ocieplanych, niewentylowanych dachów metalowych. DAFA ID 4.02. Fizyka budowli - Szczelność w lekkim budownictwie stalowym. DAFA ID 5.04. Otwory w dachach z blach fałdowych. DAFA ID 4.06. Izolacja akustyczna w lekkim budownictwie stalowym. Nasze publikacje są opracowaniami skierowanymi m. in. do inżynierów i techników, zajmujących się produkcją, montażem oraz odbiorem i eksploatacją lekkich obudów ścian i dachów. Liczymy na informacje zwrotne, dotyczące opinii ww. grup na temat formy, zakresu dotychczasowych opracowań, a także oczekiwań, jakie powinny one spełniać, aby były bardziej przydatne w codziennej pracy. Wszelką korespondencję prosimy kierować na adres: Dr inż. Paweł Fiszer Adres do korespondencji: Stowarzyszenie DAFA ul. Cygana 4 45-131 Opole [email protected] Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 06 M 1.01 1. Wprowadzenie; zakres i cel opracowania Niniejsze opracowanie zawiera przykłady podstawowych wymagań, wytycznych dla elementów mocujących stosowanych w lekkiej obudowie dachów i ścian przy montażu blach. Dla przejrzystości opracowania i łatwiejszego wyszukania odpowiednich danych w konkretnym przypadku dokonano podziału według położenia blachy. Kryterium to wyróżnia trzy główne grupy: - blachy na dachu, - blachy na ścianie, - blachy fasadowe. - z elementów betonowych. Stalowe elementy konstrukcyjne cienkościenne charakteryzują się przede wszystkim niewielką grubością ścianki profilu stalowego (najpopularniejszy podział wskazuje granicę dla grubości ścianki na poziomie ok. 3,0 mm). W tej grupie krytycznym, z punktu widzenia systemu mocowania są profile stalowe o grubości ścianki w zakresie od 0,7 do 2,0 mm. W uzasadnionych przypadkach możemy mówić także o mocowaniu blachy do złożenia dwóch blach - np. 2 x 0,88 mm lub 2 x 1,0 mm. Najczęściej przypadek ten występuje dla obudowy ścian na bazie kaset wzdłużnych. Zastosowanie blach na dachu to przede wszystkim jej mocowanie jako warstwy podstawowej, wewnętrznej w układach dachowych z ociepleniem i zewnętrznym pokryciem na bazie membran dachowych, takich jak: bitumiczne (papowe) lub typu PCV - wariant dla dachów płaskich. Innym rozwiązaniem dla lekkiej obudowy dachów hal stalowych jest mocowanie blach zarówno jako spodnich - wewnętrznych jak i poszyć wierzchnich zewnętrznych (wariant dla układ typu: blacha izolacja - blacha). Pod pojęciem elementów konstrukcyjnych gorącowalcowanych należy rozumieć wszelkie profile stalowe, dla których grubość ścianki przekracza 5,0 mm. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na profile o znacznych wymiarach geometrycznych (typu HEA, HEB jak i specjalne indywidualnie zaprojektowane blachownice) zarówno co do przekroju poprzecznego profilu jak i jego grubości ścianki w miejscu mocowania. Dla typowych, małogabarytowych wyrobów hutniczych mamy doczynienia ze zmienną grubością ścianki profilu (np. dwuteowniki). Mocowanie blach może być realizowane do różnych elementów konstrukcyjnych: ramy, dźwigary, kratownice oraz płatwie lub elementy pośrednie w przypadku układów warstwowych na dachu (blacha - izolacja - blacha). Elementy konstrukcyjne wykonane z drewna klejonego występują coraz powszechniej i to zarówno dla układów z blachami dachowymi (np. dźwigary klejone, kratowe lub płatwie) jak i blachami w ścianie (np. słupy, belki lub dźwigary). Grupa związana z mocowanie blach na ścianie dotyczy bezpośredniego ich mocowania do elementu konstrukcyjnego i obejmuje również przypadki lekkiej obudowy na bazie stalowych kaset wzdłużnych. Pod pojęciem elementów betonowych należy rozumieć wszelkiego rodzaju elementy prefabrykowane, żelbetowe przygotowywane w zakładzie produkcyjnym oraz wylewane bezpośrednio na placu budowy. Dotyczy to zarówno słupów jak i belek betonowych. W tych przypadkach elementy konstrukcyjne, do których mocujemy blachę to słupy nośne, pośrednie a także rygle i belki. Wyróżnienie blach fasadowych w tym opracowaniu wynika z faktu, iż stawiane są im inne wymagania, co wpływa zasadniczo na wytyczne dla elementu mocującego. Osobno wyróżniono przypadek szycia blach ze sobą. Występuje on w różnych przypadkach: zarówno przy zakładzie pomiędzy nachodzącymi na siebie blachami dachowymi, szyciu kaset wzdłużnych między sobą, także zszywaniu blach elewacyjnych na zakładzie jak i mocowaniu obróbek blacharskich do blach fasadowych. Wyróżniamy wtedy takie elementy konstrukcyjne, do których mocujemy blachę jak: słupy, rygle, profile pośrednie a także kasety wzdłużne. 2. Podstawowe definicje oraz oznaczenia i symbole użyte w opracowaniu. Drugim, zasadniczym kryterium podziału dla zastosowania, przyjętym w tym opracowaniu, jest rodzaj elementu konstrukcyjnego, do którego mocowana jest blacha w danym przypadku. Mówimy tutaj o następujących typach konstrukcji: - stalowa cienkościenna, - stalowa gorącowalcowana, - z drewna klejonego, Definicje: 1. Łącznik - łączy ze sobą elementy z tych samych bądź różnych materiałów. Jest elementem konstrukcji, który praktycznie nie powinien ulegać odkształceniom i przemieszczeniom pod wpływem działania sił pionowych i poziomych. Łącznik może stanowić połączenie gwintowe, nitowe, zgrzewane, spawane lub w postaci kształtownika. Łącznik Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 mocujący powinien być zaprojektowany na podstawie obliczeń statycznych i zabezpieczony antykorozyjnie. 