Prawo miejscowe

CZ. 2
1) jest to podstawowe źródło prawa powszechnie
obowiązującego
2) obowiązuje powszechnie na obszarze działania
organów, które go ustanowiły (a więc lokalnie)
3) jest stanowiony na podstawie i w granicach ustaw
4) jest stanowiony przez organy samorządu terytorialnego
lub terenowe organy administracji rządowej
5) został ogłoszony (ogłoszenie na zasadach i w trybie
określonym w ustawie jest warunkiem jego wejścia w
życie)
1. GENERALNY
- określają adresata poprzez wskazanie jego
cech, a nie poprzez wymienienie go z imienia
(nazwy)
2. ABSTRAKCYJNY
- nakazywane, zakazywane albo dozwolone
postępowanie ma mieć miejsce w pewnych, z
reguły powtarzalnych, okolicznościach, nie zaś
w jednej, konkretnej sytuacji
Akt prawa miejscowego (akt normatywny
generalny) ustala normę prawną mającą regulować
pewnej kategorii stosunek społeczny, mogący
powstać między organem a każdą nieznaną z góry
jednostką.
UWAGA:
Z samego faktu podjęcia uchwały przez organ
stanowiący j.s.t. nie można jeszcze wywodzić, że
mamy do czynienia z aktem prawa miejscowego.
1. Kto jest jego adresatem ?
(czy ma charakter powszechnie obowiązujący
– tzn. czy dotyczy wszystkich albo tylko
niektórych podmiotów należących do
określonej kategorii, np. mieszkańcy,
właściciele nieruchomości, właściciele psów,
osoby prowadzące działalność gospodarczą,
osoby korzystające ze środków transportu itp.)
2. Na jakiej podstawie został podjęty?
(wskazanie normy kompetencji prawodawczej
w ustawie)
3. W jaki sposób został podany do powszechnej
wiadomości?
Czy są aktami prawa miejscowego?
Np.:
- uchwała o utworzeniu jednostki
organizacyjnej (szkoły, zoz, instytucji
kultury, zakładu gospodarki komunalnej)
- uchwała o nadaniu nazwy ulicy
- uchwały o nadaniu określonej kategorii
drogom publicznym
 Kryterium
rodzaju upoważnienia
ustawowego:
1)
Akty wykonawcze wydane na podstawie
przepisów ustaw szczególnych
(szczegółowego upoważnienia)
2)
Akty wydawane na podstawie klauzuli
generalnej (nazywane niekiedy „samoistne”
– akty ustrojowo-organizacyjne i akty
porządkowe)

Kryterium podmiotowe
1)
Akty wydawane przez organy jednostek
samorządu terytorialnego (organy stanowiące –
radę gminy/powiatu, sejmik województwa oraz
wójta/burmistrza/prezydenta i zarząd
powiatu), a także organy związku komunalnego
i podmioty zastępujące organy j.s.t.
(komisarza rządowego)
2)
Akty wydawane przez terenowe organy
administracji rządowej (wojewodę i organy
administracji niezespolonej)
 Kryterium
przedmiotowe
1) Lokalne przepisy wykonawcze do ustaw
(wydawane na mocy i w granicach delegacji
ustawowej)
2) Przepisy porządkowe wydawane wyłącznie
na podstawie generalnej klauzuli
kompetencyjnej (przedmiotem ich normowania
mogą być wyłącznie stosunki społeczne o
charakterze „nieprawnym”, tj.
nieuregulowanym w innych przepisach
powszechnie obowiązujących)
 Kryterium
1)
2)
3)
4)
5)
przedmiotowo-formalne
Akty normujące zagadnienia ustrojowoorganizacyjne
Akty określające zasady zarządu mieniem
Akty dotyczące zasad i trybu korzystania z
samorządowych obiektów i urządzeń
użyteczności publicznej
Akty zawierające przepisy porządkowe
Akty stanowione na podstawie upoważnień
zawartych w ustawach innych niż ustawy
ustrojowe

Kryterium przedmiotowe uzupełnione kryterium
rodzaju upoważnienia ustawowego
1) Lokalne przepisy wykonawcze do ustaw,
wydawane na mocy i w granicach upoważnień
ustawowych.
Można wśród nich wyróżnić akty ustrojowoorganizacyjne, wydawane na podstawie
generalnego upoważnienia ustawowego zawartego
w ustrojowych ustawach samorządowych


2) Przepisy porządkowe wydawane wyłącznie na
podstawie generalnej klauzuli kompetencyjnej
Art. 40 u.s.g.:
1) przepisy powszechnie obowiązujące
wydawane na podstawie delegacji ustawowej
2) ustrojowe przepisy wewnętrzne
3) przepisy porządkowe
Np. uchwały rady gminy wydawane na podstawie
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych:
 - rada gminy określa wysokość stawek podatku
od nieruchomości czy od środków
transportowych, wprowadza zwolnienia od tego
podatku itp.
 Np. uchwały rady gminy wydawane na podstawie
ustawy o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi albo na podst.
ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach; ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym

