Wyrok NSA z 11 grudnia 2014 r., sygn. akt II GSK - ACA

Wyrok NSA z 11 grudnia 2014 r., sygn. akt II GSK 1738/13
Nadzór farmaceutyczny – prowadzenie aptek i hurtowni farmaceutycznych – reklama
apteki – rozważenie naruszenia prawa UE z urzędu
W sprawie dotyczącej nakazu zaprzestania prowadzenia niezgodnej z przepisami reklamy
apteki oraz nałożenia kary pieniężnej, NSA stwierdził, że co do zasady NSA nie ma
obowiązku rozważania ewentualnego naruszenia przepisów prawa wspólnotowego, jeżeli
strona nie wskazała naruszenia tych przepisów jako podstawy skargi kasacyjnej. Potrzeba
taka jednak występuje, gdy jest oczywiste, że przepisy prawa wspólnotowego regulują ten
sam przedmiot co prawo krajowe i występuje możliwość ich bezpośredniego zastosowania
lub konieczność wykładni przepisów krajowych zgodnie z przepisami wspólnotowymi.
NSA zważył, że art. 34 TFUE, statuujący zakaz stosowania środków o skutku równoważnym
do ograniczeń ilościowych nie ma charakteru zakazu bezwzględnego. Wskazał, że mimo, że
przepis ten dał podstawę do wywiedzenia z niego ,,formuły Dassonville", ,,formuły Cassis de
Dijon" czy ,,formuły Keck" to jednak TSUE niejednokrotnie wskazywał na możliwość
odstępstwa z uwagi na zaistnienie ,,uzasadnionych względów".
NSA odwołując się do orzecznictwa TSUE (wyroki TSUE: wyroku z 1 marca 2012 r. w
sprawie C-484/10 Asociación para la Calidad de los Forjados (Ascafor) i Asociación de
Importadores y Distribuidores de Acero para la Construcción (Asidac) przeciwko
Administración del Estado i inni, z 18 października 2012 r. w sprawie C-385/10 Elenca Srl
przeciwko Ministero dell'Interno) podkreślił, że w art. 36 TFUE wymieniono potrzebę
ochronę zdrowia i życia ludzi, które mogą uzasadniać odstąpienie od ogólnej reguły
wynikającej z art. 34 TFUE.
NSA zwrócił również uwagę, że z art. 49 TFUE wynika zasada swobody przedsiębiorczości,
jednak wszelkie przepisy krajowe, które mogą ograniczać lub czynić mniej atrakcyjnym
korzystanie ze swobody przedsiębiorczości, muszą być: stosowane w sposób
niedyskryminujący; usprawiedliwione wymogami imperatywnymi w interesie publicznym
(ogólnym); odpowiednie do zapewnienia realizacji zamierzonego celu i nie mogą wykraczać
poza to, co konieczne dla realizacji tego celu (por. wyroki TSUE: z 31 marca 1993 r. w
sprawie C-19/92 Kraus, pkt 32; z 19 maja 2009 r. w sprawach połączonych C-171/07 i C172/07 Apothekerkammer des Saarlandes i in., pkt 37; z 16 maja 2013 r. w sprawie C-589/10
Wencel, pkt 70).
NSA podzielił również ustalenie TSUE, że ochrona zdrowia publicznego może uzasadniać
ograniczenia swobody przedsiębiorczości (zob. wyrok TSUE z 5 grudnia 2013 r. w sprawach
połączonych C-159/12 do C-161/12 Alessandra Venturini przeciwko ASL Varese i inni (C159/12) i Anna Muzzio przeciwko ASL Pavia i inni (C-161/12), pkt 41, 42). NSA wskazał
dalej, że waga opisanego celu znajduje potwierdzenie w art. 168 ust. 1 TFUE i w art. 35 KPP,
na mocy których przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Unii
zapewnia się wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego. NSA zwrócił również uwagę, że w
orzecznictwie TSUE ograniczenia swobody przedsiębiorczości mogą zostać uzasadnione
celem zapewnienia należytej jakości zaopatrzenia ludności w produkty lecznicze (por. wyrok
TSUE w sprawach połączonych C-570/07 oraz C-571/07 José Manuel Blanco Pérez i María
del Pilar Chao Gómez przeciwko Consejería de Salud y Servicios Sanitarios (C-570/07) i
Principado de Asturias (C-571/07), pkt 63, 65).
NSA, odnosząc się do twierdzenia skarżącego co do zakresu przedmiotowego art. 88-90
Dyrektywy 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r.
w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych
u ludzi (Dz. Urz. UE L 311 z 2001 r., s. 67, ze zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
Rozdział 13, tom 27, s. 69), wskazał, że przepisy te regulują kwestie reklamy produktów
leczniczych ale nie odnoszą się do reklamy aptek.