2. Łącznik samowiercący - łącznik w połączeniu gwintowym dociskowym. Łącznik samowiercący składa się z łba, trzpienia w kształcie walca, częściowo lub całkowicie gwintowanego i zintegrowanego wiertła. Zastosowanie jego nie wymaga wcześniej wykonania otworu wstępnego w łączonych materiałach. 3. Łącznik samogwintujący - łącznik w połączeniu gwintowym dociskowym. Łącznik samogwintujący składa się z łba i trzpienia w kształcie walca, częściowo lub całkowicie gwintowanego. Zastosowanie tego elementu wymaga wcześniejszego wykonania otworu wstępnego o zalecanej średnicy (mniejszej od średnicy łącznika) w elemencie, do którego mocujemy. 4. Podkładka - stanowi element pomocniczy przy połączeniach gwintowych. Umieszcza się ją pomiędzy łbem łącznika lub nakrętką a elementem łączonym. Zapewnia równomierny docisk, a w szczególnych przypadkach szczelność połączenia. Podkładki powinny mieć wystarczająco dużą powierzchnię, która ograniczałaby możliwość zniszczenia łączonego elementu poprzez jego przeciągnięcie przez łeb łącznika. Możemy wyróżnić podkładki: - zwykła stosowana do zabezpieczeń elementów przed zadrapaniem lub zgnieceniem podczas dokręcania śruby; - sprężynowa i odginana zabezpiecza przed samoczynnym odkręceniem łącznika; - wyrównująca wyrównuje pochylenia elementu łączonego; - uszczelniająca z dodatkową warstwą materiału elastycznego uszczelniającego połączenie. 5. Podkładka uszczelniająca - podkładka z dodatkową warstwą materiału elastycznego, którego zadaniem jest uszczelnienie miejsca połączenia. 6. Nit - stanowi element mocujący służący do nierozłącznego łączenia elementów konstrukcji wsporczych do podłoża, obróbek blach oraz łączenia ich na zakład. Zastosowanie jego wymaga wcześniejszego wykonania otworu w łączonych materiałach o średnicy większej niż średnica zewnętrzna tulei nitu. 7. Kołek - specjalnie zaprojektowany element stalowy do bezpośredniego osadzania w podłożu betonowym lub tworzywowy element pośredniczący w połączeniu kołkowym. Kołek stalowy do 07 bezpośredniego mocowania składa się z łba i specjalnie ukształtowanego trzpienia, który ulega trwałemu odkształceniu w czasie osadzania w podłożu lub posiada specjalny gwint do podłoża betonowego. Zastosowanie kołków wymaga wcześniejszego wykonania otworu w podłożu o średnicy zgodnej z wymiarem nominalnym kołka. 8. Kołek wstrzeliwany - element stalowy, zazwyczaj hartowany, przeznaczony do osadzania w podłożu metodą wstrzeliwania za pomocą osadzaków gazowych lub prochowych. W metodzie tej nie jest konieczne wykonywanie otworu wstępnego. 9. Stal węglowa - jest to stal, której węgiel jest pierwiastkiem kształtującym jej charakterystyki. Stal węglową stosuje się głównie podczas wytwarzania elementów konstrukcji a także urządzeń mechanicznych, w elementach, gdzie jej właściwości są wystarczające. Podwyższona zawartość węgla w stali może w pływać na jego nierdzewność, lecz także na kruchość stali. 10. Stal nierdzewna - jest to stal odporna na działanie różnych czynników atmosferycznych, roztworów alkalicznych, kwasów i związków chemicznych. O jej nierdzewności stanowi podwyższona zawartość chromu. Średnia zawartość mieści się w granicach 12- 25% 11. Moment dokręcający - jest to iloczyn ramienia przyłożenia siły i tej siły. Moment dokręcający doprowadza do uzyskania optymalnej nośności łącznika. Maksymalna wartość momentu dokręcającego dla danego łącznika nie powinna zostać nigdy przekroczona. 12. Nośność niszcząca - wartość siły, która powoduje zniszczenie łącznika lub jego połączenia. 13. Nośność charakterystyczna - obliczana jest z przeciętnej wartości średniego obciążenia niszczącego dla pojedynczego łącznika bez uwzględniania wpływu rozstawu i odległości łączników od krawędzi podłoża. Nośność charakterystyczną określa się jako wartość średnią w ujęciu statystycznym - na podstawie serii prób wykonanych dla powtarzalnych warunków mocowania. 14. Nośność obliczeniowa - to wartość stanowiąca iloczyn wartości nośności charakterystycznej i współczynnika bezpieczeństwa, uwzględniającego możliwości wystąpienia nieprzewidzianych warunków pracy łącznika oraz dokładności wyznaczenia nośności charakterystycznej. Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 08 M 1.01 15. Nośność łącznika - stanowi maksymalne obciążenie o określonym kierunku działania, które może być przeniesione przez łącznik bez jego zniszczenia. 16. Nośność połączenia - stanowi maksymalne obciążenie o określonym kierunku działania, które może być przeniesione przez łącznik i elementy łączone, uwzględniając możliwość zniszczenia łącznika, elementu mocowanego lub podłoża 17. Nośność na wyrwanie - wartość siły działającej tylko w kierunku zgodnym z osią łącznika. 18. Nośność na ścinanie - wartość siły działającej tylko w kierunku prostopadłym do osi łącznika. 19. Nośność na przeciągnięcie - wartość siły działającej w kierunku prostopadłym do osi łącznika powodująca zniszczenie materiału mocowanego w obrębie połączenia przy jednoczesnym braku uszkodzenia łącznika i podłoża. 20. Strefa rozciągana - strefa przekroju podłoża, w której występują naprężenia rozciągające. 