 Są
to akty dotyczące:
-
wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek
pomocniczych
-
organizacji urzędów i instytucji gminnych
-
zasad zarządu mieniem gminy
-
zasad i trybu korzystania z gminnych
obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
 Może
je wydać rada gminy w zakresie
nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub
innych przepisach powszechnie
obowiązujących, jeżeli jest to niezbędne dla
ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla
zapewnienia porządku, spokoju i
bezpieczeństwa publicznego.
 Są
aktami o charakterze samoistnym,
ponieważ są wydawane na podstawie
generalnego upoważnienia ustawowego
zawartego w ustawie ustrojowej.
 UWAGA:
Cechą przepisów porządkowych jest możliwość
ustanowienia sankcji za ich nieprzestrzeganie
w postaci kary grzywny wymierzanej w trybie i
na zasadach określonych w prawie o
wykroczeniach.
Grzywna może być wymierzona w wys. od 20
do 5000 zł.
Określenie kary grzywny w treści przepisu
porządkowego jest fakultatywne.
 UWAGA:
Przepisy porządkowe co do zasady wydaje rada
gminy (w formie uchwały), ale w przypadkach
niecierpiących zwłoki może je wydać
wójt/burmistrz/prezydent (w formie
zarządzenia).
Zarządzenie wójta/burmistrza/prezydenta
musi być zatwierdzone przez radę gminy na
najbliższej sesji.
 Art.
40 u.s.p.:
Rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego
obowiązujące na obszarze powiatu, w
szczególności w sprawach:
- wymagających uregulowania w statucie,
- szczególnego trybu zarządzania mieniem
powiatu,
- zasad i trybu korzystania z powiatowych
obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
 Rada
powiatu może też stanowić przepisy
porządkowe (art. 41 u.s.p.)
w zakresie nieuregulowanym w odrębnych
ustawach lub w innych przepisach powszechnie
obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych
przypadkach, jeżeli jest to niezbędne do
ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli,
ochrony środowiska naturalnego albo do
zapewnienia porządku, spokoju i
bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te
występują na obszarze więcej niż jednej
gminy.
 Art.
89 ust. 1 u.s.w.
 Sejmik
województwa wydaje akty prawa
miejscowego dotyczące:
- statutu województwa,
- zasad gospodarowania mieniem
wojewódzkim,
- zasad i trybu korzystania z wojewódzkich
obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
 UWAGA:
Samorząd województwa nie posiada uprawnień
do stanowienia aktów prawa miejscowego o
charakterze porządkowym (takie uprawnienia
ma wojewoda).
Kompetencje prawotwórcze ma tylko sejmik
województwa (nie ma ich zarząd ani
marszałek).
 UWAGA:
Wszystkie akty prawa miejscowego samorządu
terytorialnego mają taką samą moc
obowiązującą.
Kolizje – brak możliwości zastosowania
ogólnych reguł kolizyjnych

Wg przeważającego poglądu doktryny:
PRAWO WCZEŚNIEJSZE
WYKLUCZA PRAWO PÓŹNIEJSZE
Zgodnie z tą regułą - akt prawa miejscowego
wcześniej wydany jest wiążący dla innych
organów, które są także kompetentne do
stanowienia tego rodzaju norm.
(Określona sytuacja została już uregulowana przez
przepis szczególny o charakterze powszechnie
obowiązującym).
 Przygotowanie
projektu uchwały
zespół czynności i działań zmierzających do
opracowania pisemnego dokumentu
wyrażającego treść zamierzonego
rozstrzygnięcia, zdolnego ze względu na swą
treść i formę do tego, aby stać się
przedmiotem obrad organu samorządowego i –
w razie pomyślnego głosowania – przybrać
postać uchwały tego organu.
 Przygotowanie
projektów uchwał rady gminy
(powiatu) należy do zadań
wójta/burmistrza/prezydenta (zarządu
powiatu).
 W województwie – brak regulacji ustawowej,
dlatego kwestie te powinny być uregulowane
w statucie.
 Inicjatywa
uchwałodawcza przysługuje także
innym podmiotom (szczegóły reguluje statut)
 SESJA
– jest podstawowym etapem procesu
kształtowania norm prawa lokalnego
 Obrady
prowadzi przewodniczący rady
(sejmiku).
 Obrady
są jawne (zasada konstytucyjna)
 ZASADA:
 Uchwały
zapadają zwykłą większością głosów
w obecności co najmniej połowy ustawowego
składu organu.
(więcej głosów „za” niż „przeciw”; głosów
osób wstrzymujących się od zajęcia stanowiska
nie bierze się pod uwagę)