21. Strefa ściskana - strefa przekroju podłoża, w której występują naprężenia ściskające. 22. Blacha profilowa (fałdowa) - dźwigar powierzchniowy, wykonany z blach metalowych przez ich ukształtowanie w taki sposób, aby zwielokrotnić moment bezwładności przekroju (sztywność) w stosunku do blachy płaskiej. Jednocześnie powierzchnia użyteczna (w technicznym rozumieniu) takiego kształtownika pozostaje płaska. Blacha profilowana to przede wszystkim cienka blacha stalowa lub aluminiowa, o grubości wahającej się w zakresie od 0,4 do 1,25mm1. 23. Korozja - ogólna nazwa procesów niszczących mikrostrukturę materiału, które prowadzą do jego rozpadu. Występują dwa podstawowe rodzaje korozji: atmosferyczna i galwaniczna. z elementów. 26. Przewiercalność - maksymalna łączna grubość materiałów, które łącznik samowiercący jest w stanie przewiercić. 27. Średnica łącznika samowiercącego - średnica mierzona po pobocznicy gwintu łącznika. 28. Średnica łącznika samogwintującego średnica mierzona po pobocznicy gwintu łącznika. Symbole Dmin średnica minimalna Lmin długość minimalna ZPmin minimalna zdolność przewiercania łącznika 3. Sposoby mocowania łączników wraz z zasadami ich prawidłowego montażu do różnego typu konstrukcji. Do podstawowych sposobów mocowania zalicza się takie metody, jak: - mocowanie w technice samowiercącej przy pomocy łączników samowiercących; - mocowanie w technice samogwintującej przy pomocy łączników samogwintujących; - innych sposobów takich, jak wstrzeliwanie, nitowanie i przy pomocy elementów rozprężnych. Mocowanie elementów elewacyjnych za pomocą łączników samowiercących odbywa się w jednym cyklu technologicznym, czyli wierceniem otworu przez element mocowany, tzw. połączenie przelotowe. W tej technologii mocowania wiertło zintegrowane jest z łącznikiem a gwintowanie zachodzi w podłożu. Przy metodzie mocowania elementów elewacyjnych metodą łączników samogwintujących należy wcześniej wykonać w podłożu otwór wstępny, a następnie wkręcić łącznik, jednocześnie następuje nacinanie gwintu w podłożu. W metodzie wstrzeliwania, łączniki wtłaczane są do podłoża przy wykorzystaniu sił wybuchu ładunku prochowego lub chemicznego, poprzez element pośredniczący (tłok). Metoda ta nie wymaga wstępnego nawiercania mocowanych elementów oraz podłoża. 24. Korozja atmosferyczna - powodowana jest poprzez kontakt materiału z otaczającym środowiskiem. Korozja atmosferyczna uzależniona jest od intensywności występowania poszczególnych związków chemicznych w powietrzu, głównie zanieczyszczeń przemysłowych takich jak związki chloru i siarki. Przy mocowaniu nitami należy na wstępie wykonać otwór w materiałach łączonych. Metoda ta obecnie wykorzystywana jest przy montażu wszelkiego rodzaju obróbek blacharskich w miejscach widocznych. 25. Korozja galwaniczna - powstaje w miejscu kontaktu dwóch materiałów o różnych potencjałach. Tworzy się wówczas ogniwo galwaniczne powodujące stopniowe niszczenie jednego Ważnym kryterium prawidłowego doboru łącznika jest jego nośność na wyrywanie z podłoża, jego ścinanie oraz przeciąganie przez materiał mocowany. Parametry te zawarte są w Aprobatach 1 A. Biegus „Stalowe budynki halowe”, Wyd. „Arkady”, Warszawa 2004. Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 Technicznych producentów łączników oraz producentów zasadniczych elementów elewacyjnych blach, płyt warstwowych itp. lub w ich materiałach technicznych. Przy doborze łączników mocujących blachy do konstrukcji należy zwrócić uwagę na następujące parametry: - minimalna grubość podłoża dla danego rodzaju łącznika; - maksymalna zdolność wiercenia - przewiercalność (dla łączników samowiercących) czyli łączna grubość przewiercanych materiałów; - maksymalna grubość mocowania, szczególnie przy łączeniu elementów z dodatkowymi warstwami pomiędzy nimi (np. przekładka izolacyjna); - rodzaju podłoża do jakiego jest mocowany element. Łączniki samowiercące jak i samogwintujące wykonane są ze stali węglowej, ocynkowane, lub ze stali nierdzewnej. Dobór łącznika w wersji ocynkowanej lub nierdzewnej winien być uzależniony od środowiska w jakim ma być zastosowany - zgodnie z PN-EN ISO 129442:2001, PN EN 10152 2005. Grubość warstwy zabezpieczającej (cynkowej oraz dodatkowych powłok antykorozyjnych) łączników określają Aprobaty Techniczne producenta łączników oraz jego materiały techniczne. Łączenie blach profilowych do konstrukcji nośnych bardzo często wykorzystywane jest przez projektantów jako dodatkowe usztywnienie konstrukcji. Dlatego metody łączenia mogą być dobierane przez konstruktorów na etapie obliczeń. W układzie mocowania do konstrukcji nośnych należy więc ściśle przestrzegać zaleceń konstrukcyjnych jeżeli takowe znajdują się w projekcie, a ewentualne zmiany należy konsultować z projektantem. 09 Ważną kwestią jest prawidłowe zamontowanie łączników do podłoża. Montaż łączników zawsze powinien odbywać się prostopadle do podłoża, urządzeniami (maszynami) dedykowanymi do danego rodzaju łącznika i podłoża przez producenta łącznika. Przy montażu łączników pracujących na zewnątrz (w bezpośrednim kontakcie z warunkami atmosferycznymi lub w specjalnych warunkach) należy szczególną uwagę zwrócić na: - zabezpieczenie antykorozyjne łącznika dobrane w zależności od typu atmosfery, w której dany łącznik pracuje; - zastosowanie elementów uszczelniających (podkładek z uszczelniających) zapobiegających penetracji wilgoci do wewnątrz w miejscu zainstalowania łącznika; istotne znaczenie ma tutaj prawidłowe zamontowanie podkładki z elementem uszczelniającym. Rys.1. Prawidłowy montaż podkładki uszczelniającej. Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 10 M 1.01 4. Mocowanie blach na dachach. 4.1. Mocowanie konstrukcyjnych. blach Poprawny montaż: do podłoży 4.1.1. Konstrukcje cienkościenne. Założenia do połączenia blachy do konstrukcji stalowej. Łączenie blach profilowych do konstrukcji stalowych cienkościennych, zwykle zimnowalcowane o grubości do 3mm, odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących. Przykłady zastosowań: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do cienkościennej konstrukcji stalowej; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania. 4.1.2. Konstrukcje stalowe gorącowalcowane lub podobne. Założenia do połączenia blachy do konstrukcji stalowej. Łączenie blach profilowych do konstrukcji stalowych odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących w zależności od grubości podłoża, do którego montowana jest blacha. Do łączenia blach do konstrukcji stalowej dopuszcza się również stosowanie połączeń wstrzeliwanych. Średnica łącznika w takim wypadku nie może być mniejsza niż 4mm (zaleca się 4,5mm), a średnica podkładki łącznika nie może być mniejsza niż 14mm. D L D Przykłady zastosowań: L Charakterystyka łączników: Połączenia gwintowe D L L D L L D - łączniki samowiercące lub samogwintujące z gwintem do profili cieńkościennych; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm przy grubości konstrukcji do 2mm - średnica Dmin= 5,5 mm przy grubości konstrukcji do 3mm - długość Lmin= 19 mm - przewiercalność ZPmin= 3,0 mm dla łączników samowiercących; - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika dla danej grubości ścianki profilu; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. D L D D L D D Charakterystyka łączników: L Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian L M 1.01 - łączniki samowiercące lub samogwintujące; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 5,5 mm - długość Lmin= 25 mm (dla łącznika samowiercącego); - długość Lmin= 19 mm (dla łącznika samogwintującego); - przewiercalność ZP = 5,0 - 14,0 mm dla łączników samowiercących w zależności od grubości konstrukcji (dobrać wg zaleceń producenta); - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika dla danej grubości ścianki profilu; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14 mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. 11 Poprawny montaż: - łączenie polega na wtłoczeniu łącznika do podłoża poprzez mocowaną blachę w jej dolnej fali; - mocowanie łączników powinno odbywać się za pomocą osadzaków prochowych lub gazowych z tłokiem pośredniczącym; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - głębokość osadzenia łącznika powinna być zawsze zgodna z zaleceniami producenta, producent może dostarczyć szablon (wzornik) zawierający tolerancje z jaką łącznik powinien zostać osadzony w podłożu. Rys. 2. Przykład wzornika z tolerancją prawidłowego osadzenia kołka wstrzeliwanego. Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do cienkościennej konstrukcji stalowej; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; Połączenia wstrzeliwane 4.1.3. Konstrukcje z drewna klejonego. Założenia do połączeń blach do konstrukcji drewnianej: Łączenie blach profilowych do konstrukcji drewnianych odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących. Mocowanie stalowych blach do konstrukcji drewnianych odbywa się na konstrukcjach wykonanych jako jednolite lub konstrukcjach z drewna klejonego. D d1 Przykłady zastosowań: L D D Charakterystyka łączników: L L D D - montowanie blachy do konstrukcji stalowej o grubości min 3 mm (zgodnie z indywidualnymi zaleceniami producenta); - minimalna średnica łącznika 4mm (zalecana średnica łączników 4,5mm); - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - regulacja siły wstrzeliwania kołków; L Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian L 12 M 1.01 4.1.4. Konstrukcje betonowe. Założenia do połączeń blach do konstrukcji betonowej. Mocowanie stalowych blach profilowych do konstrukcji betonowej powinno być wykonane dla konstrukcji z betonu klasy minimum C20/25. Blacha może być zamocowana przy pomocy śrub kotwiących lub kołków do betonu oraz systemem wstrzeliwania kołków. Wytyczne nie dotyczą przypadków wynikających z innych przepisów np. przeciwpożarowych. D L L - minimalne wymiary podstawowe: - średnica Dmin= 6,0mm - długość Lmin= 25mm; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy: - dla średnicy otworu do 6,5mm średnica podkładki min 14mm; - dla średnicy otworu powyżej 6,5mm średnica podkładki min 16mm; - należy wykonać otwór wstępny wiertłem o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do podłoża betonowego; - wiercenie otworu i osadzenie łącznika powinno być zawsze prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników powinno odbywać się przy pomocy urządzeń zalecanych przez producenta łączników z parametrami podanymi w jego materiałach technicznych. Kołki kotwiące do podłoża betonowego L D - dla łączników samogwintujących należy wykonać otwór w blasze oraz otwór prowadzący w podłożu drewnianym o średnicy zalecanej przez producenta łącznika; - wykonanie otworu oraz wkręcanie łącznika powinno odbywać się pod kątem prostym do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; Wkręty kotwiące do podłoża betonowego D Poprawny montaż: Charakterystyka łączników do podłoża betonowego: D - łączniki samowiercące lub samogwintujący z gwintem dostosowanym do podłoży drewnianych; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm - długość odpowiednia do minimalnego zakotwienia w podłożu na 35mm; - łączniki do podłoży drewnianych powinny być wykonane ze stali nierdzewnej gatunku A2 (nazwa potoczna) lub wyższego, ze względu na brak informacji o agresywności środowiska pracy łącznika (impregnacja drewna, rodzaju kleju, itp.); - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. L Przykłady zastosowań: - minimalne wymiary podstawowe kołka: - średnica Dmin= 6,0 mm - długość Lmin= 32 mm; - kołki wbijane do betonu powinny być wykonane jako całkowicie stalowe; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy: - dla średnicy otworu do 6,5mm średnica podkładki min 14mm; Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 - dla średnicy otworu powyżej 6,5mm średnica podkładki min 16mm; - należy wykonać otwór wstępny wiertłem o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dociśnięciu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do podłoża betonowego; - wiercenie otworu i osadzenie łącznika powinno być zawsze prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników powinno odbywać się przy pomocy urządzeń zalecanych przez producenta łączników z parametrami podanymi w jego materiałach technicznych. 13 4.2. Połączenie styków blach - szycie blach. Założenia do połączenia blachy z blachą. Połączenie na zakład (podłużne łączące lub usztywniające) polega na nałożeniu jednej fali blachy na drugą i złączeniu ich za pomocą łączników samowiercących. Podobna sytuacja występuje przy wykonywaniu wszelkiego rodzaju obróbek i wykończeń. Przykłady zastosowań: Kołki wstrzeliwane do podłoża betonowego Charakterystyka łączników: D D Połączenia gwintowe - minimalne wymiary podstawowe kołka do montażu bezpośredniego: - średnica Dmin= 3,7mm - długość Lmin= 27mm; - kołki wstrzeliwane do betonu powinny być wykonane jako całkowicie stalowe; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min 14mm: Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na wtłoczeniu, przy pomocy osadzaka prochowego lub gazowego, łącznika w dolnej fali blachy do podłoża betonowego; - osadzenie łącznika powinno być zawsze prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników powinno odbywać się przy pomocy urządzeń zalecanych przez producenta łączników z parametrami podanymi w jego materiałach technicznych; - minimalna głębokość osadzania zależy od klasy betonu, zgodnie z zaleceniami producenta łączników. L D D L L L - łączniki samowiercące lub samogwintujące; - łączniki samowiercące ze zredukowaną średnicą wiertła; - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm - długość Lmin= 19 mm; - przewiercalność do ZPmax=2,0 mm (w układzie dwóch blach do 2 x 1,0 mm); - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych), a także obróbek blacharskich do nich; - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 14 M 1.01 Poprawny montaż : 5. Mocowanie blach na ścianach. - max łączna grubość łączonych elementów blach nie powinna przekraczać 2 mm (np. 2 x 1,0 mm). W przypadku przekroczenia łącznej grubości elementów stalowych powyżej 2mm należy uwzględnić parametry techniczne zalecane przez producentów łączników na tej podstawie dobrać właściwy łącznik; - łączenie blach dachowych na zakład odbywa się w górnych falach blachy profilowej. Dopuszcza się mocowanie blach na dachu w dolnej fali pod warunkiem, gdy blachy pokrywane będą dodatkową warstwą hydroizolacji; - łączenie blach na zakładzie dla elewacji odbywa się w miejscach (górna lub dolna fala) zalecanych dla danego profilu blachy przez jego producenta. - mocowanie łączników samowiercących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża. 5.1. Mocowanie konstrukcyjnych. blach do podłoży 5.1.1. Konstrukcje cienkościenne. Założenia do połączenia blachy do konstrukcji stalowej. Łączenie blach profilowych do konstrukcji stalowych cienkościennych, zwykle zimnowalcowane o grubości do 3mm, odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących. Przykłady zastosowań: Charakterystyka łączników: D D Połączenia nitowe L - przy stosowaniu łączników nitowych należy przestrzegać innych wytycznych i materiałów technicznych producentów łączników; - przy połączeniach nitowych należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - należy stosować nity „szczelne” aluminiowostalowe D D L L L - łączniki samowiercące lub samogwintujące z gwintem do profili cieńkościennych; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm przy grubości konstrukcji do 2mm - średnica Dmin= 5,5 mm przy grubości konstrukcji do 3mm - długość Lmin= 19 mm - przewiercalność ZPmin=3,0 mm dla łączników samowiercących; - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika dla danej grubości ścianki profilu; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do cienkościennej konstrukcji stalowej; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; 5.1.2. Konstrukcje stalowe gorącowalcowane lub podobne. Założenia do połączenia blachy do konstrukcji stalowej. Łączenie blach profilowych do konstrukcji stalowych odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących w zależności od grubości podłoża, do którego montowana jest blacha. Do łączenia blach do konstrukcji stalowej dopuszcza się również stosowanie połączeń wstrzeliwanych. Średnica łącznika w takim wypadku nie może być mniejsza niż 4mm (zaleca się 4,5mm), a średnica podkładki łącznika nie może być mniejsza niż 14mm. Przykłady zastosowań: 15 - długość Lmin= 25 mm (dla łącznika samowiercącego); - długość Lmin= 19 mm (dla łącznika samogwintującego); - przewiercalność ZP = 5,0 - 14,0 mm dla łączników samowiercących w zależności od grubości konstrukcji (dobrać wg zaleceń producenta); - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika dla danej grubości ścianki profilu; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14 mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do cienkościennej konstrukcji stalowej; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania. Połączenia wstrzeliwane d1 Charakterystyka łączników: D D D Połączenia gwintowe L L D D L L D D L L - montowanie blachy do konstrukcji stalowej o grubości min 3 mm (zgodnie z indywidualnymi zaleceniami producenta); - minimalna średnica łącznika 4mm (zalecana średnica łączników 4,5mm); - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - regulacja siły wstrzeliwania kołków. L Poprawny montaż: - łączniki samowiercące lub samogwintujące; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 5,5 mm - łączenie polega na wtłoczeniu łącznika do podłoża poprzez mocowaną blachę w jej dolnej fali; Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 16 M 1.01 - mocowanie łączników powinno odbywać się za pomocą osadzaków prochowych lub gazowych z tłokiem pośredniczącym; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - głębokość osadzenia łącznika powinna być zawsze zgodna z zaleceniami producenta, producent może dostarczyć szablon (wzornik) zawierający tolerancje z jaką łącznik powinien zostać osadzony w podłożu. Rys. 2. Przykład wzornika z tolerancją prawidłowego osadzenia kołka wstrzeliwanego. 5.1.3. Konstrukcje z drewna klejonego. Założenia do połączeń blach do konstrukcji drewnianej: Łączenie blach profilowych do konstrukcji drewnianych odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących. Mocowanie stalowych blach do konstrukcji drewnianych odbywa się na konstrukcjach wykonanych jako jednolite lub konstrukcjach z drewna klejonego. - dla łączników samogwintujących należy wykonać otwór w blasze oraz otwór prowadzący w podłożu drewnianym o średnicy zalecanej przez producenta łącznika; - wykonanie otworu oraz wkręcanie łącznika powinno odbywać się pod kątem prostym do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; Założenia do połączeń blach do konstrukcji betonowej Mocowanie stalowych blach profilowych do konstrukcji betonowej powinno być wykonane dla konstrukcji z betonu klasy minimum C20/25. Blacha może być zamocowana przy pomocy śrub kotwiących lub kołków do betonu oraz systemem wstrzeliwania kołków. Wytyczne nie dotyczą przypadków wynikających z innych przepisów np. przeciwpożarowych. Charakterystyka łączników: Przykłady zastosowań: D D Poprawny montaż: 5.1.4. Konstrukcje betonowe. Przykłady zastosowań: L L D D - łączniki samowiercące lub samogwintujący z gwintem dostosowanym do podłoży drewnianych; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm - długość odpowiednia do minimalnego zakotwienia w podłożu na 35mm; - łączniki do podłoży drewnianych powinny być wykonane ze stali nierdzewnej gatunku potocznie zwanego A2 ze względu na brak informacji o agresywności środowiska pracy łącznika (impregnacja drewna, rodzaju kleju, itp.); - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. L L Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 Charakterystyka łączników do podłoża betonowego: D D Wkręty kotwiące do podłoża betonowego L L 17 jako całkowicie stalowe; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy: - dla średnicy otworu do 6,5mm średnica podkładki min 14mm; - dla średnicy otworu powyżej 6,5mm średnica podkładki min 16mm; - należy wykonać otwór wstępny wiertłem o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika. Poprawny montaż: - minimalne wymiary podstawowe: - średnica Dmin= 6,0mm - długość Lmin= 25mm; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy: - dla średnicy otworu do 6,5mm średnica podkładki min 14mm; - dla średnicy otworu powyżej 6,5mm średnica podkładki min 16mm; - należy wykonać otwór wstępny wiertłem o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych); - wykonanie połączenia polega na dociśnięciu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do podłoża betonowego; - wiercenie otworu i osadzenie łącznika powinno być zawsze prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników powinno odbywać się przy pomocy urządzeń zalecanych przez producenta łączników z parametrami podanymi w jego materiałach technicznych. Kołki wstrzeliwane do podłoża betonowego Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do podłoża betonowego; - wiercenie otworu i osadzenie łącznika powinno być zawsze prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników powinno odbywać się przy pomocy urządzeń zalecanych przez producenta łączników z parametrami podanymi w jego materiałach technicznych. - minimalne wymiary podstawowe kołka do montażu bezpośredniego: - średnica Dmin= 3,7mm - długość Lmin= 27mm; - kołki wstrzeliwane do betonu powinny być wykonane jako całkowicie stalowe; - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min 14mm. Kołki kotwiące do podłoża betonowego L D D Poprawny montaż: L - wstrzeliwanie kołków odbywa się przy pomocy osadzaków prochowych lub gazowych z tłokiem pośredniczącym; - wstrzeliwanie powinno odbywa się pod kątem prostym do podłoża; - minimalna głębokość osadzania zależy od klasy betonu, zgodnie z zaleceniami producenta łączników; - minimalne wymiary podstawowe kołka: - średnica Dmin= 6,0 mm - długość Lmin= 32 mm; - kołki wbijane do betonu powinny być wykonane Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 18 M 1.01 Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na wtłoczeniu, przy pomocy osadzaka prochowego lub gazowego, łącznika w dolnej fali blachy do podłoża betonowego; - osadzenie łącznika powinno być zawsze prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników powinno odbywać się przy pomocy urządzeń zalecanych przez producenta łączników z parametrami podanymi w jego materiałach technicznych; - minimalna głębokość osadzania zależy od klasy betonu, zgodnie z zaleceniami producenta łączników; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm - długość Lmin= 19 mm; - przewiercalność do ZPmax=2,0 mm (w układzie dwóch blach do 2 x 1,0 mm) - należy stosować łączniki z łbem podkładkowym zintegrowany kołnierz dociskowy lub łączniki wraz z podkładką o średnicy min. 14mm; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm we wszystkich przypadkach łączenia blach zewnętrznych (elewacyjnych), a także obróbek blacharskich do nich; - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. Poprawny montaż: 5.2. Połączenie styków blach - szycie blach. Założenia do połączenia blachy z blachą Połączenie na zakład (podłużne łączące lub usztywniające) polega na nałożeniu jednej fali blachy na drugą i złączeniu ich za pomocą łączników samowiercących. Podobna sytuacja występuje przy wykonywaniu wszelkiego rodzaju obróbek i wykończeń. Przykłady zastosowań: Charakterystyka łączników: - max łączna grubość łączonych elementów blach nie powinna przekraczać 2 mm (np. 2 x 1,0 mm). W przypadku przekroczenia łącznej grubości elementów stalowych powyżej 2mm należy uwzględnić parametry techniczne zalecane przez producentów łączników na tej podstawie dobrać właściwy łącznik; - łączenie blach dachowych na zakład odbywa się w górnych falach blachy profilowej. Dopuszcza się mocowanie blach na dachu w dolnej fali pod warunkiem, gdy blachy pokrywane będą dodatkową warstwą hydroizolacji; - łączenie blach na zakładzie dla elewacji odbywa się w miejscach (górna lub dolna fala) zalecanych dla danego profilu blachy przez jego producenta; - mocowanie łączników samowiercących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża. Połączenia gwintowe D D Połączenia nitowe L D D L L L - łączniki samowiercące lub samogwintujące; - łączniki samowiercące ze zredukowaną średnicą wiertła; - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - przy stosowaniu łączników nitowych należy przestrzegać innych wytycznych i materiałów technicznych producentów łączników; - przy połączeniach nitowych należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - należy stosować nity „szczelne” aluminiowostalowe Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 6. Mocowanie blach fasadowych. 6.1. Mocowanie blach do podłoży konstrukcyjnych. 6.1.1. Konstrukcje stalowe cienkościenne. Założenia do połączenia blachy do konstrukcji stalowej Łączenie blach fasadowych do konstrukcji stalowych cienkościennych, zwykle zimnowalcowane o grubości do 3mm, odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących. Wszystkie łączniki muszą być wyposażone w podkładki uszczelniające. Przykłady zastosowań: 19 prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; 6.1.2. Konstrukcje stalowe. Założenia do połączenia blachy do konstrukcji stalowej Łączenie blach fasadowych do konstrukcji stalowych odbywa się głównie za pomocą łączników samowiercących lub samogwintujących w zależności od grubości podłoża, do którego montowana jest blacha. Wszystkie łączniki muszą być wyposażone w podkładki uszczelniające. Przykłady zastosowań: D D Charakterystyka łączników: Charakterystyka łączników: L D L Poprawny montaż: - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do cienkościennej konstrukcji stalowej; - łącznik powinien być zawsze osadzany D L L D - łączniki samowiercące lub samogwintujące z gwintem do profili cieńkościennych; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm przy grubości konstrukcji do 2mm - średnica Dmin= 5,5 mm przy grubości konstrukcji do 3mm - długość Lmin= 19 mm - przewiercalność ZPmin=3,0 mm dla łączników samowiercących; - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika dla danej grubości ścianki profilu; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm; - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. L - łączniki samowiercące lub samogwintujące; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 5,5 mm - długość Lmin= 25 mm (dla łącznika samowiercącego); Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 20 M 1.01 Charakterystyka łączników D Połączenia gwintowe L D - długość Lmin= 19 mm (dla łącznika samogwintującego); - przewiercalność ZP = 5 - 14 mm dla łączników samowiercących w zależności od grubości konstrukcji (dobrać wg zaleceń producenta); - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika dla danej grubości ścianki profilu; - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm; - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. Poprawny montaż: L - wykonanie połączenia polega na dokręceniu łącznikiem blachy w jej dolnej fali do cienkościennej konstrukcji stalowej; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża; - mocowanie łączników samowiercących i samogwintujących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; 6.2. Połączenie styków blach - szycie blach. Założenia do połączenia blachy z blachą. Połączenie na zakład (podłużne łączące lub usztywniające) polega na nałożeniu jednej fali blachy na drugą i złączeniu ich za pomocą łączników samowiercących. Podobna sytuacja występuje przy wykonywaniu wszelkiego rodzaju obróbek i wykończeń. Wszystkie łączniki służące do łączenia blach elewacyjnych muszą być wyposażone w podkładki uszczelniające. Przykłady zastosowań: - łączniki samowiercące lub samogwintujące; - łączniki samowiercące ze zredukowaną średnicą wiertła; - przy stosowaniu łączników samogwintujących należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - minimalne wymiary podstawowe łącznika: - średnica Dmin= 4,8 mm - długość Lmin= 19 mm; - przewiercalność do ZPmax=2,0 mm (w układzie dwóch blach do 2 x 1,0 mm) - konieczne zastosowanie łącznika z podkładką uszczelniającą o średnicy minimalnej 14 mm; - każdy łącznik powinien posiadać indywidualną cechę producenta umieszczoną na łbie łącznika. Poprawny montaż: - max łączna grubość łączonych elementów blach nie powinna przekraczać 2 mm (np. 2 x 1,0 mm). W przypadku przekroczenia łącznej grubości elementów stalowych powyżej 2mm należy uwzględnić parametry techniczne zalecane przez producentów łączników na tej podstawie dobrać właściwy łącznik; - łączenie blach na zakładzie dla elewacji odbywa się w miejscach (górna lub dolna fala) zalecanych dla danego profilu blachy przez jego producenta. - mocowanie łączników samowiercących powinno odbywać się przy pomocy wkrętarki wyposażonej w nastawne/regulowane sprzęgło (odpowiedzialne za kontrolę momentu dokręcającego) lub ogranicznik głębokości osadzania; - łącznik powinien być zawsze osadzany prostopadle do podłoża. Połączenia nitowe Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 - przy stosowaniu łączników nitowych należy przestrzegać innych wytycznych i materiałów technicznych producentów łączników; - przy połączeniach nitowych należy wykonać wcześniej otwór wstępny o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta łącznika; - należy stosować nity „szczelne” aluminiowostalowe. 21 7. Bibliografia i normy powołane. - PN-EN ISO 12944-2:2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 2: Klasyfikacja środowisk. - PNEN10152:2005 Wyroby płaskie stalowe walcowane na zimno ocynkowane elektrolitycznie do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy - PN-EN ISO 10666:2002 Wkręty wiercące, samogwintujące. Właściwości mechaniczne i funkcjonalne - PN-EN ISO 2178:1998 - Powłoki niemagnetyczne na podłożu magnetycznym. Pomiar grubości powłok. Metoda magnetyczna - PN-EN 26157-1:1998 - Części złączne. Nieciągłości powierzchni. Śruby, wkręty i śruby dwustronne ogólnego stosowania - PN-EN 10088-1:2005 Stale odporne na korozję. Część 1: Wykaz stali odpornych na korozję - PN-EN ISO 4042:2001 Części złączne. Powłoki elektrolityczne - PN-EN 338:2004 Drewno konstrukcyjne. Klasy wytrzymałości - PN-EN 1993-1-3 - Eurokod 3 - Projektowanie konstrukcji stalowych część 1-3 - A. Biegus „Stalowe budynki halowe”, Wyd. „Arkady”, Warszawa 2004. - „Projektowanie koncepcyjne kształtowanie konstrukcji, konstrukcje z blachy fałdowej” materiały z sympozjum Nowe osiągnięcia nauki i techniki w budownictwie, Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2000. - Materiały techniczne firmy EJOT TM - Materiały techniczne firmy ESSVE - Materiały techniczne firmy KOELNER - Materiały techniczne firmy SFS intec Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian M 1.01 Załącznik 1. Przykład oznaczania cechą producenta łączników na łbach. Oznaczenia wkrętów firmy EJOT TM Oznaczenia wkrętów firmy ESSVE Oznaczenia wkrętów firmy KOELNER Oznaczenia wkrętów firmy SFS intec Wytyczne doboru łączników do montażu stalowych blach profilowych dachów i ścian 22